Πρώτο Μάθημα 8/9/2008 Δημιουργικότητα και Καινοτομία Μαρία Κωνσταντοπούλου Ανδρέας Ευαγγελάτος Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 1 Καλώς ορίσατε στο μάθημα Δημιουργικότητα και Καινοτομία Μαρία Κωνσταντοπούλου Ανδρέας Ευαγγελάτος Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 2 1
Στόχος του Μαθήματος Το μάθημα έχει σκοπό: να προσφέρει απαραίτητες θεωρητικές γνώσεις για το αντικείμενο της δημιουργικότητα και της καινοτομίας να καλλιεργήσει την ικανότητα των σπουδαστών να βρίσκουν δημιουργικές λύσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του μαθήματος είναι η απαίτηση για ενεργό συμμετοχή των σπουδαστών. Υπενθυμίζεται ότι η παρουσία των σπουδαστών σε όλες τις συναντήσεις των μαθημάτων επιλογής είναι απολύτως υποχρεωτική. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 3 Διεξαγωγή Μαθήματος/Ι Ι - Διαλέξεις Κατά τη διάρκεια των διαλέξεων, όπου η συμμετοχή με ερωτήσεις και παρατηρήσεις είναι ευπρόσδεκτη, θα γίνονται ασκήσεις και παρουσιάσεις εργασιών που θα αναλαμβάνουν οι σπουδαστές. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 4 2
Διεξαγωγή Μαθήματος/ΙΙ ΙΙ- Συμμετοχή στο Blog Για το μάθημα δημιουργήθηκε ειδικό blog, το οποίο πρέπει να επισκέπτονται καθημερινά οι σπουδαστές. Στο blog τίθενται διάφορα θέματα που πρέπει να σχολιάζουν, ενώ ανατίθενται στους σπουδαστές εργασίες που πρέπει να εκτελέσουν και να παρουσιάσουν στην τάξη. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 5 Διεξαγωγή Μαθήματος/ΙΙΙ ΙΙΙ- Ομαδική εργασία Περί το τέλος της εβδομάδος θα δοθούν εργασίες δημιουργικής επίλυσης πραγματικών προβλημάτων που οι σπουδαστές θα εκτελέσουν κατά ομάδες. Οι εργασίες αυτές θα παραδοθούν μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 6 3
Διεξαγωγή Μαθήματος/ΙV ΙV- Τελική Εξέταση Η τελική εξέταση θα γίνει το Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου με το σύστημα ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής και βραχείας ανάπτυξης. Θα βασίζονται στο εκπαιδευτικό υλικό που έχει διανεμηθεί ή θα διανεμηθεί στην τάξη, όπως διαμορφώνεται από την έμφαση που δίνεται στις συναντήσεις. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 7 Αξιολόγηση Βαθμολογία - συντελεστές τελικού βαθμού Γραπτή εξέταση 40% Συμμετοχή στην τάξη και στο blog 30% Ομαδική εργασία 30% Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 8 4
Δημιουργικότητα & Καινοτομία Σε αντίθεση με πολλά επιστημονικά φαινόμενα: - δεν υπάρχει μοναδική, αυθεντική άποψη ή ορισμός της δημιουργικότητας. - δεν υπάρχει ούτε τυποποιημένη τεχνική μέτρησης. Στη μελέτη της εμπλέκονται - εκτός άλλων - η συμπεριφορική ψυχολογία, η κοινωνική ψυχολογία, η ψυχομετρική, η γνωστική επιστήμη, η τεχνητή ευφυία, η έρευνα σχεδιασμού, η φιλοσοφία, η ιστορία, η οικονομική επιστήμη, η διοίκηση επιχειρήσεων και το μάνατζμεντ Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 9 Δημιουργικότητα & Καινοτομία Διαφορά μεταξύ δημιουργικότητας και καινοτομίας. Η δημιουργικότητα η αναφέρεται φρ στην πράξη της παραγωγής νέων ιδεών, προσεγγίσεων ή πράξεων, Η καινοτομία είναι η διαδικασία αφ ενός της δημιουργίας και αφ ετέρου της εφαρμογής δημιουργικών ιδεών σε κάποιο συγκεκριμένο πλαίσιο. Στις επιχειρήσεις η δημιουργικότητα από άτομα και ομάδες είναι η αφετηρία της καινοτομίας. Η πρώτη είναι αναγκαία αλλά όχι επαρκής συνθήκη για τη δεύτερη. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 10 5
Αρχαιότητα Ιστορία του όρου και της έννοιας/ι Αρχαία Ελλάδα Πηγή κάθε έμπνευσης ήταν οι μούσες. Μόνο οι ποιητές δημιουργούσαν έναν νέο κόσμο. Οι εικαστικοί καλλιτέχνες απλώς εμιμούντο τη φύση. Ρώμη Τροποποίηση: Όχι μόνο οι ποιητές αλλά και οι εικαστικοί καλλιτέχνες μπορούσαν να δημιουργούν νέους κόσμους Στην αρχαιότητα πάντως, η τέχνη, η αρχιτεκτονική, η μουσική, οι εφευρέσεις, και οι ανακαλύψεις ήταν εξαιρετικά δημιουργικά έργα φτιαγμένα από ιδιοφυή άτομα. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 11 Χριστιανισμός Ιστορία του όρου και της έννοιας/ιι Χριστιανισμός Η δημιουργία χαρακτηρίζει τώρα τη θεϊκή πράξη της δημιουργίας εκ του μηδενός Η «Δημιουργία» παίρνει μια διαφορετική έννοια από αυτήν του «ποιείν». Διατηρείται η αρχαία άποψη ότι η τέχνη δεν είναι χώρος δημιουργικότητας, αλλά μίμηση της φύσεως. Η «Δημιουργία» παύει να εφαρμόζεται σε ανθρώπινες λειτουργίες. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 12 6
Αναγέννηση Ιστορία του όρου και της έννοιας/ιιι Αναγέννηση Οι άνθρωποι της Αναγέννησης απέκτησαν την αίσθηση της ανεξαρτησίας, της ελευθερίας και της δημιουργικότητάς τους και αναζήτησαν φυσικά εκφράσουν την ιδέα αυτή της ανεξαρτησίας και της δημιουργικότητας. Η Τέχνη είναι η συμπλήρωση της φύσεως, ωσάν να ήταν μια δεύτερη δημιουργία. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 13 Διαφωτισμός Ιστορία του όρου και της έννοιας/ιv Διαφωτισμός 18ος αιώνας: η έννοια της δημιουργίας εμφανίζεται πιο συχνά στη θεωρία της τέχνης, και συνδέεται με την έννοια της φαντασίας. 19ος αιώνας, όχι μόνο εθεωρείτο η τέχνη ως δημιουργία, αλλά αυτή και μόνη εθεωρείτο δημιουργική. Στο τέλος του 19ου αιώνα, αρχίζει η συζήτηση της δημιουργικότητας στην επιστήμη, αλλά θεωρείται ως ψυχολογική μεταβίβαση προς στην επιστήμη ιδιοτήτων που εννοιολογικά ανήκουν στην τέχνη. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 14 7
Σύγχρονη εποχή Ιστορία του όρου και της έννοιας/v Σύγχρονη Εποχή/α 20ος αιώνας: Φυσικοί και μαθηματικοί αρχίζουν να συζητούν δημόσια τις δημιουργικές τους διαδικασίες και πρωτοπόροι θεωρητικοί κάνουν απολογισμούς της δημιουργικής τους διαδικασίας Το 1950 θεωρείται επίσημη αφετηρία της επιστημονι- κής μελέτης της δημιουργικότητας. Ξεκίνησε με την ομιλία του J.P. Guilford στην American Psychological Association που εκλαϊκευσε το θέμα, προσέγγισε επιστημονικά της έννοια της δημιουργικότητας και πρότεινε τη μέτρησή της μέσω ψυχομετρικών τεστ. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 15 Σύγχρονη εποχή Ιστορία του όρου και της έννοιας/v Σύγχρονη Εποχή/β Παράλληλα με την επιστημονική μελέτη της έννοιας επινοούνται και διδάσκονται πρακτικές τεχνικές δημιουργικότητας. Οι διασημότερες τεχνικές δημιουργικότητας είναι: 1. Ο καταιγισμός ιδεών του Alex Osborn (1950 ). 2. Η θεωρία της εφευρηματικής επίλυσης προβλημάτων του Genrikh Altshuller (TRIZ 1950 ) 3. H πλάγια σκέψη του Edward de Bono (1960 ). Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 16 8
Δύση και ανατολή Ιστορία του όρου και της έννοιας/vι Η έννοια στη Δύση και στην Ανατολή Η Δυτική άποψη της δημιουργικότητας μπορεί να αντιτεθεί με την Ανατολική άποψη. Για τους Ινδούς, τον Κονφούκιο, τους Ταοιστές και τους Βουδδιστές, η δημιουργία ήταν το πολύ ένα είδος ανακάλυψης ή μίμησης. Η ιδέα της δημιουργίας «εκ του μηδενός» δεν είχε θέση σε αυτές τις φιλοσοφίες και θρησκείες. Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 17 9