Υπουργείο Εξωτερικών Δ/νση Β2

ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ στην ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ Κωνσταντινούπολη, 07.07.2008 Α.Π. : 2710 / 325 ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Προς : Κοιν. : Ε.Δ. : Υπουργείο Εξωτερικών Δ/νση Β2 ΥΠ.ΕΞ. - Διπλ. Γρ. Υφυπουργού, κ. Πέτρου Δούκα - Γρ. Γ.Γ. ΔΟΣ & ΑΣ, κ. Θ. Σκυλακάκη - Γρ. Αν. ΓΓ ΔΟΣ & ΑΣ κ. Ν. Ταχιάου - Γραφείο κ. Β Γεν. Δ/ντού - Δ/νσεις Α4, B8, B1, Γ1 - ΥΔΙΣ Θεσ/νίκη - Γραφείο ΟΕΥ Β.Ε. Υπ. Οικονομίας & Οικονομικών - Γρ. Υπουργού κ. Αλογοσκούφη - Γρ. Γ.Γ.κ. Ι. Σιδηρόπουλου Υπουργείο Ανάπτυξης - Γρ. Υπουργού, κ. Φώλια - Γρ. Γ.Γ. Β. κ. Μ. Τζαφέρη - Γρ. ΓΓΕΤ, κ. Ι. Τσουκαλά - Γρ. ΓΓΕ κ. Μουσουρούλη Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων - Γρ.Υπουργού. κ. Α. Κοντού Υπ. Τουρ. Ανάπτυξης, Γρ. Υπουργού κ. Α. Σπηλιωτόπουλου -- Πρεσβεία Άγκυρας, Γρ. κ. Πρέσβυ Γρ. ΟΕΥ Aγκυρας Γεν. Προξενείο Σμύρνης και Προξ. Αδριανούπολης MA E.E. Φορείς (ως Π.Α.) Γρ. Γεν. Προξ. Κων/πολης, κ. Α. Αλεξανδρή Θέμα: Δελτίο οικονομικών και εμπορικών εξελίξεων Τουρκίας, Iουνίου 2008 Αποστέλλεται εν θέματι δελτίο με οικονομικές, κλαδικές και επιχειρηματικές ειδήσεις της τουρκικής οικονομίας, για το μήνα Ιούνιο 2008. Η Προϊσταμένη Παγώνα Λάρδα Σύμβουλος ΟΕΥ Β Συν. σελ. : 1 + 15 Tel: +90-212-245 2231, 292 7118, Fax +90-212-292 7119, www.agora.mfa.gr

ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΙΟΥΝΙΟΣ 2008 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΝΕΑ... 5 2

Εξωτερικό εμπόριο...5 Τιμές...5 Πληθωρισμός... 5 Aπασχόληση...6 Παιδική εργασία...6 Λογαριασμός τρεχουσών πληρωμών... 6 Επιτόκια... 6 Δείκτης βιομηχανικής παραγωγής... 6 Aγροτική πολιτική...7 Αγροτικό εισόδημα Τουρκίας και ΕΕ... 7 Απαγόρευση τουρκικών αγροτικών εισαγωγών στη Ρωσία... 7 Νέα βιομηχανική πολιτική... 8 Άμεσες Ξένες Επενδύσεις... 8 Πλούσιοι τούρκοι...8 Φτωχή Τουρκία... 8 Διεθνές Νομισματικό Ταμείο...8 Προβλέψεις για την τουρκική οικονομία...9 Συμμετοχή ιδιωτικού τομέα σε αρδευτικά έργα... 9 Global Enabling Trade Report 2008... 9 Kωνσταντινούπολη... 10 ΚΛΑΔΙΚΑ ΝΕΑ... 11 Tιμές αγροτικών προϊόντων...11 Σοκολάτα...11 Τσιμέντο...11 Δίκυκλα... 11 Πιστωτικές κάρτες... 11 Τηλεπικοινωνίες...11 Tουρκικός εμπορικός στόλος...12 Υγεία... 12 Φαρμακευτικός κλάδος... 12 Eνέργεια... 12 Ιδιωτικοποίηση δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας...13 3

Tουρισμός... 13 Τορ 500... 13 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ... 14 DD Mortgage... 14 ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2008 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ...28 4

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΝΕΑ Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία της τουρκικής στατιστικής υπηρεσίας, οι τουρκικές εξαγωγές το Μάϊο 2008 έφτασαν τα 12,478 δις δολ. σημειώνοντας αύξηση 36,5% έναντι του Μαϊου 2007 και οι εισαγωγές τα 19,268 δις δολ. σημειώνοντας αύξηση 29%, το δε εμπορικό έλλειμμα ήταν 6,790 δις δολ., σημειώνοντας αύξηση 17,2%. Εξωτερικό εμπόριο Το πεντάμηνο Ιαν Μαϊου 2008 οι εξαγωγές ανήλθαν σε 57,018 δις. δολ. (αύξηση 40,4% έναντι του αντίστοιχου πενταμήνου 2007) και οι εισαγωγές σε 86,303 δις δολ. (αύξηση 36,9%), το δε εμπορικό έλλειμμα έφτασε τα 29,285 δις. δολ. (αύξηση 30,5%). Το Μάϊο 2008, το 50,2% των εξαγωγών κατευθύνθηκε προς την Ε.Ε. Η Γερμανία ήταν ο σημαντικότερος εισαγωγέας με 1,186 δις. δολ. Τα σημαντικότερα εξαγόμενα αγαθά το Μάϊο 2008, περιλαμβάνουν τις κατηγορίες οχημάτων και μέρη αυτών (ύψους 1,909 δις. δολ.), ατσάλι και σίδηρος, μηχανολογικός εξοπλισμός (1,516 δις δολ.) και ορυκτά καύσιμα και λάδια (967 εκ. δολ). Τιμές Ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε κατά 1,49% το Μάϊο του 2008 έναντι του προηγούμενου μήνα και κατά 10,74% έναντι του Mαϊου 2007, ενώ σε δωδεκάμηνη βάση η αύξηση ανέρχεται σε 8,47%. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στα έξοδα για τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά (+15,26%) έναντι του Μαϊου 2007. Ο δείκτης τιμών παραγωγού το Μάϊο του 2008 παρουσίασε αύξηση κατά 2,12% έναντι του προηγούμενου μήνα και αύξηση κατά 16,53% έναντι του Μαϊου 2007, ενώ σε δωδεκάμηνη βάση αυξήθηκε κατά 7,2%. Η υψηλότερη αύξηση παρατηρήθηκε στις τιμές του άνθρακα και επεξεργασμένου πετρελαίου (56,67% έναντι του Μαϊου 2007). Πληθωρισμός Η Τουρκική Κυβέρνηση και η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας συμφώνησαν στην αναθεώρηση του στόχου για τον πληθωρισμό το 2009 από 4% σε 7,5%. Για το 2010 νέος στόχος πληθωρισμού τέθηκε το 6,5% και για το 2011 το 5,5%. 5

Aπασχόληση Το ποσοστό ανεργίας στην Τουρκία το Μάρτιο του 2008 ανήλθε σε 10,7% (έναντι 10,4% το Μάρτιο του 2007). Το σύνολο των απασχολούμενων έφτασε τα 20,752 εκ. άτομα, εκ των οποίων το 24,6% απασχολούνταν στην γεωργία, το 20,7% στη βιομηχανία, το 5,3% στις κατασκευές και το 49,4% στις υπηρεσίες. Η ανεργία στον μη αγροτικό κλάδο ανήλθε σε 13,4%. Το ποσοστό των εργαζομένων χωρίς κοινωνική ασφάλιση στην κύρια εργασία τους ανήλθε σε 43,4%. Παιδική εργασία Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, 16.264.000 παιδιά ηλικίας 6-17 ετών εργαζόταν το 2006. Από αυτά το 40,9% απασχολούνταν στη γεωργία και το 59,1% στους λοιπούς τομείς. Το 43,8% των εργαζόμενων παιδιών απασχολείται σε οικογενειακές επιχειρήσεις και δε λαμβάνει μισθό, ενώ το 53% λαμβάνει ημερήσια αποζημίωση. Η τουρκική νομοθεσία απαγορεύει την παιδική εργασία για τις ηλικίες κάτω των 15 ετών, ενώ η υποχρεωτική εκπαίδευση ανέρχεται σε 8 έτη. Λογαριασμός τρεχουσών πληρωμών Το έλλειμμα του λογαριασμού τρεχουσών πληρωμών ανήλθε σε 4,8 δις τον Απρίλιο του 2008 σημειώνοντας αύξηση 50,1% έναντι του Απριλίου 2007. Συνολικά το έλλειμμα το πρώτο τετράμηνο του 2008 ανήλθε σε 16,8 δις δολ. σημειώνοντας αύξηση 35,2%, έναντι του αντίστοιχου τετραμήνου 2007. Η Τουρκία βασίζεται όλο και περισσότερο στο δανεισμό σε ξένο νόμισμα με αποτέλεσμα να αυξάνει ο χρηματοπιστωτικός κίνδυνος σε περίπτωση πτώσης της αξίας της λίρας. Η εταιρεία Standard and Poor s μείωσε την αξιολόγησή της για την Τουρκία από «σταθερή» σε «αρνητική». Επιτόκια Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας αύξησε το επιτόκιο δανεισμού σε 16,25% και το επιτόκιο χορήγησης σε 20,25% λόγω της αύξησης του πληθωρισμού. Δείκτης βιομηχανικής παραγωγής Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής τον Απρίλιο του 2008 αυξήθηκε κατά 6,3% έναντι του Απριλίου 2007. Το τετράμηνο 2008 η αύξηση του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής ήταν 6,7% σε σύγκριση με το περυσινό τετράμηνο. Η μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση παρατηρήθηκε στον τομέα παραγωγής μηχανών οχημάτων ύψους 32,4%. 6

Aγροτική πολιτική Σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου Ευρασιατιών Στρατηγικών Σπουδών (ΑSΑΜ) όσον αφορά την παγκόσμια κρίση τροφίμων και τις συνέπειες της για την Τουρκία, προέκυψε η άμεση αναγκαιότητα ανάπτυξης στρατηγικής για την αντιμετώπιση των παρενεργειών από τις κλιματικές αλλαγές. Η Τουρκία πριν από λίγα χρόνια ήταν μεταξύ των επτά χωρών παγκοσμίως που μπορούσαν εξ ιδίων να θρέψουν τον πληθυσμό τους. Σήμερα χρειάζεται να εισάγει τρόφιμα για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού. Το 23,2% των εργαζομένων απασχολούνταν στη γεωργία τον Ιανουάριο του 2008, έναντι 24,5% τον Ιανουάριο του 2007. Η έκθεση θεωρεί απαραίτητες τις επενδύσεις σε υποδομές νερού και ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών. Αγροτικό εισόδημα Τουρκίας και ΕΕ Σύμφωνα με έρευνα της Κρατικής Αρχής Δημητριακών (ΤΜΟ) η άμεση εισοδηματική ενίσχυση των Τούρκων γεωργών ανέρχεται σε 47,6 λίρες (24 ευρώ περίπου) ανά τόνο, έναντι 63 ευρώ στην ΕΕ. Οι Τούρκοι γεωργοί λαμβάνουν ενίσχυση για χρήση πετρελαίου και λιπασμάτων την οποία δεν λαμβάνουν οι γεωργοί της ΕΕ. Το μέσο ετήσιο εισόδημα των Τούρκων καλλιεργητών σιταριού ανέρχεται σε 4.138 ευρώ έναντι 9.546 ευρώ των γεωργών στην ΕΕ. Η μέση τιμή παρέμβασης (2007) για το σιτάρι στην Τουρκία ανέρχεται σε 202 ευρώ ανά τόνο, ενώ στην ΕΕ ανέρχεται σε 101,3 ευρώ ανά τόνο. Η μέση τιμή σιταριού στην Τουρκία ανέρχεται σε 323 ευρώ ανά τόνο έναντι 164 ευρώ στην ΕΕ αλλά η μέση παραγωγή ανά εκτάριο ανέρχεται σε 2,1 τόνους στην Τουρκία και σε 5 τόνους στην ΕΕ με αποτέλεσμα το μέσο εισόδημα σιταριού ανά εκτάριο να διαμορφώνεται σε 678 ευρώ στην Τουρκία και σε 822 ευρώ στην ΕΕ. Απαγόρευση τουρκικών αγροτικών εισαγωγών στη Ρωσία Από τις 07.06.08 η ρωσική πλευρά απαγόρευσε τις εισαγωγές τούρκικων τοματών, λεμονιών, μελιτζανών, πατατών και σταφυλιών λόγω υψηλών χημικών υπολειμμάτων, με αποτέλεσμα την πτώση τιμών για τα προϊόντα αυτά σε ποσοστό άνω του 60%. Υπολογίζεται ότι περίπου το 40% των τουρκικών εξαγωγών σε τομάτες, λεμόνια και σταφύλια προορίζονται προς τη Ρωσία. Οι εξαγωγείς ανησυχούν ότι τα τουρκικά προϊόντα θα αντικατασταθούν από τα ισπανικά. Oι εξαγωγές αναμένεται να επιτραπούν μάλλον από τις αρχές Ιουλίου, μετά από σχετικές συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών. 7

Νέα βιομηχανική πολιτική Η τουρκική κυβέρνηση έχει ολοκληρώσει το σχέδιο της για τη νέα βιομηχανική πολιτική, σύμφωνα με το οποίο θα δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγής αυτοκινήτων, μηχανών, ηλεκτρονικών και λευκών συσκευών. Ιδιαίτερα όσον αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία, ο στόχος είναι η Τουρκία να καταταχθεί εντός των 10 πρώτων θέσεων παγκοσμίως όσον αφορά τον όγκο παραγωγής και εντός των 3 πρώτων θέσεων εντός Ε.Ε. ενώ για την παραγωγή μηχανών στοχεύει για μία εκ των 15 πρώτων θέσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Άμεσες Ξένες Επενδύσεις Οι άμεσες ξένες επενδύσεις τον Απρίλιο του 2008 ανήλθαν σε 799 εκ. δολ. εκ των οποίων 292 εκ. δολ. για τη βιομηχανία μεταποίησης. Το 50% των άμεσων ξένων επενδύσεων (430 εκ δολ.) προήλθε από την ΕΕ, με την Ολλανδία (225 εκ. δολ.) να κατέχει την πρώτη θέση. Το τετράμηνο 2008 οι άμεσες ξένες επενδύσεις παρουσίασαν μείωση κατά 50% έναντι του τετραμήνου 2007 και ανήλθαν σε 4,37 δις δολ. Πλούσιοι τούρκοι Σύμφωνα με έρευνα της Meryll Lynch, ο αριθμός των πλούσιων Τούρκων το 2007 αυξήθηκε κατά 17,5% και ανήλθε σε περίπου 50.000 άτομα παρά την οικονομική κρίση. Ως πλούσιοι ορίζονται άτομα τα οποία διαθέτουν χρηματοοικονομικά στοιχεία άνω του 1 εκ. δολ. εξαιρουμένων των συλλεκτικών αντικειμένων, καταναλωτικών αγαθών και πρώτης κατοικίας. 25.06 Φτωχή Τουρκία Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η Τουρκία είναι η τρίτη φτωχότερη χώρα στα πλαίσια της ΕΕ με ΑΕΠ εκφρασμένο σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (PPP) μετά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Το Λουξεμβούργο είναι η πλουσιότερη χώρα της ΕΕ. Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Ο υπ. Οικονομικών της Τουρκίας κ. M. Simsek δήλωσε ότι εξετάζεται η περίπτωση υπογραφής προληπτικής Συμφωνίας Stand By με το ΔΝΤ, με δυνατότητα δανειακής χρηματοδότησης. Ο τουρκικός δημόσιος τομέας, σύμφωνα με τον Υπουργό, δεν έχει ανάγκη χρηματοοικονομικής στήριξης αλλά η ύπαρξη μιας τέτοιας συμφωνίας μειώνει τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους. 8

Προβλέψεις για την τουρκική οικονομία Στην τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ για την Τουρκία και για την περίοδο μέχρι τα τέλη του 2009, αναφέρεται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2008 αναμένεται να είναι κάτω του 4%, ενώ για το 2009 η εκτίμηση ανέρχεται σε 4,5%. Η απότομη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης το 2007 σε 4,5% (από 7,4% κατά μέσο όρο την τελευταία τριετία), η ολοκλήρωση της Συμφωνίας Stand By με το ΔΝΤ και η εσωτερική πολιτική κατάσταση καθιστούν αναγκαία τη λήψη μέτρων προκειμένου να βελτιωθεί η εμπιστοσύνη και να ενισχυθεί η αναπτυξιακή πορεία. O υπ. Οικονομικών της Τουρκίας κ. Unakitan ανέφερε ότι η Τουρκία δεν θα έχει υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς τα επόμενα χρόνια, λόγω αύξησης του πληθωρισμού, της παγκόσμιας οικονομικής αναταραχής αλλά και της εσωτερικής ασταθούς πολιτικής κατάστασης. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 14-17 δις δολ. (έναντι κυβερνητικού στόχου 18,5 δις δολ.). Σημείωσε βέβαια πως ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας θα είναι υψηλότερος του ρυθμού ανάπτυξης των χωρών της Ε.Ε. Συμμετοχή ιδιωτικού τομέα σε αρδευτικά έργα Η Κρατική Αρχή Υδάτινων Έργων (DSI) σκοπεύει στην υλοποίηση αρδευτικών έργων μέσω της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα με το μοντέλο ΒOT (Build Operate Trasnfer) προκειμένου να αρδεύσει 3,5 εκ. εκτάρια γης. Το πρώτο έργο για το οποίο πρόκειται να προκηρυχθεί διαγωνισμός εντός των επόμενων εβδομάδων είναι η άρδευση 10,8 χιλ. εκταρίων της περιοχή Manyas στο Βaliksehir (400 χλμ ΝΔ της Κωνσταντινούπολης. Global Enabling Trade Report 2008 Δημοσιεύτηκε από το World Economic Forum έκθεση για τη διευκόλυνση του Εμπορίου, με την Τουρκία να καταλαμβάνει την 38 η θέση μεταξύ 118 χωρών. Τα κριτήρια κατάταξης είναι η πρόσβαση στην αγορά (8 η θέση για την Τουρκία), η διοίκηση των τελωνείων (55 η θέση), οι υποδομές μεταφορών και επικοινωνιών (χαρακτηρισμός για την Τουρκία : «λιγότερο αναπτυγμένη» σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες) και το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η τουρκική αγορά χαρακτηρίζεται από αδιαφάνεια, σύμφωνα με την έκθεση, με την Τουρκία να καταλαμβάνει την 51 η θέση. 9

Kωνσταντινούπολη Σύμφωνα με στοιχεία του Εμπορικού Επιμελητηρίου Κων/πολης για το 2007, η πόλη διενεργεί το 56% των συνολικών τουρκικών εξαγωγών και το 58% των εισαγωγών. Απασχολεί το 16% του συνόλου των τούρκων εργαζομένων και συνεισφέρει το 42% του συνόλου των φορολογικών εσόδων. Το ΑΕΠ της πόλης για το 2007 εκτιμάται σε 145 δις δολ. Για το 2010 (πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης) ο αριθμός των τουριστών στην πόλη εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 10 εκ. άτομα. Τέλος στην Κωνσταντινούπολη έχουν την έδρα τους το 1/3 του συνόλου των τουρκικών εταιρειών. Η Κωνσταντινούπολη κατατάσσεται στην 114 η θέση μεταξύ 215 χωρών όσον αφορά την ποιότητα ζωής, σύμφωνα με την έρευνα Mercer 2008. H έρευνα αξιολογεί 39 παραμέτρους σε θέματα όπως πολιτικοκοινωνικό περιβάλλον, οικονομική κατάσταση κλπ. Στην πρώτη θέση κατατάσσεται η Ζυρίχη και στην τελευταία η Βαγδάτη. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ) θα χρηματοδοτήσει με δάνειο ύψους 700 εκ. ευρώ την επέκταση του μετρό (17 χλμ προς την ασιατική πλευρά της πόλης και 8 χλμ προς τη δυτική) και τον εκσυγχρονισμό του. Οι εργασίες θα ολοκληρωθούν το 2013. 10

ΚΛΑΔΙΚΑ ΝΕΑ Tιμές αγροτικών προϊόντων Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Αγροτικών Επιμελητηρίων Τουρκίας, παρατηρούνται μεγάλες διαφοροποιήσεις τιμών για αγροτικά προϊόντα, οι οποίες, για τα φρέσκα φρούτα φτάνουν 408%, για τα αποξηραμένα φρούτα 170%, για τα λαχανικά 359%, για το ρύζι 322% και για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης 232%. Σοκολάτα Η αγορά σοκολάτας στην Τουρκία το 2007 αυξήθηκε κατά 10% με συνολική ετήσια κατανάλωση 90.000 τόνους και κατά κεφαλή κατανάλωση 1,5 κιλά. Τσιμέντο Η παραγωγή τσιμέντου στην Τουρκία το πρώτο τρίμηνο του 2008 αυξήθηκε κατά 8,7% έναντι του αντίστοιχου τριμήνου 2007 και ανήλθε σε 10,1 εκ τόνους, ενώ η συνολική ετήσια παραγωγή για το 2008 εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 50 εκ. τόνους. Δίκυκλα Οι πωλήσεις δίκυκλων στην Τουρκία αυξήθηκαν κατά 15% το εξάμηνο 2008, έναντι του εξαμήνου 2007 με 100.000 δίκυκλα. Εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του 2008 οι πωλήσεις θα ανέλθουν σε 200.000 δίκυκλα. Πιστωτικές κάρτες Στην Τουρκία το 61% των λιανικών πωλήσεων πληρώνεται με πιστωτικές κάρτες. Ο αριθμός των πιστωτικών καρτών στην Τουρκία ανέρχεται σε 39,1 εκ. Η τουρκική αγορά πιστωτικών καρτών είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην Ευρώπη μετά την Αγγλία και την Ισπανία. Η χρήση πιστωτικής κάρτας θεωρείται ότι συμβάλλει στη μείωση της παραοικονομίας, το μέγεθος της οποίας στην Τουρκία εκτιμάται σε 35% - 50%. Τηλεπικοινωνίες Η Τουρκία πιθανώς να προχωρήσει σε διαγωνισμό για την παροχή άδειας κινητής τηλεφωνίας τρίτης γενεάς, εφόσον ολοκληρωθούν οι σχετικές υποδομές οι οποίες θα προσφέρουν γεωγραφική κάλυψη σε όλη τη χώρα και για πληθυσμό άνω των 500 κατοίκων ανά περιοχή. Επίσης από το Νοέμβριο 2008 θα ισχύει το δικαίωμα των καταναλωτών να διατηρούν το νούμερό τους ακόμα και όταν αλλάζουν εταιρεία παροχής τηλεφωνικών υπηρεσιών. Ο σχετικός διαγωνισμός πριν από ένα χρόνο δεν ευοδώθηκε λόγω της συμμετοχής σε αυτόν μίας μόνο εταιρείας, της Τurkcell. Στην Τουρκία δραστηριοποιούνται τρείς εταιρείες στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας (Turkcell, Avea, Vodafone). 11

Tουρκικός εμπορικός στόλος Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Ένωσης Καπετάνιων Τουρκίας, κ. U.Benlialper, ο εμπορικός στόλος της Τουρκίας γηράσκει, αφού από τα 1.429 πλοία το 41% είναι 20-29 ετών και το 13% είναι άνω των 30 ετών. Το 1996 η Τουρκία κατείχε την 16 η θέση στην παγκόσμια κατάταξη όσον αφορά τον αριθμό των πλοίων και την χωρητικότητά τους, ενώ το 2006 κατείχε την 25 η θέση. Ο σημαντικότερος λόγος διατήρησης πλοίων μεγάλης ηλικίας είναι το υψηλό μεταφορικό κόστος. Επεσήμανε ότι οι παραγγελίες νέων τουρκικών πλοίων γίνονται στα ναυπηγεία της Ιαπωνίας, Ν. Κορέας και Κίνας. Στην Τουρκία το 2002 υπήρχαν 37 ναυπηγεία ενώ τον Απρίλιο του 2008 αυξήθηκαν σε 84. Η παραγωγική δυναμικότητά τους το 2002 ήταν 500.000 DWT ενώ το 2007 ήταν 1,98 εκ. DWT. Υγεία Ο αριθμός των ευρωπαίων ασθενών που επισκέπτονται την Τουρκία για θεραπεία έχει αυξηθεί από 126.000 το 2003 σε 350.000 το 2007. Στην Τουρκία υπάρχουν 650 ιδιωτικά νοσοκομεία με 10.000 κρεβάτια. Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους η Τουρκία ελκύει ευρωπαίους ασθενείς είναι η γεωγραφική εγγύτητα, το χαμηλό κόστος, η άμεση εξυπηρέτηση και η βελτίωση των υποδομών. Οι ασθενείς έρχονται κυρίως για οφθαλμικές εγχειρίσεις, οδοντικές επεμβάσεις, επεμβάσεις καρδιάς και μεταμοσχεύσεις οργάνων. Φαρμακευτικός κλάδος Ο κύκλος πωλήσεων του φαρμακευτικού κλάδου ανέρχεται σε 11,8 δις λίρες (5,9 δις ευρώ περίπου) και η Τουρκία κατατάσσεται στην πρώτη θέση όσον αφορά το ρυθμό ανάπτυξης της εν λόγω αγοράς στην Ευρώπη. Σήμερα στην Τουρκία δραστηριοποιούνται 300 περίπου εταιρείες στον κλάδο και 80 εξ αυτών ασχολούνται με την παραγωγή φαρμάκων generic. Eνέργεια Σύμφωνα με έρευνα της ΒP, η κατανάλωση ενέργειας στην Τουρκία το 2007 αυξήθηκε κατά 5% έναντι του 2006. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στον τομέα του φυσικού αερίου (+15% έναντι του 2006) με συνολική κατανάλωση 35 δις κ.μ. Το εν λόγω ποσό αντιστοιχεί στο 1,2% της παγκόσμιας κατανάλωσης φυσικού αερίου παγκοσμίως. Η κατανάλωση πετρελαίου ανήλθε σε 31,1 εκ. τόνους (+1,5% έναντι του 2006) και αντιστοιχεί στο 0,8% της παγκόσμιας κατανάλωσης. Η παραγωγή κάρβουνου στην Τουρκία αυξήθηκε κατά 17,7% και η κατανάλωση κατά 7,8%. 12

Ιδιωτικοποίηση δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας Το επιχειρηματικό ενδιαφέρον για την ιδιωτικοποίηση δύο δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (Άγκυρα και Sakarya) ήταν μειωμένο αφού μόνο 10 εταιρείες υπέβαλλαν τις προτάσεις τους (έναντι 54 συνολικά που προμηθεύτηκαν τους φακέλους του διαγωνισμού). Βασικός λόγος πέραν της αύξησης των τιμών τροφίμων και ενέργειας είναι η ασταθής εσωτερική πολιτική κατάσταση. Η τουρκική κυβέρνηση ενέκρινε νέα αύξηση στις τιμές του ηλεκτρικού ύψους 12,7% από 01.08.08. Tουρισμός Οι αφίξεις ξένων τουριστών το 5μηνο 2008 ανήλθαν σε 7,3 εκ. άτομα σημειώνοντας αύξηση 15% έναντι του αντίστοιχου 5μηνου 2007. Οι Γερμανοί τουρίστες αποτελούν το 17,51% του συνόλου των ξένων τουριστών και ακολουθούν οι Ρώσοι, Άγγλοι, Βούλγαροι, Ιρανοί, Ολλανδοί, Γεωργιανοί, Γάλλοι, Ουκρανοί και Έλληνες. Τορ 500 Το περιοδικό Fortune συνέταξε την λίστα με τις 500 μεγαλύτερες τούρκικες εταιρείες για το 2007, των οποίων ο κύκλος πωλήσεων αντιστοιχεί στο 39,4% του τουρκικού ΑΕΠ. Τα καθαρά κέρδη των 500 εταιρειών ανέρχονται σε 20 δις λίρες (περίπου 10 δις ευρώ) και οι εξαγωγές τους σε 77 δις λίρες (38,5 δις ευρώ περίπου). Η μεγαλύτερη τούρκικη εταιρεία με κριτήριο τις πωλήσεις είναι η Tupras (διϋλιστήριο) και ακολουθούν η TEDAS (διανομή ηλεκτρικής ενέργειας) η Petrol Ofisi (διανομή πετρελαίου) και η Τurktelekom (σταθερή τηλεφωνία). 13

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ DD Mortgage Θα ξεκινήσει τον Ιούλιο του 2008 τις εργασίες της η πρώτη στην Τουρκία ιδιωτική εταιρεία στον τομέα των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων. H εταιρεία αποτελεί κοινοπραξία της γερμανικής Deutsche Bank και τουρκικoύ Ομίλου Dogan με αρχικό κεφάλαιο 54,4 εκ. λίρες (27 εκ. ευρώ περίπου). Αρχικά η εταιρεία θα στραφεί προς τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα λόγω του υψηλού επιτοκίου. Εκτιμάται πως όταν τα επιτόκια μειωθούν κάτω του 12% (γύρω στο 2010) τότε θα διευρυνθεί το χαρτοφυλάκιο της εταιρείας προς τα μέσα εισοδηματικά στρώματα. Σήμερα στην Τουρκία το ύψος των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων ανέρχεται σε 5,3% των συνολικών τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων συνολικής αξίας 35 δις λίρες (ή 28 δις δολ.) Tel: +90-212-245 2231, 292 7118, Fax +90-212-292 7119, www.agora.mfa.gr

ΕΚΘΕΣΕΙΣ IOYΛΙΟΥ ΚΑΙ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2008 ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ NAME of the FAIR DATES SUBJECT ORGANIZER ADDRESS 12. BLACK SEA FAIR OF INDUSTRY AND COMMERCE BURSA 3rd BABY AND KIDSWEAR AND NECESSITIES FAIR BURSA CLOTHING AND EMBROIDERY MACHINERY AND SIDE INDUSTRIES ASSOCIATION OF TURKISH DENTISTS THE 100.YEAR DENTISTRY CONGRESS AND FAİR SA-TARIM AGROEURASIA 2008 HOUSEHOLD & KITCHENWARE 2008 2nd HOUSEHOLD & KITCHENWARE FAIR 30.06.2008-06.07.2008 03.07.2008-06.07.2008 03.07.2008-06.07.2008 03.07.2008-05.07.2008 19.07.2008-23.07.2008 06.08.2008-10.08.2008 21.08.2008-24.08.2008 Industry And Commerce Products Ege Fuarcılık Organizasyon Reklam ve Yayıncılık Ltd. Şti. Ordu Lisesi Karşısı ORDU Baby And Kidswear and Necessities TÜYAP Bursa Fuarcılık A.Ş. Yalova Yolu 4. Km. BURSA Clothing and Embroidery Machinery and side Industries DENISTRY AND TECHNOLOGY Samsun Agrıculture And Farm Implements Faır Agriculture, Stock Breeding, Seed Raising, Saplings, Poultry House and Kitchenware Fair'08 TÜYAP Bursa Fuarcılık A.Ş. Dev Fuarcılık Tanıtım Org. Hizm. Ltd. Şti. EKO FUARCILIK TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. SİNE Fuarcılık A.Ş. Yalova Yolu 4. Km. BURSA Darülbedai Cad. No: 60 Harbiye - İSTANBUL SAMSUN Beylikdüzü - İSTANBUL Çoban Çeşme Kavşağı Atatürk Havalimanı Karşısı Yeşilköy - İSTANBUL 19th INTERNATIONAL ZUCHEX HOUSEWARES & ELECTRICAL APPLIANCES GIFT FAIR 22.08.2008-26.08.2008 Housewares and Gift, Electrical Appliances Li-Fe Medya Yayıncılık, Reklamcılık, Fuarcılık Org. San. Tic. Ltd. Şti. Beylikdüzü - İSTANBUL 11. INTERNATIONAL ISAF SECURITY, FIRE, EMERGENCY, RESCUE, TELECOMMUNICATION FAIR 28.08.2008-31.08.2008 SECURITY, FIRE, EMERGENCY, RESCUE, TELECOMMUNICATION FAIR Marmara Tanıtım Fuarcılık Org. Reklam ve Tic. Ltd. Şti. Çoban Çeşme Kavşağı Atatürk Havalimanı Karşısı Yeşilköy - İSTANBUL 2. LED & RFID SYSTEMS, TECHNOLOGIES AND APPLIANCES FAIR 28.08.2008-31.08.2008 LED & RFID SYSTEMS, TECHNOLOGIES AND APPLIANCES Marmara Tanıtım Fuarcılık Org. Reklam ve Tic. Ltd. Şti. Çoban Çeşme Kavşağı Atatürk Havalimanı Karşısı Yeşilköy - İSTANBUL AKARE STUDY ABROAD AND LANGUAGE SCHOOLS FAIR 28.08.2008-28.08.2008 Study Abroad Education Alternatives and Opportunities Akare Fuarcılık Ltd. Şti. İstanbul IIFF 2008 6th ISTANBUL FASHION FAIR 28.08.2008-30.08.2008 FASHION - READY WEAR CNR Ekspo Fuarcılık A.Ş. Çoban Çeşme Kavşağı Atatürk Havalimanı Karşısı Yeşilköy - İSTANBUL ISTANBUL 27TH JEWELRY SHOW-II 28.08.2008-31.08.2008 Jewelry, Gold, Silver, Watch, Machinery and Equipment Rotaforte Reklam Fuar Org. Tan. Tic. Enternasyonel A.Ş. Çoban Çeşme Kavşağı Atatürk Havalimanı Karşısı Yeşilköy - İSTANBUL Tel: +90-212-245 2231, 292 7118, Fax +90-212-292 7119, www.agora.mfa.gr

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ Σ.Ε.Β. Σ.Β.Β.Ε. Σ.Ε.Β.Ε. Κ.Ε.Ε. Ε.Β.Ε.Α. Ε.Β.Ε.Θ. Ε.Β.Ε.Π. Π.Σ.Ε. ΕΚΕΤΑ ΕΚΑΓΕΜ ΕΛ.Κ.Ε. E.O.E.E. ΤτΕ ΟΛΘ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΝΟΑΒΕ HATTA ENΩΣΗ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΘΑΛΑΣΣΟΚΑΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΛΕΚΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ KETA KΡΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΟΥΝΑΣ HELEXPO ΔΕΘ ΣΕΒΙΤΕΛ KETA KEMAK ΤΕ.Ε. ΠΕΜΕΤΕ ΚΑΠΕ ΠAΣΕΓΕΣ ΣΑΤΕ Ε.Ε.Τ ΣEΓΜ Tel: +90-212-245 2231, 292 7118, Fax +90-212-292 7119, www.agora.mfa.gr