This Manual has been produced with the financial contribution of the European Commission Directorate General Justice, Freedom and Security, within its Prevention of and Fight against Crime Programme. Πρόγραμμα «Πρόληψη και καταπλέμηση τυ εγκλήματς» Ευρωπαϊκή Επιτρπή - Γενική Διεύθυνση Δικαισύνης, Ελευθερίας και Ασφάλειας The content of this Trainer's Guide has been compiled by ICMPD using information available in other training manuals and tools developed by key anti-trafficking stakeholders. All documents used are duly referenced in the footnotes and acknowledged in the Reference Material section. The Trainer's Guide has been compiled and drafted by Jenny Andersson, Fabiana Gorenstein and Elisa Trossero (ICMPD), in collaboration with ECPAT Austria, and with the contribution of Paola Degani (Interdepartmental Centre on Human Rights and the Rights of Peoples, University of Padova), Sarah Di Giglio and Antonia Di Maio (Save the Children Italy). AGIRE Αυστρία, Ελλάδα, Ιταλία και Ρυμανία. Δρώντας για την ενδυνάμωση των ιδιωτικών - δημόσιων συνεργασιών στ πεδί της αναγνώρισης και υπστήριξης παιδιών θυμάτων και σε κίνδυν εμπρίας, στην Ευρώπη. JLS/2007/ISEC/537 Για την Αναγνώριση και την Υπστήριξη των Παιδιών-Θυμάτων και σε Κίνδυν Παράνμης Διακίνησης στην Ευρώπη ΕΛΛΑΔΑ Save the Children Italia Onlus Συντνιστής Εταίρι Via Volturno 58, 00185 Roma tel: +39 06 480 70 01 fax: +39 06 480 70 039
Πρόγραμμα «Πρόληψη και καταπλέμηση τυ εγκλήματς» Ευρωπαϊκή Επιτρπή - Γενική Διεύθυνση Δικαισύνης, Ελευθερίας και Ασφάλειας AGIRE Αυστρία, Ελλάδα, Ιταλία και Ρυμανία. Δρώντας για την ενδυνάμωση των ιδιωτικών - δημόσιων συνεργασιών στ πεδί της αναγνώρισης και υπστήριξης παιδιών θυμάτων και σε κίνδυν εμπρίας, στην Ευρώπη. JLS/2007/ISEC/537 Για την Αναγνώριση και την Υπστήριξη των Παιδιών-Θυμάτων και σε Κίνδυν Παράνμης Διακίνησης στην Ευρώπη Συντνιστής Εταίρι ΕΛΛΑΔΑ
Ευρετήρι Πρώτη Έκδση: Οκτωβρίυ 2010 Γραφικά: S.C. ALPHA MEDIA PRINT SRL I. Εισαγωγή... 4 II. Πρότυπες Διαδικασίες Χειρισμύ για την αναγνώριση τυ παιδιύ πυ είναι θύμα παράνμης διακίνησης... 5 III. Πρότυπες Διαδικασίες Χειρισμύ ως παρχή πρώτης βήθειας στ παιδί - θύμα εμπρίας... 12 IV. Σημεία - κλειδιά για την Βελτίωση των Εθνικών Πρτύπων Διαδικασιών Χειρισμύ και Πρακτικών... 15
I. Παρυσίαση /Εισαγωγή Οι παρακάτω πίνακες των Πρότυπων Διαδικασιών Χειρισμύ ( ΠΔΧ) έχυν αναπτυχθεί ως μέρς τυ Ευρωπαϊκύ - χρηματδτύμενυ πργράμματς, AGIRE - Austria, Greece, Italy and Romania. Acting for stronger private-public partnerships in the field of identification and support of child victims and at risk of trafficking in Europe. Τ πρόγραμμα επιδιώκει την ενίσχυση/ενδυνάμωση της πρόληψης και της καταπλέμησης της εμπρίας τυ παιδιύ μέσα από την ανάπτυξη ισχυρών ιδιωτικών δημσίων συνεργασιών στ πεδί της αναγνώρισης και της υπστήριξης των παιδιών πυ είναι θύματα εμπρίας ή βρίσκνται σε κίνδυν. Στόχς επίσης είναι η συνεισφρά στην ανάπτυξη καλών πρακτικών στην αναγνώριση, υπστήριξη και βήθεια των παιδιών και γενικότερα η ενίσχυση της πρστασία τυς.. Οι ΠΔΧ επιχειρύν να χαρτγραφήσυν όλα τα πιθανά μέτρα ώστε να εξασφαλίζυν την απτελεσματικότερη αναγνώριση ενός πιθανύ θύματς εμπρίας ή εκμετάλλευσης, διασφαλίζντας παράλληλα τα δικαιώματα τυς. Οι ΠΔΧ ακλυθύν τη Μεθδλγία AGIRE όπως αυτή διαμρφώθηκε για τ πρόγραμμα και έχυν πρσαρμστεί στυς ειδικύς νόμυς και τις πρακτικές εφαρμγές πυ ήδη υπάρχυν σε κάθε χώρα των εταίρων τυ πργράμματς. Επιπρόσθετα έχυν εμπλυτιστεί μέσω της διαβύλευσης με φρείς κμβικής σημασίας στην Ελλάδα. Οι ΠΔΧ λαμβάνυν υπόψη τόσ τη μη-τυπική όσ και την τυπική αναγνώριση ενός παιδιύ- θύμα εμπρίας και εκμετάλλευσης, από τη στιγμή τυ εντπισμύ έως τη στιγμή όπυ έχυν διαπιστωθεί ι αρχικές ανάγκες πρστασίας και έχει δρμλγηθεί η διαδικασία αναζήτησης μια μακρχρόνιας λύσης πυ αφρά στ μέλλν τυς ( αξιλόγηση τυ βέλτιστυ συμφέρντς). Οι ΠΔΧ έχυν αριθμηθεί για λόγυς ευκλίας, ωστόσ αυτή η αριθμημένη κατάταξη δεν υπδηλώνει την εφαρμγή μιας βήμα-βήμα διαδικασίας. Τα μέτρα θα πρέπει να εφαρμστύν με ένα λγικό αλληλ-συμπληρωματικό τρόπ πρσαρμσμένα σε κάθε κατάσταση στην πία τ παιδί εντπίζεται. Κύριες μεταβλητές είναι: πις εντπίζει τ παιδί και τ περιβάλλν εντός τυ πίυ τ παιδί εντπίστηκε. Π.χ, ένας εκπρόσωπς εφαρμγής τυ νόμυ πίς εντπίζει ένα πιθανό θύμα εμπρίας στ δρόμ θα ακλυθήσει αναγκαστικά τις διαδικασίες με διαφρετικό τρόπ από έναν απλό πλίτη και μίως, ένα παιδί εντπισμέν ενώ διαπράττει παράνμες πράξεις, μπρεί να έχει διαφρετικές αρχικές ανάγκες πρστασίας από ένα παιδί εντπισμέν στα σύνρα της χώρας. Συμπερασματικά, τ πρόγραμμα στχεύει στην βελτίωση των ήδη υφιστάμενων διαδικασιών και πρακτικών για τν εντπισμό και την παρχή μιας πρώτης βήθειας στ παιδί πυ είναι θύμα εμπρίας, μέσω της εκπαίδευσης των διαφόρων υπηρεσιών. Πρσανατλισμένι πρς αυτόν τ στόχ, επισημαίνυμε μερικά κμβικά σημεία για την βελτίωση, όπυ χρειάζεται, των εθνικών πρότυπων διαδικασιών χειρισμύ, τα πία ευελπιστύμε ότι θα πρκαλέσυν συζήτηση και θα πρωθήσυν τις σχετικές δράσεις, δηγώντας σε καλύτερες πρακτικές και συνεπώς στην πι απτελεσματική πρστασία τυ παιδιύ πυ είναι θύμα εμπρίας και εκμετάλλευσης. II. Πρότυπες Διαδικασίες Χειρισμύ για την Αναγνώριση τυ Παιδιύ Θύμα Παράνμης Διακίνησης ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ Η ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΕ ΚΥΝΔΥΝΟ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 1 ΜΕΤΡΟ Αφρά τη διαδικασία αντίληψης και κατανόησης της πιθανότητας, ένα παιδί να είναι εικαζόμεν θύμα ή σε κίνδυν παράνμης διακίνησης ή εκμετάλλευσης ιδιαίτερα αν πρόκειται για ασυνόδευτυς ανήλικυς. -Στα χερσαία και θαλάσσια σύνρα (Αλβανία, Βυλγαρία, Τυρκία, Σκόπια) -Στυς δρόμυς των μεγαλύτερων πόλεων τ χειμώνα και στα νησιά τ καλκαίρι (επαιτώντας, στα φανάρια, πωλώντας μικρπράγματα) Επίσης σε: - κέντρα φιλξενίας, - νσκμεία, -νυχτερινά κέντρα & μπαρ, -σπίτια, - ξενδχεία & πανσιόν. - Σε πιαδήπτε στιγμή, και ιδίως όταν υπάρχει πληρφρία ότι ένα παιδί εξαφανίστηκε -Όταν βλέπυμε ένα παιδί να δυλεύει στ δρόμ ή όταν ένα παιδί κρατείται πάρα τη θέληση τυ κλεισμέν σε ένα χώρ Όταν έχυμε σχετικές πληρφρίες από την χώρα πρέλευσης. - Πλίτες (μέλη ικγενειών ή συγγενείς, γείτνες) - Αστυνμία ( Συνριακή & Λιμενικό, Αρχές για την καταπλέμηση της εμπρίας και εκμετάλλευσης ανηλίκων, Τμήμα Αλλδαπών -Υπεύθυνη αρχή στην Ελλάδα (ΕΚΚΑ) - Κινωνικί ερευνητές ( street workers) -Δημόσιες και τπικές κινωνικές υπηρεσίες -Εργαζόμενι σε ΜΚΟ -Εργαζόμενι σε Διεθνείς Οργανισμύς -Τ ίδι τ θύμα - Υπάλληλι νσκμείων ( γιατρί, νσκόμες, κινωνική λειτυργί) -Εκπαιδευτικί -Δημσιγράφι -Εργαζόμενι σε Κέντρα φιλξενίας -Διπλωμάτες Πρεσβειών ή Πρξενείων 46 5
Κατά τη διάρκεια: -τυ καθημερινύ ελέγχυ στα σύνρα -της αστυνμικής περιπλίας στ δρόμ -των κινωνικών δραστηριτήτων και της παρατήρησης στ πεδί. -των συνεντεύξεων -της έρευνας -της παρατήρησης παιδιών σε νσκμεία και σχλεία. - Μέσω της παραπμπής των παιδιών πυ εντπίστηκαν από σχετικύς επαγγελματίες, ιδιαίτερα από ΜΚΟ, κινωνικές υπηρεσίες, την Υπεύθυνης Αρχή για θέματα παράνμης διακίνησης στη χώρα πρέλευσης, χρησιμπιώντας, τις αμιβαία θεσμθετημένες συμφωνίες και συνεργασίες. ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 3 ΜΕΤΡΟ Αφρά την ενημέρωση τυ πρώτυ σημείυ αναφράς σχετικά με τ εικαζόμεν θύμα παράνμης διακίνησης. - στα χερσαία και θαλάσσια σύνρα ( Αλβανία, Βυλγαρία, Τυρκία, Σκόπια) -στ δρόμ -σε κέντρα φιλξενίας -στυς χώρυς των ΜΚΟ -παντύ πύ υπάρχει αστυνμικός έλεγχς ΑΡΧΙΚΗ ΕΚΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ 2 ΜΕΤΡΟ Αφρά στην αξιλόγηση των πράξεων ενός παιδιύ και της συνλικής τυ εικόνας σε σχέση με πιθανύς δείκτες παράνμης διακίνησης και εκμετάλλευσης. - Στα χερσαία και θαλάσσια σύνρα ( Αλβανία, Βυλγαρία, Τυρκία, Σκόπια) -Παντύ πύ υπάρχει αστυνμικός έλεγχς. -Στ δρόμ -Στα κέντρα φιλξενίας -στυς χώρυς των ΜΚΟ Μετά τν εντπισμό τυ παιδιύ. - Αστυνμία ( χερσαία & λιμενική αστυνμία, Αρχές Ενάντια στ Οργανωμέν Έγκλημα, αστυνμία Ανηλίκων, δημτική αστυνμία ) -παντύ πύ τ παιδί απτελεί αντικείμεν εκμετάλλευσης. Αμέσως μόλις εντπιστεί τ πιθανό θύμα ή τ παιδί πυ βρίσκεται σε κίνδυν παράνμης διακίνησης ή εκμετάλλευσης. -εκπρόσωπι εφαρμγής τυ νόμυ -εργαζόμενι τπικών ή άλλων δημσίων αρχών. -εργαζόμενι των ΜΚΟ -εργαζόμενι των ΔΟ -επαγγελματίες των υπηρεσιών υγείας - διπλωμάτες Πρεσβειών και Πρξενείων. Από τ τηλέφων ή από την Υπεύθυνη Αρχή- EKKA, ή άλλ σημεί αναφράς γνωστό σε όλυς τυς σχετικύς παράγντες: ή τηλεφωνώντας στις SOS γραμμές: - 100 & 112 της αστυνμίας για περαιτέρω συμβυλές - 197 τυ ΕΚΚΑ (από κάθε περιχή εκτός Αθηνών 210197) -Κινωνικί ερευνητές- street workers -Δημόσιες και τπικές κινωνικές υπηρεσίες -Εργαζόμενι σε ΜΚΟ -Εργαζόμενι σε Διεθνείς Οργανώσεις - Υπάλληλι νσκμείων ( κινωνικές υπηρεσίες) -Πρσωπικό κέντρων φιλξενίας -Διπλωμάτες πρεσβειών ή Πρξενείων Με αρχική συνέντευξη και παρατήρηση με την υπστήριξη μεταφραστών και πλιτιστικών μεσλαβητών όπυ υπάρχει ανάγκη, λαμβάνντας δεόντως υπόψη την πρστασία από τν κίνδυν, τ ιδιωτικό απόρρητ και την ασφάλεια τυ «πιθανώς» διακινύμενυ παιδιύ. Χρησιμπιύμε τ πρφίλ και τυς δείκτες, όταν διατηρύμε αμφιβλίες στυς ισχυρισμύς τυ παιδιύ ότι έχει διακινηθεί παράνμα ή είναι θύμα εκμετάλλευσης ή όταν δεν υπάρχει καμία υπψία ότι τ παιδί είναι θύμα παράνμης εμπρίας και διακίνησης. Ο ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΗΔΕΜΟΝΑ 4 ΜΕΤΡΟ Διρισμός τυ ενός κατάλληλυ πρσωρινύ κηδεμόνα σύμφωνα με την ελληνική νμθεσία με σκπό να ακλυθεί τ παιδί και να τ πρστατεύει σε όλα τα στάδια της αναγνώρισής και υπστήριξής τυ/της μέχρι την εφαρμγή μιας τελικής λύσης. Μετά την μεταφρά τυ ανήλικυ σε ξενώνα. Ο κηδεμόνας διρίζεται από τις αρμόδιες εθνικές ή τπικές αρχές όπως παρακάτω: -Υπεύθυνη Αρχή-ΕΚΚΑ - Εισαγγελέας ανηλίκων. -Εισαγγελέας εφημερίας Αξιλγώντας την κατάσταση και τις ανάγκες τυ παιδιύ ( κινωνικός λειτυργός πυ γνωρίζει τη γλώσσα τυ/της, πλιτιστικός διαμεσλαβητής, ψυχλόγς κλπ.) 6 7
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ και τυ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ 5 ΜΕΤΡΟ Η αξιλόγηση της ηλικίας τυ παιδιύ θύμα ή σε κίνδυν παράνμης εμπρίας. Τ «πλενέκτημα της αμφιβλίας» είναι τ δικαίωμα να θεωρείται παιδί κάθε φρά πυ υπάρχει αμφιβλία εάν ένα άτμ είναι κάτω από 18. Παντύ ( στα σύνρα, στην αστυνμία, στ δρόμ, στ ξενώνα, στ νσκμεί, στη ΜΚΟ, σε χώρυς πυ περιλαμβάννται στ πινικό σύστημα και σε μέρη όπυ ενδεχμένως εκμεταλλεύνται παιδιά.) - Αμέσως μετά τν εντπισμό τυ ασυνόδευτυ ανήλικυ. -Στη διάρκεια της συνέντευξης -Υπεύθυνη αρχή -Εφαρμστές τυ νόμυ -Κινωνικί ερευνητές-street worker -Κινωνικί λειτυργί των δημσίων ή μη-δημσιων υπηρεσιών. - Ανεξάρτητι επαγγελματίες με κατάλληλη εμπειρία ( για ιατρική ψυχλγική και φυσιγνωμική αξιλόγηση) -Από τη δήλωση των θυμάτων στην αρχική συνέντευξη με την υπστήριξη τυ μεταφραστή και τυ πλιτισμικύ διαμεσλαβητή ( αν υπάρχει ανάγκη) λαμβάνντας δεόντως υπόψη την πρστασία από πιθανύς κινδύνυς, τ ιδιωτικό απόρρητ και την ασφάλεια τυ παιδιύ εικαζμένυ θύματς εμπρίας και διακίνησης. -Με διαθέσιμα έγγραφα ταυτότητας. -σε ΜΚΟ -σε μέρη όπυ ενδεχμένως εκμεταλλεύνται παιδιά. -άμεσα μετά τν εντπισμό τυ ασυνόδευτυ ανήλικυ. - στη διάρκεια της συνέντευξης ( επίσης ως μέρς της διαδικασίας έγκαιρης αξιλόγησης πιθανύ κινδύνυ. -Υπεύθυνη Αρχή -Υπάλληλι τυ νόμυ -Εργαζόμενι τπικών ή άλλων δημσίων αρχών -Εργαζόμενι σε ΜΚΟ και κινωνικί λειτυργί -Εργαζόμενι σε ΔΟ -Επαγγελματίες υγείας - Διπλωμάτες πρεσβειών ή πρξενείων. - Με την λεπτμερής εξέταση των εγγράφων ταυτότητας για τις συγγενικές σχέσεις. -Με την αξιπίηση διακρατικών συμφωνιών και συνεργασιών για την επιβεβαίωση των εγγράφων ταυτότητας, ή αναζητώντας τα αν τίπτα δεν έχει πρσκμιστεί ( αφύ έχει ενημερωθεί τ παιδί). - Η συνέντευξη τυ παιδιύ και των ενήλικων πυ τ συνδεύυν θα πρέπει να γίνεται χωριστά με την υπστήριξη μεταφραστών και πλιτιστικών μεσλαβητών ( αν είναι αναγκαί). - Με την παρατήρηση της συμπεριφράς τυ παιδιύ - Εύρεση εγγράφων ταυτότητας στην χώρα πρέλευσης, μέσω της διακρατικής συμφωνία και συνεργασίας ή μέσω της διαμεσλάβησης διπλωματικών ή άλλων σχετικών αρχών. ( μόν αν είναι βέβαι ότι νές/α δεν έχει πρόθεση να ζητήσει άσυλ). - Σε περίπτωση αμφιβλίας θα πρέπει να ισχύει η υπόθεση ότι κάπις πυ ισχυρίζεται ότι είναι κάτω από 18 χρνών θα πρέπει να αντιμετωπίζεται πρσωρινά ως ανήλικς. - με την αξιλόγηση από ανεξάρτητυς επαγγελματίες με κατάλληλη γνώση ( για την ιατρική ψυχλγική και φυσιγνωμική αξιλόγηση) εφόσν τ παιδί συμφωνεί και εφόσν η διαδικασία δεν είναι επιβλαβής. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΘΕΜΕΝΩΝ ΓΟΝΕΪΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΕΓΚΑΙΡΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 7 ΜΕΤΡΟ Περιέχει όλες τις δραστηριότητες ώστε: - να αξιλγηθεί η αντίληψη τυ παιδιύ σε σχέση με την πρσωπική τυ ασφάλεια και των ανθρώπων πυ σχετίζνται με αυτόν/αυτήν - να αξιλγηθεί κάθε επαπειλύμενς ή μελλντικός κίνδυνς για την ασφάλεια - να γνωστπιηθεί εάν τ παιδί έχει ήδη τις χρήσιμες πληρφρίες πυ θα τν/την επιτρέψυν να πάρει μια απόφαση σχετικά με τ μέλλν τυ/της - να κατανηθεί εάν τ παιδί έχει κάπια ιδέα για τη μελλντική τυ πρεία. 6 ΜΕΤΡΟ Σε 8 Αφρά την πράξη της αξιλόγησης της γνεϊκής σχέσης ανάμεσα στ παιδί και τυς ενήλικες πυ τ συνδεύυν, ειδικά όταν υπάρχει η εικασία ότι τ παιδί βρίσκεται σε κίνδυν ή είναι θύμα παράνμης εμπρίας και διακίνησης. - στα χερσαία και θαλάσσια σύνρα ( Αλβανία, Βυλγαρία, Τυρκία, Σκόπια) -στ δρόμ -σε κέντρα φιλξενίας - σε χώρυς πυ περιλαμβάννται στ πινικό σύστημα -κέντρα φιλξενίας -χώρυς πυ περιλαμβάννται στ πινικό σύστημα -κέντρα ημέρας -στέγες παιδιών -σχλεία παιδιών -Κατά τη διάρκεια των δράσεων στ δρόμ 9
ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ Κατά τα αρχικά στάδια εντπισμύ - πιθανώς ως μέρς της αξιλόγησης για τη διασφάλιση τυ βέλτιστυ συμφέρντς τυ παιδιύ. -Πρσωπικό των Υπηρεσιών Δημόσιας Τάξης -Εργαζόμενι σε τπική/δημτική ή άλλη δημόσια αρχή -Εργαζόμενι σε ΜΚΟ -Εργαζόμενι σε ΔΟ -Επαγγελματίες στν τμέα της υγείας -Υπάλληλι πρεσβειών ή πρξενείων -Κινωνικύς street workers -Εκπαιδευτικί -Κατά την αρχική συνέντευξη, όπυ παρέχνται από παιδί αρχικές πληρφρίες σχετικά με την κατάσταση τυ -Μέσω εικαστικής έκφρασης ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ 9 ΜΕΤΡΟ Είναι η κάλυψη των επειγυσών βασικών αναγκών ) τρφή, νερό, ατμική φρντίδα και υγειϊνή, καθαρός ρυχισμός, ξεκύραση, ιδιωτικός χώρς, επείγυσα ιατρική βήθεια, ψυχλγική στήριξη/φρντίδα, εξασφάλιση μεταφραστή, δυνατότητα επικινωνίας με μέλη της ικγένειας ή ένα πλιτιστικό μεσλαβητή, στέγη), Η κάλυψη των αναγκών αυτών θα πρέπει να εξασφαλίζεται στ πιθανό θύμα παράνμης εμπρίας και διακίνησης και πριν ακόμη την παρχή κάθε είδυς πληρφόρησης στ. Σε: - κέντρα φιλξενίας - χώρυς πυ περιλαμβάννται στ πινικό σύστημα - κέντρα ημέρας -στέγες παιδιών - αστυνμικά τμήματα - νσκμεία - χώρυς των ΜΚΟ 8 ΜΕΤΡΟ Τ συντμότερ δυνατό καθώς και έπειτα από αίτημα τυ παιδιύ Είναι η παρχή πληρφριών σχετικά με: πισδήπτε -όλες τις δυνατές επιλγές (συμπεριλαμβανμένης της δυνατότητας παραμνής στη χώρα πρρισμύ και την χρήγηση κάρτας διαμνής ή της επιστρφής στη χώρα πρέλευσης ή σε άλλη χώρα) Πριν από μια συνέντευξη, μέσω παρατήρησης με την υπστήριξη μεταφραστών ή πλιτιστικών μεσλαβητών και με την πραγματπίηση ιατρικών εξετάσεων. -τις υπηρεσίες πυ παρέχυν πρστασία στα παιδιά γενικά (εάν ανήλικς δεν έχει αναγνωριστεί ως θύμα παράνμης εμπρίας και διακίνησης). - Σε κέντρα φιλξενίας, ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ 10 ΜΕΤΡΟ - Σε χώρυς πυ περιλαμβάννται στ πινικό σύστημα - Σε κέντρα ημέρας Αφρά τη διαδικασία πυ τεκμηριώνει εάν τ υπτιθέμεν θύμα παράνμης εμπρίας και διακίνησης είναι όντως θύμα ή είχε εμπλακεί σε κάπια στάδια της διαδικασίας διακίνησης.. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να δρμλγείται αφύ καλυφθύν ι βασικές ανάγκες τυ παιδιύ. - Σε στέγες παιδιών - Σε Επιχειρησιακύς χώρυς της αστυνμίας Έπειτα από αίτημα τυ παιδιύ και ως μέρς πιασδήπτε συνέντευξης και αξιλόγησης για τη διασφάλιση τυ βέλτιστυ συμφέρντς τυ παιδιύ Συνέντευξη η πία πρέπει να διεξάγεται σε χώρ φιλικό πρς τ παιδί και όχι σε περιβάλλν πυ σχετίζεται με την εκμετάλλευση. Τέτιι χώρι μπρεί να είναι : -γραφεία/χώρι ΜΚΟ - κατάλληλα διαμρφωμένι-φιλικί χώρι πρς τ παιδί, σε αστυνμικά τμήματα -Υπεύθυνη Αρχή - κέντρα φιλξενίας 10 - Κινωνικί λειτυργί - Νμικί σύμβυλι/δικηγόρι - Εργαζόμενι σε ξενώνες -Street workers -Κατά τη διάρκεια συνέντευξης με την βήθεια μεταφραστή και πλιτιστικύ μεσλαβητή -Παρέχντας στ παιδί φιλικά έντυπα στη γλώσσα τυ και θύματς και πυ αυτός/η μπρεί να ζητήσει βήθεια. εξηγώντας τα δικαιώματα τυ Μετά από μια περίδ ανάρρωσης και περισυλλγής και έπειτα από την ενημέρωση και την συναίνεση τυ βηθύμενυ ατόμυ Τ παιδί παραπέμπεται σε έναν εξειδικευμέν επαγγελματία υπεύθυν για τη διεξαγωγή της συνέντευξης όπως: -ένας αστυνμικός -ένας κινωνικός λειτυργός -ένας κινωνικός street worker 11
-ένας ψυχλόγς -Επίσημη συνέντευξη σε βάθς -Συλλγή απδεικτικών στιχείων για την επαλήθευση γεγνότων και τν πληρφριών πυ παρείχε τ εικαζόμεν θύμα διακίνησης. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΒΕΛΣΤΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ 11 ΜΕΤΡΟ έλεγχ των Αφρά την εκτίμηση τυ βέλτιστυ συμφέρντς τυ παιδιύ και είναι απαραίτητη πριν από κάθε ενέργεια πυ επηρεάζει τ παιδί εκτός των περιπτώσεων όπυ καθρισμός τυ βέλτιστυ συμφέρντς τυ παιδιύ είναι αναγκαίς Κανένας ιδιαίτερς φυσικός χώρς. Η αξιλόγηση τυ βέλτιστυ συμφέρντς είναι μέρς μιας συνεχόμενης διαδικασίας κατά την πία τ συμφέρν τυ παιδιύ λαμβάνεται συνεχώς υπόψη ως γενικός στόχς κάθε παρέμβασης πυ γίνεται για λγαριασμό ενός ασυνόδευτυ ή απχωρισμένυ παιδιύ σε όλη τη διάρκεια τυ κύκλυ μετακίνησης -Υπεύθυνη Αρχή -Κηδεμόνας; -Νμικός σύμβυλς -Πρσωπικό κέντρων φιλξενίας -Κινωνικί street workers -Εισαγγελέας -Κινωνικί λειτυργί -Ψυχλόγς ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ 13 ΜΕΤΡΟ διακίνησης, με σκπό να εξασφαλίσει την απαιτύμενη πρστασία και την καλή κατάσταση ( ψυχλγική και φυσική) τυ παιδιύ - Αν τ παιδί βρίσκεται στ αστυνμικό τμήμα η απόφαση παραπμπής πρέπει να παρθεί αμέσως. Τ άτμ πυ εντόπισε ή αναγνώρισε τ παιδί ως θύμα παράνμης διακίνησης, περιλαμβάνντας τν ειδικό της ψυχκινωνικής υπστήριξης,, στελέχη τυ Υπυργείυ Υγείας, Κινωνικές Υπηρεσίες, Αστυνμικές και Εισαγγελικές Αρχές. -Επικινωνώντας με την Εθνική Υπεύθυνη Αρχή -Ερευνώντας και επικινωνώντας με τυς συνεργαζόμενυς φιλξενίας. εξειδικευμένυς χώρυς Πληρφόρηση σχετικά με τις επιλγές βήθειας και των υπχρεώσεων/όρων πυ την συνδεύυν. Όταν τ παιδί δέχεται ένα πρόγραμμα/βήθεια/παραπμπή σε κέντρ φιλξενίας. -Κηδεμόνας - Πρσωπικό ή υπεύθυνς ξενώνας - Εισαγγελέας Μέσω συνέντευξης με την υπστήριξη ενός μεταφραστή ή πλιτιστικύ διαμεσλαβητή πυ θα εξηγηθεί στ διακινύμεν θύμα τα δικαιώματα τυ/της και τις υπχρεώσεις, με ένα φιλικό τρόπ. Παρέχντας την πληρφρία μέσω εντύπυ κατανητύ στη γλώσσα τυ παιδιύ, με ευχάριστες εικόνες και χρώματα. Συνέντευξη, παρατήρηση, συμμετχή τυ παιδιύ, πρσέγγιση με διαφρετικές μεθόδυς. Δεν απαιτεί ιδιαίτερη επισημότητα ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ 14 ΜΕΤΡΟ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΕ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΞΕΝΩΝΑ 12 ΜΕΤΡΟ III. Αμεση βηθεια και πρστασια Είναι η παραπμπή σε εξειδικευμέν ξενώνα για παιδιά θύματα παράνμης εμπρίας και διακίνησης. - Μόλις τ εμπλεκόμεν άτμ/ίδρυμα/ργάνωση/ έχει τα απαραίτητα στιχεία και έχει κριθεί ότι η παραπμπή σε ξενώνα είναι η καλύτερη λύση για τ βέλτιστ συμφέρν τυ παιδιύ-θύμα. Αφρά τις ενέργειες πυ πρέπει να πραγματπιηθύν από τν κηδεμόνα ώστε να εκτιμήσει τις ανάγκες τυ κάθε θύματς σχετικά με τις υπηρεσίες και την ασφάλεια τυ. Στη διάρκεια της ατμικής συμβυλευτικής συνάντησης, για την εισαγωγή τυ παιδιύ στ κέντρ φιλξενίας. -Κηδεμόνας -Πρσωπικό/ υπεύθυνς ξενώνα; Μέσω συνέντευξης, λαμβάνντας υπόψη τα απτελέσματα της έγκαιρης αξιλόγησης τυ κινδύνυ και τα δεδμένα πυ πρκύπτυν από τη συμβυλευτική τυ παιδιύ και από τις συναντήσεις συνεργασίας με στελέχη υπηρεσιών. - Αμέσως και πριν την αναγνώριση τυ από τις εισαγγελικές αρχές, ως θύμα παράνμης 12 13
ΒΟΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 15 ΜΕΤΡΟ Είναι τ σχέδι πυ αναπτύσσεται από τν κηδεμόνα και περιλαμβάνει τα βήματα πυ πρέπει να παρθύν πρκειμένυ να παρέχει βραχυπρόθεσμη και μακρπρόθεσμη φρντίδα σύμφωνα με τ βέλτιστ συμφέρν τυ παιδιύ. Ο κηδεμόνας μαζί με τν νμικό εκπρόσωπ τυ παιδιύ και υπό ιδανικές συνθήκες, με μια πλύ-επιστημνική μάδα Η διαδικασία πρέπει να περιλαμβάνει διαβύλευση όλων των αρμόδιων μερών και των αρχών, και να λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη τις απόψεις τυ παιδιύ Αμέσως μετά την εισαγωγή τυ παιδιύ σε κέντρ φιλξενίας. - Κηδεμόνας - Πρσωπικό / υπεύθυνς τυ κέντρυ φιλξενίας - Δικηγόρς / ψυχλόγς / ψυχίατρς - Εισαγγελέας/ Επιμελητές Ανηλίκων Σύμφωνα με την αξιλόγηση τυ επερχόμενυ κινδύνυ και των αναγκών και κάνντας μια νέα εκτίμηση τυ βέλτιστυ συμφέρντς τυ παιδιύ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗΣ 16 ΜΕΤΡΟ Είναι η διαδικασία της απόκτησης της συγκατάθεσης τυ παιδιύ στις πρτεινόμενες λύσεις σχετικά με τ σχέδι βήθειας και ασφάλειας (η τελική συγκατάθεση δίνεται από τν κηδεμόνα) Μόλις τ σχέδι βήθειας και ασφάλειας έχει διαμρφωθεί. - Κηδεμόνας - Επιμελητές Δικαστηρίυ Ανηλίκων - Πρσωπικό/ υπεύθυνς κέντρυ φιλξενίας - Εμπειργνώμνας παιδιών 1 Μέτρ. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΠΙΘΑΝΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ Η ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Ή ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ Περιλαμβάνει: IV. Κμβικά Σημεία για την βελτίωση τυ Εθνικύ ΠΔΧ και των σχετικών πρακτικών Μια ξεκάθαρη και λγική εκπαιδευτική στρατηγική για όλυς τυς φρείς ι πίι εμπλέκνται στην αναγνώριση, φρντίδα και πρστασία των διακινυμένων παιδιών. Τυπικά και πρότυπα εργαλεία για τν συντνισμό και την παραπμπή σε τπικό και εθνικό επίπεδ. 2 Μέτρ. ΑΡΧΙΚΗ ΕΚΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Περιλαμβάνεται, η υιθέτηση των αρχών για τα δικαιώματα τυ παιδιύ ή η πρσέγγιση από τυς φρείς και τις υπηρεσίες εφαρμγής τυ νόμυ στη καθημερινότητα τυς. 3 Μέτρ. ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Είναι απαραίτητη, μια ξεκάθαρη και λγική εκπαιδευτική στρατηγική για όλυς τυς επαγγελματικύς φρείς ι πίι εμπλέκνται στην αναγνώριση, φρντίδα και πρστασία των διακινυμένων παιδιών. Τυπικά και πρότυπα εργαλεία για τν συντνισμό και την παραπμπή σε τπικό και εθνικό επίπεδ πρέπει να δημιυργηθύν. Μέσω συνέντευξης/ συμβυλευτικής συνάντηση. Έχντας υπόψη την ηλικία τυ παιδιύ ενημερώνεται και πρετιμάζεται με την βήθεια τυ μεταφραστή/ πλιτιστικύ διαμεσλαβητή για τις απφάσεις πυ αφρύν τ μέλλν τυ/της. 4 Μέτρ. Ο ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΗΔΕΜΟΝΑ Θα πρέπει να πρβλεφθεί περαιτέρω εκπαίδευση σχετικά με τις Υπηρεσίες και τις αρχές Πρόνιας των Νέων για τις ευθύνες τυς. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΒΕΛΣΤΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ 17 ΜΕΤΡΟ Είναι η επίσημη διαδικασία για να καθριστεί τ βέλτιστ συμφέρν τυ παιδιύ όταν πρέπει να παρθύν ιδιαίτερα σημαντικές απφάσεις. Περιλαμβάνει: -ρυθμίσεις πρσωρινής φρντίδας -πρετιμασία για πιθανό απχωρισμό τυ παιδιύ από τυς γνείς τυ χωρίς την θέλησή τυ -διερεύνηση των μακρχρόνιων λύσεων συμπεριλαμβανμένυ τυ εντπισμύ της ικγένειας τυ παιδιύ καθώς και τ επαναπατρισμό τυ. Στη διάρκεια διαδικασίας για την εύρεση μιας μακρχρόνιας λύσης για τ παιδί. 5 Μέτρ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ και τυ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ Αφρά στη διατήρηση της αρχής τυ πλενεκτήματς της αμφιβλίας στην εθνική νμθεσία και στις πρακτικές, Θα πρέπει να υπάρξει περαιτέρω εκπαίδευση για όλυς τυς σημαντικύς φρείς σε ότι αφρά την εφαρμγή της αρχής τυ πλενεκτήματς της αμφιβλίας 10 Μέτρ. ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Παρυσίαση των συμφωνιών μεταξύ των σημαντικών φρέων για καλύτερ χειρισμό στην επίσημη αναγνώριση. 11 Μέτρ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΒΕΛΣΤΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ Θα πρέπει να υπάρχει ένας νόμς ή κυβερνητική διάταξη / εγκύκλι πυ ενισχύει τ βέλτιστ συμφέρν τυ παιδιύ ως αρχή σε σχέση με την πιθανή επιστρφή τυ/της στη χώρα καταγωγής. 12-17 Μέτρα. ΑΜΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Παρυσίαση τυ Εθνικύ Μηχανισμύ Παραπμπής/ Εθνικών Πρότυπων Διαδικασιών Χειρισμύ 14 15