ηµήτριος Καρδοµατέας /ντής Στρατηγικού Σχεδιασµού ΕΠΑ Α.Ε. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΑ ΤΟ 1997

ηµήτριος Καρδοµατέας /ντής Στρατηγικού Σχεδιασµού ΕΠΑ Α.Ε. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΑ ΤΟ 1997 Ηµερίδα για τη Χρήση του Φυσικού Αερίου στην Κρήτη ως καυσίµου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Ηράκλειο, 24 Απριλίου 2004

ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Φ.Α. ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1996-1997 Το κόστος της µελέτης χρηµατοδοτήθηκε κατά 50% από το Πρόγραµµα των ιευρωπαϊκών ικτύων Ενέργειας. Το υπόλοιπο 50% καλύφθηκε από τη ΕΠΑ

ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ 1. Τεχνική (technical) εφικτότητα Μελέτη χωροθέτησης σταθµού Υ.Φ.Α. Μελέτη ασφάλειας τροφοδοσίας

2. Οικονοµική (economic) σκοπιµότητα - Εκτίµηση κατανάλωσης Φ.Α. - Εκτίµηση επενδυτικού κόστους έργων Φ.Α. (CAPEX) - Εκτίµηση λειτουργικού κόστους έργων Φ.Α. (OPEX) Κόστος Φ.Α. Στην Είσοδο Των Μονάδων Η/Π Εκτίµηση κόστους Η.Ε. µονάδων ηλεκτροπαραγωγής Φ.Α. Σύγκριση µε το κόστος Η.Ε. πετρελαϊκών µονάδων - Επενδυτικό κόστος µετατροπών και νέων µονάδων Η/Π Φ.Α. - Ενεργειακός βαθµός αποδόσεως µονάδων Φ.Α. - Λειτουργικό κόστος µονάδων Φ.Α.

3. Χρηµατοδοτική (financial) εφικτότητα Εξετάζεται το χρηµατοδοτικό σχήµα του έργου (ίδια κεφάλαια, δάνεια, εγγυήσεις, επιδοτήσεις, κλπ.)

ΜΕΛΕΤΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΣΤΑΘΜΟΥ Υ.Φ.Α. ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΕΠΑ ΟΑ ΥΚ MW. Kellogg Ltd ΟΑΝΑΚ Προκαταρκτική Κριτήρια Προκαταρκτική έρευνα έρευνα στους Τελική αξιολόγηση στους νοµούς Ηρακλείου νοµούς Χανίων των θέσεων και Λασιθίου και Ρεθύµνου

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΘΕΣΗ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ «Κορακιές» (σύνορα νοµών Ηρακλείου και Ρεθύµνου) «Λιβάρι» (Αθερινόλακος, Νοµός Λασιθίου) «Στόµιο» (περιοχή Χρυσοσκαλίτισσας Χανίων) - Πλησιέστερα στους υπάρχοντες σταθµούς ΕΗ - Καλή υποδοµή - Κοντά στο νέο σταθµό της ΕΗ υποδοµές θα αναπτυχθούν - Γεωγραφική αποµόνωση - Επίπεδη µεγάλη έκταση - Κοντά στην αρχαιολογική περιοχή των Πέρα Γαληνών έγκριση από Αρχαιολογική Υπηρεσία - Απαιτείται κατασκευή προβλήτας µεγάλου µήκους - Κόστος διαµόρφωσης χώρου σηµαντικό - Έκταση οριακά αποδεκτή - Απαιτείται η εκτροπή ενός χειµάρρου - Πολύ µακριά από τις λοιπές µονάδες - Κόστος διαµόρφωσης χώρου σηµαντικό - Ανύπαρκτη υποδοµή (δρόµοι, παροχές) - Μακριά από µονάδες ΕΗ ΟΙ «ΚΟΡΑΚΙΕΣ» ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΩΝ Φ.Α.

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΟ ΟΣΙΑΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Προµήθεια ΥΦΑ υπό κανονικές συνθήκες - Μακροχρόνιο συµβόλαιο Προµήθεια ΥΦΑ υπό συνθήκες προγραµµατισµένης συντήρησης ή τυχαίας βλάβης ή ανωτέρας βίας - Επαρκής εφεδρεία σε όλες τις µηχανές (αντλίες, εξατµιστές, κλπ) - ιαστασιολόγηση δεξαµενών ώστε να κρατούν πάντοτε στρατηγικό απόθεµα τουλάχιστον 10 ηµερών σε συνθήκες µέγιστης κατανάλωσης. - Σχεδιασµός λιµανιού εκφόρτωσης ώστε να δέχεται όσο το δυνατόν ευρύτερη γκάµα πλοίων ΥΦΑ (για spot παραδόσεις)

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΟ ΟΣΙΑΣ (συνέχ.) - Προγραµµατισµός συντηρήσεων τον χειµώνα - Συµφωνία µε άλλες εταιρείες που έχουν στόλους πλοίων LNG για παροχή συνδροµής αν υπάρχει ανάγκη. - Σχεδιασµός των εγκαταστάσεων ηλεκτροπαραγωγής ως διπλής καύσης (πετρελαϊκό εναλλακτικό καύσιµο σε περίπτωση ανάγκης) Το πλοίο LNG είναι ο ασθενέστερος κρίκος της αλυσίδας τροφοδοσίας, δεδοµένου ότι δεν προβλέπεται εφεδρεία για οικονοµικούς λόγους. Πρέπει όµως να σηµειωθεί οτι από τη µέχρι σήµερα εµπειρία, τα πλοία LNG έχουν επιδείξει µεγάλο βαθµό αξιοπιστίας.

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ Φ.Α. δεδοµένα ΕΗ ΕΠΑ Εκτίµηση καταναλώσεων στην ηλεκτροπαραγωγή ΕΡΓΑΣΤ. ΒΙΟΜΗΧ. & ΕΝΕΡΓ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΜΠ Εκτίµηση δυνατών καταναλώσεων αστικού τοµέα σε Χανιά, Ρέθυµνο, Ηράκλειο, Αγ. Νικόλαο

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Υποθέσεις - Αύξηση της ζήτησης Η.Ε. 3,6% κατά µέσο όρο το διάστηµα 1996-2030. - Μετατροπή των υφισταµένων µονάδων στην Ξυλοκαµάρα Χανίων (170MW το 1996) και στα Λινοπεράµατα Ηρακλείου (180 MW) σε Φ.Α. - Προστίθενται 100 MW για αναβάθµιση υφισταµένων µονάδων (repowering, 4 νέοι αεριοστρόβιλοι) - Αποσύρονται 170 MW (αεριοστρόβιλοι και ατµοστρόβιλοι) - Προστίθενται 630-835 MW νέες µονάδες Φ.Α. ως το 2030 (ΜΕΚ και συνδ. κύκλοι) [Ανάλογα µε τον βαθµό εξοικονόµησης ενέργειας] - Προστίθεται αντλητικό υδροηλεκτρικό 50 MW - Προστίθενται Α.Π.Ε. που όµως δεν λογίζονται στην κάλυψη ισχύος. Θα παράγουν το 11% της συνολικής παραγωγής Η.Ε. - Εφεδρεία : 10% - (Άθροισµα Τεχνικών ελαχίστων) Χ (1,2) < ελάχιστη ωριαία κατανάλωση Ανάπτυξη ισχύος 525,5 MW (1996) 1135 1340 MW (2030)

ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ Φ.Α. Για ηλεκτροπαραγωγή 470 Mm 3 /yr (2003) 900 1.150 Mm 3 /yr (2030) Για άλλες χρήσεις 10 Mm 3 /yr (2005) 120 Mm 3 /yr (2030)

ΥΝΑΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ Υ.Φ.Α. (LNG) Αλγερία (~1.200 ναυτικά µίλια) Περιοχή Περσικού Κόλπου/Υεµένη (~3.500 ναυτικά µίλια) Αίγυπτος (~ 400 ναυτικά µίλια) : η πλέον ελκυστική

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ : ΑΙΓΥΠΤΟΣ Έναρξη παραγωγής µέχρι το τέλος Νοεµβρίου 2004 (Damietta plant) Start-up του πρώτου LNG train στο Idku plant µέχρι το τέλος Σεπτεµβρίου 2005 εύτερο train στο Idku plant το 2006 Απελευθερώνονται µικρά πλοία (45.000 70.000 m 3 ), κατάλληλα για την Κρήτη Η Αίγυπτος προγραµµατίζει να είναι η 7η µεγαλύτερη εξαγωγέας LNG διεθνώς µέχρι το τέλος του 2006 µε 16,6 δισεκ. m 3 /χρόνο.

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΩΝ (CAPEX) ΕΠΑ Εκτίµηση µεγέθους αγωγών & δεξαµενών Υ.Φ.Α. Εκτίµηση κόστους αγωγών Εκτίµηση Λειτουργ. κόστους MW Kellogg Ltd ΟΑΝΑΚ, ΟΑ ΥΚ ΑΣΠΡΟΦΟΣ Α.Ε. Εκτίµηση κόστους Εκτίµηση κόστους Προκαταρκτική χάραξη σταθµού Υ.Φ.Α. γης των αγωγών

ΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΩΝ Φ.Α. Πηγή Προµήθειας Υ.Φ.Α. εξαµενές (m 3 )* Πλοία µεταφοράς Αλγερία 2 Χ 65.000 1 Χ 50.000 Χώρες Περσικού κόλπου 2 Χ 70.000 2 Χ 50.000 Αίγυπτος 2 Χ 55.000 1 Χ 25.000 * Περιλαµβάνεται στρατηγικό απόθεµα 10 ηµερών Απαιτείται ειδική προσοχή στην αντισεισµική θεµελίωση των δεξαµενών LNG ΑΓΩΓΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ιάµετροι : 14" - 24" Μήκος : 246 320 km* (ανάλογα µε την τοποθεσία του σταθµού ΥΦΑ) *Σε όλα τα σενάρια θεωρείται οτι θα τροφοδοτηθεί και ο Αθερινόλακκος Ενδεικτικό συνολικό κόστος Έργων Φ.Α. : 400 Μ$ (Το πλοίο θεωρείται ότι θα ναυλωθεί)

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Η χρήση στην αστική κατανάλωση µη οικονοµική Η χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή οικονοµική. Μειώνεται το µέσο µακροχρόνιο κόστος ηλεκτροπαραγωγής έναντι της λύσης των πετρελαϊκών µονάδων Επί πλέον Περιβαλλοντικό όφελος

Το κόστος των έργων Φ.Α. υπερκαλύπτεται από : - Τον υψηλότερο βαθµό απόδοσης του Φ.Α. : Σήµερα 58% σε συνδυασµένους κύκλους, µε τάση να φθάσει το 60%. Σε αεριοστροβίλους αεροπορικού τύπου 40%. Έναντι αυτού, ο βαθµός απόδοσης των ατµοστροβίλων είναι 35%. - Το χαµηλότερο κόστος συντήρησης - Τη χαµηλότερη τιµή προµήθειας του LNG έναντι του diesel. - Την απαλλαγή του Φ.Α. από κάθε φόρο (ενώ τα πετρελαϊκά καύσιµα έχουν Ε.Φ.Κ.) ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΑΠΌ ΜΕΛΕΤΗ SNAM ΤΟ 1998. ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ.

ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Προτεινόµενο µοντέλο : Αυτοχρηµατοδότηση των έργων Φ.Α. µε εκµετάλλευση για περίοδο 20-30 ετών (Β.Ο.Ο.Τ.) και σύναψη αντίστοιχου συµβολαίου µε τη ΕΗ. Το Φ.Α. µπορεί να αγοράζεται και απ ευθείας από τη ΕΗ. Επί πλέον: - υνατότητα χρηµατοδότησης των µελετών κατά 50% από το Πρόγραµµα των ιευρωπαϊκών ικτύων Ενέργειας, καθώς το LNG της Κρήτης έχει περιληφθεί στα ιευρωπαϊκά ίκτυα προτεραιότητας (κωδικός 8.19) - υνατότητα χαµηλότοκων δανείων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (έργο υποδοµής ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος).

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΡΗΤΗΣ - Εγκατάσταση πετρελαϊκών Περιβαλλοντικά ζητήµατα µονάδων - Εγκατάσταση Α.Π.Ε. (αιολικά - Συµπληρωµατικός ρόλος µικρά υδροηλεκτρικά, ηλιακά) - Οι Α.Π.Ε. δεν έχουν εγγυηµένη ισχύ και µέτρα εξοικονόµησης ενέργειας - Καλωδιακή σύνδεση µε - Πρόβληµα χωροθέτησης των µονάδων Η/Π Ηπειρωτική Ελλάδα - Πρόβληµα αξιοπιστίας Υποθαλάσσιος Αγωγός - Τεχνικά µη εφικτός από Αίγυπτο λόγω µεγάλου βάθους - Εισαγωγή Φ.Α. στην - Σεισµική περιοχή Κρήτη LNG Terminal O.K. Υποθαλάσσιος - Τεχνικά εφικτός Αγωγός - Κόστος? από ηπειρωτική - Αξιοπιστία? Ελλάδα Άλλες λύσεις - Ωριµότητα (π.χ. CNG)? τεχνολογίας? - Κόστος? - Αξιοπιστία?

ΣΥΜΕΡΑΣΜΑ Η εισαγωγή Φ.Α. στην Κρήτη είναι η καλύτερη πρόταση για την λύση του ενεργειακού προβλήµατός της σε µακροπρόθεσµη βάση. Η συγκεκριµένη τεχνολογία και επικαιροποιηµένα στοιχεία κόστους θα καθορισθούν µετά τη µελέτη της Ρ.Α.Ε. που εκπονεί η εταιρεία Advantica.