1 Εφαρµογές τηλεµατικής µε στόχο την επίτευξη οδικής υποδοµής που «συγχωρεί» πιθανά σφάλµατα του οδηγού και είναι αυτονόητη η χρήση της Μοντελοποίηση συνθηκών οδικής ασφάλειας Το ερευνητικό έργο IN-SAFETY Ευάγγελος Mπεκιάρης Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Ινστιτούτο Μεταφορών, Ελλάδα Γαϊτανίδου Ευαγγελία Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Ινστιτούτο Μεταφορών, Ελλάδα Τσιούτρας Αθανάσιος Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Ινστιτούτο Μεταφορών, Ελλάδα Περίληψη Η βελτίωση της οδικής ασφάλειας λόγω βελτίωσης των µεταφορικών υποδοµών κυµαινεται µέχρις ήµερα σε περίπου 6,5% και κατά συνέπεια αναζητούνται τρόποι να γίνει πιο αποδοτική. Το ερευνητικό έργο IN- SAFETY, συγχρηµατοδοτούµενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στοχεύει στη χρήση ευφυών και οικονοµικά αποδοτικών συνδυασµών νέων τεχνολογιών και βέλτιστου σχεδιασµού υποδοµών, ούτως ώστε να προάγει την φύση της οδού να «συγχωρεί» σφάλµατα του οδηγού και να καταστήσει σηµατοδότηση πιο κατανοητή.. Αυτό θα επιτευχθεί µε ενέργειες, όπως η διαµόρφωση κοινώς αποδεκτών προτύπων για ηλεκτρονική και φυσική σήµανση, η ανάπτυξη και δοκιµή νέων µοντέλων προσοµοίωσης και εργαλείων ανάλυσης επικινδυνότητας για την εκτίµηση της ασφάλειας του οδικού δικτύου, εκπαιδευτικών εργαλείων και µαθηµάτων για ελεγκτές Κέντρων ιαχείρισης Κυκλοφορίας, εξάγοντας σενάρια εφαρµογής προτεραιότητας, κατευθύνσεις για περαιτέρω έρευνα και συστάσεις πολιτικής για οικονοµικά αποδοτική ανάπτυξη του οδικού περιβάλλοντος.
2 1. Εισαγωγή Περισσότεροι από 42.000 άνθρωποι σκοτώνονται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) κάθε χρόνο και περίπου 3,5 εκατοµµύρια τραυµατίζονται, λαµβανοµένης υπόψη και της ελλιπούς καταγραφής. Αυτό µεταφράζεται σε ένα ετήσιο κόστος άνω των 160 δισεκατοµυρίων Ευρώ και ανυπολόγιστο πόνο και οδύνη για τα θύµατα και τους οικείους τους.[1]. Κοιτώντας τους αριθµούς των µοιραίων ατυχηµάτων, οι επιβάτες αυτοκινήτων αποτελούν τη µεγαλυτερη µεµονωµένη οµάδα συµβάντων. Εξετάζοντας ωστόσο τον κίνδυνο ατυχήµατος µε θάνατο, το συγκοινωνιακό σύστηµα είναι λιγότερο ασφαλές για τους πιο ευαίσθητους χρήστες της οδού, για τους οποίους ο κίνδυνος θανάτου στην ΕΕ είναι σηµαντικά µεγαλύτερος από αυτόν των επιβατών αυτοκινήτων. Πράγµατι, για πεζούς και δικυκλιστές ο κίνδυνος είναι 8-9 φορές υψηλότερος και για τους µοτοσυκλετιστές 20 φορές µεγαλύτερος. Μελέτη που πραγµατοποιήθηκε σε χώρα-µέλος της ΕΕ εξέτασε την αποτελεσµατικότητα των µέτρων µέιωσης των ατυχηµάτων σε εθνικό επίπεδο από το 1980. Τα αποτελέσµατα της µελέτης αυτής κατέδειξαν ότι η µεγαλύτερη µείωση επιτεύχθηκε µέσω της βελτίωσης της πολιτικής ασφάλειας των αυτοκινήτων (15%). Τα µέτρα αναφορικά µε την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ είχαν ως αποτέλεσµα µέιωση κατά 11% ενώ τα µέτρα οδικής ασφάλειας που αφορούν στην υποδοµή σε µείωση κατά µόλις 6,5%. Η σχετικά µικρή επίδραση των µέτρων που αφορούν στο δρόµο και την υποδοµή στη µείωση των ατυχηµάτων µέχρι στιγµής, µπορεί ασφαλώς να αποδοθεί στο υψηλό κόστος των µέτρων αυτών. Έτσι, παρόλο που µια έρευνα που πραγµατοποιήθηκε στην Ελλάδα εντόπισε εκατοντάδες «µελανά σηµεία» στο βασικό οδικό δίκτυο πριν µερικά χρόνια, οι αρχές παρενέβησαν µε τοπικά έργα οδοποιίας µόνο σε πολύ λίγα από αυτά. [2]. Έτσι, οι βελτιώσεις της υποδοµής δεν αναµένεται να συνεισφέρουν σηµαντικά στη µείωση κατά 50% των οδικών συµβάντων, στόχος που έχει τεθεί από την ΕΕ για το 2010. Η χρήση νέων τεχνολογιών µπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη προς την επίτευξη του στόχου αυτού, ειδικά από τη στιγµή που ο συνδυασµός των νέων τεχνολογιών µε την υφιστάµενη υποδοµή και µε περιορισµένες βελτιώσεις της, µπορεί να οδηγήσει σε πολύ πιο αποδοτικές οικονοµικά λύσεις. 2. Τα αντικειµενα του ερευνητικου εργου IN SAFETY Το ερευνητικό έργο IN-SAFETY στοχεύει στη χρήση ευφυών, και οικονοµικά αποδοτικών συνδυασµών νέων τεχνολογιών και βέλτιστου σχεδιασµού υποδοµών, ούτως ώστε να προαχθεί η φύση των οδών να «συγχωρούν» τα σφάλµατα του οδηγού και να καταστήσουν αυτονόητη σ αυτόν τη σήµανση της οδού, µέσω: Εξαγωγής προτεραιοτήτων για τις διαδικασίες προτυποποίησης και εγκατάστασης µε στόχο την ενσωµάτωση και την αξιοποίηση των Σύγχρονων Συστηµάτων Υποβοήθησης του Οδηγού (ΣΣΥΟ) και
Πληροφοριακών Συστηµάτων Εντός του Οχήµατος (ΠΣΕΟ) σε στην υπάρχουσα οδική υποδοµή. Αξιολόγησης του δυναµικού και της οικονοµικής αποδοτικότητας της συνδυασµένης χρήσης τέτοιων νέων τεχνολογιών (ΣΣΥΟ,ΠΣΕΟ), καθώς και καινοτόµων διεπιφανειών χρήσης, ώστε να βελτιωθεί η ασφάλεια των αυτοκινητοδρόµων, επαρχιακών οδών και αστικού περιβάλλοντος. ηµιουργίας κατανοητών εικονογραµµάτων προς αντικατάσταση των λεκτικών µηνυµάτων, όπως αυτά χρησιµοποιούνται στους δρόµους, δίνοντας έµφαση τις απαιτήσεις του ΕΟ ( ι-ευρωπαϊκό Οδικό ίκτυο), βελτιστοποιώντάς τα για συνθήκες περιορισµένης ορατότητας και κανοντάς τα ακόµη και κινούµενα, για καλύτερη κατανόηση. Βελτιστοποίησης των λεκτικών µηνυµάτων, τα οποία δεν µπορούν να αντικατασταθούν από εικονογράµµατα, µε στόχο την ευχερέστερη κατανόηση και τυποποίησή τους, λαµβάνοντας υπόψη τις επίσηµες γλώσσες της ΕΕ καθώς και τις εθνικές γλώσσες των νέων προς ένταξη µελών. Καταστρώσης µιας βάσης δεδοµένων ορολογίας, αναφορικά µε πολύγλωσσες υπηρεσίες πλοήγησης. Πρότασης ενός καταλλήλου τύπου χαρακτήρων, τόσο για τα στατικά όσο και για τα µεταβλητά µηνύµατα, µε βάση τις προβολές LED και οπτικών ινών. Πρότασης κανόνων για την κατάλληλη δόµηση των πληροφοριών στα προβαλλόµενα µηνύµατα. Ανάπτυξης και δοκιµής νέων µοντέλων προσοµοίωσης (µικροσκοπικά και µακροσκοπικά) και εργαλείων ανάλυσης κινδύνου, για την προ-εκτίµηση και αξιολόγηση της ασφάλειας και της λειτουργικότητας του οδικού περιβάλλοντος. Εναρµόνισης της κατακόρυφης και οριζόντιας σήµανσης και περαιτέρω εξατοµίκευσης της παρεχοµένης πληροφορίας στις συγκεκριµένες ανάγκες και επιθυµίες του κάθε χρήστη. Υλοποίησης σεναρίων εφαρµογής προτεραιότητας, οδηγίων για περαιτέρω έρευνα και συστάσεων πολιτικής για την οικονοµικά απόδοτική ανάπτυξη του οδικού περιβάλλοντος, την αξιολόγηση της οδικής ασφάλειας και την επιθεώρησή της, συµπεριλαµβανοµένης της εφαρµογής νέων τεχνολογιών. Ανάπτυξης και δοκιµής νέων µοντέλων και εργαλείων για τον υπολογισµό των επιπτώσεων νέων παρεµβάσεων στην ασφάλεια της οδικής υποδοµής. Ανάπτυξης εκπαιδευτικών εργαλείων και σειράς µαθηµάτων για χειριστές Κέντρων ιαχείρισης Κυκλοφορίας, µε έµφαση στη χρήση νέων τεχνολογιών και τηλεµατικής. [3] Η έρευνα που επιτελείται στο ερευνητικό αυτό έργο βασίζεται σε ένα συνδυασµό ανάλυσης των αποτελεσµάτων προηγούµενων έργων, τη δοκιµή και αποτίµηση καινοτόµων τεχνολογικών λύσεων, αναφορικά µε τους 3
4 συνδυασµούς νέων τεχνολογικών στοιχείων µε την παραδοσιακή οδική υποδοµή. Τέτοιες νέες λύσεις, θα υλοποιηθούν και θα δοκιµαστούν διεξοδικά σε 4 αλληλοσυσχετιζόµενους πιλότους, Πανευρωπαϊκα, καλύπτοντας όλους τους τύπους οδών και συµπεριλαµβάνοντας, µεταξύ άλλων, χαρακτηριστικές οµάδες οδηγών, όπως τουρίστες, ηλικιωµένους και αρχάριους οδηγούς. 3. IN-SAFETY - Πλάνο εργασίας Το ερευνητικό έργο IN-SAFETY στοχεύει στην προώθηση της κατασκεύης και συντήρησης των Ευρωπαϊκών οδών σύµφωνα µε τις αρχές των οδών που «συγχωρούν» και που η έννοια της σήµανσής τους είναι αυτονόητη,, καταλήγοντας σε σχετικά σενάρια εφαρµογής, εκπαιδευτικά προγράµµατα και οδηγούς βέλτιστων πρακτικών. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, η έρευνα ξεκινά µε την αναγνώριση των στοιχείων που προσδίδουν σε ένα οδικό περιβάλλον φύση που «συγχωρεί» και πιθανές ιδέες για τη δηµιουργία τέτοιου περιβάλλοντος µε την ενσωµάτωση σε παραδοσιακές οδικές υποδοµές και συστηµάτων τηλεµατικής στο όχηµα ή στην υποδοµή, συµπεριλαµβανοµένων VMS παντός καιρού, προσοµοίωσης υπερυψωµένων διατάξεων οδοστρώµατος για έλεγχο εκτροπής από λωρίδα κυκλοφορίας (rumble strips) εντός του οχήµατος, τοπικών προειδοποιήσεων για υπαρξη ατυχήµατος στην πορεία ή κυκλοφοριακής συµφόρησης, δυναµικές αρχές πλοήγησης, και λοιπών ΣΣΥΟ και ΠΣΕΟ. Στο πλαίσιο αυτό έχουν συγκεντρωθεί ορισµοί και χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν την ικανότητα ενός οδικού περιβάλλοντος να «συγχωρεί» σφάλµατα του οδηγού και επίσης εξετάζονται σενάρια συνδυασµών παραδοσιακών µέτρων στην υποδοµή µε την εφαρµογή σύγχρονων τεχνολογιών ώστε να επιτυγχάνεται η µεγαλύτερη δυνατή βελτίωση της οδικής ασφάλειας. [4] Παράλληλα, η έρευνα λαµβάνει χώρα και ως προς την ευληπτότητα της σήµανσης, µε εµφαση στους καινοτόµους συνδυασµούς παραδοσιακής οριζόντιας και κατακόρυφης σήµανσης µε ηλεκτρονική σηµατοδότηση. Έµφαση θα δοθεί στα στοιχεία τυποποίησης της σήµανσης, στη χρήση βέλτιστων εικονογραµµάτων και στη διατύπωση των λεκτικών µηνυµάτων, στην παροχή στον οδηγό πληροφόρησης µε εναλλακτικά µέσα µε κατανοητό και συνεκτικό τρόπο, αλλά κυρίως µε άξονα την προσωποποίηση της πληροφορίας που θα βασίζεται σε «ευφυείς πράκτορες»,ώστε να προσαρµόζονται οι παρεχόµενες πληροφορίες σε συγκεκριµένους τύπους οδηγών (π.χ. ηλικιωµένους, ΑΜΕΑ, τουρίστες) ή συγκεκριµένες επιθυµίες και προτιµήσεις των οδηγών. Στα πλαίσια του έργου IN-SAFETY έχει ήδη γίνει έρευνα σχετικά µε τα υφιστάµενα εικονογράµµατα, τη σήµανση στις διάφορες χώρες της Ε.Ε. και τις διαφορές που παρουσιάζει, όπως επίσης και σε πρότυπα σχετικά µε τη σήµανση που υπάρχουν σε Ευρωπαϊκο και όχι µόνο επίπεδο[5]. Ταυτόχρονα, και όσον αφορά στην ανάπτυξη ενός προσωποποιηµένου συστήµατος προειδοποίησης, έχουν προσδιοριστεί τα βήµατα και έχουν ήδη προταθεί πιθανοί αρχιτεκτονικοί σχεδιασµοί για το σύστηµα. [6]
5 Στη συνέχεια θα αναπτυχθείένας αριθµός νέων εργαλείων για την υποστήριξη του οδικού σχεδιασµού και της αξιολόγησης της ασφάλειας, λαµβάνοντας υπόψη νέες τεχνολογίες και τις παραπάνω θεωρήσεις. Αυτά περιλαµβάνουν µίκρο- και µάκρο-προσοµοιωτές, που ενσωµατώνουν διάφορα µοντέλα οδηγικής συµπεριφοράς και µπορούν να προβλέψουν επιπτώσεις ασφάλειας, εργαλεία ανάλυσης επικινδυνότητας που λαµβάνουν υπόψη την ανθρώπινη συµπεριφορά, εκπαιδευτικά προγράµµατα για λειτουργούς οδών και σηράγγων, καθώς και µοντέλα προσοµοίωσης που επηρεάζουν την επιλογή πορείας σε µια οδό. Αναφορικά µε τα εργαλεία ανάλυσης επικινδυνότητας, αναπτύσσεται ένα νέο εργαλείο, το οποίο ακολουθώντας µια ολιστική προσέγγιση, πραγµατοποιεί ανάλυση επικινδυνότητας λαµβάνοντας υπόψη τόσο τις παραµέτρους του οδικού συστήµατος, όσο και την ανθρώπινη συµπεριφορά αλλά και άλλους εξωτερικούς παράγοντες [7]. Ταυτόχρονα, το πρόγραµµα εκπαίδευσης των ελεγκτών οδικής υποδοµής βρίσκεται στο στάδιο της διαµόρφωσης, περιλαµβάνοντας όλα εκείνα τα στοιχεία που θεωρήθηκαν και από τους ίδιους ως απαραίτητα, κατόπιν απαντήσεών τους σε ερωτηµατολόγιο που τους διανεµήθηκε στα πλαίσια του ερευνητικού έργου [8]. Οι προτεινόµενες λύσεις και τα αναπτυσσόµενα εργαλεία θα δοκιµαστούν στη συνέχεια διεξοδικά σε µια σειρά πιλότων, περιλαµβανοµένων και δοκιµών σε πραγµατικά οδικά δίκτυα, στο Τορίνο,την Αθήνα, και τη Στουτγκάρδη, αλλά και µιας δοκιµής σε δυναµικό προσοµοιωτή, για την αξιολόγηση κρίσιµων σεναρίων και σε αστικές σήραγγες, στη, Σουηδία. Η αξιολόγηση των αποτελεσµάτων των πιλότων θα οδηγήσει στην βελτιστοποίηση των αναπτυσσοµένων εργαλείων, καθώς και την αξιολόγηση των προτεινοµένων στρατηγικών. Με βάση τα ευρήµατα και την αξιολόγησή τους, αλλά και τις προτεραιότητες στα σενάρια εφαρµογής, θα εξαχθούν οδηγίες εφαρµογής και προτεραιότητες για περαιτέρω έρευνα. Επιπλέον, θα αναπτυχθεί ένας οδηγός βέλτιστων πρακτικών σε θέµατα οριζόντιας, κατακόρυφης και ηλεκτρονικής σήµανσης. Αυτά θα οδηγήσουν σε συστάσεις πολιτικής, αναφορικά µε την απαιτούµενη νονµοθεσία, κίνητρα, ενέργειες προώθησης, συνέργασίες ιδιωτικού δηµόσιου τοµέα και επιχειρηµατικά µοντέλα, και σχέδια έγκρισης και επικύρωσης για τα εκπαιδευτικά προγράµµατα, όλα βασισµένα σε µια ανάλυση κόστους-ωφέλειας και οικονοµικής αποδοτικότητας. Οι δράσεις του ερευνητικού έργου καλύπτουν ισόρροπα όλους τους τύπους οδικού περιβάλλοντος. ιάφορες σχετικές ιδέες και εργαλεία για τον καθένα παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα: Τύπος Οδού Αστική και Περιαστική Στοιχεία οδικού περιβάλλοντος που «συγχωρεί» Ευφυείς σηµατοδότες Στοιχεία αυτόεπεξηγηµατικού οδικού περιβάλλοντος Εξατοµικευµένη πληροφορία για χώρους στάθµευσης, καθοδήγηση πορείας, κυκλοφοριακή
6 Τύπος Οδού Αστικές και περιαστικές σήραγγες Επαρχιακή Αυτοκινητόδροµος (περιλαµβανοµένων µεγάλων σηράγγων και γεφυρών) Στοιχεία οδικού περιβάλλοντος που «συγχωρεί» Προειδοποιήσεις ταχύτητας και απότοµων στροφών, όταν δεν υπάρχει σήµα GPS. Συνδυασµός εικονικών υπερυψωµένων διατάξεων οδοστρώµατος για έλεγχο εκτροπής από λωρίδα κυκλοφορίας µε εξωτερικούς χάρτες πλοήγησης για συστάσεις σχετικά µε την ταχύτητα και τις προσπεράσεις. Συνδυασµός εικονικών υπερυψωµένων διατάξεων οδοστρώµατος για έλεγχο εκτροπής από λωρίδα µε κάµερες αναγνώρισης λωρίδων για παρακολούθηση της απόκλισης από τη λωρίδα κυκλοφορίας. Table 1: IN-SAFETY: ιδέες και εργαλεία ανά τύπο οδού. Στοιχεία αυτόεπεξηγηµατικού οδικού περιβάλλοντος συµφόρηση, κτλ. Κυκλοφοριακές πληροφορίες για τις συνθήκες εντός σηράγγων (πυκνότητα κυκλοφορίας, καιρικές συνθήκες, κτλ.) Εκτεταµένες πληροφορίες πλοήγησης σε απότοµες στροφές, κτλ. Προσωποποιηµένες κυκλοφοριακές πληροφορίες από Οθόνες Μεταβλητών Μηνυµάτων. Προσωποποιηµένες προειδοποιήσεις για ατυχήµατα και κυκλοφοριακή συµφόρηση στην πορεία. Οθόνες Μεταβλητών Μηνυµάτων παντός καιρού.
7 5. Συµπερασµατα Οι συγκοινωνίες αποτελούν κινητήρια δύναµη πίσω από την οικονοµική ανάπτυξη και την ευηµερία των ανθρώπων σε όλο τον κόσµο. Η σύγχρονη ζωή απαιτεί αυξανόµενη κινητικότητα. Συχνά, αυτό εξασφαλίζεται µέσω της συνεχώς αυξανόµενης χρήσης των ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα την πολλαπλή επιβάρυνση µιας συγκοινωνιακής υποδοµής, να είναι ήδη σε κρίσιµη κατάσταση. Παρόλες τις σηµαντικές επενδύσεις σε νέες οδικές υποδοµές, η κυκλοφοριακή συµφόρηση συνεχίζει να αυξάνεται. Οι προγενέστερες βελτιώσεις της οδικής υποδοµής υποβαθµίζονται. Είναι απίθανο τέτοιας φύσης προβλήµατα να λυθούν απλά µε την κατασκευή περισσότερων οδών ή βασιζόµενοι σε παλαιότερες προσεγγίσεις. Υφίσταται ξεκάθαρα η ανάγκη για καινοτόµες προσπάθειες σε ευρύ µέτωπο. Μεταξύ αυτών είναι το σκεπτικό και η πρακτική των Ευφυών Κυκλοφοριακών Συστηµάτων (ΙΤS). Τα ΙΤS µπορούν να ανοίξουν νέους δρόµους στην επίτευξη της βιώσιµης κινητικότητας στην κοινωνία της επικοινωνίας και της πληροφορίας. Από το 1991 που τα ΙΤS επισηµοποιήθηκαν, το USDOT ανέφερε τα οφέλη από τις εφαρµογές τους στις ΗΠΑ ως εξής [9]: Τα προηγµένα συστήµατα παρακολούθησης της κυκλοφορίας και ελέγχου των σηµατοδοτών απέδωσαν βελτίωση των χρόνων ταξιδιού από 8% εώς 25%. Τα συστήµατα διαχείρισης αυτοκινητοδρόµων, µείωσαν τις συγκρούσεις από 24% εώς 50% ενώ διαχειρίστηκαν 8% µε 25% περισσότερη κυκλοφορία σε 13% µε 48% µεγαλύτερες ταχύτητες από τις συνήθεις συµφορηµένες καταστάσεις. Τα προγράµµατα διαχείρισης συµβάντων µπορούν να µειώσουν τις καθυστερήσεις που σχετίζονται µε τη συµφόρηση που προκαλείται από τα συµβάντα κατά 10% µε 45%. Ωστόσο, οι εφαρµογές των ITS δεν µπορούν να παρέχουν σηµαντικές θετικές επιπτώσεις, όταν εφαρµόχονται ανεξάρτητα από τη συνολική υποδοµή ή σε µια µη συµβατή υποδοµή. Στην πραγαµατικότητα, ο συνδυασµός των ITS και λοιπών, παραδοσιακών µέτρων βελτίωσης της οδικής υποδοµής, αποφέρει πολύ µεγαλύτερη οικονοµική αποδοτικότητα, όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα, συγκρίνοντας το κόστος της αντιµετώπισης της αύξησης των µετακινήσεων µε µεµονωµένη ανάπτυξη της υποδοµής µε το συνδυασµό υποδοµής και ITS. Από την άλλη, η εµπειρία δείχνει πως τα αµιγή µέτρα υποδοµής συχνά δε µπορούν να εφαρµοστούν εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, συχνά επειδή υπάρχουν νοµικά ή οικονοµικά προβλήµατα. Αυτό συναντάται κυρίως σε µικρής κλίµακας επαρχιακές οδούς αλλά και σε πυκνοδοµηµένες αστικές περιοχές. Οι προηγµένες τεχνολογίες και οι µέθοδοι υψηλής ανάλυσης, µπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της κατάστασης ακόµη και σε αυτές τις περιπτώσεις. [10] Αναφορικά µε την ασφάλεια, οι σύγχρονες τεχνολογικές εφαρµογές φαινεται να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.
8 Βέλτίωση της ασφάλειας σε ποσοστά µείωσης ατυχηµάτων Προηγµένος έλεγχος σηµατοδότησης 75% εώς 78% Ιαπωνία Προσαρµόσµένος έλεγχος 18% ΗΠΑ σηµατοδότησης Προσαρµόσµένος έλεγχος 30% Ευρώπη σηµατοδότησης Κυκλοφοριακές µετρήσεις ράµπας 24% εώς 50% ΗΠΑ Κάµερες ελέγχου ταχύτητας 20% εώς 80% ΗΠΑ Κάµερες ελέγχου ταχύτητας (Ην.Β.) 50% Ευρώπη Ελεγχόµενος αυτοκινητόδροµος 30% Ευρώπη Προειδοποίηση σύγκρουσης 33% εώς 40% ΗΠΑ Παρακολούθηση καιρικών συνθηκών 30% εώς 40% Ευρώπη και Οθόνες Μεταβλητών Μηνυµάτων Παρακολούθηση οδηγού εώς 41% Ευρώπη Απόκριση σε έκτακτα συµβάντα 7% εώς 12% Ευρώπη υναµική πλοήγηση 1% ΗΠΑ ιαχείριση συµβάντων και έκτακτων 15% ΗΠΑ καταστάσεων Συστήµατα αποφυγής συγκρούσεων εώς 17% ΗΠΑ Βελτίωση της ασφάλειας σε ποσοστά µείωσης του χρόνου διάσωσης ιαχείριση συµβάντων και έκτακτων 20% ΗΠΑ καταστάσεων ιαχείριση συµβάντων και έκτακτων καταστάσεων 43% Ευρώπη Table 2: Οφέλη από τη χρήση διαφόρων Ευφυών Κυκλοφοριακών Συστηµάτων, όπως αναφέρονται από διάφορα πιλοτικά προγράµµατα παγλοσµίως. [11]. Επίσης, είναι γνωστό ότι σε πραγµατικές συνθήκες και σε διαφορετικά ποσοστά εισχώρησης και συνδυασµούς ΣΣΥΟ/ΠΣΕΟ, οι επιπτωσεις στην ασφάλεια µπορεί να µειωθούν ή και να εκµηδενιστούν λόγω της προσαρµογής της συµπεριφοράς των οδηγών ή άλλων παραγόντων όπως θέµατα οργάνωσης και νοµοθεσίας ή σηµατών που δεν είναι κατανοητά, είναι δυσδιάκριτα ή και ακατάλληλα για τη συγκεκριµένη κάθε φορά περίπτωση. Από τα παραπάνω µπορεί να εξαχθεί το συµπέρασµα πως το έργο IN- SAFETY µε τις δράσεις του, θα βοηθήσει σηµαντικά στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και θα συµβάλλει στη διαµόρφωση ενός οδικού περιβάλλοντος ασφαλέστερου και φιλικότερου προς τους χρήστες του.
9 Βιβλιογραφία [1] European Transport Safety Council, ETSC, Intelligent transportation systems and road safety, Brussels, 1999. [2] Makkinen et al., ADVISORS D2: Actor interests, acceptance, responsibilities and users' awareness enhancement, May 2001. [3] IN-SAFETY project, Contract for: Specific Targeted Research Project, Annex 1 Description of Work, February 2004. [4] IN-SAFETY project, Activity A1.1: Benchmarking of forgiving road environments, Internal Report, 2005 [5] IN-SAFETY project, A2.1: Benchmarking of self-explaining road environments, Internal Report, 2005 [6] IN-SAFETY project, A2.5 Workplan, Internal Report, 2005 [7] IN-SAFETY project, Development of an operators training scheme, Internal Report, 2005 [8] IN-SAFETY project, Methodology of Darmstadt Risk Analysis Method, Internal Report, 2005 [9] US Department of Transport (USDOT), ITS Online, 2003 (www.its.dot.gov). [10] Chen K., Miles J., ITS Handbook 2000, USA 1999, ISBN 1-58053- 103-2. [11] McKeever B., Safety benefits of various ITS systems, NHTSA report, 1998.
10 English summary Telematic applications targeting on the achievement of a forgiving and self-explanatory road environment Modeling road safety conditions The IN-SAFETY project. Nowadays, the problem of road safety is intense and multi-dimensional. Important parameters of a safe road environment are the forgiving and self explanatory nature of the road environment. The existence of these characteristics in a road environment, as well as the procedures that can ensure that a road environment would have these features, are within the scopes of the IN-SAFETY project. Today, the use of Advanced Driver Assistance Systems (ADAS) and In- Vehicle Information Systems (IVIS) offers many advantages but, at the same time, can cause several problems. The application of these systems can be really useful to the improvement of road safety, however the provision of too much information may lead to undesirable results. Most of these systems are today autonomous, in the sense that they do not examine their co-operation with the infrastructure. As far as the latter is concerned, some improvement has been stated these last years in Greece, regarding mainly the construction of new large-scale roads, mostly in the National road network, in contrast with the rural network, where almost no measures have been taken regarding road safety. Two are the major problems: First, there is lack of forgiving road infrastructure (e.g. rumble strips) while the existing one is making driving errors more severe due to bad design or construction. The use of ADAS and IVIS can help in this, without any other intervention on the infrastructure. A second problem is the lack of right information provision to the road users (e.g. limited number of VMS) or the provision of too much information, which does not directly concern the road user or that the road user cannot understand. The objective in this case would be the development of standardized and optimum information systems that could be personalized, depending on the needs of each user (e.g. provision of information related to available parking spaces or traffic to regular driver of drivers with disabilities, information on the driver s language, etc.). Within the framework of the IN-SAFETY project, research is performed on the use of systems that could enhance road safety, without the need of major interventions on infrastructure, as well as the provision to the road users of traffic information personalized according to their needs and preferences. Other issues that are elaborated within the IN-SAFETY project are the application of micro and macro simulation models, taking into account the use of ADAS and IVIS, the development of a risk analysis tool that would include driver behavior and environmental parameters, as well as the developing of training tools and curricula for road and Traffic Management Centers operators, focusing on the use of new technologies and Telematics.