«Σχεδίαση εσωτερικών χώρων: σχεδιαστικές μέθοδοι και υποστήριξη τους από συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ «Σχεδίαση εσωτερικών χώρων: σχεδιαστικές μέθοδοι και υποστήριξη τους από συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα» Πανταζή Ανθούλα dpsd04034 Επιβλέπων: Κουτσαμπάσης Παναγιώτης Τριμελής επιτροπή: Κουτσαμπάσης Παναγιώτης Βοσινάκης Σπυρίδων Αζαριάδης Φίλιππος 0

Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον επιβλέποντα καθηγητή της διπλωματικής μου εργασίας κύριο Παναγιώτη Κουτσαμπάση, για την πολύτιμη βοήθεια και καθοδήγηση, που μου παρείχε σε όλη τη διάρκεια εκπόνησης της διπλωματικής μου εργασίας. Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω όλους όσους πήραν μέρος στην δοκιμήμελέτη και όσους βοήθησαν μέσω των συνεντεύξεων. Ευχαριστώ τον Νίκο για την συνεχή στήριξα και συμπαράσταση. Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ στον αδερφό μου Αλέξανδρο για την βοήθειά του σε όλα τα τεχνικά ζητήματα, την αδερφή μου, τους γονείς μου για την συμπαράσταση. 1

Περιεχόμενα Περιεχόμενα...2 1) Εισαγωγή...4 1.1 Στόχος της διπλωματικής εργασίας...4 1.2 Χώρος...5 1.3 Σχεδιασμός εσωτερικών χώρων...5 2) Περιγραφή των μεθόδων και πρακτικών σχεδίασης εσωτερικών χώρων...7 2.1 Ιστορικά...7 2.2 Σήμερα...7 3) Συνεργατικά Εικονικά Περιβάλλοντα...15 3.1 Εικονική πραγματικότητα...15 3.2 Εικονικά περιβάλλοντα...18 3.3 Κατηγορίες εικονικών περιβαλλόντων...20 3.4 Συνεργατικά συστήματα...24 3.5 Συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα...25 4) Συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα για σχεδίαση εσωτερικών χώρων που χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστων...27 4.1 ArchiCad της Graphisoft...27 4.2 AllPlan της Nemetschek...32 4.3 Autocad της Autodesk...35 4.4 3d studio max της Autodesk...37 4.5 PYTHA της Emphasys...40 4.6 Συμπεράσματα...42 5) Υπάρχοντα συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα - εικονικοί κόσμοι... 43 5.1 Second Life...43 5.2 Activeworlds...46 2

5.3 Twinity...48 5.4 Συμπεράσματα...49 6) Μελέτες περίπτωσης-αξιολόγησης...51 6.1 Redliner...51 6.2 Αξιολόγηση της Επίγνωσης (Μαλισόβα, 2011)...54 6.3 Εικονική Πραγματικότητα και αρχιτεκτονικός σχεδιασμός (Mobach, 2008)...55 7) Ενσωμάτωση απαιτήσεων σε υπάρχον εικονικό περιβάλλον. Δοκιμή και αξιολόγηση συνεργατικής σχεδίασης ενός εσωτερικού χώρου...59 7.1 Πρώτη φάση...59 7.2 Δεύτερη φάση...66 7.3 Είσοδος και αρχικοποίηση...68 8) Συμπεράσματα...72 9)Αναφορές...74 10)Παράρτημα...83 10.1 Διάλογος κατά τη διάρκεια του case-study...83 10.2 Συνεντεύξεις σχεδιαστών εσωτερικών χώρων...96 3

1) Εισαγωγή 1.1 Στόχος της διπλωματικής εργασίας Στόχος της διπλωματικής εργασίας είναι η έρευνα των τρόπων δουλειάς των σχεδιαστών εσωτερικών χώρων (interior space designers) με έμφαση στην συνεργασία τους με τους πελάτες και η διερεύνηση της υποστήριξης τους με εικονικά και συνεργατικά περιβάλλοντα. Η εργασία θα αναπτύξει μελέτη περίπτωσης σε εικονικό περιβάλλον και θα αξιολογήσει τις δυνατότητες με συμμετοχή χρηστών και σχεδιαστών. Το πρώτο κεφάλαιο είναι το εισαγωγικό μέρος για να κατανοήσουμε τον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, ενώ στο δεύτερο θα δούμε τις μεθόδους και τις πρακτικές σχεδίασης εσωτερικών χώρων. Στο τρίτο κεφάλαιο θα ασχοληθούμε με την Εικονική Πραγματικότητα και τα Συνεργατικά Περιβάλλοντα για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τα κεφάλαια 4 και 5. Στο τέταρτο κεφάλαιο θα ασχοληθούμε με μερικά από τα πιο γνωστά προγράμματα τρισδιάστατου σχεδιασμού, που χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον από τους σχεδιαστές εσωτερικών χώρων, και θα δούμε σημαντικά πλεονεκτήματά τους, δείχνοντας τους λόγους για τους οποίους ξεχωρίζουν. Στη συνέχεια (κεφάλαιο 5) θα εξετάσουμε τους Εικονικούς Κόσμους που κυριαρχούν στο είδος τους, έτσι ώστε να δούμε τις δυνατότητές τους για να χρησιμοποιηθούν από τους σχεδιαστές εσωτερικών χώρων. Στο κεφάλαιο 6 θα ασχοληθούμε με κάποιες μελέτες περίπτωσης- αξιολόγησης που έχουν γίνει και αφορούν τον συνεργατικό σχεδιασμό μέσω εικονικών περιβαλλόντων. Στο κεφάλαιο 7 θα ενσωματώσουμε τις απαιτήσεις πελατών σε ένα υπάρχον εικονικό περιβάλλον, κάνοντας μια νέα δοκιμή, έτσι ώστε μέσω της αξιολόγησης της συνεργατικής σχεδίασης ενός εσωτερικού χώρου να καταλήξουμε σε κάποια αποτελέσματα. Από τα αποτελέσματα της δοκιμής που έγινε καταλήξαμε στα συμπεράσματα στου κεφαλαίου 8. 4

1.2 Χώρος Ο κάθε χώρος είναι μοναδικός και εξαρτάται από τον ιδιοκτήτη όσον αφορά στη χρήση του. Οι σχεδιαστές εσωτερικών χώρων καλούνται να διαμορφώσουν τον εκάστοτε χώρο ανάλογα με το είδος χρήσης (πχ. κατοικία, επαγγελματικός χώρος κ.α.), τα «θέλω» του ιδιοκτήτη και την κρίση του σχεδιαστή. 1.3 Σχεδιασμός εσωτερικών χώρων Ο σχεδιασμός εσωτερικών χώρων περιλαμβάνει τον σχεδιασμό της εσωτερικής άποψης ενός κτιρίου. Αφορά στον χωρισμό των χώρων, την διευθέτηση, την αρμονική, αλλά και λειτουργική διάταξη τους, καθώς επίσης τον διάκοσμο τους. Ένας σχεδιαστής εσωτερικών χώρων ασχολείται με ότι βρίσκεται μέσα σε ένα χώρο, όπως οι τοίχοι, τα παράθυρα, οι πόρτες, τα υφάσματα, τα φώτα, διακοσμητικά είδη και έπιπλα. Όλα τα παραπάνω στοιχεία χρησιμοποιούνται από τους σχεδιαστές εσωτερικών χώρων για να δημιουργήσουν ένα λειτουργικό, ασφαλή, και αισθητικά ευχάριστο χώρο για τον πελάτη. Κάνει το χώρο ξεχωριστό, πρωτότυπο, του αποδίδει χαρακτήρα και ύφος. Τα είδη χώρων που αναλαμβάνουν οι σχεδιαστές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: 1. Χώροι κατοικίας: περιλαμβάνει τις κατοικίες και τους περιβάλλοντες χώρους. 2. Χώροι φιλοξενίας: περιλαμβάνει ξενοδοχεία, ξενώνες, συνεδριακά κέντρα και κέντρα εστίασης-αναψυχής. 3. Τους εκτός κατοικίας συμβατικούς χώρους: πλοία, ιδρύματα, νοσοκομεία, τράπεζες, γραφεία, εμπορικά καταστήματα κτλ. 5

Η φαντασία παίζει σημαντικό ρόλο, μετά τις απαραίτητες σπουδές, για τους σχεδιαστές εσωτερικών χώρων. Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει το σχεδιασμό είναι φυσικά και τα trends της κάθε εποχής. Το έργο του σχεδιαστή εσωτερικών χώρων στηρίζεται πάνω σε πολλούς κλάδους όπως η ψυχολογία του περιβάλλοντος, της αρχιτεκτονικής, του σχεδιασμού προϊόντος, και η παραδοσιακή διακόσμηση (αισθητικής). 6

2) Περιγραφή των μεθόδων και πρακτικών σχεδίασης εσωτερικών χώρων 2.1 Ιστορικά Το επάγγελμα αυτό άρχισε με εμπειροτέχνες που είχαν καλλιτεχνική φλέβα και που ασχολούνταν με τα αντικείμενα μέσα στο χώρο και διάλεγαν την υφή, το χρώμα και τις αποχρώσεις αυτού του χώρου. Το αποτέλεσμα ήταν ο διάκοσμος του χώρου. <<Οι σχεδιαστές άρχισαν να κάνουν τους χώρους πιο λειτουργικούς για τους πελάτες τους με το να επεμβαίνουν στα στατικά μέλη του χώρου (τοίχους, παράθυρα, πόρτες, δάπεδα και οροφές), με το να δημιουργούν εσωτερικές διαρρυθμίσεις και με το να επεμβαίνουν στην εσωτερική αρχιτεκτονική του χώρου, με σκοπό να την βελτιώσουν. >> [Παυλιόγλου] 2.2 Σήμερα Η μελέτη σχεδίασης, επίπλωσης και εξοπλισμού εσωτερικών χώρων είναι μία ολοκληρωμένη μελέτη που απεικονίζει με τον καλύτερο τρόπο τις απαιτήσεις του έργου και καταρτίζεται σε στενή συνεργασία με τον πελάτη. Η μελέτη του έργου εκπονείται σύμφωνα με τους κανόνες της διακοσμητικής τέχνης και της τεχνικής και σύμφωνα με τις απαιτήσεις ανέσεων της σύγχρονης ζωής, ως προς την εμφάνιση του εσωτερικού περιβάλλοντος, τη λειτουργικότητα (σωματική άνεση, ποιότητα, διάρκεια και αντοχή υλικών κλπ.) και γενικότερα το σωστό περιβαλλοντικό σχεδιασμό των εσωτερικών χώρων. Εκπονούνται σχέδια και γενικές λεπτομέρειες ιδεών, κατασκευαστικά σχέδια στοιχείων και επίπλων, επιλογή των απαιτούμενων ειδών, προδιαγραφές υλικών, ποσοτικές μελέτες και επίβλεψη των εργασιών, σύμφωνα με την έκταση, όρους και συνθήκες του έργου. 7

2.2.1 Η πρώτη επαφή σχεδιαστή-πελάτη Ο πελάτης όταν θέλει να αλλάξει ένα χώρο ή να δημιουργήσει ένα χώρο, τον αναθέτει σε έναν σχεδιαστή εσωτερικών χώρων. Ο πελάτης επισκέπτεται τον σχεδιαστή για να τον πληροφορήσει για τον χώρο για τον οποίο τον χρειάζεται. Αφού ο σχεδιαστής ενημερωθεί για τον χώρο, κάνει ερωτήσεις για το πώς θέλει ο πελάτης θέλει να αξιοποιήσει το χώρο και τι του αρέσει, χρώματα, στυλ κ.α. 2.2.2 Ο σχεδιαστής επισκέπτεται τον χώρο Ο σχεδιαστής, μετά την συνέντευξη που πήρε από τον πελάτη, επισκέπτεται τον χώρο. Κατά την επίσκεψή του παρατηρεί τον χώρο και οραματίζεται πιθανές προτάσεις. Οι διαδικασίες που κάνει είναι οι παρακάτω: α) Φωτογραφίες Ο σχεδιαστής κατά την επίσκεψη του στον χώρο, τον φωτογραφίζει από πολλές οπτικές, έτσι ώστε να τον μελετήσει για να μπορέσει στη συνέχεια να κάνει προτάσεις. Εικόνα 1,2: εικόνες από ένα χώρο, ο οποίος έγινε κομμωτήριο 8

β) Κατόψεις Ο πελάτης αν έχει στην κατοχή του τις κατόψεις του χώρου τις δίνει στον σχεδιαστή για μεγαλύτερη ευκολία. Ο σχεδιαστής έχοντάς στην κατοχή του τις κατόψεις μπορεί πιο γρήγορα να κάνει πιθανές προτάσεις για την χωροθέτηση των επίπλων και γενικά των αντικειμένων. Εικόνα 3: κάτοψη μιας κατοικίας γ) Μετρήσεις (Αποτύπωση του χώρου) Ο σχεδιαστής κάνει τις απαραίτητες μετρήσεις στο χώρο. Μετράει τα μήκη και τα ύψη όλων των τοίχων, τις διαστάσεις των παραθύρων και των πορτών, καθώς και σε ποιο ακριβώς σημείο βρίσκονται (ύψος από το δάπεδο ως το κάτω σημείο του παραθύρου και από το ταβάνι ως το πάνω μέρος του παραθύρου και της πόρτας). Πολλές φορές ο σχεδιαστής πρέπει να μετρήσει το πλήθος των διακοπτών και των πριζών καθώς και την ακριβή τους θέση. 9

δ) Επιτόπου σχεδιασμός (σκίτσα) Ο σχεδιαστής κάνει ένα γρήγορο σχέδιο της κάτοψης του χώρου και κάποια άλλα προοπτικά σχέδια για να βοηθηθεί στην μελέτη. Στο σχέδιο της κάτοψής σημειώνει τις μετρήσεις του χώρου καθώς και τις διαγώνιες αυτού για επαλήθευση. Τα προοπτικά σχέδια απεικονίζουν διάφορες λεπτομέρειες του χώρου, όπως τυχόν ιδιομορφίες στους τοίχους. 2.2.3 Σχεδιασμός και προτάσεις α) Σχεδιασμός σε 3D environment/ CAD program Ο σχεδιαστής αφού συλλέξει τις απαραίτητες πληροφορίες για τον χώρο, περνάει στην σχεδίαση του χώρου σε ένα πρόγραμμα για να κάνει τις προτάσεις του. Εικόνα 4,5: εικόνες από τον σχεδιασμό του κομμωτηρίου σε 3D πρόγραμμα β) Προτάσεις Ο σχεδιαστής περνάει στην υλοποίηση των ιδεών του. Αφού έχει σχεδιάσει τον χώρο σε κάποιο τρισδιάστατο περιβάλλον, αρχίζει την υλοποίηση των 10

προτάσεων. Αρχικά πειραματίζεται καταλήγει σε προτάσεις. με διάφορες ιδέες και στην συνέχεια Εικόνες 6,7: εικόνες από τον σχεδιασμό του κομμωτηρίου σε 3D πρόγραμμα 2.2.4 Επιλογή της πρότασης Ο σχεδιαστής παρουσιάζει έναν αριθμό προτάσεων στον πελάτη και του δίνει όλες τις πληροφορίες για κάθε μία. Ο πελάτης αποφασίζει ποια πρόταση θα υλοποιηθεί σύμφωνα με το κόστος, τον χρόνο και με το ποια πρόταση τον ικανοποιεί περισσότερο από άποψη αισθητικής και από άποψη αν πληροί τις προϋποθέσεις του. 2.2.5 Υλοποίηση και επίβλεψη 11

Ο σχεδιαστής, αναλόγως με τη συμφωνία που έχει κάνει με τον πελάτη, ξεκινάει να κάνει τις απαραίτητες παραγγελίες για τα έπιπλα και όλα τα αντικείμενα που θα τοποθετηθούν στο χώρο, καθώς και για τα χρώματα και τυχόν ταπετσαρίες που ίσως απαιτούνται για την υλοποίηση του σχεδίου. Το τελικό στάδιο και πάλι ανάλογα με την συμφωνία που έχει γίνει ανάμεσα στο σχεδιαστή και τον πελάτη, είναι η επίβλεψη. Η επίβλεψη κατά την αποπεράτωση του έργου γίνεται συνήθως από τον σχεδιαστή, ο οποίος παρακολουθεί και επεμβαίνει, αν κρίνει απαραίτητο, κατά την διεξαγωγή των εργασιών. 12

Εικόνες 8,9,10: εικόνες από την υλοποίηση της τελικής πρότασης του κομμωτηρίου 13

Διάγραμμα 1: Πρακτικές σχεδίασης εσωτερικών χώρων 14

3) Συνεργατικά Εικονικά Περιβάλλοντα 3.1 Εικονική πραγματικότητα Μερικοί σημαντικοί ορισμοί της Εικονικής Πραγματικότητας είναι οι εξής: Jaron Lanier, 1989: «Εικονική πραγματικότητα είναι ένα αλληλεπιδραστικό, τρισδιάστατο περιβάλλον φτιαγμένο από υπολογιστή, στο οποίο μπορεί κανείς να εμβυθιστεί». Loeffler και Anderson, 1994: «Εικονική πραγματικότητα είναι ένα τρισδιάστατο περιβάλλον προσομοίωσης σε υπολογιστή του οποίου η απεικόνιση γίνεται σε πραγματικό χρόνο και εξαρτάται από τη συμπεριφορά του χρήστη» Gigante, 1993: «Η εικονική πραγματικότητα είναι μια εμβυθισμένη, πολύ-αισθητική εμπειρία. Χαρακτηρίζεται από την ψευδαίσθηση της συμμετοχής σε ένα συνθετικό περιβάλλον και όχι απλώς από την εξωτερική παρατήρηση ενός τέτοιου περιβάλλοντος». Ellis 1994: Μπορεί να οριστεί σαν ένας νέος τρόπος επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. Ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι η υιοθέτηση συσκευών απεικόνισης και αλληλεπίδρασης των ανθρώπινων αισθήσεων. Στερεοσκοπικά συστήματα απεικόνισης, δίνουν τη εντύπωση πραγματικής χωρικής αντίληψης των τρισδιάστατων εικόνων οι οποίες παράγονται από τον υπολογιστή. Επιπλέον, η αίσθηση του ότι είσαι εμβυθισμένος σε ένα εικονικό περιβάλλον, δυναμώνει με τη χρήση συσκευών όπως το γάντι (data glove), το οποίο επιτρέπει πιο φυσική και ενστικτώδη απευθείας αλληλεπίδραση. Μια πιο κατανοητή επεξήγηση του όρου είναι «η εξομοίωση ενός πραγματικού ή φανταστικού περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο δίνεται η δυνατότητα οπτικής, ηχητικής και απτικής αλληλεπίδρασης με τον χρήστη». Ο χρήστης μέσα από ένα σύστημα εικονικής πραγματικότητας μπορεί να αισθανθεί και να δράσει με τον εικονικό κόσμο, καθώς θα προκαλούνται αντιδράσεις μέσα σε αυτό, όπως θα συνέβαινε και στον πραγματικό κόσμο. 15

Για να είναι επιτυχής η εμβύθιση ενός χρήστη σε ένα περιβάλλον Εικονικής Πραγματικότητας, είναι σημαντικό να απομονωθεί ο χρήστης και οι αισθήσεις του από το πραγματικό κόσμο, επικαλύπτοντας τα ερεθίσματα του πραγματικού κόσμου με αντίστοιχα εικονικά. Η Εικονική Πραγματικότητα παρουσιάζει το περιεχόμενό της, λοιπόν με διάφορα πολυμέσα και μπορεί να είναι οπτική, απτική, ακουστική ή ακόμη και όλα ταυτόχρονα. Η είσοδος του χρήστη, αλλά στη συνέχεια και η αλληλεπίδραση του με το σύστημα μπορεί να πραγματοποιηθεί με ειδικές συσκευές εισόδου- εξόδου. Τα βασικά χαρακτηριστικά της εικονικής πραγματικότητας είναι η εμβύθιση (Immersion), η αλληλεπίδραση (Interaction) και η φαντασία (Imagination), γνωστά ως τα τρία I : Εμβύθιση (Immersion): Εµβύθιση είναι η κατάσταση, όπου η συνείδηση του χρήστη μειώνεται ή «χάνεται» καθώς περικυκλώνεται και απορροφάται από το μη φυσικό περιβάλλον. Η κατάσταση αυτή του χρήστη συνοδεύεται συχνά από την έντονη εστίαση της προσοχής σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, σημείο ή χώρο, διαστρεβλωμένη αίσθηση του χρόνου καθώς και από αβίαστες πράξεις του. Αλληλεπίδραση (Interaction): Η αλληλεπίδραση είναι ένα είδος δράσης που εμφανίζεται ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα αντικείμενα- ανθρώπους τα οποία έχουν µια επίδραση το ένα επάνω στο άλλο. Η διπλή κατεύθυνση της επίδρασης ορίζει ορθότερα την έννοια της αλληλεπίδρασης. Κάθε δράση συνοδεύεται και από µια αντίδραση. Μερικά παραδείγματα της αλληλεπίδρασης είναι : α) η επικοινωνία κάθε είδους, όπως ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους ανθρώπους που μιλούν ο ένας στον άλλο ή την επικοινωνία μεταξύ ομάδων, οργανώσεων ή κρατών β) η μεταφορά πληροφοριών ή ενεργειών κατά τη διάρκεια λειτουργίας μηχανών όπως ένας υπολογιστής ή ένα εργαλείο, όπως μεταξύ ενός οδηγού και της θέσης του αυτοκινήτου του στο δρόμο: ο τρόπος µε τον οποίο ο οδηγός θα κατευθύνει το αυτοκίνητο του, οι πληροφορίες που παρέχει το αυτοκίνητο στον οδηγό κατά την διάρκεια της οδήγησης, ο τρόπος που θα τις αντιληφθεί ο οδηγός αλλά και ο τρόπος που θα αντιδράσει στις διάφορες ενδείξεις. 16

Φαντασία (Imagination): Η φαντασία είναι η δυνατότητα να σχηματίζονται νοητικές εικόνες και αισθήσεις μυαλό κάποιου. Φαντασία είναι η δουλειά του μυαλού, έτσι ώστε να υπάρξει δημιουργία. Βοηθά µε το να παρέχει την δυνατότητα της κατανόησης της γνώσης και είναι η απαιτούμενη και θεμελιώδη ικανότητα, µέσω της οποίας οι άνθρωποι κατανοούν τον κόσμο και η οποία παίζει βασικό ρόλο. Ένα μεγάλο όφελος για τον άνθρωπο είναι η δημιουργία εικόνων µέσω της νοητικής προσομοίωσης, γεγονός το οποίο συνιστά την ίδια την φαντασία. Εικόνα 11: Τα τρία Ι της εικονικής πραγματικότητας 17

3.2 Εικονικά περιβάλλοντα Ellis: «Ένα εικονικό περιβάλλον αποτελείται από περιεχόμενο (αντικείμενα και δράστες (actors)), γεωμετρία και δυναμική, με ένα εγωκεντρικό πλαίσιο αναφοράς, που περιλαμβάνει την αντίληψη των αντικειμένων σε βάθος και που εγείρει διάφορες αισθήσεις ταυτόχρονα» Τα βασικά χαρακτηριστικά των εικονικών περιβαλλόντων είναι τα τρισδιάστατα γραφικά και ένα περιβάλλον, το οποίο αναπαριστά ένα χώρο από την πραγματική ζωή. Τα Εικονικά Περιβάλλοντα αποτελούνται από τρία βασικά συστατικά στοιχεία. Σύμφωνα με τους Ellis et al. (1993), τα συστατικά στοιχεία των Εικονικών Περιβαλλόντων είναι: Περιεχόμενο: Είναι τα αντικείμενα (objects) και τους δράστες (actors), που περιέχονται σε ένα Εικονικό Περιβάλλον. Οι δράστες είναι οι χρήστες του εικονικού περιβάλλοντος. Γεωμετρία: Είναι η περιγραφή του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο τοποθετείται το περιεχόμενο, δηλαδή τα αντικείμενα και οι δράστες. Δυναμική: Είναι οι κανόνες που διέπουν την αλληλεπίδραση μεταξύ των αντικειμένων και των δραστών, και περιγράφουν την συμπεριφορά αυτών καθώς ανταλλάσσουν πληροφορίες ή ενέργεια. Ο χρήστης ενός εικονικού περιβάλλοντος «κατοικεί» στο περιβάλλον έχοντας µια τρέχουσα θέση σε αυτό. Έχει την ικανότητα να ταξιδεύει σε αυτό και να αλληλεπιδρά µε τα αντικείμενα. Τρεις είναι οι θεμελιώδεις έννοιες που διέπουν τα Εικονικά Περιβάλλοντα και είναι τα εξής: 18

Εμβύθιση: Χαρακτηριστική ιδιότητα της εικονικής πραγματικότητας. Η εμβύθιση σύμφωνα με τον Jonathan Steuer (1992) «είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο χρήστης νιώθει ότι συμπεριλαμβάνεται, συμμετέχει και αλληλεπιδρά με ένα περιβάλλον που συνεχώς του παρέχει καινούργιες εμπειρίες». Για μεγαλύτερο βαθμό εμβύθισης, ο χρήστης θα πρέπει να απομονώνεται όσο περισσότερο γίνετε από το περιβάλλον, τα ερεθίσματα και γενικά τις αισθήσεις του από τον πραγματικό κόσμο. Ως επί το πλείστον, τα Εικονικά Περιβάλλοντα χρησιμοποιούν την όραση ως κύρια αίσθηση για την εμβύθιση του χρήση, πράγμα που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του οπτικού πεδίου του θα πρέπει να καλύπτεται από το εικονικό περιβάλλον. Επομένως τα υψηλότερα επίπεδα εμβύθισης επιτυγχάνονται σε ένα Εικονικό Περιβάλλον το οποίο παρουσιάζεται μέσω οθόνης που προσαρμόζεται στο κεφάλι (HMD: Head mounted Display), από ότι σε ένα Εικονικό Περιβάλλον που παρουσιάζεται σε οθόνη Η/Υ. Έτσι η ονομασία Εικονικά Περιβάλλοντα Εμβύθισης, έχει επικρατήσει για τα Εικονικά Περιβάλλοντα που χρησιμοποιούν οθόνη που προσαρμόζεται στο κεφάλι HMD ( Head mounted Display). Εικόνα 12: Head mounted Display. Εικονικό Περιβάλλον με χρήση οθόνης προσαρμοσμένης στο κεφάλι. 19

Αλληλεπίδραση: Χαρακτηριστική ιδιότητα των Εικονικών Περιβαλλόντων είναι η αλληλεπίδραση, δηλαδή η δυνητική αναπαραγωγή σε πραγματικό χρόνο του Εικονικού Περιβάλλοντος ανάλογα με τις ενέργειες και κινήσεις του χρήστη. Το Εικονικό Περιβάλλον είναι ένας μη στατικός τεχνητός κόσμος, ο οποίος ανταποκρίνεται και αλλάζει σύμφωνα με τις κινήσεις (ενέργειες και πληροφορίες) του χρήστη. Πλοήγηση: Η πλοήγηση στα Εικονικά Περιβάλλοντα πρέπει να γίνεται με όσο το δυνατόν πιο διαισθητικό και φυσικό τρόπο. 3.3 Κατηγορίες εικονικών περιβαλλόντων Τα Εικονικά Περιβάλλοντα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με βάση κάποια κριτήρια, που είναι συνήθως οι συσκευές εισόδου ή ο βαθμός εμβύθισης που προσφέρουν στο χρήστη, ή ο αριθμός των χρηστών και άλλα. Οι κατηγορίες με βάσει τη συσκευή οπτικής απεικόνισης (συσκευές εισόδου- εξόδου) των εικονικών περιβαλλόντων είναι οι παρακάτω: Εικονικά Περιβάλλοντα εμβύθισης : Στα περιβάλλοντα αυτά ο χρήστης χρησιμοποιεί οθόνες, οι οποίες τοποθετούνται στο κεφάλι του (headmounted display) οι οποίες αναπαριστούν το εικονικό περιβάλλον. Οι οθόνες αυτές συνήθως είναι δύο και τοποθετούνται σε πολύ μικρή απόσταση από τα μάτια του χρήστη. Επίσης, περιλαμβάνουν ενσωματωμένα συστήματα παρακολούθησης των κινήσεων (head tracker) τα οποία υπολογίζουν τη θέση και τον προσανατολισμό του οπτικού πεδίου του χρήστη. Έτσι λοιπόν ο χρήστης απομονώνεται και δεν δέχεται κανένα δεδομένο από το φυσικό κόσμο προκαλώντας εμβύθιση. Εκτός όμως από τις οθόνες που χρησιμοποιεί ο χρήστης, μπορεί επίσης να κάνει χρήση και άλλων συσκευών εισόδου-εξόδου 20

για την αλληλεπίδραση του χρήστη με το περιβάλλον, όπως γάντια αλληλεπίδρασης. Εικόνα 13: Εικονικό Περιβάλλον Εμβύθισης Εικονικά Περιβάλλοντα οθόνης Η/Υ: Στα περιβάλλοντα οθόνης χρησιμοποιούνται οθόνες συμβατών υπολογιστικών συστημάτων. Έτσι ο χρήστης δεν απομονώνεται πλήρως από το φυσικό περιβάλλον, έχοντας ως αποτέλεσμα την ψυχολογική εμβύθιση. Η πληροφορία της θέσης και του προσανατολισμού του χρήστη γίνεται με τη χρήση κλασσικών συσκευών εισόδου των συμβατών υπολογιστικών συστημάτων, όπως είναι το πληκτρολόγιο, το ποντίκι κτλ. Τα περιβάλλοντα οθόνης είναι τα πιο διαδεδομένα συστήματα εικονικών περιβαλλόντων, λόγω του χαμηλού κόστους και της ευχρηστίας. 21

Εικόνα 14: Εικονικά Περιβάλλοντα οθόνης Η/Υ Εικονικά Περιβάλλοντα προβολής: Το εικονικό περιβάλλον απεικονίζεται σε φυσικό χώρο, όπως ένα δωμάτιο. Χρησιμοποιούνται μεγάλες επιφάνειες για την προβολή, μία ή και περισσότερες. Τα υλικά, οι τεχνολογίες και οι συσκευές που χρησιμοποιούνται σε αυτή την κατηγορία είναι αρκετά εξειδικευμένα και με υψηλό κόστος. Εικόνα 15: Εικονικά Περιβάλλοντα προβολής 22

Εικονικά Ενισχυμένα περιβάλλοντα: Στα εν λόγω εικονικά περιβάλλοντα χρησιμοποιούνται συσκευές απεικόνισης εικονικών στοιχείων, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα στον χρήστη να βλέπει και το φυσικό περιβάλλον. Τα ποσοστά εμβύθισης στα ενισχυμένα εικονικά περιβάλλοντα δεν είναι υψηλά, κάτι το οποίο είναι απολύτως φυσιολογικό δεδομένου ότι οι χρήστες δέχονται πολλές πληροφορίες και από το φυσικό περιβάλλον. Κατηγορίες εικονικών περιβαλλόντων με βάση τον αριθμό χρηστών. Έτσι, έχουμε τις παρακάτω δύο κατηγορίες: Μονοχρηστικά Εικονικά Περιβάλλοντα (single-user virtual environments) Πολυχρηστκά Εικονικά Περιβάλλοντα (multi-user virtual enviroments) Όμως, παρά τις παραπάνω επιμέρους κατηγοριοποιήσεις, τα Εικονικά Περιβάλλοντα διακρίνονται σε τέσσερις γενικότερες κατηγορίες και είναι οι εξής: Κατανεμημένα εικονικά περιβάλλοντα: Ονομάζονται κατανεμημένα, όταν ενεργά μέρη τους είναι διασκορπισμένα σε διαφορετικά υπολογιστικά συστήματα. Επίσης, συνδέονται μεταξύ τους μέσω ενός δικτύου. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι επιτρέπουν στον χρήστη να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον και με τα αντικείμενα που περιέχονται μέσα σε αυτό, σε πραγματικό χρόνο. Με την αλληλεπίδραση του χρήστη με το περιβάλλον σε πραγματικό χρόνο, ο χρήστης έχει αυξημένη την αίσθηση του ρεαλισμού. Δικτυακά εικονικά περιβάλλοντα: Ονομάζονται δικτυακά γιατί επιτρέπουν σε μια ομάδα διασκορπισμένων (χωρικά και χρονικά) χρηστών να αλληλεπιδρούν σε πραγματικό χρόνο. Τα δικτυακά εικονικά περιβάλλοντα ονομάζονται και πολυχρηστικά, γιατί ο χρήστης 23

έχει τη δυνατότητα να αλληλεπιδρά με άλλους χρήστες σε πραγματικό χρόνο, ενώ στα μονοχρηστικά περιβάλλοντα ο χρήστης μπορεί να αλληλεπιδρά μόνο με το περιβάλλον. Επιπλέον, το εικονικό περιβάλλον μπορεί να είναι κατανεμημένο και να εκτελείται σε πολλαπλά υπολογιστικά συστήματα τα οποία βρίσκονται συνδεδεμένα στο δίκτυο. Συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα: Ονομάζεται ένας παραγόμενος από Η/Υ εικονικός τόπος ή ένα σύνολο τέτοιων τόπων. Οι χρήστες αυτών των περιβαλλόντων έχουν τη δυνατότητα να συναντιούνται, να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Η αναπαράσταση τους μπορεί να ποικίλει από τρισδιάστατους γραφικούς χώρους και δισδιάστατους κόσμους, σε περιβάλλοντα που βασίζονται σε απλό κείμενο. Εικονικά περιβάλλοντα μάθησης : Ονομάζεται ένα συνεργατικό εικονικό περιβάλλον με σκοπό τις εκπαιδευτικές εργασίες, όπως η μάθηση από απόσταση. Ένα τέτοιο περιβάλλον αποτελείται από ένα σύνολο εικονικών κόσμων, οι οποίοι αποτελούν στο σύνολό τους έναν εικονικό κόσμο που παρέχει στους χρήστες εκπαιδευτικές λειτουργίες. 3.4 Συνεργατικά συστήματα Συνεργατικό σύστημα είναι κάθε τεχνολογικό σύστημα που επιτρέπει την συνεργασία μεταξύ γεωγραφικά διασκορπισμένων ανθρώπων. Μέσω των συστημάτων αυτών μπορεί να είναι εφικτές οι παρακάτω ενέργειες: Επικοινωνία Επίλυση προβλημάτων Λήψη αποφάσεων Οργάνωση εργασίας και ενεργειών 24

Εκτέλεση εργασίας Λειτουργίες Ηλεκτρονικής Συνεργασίας Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email) Συνομιλία (chat) Πίνακας ανακοινώσεων (bulletin board) Συζήτηση (discussion) Πίνακας εργασίας (whiteboard) Διαχείριση αρχείων (file and document management) Συγχρονισμένη εργασία πάνω σε αρχεία (synchronous work on files) Κοινή θέα οθόνης (screen sharing) Δυνατότητα διεξαγωγής παρουσιάσεων (presentation capability) Λίστα εργασιών (task list) Εργαλεία προγραμματισμού συναντήσεων (meeting scheduling tools) Ηλεκτρονικό ημερολόγιο (electronic calendar) Διαχείριση ροών εργασιών (workflow management) 3.5 Συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα Τα Συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα είναι μια ειδική κατηγορία εικονικών περιβαλλόντων, τα οποία έχουν ως κύριο σκοπό τους τη συνεργασία. Για να υπάρξει συνεργασία απαιτείται η ύπαρξη δύο ή περισσότερων ατόμων, έτσι τα συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα ανήκουν στα πολυχρηστικά εικονικά περιβάλλοντα. Τα συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα αποτελούν εξέλιξη της τεχνολογίας της εικονικής πραγματικότητας, δίνοντας την δυνατότητα 25

σύγχρονης διάδρασης χρηστών σε ένα εικονικό περιβάλλον μέσω της αλληλεπίδρασης και της επικοινωνίας. Για την επικοινωνία και αλληλεπίδραση των χρηστών στα συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα είναι απαραίτητοι οι εικονικοί εκπρόσωποι, οι οποίοι προσδίδουν εικονική υπόσταση στον χρήστη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα χρήσης των συνεργατικών εικονικών περιβαλλόντων υπάρχουν στην εκπαίδευση, στην ιατρική, στον επιχειρησιακό τομέα σε πολιτιστικά περιβάλλοντα και στον τοµέα της ψυχαγωγίας. Οι εικονικοί κόσμοι που προορίζονται για συνεργασία από απόσταση προσφέρουν δύο ειδών επικοινωνίας, την σύγχρονη και την ασύγχρονη επικοινωνία. Η σύγχρονη επικοινωνία ορίζεται ως η επικοινωνία η οποία πραγματοποιείται σε πραγματικό χρόνο, ενώ η ασύγχρονη σε μη πραγματικό χρόνο. Φυσικά και τα δύο είδη επικοινωνίας είναι απαραίτητα για την συνεργασία των χρηστών των εικονικών κόσμων. Η σύγχρονη επικοινωνία απαιτείται όταν οι χρήστες εργάζονται ταυτόχρονα πάνω σε ένα έργο για την άμεση επικοινωνία τους. Απαραίτητη όμως είναι και η ασύγχρονη επικοινωνία μιας και μέσω αυτής οι χρήστες μπορούν να ενημερώνονται για τις ενέργειες που έχουν συμβεί στη συνεργατική διαδικασία όσο δεν ήταν συνδεδεμένοι στο εικονικό περιβάλλον ή απουσίαζαν από τη συνεργατική διαδικασία. 26

4) Συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα για σχεδίαση εσωτερικών χώρων που χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστων Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούμε με κάποια από τα πιο γνωστά και πιο δημοφιλή περιβάλλοντα τρισδιάστατης σχεδίασης για σχεδιαστές εσωτερικών χώρων. Θα μελετήσουμε τα πλεονεκτήματα καθώς και τα μειονεκτήματα αυτών σύμφωνα με τι δυνατότητες τους και ειδικότερα με τη δυνατότητα συνεργασίας που παρέχουν, αν την παρέχουν. 4.1 ArchiCad της Graphisoft Εικόνα 16: Η 15 η έκδοση του ArchiCAD Το ArchiCAD είναι ένα λογισμικό- σχεδιαστικό πρόγραμμα - που απευθύνεται σε αρχιτέκτονες και σχεδιαστές εσωτερικών χώρων και παρέχει δισδιάστατες και τρισδιάστατες απεικονίσεις σχεδίων. Δίνει την δυνατότητα μεγάλης ακρίβειας των σχεδίων. Οι σχεδιαστές μπορούν να σηκώνουν τοίχους, τοποθετούν πατώματα, προσθέτουν πόρτες και παράθυρα, δημιουργούν σκάλες και στέγες, ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας πληροφοριών του κτιρίου- χώρου, δημιουργώντας μια κεντρική βάση δεδομένων των τρισδιάστατων στοιχείων του μοντέλου. Έτσι ο σχεδιαστής μπορεί να εξαγάγει όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την πλήρη τεκμηρίωση των σχεδίων με πλήρη σχέδια, όψεις και τομές, αρχιτεκτονικές και 27

κατασκευαστικές λεπτομέρειες, καθώς επίσης και προμετρήσεις υλικών, πίνακες παραθύρων και θυρών, αλλά και φωτορεαλισμούς. Και αντίθετα από τα δισδιάστατα σχεδιαστικά προγράμματα, η πρόσβαση στο Εικονικό Κτίριο τρισδιάστατα σχέδια-, σημαίνει ότι μπορεί ο σχεδιαστής να κάνει αλλαγές οποιαδήποτε στιγμή διατηρώντας την ακεραιότητα και ακρίβεια των εγγράφων, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος λαθών που κοστίζουν σε χρόνο ή χρήματα ή παραγωγικότητα. Ο σχεδιαστής έχει τη δυνατότητα γρήγορα και εύκολα να έχει ακριβή πρόσβαση στη σωστή απεικόνιση, για κάθε φάση του σχεδιασμού του κτιρίου, και για όλους τους διαφορετικούς συνεργάτες που μπορεί να συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Ο πελάτης μπορεί να δει τη διαρρύθμιση και το τοπογραφικό με δισδιάστατες απεικονίσεις, αλλά και να «περπατά» μέσα στο χώρο, ή να δει το φως του ήλιου και πως επιδρά σε ένα συγκεκριμένο δωμάτιο σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Οι εμπλεκόμενοι μπορούν να λάβουν τα στοιχεία του κτιρίου σε ηλεκτρονική μορφή, ανεξάρτητα από το ποια πλατφόρμα CAD χρησιμοποιούν και να κάνουν αλλαγές και να επιστρέψουν το αρχείο σε σας για την περαιτέρω εργασία χωρίς οποιαδήποτε απώλεια των δεδομένων. Ο σχεδιαστής μπορεί να δημιουργήσει πίνακες (δίνοντας τις απαραίτητες εντολές στο πρόγραμμα), έτσι ώστε να γίνουν προσμετρήσεις υλικών που θα είναι διαθέσιμες στους κατασκευαστές και τους υπεργολάβους, καθώς επίσης και σχέδια λεπτομερειών σύμφωνα με την ζητούμενη κλίμακα. Σημαντικά χαρακτηριστικά του ArchiCAD: Το εικονικό κτίριο: Το ArchiCAD αποθηκεύει όλες τις πληροφορίες για το κτίριο σε μια κεντρική βάση δεδομένων. Οι αλλαγές που μπορεί να κάνει ο σχεδιαστής κατά την πορεία σχεδίασης σε μια άποψη του κτιρίου, ενημερώνουν όλες τις άλλες απόψεις, συμπεριλαμβανομένων των κατόψεων, των τομών/ όψεων, των τρισδιάστατων μοντέλων και των προσμετρήσεων των υλικών, καθώς επίσης και των αντικειμένων που έχουν τοποθετηθεί στο χώρο. 28

Έξυπνα αντικείμενα: Τα έξυπνα κατασκευαστικά στοιχεία του ArchiCAD όπως οι πόρτες, τα παράθυρα και τα υποστηλώματα, αντιλαμβάνονται και αντιδρούν στο περιβάλλον τους. Αν ο σχεδιαστής ξεκινήσει να εργάζεται με απλές γραμμές, τόξα και καμπύλες, το «μαγικό ραβδί» μπορεί να μετατρέψει τα στοιχεία αυτά σε έξυπνα κατασκευαστικά στοιχεία του κτιρίου. Η δυνατότητα να δουλεύει ο σχεδιαστής "απευθείας" σε τρισδιάστατη μορφή: Το ArchiCAD επιτρέπει στο σχεδιαστή να σχεδιάζει και να επεξεργάζεται το μοντέλο σε τρισδιάστατη άποψη, να πλοηγείται σε για να ελέγχει το σχέδιο, και να διατηρεί άμεση επαφή με τους πελάτες κατά τις διαφορετικές φάσεις του σχεδιασμού. Άμεση απεικόνιση: Τα εργαλεία φωτορεαλισμού του ArchiCAD είναι αρκετά εύκολα στη χρήση και μέσω αυτών μπορούν να παραχθούν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οι VR παρουσιάσεις και τα video μπορούν να δημιουργηθούν κατευθείαν μέσα στο ArchiCAD. Αποτελεσματική τεκμηρίωση: Τα κατασκευαστικά τεκμήρια και τα αρχεία μπορούν να προέλθουν αυτόματα από το μοντέλο του Εικονικού Κτιρίου. Οι διαδραστικοί πίνακες και οι προσμετρήσεις των υλικών μπορούν να παραχθούν άμεσα και απεικονίζουν πάντα την τρέχουσα κατάσταση του μοντέλου του κτιρίου. Οι διαστάσεις τοποθετούνται αυτόματα και είναι πάντα συσχετισμένες. Ελεύθερη επικοινωνία: Η τεχνολογία TeamWork του ArchiCAD κάνει εύκολη τη συνεργασία μεταξύ σχεδιαστών ή μεταξύ σχεδιαστή και κατασκευαστών όσο αφορά στη μελέτη του κτιρίου. Η συνεργασία αυτή γίνεται με την διανομή των σχεδίων με διάφορες μορφές αρχείων CAD ή χρησιμοποιώντας το Web. Οι αλλαγές που μπορεί να προκύψουν μπορούν εύκολα να συγχωνευτούν με τη μελέτη. Βέβαια 29

μιλάμε για ασύγχρονη επικοινωνία μεταξύ των σχεδιαστών και συνεργατών. Εικόνα 17: Screenshot κατά τη χρήση του ArchiCAD Η εταιρία Graphisoft για να βοηθήσει τον σχεδιασμό των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων των κτιρίων δημιούργησε ένα ακόμη πρόγραμμα, το Atlantis. Το Atlantis ασχολείται με το να κάνει εύκολη την γραφική επικοινωνία με τον χρήστη με ray-tracing και εφαρμογές των textures. Θα μπορούσε το Atlantis να θεωρηθεί ως ένα υποπρόγραμμα του ArchiCAD, καθώς μπορει να χρησιμοποιηθεί μόνο από τους χρήστες του ArchiCAD. Ο σχεδιαστής μπορεί να εισάγει το σχέδιο του κτιρίου από το ArchiCAD στο Atlantis και εκεί να τοποθετήσει εικονικά και μη φώτα και να δημιουργήσει τις υφές όλων των δομικών στοιχείων, των αντικειμένων και γενικότερα σε ότι έχει σχεδιάσει. Οι υφές μπορούν να δημιουργηθούν από τον σχεδιαστή ή να αποκτηθούν από την βιβλιοθήκη του προγράμματος. Το αποτέλεσμα θα είναι όσο το δυνατόν πιο πιστό με το πραγματικό χώρο μετά την υλοποίηση του. 30

Εικόνα : Λογότυπο του Artlantis Το Artlantis επιτρέπει στους χρήστες ArchiCAD να: Μπορούν να δημιουργήσουν γρήγορα υψηλής πιστότητας απεικονίσεις. Εμπλουτίζουν εικόνες με εφέ ανάκλασης, διάθλασης και διαφάνειας. Εφαρμόζουν άμεσα, στο 3D μοντέλο, τα υλικά και τις υφές αυτών στις επιφάνειες του μοντέλου. Δημιουργούν ρεαλιστικά σκηνικά χρησιμοποιώντας λειτουργίες "picture mapping, alpha channel, antialiasing και bump mapping" Να εφαρμόζουν υλικά και textures με απλό "drag & drop" από την βιβλιοθήκη των shaders στο 3D μοντέλο Να έχουν άμεση αίσθηση του αποτελέσματος των επεμβάσεών τους. Να αποθηκεύουν αρχεία σε κοινές διατάξεις όπως TGA, BMP, JPEG, QuickTime, AVI. Εικόνα 18 : Ένα μοντέλο μετά την επεξεργασία μέσω του Artlantis 31

Τα εργαλεία video του Artlantis περιλαμβάνουν: Δημιουργία και επεξεργασία διαδρομών κάμερας Χειρισμό του τύπου της κάμερας και του τρόπου που συμπεριφέρεται Σύνδεση ακολουθιών θέσεων κάμερας και πανοραμικών απόψεων. Ορισμός ταχύτητας και χρονισμού Ενσωμάτωση εικόνων και ατμοσφαιρικών εφέ στα 3D σκηνικά Ελέγχους πυκνότητας, κλίμακας και προσανατολισμού Παρακολούθηση ενός αντικειμένου από οποιαδήποτε γωνία 4.2 AllPlan της Nemetschek Εικόνα 19: Λογότυπο του προγράμματος AllPlan της Nemetschek Το AllPlan είναι ένα σχεδιαστικό πρόγραμμα που απευθύνεται σε αρχιτέκτονες και σχεδιαστές εσωτερικών χώρων και παρέχει δισδιάστατες και τρισδιάστατες απεικονίσεις σχεδίων. Στο πρόγραμμα αυτό είναι διαθέσιμα όλα τα επίπεδα CAD, από τη δισδιάστατη σχεδίαση ως τη Μοντελοποίηση του κτιρίου. Μπορούν να συνδυαστούν διαφορετικές μέθοδοι σχεδίασης, ακόμα και μέσα στην ίδια μελέτη. Το AllPlan με τη Μοντελοποίηση Κτιριακής Πληροφορίας μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη μιας ολοκληρωμένης εργασίας. Το AllPlan χρησιμοποιεί τη νέα τεχνολογία που επιτρέπει διαισθητική δημιουργία και οργάνωση ενός εικονικού μοντέλου του κτιρίου, το οποίο 32

υποστηρίζεται από μια πρακτική δομή. Με βάση αυτή τη λογική δομή, η ανταλλαγή δεδομένων γίνεται εύκολα. Ο σχεδιαστής μπορεί να δημιουργήσει τομές, όψεις, να μετρήσει επιφάνειες και ποσότητες από το μοντέλο καθώς και να ελέγχει και να παρακολουθεί την πορεία των εργασιών από το γραφείο. Χρησιμοποιώντας τον παραμετρικό σχεδιασμό, μπορεί να δημιουργήσει και να τοποθετήσει στη μελέτη τρισδιάστατα ειδικά στοιχεία όπως κιγκλιδώματα ή φράκτες. Οι απαιτούμενες παράμετροι είναι προκαθορισμένες στο AllPlan, αλλά μπορεί να ορίσει ο σχεδιαστής και τις δικές του. Οποιοσδήποτε μπορεί να χρησιμοποιήσει το AllPlan έτσι ώστε να ταιριάζει στο δικό του τρόπο εργασίας, στον τύπο της μελέτης ή στην παρούσα φάση του έργου. Το AllPlan καλύπτει όλες τις φάσεις του CAD από τις απλές δισδιάστατες κατόψεις ως τη τρισδιάστατη μοντελοποίηση και την αντικειμενοστραφή μοντελοποίηση του κτιρίου. Το AllPlan επιτρέπει την αυτόματη μεταφορά από το 2D στο 3D, όποτε χρειαστεί. Δίνει μεγάλη ευελιξία από μια ενοποιημένη βάση δεδομένων. Το AllPlan προσφέρει μια νέα τεχνολογία που δίνει τη δυνατότητα συνεχής αυτόματης εναλλαγής σε διαφορετικές κλίμακες, κατόψεις και λεπτομέρειες, όχι μόνο των 3D αρχιτεκτονικών στοιχείων αλλά και των 2D στοιχείων. Παρέχει ένα ενιαίο μοντέλο δεδομένων, το οποίο ο σχεδιαστής μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει όσα σχέδια θέλει, ανάλογα με τα κριτήρια της ανάλυσης. Τα λάθη ελαχιστοποιούνται και τα αποτελέσματα είναι ακριβή. Αυτό εξοικονομεί χρόνο και χρήμα και βοηθά στη δημιουργία πολύ καλών και επιτυχημένων παρουσιάσεων. 33

Εικόνα 20: Μοντέλο που δημιουργείται στο AllPlan Το AllPlan έχει αρκετά πλεονεκτήματα, ένα εκ των οποίων είναι η παροχή ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού οικιστικών κτιρίων και βιομηχανικών μονάδων με έξυπνα δομικά στοιχεία που περιέχουν όλες τις πληροφορίες. Επίσης ο σχεδιαστής μπορεί να δουλεύει στο AllPlan που του παρέχει αξιοπιστία με την εισαγωγή στοιχείων μέσω έξυπνων οδηγών (wizard). Έχει σημαντικά μεγάλο εύρος επιπρόσθετων αποτελεσμάτων από τις κατόψεις και τις λίστες και παρέχει μια πλούσια βάση δεδομένων, βιβλιοθηκών CAD και αλφαριθμητικών στοιχείων που περιλαμβάνουν περιγραφές εργασιών και τιμές. Φυσικά ένα σημαντικό στοιχείο για τον σχεδιαστή είναι ότι το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα προσμετρήσεων και κοστολόγησης με πιστοποίηση υψηλής αξιοπιστίας. Το AllPlan όμως δίνει στους χρήστες και την δυνατότητα της εύκολης επικοινωνίας και όσο αφορά στους πελάτες αλλά και στους συνεργάτες. Επιτρέπει την ανταλλαγή πολύπλοκων δεδομένων μέσω αρχείων PDF και IFC 2x3. Ένα από τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν τους σχεδιαστές, καθώς είναι σύνηθες φαινόμενο σε μια μελέτη να χρησιμοποιούνται διαφορετικά λογισμικά (Αρχιτεκτονικά προγράμματα, προγράμματα στατικής ανάλυσης, φωτορεαλιστικά προγράμματα) τα οποία σπανίως είναι συμβατά, 34

είναι η υποστήριξη που παρέχουν τα σχεδιαστικά προγράμματα, διαφόρων τύπων αρχείων. Το AllPlan υποστηρίζει ένα ευρύ φάσμα των καθιερωμένων αρχείων της αγοράς και έτσι ο σχεδιαστής μπορεί να εισάγει παραδείγματος χάριν ένα αρχείο DXF του κτιρίου και να το επεξεργαστεί μειώνοντας έτσι το κόστος της παραγωγικής διαδικασίας. Επίσης υποστηρίζοντας πολλούς τύπους αρχείων γίνεται πιο αποτελεσματική η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ της ομάδας συνεργατών και πιο αποδοτική επικοινωνία με τους πελάτες και τους συνεργάτες. Το Allplan επιτρέπει τη διεπαγγελματική μελέτη και κατασκευή έργων παρέχοντας ολοκληρωμένη 3D λύση γα ένα ευρύ φάσμα σχεδιαστικών αναγκών όπως: το σχεδιασμό κτιρίων και εμπορικών κέντρων, μελέτες εσωτερικής αρχιτεκτονικής, διαμόρφωση εκθεσιακών χώρων, αρχιτεκτονική τοπίων, τον αστικό σχεδιασμό, αναπαλαιώσεις κατασκευών, το σχεδιασμό στεγών. Οι εφαρμογές του καλύπτουν την αρχιτεκτονική σχεδίαση, τη στατική μελέτη, τις μεταλλικές κατασκευές, τα προκατασκευασμένα κτίρια, τη στατική ανάλυση, τη διαχείριση εγκαταστάσεων και άλλα. Δίνει μεγάλη ελευθερία στον σχεδιαστή και στους συνεργάτες, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα να επιτυχία υψηλότερης απόδοσης με λιγότερες πιθανότητες λάθους, χάρη στην δυνατότητα συνεργασίας που παρέχει το σύστημα σε όλη τη μελετητική ομάδα. 4.3 Autocad της Autodesk Εικόνα 21: Λογότυπο AutoCad Το Autocad θεωρείται ότι είναι το πιο διαδεδομένο πρόγραμμα CAD σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς είναι ένα από τα πιο δημοφιλή πρόγραμματα 2D 35

και 3D γενικής σχεδίασης. Το Autocad προσφέρει άμεση παραγωγικότητα, καθώς ένα από τα σημαντικά του πλεονεκτήματα είναι η ιδιότητα άμεσης τρισδιάστατης σχεδίασης. δηλαδή δεν είναι απαραίτητο για τον σχεδιαστή να δημιουργήσει πρώτα την κάτοψη του κτιρίου και στη συνέχεια να «σηκώσει» τους τοίχους και τα υπόλοιπα τρισδιάστατα στοιχεία. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα του Autocad είναι η γρήγορη περιήγηση στα σχέδια που έχει ενεργοποιημένα ο σχεδιαστής, κάτι που βοηθά πάρα πολύ τον σχεδιαστή στην παρουσίασή των σχεδίων στον πελάτη, αλλά και στο να κάνει αλλαγές επιτόπου. Η επεξεργασία, η διαμόρφωση, η κοινοποίηση των σχεδίων γίνεται πλέον σε πραγματικό χρόνο εύκολα, γρήγορα και πάντα με τη γνωστή ακρίβεια του AutoCAD, καθώς μπορεί να δημιουργήσει και να τροποποιήσει οποιοδήποτε σχέδιο με απόλυτη ακρίβεια εύκολα και γρήγορα. Μέσα από το Internet ή κάποιο τοπικό δίκτυο ολόκληρη η ομάδα μελέτης μοιράζεται τις εργασίες, επιταχύνοντας έτσι την ολοκλήρωση του έργου, αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, διακοσμητές, σχεδιαστές, κ.λ.π. Εικόνα 22: Εσωτερικός χώρος οικίας 36

Το Autocad διαθέτει αξιόλογες δυνατότητες φωτισμού, υλικών και φωτορεαλισμού δίνοντας στους χώρους και τα αντικείμενα όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική μορφή μέσω αυτών. Μια ακόμη δυνατότητα είναι ο εσωτερικός φωτορεαλισμός με τεχνητό φώς και φώς ημέρας. Το AutoCAD Architecture είναι η έκδοση του AutoCAD για την Αρχιτεκτονική σχεδίαση. Η σχεδίαση τοίχων, πορτών, παραθύρων, πλακών, κλιμάκων, κάγκελων, διαστάσεων κ.λπ. γίνεται πολύ εύκολα, γρήγορα και η παρουσίαση αυτών μπορεί να γίνει με εικόνες ή και video. Εκτός από τα αρχιτεκτονικά αντικείμενα που περιέχουν οι βιβλιοθήκες του προγράμματος, οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν και δικά τους αντικείμενα. Μετά την ολοκλήρωση της κάτοψης οι Όψεις, οι Τομές, τα Προοπτικά, τα Αξονομετρικά, οι Ενεργές Τομές, τα Διαγράμματα, οι Εμβαδομετρήσεις κ.λπ. γίνονται γρήγορα με απλό τρόπο, καθώς υπάρχουν και ειδικές εντολές. 4.4 3d studio max της Autodesk Εικόνα 23: Αφίσα προώθησης του 3d studio max 2009 της Autodesk Το Autodesk 3ds Max είναι μία εφαρμογή για τη δημιουργία πολύπλοκων μοντέλων 3D ενώ παρέχει αρκετά καλής ποιότητας φωτορεαλισμού και κίνησης. Χρησιμοποιείται παγκοσμίως από επαγγελματίες στους τομείς 37

κινηματογραφικών παραγωγών, ανάπτυξης παιχνιδιών, σχεδίασης πολυμέσων, σχεδιαστές χώρων και οπουδήποτε υπάρχει ανάγκη απεικόνισης σχεδίων υψηλής ποιότητας. Το 3DStudio Max είναι αποκλειστικά προγράμματα επαγγελματικού φωτορεαλισμού και κίνησης. Έχουν κοινό πυρήνα και απλά είναι εμπλουτισμένα με πρόσθετα εργαλεία έχοντας διαφορετικούς στόχους. Απευθύνεται στους σχεδιαστές μελετητές όπως αρχιτέκτονες, τοπογράφους, μηχανολόγους, βιομηχανικούς σχεδιαστές κλπ προσφέροντας εξειδικευμένα εργαλεία για τις ανάγκες τους. Είναι πρόγραμμα δημιουργίας τρισδιάστατων μοντέλων, φωτορεαλισμού και κίνησης. Τα εργαλεία του, επιτρέπουν τη δημιουργία μοντέλων διαφόρων θεμάτων, τη μελέτη με υλικά και τη χρήση απλών ή σύνθετων τεχνικών φωτισμού και απόδοσης με τέτοιο τρόπο που ώστε να απεικονίζει ρεαλιστικά το τελικό αποτέλεσμα.. Με τα εξειδικευμένα εργαλεία του μπορεί ο σχεδιαστής να δημιουργήσει κίνηση και βίντεο. Ένα σημαντικό πλεονέκτημά του είναι το γεγονός ότιδίνει τη δυνατότητα να μπορεί ο σχεδιαστής να χρησιμοποιήσει έτοιμα μοντέλα από άλλες εφαρμογές όπως AutoCAD, Architecture, Inventor κ.λ.π. ή να τα δημιουργήσει χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες εντολές δημιουργίας μοντέλων. Το 3DS Max περιέχει όλα τα παραπάνω και επιπλέον εργαλεία για πρόσθετα εφέ όπως δημιουργία και κίνηση χαρακτήρων (ανθρώπων, ζώων), ειδικών οπτικών εφέ (εκρήξεις, φλόγες), κίνηση σωματιδίων (καπνός, πλήθος ), μετασχηματισμούς, συγχρονισμένη κίνηση κλπ. 38

Εικόνα 24: Μοντέλο κατά τη δημιουργία στο 3d studio max Περιέχει πολλές δυνατότητες. Μερικές από αυτές είναι: Δημιουργία σχημάτων (shapes) και μετατροπή τους σε όγκους Δημιουργία και επεξεργασία πολυεδρικών επιφανειών Παραμετρικά εργαλεία σχεδίασης αρχιτεκτονικών θεμάτων Διαχείριση, δημιουργία, τροποποίηση υλικών Δημιουργία βιβλιοθήκης Δημιουργία και διαχείριση φωτεινών πηγών - εφέ Δημιουργία πορείας κίνησης μέσα και γύρω από τα αντικείμενα σχεδίασης (walkthrough animations). Αν και το πρόγραμμα χρησιμοποιείται στο εξωτερικό πολλά χρόνια, η Ελλάδα το έχει «δεχτεί» μόλις τα τελευταία χρόνια, ίσως γιατί πρόσφατα ο τρισδιάστατος σχεδιασμός έγινε απαίτηση κάθε επαγγελματία, αλλά και πελάτη. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με πάρα πολλές δυνατότητες. Για το λόγο αυτό, σήμερα είναι πολλές χιλιάδες οι αρχιτέκτονες που το χρησιμοποιούν ως βασικό εργαλείο, ενώ εντάσσεται στο πρόγραμμα διδασκαλίας αρχιτεκτονικών και διακοσμητικών σχολών. Ένα από τα σημαντικότερα νέα χαρακτηριστικά του προγράμματος είναι η νέα βιβλιοθήκη υλικών που είναι κοινή στις άλλες εφαρμογές της Autodesk (AutoCAD, Autodesk Revit Architecture, AutoCAD Civil 3D κ.λπ.) και του 3ds Max Design. 39

4.5 PYTHA της Emphasys Εικόνα 25: Η ιστοσελίδα του προγράμματος ΡΥΤΗΑ To PYTHA είναι ένα σχεδιαστικό πρόγραμμα που χρησιμοποιείται από ένα ευρύ φάσμα επαγγελματιών. Αναφέρεται σε αρχιτέκτονες, σχεδιαστές εσωτερικών χώρων, βιομηχανικούς σχεδιαστές και πολλούς άλλους κλάδους. Με το PYTHA μπορεί ο σχεδιαστής μα σχεδιάσει έπιπλα, σπίτια, εσωτερική διαρύθμιση, διάφορες συνθέσεις, εκθεσιακά περίπτερα ή προϊόντα για την καθημερινή χρήση - η βασική ροή της δουλειάς είναι πάντα η ίδια: Σχεδιασμός Παρουσίαση Παραγωγή- Υλοποίηση Προκειμένου να περατωθούν οι παραπάνω εργασίες γίνεται χρήση διαφορετικών πακέτων λογισμικού. Αλλά η αλλαγή από ένα λογισμικό σε ένα άλλο αναγκάζει τον σχεδιαστή να μετατρέπει τα στοιχεία. Το 3D CAD σύστημα PYTHA προσφέρει μια καθολική λύση για την εργασία των σχεδιαστών. Ο 40

προγραμματισμός, η παρουσίαση ακόμη και η παραγωγή των σχεδίων υποστηρίζονται από μια ενιαία λύση λογισμικού. Το PYTHA προσφέρει άμεσο σχέδιο τριών διαστάσεων. Λόγω της απλοποιημένης, δυνατότητας εκτέλεσης του PYTHA, δεν είναι απαραίτητο το δισδιάστατο σχέδιο. Επομένως, ο σχεδιαστής οφελείται από το πλεονέκτημα ότι όλες οι περαιτέρω εφαρμογές μπορούν να παραχθούν άμεσα από το τρισδιάστατο πρότυπο σχέδιο. Μια ανάπτυξη με 2D, τα σκίτσα, οι διαστάσεις, οι πόρτες και οι συστάσεις μπορούν, φυσικά, να εκτελεσθούν οποιαδήποτε στιγμή. Οι υλικές ιδιότητες, τα ονόματα και ακόμη και οι λαμπτήρες συμπεριλαμβάνονται, επίσης άμεσα στο πρόγραμμα και μπορούν, για παράδειγμα, να παρουσιασθούν εν μέρει από τους καταλόγους για λόγους υπολογισμού και να χρησιμοποιηθούν για μια φωτορεαλιστική απεικόνιση συγχρόνως. Το PYTHA προσφέρει πληθώρα εργαλείων για την αποτελεσματική παρουσίαση των σχεδίων. Ο φωτορεαλισμός στα σχέδια παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση αυτών. Το PYTHA επιτρέπει παρουσιάσεις φωτορεαλισμένες σε πραγματικό χρόνο (Virtual Reality). Αυτό σημαίνει ότι ο σχεδιαστής μπορεί να κάνει μία «βόλτα» μέσα στο σχέδιό με τους πελάτες. Εικονική Πραγματικότητα, η οποία εκτελείται άμεσα επειδή είναι βασισμένη στον προγραμματισμό του PYTHA. Οι επιθυμίες του πελάτη μπορούν να εφαρμοστούν στην παρουσίαση αμέσως, όπως τα υλικά, οι συστάσεις ή τα πλήρη στοιχεία μπορούν να μεταστραφούν γρήγορα. Πλεονεκτήματα του ΡΥΤΗΑ: Το 3D CAD σύστημα PYTHA επιτρέπει τη δημιουργία και διαμορφώση οποιουδήποτε σχέδιου. Ο σχεδιαστής μπορεί να κάνει τα κατασκευαστικά σχέδια, τις φωτορεαλιστικές παρουσιάσεις και την κατασκευή. Γρήγορος, άμεσος και εύκολος 3D προγραμματισμός. Κανένας περιορισμός στα σχέδια. Βιβλιοθήκες που καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις. Άμεση εκτέλεση για την παραγωγή, από λίστες τεμαχίων και σχεδίων. Συνδέεται με οποιοδήποτε λογισμικό ERP με έξοδο ASCII, TXT, Excel. 41

Άμεσες απεικονίσεις φωτορεαλισμένες σε πραγματικό χρόνο (Virtual Reality). Μελέτη Φωτισμού και φυσική προσομοίωση φωτισμού. Ελεύθερο πρόγραμμα προβολής/παρουσίασης για τους πελάτες σας (Freeware). Διασυνδέσεις (Interfaces) DXF, DWG, DGN, STL, MI, 3DS, VRML, HPGL, TIFF, JPEG, ASCII, PDB Το PYTHA είναι ένα κλασσικό σύστημα CAD στο οποίο μπορεί ο χρήστης να σχεδιάσει τα αντικείμενα από την αρχή ή να τα φορτώσει άμεσα από μια περιεκτική βιβλιοθήκη. Μέσω των διασυνδέσεων μπορείτε να εισάγει στοιχεία των προμηθευτών, όπως επίσης από την τεράστια διάθεση αντικειμένων που υπάρχει στο Διαδίκτυο. Το PYTHA δίνει ως επιλογή τον ελεύθερο σχεδιασμό με το χέρι ή με το ποντίκι, αλλά ακόμα και με ακριβείς διαστάσεις και συντεταγμένες. 4.6 Συμπεράσματα Όλα τα εικονικά περιβάλλοντα τρισδιάστατης σχεδίασης που αναλύσαμε παραπάνω δεν παρέχουν τη δυνατότητα σύγχρονης επικοινωνίας μεταξύ των σχεδιαστών και συνεργατών ως επί το πλείστον. Βέβαια κανένα από τα παραπάνω δεν εμπλέκει πουθενά τον πελάτη σε καμία περίπτωση. Δηλαδή, ο πελάτης δεν μπορεί να δει τις προτάσεις του/ των σχεδιαστών ή την ανά πάσα στιγμή πορεία των προτάσεων χωρίς την βοήθεια των σχεδιαστών. Κανένα εικονικό περιβάλλον σχεδίασης δεν παρέχει την δυνατότητα στον πελάτη να πλοηγηθεί στο χώρο- πρόταση που έχει φτιάξει ο σχεδιαστής, μέσω του διαδικτύου, με σύγχρονή ή με επικοινωνία. Εκτός βέβαια από τα προγράμματα σχεδίασης που αναλύσαμε, υπάρχουν αμέτρητα άλλα ακόμη, τα οποία δεν είναι αρκετά δημοφιλή και δεν παρέχουν σύγχρονη επικοινωνία για τους χειριστές αυτών, δηλαδή σχεδιαστές, αρχιτέκτονες, εργολάβους, κτλ., αλλά και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθόλου από τους πελάτες. 42

5) Υπάρχοντα συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα - εικονικοί κόσμοι Η προσομοίωση ενός εικονικού περιβάλλοντος αποτελεί ένα εικονικό κόσμο, στο οποίο οι χρήστες του μπορούν να αλληλεπιδράσουν μέσω του εικονικού τους ειδώλου (avatar) με αυτόν, αλλά και με άλλους χρήστες. Για να δημιουργηθεί ένας εικονικός κόσμος απαιτείται η συγγραφή προγραμμάτων και φυσικά η ύπαρξη υπολογιστών και δικτύου υπολογιστών. Ο εικονικός κόσμος μιμείται τον πραγματικό κόσμο με το να έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτόν. Για παράδειγμα σε αυτόν τον κόσμο ισχύουν οι κανόνες επικοινωνίας και οι ενέργειες σε πραγματικό χρόνο. Ένας εικονικός κόσμος προϋποθέτει την ύπαρξη δυνατότητας απευθείας σύνδεσης και είναι διαθέσιμος 24 ώρες την ημέρα και 7 ημέρες την εβδομάδα. Στο Διαδίκτυο υπάρχει μεγάλος αριθμός εικονικών κόσμων που χρησιμοποιούνται για διάφορους λόγους. Η κύρια χρήση τους είναι η διασκέδαση, όμως μπορεί να βρει κανείς δικτυακούς εικονικούς κόσμους που έχουν σκοπό την εκμάθηση. 5.1 Second Life Εικόνα 26: Λογότυπο του Second Life Το Second Life, είναι ένας δικτυακός εικονικός κόσμος που δημιουργήθηκε το 2003 από την Linden Lab, ενώ έγινε γνωστός στα τέλη του 2006, αρχές του 2007. Είναι ένας τρισδιάστατος κόσμος εξ ολοκλήρου δημιουργημένος και 43

εξελιγμένος από τους χρήστες του. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, και με διάφορα διαθέσιμα εργαλεία, οι χρήστες, μπορούν να δημιουργήσουν τον εικονικό τους χαρακτήρα, δηλαδή την ψηφιακή αναπαράσταση του εαυτού τους (avatars) και να της δώσουν ένα όνομα. Ο χαρακτήρας μπορεί να μοιάζει στα πραγματικά τους χαρακτηριστικά ή να είναι όπως θα ήθελαν να είναι στην πραγματικότητα και δεν είναι. Οι χαρακτήρες αυτοί στον εικονικό κόσμο ονομάζονται «κάτοικοι» («residents»). Οι χρήστες μπορούν να εξερευνούν, να συναντάνε άλλους «κατοίκους», να κοινωνικοποιούνται, να συμμετέχουν σε ατομικές ή ομαδικές δραστηριότητες, να αγοράζουν εμπορεύματα και υπηρεσίες ή αλλιώς να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και να δημιουργούν γη, εικονικά κτίρια και επιχειρήσεις μέχρι και να μαζεύουν χρήματα τα οποία μπορούν να ξοδεύουν στο εικονικό αυτό περιβάλλον ή ακόμα και στο ευρύτερο διαδίκτυο. Εικόνα 27: Στιγμιότυπο του Second Life Η επικοινωνία γίνεται με 2 τρόπους μέσα στον εικονικό κόσμο μέσω κειμένου: το τοπικό chat και τα άμεσα μηνύματα. Τα άμεσα μηνύματα χωρίζονται σε προσωπικά (μεταξύ φίλων) και ανοικτά, τα οποία μπορεί να τα ακούσει ο περίγυρος του χαρακτήρα ανάλογα με την απόσταση των υπόλοιπων εικονικών χαρακτήρων από το δικό του. To chatting χρησιμοποιείται για δημόσιες συζητήσεις μεταξύ 2 ή παραπάνω εικονικών ειδώλων και μπορεί να 44

«ακουστεί» σε απόσταση 20 μέτρων. Τα εικονικά είδωλα μπορούν επίσης να φωνάξουν ή και να ψιθυρίσουν. Τα άμεσα μηνύματα χρησιμοποιούνται για ιδιωτικές συζητήσεις, είτε μεταξύ 2 εικονικών ειδώλων είτε μεταξύ των μελών μιας ομάδας. Το second life έχει τη δική του οικονομία και νόμισμα, το δολάριο Linden (L$). Οι κάτοικοι δημιουργούν αγαθά και υπηρεσίες, τα οποία αγοράζουν και πουλάνε στον εικονικό κόσμο. Διακεκριμένα μέλη μπορούν να έχουν στην ιδιοκτησία τους γη μέχρι 512 τ.μ (για παραπάνω χρειάζεται να πληρώσουν). Όποιος αγοράσει γη μπορεί να την πουλήσει ή να τη χρησιμοποιήσει με όποιον τρόπο θέλει, αλλά για να συμβεί αυτό ο κάτοικος θα πρέπει να έχει στην κατοχή του δολάρια Linden. Τα δολάρια Linden μπορεί να τα αποκτήσει εν καιρώ δουλεύοντας σε κάποια επιχείρηση στον εικονικό κόσμο ή να αγοράσει δολάρια Linden πληρώνοντας πραγματικά χρήματα. Εικόνα 28: Όψη του Second Life Στο Second life υπάρχει ένα εργαλείο δημιουργίας τρισδιάστατων γραφικών που δίνει τη δυνατότητα σε «κατοίκους» με κάποιες γνώσεις να φτιάξουν εικονικά πράγματα (κτήρια, οχήματα, έπιπλα κτλ). Ο εικονικός κόσμος του second life βασίζεται πάνω σε μια σειρά από εξυπηρέτες (servers). Ο κόσμος αυτός χωρίζεται σε περιοχές που ονομάζονται Regions. Κάθε Region εξυπηρετείται από έναν server. Το λογισμικό του εικονικού κόσμου αποτελείται από τον viewer (γνωστό και σαν client) που εκτελείται στον 45