ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιφερειακή Ανάπτυξη Ενότητα 1: Ορισμοί και Στόχοι στην Περιφερειακή Ανάπτυξη Ζαχαρούλα Ανδρεοπούλου
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιφερειακή Ανάπτυξη
Περιεχόμενα ενότητας 1/2 1. Παραγωγή. 2. Τομείς παραγωγής. 3. Παραγωγικότητα. 4. Αποδοτικότητα. 5. Εισόδημα και διανομή εισοδήματος. 6. Κατανάλωση. 7. Αποταμίευση. 8. Επένδυση. 5
Περιεχόμενα ενότητας 2/2 9. Νόμισμα. 10. Οικονομικές διακυμάνσεις. 11. Πρόγραμμα αποδοτικότητας. 12. Κατανομή. 13. Πολλαπλασιαστής. 14. Συντελεστής και αρχή επιτάχυνσης. 15.. 6
Παραγωγή Παραγωγή είναι η δημιουργία αγαθών ή υπηρεσιών που μπορούν να ικανοποιήσουν αμέσως ή εμμέσως τις ανθρώπινες ανάγκες, καθώς και η μεταποίηση και ο συνδυασμός διαφόρων αγαθών. 7
Τομείς παραγωγής 1/2 Πρωτογενής παραγωγή: Γεωργία Κτηνοτροφία Αλιεία Εξόρυξη μετάλλων Δάση Θήρα, κλπ. 8
Τομείς παραγωγής 2/2 Δευτερογενής παραγωγή: Βιομηχανία Βιοτεχνία, κλπ. Τριτογενής παραγωγή: Μεταφορές Εμπόριο Ασφάλειες Ελεύθερα επαγγέλματα Υπηρεσίες 9
Παραγωγικότητα 1/2 Παραγωγικότητα είναι η ποσότητα των προϊόντων που παράγει ένας εργαζόμενος μέσα σε μια ορισμένη χρονική περίοδο. Η σχέση μεταξύ του ύψους της παραγωγής και της προσπάθειας που καταβλήθηκε. 10
Παραγωγικότητα 2/2 Η παραγωγικότητα της εργασίας βρίσκεται με τη διαίρεση της ποσότητας των παραχθέντων προϊόντων με τις ανθρωποώρες που διατέθηκαν για την παραγωγή των εν λόγω προϊόντων. Η παραγωγικότητα της εργασίας μπορεί επίσης να υπολογισθεί με βάση την αξία της παραχθείσας ποσότητας. Η παραγωγικότητα του κεφαλαίου βρίσκεται όταν διαιρέσουμε το σύνολο της παραγωγής με την αξία των παραγωγικών μέσων που χρησιμοποιήθηκαν. 11
Αποδοτικότητα Αποδοτικότητα είναι η αναλογία της απόδοσης προς τη χρησιμοποιηθείσα ενέργεια. Δηλαδή, είναι η αναλογία των διατιθέμενων μέσων και της παραγωγής που επιτυγχάνεται. 12
Εισόδημα Εισόδημα και διανομή του εισοδήματος είναι η οποιαδήποτε αύξηση του πλούτου ή πηγές πλούτου, είτε από την τοποθέτηση κεφαλαίων, είτε από ακίνητα, εργασία που εκφράζεται σε χρήμα και αναφέρεται σε ορισμένη χρονική περίοδο. Διανομή του εισοδήματος είναι η οικονομική δραστηριότητα που καλύπτει τη διακίνηση του εισοδήματος στους επί μέρους τομείς (παραγωγικούς και μη) μιας οποιασδήποτε οικονομίας. 13
Κατανάλωση Κατανάλωση είναι το τελευταίο στάδιο του κύκλου παραγωγή διανομή κατανάλωση. Δηλαδή, είναι τα αγαθά και οι υπηρεσίες που ικανοποιούν άμεσες ή έμμεσες ανάγκες του κοινωνικού συνόλου μιας χώρας. 14
Αποταμίευση Αποταμίευση είναι το ποσό το οποίο ένα άτομο αποσύρει από το τρέχον εισόδημά του για επένδυση. Κατά τον Keynes: είναι η διαφορά μεταξύ του εισοδήματος και κατανάλωσης. Κατά τον Robertson: είναι το εισόδημα που διατίθεται σήμερα μείον οι σημερινές δαπάνες κατανάλωσης. 15
Επένδυση Επένδυση είναι η τοποθέτηση χρημάτων με μακροχρόνια προοπτική σε χρεώγραφα ή άλλες επιχειρήσεις με σκοπό την εξασφάλιση κέρδους ή εισοδήματος. 16
Νόμισμα Νόμισμα είναι το οποιοδήποτε, γενικά αποδεκτό, μέσο πληρωμής ή ανταλλαγών, όπως: Χρεώγραφα Γραμμάτια Επιταγές Τραπεζικό ή λογιστικό χρήμα, κλπ. 17
Οικονομικές διακυμάνσεις Οικονομικές διακυμάνσεις είναι οι κυκλικές οικονομικές διακυμάνσεις, ήτοι ρυθμικές μεταβολές που λαμβάνουν χώρα περιοδικά στην οικονομική δραστηριότητα και στα επίπεδα των τιμών. 18
Πρόγραμμα αποδοτικότητας Το πρόγραμμα ή σχέδιο αποδοτικότητας αποβλέπει στην κατανομή των διαθέσιμων πόρων και στη λήψη μέτρων που αποβλέπουν στην επίτευξη ορισμένου οικονομικού σκοπού. 19
Κατανομή Η κατανομή είναι κλάδος της οικονομικής δραστηριότητας που περιλαμβάνεται μεταξύ παραγωγής και τελικής κατανάλωσης. Δηλαδή, είναι ο κλάδος που καλύπτει τη διακίνηση των αγαθών διαμέσου όλων των ενδιάμεσων τομέων παραγωγής και κατανάλωσης. 20
Πολλαπλασιαστής Πολλαπλασιαστής είναι η αναλογία μεταβολής στο εθνικό εισόδημα προς τη μεταβολή στις επενδύσεις. Δηλαδή: Πολ= Ε σ / Ε π Ε σ = Ε π / (1-Ρ) όπου Πολ, Ε σ, Ε π και Ρ είναι αντίστοιχα ο πολλαπλασιαστής, η μεταβολή του εισοδήματος, η μεταβολή επένδυσης και Ρ η οριακή ροπή για κατανάλωση, δηλαδή η σχέση της αύξησης της κατανάλωσης, που οφείλεται σε μικρή αύξηση στο εισόδημα, προς την αύξηση του εισοδήματος. 21
Συντελεστής και αρχή επιτάχυνσης Συντελεστής επιτάχυνσης είναι η σχέση της μεταβολής των δαπανών προς τη μεταβολή των δαπανών κατανάλωσης. Αρχή επιτάχυνσης είναι η αρχή σύμφωνα με την οποία η αύξηση της ζήτησης των καταναλωτικών αγαθών προκαλεί υπερβολική αύξηση στη ζήτηση κεφαλαιουχικών αγαθών και επενδύσεων. 22
είναι η κατάρτιση ενός οικονομικού προγράμματος ή σχεδίου μέσα στα πλαίσια μιας πολιτικής που αποσκοπεί στην οικονομική ανάπτυξη διαφόρων περιοχών μιας χώρας μέσα από ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σχεδιασμό (προγραμματισμό). 23
Βιβλιογραφία 1/2 Αραμπατζής, Γ. Και Πολύζος, Σ. 2008. Φυικοί Πόροι, Περιβάλλον και Ανάπτυξη. Εκδόσεις Τζίολα. Θεσσαλονίκη Ανδρεοπούλου, Ζ.Σ. 2014. Περιφερειακή Ανάπτυξη. Ψηφιακές πανεπιστημιακές παραδόσεις. Πηγή στο διαδίκτυο: http://www.for.auth.gr/uploads/pages/b11_y_a_a_a_e_i_20 14_y_y_A_E_A.pdf Ανδρεοπούλου, Ζ.Σ. 2010. Αξιοποίηση του Διαδικτύου για την προβολή μονάδων οικο-αγροτουρισμού στην Ελλάδα, στα πλαίσια της νέας στρατηγικής περιφερειακής ανάπτυξης με χρονικό ορίζοντα το 2020. 16 ο Επιστημονικό Συνέδριο Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων. 24
Βιβλιογραφία 2/2 Λαδιάς, Χ. 2014. Ειδικά Θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Εκδόσεις Παπαζήση. Αθήνα. 25
Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Ζαχαρούλα Ανδρεοπούλου. «Περιφερειακή Ανάπτυξη. Ορισμοί και Στόχοι στην Περιφερειακή Ανάπτυξη». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://eclass.auth.gr/courses/ocrs390/
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομή [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τέλος ενότητας Επεξεργασία: Χριστιάνα Κολιούσκα Θεσσαλονίκη, Εαρινό εξάμηνο 2014-2015
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σημειώματα
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.