Παρέμβαση Υφυπουργού παρά τω Προέδρω, Κωνσταντίνου Πετρίδη στο «12 th Cyprus Summit Europe in Peril Cyprus in Play» 1 Νοεμβρίου 2016, Hilton Park Nicosia Cyprus: In the aftermath of the Bail-out program Implementing Reforms Showing Signs of Growth? Η Κύπρος στην εποχή μετά το Πρόγραμμα Εφαρμόζοντας Μεταρρυθμίσεις Επιδεικνύοντας σημάδια ανάπτυξης; Ladies and Gentlemen, It is a great honor to be included amongst the speakers at such a prestigious conference and address such a distinguished audience. Allow me to deliver my intervention in Greek. Κυρίες και κύριοι, Προσπαθώντας να εκμεταλλευτώ όσο καλύτερα γίνεται τα 7 διαθέσιμα λεπτά, δεν θα ανατρέξω στην προ-μνημονίου κατάσταση. Πρώτον γιατί είμαι σίγουρος ότι όλοι την γνωρίζετε, και δεύτερον γιατί μια κυβέρνηση, μια κοινωνία γενικά, δεν κρίνεται από την ιστορία των προβλημάτων, αλλά αν και κατά πόσο συμβάλλει στην επίλυση τους. 1
Σημασία έχει ότι τρία χρόνια μετά, έχουμε γυρίσει σελίδα και μπήκαμε με το δεξί στην μετά-προγράμματος εποχή. Για φέτος αναμένουμε έναν από τους πιο ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στον ευρωπαϊκό χώρο, ενώ η ανεργία, αν και ψηλή σημειώνει εδώ και αρκετούς μήνες μια σταθερή καθοδική πορεία. Τα συνεχή και μεγάλα ελλείμματα έχουν και αυτά πλέον αντικατασταθεί με ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και βιώσιμα δημόσια οικονομικά. Οι συνεχείς αναβαθμίσεις από τους πιο αντικειμενικούς κριτές, τους οίκους αξιολόγησης, δεν σηματοδοτούν πλέον μόνο την ανάκτηση της εμπιστοσύνης στην οικονομία μας, αλλά καταδεικνύουν και την εμπέδωση της. Το συμπέρασμα; Ότι το πρόγραμμα και οι πολιτικές της κυβέρνησης πέτυχαν το βασικό τους στόχο. Το να διασώσουν τη χώρα από την χρεοκοπία, και να παραδώσουν μια οικονομία που έχει όλα τα εχέγγυα, ακηδεμόνευτη να σταθεί στα πόδια της χωρίς ξένα δεκανίκια. 2
Το ότι εμείς είμαστε αυτοί που πλέον καλούμαστε να ορίσουμε και να καθορίσουμε το μέλλον μας, αποτελεί το μόνο «success story» της επώδυνης και θα έλεγα ταπεινωτικής περιπέτειας που περάσαμε τα τελευταία χρόνια. Το οικονομικό μας μέλλον μπορεί να βασίζεται πλέον στην δική μας υπευθυνότητα. Στο αν δηλαδή επιλέξουμε να συνεχίσουμε την δύσκολη αλλά αναγκαία οδό των μεταρρυθμίσεων και του οικονομικού ορθολογισμού, ή αν θα επιστέψουμε στις αποτυχημένες συνταγές του παρελθόντος. Και οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι κάτι το απροσδιόριστο και νεφελοσκεπές. Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων αφορά την ολοκλήρωση ενός συγκεκριμένου προγράμματος που περιλαμβάνει: Την αξιοκρατία, την αποτελεσματικότητα και εύρυθμη λειτουργία στο δημόσιο. Ένα μεγάλο κεφάλαιο για το οποίο κατατέθηκαν στην Βουλή σειρά σχετικών νομοσχεδίων. Τη διασύνδεση του κρατικού μισθολογίου με τις οικονομικές πραγματικότητες, και τη διασφάλιση ότι οι λειτουργικές δαπάνες του κράτους δεν θα διογκώνονται συνεχώς εις βάρος των παραγωγικών τάξεων ή των άλλων δημοσίων δαπανών, όπως οι κοινωνικές και τις αναπτυξιακές. 3
Την ολοκλήρωση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων. Τη ουσιαστική μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που κάλλιστα μπορεί να θεωρηθεί αναπτυξιακή και συνεπάγεται στην μείωση της διαπλοκής και της διαφθοράς όσο και την αύξησης της αποτελεσματικότητας του κράτους. Την ενίσχυση του πλαισίου διακυβέρνησης που αφορά την παραγωγή αναπτυξιακής πολιτικής, με τη δημιουργία τριών «επιτελικών», αυτοτελών Υφυπουργείων παρά τω Προέδρω για την ανάπτυξη, τον τουρισμό και τη ναυτιλία, προς ενίσχυση του στρατηγικού και επιτελικού σχεδιασμού, με βήματα και αξιολόγηση. Την αύξηση της αποτελεσματικότητας του «εκτελεστικού» ρόλου σημαντικών τμημάτων του δημοσίου όπως στο Τμήμα φορολογίας, τον έφορο Εταιρειών, το κτηματολόγιο και την πολεοδομία, μέσω και της απλοποίησης των διαδικασιών αλλά και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Τη μεγάλη μεταρρύθμιση στον τομέα του τουρισμού. Στις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, και στην πραγματική αυτονόμηση των νοσοκομείων. Είναι αυτό το πλέγμα αλλαγών που υφαίνουν τον ιστό της επόμενης μέρας, της αλλαγής προς το καλύτερο. 4
Εκεί που οι μεταρρυθμίσεις έχουν είτε ολοκληρωθεί, είτε προχωρήσει, τα αποτελέσματα αντανακλώνται όχι μόνο στο ρυθμό ανάπτυξης και στην επενδυτική εμπιστοσύνη, αλλά και σε συγκεκριμένους διεθνείς δείκτες όπως οι δείκτες ανταγωνιστικότητας της Διεθνούς Τράπεζας. Για παράδειγμα στο δείκτη resolving insolvency η Κύπρος βρίσκεται στην 16 η θέση παγκοσμίως, σε σύνολο 190 χωρών, ενώ μέσα σε 2 χρόνια ανεβήκαμε 11 θέσεις στον δείκτη που αφορά την «εκκίνηση επιχείρησης», 16 θέσεις στην «πληρωμή φόρων», 97 θέσεις στην «εξασφάλιση ηλεκτρισμού», 21 θέσεις στην «εγγραφή περιουσίας». Σε τομείς που οι μεταρρυθμίσεις δεν προχώρησαν ικανοποιητικά, η Κύπρος βρίσκεται σε θέση και κατάταξη που δεν μας τιμά. Και είναι αυτοί οι συγκεκριμένοι δείκτες που κρατούν πιο χαμηλά απ ότι πρέπει τη γενική κατάταξη της Κύπρου. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που η πρόταση μας για Υφυπουργείο Ανάπτυξης περιλαμβάνει ως αρμοδιότητα και ευθύνη, τη βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης της Κύπρου, και τη σχετική λογοδοσία για την πρόοδο της χώρας. Γιατί σε ένα σύγχρονο κράτος η συζήτηση περί ανταγωνιστικότητας δεν πρέπει να περιορίζεται στο στενό κύκλο των ακαδημαϊκών συζητήσεων ως 5
γινόταν στο παρελθόν, αλλά να αποτελεί την κύρια στόχευση του κράτους. Κυρίες και κύριοι, Η ανάπτυξη δεν δημιουργείται ούτε διατηρείται με τον διαμοιρασμό του δημιουργία νέου. υφιστάμενου πλούτου αλλά με την Η ανάπτυξη δεν είναι έρχεται με τη συνεχή διόγκωση του κράτους και των δαπανών του αλλά μέσω επενδύσεων. Και η άντληση επενδύσεων προϋποθέτει μια ανταγωνιστική οικονομία, η οποία με τη σειρά της προϋποθέτει μεταρρυθμίσεις και όχι μεγάλα λόγια. Γι αυτό άλλωστε οι μεταρρυθμίσεις είναι σε όλο τον κόσμο δύσκολη υπόθεση. Η εφαρμογή τους προϋποθέτει συναίνεση της κοινωνίας και του πολιτικού κόσμου, αλλά τις περισσότερες φορές εξ υπακούει συγκρούσεις και πολιτικό κόστος, αφού οι μεταρρυθμίσεις αφυπνίζουν τα αρνητικά αντανακλαστικά, τόσο του πολιτικού συστήματος όσο και του ανθρώπινου δυναμικού που επηρεάζεται. 6
Προσκρούουν σε κεκτημένα συμφέρονται και συντηρητικές νοοτροπίες. Αλλά οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να διαρκέσουν αν γίνουν με τους όρους της κρίσης που αναγκάζουν την κοινωνία και το πολιτικό σύστημα να προσαρμοστεί. Για να έχουν αποτέλεσμα πρέπει να προέρχονται από υπεύθυνες πρωτοβουλίες του ίδιου του πολιτικού συστήματος που μπορούν να έχουν βάθος και διάρκεια. Γι αυτό ως κυβέρνηση επιμένουμε στις μεταρρυθμίσεις, και στο συγκεκριμένο, ρεαλιστικό, Κυπριακό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων που έχουμε καταθέσει, αντί να προσπαθήσουμε να κτίσουμε στην μετα-μνημόνιο εποχή μια νέα, ωραιοποιημένη αλλά εικονική πραγματικότητα. Θα συνεχίσουμε να επιδιώκουμε τις minimum συναινέσεις για να εφαρμόσουμε αυτό το πρόγραμμα, γιατί η μόνο εναλλακτική είναι η διατήρηση του status quo και των παθογενειών του, αλλά και η επανάληψη των λανθασμένων πολιτικών που τόσο πολύ μας κόστισαν στην προ-μνημονίου εποχή. Ευχαριστώ. 7