Διδακτική δραστηριότητα Α Γυμνασίου

Transcript

1 Διδακτική δραστηριότητα Α Γυμνασίου 1. Ταυτότητα δραστηριότητας Τίτλος: Και πάλι στο σχολείο Δημιουργός: Μαρία Νέζη Πεδίο, διδακτικό αντικείμενο και διδακτική ενότητα: Μάθημα: Νεοελληνική Λογοτεχνία Τάξη: Α Γυμνασίου Ενότητα: Σχολική ζωή Χώρος: Η συγκεκριμένη δραστηριότητα υλοποιήθηκε στο εργαστήριο φιλολογικών μαθημάτων του ΒΠΠΓ. Οι μαθητές/τριες σε ομάδες των τριών ή τεσσάρων ατόμων δούλεψαν στους σταθμούς εργασίας επεξεργαζόμενοι το κείμενο (2 ώρες). Στην αίθουσα διδασκαλίας με τη χρήση βιντεοπροβολέα έγινε η παρουσίαση και αξιολόγηση των μαθητικών εργασιών (2 ώρες). Χρονική διάρκεια που απαιτήθηκε: 4 διδακτικές ώρες 2. Σύντομη περιγραφή (περίληψη) Πρόκειται για δραστηριότητα που δοκιμάστηκε στην Α1 τάξη του Βαρβακείου Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου κατά τη σχολική χρονιά Συνιστά τμήμα ενός ευρύτερου εκπαιδευτικού σεναρίου το οποίο σχεδιάστηκε σύμφωνα με τα δεδομένα του Νέου Προγράμματος σπουδών για το μάθημα της Λογοτεχνίας, το οποίο πιλοτικά εφαρμόζεται στο εν λόγω σχολείο. Διερευνά όψεις του σχολείου και της σχολικής ζωής στο λογοτεχνικό έργο της Ζωρζ Σαρή. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα αξιοποιεί το ανθολογημένο στο σχολικό εγχειρίδιο της Β τάξης απόσπασμα από το μυθιστόρημα της Ζωρζ Σαρή Ε.Π με τίτλο «Και πάλι στο σχολείο» προκειμένου να ασκήσει τους νεαρούς αναγνώστες σε πρακτικές ανάγνωσης. Οι μαθητές/τριες σε ομαδοσυνεργατικά σχήματα αναλαμβάνουν να αναγνώσουν το συγκεκριμένο απόσπασμα ως προς ορισμένους άξονες υιοθετώντας την οπτική ιστορικών της εκπαίδευσης, ψυχολόγων, κριτικών της λογοτεχνίας. Αποστολή τους είναι να συγκρίνουν το απόσπασμα με προγενέστερο ανάγνωσμά τους, το πρώτο κεφάλαιο από το εν λόγω μυθιστόρημα, στο οποίο εξιστορείται η πρώτη μέρα στο Γυμνάσιο της νεαρής Ζωρζ και να εκφέρουν λόγο σχετικά με την αναγνωστική τους προτίμηση. [1]

2 3. Στόχοι σκεπτικό. Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Η συγκεκριμένη διδακτική δραστηριότητα επιδιώκει οι μαθητές /τριες να γνωρίσουν όψεις του σχολείου και της σχολικής ζωής μιας παλαιότερης εποχής. Στόχος του σχεδιασμού μας είναι οι νεαροί αναγνώστες να είναι σε θέση να εντοπίζουν στο κείμενο πληροφοριακό υλικό που αναφέρεται στο σχολείο και τη σχολική ζωή λίγο πριν την εμπλοκή της Ελλάδας στη δίνη του Β Παγκόσμιου Πολέμου να συγκρίνουν την εικόνα του σχολείου εκείνης της εποχής με τα δικά τους βιώματα και εμπειρίες από τη σχολική ζωή. Γνώσεις για τη λογοτεχνία Η αναγνωστική άσκηση όσον αφορά στις γνώσεις για τη λογοτεχνία επιδιώκει οι μαθητές/τριες να αναγνωρίζουν στη μεταφορική χρήση της γλώσσας σκέψεις και συναισθήματα των μυθιστορηματικών προσώπων, την ατμόσφαιρα του κόσμου του κειμένου και να διατυπώνουν ερμηνευτικές εκδοχές να αναγνωρίζουν τις αφηγηματικές τεχνικές που επιλέγονται και να διατυπώνουν υποθέσεις για τη λειτουργία τους στο κείμενο. Γραμματισμοί Όσον αφορά στους γραμματισμούς η συγκεκριμένη διδακτική πρόταση αναπτύσσεται γύρω από μια διαδικασία συνανάγνωσης του λογοτεχνικού κειμένου στο πλαίσιο μιας μικρής ομάδας. Στόχος μας είναι οι νεαροί αναγνώστες να ασκηθούν σε πρακτικές εκ του σύνεγγυς ανάγνωσης του κειμένου σε διαδικασίες νοηματοδότησης του κειμένου μέσα από την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία στην ομάδα εργασίας στην πολυπρισματική προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου μέσα από την υιοθέτηση της οπτικής διαφορετικών ρόλων. Παράλληλα καθώς η μαθησιακή διαδικασία οργανώνεται με τα χαρακτηριστικά μικρού project οι μαθητές/τριες αναλαμβάνουν ρόλους στην ομάδα εργασίας και αξιολογούνται με κριτήριο την αποτελεσματικότητά τους στην παραγωγή του συλλογικού έργου. Επιδίωξή μας είναι να τους καταστήσουμε υπεύθυνους για την πορεία της μάθησής τους και ικανούς να αναστοχάζονται σχετικά με τη συμβολή τους στη λειτουργία της ομάδας. Διδακτικές πρακτικές [2]

3 Η συγκεκριμένη διδακτική δραστηριότητα αναπτύσσεται ως μικρό project. Οι μαθητές/τριες εργάζονται σε ομάδες που υιοθετούν συγκεκριμένο ρόλο: ιστορικοί της εκπαίδευσης, ψυχολόγοι, κριτικοί της λογοτεχνίας. Η ανάληψη ρόλων εκ μέρους των ομάδων ενισχύει την παιγνιώδη διάσταση της μαθησιακής διαδικασίας και ανταποκρίνεται στο νεαρό της ηλικίας των αναγνωστών. Εντός των ομάδων εργασίας οι μαθητές/τριες αναλαμβάνουν επίσης ρόλους: του συντονιστή, του γραμματέα, του αξιολογητή. Στο Φύλλο εργασίας που έχουν στη διάθεσή τους περιγράφεται το περιεχόμενο κάθε ρόλου, όπως επίσης και τα κριτήρια αξιολόγησης της δουλειάς της ομάδας. 4. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης. 1 ο Διδακτικό δίωρο Στο εργαστήριο φιλολογικών μαθημάτων οι μαθητές/τριες σε ομάδες των τριών ή τεσσάρων ατόμων κάθονται στους σταθμούς εργασίας. Ο χωρισμός των ομάδων έχει γίνει σε προγενέστερη διδακτική ώρα με κριτήριο τις αναγνωστικές προτιμήσεις των παιδιών όσον αφορά στα μυθιστορήματα της Ζωρζ Σαρή. Σε αυτή τη φάση ο εκπαιδευτικός ανάλογα με το δυναμικό της κάθε ομάδας διανέμει τους ρόλους του ιστορικού της εκπαίδευσης, του ψυχολόγου, του κριτικού της λογοτεχνίας. Στο πλαίσιο της ομάδας οι μαθητές/τριες συναποφασίζουν για τους επιμέρους ρόλους του συντονιστή, του γραμματέα, του αξιολογητή. Ο εκπαιδευτικός παρεμβαίνει διακριτικά όπου κρίνει ότι υπάρχει ανάγκη προκειμένου να αποκατασταθεί η ισορροπία στην ομάδα. Στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή είναι αναρτημένο το Φύλλο Εργασίας με ενεργή την υπερσύνδεση με τον ιστοχώρο του Ψηφιακού Σχολείου Το κείμενο είναι αναγνώσιμο αποκλειστικά στην ηλεκτρονική εκδοχή του, καθώς ανθολογείται στο σχολικό εγχειρίδιο της Β τάξης που δεν διανέμεται στους μαθητές/τριες της Α τάξης. Το Φύλλο εργασίας είναι διαθέσιμο και σε έντυπη μορφή, καθώς ο τεχνολογικός γραμματισμός των παιδιών, όσον αφορά στη χρήση του Επεξεργαστή Κειμένου, δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένος. Οι μαθητές/τριες δουλεύουν στις ομάδες τους ακολουθώντας τις οδηγίες του Φύλλου εργασίας και παραδίδουν τη δουλειά τους σε ηλεκτρονική ή έντυπη μορφή στη διδάσκουσα. 2 ο Διδακτικό δίωρο Στην αίθουσα διδασκαλίας η εκπαιδευτικός συντονίζει τη διαδικασία παρουσίασης της δουλειάς των ομάδων. Καθώς δύο ή τρεις ομάδες έχουν αναλάβει τον ίδιο ρόλο, η εκπαιδευτικός επιλέγει κάθε ομάδα να παρουσιάσει τον τρόπο δουλειάς της και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, ενώ η διδάσκουσα χρησιμοποιώντας βιντεοπροβολέα και φορητό Η/Υ παρουσιάζει την εργασία κάθε ομάδας με τις αναγκαίες διορθώσειςσυμπληρώσεις. Οι μαθητές/τριες στην ολομέλεια κρατούν σημειώσεις, ενώ στους μαθητές/τριες κάθε ομάδας παραδίδεται η εργασία τους με τα σχόλια της διδάσκουσας. Η μαθησιακή διαδικασία ολοκληρώνεται στην αίθουσα διδασκαλίας με την ανάθεση ως εργασίας στο σπίτι της ερώτησης «Ποιο από τα δύο αποσπάσματα του Ε.Π. μου αρέσει και γιατί;» [3]

4 Αξιολόγηση Κριτήρια για την αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας συνιστούν ο βαθμός ενεργοποίησης και συμμετοχής των νεαρών αναγνωστών τόσο, η έγκαιρη και ολοκληρωμένη απόκριση τους στα ζητούμενα σύμφωνα με τις οδηγίες του Φύλλου Εργασίας. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι διευκολύνει τους μαθητές/τριες στον αναστοχασμό τους η διατύπωση εξ αρχής των κριτηρίων αξιολόγησης της δουλειάς τους. 5. Φύλλο/α εργασίας ΖΩΡΖ ΣΑΡΗ Και πάλι στο σχολείο /1692,5422/ Εισαγωγή Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, όλες οι συμμαθήτριες της Σχολής Θηλέων επιστρέφουν από τις καλοκαιρινές διακοπές, σχολιάζουν τις εντυπώσεις και τις εμπειρίες που έζησαν και, μέσα σε κλίμα αισιοδοξίας και χαράς, ξεκινούν τη νέα σχολική χρονιά. Φοιτούν στη Β τάξη του Γυμνασίου πλέον. Τι νομίζετε ότι έχει αλλάξει; Αποστολή Δουλειά μας είναι να συγκρίνουμε τα δυο αποσπάσματα από το μυθιστόρημα Ε.Π. που αφηγούνται την πρώτη μέρα στο σχολείο της μικρής Ζωρζ και να εντοπίσουμε τι έχει αλλάξει. Διαδικασία Για να φέρουμε σε πέρας την αποστολή μας χωριζόμαστε σε ομάδες: Ψυχολόγοι, Ιστορικοί της Εκπαίδευσης, Κριτικοί της Λογοτεχνίας. Σε κάθε ομάδα ένας από μας αναλαμβάνει να συντονίζει την ομάδα, να διαβάζει δυνατά το κείμενο και για τους άλλους, να παρακολουθεί την πορεία του φύλλου εργασίας. (Συντονιστής) Κάποιος άλλος αναλαμβάνει να γράφει στο Φύλλο εργασίας τις απαντήσεις στις ερωτήσεις που όλη η ομάδα συμφωνεί. (Γραμματέας) [4]

5 Τέλος ένας τρίτος περιγράφει τον τρόπο που δούλεψε η ομάδα, τις δυσκολίες που συνάντησε και τον τρόπο που η ομάδα έλυσε τα προβλήματα που προέκυψαν (Αξιολογητής). Αξιολόγηση Η δουλειά σας θα αξιολογηθεί θετικά στο βαθμό που θα την ολοκληρώσετε έγκαιρα και θα παραδώσετε και το φύλλο αυτοπαρατήρησης-αξιολόγησης. Ονοματεπώνυμα παιδιών: Ψυχολόγοι 1. Απομονώστε με αντιγραφή και επικόλληση στο κείμενο «Και πάλι στο σχολείο...» τα σημεία όπου αναγνωρίζετε συναισθήματα των προσώπων. 2. Προσπαθήστε να καταγράψετε τα συναισθήματα των προσώπων και ιδιαίτερα της αφηγήτριας Ζωρζ. 3. Τι έχει αλλάξει στα συναισθήματα της μικρής Ζωρζ σε σχέση με την πρώτη μέρα της προηγούμενης σχολικής χρονιάς; Γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό;.. [5]

6 Ονοματεπώνυμα παιδιών: Ιστορικοί της Εκπαίδευσης 1. Στο μυθιστόρημα Ε.Π. ένας ιστορικός της εκπαίδευσης μπορεί να εντοπίσει αρκετές πληροφορίες σχετικά με τη σχολική ζωή στην Ελλάδα πριν το Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Καταγράψτε τις πληροφορίες που σας δίνουν τα δυο αποσπάσματα σε δυο στήλες Ποιο από τα δυο αποσπάσματα σας δίνει περισσότερες πληροφορίες; Γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό; 3. Υπάρχουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στη σχολική ζωή του τότε και του τώρα; [6]

7 Ονοματεπώνυμα παιδιών: Κριτικοί της Λογοτεχνίας 1. Η συγγραφέας και στα δυο αποσπάσματα χρησιμοποιεί ως αφηγηματικούς τρόπους την περιγραφή και το διάλογο. Απομονώστε με αντιγραφή και επικόλληση τα σημεία που στο Β απόσπασμα χρησιμοποιεί περιγραφή και διάλογο. 2. Ποιος αφηγηματικός τρόπος κυριαρχεί στο απόσπασμα και τι εντύπωση νομίζετε ότι προκαλεί στον αναγνώστη; 3. Παρατηρήστε στο α απόσπασμα ποιος αφηγηματικός τρόπος κυριαρχεί: η περιγραφή ή ο διάλογος; Ποια εντύπωση προκαλεί στον αναγνώστη; 4. Μολονότι και τα δυο αποσπάσματα αφηγούνται την πρώτη μέρα στο σχολείο κάτι έχει αλλάξει στον τρόπο που γίνεται η αφήγηση. Τι νομίζετε ότι έχει αλλάξει;.. 5. Ποιο από τα δύο αποσπάσματα σας αρέσει περισσότερο και γιατί; [7]

8 6. Άλλες εκδοχές Προκειμένου να ασκήσουμε τους νεαρούς αναγνώστες στο χωρισμό σκηνών και να τους εξοικειώσουμε με πρακτικές πολυτροπικής αναπαράστασης του νοήματος θα μπορούσαμε ως ατομική δραστηριότητα στο σπίτι να δώσουμε το εξής: Ας γίνουμε σκηνοθέτες και ας προσπαθήσουμε να χωρίσουμε το κείμενο σε σκηνές με βάση τον τόπο και τα πρόσωπα. Η σκηνή αλλάζει όταν αλλάζει ο τόπος ή τα πρόσωπα. Για κάθε σκηνή αναζητήστε στο διαδίκτυο μια φωτογραφία που νομίζετε ότι ταιριάζει στο περιεχόμενο της σκηνής και δώστε έναν τίτλο. [8]