4 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις

4 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις

4.1. Εισαγωγή Οικονομικός απολογισμός των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του ελληνικού εμπορίου το 2013 Το Μέρος αυτό στηρίζεται στη δειγματοληπτική έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΝΕΜΥ σε κατάλληλα στρωματοποιημένο δείγμα που αποτελούνταν από 1.000 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ και 200 επιχειρήσεις νομικής μορφής ΑΕ και ΕΠΕ. Οι επιχειρήσεις έδωσαν κατηγορικές απαντήσεις σε ερωτήσεις δομημένου ερωτηματολογίου στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο διάστημα Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 2014. Παρουσιάζεται ο απολογισμός των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του ελληνικού εμπορίου για την πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών τους το 2013, καθώς επίσης και η ανάλυση των εκτιμήσεων των εμπορικών επιχειρήσεων όλων των νομικών μορφών για την πορεία τους το 2014 και των προσδοκιών τους για το 2015 (Eνότητες 4.1 και 4.2). Στην Eνότητα 4.3 εξετάζονται οι εξελίξεις στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού εμπορίου. Παρουσιάζεται πρώτα μια ανάλυση που βασίζεται στις γεωγραφικές περιοχές παραγωγής των εμπορευμάτων και στη συνέχεια επιχειρείται μια καταγραφή της αίσθησης που είχαν οι επιχειρήσεις σχετικά με τις μεταβολές που επήλθαν στην ανταγωνιστικότητά τους το 2014. Στην Ενότητα 4.4 διερευνώνται οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στις ελληνικές επιχειρήσεις και τα μέτρα που προτίθενται να λάβουν για την αντιμετώπισή της. Τέλος, στην Ενότητα 4.5 παρουσιάζονται βασικά πληροφοριακά στοιχεία για τις πηγές των δεδομένων και τα βασικά χαρακτηριστικά των δειγμάτων στα οποία στηρίχτηκε η ανάλυση. Οι βασικές διαπιστώσεις για το 2013 Μείωση των πωλήσεών τους (το 2013) δήλωσαν σχεδόν οι 8 στις 10 επιχειρήσεις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εμπορίου. Η πτώση του κύκλου εργασιών έπληξε και τους τρεις τομείς εμπορικής δραστηριότητας, ήταν δε σχετικά εντονότερη στο λιανικό εμπόριο. Το 2013, σχεδόν οι 8 στις 10 εμπορικές ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ ήλθαν αντιμέτωπες με επιδείνωση της κερδοφορίας γενικά. Σημαντική επιδείνωση της κερδοφορίας (>1) δήλωσαν πάνω από 6 στις 10 επιχειρήσεις στο λιανικό εμπόριο, ενώ λίγο χαμηλότερη ήταν η αναλογία στο χονδρικό εμπόριο και στα αυτοκίνητα-ανταλλακτικά. Σε αυτές τις συνθήκες, καταγράφεται και πάλι επενδυτική αποχή. Το 83% των εμπορικών ΟΕ- ΕΕ και ΑτΕ δήλωσαν ότι ΔΕΝ έκαναν επενδύσεις το 2013. Η παντελής απουσία επενδύσεων χαρακτηρίζει και τους τρεις τομείς εμπορικής δραστηριότητας. Επιδεινώθηκαν οι συνθήκες χρηματοδότησης για τις μικρότερες εμπορικές επιχειρήσεις το 2013. Πλέον η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων, σχεδόν 53%, δηλώνει ότι βρίσκεται εκτός των ορίων της τραπεζικής χρηματοδότησης. Η απουσία τραπεζικής χρηματοδότησης ήταν εντονότερη στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών. Ισχυρές πιέσεις εξακολουθεί να δέχεται η ρευστότητα του εμπορίου το 2013. Οι 3 στις 5 ΟΕ- ΕΕ και ΑτΕ (ανεξαρτήτως τομέα δραστηριότητας) δήλωσαν ότι η ρευστότητά τους μειώθηκε σημαντικά. Η απασχόληση παρέμεινε στάσιμη το 2013 για το 85% των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ. Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 179

4.1.1. Οι πωλήσεις και η κερδοφορία των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του ελληνικού εμπορίου το 2013 Εξέλιξη πωλήσεων το 2013 Σημαντική μείωση των πωλήσεών τους δήλωσαν οι 3 στις 5 επιχειρήσεις του εμπορίου. Η πτώση του κύκλου εργασιών έπληξε και τους τρεις τομείς εμπορικής δραστηριότητας, ήταν δε σχετικά εντονότερη στο λιανικό εμπόριο. 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Από την τελευταία δειγματοληπτική έρευνα του ΙΝΕΜΥ φαίνεται ότι δεν ανατρέπεται η εικόνα της συνεχούς επιδείνωσης όσον αφορά τον κύκλο εργασιών στο ελληνικό εμπόριο, λόγω της συνεχιζόμενης ύφεσης. Συγκεκριμένα, οι 6 στις 10 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ δήλωσαν σημαντική 1 πτώση των πωλήσεών τους κατά το 2013, συνιστώντας για τέταρτο συνεχές έτος απόλυτη πλειονότητα, με μόνη διαφορά τη μερική αποκλιμάκωση της (αρνητικής) αναλογίας σε σχέση με το 2012. Περαιτέρω, μείωση πωλήσεων γενικά δήλωσε περίπου το 78% των επιχειρήσεων (ποσοστό λίγο χαμηλότερο από το αντίστοιχο της προηγούμενης έρευνας). Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι παραμένει χαμηλό (μονοψήφιο) το ποσοστό των επιχειρήσεων που δήλωσαν οποιαδήποτε αύξηση των πωλήσεών τους. Εξετάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας από τομεακή άποψη, διαπιστώνεται ότι πάνω από 3 στις 5 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ δήλωσαν σημαντική μείωση πωλήσεων στον τομέα του λιανικού εμπορίου, ενώ στους τομείς του χονδρικού εμπορίου και της εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών οι αντίστοιχες διαπιστώσεις ήταν σχετικά χαμηλότερες, εξακολουθούν όμως να συγκεντρώνουν την απόλυτη πλειοψηφία. Διάγραµµα 4.1 Διαχρονική εξέλιξη των πωλήσεων των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 0,4 0,5 10 78,4 75,0 61,4 16,7 7,6 11,2 9,6 9,1 12,7 2,3 3,2 6,5 2,1 1,1 2,2 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δ/Γ-Δ/Α 1. Περισσότερο από 10 ποσοστιαίες μονάδες. 180

10 10 Διάγραµµα 4.2 Διαχρονική εξέλιξη των πωλήσεων των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 Aνάλυση κατά τοµέα εµπορικής δραστηριότητας (% ποσοστά επιχειρήσεων) 79,0 Εµπόριο αυτοκινήτων 5,0 17,3 10,1 14.3 3,4 3,8 1,8 2,5 3.6 74,9 78,8 Χονδρικό εµπόριο 8,2 9,9 16,2 9,5 10,6 4,1 5,7 8,6 3,3 1,1 4,8 72,6 53,6 26.8 1,0 53,3 16,2 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δ/Γ-Δ/Α Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δ/Γ-Δ/Α Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις 10 79,6 Λιανικό εµπόριο 0,6 75,7 0,5 63,1 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Μέρος 4 16,0 7,8 11,3 9,6 9,1 12,1 1,4 2,2 6,6 1,6 1,2 1,7 Σηµαντικά χαµηλότερες Δ/Γ-Δ/Α Εξέλιξη καθαρών κερδών το 2013 Το 2013, σχεδόν οι 8 στις 10 εμπορικές ΟΕ-ΕΕ και AτE ήλθαν αντιμέτωπες με επιδείνωση της κερδοφορίας γενικά. Σημαντική επιδείνωση της κερδοφορίας (>1) δήλωσαν πάνω από 6 στις 10 επιχειρήσεις στο λιανικό εμπόριο, ενώ λίγο χαμηλότερη ήταν η αναλογία στο χονδρικό εμπόριο και στα αυτοκίνητα-ανταλλακτικά. Σχετικά με την κερδοφορία των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εμπορίου, από τις πληροφορίες που προκύπτουν στην τελευταία δειγματοληπτική έρευνα φαίνεται ότι η πτώση της κερδοφορίας συνεχίζεται, με σχετικά μικρότερη ένταση, το 2013. Συγκεκριμένα, ξεπέρασαν τις 6 στις 10 οι επιχειρήσεις αυτής της μορφής που δήλωσαν ότι η κερδοφορία τους επιδεινώθηκε 181

Διάγραµµα 4.3 Διαχρονική εξέλιξη των καθαρών κερδών των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 10 0,1 0,3 1,2 79,6 75,2 62,4 9,7 7,6 1,3 1,7 12,7 8,5 1,1 2,2 12,5 1,3 5,2 17,4 Σηµαντικά υψηλότερα Υψηλότερα Περίπου στάσιµα Χαµηλότερα Σηµαντικά χαµηλότερα Δ/Γ-Δ/Α 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 10 Διάγραµµα 4.4 Διαχρονική εξέλιξη των καθαρών κερδών των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 Aνάλυση κατά τοµέα εµπορικής δραστηριότητας (% ποσοστά επιχειρήσεων) 80,7 Εµπόριο αυτοκινήτων 75,0 8,4 8,4 19,2 0,8 1,7 16,1 5,8 1,8 1,8 1,8 53,6 25,0 Σηµαντικά υψηλότερα Υψηλότερα Περίπου στάσιµα Χαµηλότερα Σηµαντικά χαµηλότερα Δ/Γ-Δ/Α 10 76,5 Χονδρικό εµπόριο 71,9 15,2 10,7 13,7 9,1 15,2 11,0 1,6 2,3 7,6 2,1 1,1 2,9 1,0 58,1 Σηµαντικά υψηλότερα Υψηλότερα Περίπου στάσιµα Χαµηλότερα Σηµαντικά χαµηλότερα Δ/Γ-Δ/Α 10 0,2 80,6 Λιανικό εµπόριο 76,5 17,2 9,6 11,9 6,9 7,7 11,8 1,7 2,3 5,1 1,1 1,2 1,0 0,4 1,2 63,6 Σηµαντικά υψηλότερα Υψηλότερα Περίπου στάσιµα Χαµηλότερα Σηµαντικά χαµηλότερα Δ/Γ-Δ/Α 182

σημαντικά 2, ωστόσο το μερίδιό τους περιορίστηκε (σχεδόν κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες) συγκριτικά με την περσινή έρευνα. Εάν συνυπολογιστούν όλες οι επιχειρήσεις που δηλώνουν μείωση κερδοφορίας γενικά, το ποσοστό τους ανέρχεται σε. Αντίστοιχα προς την εξέλιξη των πωλήσεων, και στο επίπεδο της κερδοφορίας διαπιστώνεται ότι είναι πολύ χαμηλό το μερίδιο όσων δηλώνουν οποιαδήποτε αύξηση κερδών. Σημαντική πτώση κερδοφορίας κυριαρχεί και στους τρεις τομείς της δραστηριότητας των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ. Η ένταση του φαινομένου ήταν ελαφρώς μεγαλύτερη στον τομέα του λιανικού εμπορίου (63,6%) και του χονδρικού εμπορίου (58,1%), ενώ σε λίγο χαμηλότερα επίπεδα κυμάνθηκε το ποσοστό στην εμπορία αυτοκινήτων-ανταλλακτικών (53,6). 4.1.2. Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου Το 83% των εμπορικών ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ, γενικά, δήλωσαν ότι δεν έκαναν επενδύσεις το 2013. Η παντελής απουσία επενδύσεων χαρακτηρίζει και τους τρεις τομείς εμπορικής δραστηριότητας. Από τις απαντήσεις των εμπορικών ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ στην παρούσα δειγματοληπτική έρευνα σχετικά με την πορεία των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, επιβεβαιώνεται για μία ακόμη φορά η εικόνα ολοκληρωτικής σχεδόν επενδυτικής αποχής. Συγκεκριμένα, το 82,9% των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι δεν πραγματοποίησαν επενδύσεις κατά το 2013, ποσοστό που υπολείπεται μόνο κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2012. Επιπλέον, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δήλωσαν σημαντικά αυξημένες επενδύσεις ήταν και πάλι αμελητέο. Και στους τρεις τομείς επιχειρηματικής δράσης η μερίδα των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ που δήλωσε επενδυτική απραξία περιλάμβανε περίπου 8 στις 10 επιχειρήσεις. Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 Διάγραµµα 4.5 Διαχρονική εξέλιξη των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 10 0,1 0,1 0,9 87,4 84,9 82,9 0,8 1,5 1,1 4,5 2,3 2,0 4,5 2,5 3,3 2,6 4,6 5,7 1,0 1,8 5,7 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δεν υφίστανται Δ/Γ-Δ/Α 2. Περισσότερο από 1. 183

Διάγραµµα 4.6 Διαχρονική εξέλιξη των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 Aνάλυση κατά τοµέα εµπορικής δραστηριότητας (% ποσοστά επιχειρήσεων) Εµπόριο αυτοκινήτων 10 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες 86,6 0,8 0,8 7,6 2,5 1,7 82,7 3,8 1,9 9,6 1,9 78,6 1,8 14,3 5,4 Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δεν υφίστανται Δ/Γ-Δ/Α 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 10 10 84,0 1,2 2,5 4,1 4,1 4,1 Χονδρικό εµπόριο 2011 έναντι 2010 2011 έναντι 2010 2013 έναντι 2012 84,0 2,3 1,9 4,6 4,2 3,0 Λιανικό εµπόριο 83,8 1,0 1,0 5,7 5,7 2,9 1,0 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δεν υφίστανται Δ/Γ-Δ/Α Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες 88,9 85,4 83,1 Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δεν υφίστανται 0,6 1,3 4,1 3,1 2,0 2,5 4,5 0,7 4,3 2,5 2,2 5,1 0,9 5,8 1,8 Δ/Γ-Δ/Α 4.1.3. Συνολικό χρέος και τραπεζικός δανεισμός το 2013 Επιδεινώθηκαν οι συνθήκες χρηματοδότησης για τις μικρότερες εμπορικές επιχειρήσεις το 2013. Πλέον η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων, σχεδόν 53%, δηλώνει ότι βρίσκεται εκτός των ορίων της τραπεζικής χρηματοδότησης. Η απουσία τραπεζικής χρηματοδότησης ήταν εντονότερη στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών. Όπως και στις προηγούμενες έρευνες, έτσι και τώρα εξετάστηκαν στην έρευνα οι εξελίξεις στο χρέος των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ και ειδικότερα οι υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες. Όσον αφορά το τραπεζικό χρέος, διαπιστώνεται σημαντική επιδείνωση των συνθηκών χρημα- 184

τοδότησης, δεδομένου ότι η ομάδα των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ που δηλώνει ότι δεν έκαναν χρήση τραπεζικής χρηματοδότησης αποτελεί πλέον την απόλυτη πλειοψηφία (52,8%). Περαιτέρω, σχεδόν οι 3 στις 10 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι οι υποχρεώσεις προς τράπεζες παρέμειναν περίπου στάσιμες (μεταβολή μέχρι 5%). Οι εξελίξεις αυτές επιβεβαιώνουν την εντεινόμενη τάση συρρίκνωσης της τραπεζικής χρηματοδότησης στο εμπόριο, με συνέπεια να δημιουργούνται προβλήματα ρευστότητας στην αγορά. 3 Επιδείνωση των συνθηκών χρηματοδότησης υφίσταται και στους τρεις τομείς, ήταν όμως πολύ εντονότερη στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, όπου η μερίδα των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ που δήλωσαν ότι δεν χρησιμοποιούν κεφάλαια τραπεζικής προέλευσης διευρύνθηκε κατά 22 ποσοστιαίες μονάδες το 2013. Περαιτέρω, σχετικά με το συνολικό χρέος, από τις απαντήσεις προκύπτει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων συγκράτησε τις υποχρεώσεις της (Διάγραμμα 4.9). Πράγματι, το ποσοστό όσων δήλωσαν κατά το 2013 ότι οι συνολικές τους υποχρεώσεις ήταν στάσιμες ή δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά (πάνω από +/-1) διαμορφώθηκε σε 79%. Το ποσοστό αυτό παραμένει ιδιαίτερα υψηλό, γεγονός που επιβεβαιώνει την απουσία επενδύσεων, εάν ληφθεί υπόψη ότι εντοπίζεται και υποχώρηση του μεριδίου των επιχειρήσεων που δήλωσαν σημαντική (άνω του 1) επέκταση των συνολικών τους υποχρεώσεων. Διάγραµµα 4.7 Διαχρονική µεταβολή τραπεζικών υποχρεώσεων των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 10 0,5 0,3 0,5 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 43,4 42,9 52,8 2,0 4,9 34,3 2,1 5,6 31,1 1,5 4,6 29,4 6,1 8,8 8,1 1 6,5 4,8 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δεν υφίστανται Δ/Γ-Δ/Α 3. Επισημαίνεται ότι η τάση συνεχίζεται και το τρέχον έτος, ενώ ο ρυθμός μεταβολής της συνολικής χρηματοδότησης παραμένει αρνητικός από το Δεκέμβριο του 2010. 185

Διάγραµµα 4.8 Διαχρονική µεταβολή τραπεζικών υποχρεώσεων των ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 Aνάλυση κατά τοµέα εµπορικής δραστηριότητας (% ποσοστά επιχειρήσεων) Εµπόριο αυτοκινήτων 10 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες 40,3 40,4 62,5 Περίπου στάσιµες 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 10 0,8 3,4 37,8 5,0 12,6 1,9 32,7 17,3 40,3 1,6 8,2 35,8 5,8 8,2 Χονδρικό εµπόριο 7,7 36,9 2,3 8,4 35,0 8,4 9,1 1.8 0.0 23,2 5,4 7,1 50,5 2,9 4,8 33,3 3,8 4,8 Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δεν υφίστανται Δ/Γ-Δ/Α Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δεν υφίστανται Δ/Γ-Δ/Α Λιανικό εµπόριο 10 0,8 0,4 0,7 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες 45,1 2,4 3,9 33,1 6,4 8,3 45,4 2,2 4,8 29,6 8,0 9,7 52,4 1,3 4,9 29,3 7,0 4,6 Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δεν υφίστανται Δ/Γ-Δ/Α 186

Διάγραµµα 4.9 Διαχρονική µεταβολή των συνολικών υποχρεώσεων των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 10 3,5 0,7 6,8 51,3 18,2 19,5 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δ/Γ-Δ/Α 4.1.4. Η ρευστότητα των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του ελληνικού εμπορίου Ισχυρές πιέσεις εξακολουθεί να δέχεται η ρευστότητα του εμπορίου το 2013. Οι 3 στις 5 επιχειρήσεις (ανεξαρτήτως τομέα δραστηριότητας) δήλωσαν ότι η ρευστότητά τους μειώθηκε σημαντικά. Από την έρευνα του ΙΝΕΜΥ στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ προκύπτει ότι η ρευστότητά τους εξακολουθεί να δέχεται ισχυρές πιέσεις και το 2013. Η απόλυτη πλειοψηφία των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ θεώρησε ότι περιορίστηκε σημαντικά η ρευστότητά τους (περισσότερο από 1). Παράλληλα, ανέκαμψε το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητη η ρευστότητά τους (μεταβολή έως +/- 5%), ανερχόμενο σε 18,7%. Από την άλλη πλευρά, έχει εκμηδενιστεί κυριολεκτικά το μερίδιο των επιχειρήσεων που δηλώνουν σημαντική βελτίωση της ρευστότητάς τους. Η επιδείνωση της ρευστότητας εντοπίζεται σε όλους τους τομείς εμπορικής δράσης, έχει δε σχετικά μεγαλύτερη ένταση στο λιανικό εμπόριο. 0,6 2,5 9,5 43,5 22,7 21,3 1,8 1,5 5,3 50,1 23,6 17,7 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 Διάγραµµα 4.10 Διαχρονική µεταβολή της γενικής ρευστότητας των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 10 0,1 0,4 3,1 78,7 75,8 59,6 8,8 10,4 0,7 1,3 11,5 9,5 2,1 0,7 14,5 18,7 0,7 3,4 Σηµαντικά υψηλότερη Υψηλότερη Περίπου στάσιµη Χαµηλότερη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α 187

Διάγραµµα 4.11 Διαχρονική µεταβολή της γενικής ρευστότητας των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 Aνάλυση κατά τοµέα εµπορικής δραστηριότητας (% ποσοστά επιχειρήσεων) Εµπόριο αυτοκινήτων 10 79,0 80,8 51,8 Σηµαντικά υψηλότερη Υψηλότερη Περίπου στάσιµη Χαµηλότερη 17,9 8,4 13,5 28,6 10,1 1,7 0,8 3,8 1,9 1,8 Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 10 10 78,2 Χονδρικό εµπόριο 14,3 9,5 11,4 2 9,1 0,8 2,5 11,8 4,2 2,9 2,9 0,2 78,8 0,4 72,2 Λιανικό εµπόριο 0,4 76,8 4,8 55,2 3,1 60,8 Σηµαντικά υψηλότερη Υψηλότερη Περίπου στάσιµη Χαµηλότερη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α Σηµαντικά υψηλότερη Υψηλότερη Περίπου στάσιµη Χαµηλότερη 14,3 8,6 11,4 0,6 0,8 17,8 11,0 9,0 1,4 3,5 0,9 0,4 Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α 4.1.5. Η απασχόληση των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του ελληνικού εμπορίου Από το 2011, στην έρευνα του ΙΝΕΜΥ μεταξύ των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ, προστέθηκε ερώτημα σχετικά με την εξέλιξη της απασχόλησης σε αυτό το τμήμα του εμπορίου. Από τις σχετικές απαντήσεις προκύπτει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η απασχόληση δεν μεταβλήθηκε σημαντικά, το δε ποσοστό όσων δηλώνουν στασιμότητα διαμορφώθηκε σε 85% το 2013. Περαιτέρω, μείωση της απασχόλησης γενικά δηλώνει το 1 των επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα αρνητικό είναι το γεγονός ότι είναι αμελητέα η μερίδα των επιχειρήσεων που δηλώνουν σημαντική (άνω του 1) αύξηση της απασχόλησης, ως συνέπεια της συνεχιζόμενης βαθιάς ύφεσης που πλήττει την οικονομία γενικότερα. Τα υψηλότερα ποσοστά αναφορών περί στασιμότητας προήλθαν από το λιανικό εμπόριο. 188

10 10 Διάγραµµα 4.12 Η απασχόληση των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 1,0 8,3 1 78,6 Διάγραµµα 4.13 Η απασχόληση των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ του εµπορίου, 2011-2013 Aνάλυση κατά τοµέα εµπορικής δραστηριότητας (% ποσοστά επιχειρήσεων) 0,8 5,0 13,4 78,2 0,5 12,0 5,7 79,5 Εµπόριο αυτοκινήτων 15,4 5,8 73,1 1,5 4,9 5,2 84,6 1,8 0,3 1,0 1,3 3,5 0,3 14,3 5,4 75,0 2,5 5,8 5,4 Σηµαντικά υψηλότερη Υψηλότερη Περίπου στάσιµη Χαµηλότερη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α Σηµαντικά υψηλότερη Υψηλότερη Περίπου στάσιµη Χαµηλότερη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 10 1,2 16,0 10,3 70,4 Χονδρικό εµπόριο 1,1 14,8 5,7 76,4 1,0 10,5 6,7 75,2 1,6 0,4 0,8 1,1 5,7 1,0 Σηµαντικά υψηλότερη Υψηλότερη Περίπου στάσιµη Χαµηλότερη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α Λιανικό εµπόριο 10 0,9 6,0 9,2 0,3 10,7 5,7 1,7 5,0 3,4 Σηµαντικά υψηλότερη Υψηλότερη Περίπου στάσιµη 81,8 81,2 86,6 1,7 0,3 0,7 1,4 3,0 0,3 Χαµηλότερη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α 189

4.2. Οι εκτιμήσεις των εμπορικών επιχειρήσεων για το 2014 και οι προβλέψεις τους για το 2015 Στο τμήμα αυτό παρουσιάζονται οι εκτιμήσεις των εκπροσώπων του ελληνικού εμπορίου για την πορεία των επιχειρήσεών τους το 2014 και οι προβλέψεις και οι οικονομικές προσδοκίες τους για το 2015, όπως αποτυπώθηκαν από την ετήσια έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΝΕΜΥ σε κατάλληλα στρωματοποιημένο δείγμα που αποτελούνταν από 923 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ και 108 επιχειρήσεις νομικής μορφής ΑΕ και ΕΠΕ. Οι επιχειρήσεις έδωσαν κατηγορικές απαντήσεις σε ερωτήσεις δομημένου ερωτηματολογίου σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο διάστημα Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 2014. Καταγράφηκαν επίσης πληροφορίες που έδωσαν οι επιχειρήσεις για τις χώρες παραγωγής των εμπορευμάτων τους καθώς και των ανταγωνιστών τους, όπως και η αίσθησή τους για τη μεταβολή της ανταγωνιστικότητάς τους το 2014. 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Οι εκτιμήσεις για το 2014 Από την τελευταία έρευνα αναδύεται έντονα η εικόνα επικράτησης «αντίρροπων» εξελίξεων μεταξύ των εμπορικών επιχειρήσεων σχετικά με τα αποτελέσματά τους το 2014. Οι 8 στις 10 εταιρείες ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι οι πωλήσεις τους και τα κέρδη τους δεν παρουσιάζουν επιδείνωση το 2014 (παρέμειναν σταθερά ή αυξήθηκαν). Αντίθετα, στην απόλυτη πλειοψηφία των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ (πάνω από ) υπάρχει διάχυτη η εκτίμηση για νέα επιδείνωση πωλήσεων και κερδοφορίας το 2014. Η απόλυτη πλειοψηφία των εμπορικών επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από τη νομική τους μορφή, δήλωσε στασιμότητα επενδύσεων το 2014. Μετά τις περικοπές των προηγούμενων ετών, οι συνθήκες απασχόλησης στο εμπόριο δεν μεταβλήθηκαν το 2014. Η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από τη νομική τους μορφή, δήλωσαν ότι διατήρησαν σταθερό το προσωπικό τους. Συγκριτικά, οι ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ είναι πιο ανθεκτικές. Οι 9 στις 10 από αυτές δήλωσαν ότι κατόρθωσαν να κρατήσουν σταθερό το προσωπικό τους. Όσον αφορά τη ρευστότητα, στην πλευρά των ΑΕ και ΕΠΕ η σχετική πλειοψηφία εκτιμά ότι η ρευστότητά τους παρέμεινε σταθερή το 2014, ενώ 1 στις 3 εταιρείες αναφέρει βελτίωση της ρευστότητας. Στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ το 55% εκτιμά και πάλι επιδείνωση της ρευστότητάς τους το τρέχον έτος. Οι προβλέψεις για το 2015 190 Οι προβλέψεις των εμπορικών επιχειρήσεων για την εξέλιξη των οικονομικών αποτελεσμάτων τους το 2015 εμφανίζουν την ίδια απόκλιση όπως και οι παραπάνω εκτιμήσεις τους. Τα 3/4 των ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι οι πωλήσεις και τα κέρδη τους δεν θα παρουσιάσουν επιδείνωση το 2015 (προβλέπουν αύξηση ή σταθερότητα). Στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ σχεδόν το προβλέπει και πάλι μείωση πωλήσεων και κερδών το 2015, ενώ ποσοστό άνω του 33% απέφυγε ή δεν ήταν σε θέση να προβλέψει την εξέλιξη. Όσον αφορά τις προβλέψεις για επενδύσεις, η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από νομική μορφή, προβλέπει στασιμότητα το 2015.

Οι προβλέψεις των εμπορικών επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως νομικής μορφής) για το 2015 δείχνουν ότι παραμένει κυρίαρχη τάση η στασιμότητα στην απασχόληση. Στο επίπεδο των προσδοκιών για τη ρευστότητα, η σχετική πλειοψηφία των ΑΕ και ΕΠΕ προβλέπει αυξημένη ρευστότητα το 2015. Αντίθετα, στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ επικρατεί η αβεβαιότητα και η απαισιοδοξία για την εξέλιξη της ρευστότητάς τους. Εκτιμήσεις και προβλέψεις για τις πωλήσεις Όσον αφορά την εκτίμηση για την εξέλιξη των πωλήσεών τους κατά το 2014, από την τελευταία έρευνα αναδύεται έντονα η εικόνα ότι ήταν «αντίρροπες» οι εξελίξεις μεταξύ των δύο διακριτών ομάδων επιχειρήσεων στο εμπόριο. Η επιδείνωση στο επίπεδο του κύκλου εργασιών εξακολουθεί να κυριαρχεί στις μικρότερες επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, το 62,3% των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ εκτίμησαν ότι οι πωλήσεις τους είναι χαμηλότερες το 2014. Αξίζει, βέβαια, να επισημανθεί ότι τα παραπάνω ποσοστά έχουν περιοριστεί σχεδόν κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες συγκριτικά με τα αντίστοιχα (για το 2013) που υπήρχαν στην περσινή έρευνα. Αντίθετα, στην πλευρά των μεγαλύτερων εμπορικών επιχειρήσεων διαπιστώνεται ουσιώδης βελτίωση. Οι 8 στις 10 εταιρείες ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι οι πωλήσεις τους το 2014 δεν παρουσιάζουν επιδείνωση (παρέμειναν σταθερές ή αυξήθηκαν), γεγονός που συνιστά «ανατροπή» της φθίνουσας πορείας των τελευταίων ετών. Το μερίδιο όσων εκτιμούν και πάλι επιδείνωση έχει συρρικνωθεί σε 19,4% το 2014 (πολύ χαμηλότερο από το αντίστοιχο των αρνητικών εκτιμήσεων για το προηγούμενο έτος). Παρατηρείται επίσης ότι η αύξηση των πωλήσεων για τις ΑΕ και ΕΠΕ (ανεξαρτήτως τομέα δραστηριότητας) το τρέχον έτος, έτσι όπως εκτιμάται στην παρούσα έρευνα, ήταν πολύ ευρύτερη από τις προσδοκίες τους τα ποσοστά όσων προσδοκούσαν στην περσινή έρευνα ότι οι πωλήσεις τους θα αυξηθούν το 2014 υπολείπονται σχεδόν κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τις παρούσες εκτιμήσεις περί βελτίωσης. Οι «αντίρροπες» εξελίξεις που προαναφέρθηκαν εντοπίζονται και σε όλους τους επιμέρους τομείς. Όσον αφορά τις ΑΕ και ΕΠΕ, σε σχετικά καλύτερη μοίρα φαίνεται ότι είναι εκείνες του χονδρικού εμπορίου, εφόσον τα ποσοστά των αισιόδοξων εκτιμήσεων ξεπέρασαν το, ενώ στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών κυριαρχούν οι αναφορές για στασιμότητα πωλήσεων. Αντίθετα, στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ οι εκτιμήσεις είναι πολύ χειρότερες από εκείνες των ΑΕ και ΕΠΕ, εφόσον σε όλους τους επιμέρους τομείς η μερίδα των απαισιόδοξων συνιστά την απόλυτη πλειοψηφία. Οι εκτιμήσεις για το 2014 είναι ανησυχητικές ιδιαίτερα στις μικρότερες επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου όπου σχεδόν οι 2 στις 3 επιχειρήσεις εκτιμούν μείωση του κύκλου εργασιών τους για το τρέχον έτος. Στις προβλέψεις των επιχειρήσεων για τις πωλήσεις τους το 2015 επικρατεί και πάλι μεγάλη απόσταση μεταξύ των δύο ομάδων επιχειρήσεων (βάσει νομικής μορφής). Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 191

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Στην πλευρά των μεγαλύτερων εμπορικών επιχειρήσεων επικρατεί αυξημένη αισιοδοξία για το επόμενο έτος. Συγκεκριμένα, πάνω από 4 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι οι πωλήσεις τους θα αυξηθούν το 2015 εάν δε συνυπολογιστούν και όσες προβλέπουν ότι δεν θα υποστούν απώλειες στις πωλήσεις τους (περίπου ίσες), τότε η ευρύτερη αυτή ομάδα καλύπτει τα 3/4 των επιχειρήσεων αυτής της νομικής μορφής. Αντίθετα, το μερίδιο όσων ΑΕ και ΕΠΕ προβλέπουν και νέα επιδείνωση έχει συρρικνωθεί σε 16,7%. Στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ επικρατεί ένα «μείγμα» απαισιοδοξίας και αβεβαιότητας, αφού σχεδόν το προβλέπει και πάλι μείωση το 2015, ενώ ένα ποσοστό 35,1% απέφυγε ή δεν ήταν σε θέση να προβλέψει την εξέλιξη. Αξίζει, βέβαια, να σημειωθεί ότι οι απαισιόδοξες προβλέψεις στις μικρότερες επιχειρήσεις (για τις πωλήσεις του επόμενου έτους) έχουν περιοριστεί στην παρούσα φάση, ενώ ήταν εμφανώς εντονότερες στην αμέσως προηγούμενη έρευνα. Ο δείκτης αισιοδοξίας ως προς τις πωλήσεις του 2015 διαφέρει ριζικά αναλόγως της νομικής μορφής των επιχειρήσεων. Στις ΑΕ και ΕΠΕ η πρότερη αρνητική κατάσταση έχει αναστραφεί και η ανάκαμψη των προσδοκιών για τις πωλήσεις είναι εμφανής, ιδιαίτερα στον τομέα εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, αλλά και στο χονδρικό εμπόριο. Ωστόσο παραμένουν απαισιόδοξες οι προσδοκίες στο λιανικό εμπόριο (γεγονός που συνάδει με τη διαπίστωση ότι συνεχίζεται η μείωση των οικογενειακών εισοδημάτων και της καταναλωτικής δαπάνης). Αντίθετα, στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ κυριαρχεί η άποψη ότι η κρίση δεν παρήλθε. Μεγαλύτερη σχετικά διαφορά μεταξύ αρνητικών-θετικών προβλέψεων εντοπίζεται κυρίως στις μικρές επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου και του τομέα εμπορίας αυτοκινήτωνανταλλακτικών (διαφορά περίπου 31 και 25 ποσοστιαίων μονάδων αντίστοιχα). Ηπιότερη είναι η κατάσταση στο χονδρικό εμπόριο. Πίνακας 4.1 Οι πωλήσεις του ελληνικού εμπορίου: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 (% των επιχειρήσεων) Πωλήσεις Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερες 34,3 12,1 12,4 7,8 46,3 14,6 10,4 8,4 Περίπου ίσες 46,3 35,4 24,3 20,4 27,8 35,4 14,7 26,0 Χαμηλότερες 19,4 52,0 62,3 71,1 16,7 39,4 39,8 54,5 Δ/Γ-Δ/Α 0,5 1,1 0,7 9,3 10,6 35,1 11,1 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 192

Πίνακας 4.2 Οι πωλήσεις του ελληνικού εμπορίου: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 Ανάλυση ανά τομέα εμπορικής δραστηριότητας (% των επιχειρήσεων) Εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών Πωλήσεις Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερες 26,7 10,7 9,6 6 10,7 1,9 Περίπου ίσες 66,7 31,6 30,4 19,2 2 47,4 12,5 17,3 Χαμηλότερες 6,7 68,4 57,1 71,2 36,8 35,7 55,8 Δ/Γ-Δ/Α 1,8 2 15,8 41,1 25,0 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Χονδρικό εμπόριο Πωλήσεις Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερες 40,9 13,9 12,4 11,0 51,5 14,6 16,2 13,3 Περίπου ίσες 47,0 38,7 34,3 21,7 31,8 36,5 23,8 26,6 Χαμηλότερες 12,1 46,7 52,4 66,2 12,1 39,4 39,0 48,3 Δ/Γ-Δ/Α 0,7 1,0 1,1 4,5 9,5 21,0 11,8 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Λιανικό εμπόριο Πωλήσεις Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερες 22,2 11,9 12,5 6,4 25,9 21,4 9,6 7,0 Περίπου ίσες 33,3 26,2 22,4 2 22,2 26,2 13,6 26,4 Χαμηλότερες 44,4 61,9 64,0 73,0 37,0 40,5 40,2 56,8 Δ/Γ-Δ/Α 1,0 0,6 14,8 11,9 36,6 9,9 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 Πίνακας 4.3 Δείκτης αισιοδοξίας * για τις πωλήσεις ΑΕ-ΕΠΕ ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ 2015 2014 2015 2014 Αυτοκίνητα-ανταλλακτικά 6-36,8-25,0-53,8 Χονδρικό εμπόριο 39,4-24,8-22,9-35,0 Λιανικό εμπόριο -11,1-19,0-30,6-49,9 Σύνολο 29,6-24,7-29,4-46,2 * Διαφορά ποσοστού θετικών και αρνητικών απαντήσεων Εκτιμήσεις και προβλέψεις για τα κέρδη Ανάλογη εικόνα προς αυτήν των πωλήσεων υπάρχει και στις εκτιμήσεις για την εξέλιξη της κερδοφορίας των εμπορικών επιχειρήσεων το 2014, εφόσον επικρατούν διαμετρικά αντίθετες απόψεις μεταξύ των δύο διακριτών ομάδων επιχειρήσεων στο εμπόριο. 193

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Στην πλευρά των μεγαλύτερων εμπορικών επιχειρήσεων διαπιστώνεται μεγάλη βελτίωση, ώστε μπορεί να υποστηριχθεί ότι οι επιχειρήσεις αυτές θεωρούν ότι «βγαίνουν από τη στενωπό». Οι 8 στις 10 εταιρείες ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι η κερδοφορία τους το 2014 δεν παρουσιάζει επιδείνωση (παραμένει σταθερή ή αυξήθηκε), εκτίμηση εντελώς διαφορετική σε σχέση με τα αμέσως προηγούμενα έτη. Επίσης, το μερίδιο όσων εκτιμούν και πάλι επιδείνωση έχει συρρικνωθεί σε 19,4% το 2014 (πολύ χαμηλότερο από τα αντίστοιχο των αρνητικών εκτιμήσεων για το προηγούμενο έτος). Παρατηρείται επίσης στις ΑΕ και ΕΠΕ (ανεξαρτήτως τομέα δραστηριότητας) ότι η παρούσα εκτίμηση πως η κερδοφορία τους θα βελτιωθεί το 2014 ήταν πολύ ευρύτερη από τις προσδοκίες τους τα ποσοστά όσων προσδοκούσαν στην περσινή έρευνα ότι τα κέρδη τους θα αυξηθούν το 2014 υπολείπονται σχεδόν κατά 21 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τις παρούσες εκτιμήσεις περί βελτίωσης. Στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ υπάρχει διάχυτη η εκτίμηση για νέα επιδείνωση της κερδοφορίας το 2014. Η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων αυτών (64,2%) εκτίμησαν ότι τα κέρδη τους θα μειωθούν και πάλι, ενώ παραμένει πολύ χαμηλό το ποσοστό όσων εκτιμούν άνοδο κερδών. Οι «αντίρροπες» εκτιμήσεις εντοπίζονται και σε όλους τους επιμέρους τομείς. Όσον αφορά τις ΑΕ και ΕΠΕ, σε σχετικά καλύτερη μοίρα φαίνεται ότι είναι εκείνες του χονδρικού εμπορίου, τομέας στον οποίο τα ποσοστά των εκτιμήσεων περί ανόδου συγκεντρώνουν το 42,4%, ενώ ακριβώς το ίδιο ποσοστό αναλογεί και σε όσους εκτιμούν σταθερότητα κερδών το 2014. Στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, οι 2 στις 3 επιχειρήσεις εκτιμούν ότι τα κέρδη τους θα παραμείνουν σταθερά, ενώ στο λιανικό εμπόριο η σχετική πλειοψηφία αναμένει επιδείνωση της κερδοφορίας. Αντίθετα, στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ οι εκτιμήσεις για νέα επιδείνωση της κερδοφορίας κυριαρχούν σε όλους τους τομείς, με τη μερίδα των απαισιόδοξων να συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία. Πολύ εντονότερη αίσθηση επιδείνωσης χαρακτηρίζει τους τομείς του λιανικού εμπορίου και της εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, αφού ξεπερνούν τις 6 στις 10 οι επιχειρήσεις που εκτιμούν επιδείνωση κερδών το 2014. Στις προβλέψεις των επιχειρήσεων για την κερδοφορία τους το 2015 επικρατεί και πάλι μεγάλη απόσταση μεταξύ των δύο ομάδων επιχειρήσεων (βάσει νομικής μορφής). Μεταξύ των μεγαλύτερων εμπορικών επιχειρήσεων επικρατεί αυξημένη αισιοδοξία για το επόμενο έτος. Πράγματι, πάνω από 4 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι τα κέρδη τους θα αυξηθούν το 2015 (αποτελούν τη σχετική πλειοψηφία) εάν δε συνυπολογιστούν και όσες προβλέπουν ότι δεν θα υποστούν απώλειες κερδών (στασιμότητα), τότε η ευρύτερη αυτή ομάδα καλύπτει σχεδόν τα 3/4 των επιχειρήσεων αυτής της νομικής μορφής. Όσον αφορά την τομεακή κατανομή των προβλέψεων στις ΑΕ και ΕΠΕ, εντονότερη αισιοδοξία εντοπίζεται στην εμπορία αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, με τις 6 στις 10 εταιρείες του τομέα να προβλέπουν άνοδο κερδών το 2015, ενώ ακολουθούν και οι επιχειρήσεις του χονδρικού εμπορίου, όπου τα ποσοστά των αισιόδοξων προβλέψεων ξεπέρασαν το 5. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο στο λιανικό εμπόριο, όπου η πλάστιγγα γέρνει προς την πλευρά της επιδείνωσης της κερδοφορίας. 194

Πίνακας 4.4 Τα καθαρά κέρδη του ελληνικού εμπορίου: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 (% των επιχειρήσεων) Κέρδη Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερα 35,2 9,1 8,7 5,3 46,3 14,1 8,7 7,4 Περίπου ίσα 44,4 32,8 25,5 20,1 27,8 34,8 16,3 26,0 Χαμηλότερα 19,4 55,1 64,2 72,4 16,7 37,9 39,3 54,6 Δ/Γ-Δ/Α 0,9 3,0 1,6 2,2 9,3 13,1 35,8 12,0 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Πίνακας 4.5 Τα καθαρά κέρδη του ελληνικού εμπορίου: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 Ανάλυση ανά τομέα εμπορικής δραστηριότητας (% των επιχειρήσεων) Εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών Κέρδη Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερα 26,7 3,6 5,8 6 7,1 3,8 Περίπου ίσα 66,7 26,3 32,1 15,4 2 47,4 19,6 15,4 Χαμηλότερα 6,7 73,7 62,5 75,0 36,8 32,1 53,8 Δ/Γ-Δ/Α 1,8 3,8 2 15,8 41,1 26,9 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Χονδρικό εμπόριο Κέρδη Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερα 42,4 10,9 12,4 8,0 51,5 13,9 13,3 12,5 Περίπου ίσα 42,4 37,2 32,4 20,9 31,8 38,0 26,7 25,5 Χαμηλότερα 13,6 47,4 54,3 69,2 12,1 38,0 38,1 49,4 Δ/Γ-Δ/Α 1,5 4,4 1,0 1,9 4,5 10,2 21,9 12,5 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Λιανικό εμπόριο Κέρδη Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερα 22,2 7,1 8,5 4,2 25,9 21,4 8,1 5,7 Περίπου ίσα 37,0 21,4 24,0 20,1 22,2 19,0 14,6 27,0 Χαμηλότερα 40,7 71,4 65,7 73,5 37,0 38,1 4 56,7 Δ/Γ-Δ/Α 1,7 2,2 14,8 21,4 37,3 10,7 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 Στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ οι προσδοκίες για τα κέρδη τους το 2015 είναι αντίστοιχες με τις προαναφερθείσες προβλέψεις για τις πωλήσεις τους. Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας επιβεβαιώνουν ότι επικρατεί το ίδιο «μείγμα» απαισιοδοξίας και αβεβαιότητας, αφού σχεδόν το προβλέπει και πάλι μείωση κερδών το 2015, ενώ ένα ποσοστό 36% περίπου απέφυγε ή δεν ήταν σε θέση να προβλέψει την εξέλιξη. 195

Οι μεγαλύτερες ανησυχίες εντοπίζονται στις μικρότερες επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου, όπου οι 4 στις 10 επιχειρήσεις προβλέπουν συρρίκνωση της κερδοφορίας τους το 2015 και ακολουθούν, με μικρή μόνο διαφορά, οι επιχειρήσεις του χονδρικού εμπορίου. Εξετάζοντας το δείκτη αισιοδοξίας ως προς τα κέρδη του 2015 αναδύεται η ίδια (σχεδόν) εικόνα όπως και στις πωλήσεις. Στις μεν ΑΕ και ΕΠΕ η πρότερη αρνητική κατάσταση έχει αναστραφεί και επικρατεί πολύ μεγαλύτερη αισιοδοξία, ιδιαίτερα στον τομέα εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, αλλά και στο χονδρικό εμπόριο. Αντίθετα, στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ κυριαρχούν για μία ακόμη φορά οι απαισιόδοξες προβλέψεις (ανεξαρτήτως τομέα δραστηριότητας), η έντασή τους όμως φαίνεται ότι έχει μετριασθεί στην παρούσα έρευνα. Το μεγαλύτερο «έλλειμμα» αισιοδοξίας εντοπίζεται κυρίως στις μικρές επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου. 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 4.6 Δείκτης αισιοδοξίας * για τα κέρδη ΑΕ-ΕΠΕ ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ 2015 2014 2015 2014 Αυτοκίνητα-ανταλλακτικά 6-36,8-25,0-5 Χονδρικό εμπόριο 39,4-24,1-24,8-36,9 Λιανικό εμπόριο -11,1-16,7-31,9-51,0 Σύνολο 29,6-23,7-30,7-47,3 * Διαφορά ποσοστού θετικών και αρνητικών απαντήσεων Εκτιμήσεις και προβλέψεις για τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου Αναφορικά με τις εκτιμήσεις για τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου το 2014, από τις απαντήσεις προκύπτει ότι οι εμπορικές επιχειρήσεις δεν έχουν μεταβάλει την επενδυτική τους συμπεριφορά, όπως δηλώνουν οι 7 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ και περί τα 2/3 των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ. Θετικά αξιολογείται το γεγονός της διεύρυνσης της μερίδας των ΑΕ και ΕΠΕ που δήλωσαν ότι οι επενδύσεις τους ήταν υψηλότερες το 2014 (ποσοστό που ανήλθε σε 18,5%), ενώ στις μικρότερες επιχειρήσεις το αντίστοιχο ποσοστό παραμένει μονοψήφιο. Σε όλους τους τομείς του εμπορίου η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, δήλωσε στασιμότητα. Επισημαίνεται ωστόσο η σημαντική αύξηση του μεριδίου των ΑΕ και ΕΠΕ του χονδρικού εμπορίου και των αυτοκινήτων που δήλωσαν ότι οι επενδύσεις τους ήταν υψηλότερες το 2014 (μερίδιο της τάξης του ). Όσον αφορά τις προβλέψεις για τα επενδυτικά σχέδια κατά το 2015, οι εμπορικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, κατά πλειοψηφία δήλωσαν και πάλι στασιμότητα, εντούτοις έχουν περιοριστεί τα ποσοστά των σχετικών αναφορών σε σχέση με την περσινή έρευνα. Παρ όλα αυτά, ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι σχεδόν 3 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ (ανεξαρτήτως τομέα) σκοπεύουν να προβούν σε αυξημένες επενδύσεις. Στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ πέραν της επικρατούσας στασιμότητας, εντύπωση προκαλεί το φαινόμενο του τριπλασιασμού της μερίδας των επιχειρήσεων που διακατέχονται από αβεβαιότητα (ή και αδυναμία να προβλέψουν την επενδυτική τους συμπεριφορά). 196

Πίνακας 4.7 Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου του ελληνικού εμπορίου: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 (% των επιχειρήσεων) Επενδύσεις παγίου κεφαλαίου Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερες 18,5 4,0 6,0 3,7 28,7 5,6 6,4 4,4 Περίπου ίσες 70,4 89,4 74,0 68,3 52,8 71,2 47,5 57,5 Χαμηλότερες 10,2 5,6 18,6 26,5 9,3 10,6 10,1 26,1 Δ/Γ-Δ/Α 0,9 1,0 1,4 1,6 9,3 12,6 36,1 12,0 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Πίνακας 4.8 Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου του ελληνικού εμπορίου: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 Ανάλυση ανά τομέα εμπορικής δραστηριότητας (% των επιχειρήσεων) Εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών Επενδύσεις παγίου κεφαλαίου Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερες 2 5,3 1,8 3,8 4 3,6 3,8 Περίπου ίσες 73,3 78,9 69,6 38,5 4 78,9 37,5 26,9 Χαμηλότερες 6,7 15,8 26,8 55,8 5,3 17,9 46,2 Δ/Γ-Δ/Α 1,8 1,9 2 15,8 41,1 23,1 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Χονδρικό εμπόριο Επενδύσεις παγίου κεφαλαίου Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερες 19,7 3,6 7,6 5,7 27,3 5,8 9,5 5,7 Περίπου ίσες 74,2 92,7 79,0 70,3 63,6 74,5 61,0 63,1 Χαμηλότερες 4,5 2,9 10,5 22,8 4,5 9,5 6,7 18,3 Δ/Γ-Δ/Α 1,5 0,7 2,9 1,1 4,5 10,2 22,9 12,9 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Λιανικό εμπόριο Επενδύσεις παγίου κεφαλαίου Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερες 14,8 4,8 6,0 2,9 25,9 7,1 6,2 3,9 Περίπου ίσες 59,3 83,3 73,6 69,7 33,3 57,1 46,3 57,7 Χαμηλότερες 25,9 9,5 19,2 25,7 25,9 16,7 1 27,5 Δ/Γ-Δ/Α 2,4 1,2 1,7 14,8 19,0 37,5 10,9 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 197

Στο επίπεδο των προσδοκιών για τα επενδυτικά σχέδια του επομένου έτους, διαπιστώνεται θεαματική βελτίωση προσδοκιών στην πλευρά των ΑΕ και ΕΠΕ, όπως φανερώνει και ο σχετικός δείκτης αισιοδοξίας, με την καθολική επικράτηση των θετικών έναντι των αρνητικών απαντήσεων. Η βελτίωση των προσδοκιών είναι ιδιαίτερα τονισμένη στον τομέα των αυτοκινήτων-ανταλλακτικών. Στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ εξακολουθεί να επικρατεί απαισιοδοξία, όμως ενθαρρυντικό είναι το γεγονός της έντονης συρρίκνωσης του αρνητικού ισοζυγίου, με τη διαφορά μεταξύ αρνητικών και θετικών απαντήσεων να μειώνεται δραστικά, σε μόλις 4 ποσοστιαίες μονάδες περίπου υπέρ των αρνητικών. 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 4.9 Δείκτης αισιοδοξίας * για τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου ΑΕ-ΕΠΕ ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ 2015 2014 2015 2014 Αυτοκίνητα-ανταλλακτικά 4-5,3-14,3-42,3 Χονδρικό εμπόριο 22,7-3,6 2,9-12,5 Λιανικό εμπόριο -9,5-3,8-23,6 Σύνολο 19,4-5,1-3,7-21,7 * Διαφορά ποσοστού θετικών και αρνητικών απαντήσεων Εκτιμήσεις και προβλέψεις για τα αποθέματα Εξετάζοντας τις εκτιμήσεις των επιχειρήσεων στο θέμα της αποθεματοποίησης, στην παρούσα έρευνα φαίνεται ότι οι εμπορικές επιχειρήσεις διατήρησαν σταθερά τα αποθέματά τους το 2014, σε αντίθεση με τα προηγούμενα έτη όπου υπήρξε μείωση αποθεμάτων, γεγονός φυσικό δεδομένης της πτώσης της ζήτησης εξαιτίας της συνεχιζόμενης ύφεσης. Η επιλογή αυτή ήταν ξεκάθαρη στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, με την απόλυτη πλειονότητα των ΑΕ και ΕΠΕ να δηλώνουν διατήρηση σταθερής αποθεματοποίησης για το τρέχον έτος. Στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ, η σχετική πλειοψηφία των μικρότερων επιχειρήσεων κράτησε σταθερά τα αποθέματά της, ωστόσο παραμένει υψηλό το μερίδιο όσων εξακολουθούν να δηλώνουν μείωση της αποθεματοποίησης (περίπου 4 στις 10 επιχειρήσεις). Από την άλλη πλευρά, στις ΑΕ και ΕΠΕ, οι εταιρείες που δήλωσαν μειωμένη αποθεματοποίηση το τρέχον έτος καλύπτουν μερίδιο 24,1%, δραστικά μειωμένο σε σχέση με την περσινή έρευνα. Από τομεακή άποψη, στις ΑΕ και ΕΠΕ η υπεροχή των επιχειρήσεων που εκτίμησαν σταθερό ύψος αποθεμάτων εντοπίζεται και στους τρεις τομείς της εμπορικής δραστηριότητας. Είναι πάντως εντονότερη σε εκείνες του χονδρικού εμπορίου και του τομέα αυτοκινήτωνανταλλακτικών. Στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ η κατάσταση είναι ανεστραμμένη, αφού υπερέχουν οι αναφορές για μειωμένο ύψος αποθεμάτων στους δύο παραπάνω τομείς, ενώ στο λιανικό εμπόριο η σχετική πλειονότητα των επιχειρήσεων δηλώνει διατήρηση αποθεμάτων στα ίδια επίπεδα. 198

Πίνακας 4.10 Τα αποθέματα του ελληνικού εμπορίου: Εκτιμήσεις για το 2014 - Προβλέψεις για το 2015 (% των επιχειρήσεων) Αποθέματα Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερα 20,4 6,1 8,3 9,2 26,9 7,6 5,2 6,3 Περίπου ίσα 54,6 28,8 46,9 31,1 5 44,9 34,3 40,9 Χαμηλότερα 24,1 64,6 43,1 58,1 13,9 35,4 24,9 40,8 Δ/Γ-Δ/Α 0,9 0,5 1,6 1,6 9,3 12,1 35,5 12,0 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Πίνακας 4.11 Τα αποθέματα του ελληνικού εμπορίου: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 Ανάλυση ανά τομέα εμπορικής δραστηριότητας (% των επιχειρήσεων) Εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών Αποθέματα Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερα 26,7 5,3 13,5 26,7 1,8 3,8 Περίπου ίσα 53,3 10,5 48,2 40,4 53,3 47,4 35,7 23,1 Χαμηλότερα 2 84,2 5 44,2 36,8 23,2 5 Δ/Γ-Δ/Α 1,8 1,9 2 15,8 39,3 23,1 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Χονδρικό εμπόριο Αποθέματα Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερα 21,2 6,6 13,3 11,0 27,3 8,0 5,7 8,0 Περίπου ίσα 59,1 32,1 37,1 34,6 57,6 46,0 4 39,2 Χαμηλότερα 18,2 60,6 48,6 53,2 10,6 35,8 31,4 39,5 Δ/Γ-Δ/Α 1,5 0,7 1,0 1,1 4,5 10,2 22,9 13,3 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Λιανικό εμπόριο Αποθέματα Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερα 14,8 4,8 8,3 8,1 25,9 9,5 5,4 5,8 Περίπου ίσα 44,4 26,2 48,2 29,1 29,6 40,5 33,5 42,9 Χαμηλότερα 40,7 69,0 41,9 61,0 29,6 33,3 24,1 40,6 Δ/Γ-Δ/Α 1,7 1,7 14,8 16,7 37,0 10,7 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 199

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Οι προβλέψεις των επιχειρήσεων για τα αποθέματά τους το 2015 αναδεικνύουν μια διαφορετική συμπεριφορά μεταξύ των δύο διακριτών ομάδων. Από τη μία πλευρά, στις ΑΕ και ΕΠΕ οι προβλέψεις περί στασιμότητας αφορούν τη 1 στις 2 εταιρείες, ενώ έχει αυξηθεί με έντονο ρυθμό η συμμετοχή της μερίδας των επιχειρήσεων που προβλέπει αυξημένη αποθεματοποίηση (μερίδιο 27% περίπου). Σε τομεακό επίπεδο, η αριθμητική υπεροχή εκείνων που αναμένουν ότι τα αποθέματά τους θα είναι σταθερά εντοπίζεται μόνο στους τομείς του χονδρικού εμπορίου και του τομέα αυτοκινήτων-ανταλλακτικών. Στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ ωστόσο, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το φαινόμενο του τριπλασιασμού των επιχειρήσεων που διακατέχονται από αβεβαιότητα, ομάδα που συγκεντρώνει το 35,5%, ποσοστό περίπου ισοδύναμο με εκείνο όσων προβλέπουν στασιμότητα αποθεμάτων το επόμενο έτος. Εξετάζοντας το δείκτη αισιοδοξίας ως προς την εξέλιξη της αποθεματοποίησης κατά το 2015, στις μεν ΑΕ και ΕΠΕ, η πρότερη αρνητική κατάσταση έχει αναστραφεί και επικρατεί σαφώς μεγαλύτερη αισιοδοξία, ιδιαίτερα στον τομέα εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, αλλά και στο χονδρικό εμπόριο. Αντίθετα, στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ κυριαρχούν για μία ακόμη φορά οι απαισιόδοξες προβλέψεις (ανεξαρτήτως τομέα δραστηριότητας), η έντασή τους όμως φαίνεται ότι έχει κάπως μετριασθεί στην παρούσα έρευνα. Το μεγαλύτερη «έλλειμμα» αισιοδοξίας εντοπίζεται κυρίως στις μικρές επιχειρήσεις του χονδρικού εμπορίου. Πίνακας 4.12 Δείκτης αισιοδοξίας * για τα αποθέματα ΑΕ-ΕΠΕ ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ 2015 2014 2015 2014 Αυτοκίνητα-ανταλλακτικά 26,7-36,8-21,4-46,2 Χονδρικό εμπόριο 16,7-27,7-25,7-31,6 Λιανικό εμπόριο -3,7-23,8-18,8-34,8 Σύνολο 13,0-27,8-19,7-34,5 * Διαφορά ποσοστού θετικών και αρνητικών απαντήσεων Εκτιμήσεις και προβλέψεις για την απασχόληση Οι συνθήκες απασχόλησης στο εμπόριο, μετά τις διαδοχικές μειώσεις προσωπικού των προηγούμενων ετών, δείχνουν ότι η κατάσταση το 2014 έχει πλέον παγιωθεί. Από τις απαντήσεις στη φετινή έρευνα προκύπτει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων του εμπορίου δηλώνει ότι διατήρησε σταθερή την απασχόληση κατά το τρέχον έτος, φαινόμενο πιο έντονο στις μικρότερες επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, οι 9 στις 10 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ δήλωσαν ότι κατόρθωσαν να κρατήσουν σταθερό το προσωπικό τους, ενώ στις ΑΕ και ΕΠΕ το σχετικό ποσοστό ήταν της τάξης του 7. Επίσης, το 19,4% των ΑΕ και ΕΠΕ δήλωσαν ότι προχώρησαν σε αύξηση του προσωπικού τους το 2014, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις ΟΕ- ΕΕ και ΑτΕ παραμένει αμελητέο. Όσον αφορά τους επιμέρους τομείς, η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως νομικής μορφής) και των τριών τομέων δηλώνει ότι διατήρησε αμετάβλητη την απασχόληση το 2014. Όσον αφορά τις αρνητικές απαντήσεις (περικοπή της απασχόλησης), ξε- 200

χωρίζουν οι ΑΕ και ΕΠΕ του λιανικού εμπορίου, όπου το σχετικό ποσοστό διαμορφώθηκε σε 22,2%, σημαντικά υψηλότερο συγκριτικά με όλες τις λοιπές ομάδες επιχειρήσεων. Πίνακας 4.13 Η απασχόληση στο ελληνικό εμπόριο: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 (% των επιχειρήσεων) Απασχόληση Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερη 19,4 4,0 2,4 2,2 26,9 9,1 3,8 3,2 Περίπου στάσιμη 70,4 78,3 89,5 87,8 54,6 66,7 54,3 75,0 Χαμηλότερη 10,2 16,7 7,0 9,2 9,3 10,6 6,1 9,9 Δ/Γ-Δ/Α 1,0 1,1 0,9 9,3 13,6 35,9 11,9 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Πίνακας 4.14 Η απασχόληση στο ελληνικό εμπόριο: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 Ανάλυση ανά τομέα εμπορικής δραστηριότητας (% των επιχειρήσεων) Εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών Απασχόληση Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερη 13,3 5,3 1,8 1,9 33,3 5,4 Περίπου στάσιμη 86,7 94,7 85,7 82,7 46,7 78,9 41,1 67,3 Χαμηλότερη 10,7 13,5 5,3 12,5 7,7 Δ/Γ-Δ/Α 1,8 1,9 2 15,8 41,1 25,0 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Χονδρικό εμπόριο Απασχόληση Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερη 21,2 4,4 2,9 2,7 25,8 10,2 2,9 5,3 Περίπου στάσιμη 71,2 76,6 92,4 87,5 65,2 70,1 68,6 76,4 Χαμηλότερη 7,6 18,2 3,8 9,1 4,5 9,5 6,7 5,3 Δ/Γ-Δ/Α 0,7 1,0 0,8 4,5 10,2 21,9 12,9 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Λιανικό εμπόριο Απασχόληση Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερη 18,5 2,4 2,4 2,0 25,9 9,5 3,8 2,6 Περίπου στάσιμη 59,3 76,2 89,4 88,3 33,3 5 53,3 75,1 Χαμηλότερη 22,2 19,0 7,2 8,8 25,9 16,7 5,5 11,7 Δ/Γ-Δ/Α 2,4 1,0 0,9 14,8 23,8 37,4 10,6 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Μέρος 4 201

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Οι προβλέψεις των εμπορικών επιχειρήσεων για το 2015 δείχνουν ότι παραμένει κυρίαρχη τάση η στασιμότητα στην απασχόληση. Οι επιχειρήσεις που προβλέπουν στασιμότητα απασχόλησης το επόμενο έτος καλύπτουν το 54% των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ και σχεδόν το 55% των ΑΕ και ΕΠΕ. Παράλληλα, ιδιαίτερα ενθαρρυντικό θεωρείται το γεγονός ότι ένα ποσοστό σχεδόν 27% των ΑΕ και ΕΠΕ προβλέπει αυξημένη απασχόληση το επόμενο έτος. Η παγίωση της κατάστασης (όσον αφορά την απασχόληση κατά το 2015) χαρακτηρίζει και τους τρεις τομείς, ωστόσο είναι πολύ πιο έντονη στον τομέα του χονδρικού εμπορίου. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι προβλέψεις για περαιτέρω επιδείνωση στην απασχόληση του εμπορίου τείνουν να εκλείψουν στην ομάδα των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ, όπου το αρνητικό ισοζύγιο των 6,7 μονάδων της περσινής έρευνας (που αφορούσε τις προσδοκίες για το 2014) μειώθηκε σε μόλις 2,3 μονάδες στην παρούσα έρευνα. Η κατάσταση μάλιστα έχει ήδη αντιστραφεί στην πλευρά των ΑΕ και ΕΠΕ, όπου έχουν επικρατήσει με σαφή διαφορά (17,6 μονάδες) οι θετικές έναντι των αρνητικών απαντήσεων. Πίνακας 4.15 Δείκτης αισιοδοξίας * για την απασχόληση ΑΕ-ΕΠΕ ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ 2015 2014 2015 2014 Αυτοκίνητα-ανταλλακτικά 33,3-5,3-7,1-7,7 Χονδρικό εμπόριο 21,2 0,7-3,8 Λιανικό εμπόριο -7,1-1,7-9,1 Σύνολο 17,6-1,5-2,3-6,7 * Διαφορά ποσοστού θετικών και αρνητικών απαντήσεων Διάγραµµα 4.14 Προβλέψεις για τη µεταβολή της απασχόλησης στις εµπορικές επιχειρήσεις το 2015 Ανάλυση ανά νοµική µορφή (% ποσοστό επιχειρήσεων) 10 9,3 9,3 54,6 35,9 6,1 54,3 26,9 ΑΕ και ΕΠΕ 3,8 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ Σηµαντικά υψηλότερη Περίπου στάσιµη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α 202

Όπως και στην περσινή Έκθεση, αναλύθηκαν οι προβλέψεις για την απασχόληση σε μεγαλύτερο επίπεδο λεπτομέρειας και για τα δύο σύνολα νομικών μορφών επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, οι ΑΕ και ΕΠΕ διακρίθηκαν σε τρία στρώματα: επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 9 εργαζoμένους, 10 έως και 49 εργαζομένους και 50 εργαζομένους και άνω 4. Οι ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ διαχωρίστηκαν επίσης σε τρία στρώματα: επιχειρήσεις με 1 εργαζόμενο, με 2 έως και 9 εργαζομένους και με 10 εργαζομένους και άνω. 10 Διάγραµµα 4.15 Προβλέψεις για τη µεταβολή της απασχόλησης στις ΑΕ και ΕΠΕ το 2015 Ανάλυση ανά στρώµα απασχόλησης (% ποσοστό επιχειρήσεων) 5,6 12,7 62,0 19,7 12,5 3,1 46,9 37,5 0-9 εργαζόµενοι 10-49 εργαζόµενοι Πάνω από 50 εργαζόµενοι 4 0.0 6 Αποτελέσματα της δειγματοληπτικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ για τις εμπορικές επιχειρήσεις Σηµαντικά υψηλότερη Περίπου στάσιµη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α Μέρος 4 Διάγραµµα 4.16 Προβλέψεις για τη µεταβολή της απασχόλησης στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ το 2015 Ανάλυση ανά στρώµα απασχόλησης (% ποσοστό επιχειρήσεων) 10 41,1 32,9 29,4 4,1 7,1 11,8 50,7 56,6 47,1 4,1 3,4 11,8 0-1 εργαζόµενος 2-9 εργαζόµενοι Πάνω από 10 εργαζόµενοι Σηµαντικά υψηλότερη Περίπου στάσιµη Σηµαντικά χαµηλότερη Δ/Γ-Δ/Α 4. Τα αποτελέσματα της κατηγορίας 50 εργαζόμενοι και άνω στις ΑΕ και ΕΠΕ θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με επιφύλαξη λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος. 203

Αρχικά πρέπει να τονιστεί ότι η πλειοψηφία των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ (σε όλα τα κλιμάκια μεγέθους) προβλέπει κυρίως στασιμότητα απασχόλησης για το 2015, παράλληλα όμως έχει διευρυνθεί εντυπωσιακά η μερίδα των επιχειρήσεων που διακατέχονται από αβεβαιότητα. Από την ανάλυση των απαντήσεων των ΑΕ και ΕΠΕ προκύπτει ότι τα υψηλότερα ποσοστά εταιρειών που προβλέπουν στασιμότητα της απασχόλησης (62%) συναντώνται στις ΑΕ και ΕΠΕ που απασχολούν μέχρι 9 άτομα προσωπικό. Στην ομάδα των μεσαίων ΑΕ και ΕΠΕ οι αναφορές περί στασιμότητας συγκεντρώνουν τη σχετική πλειοψηφία των επιχειρήσεων. Αντίθετα, στις μεγάλες ΑΕ και ΕΠΕ η μερίδα των εταιρειών που προσδοκούν να αυξήσουν την απασχόληση το 2015 συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία, με. 5 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Εκτιμήσεις και προβλέψεις για τη ρευστότητα Οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τις συνθήκες ρευστότητας το 2014 συγκλίνουν στο ότι δεν έχει αποκατασταθεί η ομαλή ροή στην αγορά. Η έλλειψη ρευστότητας είναι εμφανώς μεγαλύτερη στις ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ, οι οποίες σε ποσοστό 55,1% εκτίμησαν ότι επιδεινώθηκε περαιτέρω η ρευστότητά τους. Στις ΑΕ και ΕΠΕ η σχετική πλειονότητα των εταιρειών (45,4%) εκτιμά ότι η ρευστότητά τους παρέμεινε στάσιμη το 2014. Το εύρημα όμως που συνιστά ουσιαστική διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες έρευνες είναι ότι τα ποσοστά θετικών απαντήσεων (βελτίωση ρευστότητας) καλύπτουν πλέον το 34,3%. Στις ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ η αριθμητική υπεροχή όσων εκτίμησαν επιδείνωση της ρευστότητας είναι διάχυτη και στους τρεις τομείς του εμπορίου. Στην πλευρά των ΑΕ και ΕΠΕ τα υψηλότερα ποσοστά αναφορών περί σταθερής ρευστότητας προέρχονται από το εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών. Στο χονδρικό εμπόριο εντούτοις έχει αυξηθεί εντυπωσιακά το μερίδιο όσων εκτιμούν βελτίωση της ρευστότητάς τους, ώστε καθίσταται ισοδύναμο με το μερίδιο των αναφορών περί στασιμότητας. Στο επίπεδο των προβλέψεων για το 2015, αναλόγως της νομικής μορφής των επιχειρήσεων, προκύπτει διαμετρικά αντίθετη εικόνα. Στις ΑΕ και ΕΠΕ, ανεξαρτήτως τομέα, η σχετική πλειοψηφία των εταιρειών προβλέπει αυξημένη ρευστότητα το επόμενο έτος, σε ποσοστό 45,4%. Αντίθετα, στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ κυρίαρχη τάση είναι η αβεβαιότητα σχετικά με τις συνθήκες ρευστότητας το 2015, ενώ οι προβλέψεις για μειωμένη ρευστότητα και το επόμενο έτος προβάλλονται σχεδόν με την ίδια ένταση. Πίνακας 4.16 Η ρευστότητα στο ελληνικό εμπόριο: Εκτιμήσεις για το 2014 Προβλέψεις για το 2015 (% των επιχειρήσεων) Ρευστότητα Εκτιμήσεις Προβλέψεις Υψηλότερη 34,3 9,6 5,7 4,6 45,4 14,1 5,4 7,8 Στάσιμη 45,4 34,3 37,8 18,7 28,7 34,8 24,6 25,8 Χαμηλότερη 19,4 55,1 55,1 75,7 16,7 38,9 33,8 55,0 Δ/Γ-Δ/Α 0,9 1,0 1,3 1,0 9,3 12,1 36,2 11,4 Σύνολο 10 10 10 10 10 10 10 10 5. Βλ. υποσημείωση 4. 204