ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, 105 56 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 2103352364 FAX: 2103237654 www.iaath.gr, E-Mail: ipe.iaath@gmail.com ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 5 Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 2 Η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2014 ΠΡΑΞΗ: «Προγράμματα Διά Βίου Εκπαίδευσης για την Ανάπτυξη των Κοινωνικών Δεξιοτήτων των Κληρικών και των Λαϊκών Στελεχών της Εκκλησίας» στον άξονα προτεραιότητας 8 του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
2 Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ Σκοπός Σκοπός αυτής της θεματικής ενότητας είναι η παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζεται ένα μαθησιακό σενάριο. Παρουσιάζονται οι βασικές αρχές σχεδιασμού, επισημαίνονται οι άξονες στους οποίους στηρίζεται και δίνεται ένα παράδειγμα. Προσδοκώμενα αποτελέσματα Στο τέλος της ενότητας οι επιμορφούμενοι θα πρέπει να είναι σε θέση να: Κατανοήσουν τη σπουδαιότητα του σχεδιασμού μιας θεματικής ενότητας ή ενός κατηχητικού έτους για την κατηχητική διακονία. Αναγνωρίζουν τις βασικές αρχές που διέπουν το σχεδιασμό ενός μαθησιακού σεναρίου. Να προσδιορίζουν τρόπους οργάνωσης των μαθησιακών σεναρίων με θέματα που έχουν σαν αρχική πηγή τους τα βιβλικά κείμενα. Να εφαρμόζουν τις αρχές αυτές στη διδασκαλία της Αγίας Γραφής με τη δημιουργία δικών τους μαθησιακών σεναρίων. Έννοιες Κλειδιά Μαθησιακό σενάριο Α. Εισαγωγή Είδαμε στις προηγούμενες θεματικές ενότητες ότι η Κατήχηση δεν είναι μια απλή διαδικασία όπως νομίζουν, δυστυχώς πολλοί. Λησμονήθηκε ότι η κατήχηση είναι λειτουργία της εκκλησιαστικής κοινότητας. Συνδέεται άρρηκτα με τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Η Κατήχηση δεν έχει μόνο βαθιά θεολογικό θεμέλιο αλλά και παιδαγωγικό. Από πολλούς στις ημέρες μας έχει διαπιστωθεί η ανάγκη της αγωγής όλων των πιστών, μικρών και μεγάλων. Επομένως τα παιδαγωγικό θεμέλιο της κατήχησης συνδέεται ολοένα και περισσότερο με τις εξειδικεύσεις της σύγχρονης παιδαγωγικής επιστήμης. 1
Φυσικά, η διαπίστωση αυτή δεν είναι καινούργια. Ο καθηγητής Ευαγ. Θεοδώρου από το 1970 είχε επισημάνει: «Όσον αφορά εις την χρήσιν των μεθόδων της Διδακτικής, δημιουργούνται δια την κατηχητικήν διακονίαν κίνδυνοι αφ ενός εκ της περιφρονήσεως αυτών και αφ ετέρου εκ της δουλικής εξαρτήσεως αυτών.το κατηχητικόν έργον πρέπει να χρησιμοποιή πάσας τας μορφάς και τας μεθόδους διδασκαλίας λαμβανομένων υπ όψιν των προτερημάτων και μειονεκτημάτων αυτών» 1 Β. Γιατί χρειαζόμαστε τα μαθησιακά σενάρια; 1. Ο όρος κρύβει μια πραγματικότητα, την οποία, περιγράφει καθώς και δυο μεγάλες αλλαγές. Η πραγματικότητα που περιγράφει η έννοια «μαθησιακό σενάριο» είναι ότι ο σχεδιασμός της κατηχητικής χρονιάς είναι απαραίτητο να γίνει. Δυστυχώς αυτό ποτέ δεν γίνεται, έγκαιρα. Με άλλα λόγια τονίζουμε ότι η διδασκαλία των 20-25 ενοτήτων που διδάσκονται στα παιδιά όλων των βαθμίδων κατήχησης πρέπει να προγραμματίζεται πολύ νωρίτερα, από τον Οκτώβριο κάθε έτους, που αρχίζει η κατηχητική χρονιά 2 όπως συμβαίνει στη συντριπτική πλειοψηφία των ενοριών της Εκκλησίας μας. Ουσιαστικά δεν έχουμε κάτι νέο ενώπιόν μας αλλά την αναγκαιότητα του ουσιαστικού προγραμματισμού. 1Α. Ο προγραμματισμός είναι αναγκαίος διότι πρέπει: Να δίνεται μικρότερη έμφαση στη μετάδοση πληροφοριών και μεγαλύτερη στην ανάπτυξη ανώτερης ιεράρχησης δεξιοτήτων, όπως η κριτική σκέψη, η ανάλυση και η αξιολόγηση. Οι μαθητές χρειάζεται να παίρνουν μέρος σε δραστηριότητες, και να ενεργούν και όχι απλώς να ακούν παθητικά. Να δίνεται μεγάλη έμφαση στην εξερεύνηση στάσεων και αξιών 3. 1Β. Γνωρίζουμε ότι όταν υπάρχει δράση : Κατακτώνται, οπωσδήποτε, οι γνώσεις, οι οποίες είναι μέρος και προϋπόθεση της μάθησης, γιατί η πρόσκτηση των γνώσεων είναι βιωματικό 1 βλ. Ευαγ. Θεοδώρου, «Αρνητικοί παράγοντες και εμπόδια εν τη κατηχητική διακονία και τρόποι εξουδετερώσεως αυτών», στο Μαθήματα Κατηχητικής ή Χριστιανικής παιδαγωγικής, εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 435. 2 Η έναρξη της κατηχητικής χρονιάς κατά την άποψή μας δεν πρέπει να αρχίζει ή να τελειώνει κάποια χρονική στιγμή, όπως συνηθίζεται μέχρι σήμερα. Επισημαίνουμε ότι κατά την περίοδο των διακοπών (Χριστούγεννα, Πάσχα, καλοκαίρι) μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι οι ιδιωτικές προσπάθειες δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών πληθαίνουν. Μια σύντομη πλοήγηση στο διαδίκτυο το αποδεικνύει. 3 Μ. Κουκουνάρας-Λιάγκης, Εκπαιδευτικοί εν δράσει, εκδ. Γρηγόρης, Αθήνα 2011. 2
φαινόμενο με δυναμική διεργασία. Απαιτείται εκτός από τη θεωρία η ενεργητικότητα, η αυτενέργεια και η δημιουργικότητα. Επιτυγχάνεται η μάθηση, η οποία είναι ένα πολύπλοκο ψυχολογικό και κοινωνικό γεγονός και βασική επιδίωξη της διδασκαλίας. Θεμελιώνεται στην εμπειρία και την αξιοποίησή της και επιδιώκει τις δεξιότητες, την ικανότητα λύσης προβλημάτων, την καλλιέργεια στάσεων, τη διαμόρφωση αξιολογικών κριτηρίων. Ο μαθητής μορφώνεται ουσιαστικά. Αυτό σημαίνει πολύπλευρη καλλιέργεια όλων των ψυχοσωματικών δυνάμεων και λειτουργιών του ανθρώπου όπως η νόηση, η φαντασία, η βούληση, το συναίσθημα, η συνείδηση, η ελευθερία, η δημιουργικότητα, η κριτική ικανότητα, η κοινωνικότητα, η υπευθυνότητα, η ηθική κρίση, η πολιτική στάση 4. 2. Διδακτικό ή μαθησιακό σενάριο Το μαθησιακό σενάριο είναι μια σειρά στοχευμένων και καλά προετοιμασμένων δράσεων που εστιάζουν σε ένα ή περισσότερα γνωστικά αντικείμενα. Για να δημιουργήσουμε ένα σενάριο χρησιμοποιούμε συμβατικά και εφόσον αυτό είναι δυνατό και ψηφιακά εργαλεία. Στην πραγματικότητα το μαθησιακό σενάριο είναι ένας μεγάλος χώρος που συναπαρτίζεται από βιβλία, από φύλλα εργασίας, από ψηφιακά εργαλεία και από τις δεξιότητες του κατηχητή/τριας. Ο σχεδιασμός του μαθησιακού σεναρίου στηρίζεται, εκτός από τη θεολογική κατάρτιση του κατηχητή, στην κατανόηση των θεωριών μάθησης και των διδακτικών πρακτικών που χρειάζεται για να υλοποιηθεί. Είναι όλες αυτές οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που εφαρμόζει ένας εκπαιδευτικός, ο κατηχητής στην περίπτωσή μας, ο οποίος προσπαθεί χρησιμοποιώντας τις πτυχές του σεναρίου του και τις δεξιότητες που διαθέτει να «παίζει» μαζί με τους μαθητές του για να πετύχει συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς σκοπούς» 5. 3. Η δομή ενός σεναρίου 3α. Ένα μαθησιακό σενάριο θα πρέπει να διαθέτει τα εξής γενικά χαρακτηριστικά: 4 Ό. π., σελ. 21κ.εξ. 5 Κ. Παπανικολάου, Ευαγγ. Γουλή, Αικ. Μακρή «Σχεδιάζοντας Εκπαιδευτικά Σενάρια Συνοπτικός οδηγός», βλ. σε http://edu4adults.blogspot.com.tr/2013/05/blog-post_31.html#axzz3cggwysvn (τελευταία επίσκεψη 02/07/2014). 3
Την σχέση της θεολογικής, της παιδαγωγικής, διδακτικής και γνωστικής προσέγγισης του θέματος που διαπραγματεύεται με τη βοήθεια των τεχνολογιών και άλλων υλικών μέσων. Την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ όλων όσοι έχουν την εμπειρία και τις γνώσεις για να σχεδιάσουν με επάρκεια ένα κατηχητικό έτος. Αναδεικνύεται εδώ η ανάγκη της ομαδικής εργασίας των κατηχητών και των ιερέων, της συνεργασίας των κατηχητών μεταξύ τους εφόσον είναι δυνατό, των γειτονικών ενοριών μεταξύ τους, των στελεχών των ενοριών με τα στελέχη του Γραφείου Νεότητος, όπου αυτό υπάρχει, της Μητροπόλεως. Την άμεση ανταπόκριση των σεναρίων στην καθημερινή πραγματικότητα του παιδιού και του εφήβου. Στη σχέση της εμπειρίας τους με το μήνυμα του Ευαγγελίου, καθώς και την συμβολή τους στην αναβάθμιση της διδακτικής πρακτικής και της εξομάλυνσης δυσκολιών κατανόησης που πάντοτε θα υπάρχουν. Την ολόπλευρη αντιμετώπιση του θέματος που διαπραγματεύεται το σενάριο. Αυτό σημαίνει ότι το σενάριο πρέπει να παρουσιαστεί και να μελετηθεί ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα. 3β. Ως προς τη δομή τους, γενικά τα σενάρια πρέπει να αναπτύσσονται ως προς τους εξής άξονες: Στα βασικά χαρακτηριστικά του σεναρίου, στα οποία εντάσσονται το θέμα και η γενική περιγραφή των στόχων του. i. Το σκεπτικό της δημιουργίας του σεναρίου. Να γίνει εμφανές γιατί είναι αναγκαίο να διδάξουμε αυτά που περιγράφονται σε αυτό, καθώς και το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο κινείται ii. Το πλαίσιο εφαρμογήςτο οποίοπεριγράφει σε ποια ηλικιακή κατηγορία παιδιών απευθύνεται, τους λόγους για τους οποίους απευθύνεται σε αυτούς και την αναμενόμενη επίδραση ή τους στόχους (που επιδιώκει) που θα έχει το σενάριο στους μαθητές στους οποίους απευθύνεται. iii. Η λεπτομερής παρουσίαση, όπου περιγράφεται τι πρέπει να κάνουν και πώς οι εμπλεκόμενοι μαθητές και εκπαιδευτικοί κατά την εφαρμογή του σεναρίου, τα αναγκαία εργαλεία και οι απαραίτητοι πόροι που θα χρησιμοποιήσουν κατηχητές και παιδιά για την διεξαγωγή των δραστηριοτήτων. iv. Τα γνωστικά διδακτικά προβλήματα που αφορούν το θέμα του σεναρίου. v. Την προστιθέμενη αξία. Θα πρέπει το σενάριο να αναδεικνύει συγκεκριμένες δράσεις, ενώ συγχρόνως να επεκτείνει τους γνωστικούς ορίζοντες του μαθητή. 4
vi. Ο χρόνος υλοποίησης: Αναφέρεται ο αριθμός των διδακτικών ωρών που απαιτούνται για την υλοποίηση του σεναρίου. vii. Περιγράφεται το απαιτούμενο υπόβαθρο των μαθητών ώστε να μπορούν να διεξάγουν τις προτεινόμενες δράσεις του σεναρίου προκειμένου να συντελεστεί η διαδικασία μάθησης που προβλέπεται. viii. Δεν αγνοούμε ότι χρειάζεται να γνωρίζουμε την απαιτούμενη προετοιμασία των μαθητών ώστε να ικανοποιούνται οι προαπαιτούμενες γνώσεις ικανότητες που θέτει το πρόγραμμα. ix. Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Περιγράφονται τα υλικά εργαλεία και τα άλλα βοηθητικά μέσα (π.χ. φύλλα εργασίας, οδηγίες, ιστοσελίδες) που απαιτούνται για τη διεξαγωγή του σεναρίου καθώς και η σχέση τους με την αναμενόμενη διαδικασία μάθησης που θα αναπτύξουν οι μαθητές. x. Επιδιώξεις του σεναρίου (στόχοι): Αναφέρονται οι στόχοι του σεναρίου. 4. Παράδειγμα μαθησιακού σεναρίου Μαθησιακό Σενάριο 1 Τίτλος «Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει» Στόχοι Ο στόχος της προσπάθειάς μας είναι να επικεντρώσουμε στην αγάπη. Μια έννοια που εισάγεται από το Χριστιανισμό και δεν ορίζεται απλά σαν μια συναισθηματική κατάσταση αλλά ως ένας τρόπος ζωής ο οποίος χαρακτηρίζει τον άνθρωπο. Τα παιδιά συχνά αναπτύσσουν θέσεις οι οποίες είναι στερεοτυπικές και για αυτή την έννοια. Άλλωστε το πολιτιστικό περιβάλλον στο οποίο ζουν και αναπτύσσονται βοηθά σε αυτό, όταν δεν τα αποπροσανατολίζει κιόλας. Είναι αναγκαίο να βοηθηθούν από τους καθηγητές τους να αναπτύξουν μια διαφορετική από όσα γνωρίζουν, κριτική θεώρηση της αγάπης. Αυτό απλά σημαίνει ότι θα ερευνήσουμε πολλές πτυχές της κοινωνικής αλλά και της προσωπικής ζωής, ώστε να αναδειχθεί το περιεχόμενό της. Ευκταίο θα ήταν αν μπορούσαν οι μαθητές στο τέλος του προγράμματος να αντιληφθούν τις διαφορές που εισάγει η αγάπη στην καθημερινότητά μας. Επομένως, ο κατηχητής ως συντονιστής μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να ερευνήσουν και να ανακαλύψουν κείμενα, θέσεις, ιδέες για την πραγματικότητα που δημιούργησε ο Χριστός με τη διδασκαλία 5
Ομάδα στόχος - ανάγκες Γνωστικό Αντικείμενο Του, να αναρωτηθούν για τη διάσταση που προκύπτει στην ιστορία αλλά και σήμερα ανάμεσα στη διδασκαλία Του και την εφαρμογή της από τους χριστιανούς. Η συζήτηση για την αγάπη είναι ανοικτή μια και η έρευνα των θεολόγων, των παιδαγωγών των ανθρωπολόγων, των ψυχολόγων, των ιστορικών που εξειδικεύονται στην ιστορία των νοοτροπιών και την κοινωνική ιστορία αλλά και των άλλων κοινωνικών επιστημόνων προσθέτουν νέες όψεις στο θέμα. Παράλληλα, ειδικά στη σύγχρονη και συνεχώς μεταβαλλόμενη κοινωνία τίθενται συνεχώς καινούργια προβλήματα ιδιαίτερα σε πολύ ευαίσθητα, για τα παιδιά, θέματα όπως η ποιότητα των σχέσεων των δυο φύλων στην κοινωνία και στην οικογένεια, η φιλία, οι διάφορες μορφές βίας, η θέση των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία, η αντιμετώπιση της περιθωριοποίησης των αδυνάτων, η ανάγκη νέων θεσμών. Δεν θα πρέπει όμως να παραβλέψουμε τον επαγγελματικό προσανατολισμό, που έχει μεγάλη σημασία, και την ανάγκη νοηματοδότησης του ελεύθερου χρόνου των μαθητών όταν αυτός υπάρχει. Προσθέτουμε εδώ και τη διαπίστωση πολλών ότι η κρίση των ανθρωπίνων σχέσεων οφείλεται σε στερεότυπα. Είναι αναγκαίο επομένως να βοηθήσουμε τα παιδιά να σκεφτούν περισσότερο αυτά που θεωρούν αυτονόητα. Αν προσθέσουμε εδώ και τα συνεχώς αυξανόμενα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας, πιστεύουμε πως πολλά μπορούμε να συζητήσουμε με τα παιδιά. Θα συνεργαστούμε με παιδιά της εφηβικής ηλικίας με σκοπό να δημιουργηθεί το υλικό εκείνο που θα θέσει τις προϋποθέσεις συζήτησης και με τους υπολοίπους συνομηλίκους Η αφορμή για να οργανώσουμε αυτή την προσπάθεια δίνεται από τις παραβολές του Κυρίου μας.για παράδειγμα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αρχικά τα κείμενα της παραβολής του καλού Σαμαρείτη, του φιλεύσπλαχνου πατέρα και της τελικής κρίσης. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων. Ειδικά τα χωρία που περιγράφεται η ζωή της πρώτης χριστιανικής κοινότητας (Πράξ 2.42-2.47, 4.32-4.37). Η διδασκαλία του Απ. Παύλου για την αγάπη (ενδεικτικά Α Κορινθ.13.1-8) μπορεί να συμβάλλει στην αναζήτησή μας 6
Χρονική Διάρκεια Επιλογή περιβάλλοντος (αιτιολόγηση) Η προσπάθεια μπορεί εύκολα να είναι διαθεματική και να συμπεριλάβει υλικό από την Αρχαία Ελληνική και τη Νεοελληνική Λογοτεχνία, την Ιστορία, την Κοινωνιολογία κλπ. Έχουμε ακόμα τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε την κλασσική και τη νεώτερη μουσική. Το σχέδιο είναι δυνατό να διαρκέσει ολόκληρο το χρόνο. Χρονικό διάστημα που δίνει την άνεση της επεξεργασίας του υλικού. 1. Τα παιδιά θα εργάζονται κυρίως την ώρα στην οποία διαθέτουν στην Ενορία. Μια και το θέμα είναι αρκετά σύγχρονο είναι πιθανό να συνεχίσουν την προσπάθειά τους στη διάρκεια της εβδομάδας. 2. Μπορούμε επίσης να προσφύγουμε στην αξιοποίηση των κοινωνικών δικτύων τα οποία είναι δυνατό να αποτελέσουν μια σημαντική δυνατότητα στην προσπάθειά μας να διδάξουμε τους μαθητές μας. Από τα 4 περισσότερο δημοφιλή κοινωνικά δίκτυα, θα επιλέξουμε το Google+. Δυο λόγοι μας οδηγούν σε αυτή την επιλογή: Α. Είναι «καινούργιο» σε σχέση με το facebook στους μαθητές. Β. Προσφέρει το πλεονέκτημα του Blogs διότι, όπως μαθαίνουμε, «η επικοινωνία μέσω των blogs είναι περιορισμένη, υπό την έννοια ότι αφορά 2 συνήθως χρήστες (αυτόν που αναρτά κάποιο περιεχόμενο και αυτόν που κάνει κάποια σχόλια σε αυτό) και διότι δεν δίνει ελευθερία για μια πιο δυναμική επικοινωνία (γιατί περιορίζεται στη ροή των σχολίων). Το Google+ παρέχει τη δυνατότητα για επικοινωνία με μαθητές και γονείς σε πολλά επίπεδα, όπως αυτό της ανταπόκρισης, του διαμοιρασμού tests, της υποστήριξης φόρουμ για ερωτήσεις κ.ά.». Επίσης το Google+ είναι μια ευκολόχρηστη πλατφόρμα. Προσοχή!! H οργάνωση διαδικτυακής ομάδας απαιτεί την ενημέρωση και τη συγκατάθεση των γονέων των παιδιών. Διαδικασία 7
Φάση 1 Χρονική Διάρκεια Τρόπος Αλληλεπίδρασης Φάση 2 Χρονική Διάρκεια Τρόπος Αλληλεπίδρασης Α. Τα παιδιά ενημερώνονται για το πρόγραμμα τις απαιτήσεις και τους άξονες που το συνθέτουν Β. Τα παιδιά ενημερώνονται για το Google+ και τις υπηρεσίες που παρέχει για να μπορέσουν να τις χρησιμοποιήσουν από πρόσωπο που γνωρίζει Πληροφορική. Γ. Τα παιδιά χωρίζονται σε 5 ομάδες ανάλογα με τον αριθμό τους, οι οποίοι επιλέγουν τον συντονιστή και το γραμματέα ως εξής: Η πρώτη θα αξιοποιήσει το υλικό που προέρχεται από την αναζήτηση στην Αγ.Γραφή. Η δεύτερη θα αξιοποιήσει υλικό που προέρχεται από την Πατερική γραμματεία. Προσθέτουμε ότι το υλικό από την Αγία Γραφή και την Πατερική γραμματεία θα τους δοθεί σε δυο φάσεις. Στην πρώτη θα είναι έτοιμο για να το επεξεργαστούν. Παράλληλα όμως θα εξηγήσουμε τους τρόπους που είναι αναγκαίοι για να ψάξουν και οι ίδιοι πάντα με την καθοδήγηση μας. Η τρίτη σε συνεργασία με φιλολόγους, που ενδεχομένως υποστηρίζουν την ενοριακή κατηχητική διακονία, θα αξιοποιήσει την ιστορία, τη λογοτεχνία καθώς και τη λαογραφική παράδοση. Η τέταρτη θα συζητήσει τις σύγχρονες πηγές καθώς το θέμα το οποίο όντως είναι σημαντικόκαι χρειάζεται συζήτηση. και η πέμπτη δρα περισσότερο δημοσιογραφικά δημιουργώντας ερωτηματολόγιο έρευνας γνώμης των συμμαθητών τους. Η ίδια ομάδα μπορεί να αναλάβει χρέη και επιτροπής διοργάνωσης της ημερίδας. 2 εβδομαδιαίες συναντήσεις Οι μαθητές καλούνται στις ομάδες τους να θέσουν τους στόχους της δράσης τους. Οργανώνεται το blog της ομάδας, συζητούνται οι πρώτες ιδέες και προτάσεις 2 εβδομαδιαίες συναντήσεις Οι πρώτες εργασίες αναρτώνται ηλεκτρονικά στις υποομάδες του blog, και ενθαρρύνεται ο διάλογος ανάμεσά τους, ώστε να βελτιωθούν οι εργασίες. 8
Φάση 3 Χρονική Διάρκεια Τρόπος Αλληλεπίδρασης Φάση 4 Χρονική Διάρκεια Τρόπος Αλληλεπίδρασης Φάση 5 Στη φάση αυτή αναρτώνται όλες οι εργασίες στο κλειστό blog της ευρύτερης ομάδας ώστε κάθε μια να γνωρίσει το αποτέλεσμα της εργασίας των άλλων. 2 εβδομαδιαίες συναντήσεις Οι μαθητές διαβάζουν και συζητούν ηλεκτρονικά και προφορικά τις απόψεις των συμμαθητών τους. Σε όλες τις φάσεις αξιοποιούνται όλα τα μέσα που διαθέτει η ενορία η ο δήμος, όπως η βιβλιοθήκη και οι υπολογιστές ειδικά για τους μαθητές εκείνους οι οποίοι δεν διαθέτουν υπολογιστή. Συζητάμε τις παρατηρήσεις των ομάδων στην μέχρι τώρα εργασία. Έτσι οργανώνεται ένας νέος κύκλος αναρτήσεων και συζητήσεων των απόψεων που έχουν ανακοινωθεί. Ολοκληρώνονται οι εργασίες, συζητάμε τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου και προετοιμάζουμε μια ημερίδα ώστε να παρουσιαστεί η εργασία των παιδιών στην ενορία αλλά και στην ευρύτερη τοπική κοινωνία βοηθώντας στη διάχυση της πληροφορίας και στην ευαισθητοποίηση του κοινού 3 εβδομαδιαίες συναντήσεις. (1 Εβδομάδα για κάθε ενέργεια). Η εργασία κάθε ομάδας έχει αναρτηθεί καιπαράλληλα τα παιδιά προετοιμάζουν την εκδήλωση στην οποία θα παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της δουλειά τους. Υλοποίηση της ημερίδας ο σχεδιασμός της οποίας αποτελεί αφορμή για ακόμα ένα κύκλο συζητήσεων. Σκοπός μας είναι η ανακοίνωση των εργασιών των μαθητών αλλά και οι ίδιοι να γίνουν αφορμή ζύμωσης στην τοπική κοινότητα. Αυτό σημαίνει ότι στην αίθουσα εκδηλώσεων θα αναρτηθούν φωτογραφίες και επισημάνσεις ώστε ο προβληματισμός τους να γίνει σημείο συνάντησης. Στην ιστοσελίδα του σχολείου στην οποία θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα της ημερίδας μπορούμε να αναρτήσουμε μέρος του υλικού που θα έχουν βρει τα παιδιά. Η πρόσκληση μπορεί να περιλαμβάνει ένα μικρό κείμενο για τα ερωτηματικά που μας απασχόλησαν και μας οδήγησαν στην επιλογή της ημερίδας. Σκέψη μου είναι να μην έχουμε μια τυπική ανακοίνωση, αλλά 2 ή 3 στρογγυλά τραπέζια συζήτησης στα οποία θα συμμετέχουν 9
Χρονική διάρκεια Τρόπος Αλληλεπίδρασης οι μαθητές ως ομιλητές μαζί με κάποιον που το έργο του έχει κάτι να προσθέσει στην προσπάθειά μας. 3 με 4 εβδομαδιαίες συναντήσεις Δίνεται ο χρόνος ώστε τα παιδιά να ξαναδούν τα συμπεράσματά τους. Να τα συζητήσουν και πάλι Επίσης η προετοιμασία της ημερίδας θα τους βοηθήσει να συγκροτήσουν καλύτερα τη σκέψη τους αφού αυτή θα είναι η αφορμή διαλόγου με την κοινότητα είτε ηλεκτρονικά είτε μέσα στο σχολείο. Σκέψη μας είναι και δείγματα του υλικού που θα χρησιμοποιήσουμε να δοθούν σε όσους συμμετάσχουν στην ημερίδα, ενώ το υπόλοιπο να το αναρτήσουμε στην ιστοσελίδα. Παράλληλα Θέματα ή ερωτήματα πάνω στα οποία μπορούμε να εργαστούμε κατά τη διάρκεια του κατηχητικού έτους. Α.Ποιος είναι ο γείτονάς μου; Εδώ μπορούμε να αξιοποιήσουμε κείμενα από την Π.Διαθήκη όπως, η ιστορία του Ιωσήφ του Παγκάλου, η ιστορία της Ρουθ και η Ιστορία της Εσθήρ. Β.Ο φίλος μου. Ποιος άραγε είναι ο πραγματικός φίλος; Έχοντας ως βασικό ζήτημα τους κινδύνους που υπάρχουν στο διαδίκτυο μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη φιλία του Δαβίδ με τον Ιωνάθαν, για να συζητήσουμε την πραγματική φιλία που είναι πολύ διαφορετική από τα add ή τα likes του διαδικτύου. Γ.Ποιος είναι ο ξένος; Ποιους θεωρώ ξένους; Τι αισθάνομαι για τους Ξένους; ι. Πως αντιμετώπισε ο κόσμος τους ξένους; ιι. Ο ξένος ως αδελφός Αξιοποιούμε το Λευιτικό και την υμνολογία της Μ. Παρασκευής (Δως μοι τούτον τον ξένον ). Δ. Η αγάπη για ένα επάγγελμα και ο τρόπος που στέκομαι απέναντι στις επιδιώξεις μου/η εργασία ως καλή αγγελία. Ε. Αγαπώ το περιβάλλον, τον πολιτισμό, το σχολείο, τη φύση, την πόλη μου 10
Στ. Τι προκαλεί συγκρούσεις; Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να σχεδιάσουμε τη διδασκαλία μεγάλων ενοτήτων όπως: 1. Η επί του Όρους Ομιλία του Χριστού 2. Τα θαύματα του Χριστού 3. Η διδασκαλία της Εκκλησίας για το πρόσωπο του Χριστού 4. Η δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας μας 11