Οµιλία Προέδρου Κ.Ε..Ε Γ. Πατούλη στο Συνέδριο των ΦΟΣ Α Κυρίες και κύριοι Η διεξαγωγή της σηµερινής εκδήλωσης διεξάγεται σε µια ιδιαίτερη κρίσιµη χρονική συγκυρία για το µέλλον της χώρας και την ευρω αϊκή της ροο τική. Α ό την ορεία δια ραγµάτευσης της κυβέρνησης µε τους δανειστές και την κατάληξη ή µη σε συµφωνία µαζί τους, αλλά και α ό το εριεχόµενο αυτής της συµφωνίας, θα εξαρτηθεί ως θα ορευθούµε ως κοινωνία τα ε όµενα χρόνια. Είναι λοι όν λογικό η ε ίλυση των µεγάλων ανοικτών ζητηµάτων της χώρας ου α ασχολούν τα θεσµικά όργανα της ιοίκησης, τους ήµους της χώρας, όλους τους ολίτες, να εξαρτάται άµεσα α ό τις εξελίξεις ου έχουν ήδη δροµολογηθεί και ολύ σύντοµα θα ξέρουµε το α οτέλεσµά τους. Όµως ένα είναι σίγουρο, ότι κι αν γίνει τελικά, η ζωή θα συνεχιστεί σε αυτή τη χώρα. Και ένα α ό τα κεντρικά ζητήµατα αυτής της καθηµερινότητας θα είναι κι αυτό της διαχείρισης των στερεών α οβλήτων, ένα ζήτηµα ου ταλανίζει τη κεντρική εξουσία, τη το ική αυτοδιοίκηση, τη κοινωνία µας δεκαετίες τώρα.
Ζήτηµα ου λέον ρέ ει ν αντιµετω ιστεί ριζικά και α οτελεσµατικά όχι µόνο για εριβαλλοντικούς και εθνικούς λόγους οιότητας ζωής αλλά και για εθνικούς λόγους. Εγώ θα αναφερθώ στο ζήτηµα αυτό θεωρώντας ότι η χώρα µας θα αραµείνει στην Ευρώ η και άρα, θα κληθεί να υιοθετήσει στο ζήτηµα αυτό ολιτικές ου θα είναι σύµφωνες µε την ευρω αϊκή στρατηγική. Σε αυτή την ροσέγγιση άλλωστε η Ελληνική Πολιτεία, στα λαίσια της εφαρµογής και της ευρω αϊκής στρατηγικής και των δεσµεύσεων της χώρας µας, έθεσε σε διαβούλευση ρόσφατα το νέο Εθνικό Σχεδιασµό ιαχείρισης Στερεών Α οβλήτων του νέου ΕΣ Α. Σ αυτό το λαίσιο η ΚΕ Ε, οι ήµοι της χώρας και οι φορείς διαχείρισης καλούνται να αίξουν έναν ε οικοδοµητικό και ουσιαστικό ρόλο στη τελική διαµόρφωση του Εθνικού Σχεδίου ιαχείρισης Α οβλήτων. Η 9 η αυτή σύνοδος των ΦΟ ΣΑ έρχεται σ αυτή τη κρίσιµη συγκυρία ν α οτελέσει ένα ανοικτό βήµα διαλόγου για το νέο ΕΣ Α. Αλλά ριν το οθετηθούµε όλοι µας για το σχεδιασµό αυτό ρέ ει να ξεκαθαρίσουµε τι είδους ζήτηµα είναι αυτό ου µιλάµε. 2
Είναι ξεκάθαρο ότι η θεσµική αρµοδιότητα στη διαχείριση των Αστικών Στερεών Α οβλήτων είναι ευθύνη της ρωτοβάθµιας αυτοδιοίκησης ό ως είναι ευθύνη της αυτοδιοίκησης και σε όλο σχεδόν τον ευρω αϊκό χώρο. Σε αυτό είµαστε αδια ραγµάτευτοι. Ό ως ε ίσης θεωρούµε ότι ο νέος σχεδιασµός δεν αφορά µόνον το ζήτηµα των τεχνικών λύσεων και εφαρµογών, ό ως ολλές φορές ροβάλλετα. Για µας δεν είναι ζήτηµα τεχνικών λύσεων, καθώς όλες οι ροηγµένες ευρω αϊκές και όχι µόνο χώρες έχουν εφαρµοσµένες και α οτελεσµατικές λύσεις µε ιδιαίτερα θετικά εριβαλλοντικά κοινωνικά αλλά και οικονοµικά α οτελέσµατα, εφαρµόζοντας µάλιστα ρακτικές και τεχνολογίες ου στη χώρα µας κατά καιρούς έχουν δαιµονο οιηθεί. Για µας λοι όν το ζήτηµα είναι εξόχως ολιτικό. Για τη σηµερινή υστέρηση ου αρατηρείται στη χώρα µας στο θέµα της διαχείρισης των στερεών α οβλήτων, την κύρια ευθύνη την έχει το ολιτικό σύστηµα. Ο τρό ος µε τον ο οίο όλες οι κυβερνήσεις αντιµετώ ιζαν το ρόβληµα, υ ό το φόβο του ολιτικού κόστους. Μιλάµε για ένα σύστηµα εξουσίας ου έσ ρωχνε δυστυχώς χρόνια τώρα «τα σκου ίδια κάτω α ό το χαλί», ου αγνοούσε ε ιδεικτικά τις κοινοτικές οδηγίες και τις εθνικές δεσµεύσεις, ου δεν διαµόρφωσε οτέ ολοκληρωµένη στρατηγική ε ί της ουσίας, ου 3
άλλαζε λαίσιο και κατευθύνσεις κάθε φορά ου άλλαζε Υ ουργός, όχι κυβέρνηση, ου δεν εφάρµοσε σχεδόν οτέ α οφάσεις χωροθέτησης, δηµιουργίας και λειτουργίας εγκαταστάσεων διαχείρισης. Είναι γνωστό ότι ολλές φορές στο βωµό των µικρο ολιτικών σκο ιµοτήτων αυτοαναιρέθηκε ο ό οιος σχεδιασµός, οι ό οιες θεσµοθετηµένες ε ιλογές. Η ΚΕ Ε εκτιµώντας την ιδιαίτερη σοβαρότητα του ζητήµατος της διαχείρισης των στερεών α οβλήτων ζήτησε τη αράταση της δηµόσιας διαβούλευσης ώστε µέσα α ό έναν εξαντλητικό ολιτικό και ε ιστηµονικό διάλογο να καταλήξουµε ως χώρα σε ένα κοινά α οδεκτό, βιώσιµο και εφικτά υλο οιήσιµο εθνικό σχέδιο. Ανοίξαµε το διάλογο µε όλους τους φορείς ου έχουν θεσµικές αρµοδιότητες στη διαχείριση των στερεών α οβλήτων µε τα συστήµατα ανακύκλωσης, τον ΕΟΑΝ, τους ΦΟ ΣΑ, τις ΠΕ, τους ήµους, τη κάθε το ική κοινωνία. Γιατί θεωρούµε αναγκαία την εφαρµογή ενός ε ιτυχηµένου µοντέλου διαχείρισης στερεών α οβλήτων ου θα βασίζεται: i. Στην οικονοµική στήριξη των ήµων, µέσω ανακατεύθυνσης των όρων ου αφορούν στην διαχείριση των ΑΣΑ, για την άµεση εφαρµογή µιας ολοκληρωµένης διαδικασίας ανακύκλωσης και κοµ οστο οίησης, 4
ii. Στην α οδοχή µίας Αρχής για τη διαχείριση των στερεών α οβλήτων, µε τα συναρµόδια Υ ουργεία ώστε αυτά να έχουν ρόλο α οκλειστικά νοµοθετικό ρυθµιστικό αφήνοντας τον ε ιχειρησιακό ρόλο µόνο στους φορείς της αυτοδιοίκησης ( ήµοι, ΦΟ ΣΑ κτλ). iii. Στη θεσµοθέτηση ενός στρατηγικού σχεδίου βραχυ ρόθεσµης και µεσο ρόθεσµης αντιµετώ ισης του ροβλήµατος µέχρι την λήρη εφαρµογή των ροτεινοµένων, µε ολοκληρωµένα τεκµηριωµένη ρόβλεψη και διασφάλιση του οικονοµικού, κοινωνικού και εριβαλλοντικού οφέλους ώστε να καλύ τονται οι ε ιταγές της εθνικής νοµοθεσίας και οι δεσµεύσεις της χώρας µας ρος την ΕΕ, χωρίς συγκυριακές αλλαγές και µικρο ολιτικού χαρακτήρα σκο ιµότητες. iv. Στην ανάδειξη και υ οστήριξη καλών ρακτικών ου ευθυγραµµίζονται µε το νεύµα και το γράµµα της εθνικής και ευρω αϊκής νοµοθεσίας αλλά και της ροβολής κακών ρακτικών του αρελθόντος µε την αναλογούσα και δική µας ευθύνη ου ρέ ει ν α οφευχθούν στο µελλοντικό σχεδιασµό. v. Στην άµεση χωροθέτηση δηµοτικών σταθµών µεταφόρτωσης και την ροώθηση της κοµ οστο οίησης, µε την αράλληλη ε ιτάχυνση στην κατασκευή ΣΜΑ και ΧΥΤΑ ου καθυστερούν αδικαιολόγητα, ανα αράγοντας έτσι αρνητικές εριβαλλοντικές και οικονοµικές ε ι τώσεις. 5
vi. Την ενίσχυση του ε ιχειρησιακού ρόλου των ΦΟ ΣΑ, και τη θωράκισή τους µε θεσµικές ρυθµίσεις ου θα οδηγούν σε µία ευέλικτη και α οτελεσµατική λειτουργία. Α ό το βήµα αυτής της συνόδου των ΦΟ ΣΑ θέλω να ε αναλάβω τη σταθερή βούληση της αυτοδιοίκησης για τους φορείς διαχείρισης. Θέλουµε ισχυρούς ΦΟ ΣΑ, µε ξεκάθαρο το θεσµικό λαίσιο λειτουργίας τους, θέλουµε υ εύθυνους τους ίδιους για την ε ιλογή της νοµικής τους µορφής ου θα λαµβάνει υ όψη την υφιστάµενη κατάσταση και έως τώρα λειτουργία τους αλλά και τις ε ιτυχηµένες ρακτικές. Θέλουµε ΦΟ ΣΑ µε ε ιχειρησιακή ικανότητα, µε εξο λισµό, ροσω ικό και µέσα ου θα τους καθιστούν φορείς βιώσιµους λειτουργώντας ως θεµατοφύλακας του εριβαλλοντικού κεκτηµένου. Θέλουµε ΦΟ ΣΑ οικονοµικά ισχυρούς µε διασφάλιση της χρηµατοδότησης του ε ενδυτικού τους ρογράµµατος, µε αξιο οίηση των όρων ου µ ορεί να αράξει η ανακύκλωση και η ορθολογική διαχείριση των ΑΣΑ όρους ου θα µ ορούν να ε ιστρέφονται στους ολίτες µέσω της µείωσης των σχετικών τελών. 6
Θέλουµε ΦΟ ΣΑ µε ευελιξία στην λειτουργία τους, στις α οφάσεις τους στη τιµολόγηση των υ ηρεσιών, στην εφαρµογή του ε ιχειρησιακού τους σχεδιασµού έξω α ό τη «βαριά» λογική της δηµόσιας υ ηρεσίας ώστε να µ ορέσουν ν αντα οκριθούν σε ανταγωνιστικές συνθήκες αφήνοντας ίσω λογικές ου ισο εδώνουν ότι υ άρχει θετικό ή αρνητικό και ε ιχειρούν µία ενιαία αντιµετώ ιση σε όλη τη χώρα ανεξαρτήτως ε ιτυχηµένων ρακτικών ου έχουν εφαρµοστεί. Κυρίες και κύριοι η Αυτοδιοίκηση Α Βαθµού αναγνωρίζει την ανάγκη να υ άρξουν ριζικές αλλαγές στο µοντέλο διαχείρισης α ορριµµάτων στη χώρα. Ε αναλαµβάνω ότι η διαχείριση των α ορριµµάτων ρέ ει να είναι αρµοδιότητα των δήµων και θα ρέ ει να διασφαλιστούν α ό την Πολιτεία όλες οι ροϋ οθέσεις ροκειµένου να φτάσουµε σε ένα αίσιο τέλος και οριστική λύση του ροβλήµατος. Ο διάλογος θα συνεχιστεί, ωστόσο υ άρχουν και ζητήµατα ου χρήζουν άµεσης αντιµετώ ισης, µε ρώτο, η ληρωµή των ροστίµων ου έχουν ήδη ε ιβληθεί σε ολλούς µικρούς, κυρίως νησιωτικούς ήµους, χωρίς οι ίδιοι να ευθύνονται για την αδυναµία τους να διαχειριστούν το ρόβληµα των α ορριµµάτων. Μας ικανο οίησε η δήλωση του κου Υ ουργού στο ροχθεσινό..σ. της ΚΕ Ε ό ου αρέστη, όταν µας διαβεβαίωσε ότι δεν 7
ρόκειται να ληρώσουν ρόστιµα οι ήµοι ου δεν έχουν ευθύνη. Ένα άλλο ζήτηµα είναι η ανάγκη να ροχωρήσει άµεσα η Πολιτεία στις α αραίτητες νοµοθετικές ρυθµίσεις, ου θα δίνουν στους δήµους τη δυνατότητα να χωροθετούν τους χώρους και τα «ράσινα σηµεία» στα ο οία θα µ ορούν να το οθετηθούν και να λειτουργήσουν οι νέες εγκαταστάσεις διαχείρισης α ορριµµάτων. Για µας είναι αυτονόητο ότι στο νέο ΕΣ Α θα ρέ ει να ενσωµατωθεί η ευρω αϊκή εµ ειρία καλών ρακτικών α ό όλεις και χώρες ου έχουν αντιµετω ίσει α οτελεσµατικά το ζήτηµα της διαχείρισης ΑΣΑ, µε βιώσιµα και κοινά α οδεκτά συστήµατα. Τέλος, θέλω να σας ανακοινώσω ότι στις 14 και 15 Ιουλίου η ΚΕ Ε θα ραγµατο οιήσει στην Αλεξανδρού ολη διηµερίδα για τη διαχείριση των α ορριµµάτων, ό ου αναµένεται να κατατεθούν αναλυτικά οι ροτάσεις της Αυτοδιοίκησης για τον νέο ΕΣ Α. Κυρίες και κύριοι Μ αυτές τις σκέψεις και ροτάσεις χαιρετίζω την 9 η σύνοδο του ικτύου ΦΟ ΣΑ ου ραγµατο οιείται ίσως στη ιο σηµαντική 8
χρονική ερίοδο, ερίοδο διαµόρφωσης του νέου Εθνικού Σχεδίου ιαχείρισης Α οβλήτων. Πιστεύουµε ότι η σύνοδος αυτή θ α οτελέσει ένα εργαστήρι διερεύνησης, ανταλλαγής α όψεων και κρίσιµων συµ ερασµάτων ου θα συµβάλλουν στη διαµόρφωση η και τεκµηρίωση των τελικών θέσεων της αυτοδιοίκησης για το νέο σχεδιασµό. 9