ΤΣΑΚΙΡΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ Καθηγητής ΤΕΙ-Ηπείρου

ΤΣΑΚΙΡΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ Καθηγητής ΤΕΙ-Ηπείρου Προβλήµατα εγκατάστασης Τριτοβάθµιων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων σε «µικροπόλεις». Η περίπτωση του Παραρτήµατος Ηγουµενίτσας του Τ.Ε.Ι.-Ηπείρου. 1 Με βάση το «παράδειγµα» ίδρυσης Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων σε επαρχιακές πόλεις όπως η περίπτωση της πόλης της Ηγουµενίτσας θα εξετάσουµε σε πιο βαθµό, µετά και τη δεκαετή λειτουργία των τριών Τµηµάτων του Παραρτήµατος, εκπληρώθηκαν ή όχι οι στόχοι και οι προσδοκίες που έθεσαν µε την ίδρυσή τους τόσο η πολιτεία όσο και η τοπική κοινωνία. Η εισήγηση είναι δοµηµένη σε δύο επίπεδα. Αρχικά θα παρουσιάσουµε την ί- δρυση και σταδιακή ανάπτυξη των τµηµάτων στο Παράρτηµα και θα αναφερθούµε στη δοµή και ανάπτυξη της πόλης της Ηγουµενίτσας. Στη συνέχεια θα αναφερθούµε στις σχέσεις Παραρτήµατος και τοπικής κοινωνίας γενικότερα, προκειµένου να διαπιστώσουµε τις όποιες επιδράσεις της φοιτητικής και ακαδηµαϊκής κοινότητας στην οικονοµία και κοινωνική ζωή της πόλης. Τέλος, θα πρέπει να απαντήσουµε και στο ερώτηµα: πώς θα επιλυθούν τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν τα Ανώτατα Περιφερειακά Ιδρύµατα ενόψει της γενικότερης κρίσης που διέρχεται η παιδεία στη χώρα µας αλλά και στην κατακόρυφη µείωση του αριθµού φοιτητών σε πολλά περιφερειακά τµήµατα των ΤΕΙ που είναι εγκατεστηµένα σε µικρές επαρχιακές πόλεις. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με την ίδρυση των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων (Τ.Ε.Ι), τα οποία από το 2001 ανήκουν πια στην τριτοβάθµια εκπαίδευση, η πολιτεία έθετε ως αποστολή στα ΤΕΙ µεταξύ των άλλων: α) Να παρέχουν θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση, επαρκή για την εφαρµογή επιστηµονικών, τεχνολογικών καλλιτεχνικών ή άλλων γνώσεων και δεξιοτήτων στο επάγγελµα. β) Να συµβάλλουν στη δηµιουργία υπεύθυνων πολιτών, ικανών να συνεισφέρουν ως στελέχη εφαρµογής στα πλαίσια του δηµοκρατικού προγραµµατισµού, στην οικονοµική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και στ) Να συντονίζουν τις επιδιώξεις τους µε εκείνες των Α.Ε.Ι., όπως προβλέπονται µε το Ν. 1268/1982, στην κοινή προσπάθεια για µια αυτοδύναµη οικονοµική ανάπτυξη του τόπου 2. 1 Σ αυτό το άρθρο καταγράφεται και η προσωπική µου εµπειρία ως καθηγητή του παραρτήµατος σχετικά µε την επίδραση από τη λειτουργία Τµηµάτων του ΤΕΙ-Ηπείρου στην πόλη της Ηγουµενίτσας. 2 (Ν. 1268/82 "Για τη δοµή και λειτουργία Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων" ΦΕΚ 87/16.07.82 τ.α). Ιδρύονται Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (Τ.Ε.Ι.), τα οποία ανήκουν στην τριτοβάθµια εκπαίδευση ("...Υπάρχει η πρωτοβάθµια, η δευτεροβάθµια και η τριτοβάθµια εκπαίδευση. Σ' αυτήν ανήκουν τα Πανεπιστήµια, τα Πολυτεχνεία και τα Τ.Ε.Ι.", από την οµιλία του υπουργού Παιδείας στη Βουλή. Βλ. Πρακτικά Βουλής, Γ' περίοδος, Γ' Σύνοδος, συνεδρίαση Η' της 12-10-Ι983.) Τα Τ.Ε.Ι είναι νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου και αυτοδιοικούνται στα πλαίσια του νόµου αυτού και του εσωτερικού κανονισµού. 1

Την ίδια άποψη εκφράζανε και οι τοπικοί άρχοντες, Βουλευτές και Υπουργοί καθώς και οι επαγγελµατικοί σύλλογοι της πόλης. Το γεγονός και µόνο ότι οι µικρές σε πληθυσµό πόλεις ξαφνικά θα αποκτούσαν το status «πανεπιστη- µιούπολης», πρόσθετε µια ξεχωριστή αίγλη για την πόλη και ανέβαζε γενικά το prestige των κατοίκων της. Οι κάτοικοι όµως της κάθε πόλης απέβλεπαν εκείνοι βέβαια που θα είχαν κάτι να προσφέρουν στην επερχόµενη ενεργό ζήτηση λόγω εγκατάστασης των σπουδαστών πρωτίστως στην αύξηση του εισοδήµατός τους. Οι φοιτητές θεωρούνταν και θα αντιµετωπίζονται πάντα από την κάθε τοπική κοινωνία ως επιπρόσθετο καταναλωτικό κοινό, ως πηγή εισοδήµατος. Έτσι, βοηθούντος της πολιτικής συγκυρίας και των συγχρηµατοδοτήσεων από το επιχειρησιακό πρόγραµµα Εκπαίδευσης και αρχικής Επαγγελµατικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ) του Β Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (Κ.Π.Σ.) της Ευρωπαϊκής Κοινότητας αναπτύσσεται ένας αγώνας δρόµου µεταξύ των πόλεων και των κωµοπόλεων, προκειµένου να πετύχουν την ίδρυση ΤΕΙ ή τµηµάτων αυτών στην πόλη τους. 3 Έτσι, Φθάσαµε λοιπόν στο σηµείο, σήµερα, παραφράζοντας και το γνωστό σλόγκαν της στρατιωτικής δικτατορίας της 21. Απριλίου 1967 «κάθε χωριό και στάδιο, κάθε πόλη και γυµναστήριο» να είµαστε περήφανοι γιατί σχεδόν πετύχαµε κάθε περιφέρεια και πανεπιστήµιο και κάθε πόλη τουλάχιστον ένα Παράρτηµα ΤΕΙ. Είναι επίσης θεµιτό η ίδρυση κάθε ΤΕΙ ή Παραρτήµατος σε µια πόλη να θεωρείται σηµαντικό αβαντάζ για την επανεκλογή του ηµάρχου, του Νοµάρχη και φυσικά του τοπικού βουλευτή, πόσο µάλλον αν ο τελευταίος κατέχει και κυβερνητική θέση. Η Θεσπρωτία από αυτή την άποψη στάθηκε αρκετά τυχερή. Και µε τα δύο κυβερνητικά κόµµατα εξουσίας κατείχε τουλάχιστον - και όχι µόνο - τη θέση του Υφυπουργού Οικονοµικών. 1. Ι ΡΥΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙ-ΗΠΕΙΡΟΥ Με το Προεδρικό ιάταγµα 343/20-10-1994 ιδρύεται από το ακαδη- µαϊκό έτος 1994-95 Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα µε την επωνυµία Τ.Ε.Ι.- Ηπείρου, µε έδρα την Άρτα και µε τις ακόλουθες Σχολές: α) Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας β) Σχολή Τεχνολόγων Γεωπονίας. Με το ίδιο προεδρικό διάταγµα καταργούνται και τα αντίστοιχα Παραρτήµατα Ιωαννίνων και Άρτας του ΤΕΙ - Μεσολογγίου και τα αντίστοιχα τµήµατά τους µε την περιουσία τους µεταφέρονται και εντάσσονται στο ΤΕΙ-Ηπείρου. Τα ΤΕΙ έχουν ειδικότερα ως αποστολή: α) Να παρέχουν θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση, επαρκή για την εφαρµογή επιστηµονικών, τεχνολογικών καλλιτεχνικών ή άλλων γνώσεων και δεξιοτήτων στο επάγγελµα. β) Να συµβάλλουν στη δηµιουργία υπεύθυνων πολιτών, ικανών να συνεισφέρουν ως στελέχη εφαρµογής στα πλαίσια του δηµοκρατικού προγραµµατισµού, στην οικονοµική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας. 3 Αναφορικά µε το ρόλο των πανεπιστηµίων στην περιφέρεια της Ελλάδας βλ. την σηµαντική εργασία του Λόη Λαµπριανίδη: Περιφερειακά Πανεπιστήµια στην Ελλάδα, Θεσσαλονίκη 1993. 2

Η εγκατάστασή του ΤΕΙ αποφασίστηκε να γίνει εκτός της πόλης της Άρτας, στους Κωστακιούς, σε χώρο που παραχωρήθηκε από το ήµο, περιορίζοντας έτσι στο ελάχιστο τον κοινωνικό ρόλο του Ιδρύµατος στην πολιτισµική και πολιτική ανταλλαγή του µε την πόλη. Η ίδια πολιτική ακολουθήθηκε και στην παραχώρηση χώρου από τον ήµο Πρέβεζας για την ανέγερση των κτηρίων. Το νέο κτήριο του Παραρτήµατος, στο Ψαθάκι, κτίστηκε σε περιοχή έξω από την πόλη, όχι εύκολα προσβάσιµη για τους φοιτητές. 2. ΤΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Ένα χρόνο αργότερα, µε το προεδρικό διάταγµα 178/12-05-1995, ιδρύεται Παράρτηµα στο ΤΕΙ-Ηπείρου µε έδρα την πόλη της Ηγου- µενίτσας και µε το ίδιο προεδρικό διάταγµα ιδρύεται και το πρώτο του τµήµα, το τµήµα Ιχθυοκοµίας-Αλιείας. Την επόµενη χρονιά, µε το προεδρικό διάταγµα 390/11-11-1996 ιδρύεται από το ακαδηµαϊκό έτος 1997-98 Τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων στο Παράρτηµα του ΤΕΙ-Ηπείρου στην Ηγουµενίτσα Με το προεδρικό διάταγµα 147/26-05-1998 (ΦΕΚ 113 Α) ιδρύεται από το ακαδηµαϊκό έτος 1998-99 Σχολή ιοίκησης και Οικονοµίας στο ΤΕΙ Ηπείρου αποτελούµενη από τα Τµήµατα: α) Τηλεπληροφορικής και ιοίκησης στην Άρτα, β) Λογιστικής του Παραρτήµατος Πρέβεζας και γ) Τουριστικών Επιχειρήσεων του Παραρτήµατος Ηγουµενίτσας. Τέλος, µε το προεδρικό διάταγµα 200/6-9-1999 (ΦΕΚ 179Α) ιδρύεται το Τµήµα Εφαρµογών Ξένων Γλωσσών στη ιοίκηση και το Ε- µπόριο στο Παράρτηµα Ηγουµενίτσας και στη Σχολή ιοίκησης και Οικονοµίας του ΤΕΙ- Ηπείρου µε έναρξη λειτουργίας το ακαδηµαϊκό έτος 1999-2000. Η ένταξη των προαναφερθέντων τµηµάτων που ανήκουν στα Παραρτήµατα και στη Σχολή ταυτοχρόνως δηµιουργεί µόνο προβλήµατα. Πέρασαν ήδη δέκα χρόνια από την ίδρυση και λειτουργία του Παραρτήµατος του ΤΕΙ-Ηπείρου στην Ηγουµενίτσα. Παρά τις γνωστές αντικειµενικές δυσκολίες που είχε να αντιµετωπίσει, δυσκολίες άλλωστε που αντιµετώπισαν και αντιµετωπίζουν όλα τα νεοϊδρυθέντα Τµήµατα, Παραρτήµατα, ΤΕΙ και Πανεπιστήµια, κατάφερε να έχει µια ανοδική και σταθερή πορεία στα πρώτα χρόνια λειτουργίας των τµηµάτων του σε σχέση πάντα µε τον αριθ- µό των εισακτέων φοιτητών. Η πορεία αυτή θα διακοπεί απότοµα µε την καθιέρωση της βάσης του «10» τον Οκτώβριο του 2005. Αυτό είχε ως α- ποτέλεσµα στις πανελλαδικές εξετάσεις του 2006-07 να έχουµε 24 εισακτέους και στα τρία τµήµατα, µε πανελλήνια µοναδικότητα το τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων να µην έχει ούτε έναν εισακτέο. Εδώ, θα πρέπει να τονιστεί πως το φαινόµενο αυτό παρατηρείται και σε άλλα περιφερειακά τµήµατα, δεν αποτελεί αποκλειστικό «προνόµιο» του Παραρτήµατος Η- γουµενίτσας. Το ίδιο πρόβληµα αντιµετωπίζει και το Παράρτηµα της Άρτας µε τα τµήµατα της ΣΤΕΓ. Το πρόβληµα, σε µικρότερο ίσως βαθµό, άρχισε 3

να εµφανίζεται και στο Παράρτηµα της Πρέβεζας. Το γεγονός όµως να έ- χουµε µόνο 24 εισακτέους, ενώ την προηγούµενη ακαδηµαϊκή χρονιά είχαµε 446, προκάλεσε µεγάλη ανησυχία τόσο στην ακαδηµαϊκή κοινότητα αλλά και στην τοπική κοινωνία. (Βλ. και τον πίνακα αρ.1 στο παράρτηµα). Κεραυνός εν αιθρία. Ας δούµε όµως πως εξελίχθηκαν τα πράγµατα από την αρχή. Προκειµένου να λειτουργήσει το Παράρτηµα Ηγουµενίτσας του παραχωρούνται τα κτήρια του Ε.Ο.Τ., καθώς επίσης και οι κτιριακές εγκαταστάσεις του Εθνικού Ιδρύµατος Νεότητας (Ε.Ι.Ν.) για 30 χρόνια. Για τη λειτουργία των γραµµατειών των τµηµάτων µεταφέρονται 10 διοικητικοί υπάλληλοι από την τοπική αυτοδιοίκηση. Σ αυτούς προστέθηκαν και άλλοι 4 υπάλληλοι που έκαναν χρήση του γνωστού νόµου «περί µονιµοποίησης», διότι κάλυπταν πάγιες και διαρκείς ανάγκες στο χώρο δουλειά τους. 3. Τµήµα Ιχθυοκοµίας-Αλιείας Με την έναρξη του ακαδηµαϊκού έτους 1996-97 εγγράφονται στο Τµήµα Ιχθυοκοµίας-Αλιείας 143 σπουδαστές. ύο έτη αργότερα το τµήµα θα α- ποκτήσει κτιριακές και εργαστηριακές εγκαταστάσεις, όπως και το Τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων. Η ανέγερση της φοιτητικής εστίας σταµάτησε στα τούβλα κατόπιν «ατασθαλιών» που διαπιστώθηκαν και απεντάχθηκε ως έργο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η κατασκευή της βιβλιοθήκης του παραρτήµατος δεν ξεκίνησε ακόµη. Το γνωστό ελληνικό φαινόµενο: πρώτα έρχονται οι φοιτητές, σιγά-σιγά και βασανιστικά εκλέγεται και διορίζεται το εκπαιδευτικό προσωπικό και µετά ακολουθούν οι κτιριακές εγκαταστάσεις καταγράφεται και στο Παράρτηµα Ηγουµενίτσας 4. Μέχρι το ακαδηµαϊκό έτος 2005-06 ο αριθµός των εισακτέων φοιτητών στο Τµήµα Ι- χθυοκοµίας-αλιείας είναι ανοδικός και φθάνει µέχρι τους 202. Από την ε- πόµενη χρονιά, µε την καθιέρωση της βάσης του 10, αρχίζει η καθοδική πτώση. Συνολικά οι εγγεγραµµένοι από αρχής λειτουργίας του τµήµατος ανήλθαν µέχρι σήµερα στους 1960. Από το Τµήµα απεφοίτησαν ήδη 284 σπουδαστές. (Βλ. σχετικά τον πίνακα -3- στο παράρτηµα που ακολουθεί, όπως µας δόθηκε από τη γραµµατεία του τµήµατος). 4. Τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων Αντίστοιχη είναι και η πορεία του τµήµατος Τουριστικών Επιχειρήσεων. Ενώ µέχρι την ακαδηµαϊκή χρόνια 2003-04 οι ενεργοί φοιτητές ανέρχονται σε 900, µειώνονται δραστικά για τα επόµενα δύο χρόνια σε 33 και 63 αντίστοιχα. Και την επόµενη χρόνια µε την καθιέρωση της βάσης του 10 στην τριτοβάθµια εκπαίδευση αρχίζει η κατακόρυφη πτώση του αριθµού των εισακτέων φοιτητών. Πρόταση της Γενικής Συνέλευσης του τµήµατος για µετονοµασία του δεν κα- 4 Το Τµήµα Εφαρµογών Ξένων Γλωσσών στη ιοίκηση και το Εµπόριο δεν έχει αποκτήσει ακόµη δικό του κτήριο, διότι α) οι χώροι του Ε.Ο.Τ., όπου στεγάζεται το παράρτηµα, έχουν κριθεί ως διατηρητέοι (είναι έργο του αρχιτέκτονα Κωνσταντινίδη) και β) δεν βρέθηκε ακόµη οικόπεδο άρτιο και οικοδοµήσιµο ή δεν προσφέρεται από τον ήµο Ηγουµενίτσας. 4

τάφερε να ευδοκιµήσει. Ένα άλλο γεγονός που συνέβαλε αρνητικά στη εκπαιδευτική λειτουργία του τµήµατος ήταν και η ψήφιση νόµου που επέτρεπε τη µετάθεση εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού σε νεοϊδρυθέντα τµήµατα Τ.Ε.Ι.. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα να κάνουν χρήση του νόµου τα πέντε από τα οχτώ (8) µέλη του Επιστηµονικού Προσωπικού και ένα µέλος Ε.Τ.Π. του τµήµατος. Τρία από τα πέντε µέλη Ε.Π. µετατέθηκαν στο Τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων του Τ.Ε.Ι. Πειραιά στις Σπέτσες, ένα µέλος στο παράρτηµα του ΤΕΙ-Θεσσαλονίκης στην Κατερίνη και το πέµπτο στο τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων στην Άµφισσα. Έκτοτε το τµήµα παρέµεινε µε δύο µέλη Ε.Π. και ένα Ε.Τ.Π.. Αντιθέτως το τµήµα Ιχθυοκοµίας-Αλιείας είναι το καλύτερα επανδρωµένο τµήµα σε επιστηµονικό προσωπικό στο παράρτηµα. ιαθέτει 11 µέλη Ε.Π. εκ των οποίων τα 9 µέλη είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώµατος και 4 µέλη Ε.Τ.Π. Παρόλα αυτά και στα τρία τµήµατα πολλά µαθήµατα διδάσκονται από ωροµίσθιους καθηγητές, ως επί το πλείστον δηµόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους. 5. Τµήµα Εφαρµογών Ξένων Γλωσσών στη ιοίκηση και το Εµπόριο Μετά από τριετή λειτουργία και µε ικανοποιητικό αριθµό εισακτέων το Τµήµα Εφαρµογών Ξένων Γλωσσών στη ιοίκηση και το Εµπόριο θα αποκτήσει µέχρι και το τέλος του έτους 2004 τα πρώτα πέντε (5) µέλη Ε.Π. Συνολικά υπηρετούν σήµερα στο τµήµα 7 µέλη Ε.Π., εκ των οποίων τα πέντε µέλη είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώµατος. Η καθιέρωση της βάσης του 10 επηρέασε δραµατικά και τον αριθµό των εισακτέων φοιτητών στο Τµήµα. Τη χρόνια αυτή εισήχθησαν στο Τµήµα όπως προαναφέρθηκε συνολικά µόνο 14 φοιτητές. Θα πρέπει βέβαια να αναφερθεί ότι η συντριπτική πλειονότητα των τµηµάτων των ΤΕΙ αποτελεί δεύτερη επιλογή σε σχέση µε τα πανεπιστηµιακά τµήµατα, αλλά και οι εισαγόµενοι φοιτητές στο Παράρτηµα τα χρόνια πριν την καθιέρωση της βάσης του 10, που είχαν βαθµό πάνω από τη βάση ήταν µετρηµένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης για τη µελλοντική λειτουργία του τµήµατος προτάθηκε η ένταξή του και στο πρώτο επιστηµονικό πεδίο 5, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο Τµήµα να επιλέγεται στο µηχανογραφικό των µαθητών από 2 επιστηµονικά πεδία, το πρώτο και το πέµπτο. Για τους µαθητές που προσπαθούν για µια θέση στο 1 ο επιστηµονικό πεδίο το τµήµα λειτουργεί ως µια καλή εναλλακτική επιλογή. Η πρόταση έγινε αποδεκτή από το ΥΠΕΠΘ και υιοθετήθηκε και από άλλα περιφερειακά Τµήµατα. Αυτό είχε θετικά αποτελέσµατα. Την επόµενη ακαδηµαϊκή χρόνια (2007-2008) ο αριθµός των εισακτέων αυξήθηκε από 14 σε 164. Έκτοτε το ΕΞ Γ Ε, είναι το µόνο τµήµα στο παράρτηµα που έχει αρκετούς εισακτέους φοιτητές. Θα πρέπει εδώ να αναφερθεί πως πρόκειται περί «ανάδελφου» τµήµατος, καθότι µέχρι στιγµής είναι το µοναδικό στην Ελλάδα. Ο τίτλος του προέρχεται από αντιγραφή αντίστοιχου τµήµατος γαλλικού πανεπιστηµίου. Το Υπουργείο Παιδείας πιστό στην πολιτική αποκέντρωσης αύξησε τον αριθ- µό των εισακτέων για την επόµενη ακαδηµαϊκή χρονιά. 5 Η ιοίκηση του Ιδρύµατος σε επικοινωνία µε το ΥΠ.Ε.Π.Θ απεφάσισε την αναστολή της λειτουργίας του 1 ου εαρινού εξαµήνου για τα τµήµατα εκείνα που δεν είχαν εισακτέους φοιτητές. 5

Η λειτουργία των άλλων δύο τµηµάτων βασίζεται στο 10% των επιτυχόντων των περασµένων ετών και στις κατατακτήριες εξετάσεις µε βάση το βαθµό πτυχίου. (βλ. πίνακα 4 και 5 αντιστοίχως στο παράρτηµα). Αξίζει ακόµη να σηµειωθεί πως ενώ τα τµήµατα Ιχθυοκοµίας-Αλιείας και Τουριστικών Επιχειρήσεων δεν έχουν εισακτέους µε βάση το 90% το Υπουργείο Παιδείας συνεχίζει να αυξάνει τον αριθµό των εισακτέων και στα δύο τµήµατα όπως κάνει και για όλα τα περιφερειακά τµήµατα, προκειµένου να αυξήσει τον αριθµό των εισακτέων στην περιφέρεια µε αντίστοιχη µείωση του αριθµού των εισακτέων στα κεντρικά ΤΕΙ. Επί της ουσίας το µέτρο είναι ανώφελο. εν προκύπτει έτσι καµιά αποκέντρωση. Το µόνο που επιτυγχάνεται είναι η αριθµητική αποκέντρωση. Το γεγονός ότι δεν φοιτούν όλοι οι εγγεγραµµένοι είναι πια κοινός τόπος. Α- κόµη και µερικοί πτυχιούχοι που εγγράφονται στα τµήµατα κάνοντας χρήση το 10% επί των εισακτέων στο Τµήµα, εγγράφονται µε το γενικό βαθµό του πτυχίου. Αρκετοί από αυτούς είναι δηµόσιοι υπάλληλοι, άλλοι πάλι δεν κατοικούν καν στη Θεσπρωτία, εργάζονται ακόµη και στην Αθήνα. Οι λόγοι για αυτούς που εγγράφονται και δεν φοιτούν είναι διάφοροι. Οι περισσότεροι θα ξαναδοκιµάσουν και την επόµενη χρονιά, ένα µέρος των ανδρών για να πετύχουν αναβολή των στρατιωτικών υποχρεώσεών τους και τέλος µερικοί όπως λέγεται, για να αποκτήσουν τον υπολογιστή και τη λεγόµενη φοιτητική ταυτότητα. 6. Το πρόβληµα των τµηµάτων τουριστικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα Αναλύοντας κανείς τον αριθµό των εισακτέων φοιτητών στα τµήµατα Τουριστικών Επιχειρήσεων σε πανελλαδικό επίπεδο για τρεις συνεχόµενες ακαδη- µαϊκές χρονιές θα διαπιστώσει µόνο αντιφάσεις και παραδοξότητες. (Βλ. τους πίνακες 6,7,και 8 στο παράρτηµα) Από µια πρώτη ανάγνωση φαίνεται πως ο συνολικός αριθµός των εισακτέων σε πανελλαδικό επίπεδο όλων των τµηµάτων Τουριστικών Επιχειρήσεων δεν καλύπτει ούτε τις προτεινόµενες θέσεις ενός και µόνου τµήµατος. Μια άλλη παραδοχή είναι η εξής: παρά το ότι ο ελληνικός Τουρισµός συµβάλει στο ΑΕΠ της χώρας σε ετήσια βάση περίπου 5 έως 6%, τα τµήµατα των Τουριστικών Επιχειρήσεων δεν βρίσκονται στην προτίµηση των φοιτητών. Αυτό δεν αφορά µόνο το αντίστοιχο τµήµα στην αποµακρυσµένη Ηγουµενίτσα αλλά και τα άλλα τµήµατα Τουριστικών Επιχειρήσεων όλων των ΤΕΙ της χώρας- εξαιρουµένου εκείνου του ΤΕΙ-Αθήνας -. Κατά την άποψη µου το πρόβληµα βρίσκεται στη δοµή και οργάνωση του ελληνικού τουρισµού. Οι περισσότερες τουριστικές επιχειρήσεις είναι µικρές και οικογενειακές, οι δε µεγάλες δεν υποχρεώνονται να προσλάβουν ως στελέχη απόφοιτους τµηµάτων Τουριστικών Επιχειρήσεων. Πολύ πιθανόν να καλύπτουν τις ανάγκες τους µε πτυχιούχους άλλων τµηµάτων και σχολών, κυρίως οικονοµικών κατευθύνσεων. Για το κατώτερο προσωπικό υπάρχουν και τα τµήµατα τουριστικών επαγγελµάτων. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και µε το τµήµα Ιχθυοκοµίας-Αλιείας στην Ηγουµενίτσα, παρότι στη Θεσπρωτία υπάρχουν αρκετές Ιχθυοκαλλιέργειες (λόγω επιδότησης παραµεθόριων περιοχών) καθώς και µε τα άλλα δύο συναφή τµήµατα στο ΤΕΙ- Μεσολογγίου και Θεσσαλονίκης. Το ερώτηµα που τίθεται είναι: µήπως δεν χρειαζόµαστε ως χώρα τόσα πολλά τµήµατα τουριστικών επιχειρήσεων και Ιχθυοκοµίας; Το ίδιο ισχύει βέβαια και µε τα περιφερειακά τµήµατα των Σχο- 6

λών Τεχνολογίας Γεωπονίας και πολλών άλλων ΤΕΙ. Μήπως οφείλουµε να λάβουµε σοβαρά υπόψη την αγορά εργασίας µια και καθορίζει τη ζήτηση; µήπως η αγορά δεν χρειάζεται καθόλου τους πτυχιούχους των τουριστικών επιχειρήσεων και άλλων τµηµάτων που έχουν για συνεχή έτη αριθµό εισακτέων µε µονοψήφιο αριθµό; Μήπως, «µε την ολοκλήρωση των σπουδών του, ο α- πόφοιτος του Τµήµατος (που) ανακηρύσσεται «Πτυχιούχος Τουριστικών Επιχειρήσεων», (δεν) διαθέτει τις απαραίτητες επιστηµονικές και τεχνολογικές γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να (µην) µπορεί να δραστηριοποιηθεί επαγγελµατικά σε όλους τους τοµείς του γνωστικού αντικειµένου του Τµήµατος 6». Ένα άλλο πρόβληµα που πρέπει να αναδειχθεί, είναι το πρόβληµα της µεγάλης απόκλισης µεταξύ των εγγεγραµµένων, ανενεργών και ενεργών φοιτητών. Οι αριθµοί που δίνονται πολλές φορές δεν εκφράζουν την πραγµατικότητα. Με βάση την εξαγωγή αποτελεσµάτων από το πληροφοριακό Σύστηµα ιαχείρισης Γραµµατειών «Cardisoft University του ΤΕΙ µε ηµεροµηνία 02-09- 2008 που αφορά ενεργούς φοιτητές και φοιτητές που πέρασαν τουλάχιστον ένα (1) µάθηµα στις εξετάσεις του ακαδηµαϊκού έτους 2007-08, προέκυψαν σηµαντικά αποτελέσµατα, τα οποία και απεικονίζονται στον πίνακα 9, αναλυτικά για το Παράρτηµα Ηγουµενίτσας και συνολικά για το ΤΕΙ-Ηπείρου. Περίπου το 60% του συνολικού αριθµού των σπουδαστών του ΤΕΙ-Ηπείρου πέρασε έστω και ένα µάθηµα, ενώ για το παράρτηµα της Ηγουµενίτσας το ποσοστό αυτό ανέρχεται περίπου στο 30%. Από τα αποτελέσµατα αυτά µπορούµε να συνάγουµε κατά προσέγγιση και τον πραγµατικό αριθµό των ενεργών φοιτητών. 7. Αντιµετώπιση µείωσης αριθµού εισακτέων στα Παραρτήµατα και ο ρόλος τοπικών παραγόντων και τοπικού τύπου Με την δραστική µείωση του αριθµού των εισακτέων φοιτητών κυρίως στο Τ.Τ.Ε, η συζήτηση και οι προτάσεις στον τοπικό τύπο κατέληγαν στο συµπέρασµα ότι θα πρέπει να προταθεί η ίδρυση τέτοιων τµηµάτων που να είναι ελκυστικά, να ελκύουν όσο το δυνατό περισσότερους φοιτητές, προκειµένου να έχει µέλλον το Παράρτηµα Ηγουµενίτσας, αλλά και για να µην µειωθούν δραστικά τα έσοδα της πόλης από τη µείωση του αριθµού των φοιτητών. Στο συ- µπέρασµα αυτό κατέληξε και η σύσκεψη των «επτά συµβούλων» 7. Να προταθεί, στην περίπτωση που ανασταλεί η λειτουργία ενός τµήµατος στο παράρτηµα, µιας και η µέχρι τότε ισχύουσα νοµοθεσία επέτρεπε τη λειτουργία µόνο 3 τµηµάτων σε κάθε Παράρτηµα ΤΕΙ 8, η ίδρυση νέου τµήµατος Φυσικοθεραπείας, αφού στις Φιλιάτες (20. χιλ.) απόσταση από την Ηγουµενίτσα εδρεύει το γνωστό Νοσοκοµείο, το οποίο θα προσφέρονταν και ως χώρος εξάσκησης και πρακτικής άσκησης για τους φοιτητές. 6 Όπως αναφέρεται στα επαγγελµατικά δικαιώµατα του πτυχιούχου του τµήµατος Τουριστικών Επιχειρήσεων. (Οι λέξεις σε παρένθεση από Τ. ). 7 Πρόκειται για τον τότε Αντιπρόεδρο του ΤΕΙ, έναν πρώην Πρόεδρο του ΤΕΙ, τον πρώτο ιευθυντή του Παραρτήµατος, τον Νοµάρχη, τον ήµαρχο, τον εκπρόσωπο του ικηγορικού και του εµπορικού συλλόγου της πόλης. 8 Πρόκειται για το γνωστό άρθρο 4 του Ν. 3282/2004, που επιτρέπει την αναστολή λειτουργίας λόγω έλλειψης φοιτητών. 7

Τελικά, αντί αυτού θα λειτουργήσει ως γνωστόν από το ακαδηµαϊκό έτος 2010-2011 (και όχι από το 2009-2000 όπως είχε αποφασίσει το Συµβούλιο του ΤΕΙ-Ηπείρου) στην Ηγουµενίτσα το νέο τµήµα Οπτικής-Οπτοµετρίας 9 του ΤΕΙ Ηπείρου. Για την σηµαντική αυτή εξέλιξη γράφτηκαν στο τοπικό τύπο διθύραµβοι. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω τον Οκτώβριο του 2005 ψηφίστηκε ο νόµος που καθιέρωσε τη βάση του 10 στην τριτοβάθµια εκπαίδευση και είχε τα γνωστά αποτελέσµατα για τα τµήµατα της Ηγουµενίτσας. Το διάστηµα εκείνο, Φθινόπωρο του 2006, λίγο πριν τις δηµοτικές και νοµαρχιακές εκλογές, ανακοινώνεται στις ειδήσεις από τα ΜΜΕ πανελλαδικής εµβέλειας, πρόταση του προέδρου του ΤΕΙ Ηπείρου (µε την οποία συµφωνούσαν αρκετά µέλη ΕΠ του Ιδρύµατος) σε κοινή συνάντηση µε την κ. Μ. Γιαννάκου, υπουργό Παιδείας, η οποία τόνισε ότι: «Το προεδρείο του ΤΕΙ υπέβαλε συγκεκριµένη πρόταση ανασχεδιασµού, η οποία κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και είναι ποιοτικά αναβαθµισµένη» Οι αλλαγές στα τµήµατα του ιδρύµατος θα υλοποιούνταν από την ακαδηµαϊκή χρονιά 2007-2008. Πιο συγκεκριµένα, οι αλλαγές ήταν οι ακόλουθες: - Συγχωνεύονται τα τρία τµήµατα (Φυτικής Παραγωγής στην Άρτα, Ζωικής Παραγωγής στην Άρτα, και Iχθυοκοµίας Αλιείας σε Ηγουµενίτσα) σε ένα (µε έδρα στην Άρτα), οι εισακτέοι του οποίου µπορούν να ακολουθήσουν τις αντίστοιχες ειδικότητες. - Συγχωνεύονται τα τµήµατα Τουριστικών Επιχειρήσεων (έδρα στην Η- γουµενίτσα) µε το Εφαρµογών Ξένων Γλωσσών στη ιοίκηση και το Εµπόριο (έδρα στην Ηγουµενίτσα) σε τµήµα ιοίκησης Επιχειρήσεων µε τις δύο αυτές κατευθύνσεις, και έδρα στην Πρέβεζα, όπου λειτουργούν 2 ακόµη οικονοµικά τµήµατα (Λογιστικής και Χρηµατοοικονοµικής και Ελεγκτικής). - Στην Ηγουµενίτσα δηµιουργούνται τρία νέα τµήµατα Οπτικής Oπτοµετρίας, Oδοντικής Tεχνολογίας και ιατροφής ιαιτολογίας. - Στην Άρτα δηµιουργείται σχολή τεχνολογικών εφαρµογών αποτελούµενη από δύο νέα τµήµατα: Hλεκτρονικής και Tεχνολογίας Iατρικών και Eπιστηµονικών Οργάνων. Το υπάρχον Τηλεπληροφορικής και ιοίκησης µετονοµάζεται σε Tεχνολογίας Πληροφοριών και Τηλεπικοινωνιών. Τέλος, τα τµήµατα µε µονοψήφιο αριθµό εισακτέων φέτος θα λειτουργήσουν κανονικά, ενώ και οι 115 διδάσκοντες του TEI θα αξιοποιηθούν στα νέα τµήµατα.» 10 Η παραπάνω πρόταση πολεµήθηκε από τους φορείς της πόλης, ως η πλέον καταστροφική εξέλιξη. ηλαδή, η ίδρυση δύο νέων τµηµάτων το έτος 2007-2008 (Οπτικής-Οπτοµετρίας και ιατροφής & ιαιτολογίας) και ενός τµήµατος 9 Θα είναι το τρίτο κατά σειρά που θα λειτουργήσει, αφού άρχισε να λειτουργεί ήδη το δεύτερο στο Αίγιο, για το οποίο η η Γενική Συνέλευση του αντίστοιχου τµήµατος στο ΤΕΙ- Αθήνας απεφάσισε ότι δεν δέχεται µεταγραφές από το αντίστοιχο τµήµα του Αιγαίου, γιατί έχουν διαφορετικό πρόγραµµα σπουδών!. 10 Του Απόστολου Λακασά εφηµερίδα Καθηµερινή, 06-09-06. 8

το 2008-2009 (Φυσικοθεραπείας ή Οδοντικής Τεχνολογίας) θεωρήθηκε ότι κατέστρεφε την τριτοβάθµια εκπαίδευση στο Παράρτηµα της Ηγουµενίτσας και δεν επετράπη η υλοποίησή της. Η πολεµική των ανωτέρω φορέων στηρίχθηκε στο ότι δεν µπορούµε να κλείσουµε τα υπάρχοντα τµήµατα που διαθέτουν αξιόλογο προσωπικό, δοµές, εργαστήρια κ.λ.π. Μόνο που ξεχνούσαν το βασικότερο, στα τµήµατα δεν εισήχθησαν φοιτητές και δεν ήταν σε θέση να καταλάβουν ότι και τα επόµενα χρόνια δεν θα εισάγονταν φοιτητές. Πέρασαν άλλα δύο ακαδηµαϊκά έτη 2007-2008 και 2008-2009 και τα δύο από τα τρία τµήµατα (Ιχθυοκοµίας-Αλιείας και Τουριστικών Επιχειρήσεων) δεν είχαν εισακτέους. Τελικά, αντί να απολογηθούν γιατί σταµάτησαν τη δηµιουργία τριών νέων τµηµάτων (δύο το ακαδ. έτος 2007-2008 και ενός το ακαδ. έτος 2008-2009) πανηγυρίζουν γιατί κατάφεραν να εκδοθεί π.δ. ίδρυσης ενός τµήµατος (Οπτικής-Οπτοµετρίας) από το ακαδηµαϊκό έτος 2010-2011. Το µόνο επιχείρηµα που τους αποµένει είναι ότι στο Τµήµα Εφαρµογών Ξένων Γλωσσών στη ιοίκηση και το Εµπόριο, εισάγονται αρκετοί φοιτητές, µετά την ένταξη του τµήµατος και στο πρώτο Επιστηµονικό πεδίο. Η ίδρυση όµως τριών νέων τµηµάτων, τα οποία θα ανήκαν στη Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας & Πρόνοιας, υψηλής ζήτησης από τους υποψηφίους σύµφωνα µε τα πραγµατικά δεδοµένα, δεν µπορεί να συµψηφιστεί µε αυτό που επιτεύχθηκε. Από την παραπάνω πρόταση, το µέρος που αφορούσε την ίδρυση Σχολής Τεχνολογικών Εφαρµογών µε έδρα την Άρτα και την ίδρυση τµήµατος Οπτικής Οπτοµετρίας στην Ηγουµενίτσα έγινε αποδεκτό και συµπεριλήφθηκε στο ΦΕΚ 44/12-03-2009 που δηµοσιεύτηκε µε το υπ αριθµ. 23/2009 Προεδρικό ιάταγµα 11. Αν και αρχικά το Υπουργείο Παιδείας είχε αποφασίσει την εγγραφή του στο µηχανογραφικό των πανελλαδικών εξετάσεων για το έτος 2009-10, ζήτησε και τη γνώµη του Συµβουλίου του ΤΕΙ, το οποίο ήταν υποχρεωµένο να αποφασίσει µε τις ισχύουσες διατάξεις, δηλαδή σύµφωνα µε το άρθρο 4 του Ν. 3282/2004: αναστολή λειτουργίας του ΤΤΕ λόγω τριετούς έλλειψης εισακτέων φοιτητών και να προτείνει την ένταξη στο µηχανογραφικό το τµήµα Ο- πτικής Οπτοµετρίας από την ακαδηµαϊκή χρονιά 2009-10. Για την απόφαση αυτή αντέδρασαν έντονα και κινητοποιήθηκαν για την µη εφαρµογή της ο Υ- φυπουργός Οικονοµίας και Οικονοµικών, ο ήµαρχος Ηγουµενίτσας, το η- µοτικό Συµβούλιο κ.ά.. Το Συµβούλιο του ΤΕΙ και ιδιαιτέρως ο Πρόεδρός του κατασυκοφαντήθηκαν από µέρος του τοπικού τύπου της Ηγουµενίτσας µε 11 Βλ. ΦΕΚ 44/12-03-2009 Τεύχος Α, δηµοσιεύτηκε το Προεδρικό ιάταγµα υπ' αριθµ. 23/2009 που αφορά την Ίδρυση Σχολών και Τµηµάτων του Τ.Ε.Ι. Ηπείρου. Συγκεκριµένα ιδρύονται: Α) Σχολή Τεχνολογικών Εφαρµογών µε έδρα την Άρτα και µε Τµήµατα: 1)Τεχνολογίας Ιατρικών Οργάνων, µε έναρξη λειτουργίας το ακαδηµαϊκό έτος 2010-2011, 2) Ηλεκτρονικής, µε έναρξη λειτουργίας το ακαδηµαϊκό έτος 2010-2011, Β)Τµήµα Οπτικής και Οπτοµετρίας στο Παράρτηµα του ΤΕΙ-Ηπείρου στην Ηγουµενίτσα, µε έναρξη λειτουργίας το ακαδηµαϊκό έτος 2010-2011. 9

φράσεις που ξεπερνούν τα όρια της συκοφαντικής δυσφήµησης δια του Τύπου 12. Η τοπική εφηµερίδα «Ελεύθερον Βήµα» στην απόφαση του Συµβουλίου του ΤΕΙ διέβλεπε και πολιτικά κίνητρα: «παίζουν και το πολιτικό τους παιχνίδι, αφού είναι βέβαιο, ΑΝ πετύχουν να υλοποιηθεί η απόφασή τους, το πολιτικό κόστος της «αντιπνευµατικής» αυτής απόφασης εις βάρος της Θεσπρωτίας θα το χρεωθεί ο τοπικός Βουλευτής κ. Αντώνης Μπέζας αλλά και η Κυβέρνηση κόµµα της «Ν..»-!!! 13 Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η άποψη του κ. ηµάρχου µε την οµόφωνη α- πόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου αναφορικά µε το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ και το ρόλο τους στην ανάπτυξη της περιφέρειας. Η άποψη του κ. ηµάρχου είναι πως «Κάτι που κερδίσθηκε απαγορεύεται να χαθεί και. Οι του.σ. του ΤΕΙ Ηπείρου θα πρέπει να καταλάβουν ότι «εν είναι Φέουδο του κάθε εκλεγµένου Προέδρου όσο και αν αυτός εκµεταλλεύεται το αυτοδιοίκητο των ΤΕΙ και ΑΕΙ πως ενδιαφέρεται για το όφελος του κράτους (δηλαδή ποιος θα είναι ο λόγος να σπαταλάτε δηµόσιο χρήµα για έναν τµήµα που δεν έχει φοιτητές;) να ΚΑΤΑ ΙΚΑΖΕΙ εις θάνατον την ανάπτυξη, πνευµατική κυρίως, µιας περιοχής ακριτικής µάλιστα και φτωχής»; 14 Στην οµόφωνη έκτακτη απόφασή του το ηµοτικού Συµβουλίου Ηγουµενίτσας τις 20-01-09 καταγγέλλει το απαράδεκτο της απόφασης του ΤΕΙ-Ηπείρου, διότι, «τέτοιου είδους µεθοδεύσεις απ όπου και αν προέρχονται, χωρίς καµία ενηµέρωση των τοπικών αρχών και των φορέων της Θεσπρωτίας είναι µια ακόµη ενέργεια που αποτελεί µέρος της από καιρό ενορχηστρωµένης προσπάθειας υποβάθµισης του Παραρτήµατος Ηγουµενίτσας του ΤΕΙ-Ηπείρου» Ζητάµε από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας: 1. Να προβεί σε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες προκειµένου να συµπεριληφθεί το νεοϊδρυθέν τµήµα Οπτικής και Οπτοµετρίας της Ηγουµενίτσας στο µηχανογραφικό δελτίο για την ακαδηµαϊκή χρονιά 2009-2010 (αυτό είχε αποφασίσει και το Συµβούλιο του ΤΕΙ, Τ..). 2. Να µην λάβει υπ όψιν την ως άνω απόφαση του ιοικητικού Συµβουλίου των Τ.Ε.Ι-Ηπείρου σε ό,τι αφορά το σκέλος αναστολής του τµήµατος Τουριστικών Επιχειρήσεων και να παραµείνει το εν λόγω τµήµα στο µηχανογραφικό δελτίο για την ακαδηµαϊκή χρονιά 2009-10» 15 Γεγονός είναι πως στην σύσκεψη που έγινε στο Υπουργείο Παιδείας µε τη συµµετοχή του Υφυπουργού Παιδείας, του Υφυπουργού Οικονοµικών, του Ειδικού Γραµµατέα του Υπουργείου Παιδείας, του ηµάρχου Ηγουµενίτσας, του Προέδρου και των τριών Αντιπροέδρων του ΤΕΙ-Ηπείρου ανεστάλη η συγκεκριµένη απόφαση του Συµβουλίου ΤΕΙ (αρ. Συµβ. 2/15-01-09) και το Τµή- µα Τ.Τ.Ε. θα παραµείνει στο µηχανογραφικό, το δε τµήµα Οπτικής Οπτοµετρίας θα λειτουργήσει από την ακαδηµαϊκή χρονιά 2010-11. Ουδέν κακόν αµι- 12 «Ντροπή και αισχύνη τους», «οι εκπαιδευτικοί του Συµβουλίου του ΤΕΙ Ηπείρου ανεκπαίδευτοι πνευ- µατικά», «Είναι οι δολοφόνοι του πνεύµατος, είναι, οι υπονοµευτές της προόδου και της ανάπτυξης, είναι οι εκπαιδευτές εκείνοι που στερούνται πνευµατικής καλλιέργειας = ανεκπαίδευτοι πνευµατικά» Βλ. Ε- λεύθερον Βήµα 22-01-2009, και 24/25-01-2009 13 Βλ. Ελεύθερον Βήµα 22-01-2009 14 Βλ. Ελεύθερον Βήµα 22-01-2009, σελ.3 15 Στο ίδιο 10

γές καλού. Το νέο νοµοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα για τα ΤΕΙ προβλέπει σχετική ρύθµιση, που επιτρέπει τη λειτουργία 4 ανεξάρτητων τµηµάτων σε ένα παράρτηµα ή τη λειτουργία δύο σχολών. ηλαδή, µε βάση την ισχύουσα νοµοθεσία θα µπορούν µελλοντικά µερικά Παραρτήµατα να µετατραπούν σε ΤΕΙ Αντιθέτως, όταν οι αποφάσεις είναι ευνοϊκές για όλους, τότε η ακαδηµαϊκή κοινότητα πράττει σωστά, όπως φαίνεται στην παρακάτω ενηµέρωση µιας άλλης τοπικής εφηµερίδας µε αφορµή το Προεδρικό ιάταγµα περί ίδρυσης σχολής τεχνολογικών εφαρµογών στην Άρτα και το τµήµα Οπτικής Οπτοµετρίας στην Ηγουµενίτσα 16. Τα παραπάνω παραδείγµατα δείχνουν πως στην Ελλάδα σχεδόν τα πάντα είναι αποτέλεσµα πολιτικής βούλησης και πόσο εξαρτηµένα είναι τα περισσότερα ΑΕΙ της χώρας από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία. Στην εξέλιξη αυτή µέρος της ευθύνης χρεώνεται και η κάθε ιοίκηση των ΤΕΙ, η οποία «χρησιµοποιεί» τις τοπικές αρχές όταν διαισθάνεται ότι έχουν αρκετή δύναµη να µεσολαβήσουν και να επηρεάσουν αποφάσεις Υπουργείων, ευνοϊκές προς την περιοχή και το ίδρυµα. Μερικές φορές εµφανίζονται και ανταγωνιστικά συµφέροντα µεταξύ περιοχών ή νοµών. 8. Ηγουµενίτσα, η έδρα του Παραρτήµατος του ΤΕΙ-Ηπείρου Τα Τµήµατα του Παραρτήµατος Ηγουµενίτσας του ΤΕΙ Ηπείρου στεγάζονται στις πρώην εγκαταστάσεις του ΕΟΤ, στην οδό Ειρήνης και Φιλίας, αρ. 1, εύκολα προσβάσιµες από οποιαδήποτε πλευρά της πόλης. 16 «Με την δηµοσίευση του παραπάνω Προεδρικού ιατάγµατος ολοκληρώνεται η προσπάθεια που αφορά στην ίδρυση νέων Σχολών και Τµηµάτων στην περιοχή µας, µε στόχο την περαιτέρω εξέλιξη του Ιδρύµατος και την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί προϊόν της πολύ καλής συνεργασίας και των συντονισµένων ενεργειών της διοίκησης του ΤΕΙ Ηπείρου, της ακαδηµαϊκής κοινότητας και των θεσµικών φορέων της Ηπείρου» Βλ.ΠΡΩΙΝΑ ΝΕΑ, καθηµερινή πανηπειρωτική εφηµερίδα. 17-3-2009. 11

..Χάρτης της πόλης της Ηγουµενίτσας Ο µεγαλύτερος σε πληθυσµό - 14.710 κάτοικοι - ήµος του Νοµού Θεσπρωτίας εκτείνεται σε έκταση 80.808 στρεµµάτων, καταλαµβάνοντας την περιοχή γύρω από τον µεγάλο κόλπο της Ηγουµενίτσας και µέχρι τις παλιές εκβολές του Καλαµά. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της απογραφής του πληθυσµού, που διενεργήθηκε στη χώρα την 16 η Μαρτίου 2001 η πόλη της Ηγουµενίτσας αριθµεί 9104 κατοίκους του δε Νοµού ανέρχονται στις 46.091 17. Ο Νοµός Θεσπρωτίας ιδρύθηκε µε τον Α.Ν.353/1936 «περί συστάσεως Νοµού Θεσπρωτίας εν Ηπείρω» µε έδρα την Ηγουµενίτσα. Στο Νοµό υπήχθησαν και οι τρεις επαρχίες: Παραµυθίας, Μαργαριτίου και Θυάµιδος. 17 Βλ. ΦΕΚ Αρ. Φύλλου 715/12/06/2002 12

Η οικονοµία της περιοχής και κατ επέκταση του Νοµού στηρίζεται στη γεωργία, την κτηνοτροφία, τις ιχθυοκαλλιέργειες, το εµπόριο, τη βιοτεχνία, τον τουρισµό, τις µεταφορές και τέλος στα εµβάσµατα και τις συντάξεις των µεταναστών από την Οµοσπονδιακή Γερµανία. Αξίζει να αναφερθεί εδώ ότι σε ποσοστό µετανάστευσης προς την Ο Γ η Θεσπρωτία στις δεκαετίες του 1960 και 1970 κατείχε την πρώτη θέση, µε δεύτερο το νοµό της ράµας. Την ίδια θέση καταλαµβάνει ακόµη αναφορικά µε την υπανάπτυξη. Συγκαταλέγεται µεταξύ των πιο βιοµηχανικά υπανάπτυκτων περιοχών της Ελλάδας. Ενώ στη δεκαετία του 1950 ο πληθυσµός της πόλης ανέρχονταν µόλις στις 2.500 κατοίκους, µε τη µεταφορά πολλών διοικητικών υπηρεσιών και δηµόσιων οργανισµών άρχισε να αυξάνεται µε γρήγορους ρυθµούς στη δεκαετία του 1970. Σ αυτό συνέβαλε κατά πολύ το µεταναστευτικό συνάλλαγµα που εισέρεε στο Νοµό για την αγορά διαµερισµάτων και οικοπέδων προς αντιπαροχή. Με την επιστροφή τους από τη Γερµανία πολλές οικογένειες µεταναστών, προκειµένου να αποφύγουν τη µιζέρια και την τροµακτική έλλειψη υποδοµών του χωριού, άρχισαν να εγκαθίστανται στην πρωτεύουσα του νοµού. Τις επόµενες δεκαετίες µε την αύξηση του βιοτικού επιπέδου και την ανάπτυξη του τουρισµού όλο και περισσότεροι κάτοικοι των γύρω περιοχών εγκαθίστανται στην πόλη της Ηγουµενίτσας. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα η πλειοψηφία των κατοίκων να µην έχει γεννηθεί στην πόλη που κατοικεί, γεγονός που σηµαίνει έλλειψη κοινωνικού και πολιτιστικού ιστού. Στην πόλη, δεν λειτουργεί για παράδειγµα τους χειµερινούς µήνες ούτε καν κινηµατογράφος. Θέατρο δεν υπάρχει. Για την καθηµερινή διασκέδαση των κατοίκων υπάρχουν µόνο τα µπαρ και οι καφετερίες. Σήµερα η Ηγουµενίτσα, αποτελεί ιδιαίτερα σηµαντική θαλάσσια πύλη εισόδου στην ελληνική επικράτεια, ενώ η προνοµιακή θέση της θα αναβαθµιστεί µε την ολοκλήρωση των εκτελούµενων εργασιών επέκτασης του λιµανιού της και την λειτουργία επιτέλους της «Εγνατίας Οδού» από τον Ιούλιο του 2009. Ως γνωστό το άνοιγµα δρόµων και σιδηροδρόµων συντελεί τα µέγιστα στη συσσώρευση του κεφαλαίου. Η Εγνατία οδός πέραν των ήδη θετικών πλεονεκτηµάτων που θα έχει για την περιοχή που διασχίζει, αλλά και γενικότερα για την οικονοµική ανάπτυξη της χώρας, πρέπει να ιδωθεί και ως παράγοντας παραπέρα οµογενοποίησης του ελληνικού πληθυσµού. Από τα δύο γνωστά πλοία (Εγνατία και Απία) που επισκέπτονταν το λιµάνι της Ηγουµενίτσας στις αρχές της δεκαετίας του 1950, εκτελώντας το δροµολόγιο Ιταλία-Ηγουµενίτσα-Πάτρα και µετέφεραν τουρίστες προς την Ελλάδα και µετανάστες µέσω Ιταλίας προς την Οµοσπονδιακή ηµοκρατία της Γερµανίας, σήµερα επισκέπτονται το λιµάνι αρκετές δεκάδες επιβατικά πλοία. Παρόλα αυτά ο ρόλος της πόλης παραµένει διαµετακοµιστικός. Χαρακτηριστικό γνώρισµα του νοµού Θεσπρωτίας είναι και η παντελή έλλειψη βιοµηχανίας. Το εργοστάσιο της Πειραϊκής Πατραϊκής που είχε µεταφερθεί στη συνοριακή πόλη των Φιλιατών και απασχολούσε παραπάνω από 100 εργαζόµενους έκλεισε µετά από µια δεκαετία λειτουργίας του. Μελλοντικά πρόκειται να εγκατασταθεί ο αγωγός συµπίεσης αερίου sauth streem) στην κοινότητα της Πέρδικας, στην οµορφότερη θαλάσσια περιοχή του νοµού Θεσπρωτίας, απόφαση που οι κάτοικοι της κοινότητας δεν αποδέχονται και είναι αποφασισµένοι να φθάσουν στα άκρα, διότι είναι πεπεισµένοι ότι θα επιφέρει µεγάλο 13

πλήγµα στον τουρισµό, τόσο στην ίδια την κοινότητα Πέρδικας όσο και στα γειτονικά Σύβοτα. 9. ιαπιστώσεις - Συµπεράσµατα - Προτάσεις Παρά την ανωτατοποίησή τους τα ΤΕΙ, ακόµη και µετά την τελευταία ψήφιση του Νοµοσχεδίου που µειώνει τις διαφορές µε τα πανεπιστή- µια 18, θα έχουν να αντιµετωπίσουν σηµαντικά προβλήµατα. Η δηµοσίευση στην Εφηµερίδα της Κυβέρνησης των υπουργικών αποφάσεων για τις πρώτες τριάντα εννέα (39) άδειες ίδρυσης εκπαιδευτηρίου µεταλυκειακής µη τυπικής εκπαίδευσης Κολλεγίου, που ψήφισε πρόσφατα (τέλη Ιουλίου του 2009) το θερινό τµήµα της Βουλής θα µειώσουν για δεύτερη φορά µετά και την καθιέρωση της βάσης του 10, δραστικά τον αριθµό των εισακτέων στα περιφερειακά τµήµατα των ΤΕΙ. Κυρίως, κινδυνεύουν µε αναστολή λειτουργίας τους τα τµήµατα: Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής, Τουριστικών Επιχειρήσεων, Οικολογίας και Περιβάλλοντος, Ανθοκοµίας, ασοπονίας και ιαχείρισης Περιβάλλοντος, Ιχθυοκοµίας-Αλιείας, Θερµοκαλλιέργειας και Ανθοκοµίας, Τµήµατα Γεωργίας, γεωργικών προϊόντων, Γεωτεχνολογίας κ.ά. Σε πρώτη φάση θα πρέπει να επιδιωχθούν συγχωνεύσεις τµηµάτων µε συνάφεια αντικειµένου και δηµιουργία σχολών τουλάχιστον σε πρώτη φάση κατά παράρτηµα. Τα αποτελέσµατα του ακαδηµαϊκού έτους 2008-2009 έδειξαν ότι έχου- µε µετατόπιση της περιφέρειας προς το κέντρο, παρά την αύξηση των εισακτέων σε περιφερειακά τµήµατα. Η ίδια τάση παρατηρείται και στην επόµενη χρονιά. Συνήθως δεν προτιµώνται από τους υποψήφιους φοιτητές τµήµατα που βρίσκονται στην περιφέρεια σε µικρές πόλεις και δεν εξασφαλίζουν επαγγελµατικά δικαιώµατα Η απόσταση από το τόπο καταγωγής αυξάνει επιπλέον το κόστος σπουδών και λειτουργεί αποτρεπτικά για αποµακρυσµένες πόλεις Σηµαντική έλλειψη κτηριακών εγκαταστάσεων και άλλων υποδοµών καθώς και επιστηµονικού προσωπικού εν επιτρέπεται ακόµη στους φοιτητές ελεύθερα να επιλέξουν το ίδρυ- µα στο οποίο θέλουν να σπουδάσουν. Θα ήταν θετικό αν επιτρεπόταν να σπουδάσουν στον τόπο καταγωγής τους. Το µέτρο αυτό θα έλυνε 18 Πρώτον: Εισάγεται ο θεσµός των Ερευνητικών Εργαστηρίων στα Τ.Ε.Ι., εύτερον: Οι θέσεις Εκπαιδευτικού Προσωπικού των Τ.Ε.Ι. θεωρούνται πλέον ενιαίες, όπως συµβαίνει και για τις θέσεις των µελών.ε.π.. Τρίτον: Εξισώνεται ο χρόνος σπουδών, µε τον χρόνο σπουδών στα Πανεπιστήµια. Από δω και στο εξής, το εξάµηνο διαρκεί 13 πλήρεις εβδοµάδες διδασκαλίας. Τέταρτον: Ενισχύεται η αυτοδιοίκηση των Τ.Ε.Ι., παρέχοντας τη δυνατότητα στους προέδρους των Ι- δρυµάτων να ασκούν έλεγχο νοµιµότητας στους διορισµούς και τις εξελίξεις του εκπαιδευτικού προσωπικού όπως ακριβώς συµβαίνει και στα Πανεπιστήµια. Πέµπτον: Προβλέπεται η συνεργασία Τµηµάτων Τ.Ε.Ι. και Πανεπιστηµίων σε επίπεδο προπτυχιακών σπουδών που βρίσκονται στην ίδια περιφέρεια, εφόσον συναφθεί προγραµµατική σύµβαση, σε εθελοντική βάση (Βλ. Ναυτεµπορική 31-08-09). 14

πολλά προβλήµατα και θα περιόριζε σε µεγάλο βαθµό την εσωτερική φοιτητική µετανάστευση. Η διασπορά περιφερειακών ΤΕΙ σε πολλές πόλεις δεν βοηθά σε καµία περίπτωση, γιατί δεν µπορεί να λειτουργήσει ως ενιαία ακαδηµαϊκή µονάδα. Ο κατακερµατισµός των τµηµάτων υποβαθµίζει την παρεχόµενη παιδεία και εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα. Το δικαίωµα πρόσβασης στην εκπαίδευση, όπως και το δικαίωµα στην εργασία αποτελούν κοινωνικά αγαθά και θα πρέπει να παρέχονται σε όλους τους πολίτες µιας χώρας. Η ίδρυση παραρτηµάτων και τµηµάτων ΤΕΙ αποφασίζεται χωρίς να υπάρχει συγκεκριµένος προγραµµατισµός. Παρά την ανάπτυξη των περιφερειών τις τελευταίες τρεις δεκαετίες η µείωση των ανισοτήτων παραµένει σχεδόν σταθερή. Ακόµη και σήµερα δεν υπάρχει πολιτική προγραµµατισµένης περιφερειακής ανάπτυξης. Τα τριτοβάθµια ιδρύµατα θα πρέπει να εγκαθίστανται εντός κα όχι ε- κτός των πόλεων, διαφορετικά δεν µπορούν να επηρεάσουν την κοινωνική και πολιτισµική ζωή της πόλης. Η ανάπτυξη µιας πόλης δεν θα προέλθει από την εισροή ορισµένων εκατοµµυρίων Ευρώ ετησίως (λόγω ενοικίων και καταναλωτικών αγαθών) αλλά κυρίως µέσω παραγωγικών επενδύσεων. Επενδύσεις που θα προέλθουν από τοπικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη µονάδων που θα προσαρµόζονται στις ανάγκες τις περιφέρειας. Η ίδρυση τριτοβάθµιων ιδρυµάτων και παραρτηµάτων δεν πρέπει να ακολουθεί την πολιτική αλυσίδας πολυκαταστήµατος. Είναι πολύ πιο σοβαρή υπόθεση. Θα πρέπει να παίρνονται σοβαρά υπόψη οι ανάγκες της πανεπιστηµιακής κοινότητας για διεπιστηµονική συνεργασία, διατµηµατικές και διακλαδικές επικοινωνίες. Η εγκατάσταση τριτοβάθµιας µονάδας σε µια πόλη συντελεί στην κατακόρυφη άνοδο των τιµών των ενοικίων και της αγοράς διαµερισµάτων. Η δηµιουργία της εκτός της πόλεως αυξάνει κατακόρυφα τις τιµές γης στην ίδια και τις γύρω περιοχές. Η ίδρυση τριτοβάθµιων εκπαιδευτικών ιδρυµάτων ή µονάδων αυτών είναι συνήθως κυβερνητική επιλογή για τη διατήρηση της εκλογικής πελατείας και προαναγγέλλονται συνήθως κατά τις προεκλογικές περιόδους 19. 10.) έκα χρόνια µετά Τέλος θα πρέπει να απαντήσουµε και στο ερώτηµα κατά πόσο η δηµιουργία παραρτήµατος ΤΕΙ στην Ηγουµενίτσα βοήθησε στην ανάπτυξη της περιοχής εν γένει και αν συνέβαλε στην ανάπτυξη της πόλης: α) µέσω της υποδοµής που δηµιούργησε, β) µέσω της αύξησης της ενεργού ζήτησης στη σφαίρα των υπηρεσιών, γ) µέσω της συγκράτησης των ντόπιων φοιτητών παραµένοντας για σπουδές στο τοπικό ίδρυµα, δ) κατά πόσο συνέβαλε στην πολιτισµική και πολιτική αναβάθµιση της περιοχής. 19 Βλ. Λαµπριανίδης Λόης, ό.π. σελ.94-99. 15

Αναµφισβήτητα οι επιπτώσεις στην οικονοµία εστιάζονται στον τριτογενή το- µέα, δηλαδή στη σφαίρα των υπηρεσιών (ενοίκια κατοικιών, εστιατόρια, bar, super market κ. ά.). Οι δαπάνες των φοιτητών καθώς και οι κρατικές δαπάνες για την αγορά των ακινήτων, οι λειτουργικές δαπάνες του παραρτήµατος, οι µισθοί του Ε.Π. και του.π. αποτελούν τα έσοδα για την πόλη. Με βάση την ελληνική εµπειρία φαίνεται πως οι οικονοµικές συνέπειες στην τοπική οικονοµία από τη λειτουργία των τριών τµηµάτων δεν είναι και τόσο σηµαντικές. Οι σηµαντικότεροι λόγοι είναι οι παρακάτω: Ο αριθµός των ενεργών φοιτητών είναι πολύ µικρότερος από τον αριθ- µό των εγγεγραµµένων. Ακόµη και για τους εγγεγραµµένους φοιτητές υπάρχει µεγάλη κινητικότητα και απουσία από την πόλη και πέραν των τεσσάρων µηνών το έ- τος. Η πρακτική άσκηση γίνεται συνήθως στην περιοχή προέλευσής τους. Έτσι από 8 εξάµηνα που είναι η φοίτηση κατεβαίνει στα 7. Υπάρχει µεγάλη κινητικότητα των διδασκόντων, λόγω του ότι εκτός µε- µονωµένων περιπτώσεων κατάγονται από γειτονικές πόλεις ή και ακό- µη µακρύτερα (κοινώς αποκαλούµενοι ως ιπτάµενοι). Σ αυτό συντελεί και η χαµηλή ποιότητα ζωής που προσφέρει η πόλη. Αυτό έχει ως α- ποτέλεσµα το µεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών τους να γίνεται εκτός της πόλης της Ηγουµενίτσας. Το ίδιο ισχύει και για τους συµβασιούχους διδάσκοντες και το ωροµίσθιο διδακτικό προσωπικό. Η τοπική οικονοµία της πόλης είναι αρκετά περιορισµένη και δεν µπορεί να απορροφήσει όλα τα πάγια έξοδα λειτουργίας του παραρτήµατος. Πολλά προϊόντα αγοράζονται (κυρίως όταν πρόκειται για τεχνολογικό και εργαστηριακό εξοπλισµό) στην Αθήνα ή παραγγέλλονται στο εξωτερικό. Εκτός αυτού σε περίπτωση ανοικτού δηµόσιου διαγωνισµού συµµετέχουν όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολλά καταναλωτικά προϊόντα εισάγονται από το εξωτερικό, όπως και πολλά είδη βασικής διατροφής. Η έλλειψη σηµαντικού αριθµού διδασκόντων και φοιτητών καθώς και η περιορισµένη πολιτισµική δραστηριότητα στην ίδια την πόλη δεν µπορούµε να ισχυριστούµε ότι από την ύπαρξη του Παραρτήµατος του ΤΕΙ άλλαξε κάτι στα πολιτιστικά δρώµενα της πόλης. Αν και τα χρόνια 2002-2004 διοργανώθηκαν µε τη συµβολή διδασκόντων και οµάδων φοιτητών δύο πολιτισµικές εβδοµάδες σε συνεργασία µε αντίστοιχους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Για µερικά χρόνια όσο υπήρχε και αρκετό δυναµικό φοιτητών στο παράρτηµα λειτούργησαν µουσική και θεατρική οµάδα αποτελούµενη αποκλειστικά από σπουδαστές. Ούτε µπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι οι φοιτητές και οι διδάσκοντες συµβάλλουν στη διαµόρφωση πολιτισµικού κλίµατος στην πόλη, αφού κυρίως η παρουσία των δεύτερων περιορίζεται µόνο στις απαραίτητες ώρες ή ηµέρες άσκησης των καθηκόντων τους. Έτσι, σε καµία περίπτωση δεν αλλάζουν ή προσθέτουν κάτι στην πολιτισµική φυσιογνωµία της πόλης. Συνεργασία, κυρίως οικονοµική βοήθεια προσφέρεται µερικές φορές από την τοπική αυτοδιοίκηση για την κάλυψη αναγκών διεξαγωγής διεθνών επιστηµονικών συνεδρίων 16

Υπάρχει παντελής έλλειψη συνεργασίας σε ερευνητικά προγράµµατα µε την τοπική αυτοδιοίκηση Συµπερασµατικά µπορούµε να ισχυριστούµε ότι το Παράρτηµα συµβάλλει έστω και περιορισµένα στην οικονοµική αναβάθµιση της πόλης όπου είναι εγκατεστηµένο, όχι όµως και στην γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής, µε την έννοια ότι συµβάλλει στη µεταβολή της διάρθρωσης της παραγωγής. Ένας σηµαντικός παράγοντας που δεν έχει ακόµη ληφθεί υπόψη στις έρευνες που ασχολήθηκαν µε το θέµα είναι και οι α- ντίστοιχες µετακινήσεις φοιτητών από την πόλη που λειτουργεί τριτοβάθµιο ίδρυµα προς άλλες πανεπιστηµιουπόλεις 20. Για παράδειγµα από τη Θεσπρωτία συµµετέχουν στις πανελλήνιες εξετάσεις κάθε χρόνο περί τους 300 µαθητές και µε βάση στοιχεία της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης Ηγουµενίτσας έχουµε περί τα 60% επιτυχία στα ΑΕΙ της χώρας. Σε πραγµατικούς αριθµούς αυτό σηµαίνει ότι 160 φοιτητές κάτοικοι Θεσπρωτίας φοιτούν κάθε χρόνο σε άλλο ΑΕΙ. Οι περισσότεροι κατάγονται από την πόλη της Ηγουµενίτσας. Πράγµα που σηµαίνει ένα σηµαντικό ποσοστό εισοδήµατος που εισέρχεται στην πόλη, εξέρχεται για τον ίδιο σκοπό. Πιθανόν λιγότερο από αυτό που εισέρχεται από τη λειτουργία του παραρτήµατος αλλά σε κάθε περίπτωση όχι αµελητέο. Από την πλευρά της τοπικής κοινωνίας το Παράρτηµα βλέπεται πάντα κάτω από το πρίσµα της πρόσθετης πηγής εισοδήµατος. Για όσους από τους κατοίκους της πόλης δεν έχουν να εισπράξουν κάτι από την ύπαρξη του Παραρτήµατος, βλέπουν το κόστος ζωής τους να αυξάνεται σε ορισµένα προϊόντα, όπως για παράδειγµα µε την εύρεση φθηνής κατοικίας, καταναλωτικών αγαθών και είδη διατροφής. Ο τρόπος ζωής µερικών φοιτητών δηµιουργεί σε ορισµένες περιπτώσεις εντάσεις µε τους κατοίκους της περιοχής. Τέλος θα πρέπει να είµαστε επιφυλακτικοί αναφορικά µε τα οφέλη που δηµιουργούν τα περιφερειακά παραρτήµατα των ΤΕΙ στις τοπικές κοινωνίες των περιοχών που είναι εγκατεστηµένα, σε σχέση πάντα µε το κόστος που προκαλείται συνολικά στην ελληνική κοινωνία. Τα προβλή- µατα της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης πρέπει να ιδωθούν συνολικά από κοινού και µε εκείνα των άλλων δύο βαθµίδων. Ας αποφασίσει τελικά η πολιτεία τι είδους παιδεία θέλει. Και ας µην ξεχνάµε ότι το Πανεπιστή- µιο έχει πρωτίστως ως µέληµα την γενική παιδεία και δευτερευόντως την εκπαίδευση. Για την εκπαίδευση επιστηµόνων µε εξειδικευµένα προσόντα αρµόδια είναι τα ΤΕΙ. Το πανεπιστήµιο είναι πάντα συνδεδε- µένο µε την επιστήµη. Τα προβλήµατα των περιφερειακών ΤΕΙ, µεταξύ αυτών και του ΤΕΙ- Ηπείρου και του Παραρτήµατος Ηγουµενίτσας παραµένουν για τέταρτη συνεχόµενη χρονιά 2009-2010 στην ίδια κατάσταση. Από τα τµήµατα της Ηγουµενίτσας το Τµήµα Εφαρµογών Ξένων Γλωσσών στη ιοίκηση και το Εµπόριο είχε αρκετούς εισακτέους, τα Τµήµατα Ιχθυοκοµίας- Αλιείας και Τουριστικών Επιχειρήσεων 2 και 0 αντιστοίχως. Θα πρέπει ακόµη να τονιστεί πως οι περισσότεροι των εισακτέων των ηµερήσιων Λυκείων του 10% είναι υποψήφιοι περασµένων ετών και υψηλόβαθµων τµηµάτων ΑΕΙ που καταθέτουν απλά τα µηχανογραφικό τους, και εν- 20 Βλ. Γκίκας Γρηγόριος, Χύζ Αλίνα (επ.): Ο αναπτυξιακός ρόλος των ιδρυµάτων της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, Εκδόσεις Σµπίλιας, Αθήνα 2007. 17

διαφέρονται όχι για να σπουδάσουν αλλά για τα οφέλη των αριστούχων εισακτέων και ό, τι άλλο τους προσδίδει η φοιτητική ιδιότητα. Ως επίλογος Το µέγεθος ενός πανεπιστηµίου όπως υποστηρίζει ο Κωτσιόπουλος (1991) «δεν µπορεί να είναι µεγαλύτερο από εκείνο που θα είχε ως αποτέλεσµα να βιάζεται η κοινωνική ταυτότητα µιας πόλης αλλά ούτε και µικρότερο από εκείνο που θα είχε ως αποτέλεσµα να µην υπάρχει στην πανεπιστηµιακή κοινότητα η αυτοσυνείδηση της ύπαρξής της. Όσο σκληρό και αν φαίνεται, υπάρχουν όρια στο ποιες πόλεις µπορούν αποτελεσµατικά να δεχθούν και να συντηρήσουν πανεπιστηµιακές µονάδες εξασφαλίζοντας τους µια στοιχειώδη κοινωνική συνοχή» 21. 21 Αναφέρεται στο Λόης Λαµπριανίδης 1993, σ. 47). 18

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΠΟΥ ΑΣΤΩΝ ΕΤΟΥΣ 2006-2007 ΣΤΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ (Πίνακας -1-) ΤΜΗΜΑ 2005 90% 2006-07 90% 10% ΤΕΕ ΕΣΠΕΡ. ΣΥΝΟΛΟ Ιχθυοκοµίας- 232 2 8 0 0 10 Αλιείας Τουριστικών 67 0 0 0 0 0 Επιχειρήσεων Εφαρµογών 147 4 10 0 0 14 Ξένων Γλωσσών στη ιοίκηση και το Εµπόριο ΣΥΝΟΛΟ 446 6 18 24 Σε παρακάτω πίνακα στατιστικών δεδοµένων του Παραρτήµατος που στάλθηκε προς το ΥΠ.Ε.Π.Θ. καταγράφεται πληρέστερα η εικόνα της κινητικότητας των σπουδαστών του Παραρτήµατος για το ακαδηµαϊκό έτος 2008-09: (Πίνακας -2-) Εγγ/µένοι 2008-09 κανονικών εξαµήνων Πέραν των κανονικών εξαµή νων Γενικό σύνολο Εισακτέοι 2008-09 Εγγ/µένοι Α έτος 2008-09 Πτυχ/χοι 2008-09 Σύνολο πτυχ/χων Ε.Ξ.Γ..Ε. 627 472 1099 260 244 34 332 ΙΧΘ. ΑΛ 293 583 842 30 30 34 272 Τ.Ε 116 456 572 30 33 17 253 Σύνολο 1046 1511 2513 320 307 85 857 19

(Πίνακας -3-) Ακαδηµαϊκό έτος Εγγεγραµµένοι 1996-97 143 1997-98 146 1998-99 176 1999-2000 178 2000-01 213 2001-02 212 2002-03 211 2003-04 224 2004-05 117 2005-06 202 2006-07 7 2007-08 21 2008-09 30 Σύνολο εισακτέων 1960 Σύνολο πτυχιούχων 284 Πίνακας - 4- Εισακτέοι Παράρτηµα Ηγουµενίτσας 2007-2008 ΗΜΕΡΗΣΙΑ 90% ΗΜΕΡΗΣΙΑ 10% ΤΕΕ Τµήµα Θέσεις Επ/χόντες Θέσεις Επ/χόντες Θέσεις Εισακτ. Σύνολα Θέσεις Εισακτέων Ε.Ξ.Γ..Ε 186 164 25 25 - - 189 211. ΙΧΘ/ΑΛ. 239 3 32 32 - - 35 271 Τ.Ε. 208 0 28 11 - - 11 236 Σύνολο 633 167 85 68 235 718 Πίνακας - 5 Εισακτέοι Παράρτηµα Ηγουµενίτσας 2008-2009 ΗΜΕΡΗΣΙΑ 90% ΗΜΕΡΗΣΙΑ 10% ΤΕΕ Τµήµα Θέσεις Επ/χόντες Θέσεις Επ/χόντες Θέσεις Εισακτ. Σύνολα Θέσεις Εισακτέων Ε.Ξ.Γ..Ε. 264 231 30 30-3 264 294 ΙΧΘ/ΑΛ. 260 0 35 35 - - 35 295 Τ.Ε. 223 0 30 30 - - 30 253 20