ΟΔΗΓΙΑ 92/43 της Ε.Ε. Βασικές έννοιες

ΟΔΗΓΙΑ 92/43 της Ε.Ε. Βασικές έννοιες

Κοινοτικές Οδηγίες για την Προστασία της Φύσης Οδηγία 79/409 Ε.Ε. για την Διατήρηση τωνάγριωνπτηνών. Οδηγία 92/43 Ε.Ε. για τη Διατήρηση των Φυσικών Οικοτόπων καθώς και της Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας

ΗΟδηγία92/43/ΕΟΚ Προβλέπει τη Δημιουργία ενός Συνεκτικού Ευρωπαϊκού Δικτύου Περιοχών για τη διατήρηση της Βιοποικιλότητας. Περιλαμβάνει λεπτομερείς ρυθμίσεις για τη Διαχείριση των περιοχών του δικτύου. Θεσπίζει Ειδικό Καθεστώς Προστασίας για τα είδη της Πανίδας & της Χλωρίδας. Εισάγει την Έννοια του Οικοτόπου & τον περιλαμβάνει στα Προστατευόμενα στοιχεία της φύσης.

Παραρτήματα Οδηγίας 92/43 Παράρτημα Ι: Τύποι Φυσικών Οικοτόπων (habitats or habitat types) Παράρτημα ΙΙ: Ζωικά και Φυτικά Είδη Κοινοτικού Ενδιαφέροντος Παράρτημα ΙΙΙ: Κριτήρια Επιλογής Περιοχών Κοινοτικού Ενδιαφέροντος Παράρτημα ΙV: Ζωικά και Φυτικά Είδη Κοινοτικού Ενδιαφέροντος που Απαιτούν Αυστηρή Προστασία

Φυσικοί Οικότοποι: Είναι Φυσικές περιοχές ή υγρότοποι που Διακρίνονται για τα Βιολογικά και μη Βιολογικά Χαρακτηριστικά τους, είτε είναι εξολοκλήρου φυσικές είτε ή ημιφυσικές Φυσικοί Οικότοποι Κοινοτικού Ενδιαφέροντος: Είναι αυτοί που: 1. Διατρέχουν τον κίνδυνο Εξαφάνισης μέσα στην Περιοχή της Φυσικής τους Εξάπλωσης 2. Έχουν μια περιορισμένη Γεωγραφική Εξάπλωση λόγω της μείωσής της ή επειδή η περιοχή εξάπλωσής τους είναι από τη φύση της περιορισμένη 3. Αποτελούν σημαντικά δείγματα τυπικών χαρακτηριστικών μιας από τις ακόλουθες βιογεωγραφικές περιοχές: Αλπικής, Ηπειρωτικής Ατλαντικής, Μεσογειακής και Μακαρονησιακής

Ανωδασική Βλάστηση στην Κυλλήνη

Φρύγανα Στα Νησιά Διονυσάδες της Κρήτης

Συστάδες με Μακκία Βλάστηση στην Ήπειρο

Δάσος Οξυάς το καλοκαίρι στη Φλώρινα

Δάσος Ελάτης στην Πίνδο

Δάσος Χαλεπίου Πεύκης στην Πελοπόννησο

Δάσος Καστανιάς στη Θεσσαλία

Τοπίο με ασφόδελους που προήλθε από υπερβόσκηση

Παρόχθια Δάσος στον Αχέροντα

Υδρόβια Βλάστηση στον Υγρότοπο Μεσολογγίου

Αμμόφιλη Βλάστηση στις Αμμοθίνες της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου

Αλοφυτική Βλάστηση στο Δέλτα του Έβρου

«Θίνες με Δάσος Κουκουναριάς»(οικότοπος προτεραιότητας)

Είδη Κοινοτικού Ενδιαφέροντος: Είναι αυτά που Υπάρχουν στα Παραρτήματα ΙΙ, ΙV, V και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες: 1. Διατρέχουν κίνδυνο εξαφάνισης 2. Είναι ευπρόσβλητα ή είναι δυνατόν να κινδυνεύσουν στο άμεσο μέλλον 3. Είναι Σπάνια με ολιγάριθμους πληθυσμούς που δεν κινδυνεύουν προς το παρόν αλλά είναι δυνατόν να κινδυνεύσουν 4. Είναι ενδημικά και απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή

ΟικότοποςΕνόςΕίδους: Είναι το περιβάλλον, που καθορίζεται από βιολογικούς και μη βιολογικούς παράγοντες, στο οποίο ζει το είδος σε ένα από τα στάδια του βιολογικού του κύκλου.

Androcymbium rechingeri Παραλίες Δυτικής Κρήτης

Centaurea princeps Κεντρική Ελλάδα

Paeonia rhodia Ενδημικό της Ρόδου

Paeonia parnassica Ενδημικό του Παρνασσού και του Ελικώνα

Silene orphanidis Άθως

Cephalanthera cucullata ενδημικό των βουνών της Κρήτης

Globularia stygia Χελμός, Κυλλήνη, Ταϋγετος

Zelkova abelicea Αμπελίτσα (Κρήτη)

Διατήρηση: Είναι το Σύνολο μέτρων που απαιτούνται για να διατηρηθούν οι φυσικοί οικότοποι και οι πληθυσμοί των ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας σε ικανοποιητική κατάσταση

Η κατάσταση Διατήρησης ενός φυσικού οικοτόπου θεωρείται ικανοποιητική όταν: Η περιοχή της φυσικής κατανομής καιοι εκτάσεις που καταλαμβάνει μένουν σταθερές ή αυξάνονται. Η δομή καιοι λειτουργίες που απαιτούνται για τη μακροπρόθεσμη διατήρησή του υπάρχουν και είναι δυνατόν να συνεχίσουν να υπάρχουν και το μέλλον Η κατάσταση Διατήρησης των χαρακτηριστικών ειδών που απαντούν στον οικότοπο είναι ικανοποιητική

Η κατάσταση Διατήρησης ενός είδους κρίνεται ικανοποιητική όταν: Όταν τα δεδομένα των πληθυσμών του είδους αυτού δείχνουν ότι το είδος αυτό αποτελεί ένα ζωτικό στοιχείο των οικοτόπων που ανήκει Η περιοχή της εξάπλωσης του είδους αυτού είναι σταθερή και δεν υπάρχει κίνδυνος να μειωθεί Υπάρχει ένας τουλάχιστον οικότοπος σε επαρκή έκταση ώστε οι οιπληθυσμοί του είδους αυτού να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα.

Περιοχές (Sites) Δικτύου «NATURA 2000» 1) Ζώνες Ειδικής Προστασίας (Special Protection Areas) 2) Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (Sites of Community Importance)

1 ο ΣΤΑΔΙΟ: Αξιολόγηση σε Εθνικό Επίπεδο της σχετικής Σημασίας των Περιοχών για κάθε τύπο φυσικού οικοτόπου του παραρτήματος Ι και για κάθε είδος του παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας (συμπεριλαμβανομένων των οικοτόπων και των ειδών προτεραιότητας)

Α) Κριτήρια Αξιολόγησης της Περιοχής (Site) γιακάθεφυσικόοικότοποτου παραρτήματος Ι: Αντιπροσωπευτικότητα του Οικοτόπου Έκταση που καλύπτει σε τοπικό και εθνικό επίπεδο Βαθμός Διατήρησης της δομής και των λειτουργιών του Συνολική Αξιολόγηση της Περιοχής για τη διατήρηση του οικοτόπου

Β) Κριτήρια Αξιολόγησης της Περιοχής όσον αφορά τα είδη του παραρτήματος ΙΙ: Μέγεθος και πυκνότητα του πληθυσμού του είδους σε τοπικό και εθνικό επίπεδο Βαθμός Διατήρησης των Στοιχείων του οικοτόπου του είδους και δυνατότητα αποκατάστασης Βαθμός απομόνωσης του πληθυσμού του είδους Συνολική εκτίμηση της αξίας του τόπου για τη διατήρηση του είδους

C) Με βάση τα κριτήρια αυτά τα κράτη μέλη ταξινομούν τις περιοχές που προτείνουν για τονεθνικόκατάλογοωςπεριοχέςπουείναι κατάλογο που είναι δυνατόν να αναγνωριστούν ως κοινοτικού ενδιαφέροντος

D) Ο εθνικόςκατάλογοςπαρουσιάζειτις κατάλογος τις περιοχές που περιέχουν τους φυσικούς οικοτόπους προτεραιότητας καθώς και τα είδη προτεραιότητας από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τα κριτήρια ΑκαιΒ.

2 ο ΣΤΑΔΙΟ: Αξιολόγηση του κοινοτικού ενδιαφέροντος των περιοχών που περιλαμβάνονται στους εθνικούς καταλόγους

1. Όλες οι περιοχές που περιλαμβάνονται στον εθνικό κατάλογο και περιλαμβάνουν τύπους φυσικών οικοτόπων προτεραιότητας ή είδη προτεραιότητας θεωρούνται αυτομάτως ως περιοχές κοινοτικού ενδιαφέροντος (ή σημασίας)

SITE GR 2310001 Δέλτα Αχελώου, Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού

Η Αξιολόγηση του κοινοτικού ενδιαφέροντος των άλλων περιοχών που περιλαμβάνονται στους εθνικούς καταλόγους γίνεται με τα ακόλουθα κριτήρια: Τηςσχετικήςαξίαςτηςπεριοχήςσεεθνικόεπίπεδο Της Γεωγραφικής θέσης της περιοχής σε σχέση με τους μεταναστευτικούς δρόμους των ειδών του παραρτήματος ΙΙ Της Συνολικής Έκτασης της Περιοχής ΤουΑριθμούτωντύπωντωνφυσικώνΟικοτόπωντου Παραρτήματος Ι και των Ειδών του Παραρτήματος ΙΙ που απαντούν στην περιοχή. ΤηςΣυνολικήςΟικολογικήςΑξίαςτηςΠεριοχήςγιατη βιογεωγραφική περιοχή που βρίσκεται, από την άποψη της χαρακτηριστικής ή της μοναδικής φύσης των στοιχείων από τα οποία αποτελείται.

Ι. Διαδικασία της εφαρμογής της οδηγίας 92/43 της Ε.Ε. Δημιουργία καταλόγου όλων των τύπων οικοτόπων και των ειδών των παραρτημάτων Ι και ΙΙ της οδηγίας Καταγραφή της Γεωγραφικής Εξάπλωσης των Οικοτόπων και των Ειδών της οδηγίας Προσδιορισμός όλων των Σημαντικών Περιοχών που απαντούν οι Οικότοποι και τα Είδη Συλλογή όλων των Επιστημονικών Δεδομένων στα Τυποποιημένα Έντυπα για κάθε περιοχή Δημιουργία Δύο Χαρτών για κάθε Περιοχή

V. STANDARD DATA FORMS (Έντυπα Τυποποιημένης Μορφής Δεδομένων) Τα έντυπα Τυποποιημένης Μορφής Δεδομένων περιέχουν Στοιχεία για τις 296 περιοχές του Εθνικού Καταλόγου.

Γενική Αναγνώριση της Περιοχής Γεωγραφικό προσδιορισμό Οικολογικές Πληροφορίες Καθεστώς Προστασίας Επιπτώσεις από Δραστηριότητες

Τους Τύπους Οικοτόπων Την Αντιπροσωπευτικότητα Την Έκταση των Οικοτόπων Το Βαθμό Διατήρησης των Στοιχείων τους Το Βαθμό Απομόνωσης Τη Δυνατότητα Αποκατάστασης

Τα Είδη του Παραρτήματος Ι και ΙΙ της Οδηγίας 92/43 της Ε.Ε.

Τα σημαντικά Είδη Φυτών και Ζώων Το μέγεθος και την Πυκνότητα των Πληθυσμών Τη Γεωγραφική τους Εξάπλωση Βαθμό Προστασίας

ΙΙ. Πληροφόρηση του Κοινού Η εφαρμογή της οδηγίας και η Προστασία του περιβάλλοντος εξαρτάται κύρια από την συμπεριφορά και τη νοοτροπία των Πολιτών. Η αποδοχή από τους κατοίκους ενός νέου και φιλόδοξου προγράμματος εάν τα μέτρα μπορούν να προσφέρουν κάποια οφέλη και αν τα οφέλη αυτά εξηγηθούν σωστά.

Η Ενημέρωση του Κοινού πρέπει να έχει Δύο Στόχους: Μια Γενική Εκπαιδευτική Ενημέρωση για τα Θέματα της Βιοποικιλότητας και τη σημασία τηςπροστασίαςτης. Μια ενημέρωση για τους ακριβείς μηχανισμούς της οδηγίας, τηςσημασίαςτους, τα στάδια εφαρμογής και τις οικονομικές επιπτώσεις της οδηγίας σ αυτούς που ζουν στις περιοχές ή που τις χρησιμοποιούν

Ο καθορισμός μιας περιοχής ως περιοχή του δικτύου ΦΥΣΗ 2000 δε σημαίνει τον περιορισμό των δραστηριοτήτων εάν αυτές είναι περιβαλλοντικά αποδεκτές και δεν επηρεάζουν την ακεραιότητα της περιοχής ή των οικοτόπων της ή τους στόχους προστασίας των ειδών.

Τι αληθεύει γιατοδίκτυο ΦΥΣΗ 2000 H γεωργία και η δασοκομία είναι συχνά συμβατές με μετη συντήρηση της φύσης και παραμένουν οικονομικά βιώσιμες δραστηριότητες. Η διατήρηση των περιοχών υψηλής φυσικής αξίας και η αειφορική ανάπτυξη της υπαίθρου παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη τηδημιουργία απασχόλησης στην ύπαιθρο. Η ύπαρξη ΖΕΠ ή ΤΚΣ αποτελεί απόδειξη μιας καλά προστατευόμενης φυσικής περιοχής, κάτι που μπορεί να να οδηγήσει στην προσέλκυση τουρισμού, με μεοφέλη ακόμη από π.χ. τις τιςεγκαταστάσεις για την παρατήρηση πουλιών και τα τα διάφορα μέσα ερμηνείας. Η ύπαρξη των ΖΕΠ και ΤΚΣ προσφέρει νέες δυνατότητες για την ανάπτυξη της υπαίθρου μέσω του χαρακτηρισμού και της προώθησης «περιβαλλοντικά φιλικών» προϊόντων (τυρί, μέλι, ρύζι, κρασί και οινοπνευματώδη, κλπ.)

Τι δεν αληθεύει Όταν συμπεριλαμβάνεται μια έκταση σε μια περιοχή ΦΥΣΗ 2000, επηρεάζεται η κυριότητα αυτής της γης. Οι περιουσίες χάνουν αξία ως συνέπεια του καθορισμού τους στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000. Όλες οι οιοικονομικές δραστηριότητες θα περιοριστούν. Απαγορεύεται η κυνηγετική δραστηριότητα. Απαγορεύεται η κατασκευή νέων υποδομών. Θα πρέπει να αξιολογηθούν οι οιπεριβαλλοντικές επιπτώσεις των καθημερινών δραστηριοτήτων.

ΙΙΙ. Διαχείριση Οι περιοχές θα πρέπει να διαχειριστούν για να προστατευτούν και να διατηρήσουν τις οικολογικές τους αξίες. Οι δραστηριότητες σε κάθε περιοχή θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τους σκοπούςκαιτιςαπαιτήσειςτης προστασίας

Η διαχείριση θα πρέπει να βασίζεται στη: Σύνταξη ολοκληρωμένων Διαχειριστικών Σχεδίων Δημιουργία υποδομών για προστασία Διατύπωση Μέτρων Προστασίας Δημιουργία Φορέων Διαχείρισης Διαχρονική Παρακολούθηση

IV. Εύρεση Πόρων Η Διαχείριση απαιτεί την εύρεση των απαραίτητων πόρων. Μετά τη διατύπωση των μέτρων διαχείρισης μπορεί να γίνει μια εκτίμηση των απαιτούμενων πόρων. Τα μέτρα διαχείρισης αφού αξιολογηθούν θα πρέπει να παρέχουν μια κοινή βάση διαχείρισης για όλες τις ανάλογες περιοχές για όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) Προγράμματα της Ε.Ε. όπως το LIFE μπορούν να είναι ένα Οικονομικό Εργαλείο για τη Διαχείριση. Θα πρέπει να αναζητηθούν ανάλογα Προγράμματα από Εθνικούς Πόρους. Η Συγκρότηση των Φορέων Διαχείρισης με κατάλληλο Προσωπικό θα δώσει τη δυνατότητα για εξεύρεση των απαραίτητων Πόρων μέσω των Ευρωπαϊκών και Ελληνικών Προγραμμάτων.

Χρηματοδοτικό μέσο: LIFE Εργαλεία:LIFE-Φύση/ LIFE Περιβάλλον Ανάθεση σε: EΕ: Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος Χώρα: Υπουργείο Περιβάλλοντος Σκοπός Προστασία των οικοτόπων και των ειδών μέσα στις περιοχές του ΦΥΣΗ 2000 (π.χ. σχέδια διαχείρισης ΖΕΠ). Βελτίωση του περιβάλλοντος (π.χ. Μετριασμός περιβαλλοντικής υποβάθμισης από τη βιομηχανία και τη δασοκομική εκμετάλλευση)

Χρηματοδοτικό Μέσο:Διαρθρωτικά Ταμεία (ΔΤ) Εργαλεία: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης(ΕΤΠΑ) Κοινωνικό Ευρωπαϊκό Ταμείο (ΕΚΤ) Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο (ΕΓΤΠΕ) Χρηματοδοτικό Μέσο Αλιείας (ΧΜΠΑ) Ανάθεση σε: Ε.Ε: Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής, Γεν. Διεύθυνση Κοιν. Υποθέσεων & Απασχόλησης Γεν. Διεύθυνση Αλιείας Χώρα: Υπουργεία Οικονομικών, Εσωτερικών Γεωργίας Σκοπός: Προώθηση Υποδομών για την προστασία του περιβάλλοντος Αγροτουρισμός, Κέντρα Επισκεπτών, Αποκατάσταση Βιοτόπων, Διαχείριση Θαλάσσιων Πόρων κ.λ.π.

Χρηματοδοτικό Μέσο: Προγράμματα Χρηματοδοτούμενα από το ΚΠΣ Εργαλεία: Leader, Intereg Ανάθεση σε: Χρηματοδοτούμενες από ΕΤΠΑ, ΕΓΤΠΕ Σκοπός: Προώθηση Τοπικών Αγροτικών Αναπτυξιακών Πρωτοβουλιών (π.χ. Μικρές Αγροτικές ή Οικοτουριστικές Εταιρείες κ.λ.π.) Προαγωγή Διασυνοριακής Συνεργασίας. Άλλα Χρηματοδοτικά μέσα: Ταμείο Συνοχής, Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ)

Σχήμα 1. Αριθμός Τύπων Οικοτόπων, ΕιδώνΖώωνκαιΦυτώντων παραρτημάτων Ι και ΙΙ της Οδηγίας 92/43 της Ε.Ε και αυτών που απαντώνται στην Ελλάδα 500 450 431 400 350 300 250 200 150 100 50 226 115 194 69 36 0 Οικοτόποι στην Ε.Ε. Οικότοποι στην Ελλάδα Ζώα της Ε.Ε. Ζώα στην Ελλάδα Φυτά της Ε.Ε Φυτά της Ελλάδας

1994-1996: «Καταγραφή, Αναγνώριση, Εκτίμηση και Χαρτογράφηση των Τύπων Οικοτόπων και των Ειδών Χλωρίδας και Πανίδας της Ελλάδας (οδηγία 92/43/ΕΟΚ)» 1999-2001: «Αναγνώριση και Περιγραφή των Τύπων Οικοτόπων σε Περιοχές Ενδιαφέροντος για τη Διατήρηση της Φύσης» Σήμερα υπάρχουν 28 Φορείς Διαχείρισης που καλύπτουν το 27% της έκτασης του Δικτύου Natura 2000