ΞΑΝΘΗ 2013, 2 ο ΣΕΚ ΞΑΝΘΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ : ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΙΔΗΣ Μαθηματικός www.kutidis.gr ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Μέθοδος διδασκαλίας: πρότυπο οργάνωσης του μαθήματος και συμπεριφοράς του εκπαιδευτικού. Π.χ. ομαδοσυνεργατική μέθοδος, μέθοδος project. Μπορεί να εφαρμοστεί και από μια ευρύτερη ομάδα εκπαιδευτικών. 2
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Στρατηγικές διδασκαλίας: ευρύτερη έννοια, μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερες από μια μεθόδους διδασκαλίας. Συγκροτημένες διδακτικές παρεμβάσεις σε μια ακολουθία με συγκεκριμένες αρχές. Π.χ. κάνουμε ομαδοσυνεργατική διδασκαλία για την ανακάλυψη της σχέσης των πλευρών του ορθογωνίου τριγώνου και ακολουθεί ένα web quest για το ιστορικό υπόβαθρο του θέματος. 3
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Μοντέλο διδασκαλίας: διδακτική πρόταση που περιλαμβάνει ιεράρχιση προτεραιοτήτων, διδακτικές διαδικασίες, οργάνωση της τάξης και γενικότερα της διδασκαλίας Οι τρεις έννοιες δεν έχουν τελείως σαφή διάκριση. 4
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Μοντέλο διδασκαλίας Στρατηγικές διδασκαλίας Μέθοδος διδασκαλίας Χρησιμοποιούνται, όμως περίπου ως συνώνυμες έννοιες. Σύνολα διδακτικών στοιχείων. Οι στρατηγικές μπορεί να περιλαμβάνουν και περισσότερες της μιας μεθόδους. Τα μοντέλα έχουν ιεραρχημένες εκπαιδευτικές προτεραιότητες, συγκεκριμένες διδακτικές διαδικασίες, καθορισμένο τρόπο οργάνωσης. 5
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ Με την βοήθεια των ΤΠΕ έχει αλλάξει ριζικά η εφαρμογή των διδακτικών μεθόδων. Κάποιες ευνοούνται και κάποιες έχουν ακυρωθεί. Υπάρχει δημιουργία νέων μεθόδων Π.χ. eclip, web quest 6
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST Ελληνικοί όροι: o Ιστοεξερευνήσεις o Δικτυακές απόστολές Η εκπαιδευτική δραστηριότητα κατά την οποία οι περισσότερες ή και όλες οι πληροφορίες που απαιτούνται για την επίλυση ενός προβλήματος ή για τη σύνθεση μιας γνωστικής ενότητας, προέρχονται από το Διαδίκτυο. Η οργάνωσή τους την χρησιμοποίηση εργαλείων των ΤΠΕ βάσει συγκεκριμένων ενοτήτων. 7
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST Ο Παγκόσμιος Ιστός έφερε επανάσταση στον τρόπο που αναζητούμε και αποκτούμε πρόσβαση σε πληροφορίες. Μέσω του Διαδικτύου μπορούμε πολύ εύκολα, ανέξοδα και γρήγορα να βρούμε στοιχεία για ένα θέμα που μας ενδιαφέρει. Ωστόσο, ο νέος τρόπος δημιουργίας και ανάκτησης πληροφοριών προϋποθέτει και αλλαγή στον τρόπο που αξιολογούμε και φιλτράρουμε κριτικά το πληροφοριακό υλικό που καλούμαστε να διαχειριστούμε. 8
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST Κίνητρο για τους μαθητές Κριτική σκέψη Συνεργατική μάθηση Ανάπτυξη δεξιοτήτων ΤΠΕ Οι μαθητές βοηθούνται να μη «ναυαγήσουν» 9
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST Κύρια στοιχεία ενός WebQuest 1. Εισαγωγή 2. Αποστολή Ζήτημα 3. Διαδικασία Πηγές 4. Αξιολόγηση 5. Συμπεράσματα 10
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST Σκοπός της είναι: 1. Εισαγωγή Να θέσει το πλαίσιο της δραστηριότητας Να αποσπάσει την προσοχή του αναγνώστη και να τον «εμπλέξει» στην αναζήτηση Να παράσχει σημαντικές αρχικές πληροφορίες 11
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST 2. Αποστολή Ζήτημα Περιγράφει το προϊόν που θα πρέπει να έχει παράξει ο μαθητής στο τέλος της δραστηριότητας. Περιγράφει επίσης τα εργαλεία που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ο μαθητής για να παράξει και να παρουσιάσει το προϊόν της δραστηριότητάς του (πχ Κειμενογράφος, Λογισμικό παρουσιάσεων, Εργαλείο κατασκευής ιστοσελίδων, Ιστολόγιο(Blog) κλπ). 12
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST Σκοπός της είναι: 3. Διαδικασία Πηγές Να παράσχει μια βήμα προς βήμα περιγραφή της διαδικασίας για τη δραστηριότητα Να παράσχει πηγές σχετικές με την αποστολή 13
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST Σκοπός της είναι: 4. Αξιολόγηση Να παρουσιάσει ένα πλαίσιο αξιολόγησης και βαθμολόγησης του προϊόντος 14
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : WEB QUEST Τα συμπεράσματα: 5. Συμπεράσματα Ανακεφαλαιώνουν την εμπειρία Ενθαρρύνουν τον αναστοχασμό επί της διαδικασίας Προσθέτουν υψηλότερου επιπέδου ερωτήματα για μελλοντική έρευνα 15
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Η διδασκαλία κατά την οποία οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες, όπου εργάζονται συνεργαζόμενοι μεταξύ τους, χωρίς την άμεση καθοδήγηση του διδάσκοντος. Οι γνώσεις αποκτώνται: με τη συνεργασία, την ανταλλαγή απόψεων, την παρατήρηση εξέλιξης φαινομένων (εργαστηριακές ασκήσεις), περιγραφή εμπειριών, παρέμβαση διδάσκοντος. Έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, αλλά και αυξημένο «διδακτικό κόστος». 16
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Ο διδάσκων πρέπει να πάρει πολλές αποφάσεις: εκτίμηση των μεγεθών των ομάδων, των αναμενομένων αποτελεσμάτων, την αντιμετώπιση του διδακτικού θορύβου, την ιδιαίτερη διαχείριση του χρόνου κ.λ.π. Τα σύγχρονα περιβάλλοντα προσφέρουν πολλές δυνατότητες για επικοινωνία και συνεργασία. Με ήχο, εικόνα, κείμενο. Συνεπεξεργασία, συλλογικές κατασκευές, συμμετοχή σε κοινότητες, 17
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Όσον αφορά την απόδοση α) Η ομάδα είναι ανώτερη από το άτομο, όσον αφορά στην εκτίμηση διαφόρων καταστάσεων. β) Μπορεί να είναι αποδοτικότερη, αν και πιο αργή, στη λύση σύνθετων προβλημάτων. Αντιθέτως, η απόδοση του μεμονωμένου ατόμου είναι ανώτερη, όταν το έργο είναι απλό. γ) Όσο πιο πολύπλοκο και σύνθετο είναι το έργο τόσο αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη είναι η ομάδα. 18
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Υπάρχουν όμως και αυτοί που διατείνονται ότι η συμμετοχή όλων των μελών της ομάδας στο διδακτικό έργο είναι μια αυταπάτη, μια ψευδαίσθηση. Στην πραγματικότητα, λένε, λίγοι εργάζονται. Οι καλύτεροι συνήθως μαθητές. Ενώ οι υπόλοιποι, μη μπορώντας να παρακολουθήσουν τους γρήγορους ρυθμούς της ομάδας, απογοητεύονται και απλώς παρακολουθούν. Έτσι, καταντούν παθητικοί ακροατές ή απλώς αντιγράφουν και συμφωνούν άκριτα με τις απαντήσεις των άλλων. 19
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Φύλλο αξιολόγησης μελών της ομάδας Τάξη. Τμήμα. Κεφάλαιο. Αριθμός / Όνομα Ομάδας. Ρόλοι Ονόματα Μαρία Νίκος Στέλλα Σταύρος Επικεντρώνει τα μέλη της ομάδας στο θέμα Παράγει νέες ιδέες Υποστηρίζει-ενθαρρύνει Διατυπώνει ερωτήσεις Συνδυάζει τις ιδέες των μελών της ομάδας Δίνει σωστές απαντήσεις Άλλος ρόλος 20
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Πλεονεκτήματα για τους μαθητές: 1. Ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. 2. Καλλιέργεια αλληλεγγύης. 3. Καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων 4. Απόκτηση γνώσεων από τις εμπειρίες των άλλων. 5. Αλληλοκάλυψη σε γνώσεις και δεξιότητες. 6. Εμπειρίες σε διαχείριση διαφωνιών και αντιπαραθέσεων. 7. Απόκτηση ικανότητας καθορισμού κριτηρίων αξιολόγησης. 8. Απόκτηση κριτικής ικανότητας και λήψης αποφάσεων. 21
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Μειονεκτήματα: 1. Απαιτείται μεγαλύτερος διδακτικός χρόνος σε σχέση άλλες. 2. Αυξημένη δυσκολία στην αξιολόγηση των μαθητών. 3. Υπάρχει ενδεχόμενο κάποια μέλη της ομάδας να μην συνεργάζονται. 4. Ίσως κάποιοι να μην μπορούν να παρακολουθήσουν το ρυθμό εργασίας των υπολοίπων. 5. Ίσως να παρεμποδίζεται η αυτονομία και η αυτενέργεια κάποιων μελών. 22
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ - PROJECT Ομαδικές εργασίες που εκτελούνται σε σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα (ακόμη και μήνες). Από κοινού διερεύνηση ενός ανοικτού προβλήματος με χαρακτηριστικά: α) οργάνωση δραστηριοτήτων γύρω από ένα κεντρικό ερώτημα ή πρόβλημα. β) παραγωγή συγκεκριμένου προϊόντος ή αποτελέσματος,που κατά κάποιο τρόπο αποτελεί την απάντηση ή την λύση στο αρχικό κεντρικό ερώτημα ή πρόβλημα. Project αποκαλούνται και οι άλλες ομαδικές εργασίες που έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Κατευθύνεται από εσωτερικά κίνητρα μάθησης. 23
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΒΗΜΑΤΑ PROJECT επιλογή θέματος συγκεκριμενοποίηση στόχου συνεργατικός σχεδιασμός κατανομή σε ομάδες με πλαίσιο δράσης Ενημερώσεις και ανατροφοδότηση εκτέλεση συγκέντρωση ταξινόμηση υλικού παρουσίαση προϊόντων αξιολόγηση 24
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - 1 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ - PROJECT Μέσα από την ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ μαθητών και μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών, καλλιεργούνται δημοκρατικές διαδικασίες που τους συνοδεύουν στη μετεξέλιξή τους. Μυεί τους μαθητές σε βασικές δημοκρατικές αξίες, όπως στην αποδοχή των άλλων, στην επικοινωνία, στον προγραμματισμό, στην αυτοπειθαρχία, στην εκδήλωση προβληματισμών, στην αντίληψη του βαθμού αλληλεπίδρασης που προκαλείται με τα τεκταινόμενα στα κοινωνικά και πολιτιστικά δρώμενα. Ο εκπαιδευτικός αποδεσμεύεται από τους χρονικούς περιορισμούς του Ωρολογίου Προγράμματος. Ο μαθητής έρχεται σε επαφή με γνωστικά αντικείμενα γενικότερου ενδιαφέροντος (π.χ. τοπική ιστορία, λαογραφία κ.τ.λ.) 25
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - 2 Οι μαθητές προτείνουν εναλλακτικούς τρόπους συνεργασίας για την επίλυση προβλημάτων. Καλλιεργούν κριτική και δημιουργική σκέψη. Διευρύνουν τις παραστάσεις τους μέσω της αναζήτησης υλικού. Αυτενεργούν και αξιοποιούν τις πνευματικές τους δυνάμεις στο μέγιστο. Καλλιεργούν την πρωτοβουλία τους. Προβάλλουν τα χαρίσματα και τα ταλέντα τους. Βλέποντας τα αποτελέσματα της εργασίας τους κραταιώνονται ηθικά. Η μέθοδος project στηρίζει την ελευθερία σκέψης και έκφρασης. 26
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - 3 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ - PROJECT Αυτή η μέθοδος αναπτύσσει ολόπλευρα την προσωπικότητα των μαθητών, διότι ο καθένας είναι υπολογίσιμη μονάδα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Καθιστά υπεύθυνους τους μαθητές, διότι αναλαμβάνουν καθήκοντα. Κεντρίζει το ενδιαφέρον τους. Αυξάνει τη δημιουργική φαντασία και τους εξασκεί στην ευφράδεια του λόγου. Καταργεί τον ελιτισμό μέσα στην τάξη. Αναπτύσσει αισθητικά, κοινωνικά και ηθικά κριτήρια. Αναδεικνύει την αυθόρμητη επικοινωνία. Καταργεί τις συνθήκες ανταγωνιστικής ατμόσφαιρας. 27
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - 4 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ - PROJECT Αυτή η μέθοδος αναπτύσσει ολόπλευρα την προσωπικότητα των μαθητών, διότι ο καθένας είναι υπολογίσιμη μονάδα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Καθιστά υπεύθυνους τους μαθητές, διότι αναλαμβάνουν καθήκοντα. Κεντρίζει το ενδιαφέρον τους. Αυξάνει τη δημιουργική φαντασία και τους εξασκεί στην ευφράδεια του λόγου. Καταργεί τον ελιτισμό μέσα στην τάξη. Αναπτύσσει αισθητικά, κοινωνικά και ηθικά κριτήρια. Αναδεικνύει την αυθόρμητη επικοινωνία. Καταργεί τις συνθήκες ανταγωνιστικής ατμόσφαιρας. 28
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - 5 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ - PROJECT Οι μαθητές συνηθίζουν στην κριτική (να κρίνουν και να κρίνονται). Ζουν στην πραγματικότητα της κοινωνίας μέσα από την ομάδα. Συμμετέχουν στις αποφάσεις για τις πράξεις στις οποίες προβαίνει η ομάδα κι έτσι γίνονται πιο υπεύθυνοι και ώριμοι. Αποδέχονται το καλύτερο. Βελτιώνει το παιδαγωγικό και διδακτικό έργο του εκπαιδευτικού, γιατί καλλιεργεί τη δημιουργική και κοινωνική μάθηση. Ο εκπαιδευτικός νιώθει ικανοποίηση, διότι οι μαθητές μαθαίνουν να μαθαίνουν από μόνοι τους. Αναβαθμίζεται ο ρόλος του ως «εκπαιδευτικού» αφού είναι ένας πρωτότυπος τρόπος συνεργασίας. Ο εκπαιδευτικός γίνεται συνεργάτης και φίλος των μαθητών, διότι έχει ρόλο συμβούλου και ισότιμου μέλους της ομάδας. 29
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - 6 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ - PROJECT Συμβάλλει στο να καταργήσει ο εκπαιδευτικός τη μονομέρεια του σχολικού εγχειριδίου στο σχολείο. Συμβάλλει στο να διακρίνουν οι γονείς θετικές αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού τους. Βοηθά τους γονείς να εντοπίζουν το ξέχωρο ενδιαφέρον του μαθητή για συμμετοχή στο project. Συντελεί στο να διαπιστώνουν οι γονείς μια υπευθυνότητα στα παιδιά τους, που απορρέει από την ανάληψη των υποχρεώσεων για το project. 30
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ: PROJECT ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ - PROJECT Δεν προσφέρεται για αξιολόγηση της ατομικής σχολικής επίδοσης του μαθητή αφού το έργο που παράγεται είναι ομαδικό κι άρα η αξιολόγηση να αφορά μόνο την ομάδα. Δεν ανταποκρίνεται στις παράλογες απαιτήσεις του τωρινού εκπαιδευτικού μας συστήματος που απαιτεί αποστήθιση από το μαθητή για να εισαχθεί στα Α.Α.Ε.Ι. της Ελλάδας. 31
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : επίλυση προβλημάτων Επίλυση προβλημάτων (problem solving): ΟΙ προσπάθειες που καταβάλει ένα άτομο για να πετύχει έναν σκοπό, για τον οποίο δεν έχει έτοιμη λύση. Σαφώς και ασαφώς διατυπωμένα προβλήματα. 32
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : επίλυση προβλημάτων Σαφώς διατυπωμένα προβλήματα: δίνονται πληροφορίες για Την αρχική κατάσταση, την τελική (στόχο) και τους επιτρεπόμενους (ή μη) χειρισμούς. «Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ δίδονται οι πλευρές α=5 cm και β=4. Με την εφαρμογή του Πυθαγορείου Θεωρήματος βρείτε το μήκος της πλευράς γ» Για την λύση τους χρησιμοποιούμε αλγορίθμους 33
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : επίλυση προβλημάτων Ασαφώς διατυπωμένα προβλήματα: δίνονται καθόλου ή ανεπαρκείς πληροφορίες «Πώς θα λύσουμε το πρόβλημα της σχολικής βίας στο σχολείο μας;» Για την λύση τους χρησιμοποιούμε ευριστικές προσεγγίσεις Διαισθητικές, πρωτότυπες στρατηγικές που δεν εγγυώνται την λύση. 34
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ Η συμβολή των ΤΠΕ στην εφαρμογή των σύγχρονων διδακτικών μεθόδων. 1) Σε επίπεδο περιεχομένου: ψηφιακό υλικό, ανεύρεση, επιλογή, συλλογή, μορφοποίηση. 2) Σε επίπεδο διεκπεραίωσης και οργάνωσης δεδομένων: on line συζητήσεις, forums, wikis, blog, βάσεις δεδομένων, 3) Σε επίπεδο προέκτασης πρακτικών: μετεξέλιξη καινοτόμων πρακτικών, πραγματοποίηση projects με βάση Webquest 35
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : σενάρια μια διδασκαλία με ΣΕΝΑΡΙΟ εστιασμένα γνωστικά αντικείμενα, συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, διδακτικές αρχές και πρακτικές 36
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : σενάρια Σχέδιο μαθήματος μια λεπτομερής περιγραφή μιας διδασκαλίας, από όπου απουσιάζει η περιγραφή της κοινωνικής αλληλεπίδρασης μεταξύ των συμμετεχόντων (μαθητών εκπαιδευτικών) Έχει συνδεθεί με μια μηχανιστική μπεχαβιοριστική περιγραφή (εκτέλεση φάσεων). Στη σύγχρονη διδακτική τείνει να ταυτιστεί με το διδακτικό σενάριο, με την έννοια ότι πρέπει να περιλαμβάνει την κοινωνική συνεργατική διάσταση της διδασκαλίας. 37
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : σενάρια Εκπαιδευτικές δραστηριότητες: Τμήματα του σεναρίου Σε ένα σενάριο μπορεί να συνδυάζονται περισσότεροι του ενός διδακτικοί πόροι (λογισμικά, σημειώσεις, όργανα, ιστότοποι, κλπ). Η διάρκεια του σεναρίου μπορεί να επεκτείνεται πέραν της μιας ώρας. Διεπιστημονικότητα: εμπλοκή περισσότερων του ενός γνωστικών περιοχών (π.χ. από μαθηματική και γλωσσολογική άποψη. 38
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : σενάρια Διαθεματικότητα: επέκταση σε ευρύτερες σφαίρες, προκειμένου να ενταχθεί σε ένα γενικότερο πλαίσιο και να διασυνδεθεί με άλλες έννοιες. (το Πυθαγόρειο Θεώρημα, η ιστορία του, ο ρόλος του στην εξέλιξη των μαθηματικών). Η ενσωμάτωση των ειδικών γνώσεων μπορεί να οδηγήσει σε μια γενική μόρφωση. Η διαθεματική προσέγγιση ευνοεί τη συζήτηση στην τάξη και προσφέρεται για την συνεργατική έρευνα (projects). 39
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : σενάρια Διδακτικό και επιμορφωτικό υλικό: όλα τα υλικά που μπορεί να χρησιμοποιηθούν (έντυπα, cds, χάρτες, ) Επιμορφωτικό: έχει μη υποχρεωτικό χαρακτήρα, έχει εκτεταμένες επεξηγήσεις, είναι πλουσιότερο. Διδακτικό: πιο αυστηρό στην δόμησή του και στην μορφή του. 40
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : νέοι ρόλοι Παραδοσιακή αντίληψη για μάθηση Σύγχρονη αντίληψη για μάθηση Η γνώση προκύπτει από την παθητική αποδοχή. Η μάθηση είναι μοναχική πορεία. Η μάθηση είναι μονοδιάστατη και ακολουθεί ένα μόνο δρόμο. Η γνώση ανακαλύπτεται και κατακτάται από το μαθητή Η μάθηση είναι κοινωνική διαδικασία Η μάθηση είναι ολιστική και οδηγούμαστε σε αυτήν από διάφορα μονοπάτια 41
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : νέοι ρόλοι Παραδοσιακή αντίληψη για μάθηση Η μάθηση εστιάζεται στις γνωστικές ανεπάρκειες των μαθητών. Πηγή πληροφόρησης είναι μόνο ο δάσκαλος και το βιβλίο Σύγχρονη αντίληψη για μάθηση Η μάθηση εστιάζεται στα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες των μαθητών Η πληροφόρηση έρχεται από ποικίλες διαφορετικές πηγές Η γνώση αναπαράγεται Ο δάσκαλος μεταφέρει γνώση Η γνώση παράγεται από τους μαθητές Ο δάσκαλος διευκολύνει τη σύνδεση της γνώσης με την πραγματικότητα. 42
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : νέοι ρόλοι Νέος ρόλος δασκάλου Νέος ρόλος μαθητή Διευκολύνει το σχηματισμό ομάδων συνεργασίας και το διάλογο μεταξύ των μελών. Ενθαρρύνει και ενισχύει μαθητικές πρωτοβουλίες Σχεδιάζει το περιβάλλον μάθησης, ώστε να προωθείται η αυτονομία, η αλληλεπίδραση και οι επιλογές. Εντάσσει την αποκτηθείσα γνώση σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο Αποτελεί μέλος μιας ομάδας με κοινό στόχο. Αναλαμβάνει την αποπεράτωση έργου και αναπτύσσει την ανάλογη δράση Αλληλεπιδρά με συμμαθητές της ίδιας ομάδας και για την εκπλήρωση του στόχου Αναζητά τη σύνδεση της γνώσης με την πραγματικότητα 43
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΠΕ : νέοι ρόλοι Νέος ρόλος δασκάλου Νέος ρόλος μαθητή Χρησιμοποιεί ποικίλες στρατηγικές για να καλύψει όλα τα ενδιαφέροντα Καλλιεργεί τα ταλέντα του και τα χρησιμοποιεί σε όλα τα γνωστικά πεδία Αξιολογεί τη διαδικασία της δικής του διδασκαλίας Υποστηρίζει και ενισχύει τον αυτοαναστοχασμό επί της διαδικασίας μάθησης Κάνει χρήση διάφορων εργαλείων για την παρακολούθηση της πορείας μάθησης Επιβλέπει τη διαδικασία μάθησής του και αυτό-αξιολογείται Αναστοχάζεται την όλη προσπάθεια που κατέβαλε, στέκεται κριτικά και λαμβάνει αποφάσεις για τη μελλοντική του δράση Παρακολουθεί καθημερινά τη διαδικασία μάθησης που ακολουθεί και τα αποτελέσματα αυτής. 44