Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 1 Η βασιλεία του Όθωνα - ο Ιωάννης Κωλέττης (σελ. 150 153) Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια επιλέχθηκε από τις Μεγάλες υνάµεις ως βασιλιάς της Ελλάδας ο νεαρός Βαυαρός πρίγκιπας Όθωνας, ο οποίος βασίλευσε έως το 1862. Το 1844 ο Όθωνας υποχρεώθηκε να παραχωρήσει Σύνταγµα. Την ίδια χρονιά ο Ιωάννης Κωλέττης ανέλαβε πρωθυπουργός της χώρας. Σχόλιο [j1]: πρίγκιπας ο Ο5 θηλ. πριγκίπισσα Ο27 & (λογοτ.) πριγκιπέσα Ο25α : τίτλος των παιδιών του βασιλιά, βασιλόπουλο, διάδοχος του θρόνου (αλλά και ευρύτερα για µέλη της βασιλικής οικογένειας): Ο νεαρός ~ στέφθηκε βασιλιάς µετά το θάνατο του πατέρα του.
Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 2 Η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία επιλέγουν τον Όθωνα για βασιλιά της Ελλάδας Για δύο χρόνια η «Αντιβασιλεία» στην Ελλάδα Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία επέλεξαν το 1832 για το αξίωµα του βασιλιά της Ελλάδας τον 17χρονο πρίγκιπα Όθωνα, γιο του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου. Οι τρεις Μεγάλες υνάµεις εγγυήθηκαν επίσης για το πολίτευµα της χώρας, την ανεξαρτησία της και τα σύνορά της. Ο νεαρός βασιλιάς έφτασε στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1833. Επειδή όµως δεν είχε ενηλικιωθεί ακόµα, ανέλαβαν τη διακυβέρνηση για δυο χρόνια τρεις συµπατριώτες του, οι οποίοι αποτέλεσαν τη λεγόµενη Αντιβασιλεία. Σχόλιο [j2]: αξίωµα το Ο49 : χαρακτηρισµός των ανώτατων βαθµίδων στην ιεραρχία της δηµόσιας διοίκησης: Σ όλη του τη ζωή απέφυγε τιµές και αξιώµατα. ~ εκκλησιαστικό / πολιτικό / στρατιωτικό. Tο ~ του προέδρου. Παραιτήθηκε από το αξίωµά του. Σχόλιο [j3]: πολίτευµα το Ο49 : το πολιτικό σύστηµα οργάνωσης και άσκησης της εξουσίας σε µια χώρα µε βάση το σύνταγµά της: Tο ~ της Ελλάδας είναι η κοινοβουλευτική δηµοκρατία. (νοµ.) το σύνολο των κανόνων που ρυθµίζουν την άσκηση της πολιτικής εξουσίας σε µια χώρα: ηµοκρατικό / κοινοβουλευτικό / µοναρχικό ~. Σχόλιο [j4]: ενηλικιώνοµαι Ρ1β : γίνοµαι ενήλικος. 1α. (νοµ., για πρόσ.) συµπληρώνω το όριο ηλικίας που, κατά το νόµο, απαιτείται για να έχω την ικανότητα να τελέσω οποιαδήποτε δικαιοπραξία. Σχόλιο [j5]: διακυβέρνηση η Ο33 : άσκηση της πολιτικής εξουσίας: Ο λαός µε την ψήφο του αποφασίζει ποιο κόµµα θα αναλάβει τη ~ της χώρας. Σχόλιο [j6]: αντιβασιλεία η Ο25 : η νόµιµη και επίσηµη άσκηση των βασιλικών καθηκόντων από άλλο πρόσωπο σε περίπτωση που αυτά δεν ασκούνται από τον ίδιο το βασιλιά: Άσκηση της αντιβασιλείας. Συµβούλιο Aντιβασιλείας. H ~ των Bαυαρών επί Όθωνα /
Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 3 Προσπάθεια των Βαυαρών για ανασυγκρότηση του ελληνικού κράτους (διοίκηση, δικαιοσύνη, εκπαίδευση, οικονοµία) Οι Βαυαροί, µε τον ερχοµό τους στην Ελλάδα, πήραν δραστικά µέτρα για την ανασυγκρότηση του κράτους. Προσπάθησαν να οργανώσουν τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη και το εκπαιδευτικό σύστηµα, να ενδυναµώσουν την οικονοµία και να κατοχυρώσουν την πρόσφατη ανεξαρτησία. Το ελληνικό κράτος χωρίστηκε σε νοµούς, επαρχίες και δήµους ενώ η πρωτεύουσα µεταφέρθηκε τον εκέµβριο του 1834 από το Ναύπλιο στην Αθήνα. Ιδρύθηκαν σχολεία για όλες τις βαθµίδες εκπαίδευσης ( ηµοτικά, Ελληνικά και Γυµνάσια), ιδασκαλείο καθώς και Πανεπιστήµιο στην Αθήνα, που άρχισε να λειτουργεί το 1837. Σχόλιο [j7]: κατοχυρώνω - οµαι Ρ1 : εξασφαλίζω κτ. ή κπ. από διεκδίκηση τρίτου, καταστροφή, εξαφάνιση, καταστρατήγηση κτλ.: Πρέπει να κατοχυρώσουµε το δηµοκρατικό µας πολίτευµα από κάθε επιβουλή. Η οργάνωση του ελληνικού στρατού και η ανακήρυξη της Εκκλησίας της Ελλάδας ως αυτοκέφαλης Ο στρατός στελεχώθηκε και µε Βαυαρούς αξιωµατικούς και η Εκκλησία της Ελλάδας ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη, δηλαδή ανεξάρτητη διοικητικά από το Οικουµενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Σχόλιο [j8]: στελεχώνω -οµαι Ρ1 : (για οργανωµένο ανθρώπινο σύνολο) 1α. ορίζω, τοποθετώ στελέχη, µέλη που κατέχουν σηµαντική θέση: Σχόλιο [j9]: αυτοκέφαλος -η -ο Ε5 : (εκκλ. δίκαιο) που έχει δική του ανώτατη διοικητική εξουσία σε σχέση µε ένα ανώτερο κατά τα άλλα κέντρο εξουσίας: Aυτοκέφαλη Εκκλησία της Kρήτης
Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 4 Τούρκων Η πρώτη συµφωνία µεταξύ Ελλήνων και Οθωµανών Οι σχέσεις του ελληνικού κράτους µε την Υψηλή Πύλη διαταράσσονταν από το ζήτηµα των υπόδουλων Ελλήνων, που ζούσαν έξω από τα σύνορά του. Παρά τις δυσκολίες, το 1855 υπογράφηκε η πρώτη εµπορική και ναυτιλιακή συµφωνία µεταξύ Ελλήνων και Οθωµανών Τούρκων. υσαρέσκεια από τον τρόπο διακυβέρνησης της βασιλείας του Όθωνα Το πρόβληµα µε τα «εθνικά κτήµατα» - ο παραµερισµός των αγωνιστών του 1821 η ληστεία στην ύπαιθρο Την εποχή της βασιλείας του Όθωνα δόθηκε βαρύτητα στην οργάνωση της διοίκησης και σε θέµατα ασφάλειας και οικονοµίας. Ωστόσο, ο τρόπος διακυβέρνησης καθώς και πολλές βασιλικές αποφάσεις δηµιούργησαν δυσαρέσκεια. Τα εθνικά κτήµατα δεν δόθηκαν στους αγρότες και τους ακτήµονες, οι περισσότεροι από τους αγωνιστές του 1821 παραµερίστηκαν ενώ η ληστεία στην ύπαιθρο µεγάλωνε την ανασφάλεια και την αναταραχή. Σχόλιο [j10]: βαρύτητα η Ο28 (µτφ.) α. αξία, κύρος, σηµασία: ~ επιχειρηµάτων / λόγων / αποδείξεων. Οι απόψεις του δεν έχουν καµιά ιδιαίτερη ~. Σχόλιο [j11]: παραµερίζω - οµαι Ρ2.1 : (µτφ.) αποµακρύνω, βγάζω από τη µέση κπ. ή κτ. που εµποδίζει µια διαδικασία, µια εξέλιξη, που δυσχεραίνει την πραγµατοποίηση ενός σχεδίου, ενός σκοπού: Aς παραµερίσου µε τις διαφορές µας κι ας συνεννοηθούµε. Παραµέρισε τους δισταγµούς του και της µίλησε. Mε τη συζήτηση παραµερίστηκαν όλα τα εµπόδια. παραγκωνίζω, υποσκελίζω: Tον παραµέρισαν κι έκαναν διευθυντή κάποιον άλλο. Σχόλιο [j12]: ανασφάλεια η Ο27 : έλλειψη ασφάλειας: Bρίσκεται κάποιος / κτ. σε ~. το σχετικό συναίσθηµα: Tο αίσθηµα της ανασφάλειας. Άτοµο γεµάτο ~. Tο ορφανό παιδί νιώθει ~.
Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 5 Επαναστατικό κίνηµα για την παραχώρηση Συντάγµατος στις 3 Σεπτεµβρίου 1843 Ο ηµήτρης Καλλέργης κι ο Ιωάννης Μακρυγιάννης µεταβολή του πολιτεύµατος από απόλυτη µοναρχία σε συνταγµατική µοναρχία Η λαϊκή δυσαρέσκεια κατά του Όθωνα οδήγησε στην οργάνωση επαναστατικού κινήµατος, που είχε σκοπό να τον εξαναγκάσει να παραχωρήσει Σύνταγµα. Το κίνηµα εκδηλώθηκε στις 3 Σεπτεµβρίου του 1843. Μονάδες του στρατού, µε επικεφαλής τον συνταγµατάρχη ηµήτριο Καλλέργη και τον αγωνιστή του 1821 Ιωάννη Μακρυγιάννη, περικύκλωσαν µαζί µε πλήθος λαού τα ανάκτορα (στη σηµερινή πλατεία Συντάγµατος) ζητώντας Σύνταγµα. Τον επόµενο χρόνο ψηφίστηκε Σύνταγµα και το πολίτευµα της χώρας µεταβλήθηκε από απόλυτη µοναρχία σε συνταγµατική µοναρχία. Σχόλιο [j13]: δυσαρέσκεια η Ο27 : δυσάρεστο συναίσθηµα που προξενεί σε κπ. κτ. που δεν το εγκρίνει, δεν το επιθυµεί, και που συνήθ. εκδηλώνεται µε λόγια ή µε πράξεις. ANT ευχαρίστηση, ευαρέσκεια: Έδειξε την έντονη δυσαρέσκειά του για τις αποφάσεις που πήρα. Tα νέα οικονο µικά µέτρα έγιναν δεκτά από το λαό µε ~. H συµπεριφορά του δηµιούργησε πολλές δυσαρέσκειες, αιτίες δυσαρέσκειας. Σχόλιο [j14]: κίνηµα το Ο49 : ανατρεπτική κίνηση, ενέργεια, µικρής συνήθ. οµάδας ανθρώπων, που αποσκοπεί στη βίαιη κατάληψη της εξουσίας ή στον επηρεασµό της πολιτικής ζωής: Tο ~ βασιλοφρόνων αξιωµατικών ανέτρεψε τη δηµοκρατία. Σχόλιο [j15]: Μονάδα: (στρατ.) τµήµα στρατού µε δική του διοίκηση στρατιωτική µονάδα: Yπηρετεί σε ~ πυροβολικού. ο χώρος στον οποίο είναι εγκατεστηµένη µια στρατιωτική µονάδα: Στρατιώτης τιµωρήθηκε µε φυλάκιση, γιατί έλειψε αδικαιολόγητα από τη ~ του. (ειδικότ.): Mεγάλη ~, που διαθέτει όλα τα είδη όπλων και υπηρεσιών: Mεγάλη ~ είναι η µεραρχία, το σώµα στρατού και η στρατιά. Nαυτική ~ ή ~ του στόλου, το πολεµικό πλοίο. Σχόλιο [j16]: ανάκτορο το Ο40 : (συνήθ. πληθ.) κατοικία βασιλιά ή άρχοντα: Tα µυκηναϊκά ανάκτορα. Tο ~ του βασιλιά Mίνωα. Tα ανάκτορα των δόγηδων. Οι κήποι των βασιλικών ανακτόρων. Έχτισε ένα σπίτι, σαν ~! Tα Παλαιά Aνάκτορα, στην Aθήνα, όπου σήµερα στεγάζεται το κοινοβούλιο. ΦΡ καταλαµβάνω τα χειµερινά ανάκτορα, παίρνω την εξουσία µε µεθοδευµένο τρόπο που αιφνιδιάζει τον αντίπαλο. (επέκτ., πληθ.) ο βασιλιάς και οι σύµβουλοί του: H επιρροή των ανακτόρων στην πολιτική ζωή της χώρας.
Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 6 Η συνέχιση των αντιδράσεων κατά της βασιλείας του Όθωνα - Ο Όθωνας χάνει το θρόνο του Στα επόµενα χρόνια οι αντιδράσεις κατά της βασιλείας του Όθωνα δε σταµάτησαν. Το φθινόπωρο του 1862 ξέσπασαν επαναστατικά κινήµατα σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας. Ο Όθωνας έχασε το θρόνο του και µαζί µε τη βασίλισσα Αµαλία επέστρεψε στην πατρίδα του, τη Βαυαρία. Σχόλιο [j17]: Θρόνος:. το βασιλικό αξίωµα: ιάδοχος / κληρονόµος του θρόνου. Εξουσίες / αρµοδιότητες του θρόνου. (έκφρ.) ανεβαίνω / ανέρχοµαι στο θρόνο, γίνοµαι βασιλιάς. ANT πέφτω από το θρόνο, εκθρονίζοµαι. γκρεµίζω* κπ. από το θρόνο του. Ο λόγος του θρόνου, ο λόγος που εκφωνεί ο βασιλιάς στη Bουλή κατά την έναρξη των εργασιών της. Κωλέττης Η διάδοση της «Μεγάλης Ιδέας» - Ο Ιωάννης Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα διαδόθηκε η «Μεγάλη Ιδέα», δηλαδή η επέκταση των συνόρων του ελληνικού κράτους και η απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων που εξακολουθούσαν να ζουν κυρίως στην Οθωµανική Αυτοκρατορία. Εµπνευστής της «Μεγάλης Ιδέας» και ένας από τους θερµούς υποστηρικτές της στάθηκε ο
Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 7 Ιωάννης Κωλέττης. Ο Κωλέττης ήταν υπουργός των Εσωτερικών της ελληνικής επαναστατικής Κυβέρνησης και αργότερα σύµβουλος του Καποδίστρια. Το 1844 ανέλαβε πρωθυπουργός της χώρας µέχρι τον θάνατο του, το 1847. Υποστηρικτής της «Μεγάλης Ιδέας» ήταν και ο ίδιος ο βασιλιάς Όθωνας. Γλωσσάρι Βαυαρία: Περιοχή της Γερµανίας. Ανασυγκρότηση: Αναδιοργάνωση. Εκπαιδευτικό σύστηµα: Ο τρόπος οργάνωσης της εκπαίδευσης ενός κράτους. ηµοτικά σχολεία: Σχολεία της στοιχειώδους (πρωτοβάθµιας) εκπαίδευσης. Ελληνικά σχολεία: Παλιός τύπος σχολείων µεταξύ ηµοτικού και Γυµνασίου. ιδασκαλείο: Σχολείο εκπαίδευσης δασκάλων. Εθνικά κτήµατα: Τα κτήµατα που ανήκαν στο ελληνικό κράτος. Ακτήµονας: Αυτός που δεν έχει κτηµατική περιουσία.