ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/06/2013 ΤΑΞΗ: Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2.00 ΩΡΑ: 07:45-09:45 Όνομα μαθητή/-τριας: Τμήμα: Οδηγίες: α) Να απαντηθούν ΟΛΑ τα θέματα. β) Να γράφετε με μπλε μελάνι. γ) Όλες οι απαντήσεις να γραφτούν στο παρόν εξεταστικό δοκίμιο. ΔΕ θα δοθούν κόλλες αναφοράς. δ) Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υγρού ή ταινίας. ε) Να συμμορφώνεστε με τις οδηγίες των επιτηρητών. στ) Η ΔΟΛΙΕΥΣΗ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΑ. ζ) Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από επτά (7) σελίδες. ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 1. Να αποδώσετε το παρακάτω απόσπασμα στην κοινή νέα ελληνική γράφοντας την απάντησή σας στις γραμμές που δίνονται παρακάτω. (μ. 35) Γιγνώσκων δ ὅτι ἡ μὲν πορθουμένη καὶ ἐρημουμένη χώρα οὐκ ἂν δύναιτο πολὺν χρόνον στράτευμα φέρειν, ἡ δ οἰκουμένη μὲν σπειρομένη δὲ ἀέναον τὴν τροφὴν παρέχοι, ἐπεμέλετο οὐ μόνον τοῦ βίᾳ χειροῦσθαι τοὺς ἐναντίους, ἀλλὰ καὶ τοῦ πραότητι προσάγεσθαι. Καὶ πολλάκις μὲν προηγόρευε τοῖς στρατιώταις τοὺς ἁλισκομένους μὴ ὡς ἀδίκους τιμωρεῖσθαι, ἀλλ ὡς ἀνθρώπους ὄντας φυλάττειν, πολλάκις δὲ ὁπότε μεταστρατοπεδεύοιτο, εἰ αἴσθοιτο καταλελειμμένα παιδάρια μικρὰ ἐμπόρων, ἃ πολλοὶ ἐπώλουν διὰ τὸ νομίζειν μὴ δύνασθαι ἂν φέρειν αὐτὰ καὶ τρέφειν, ἐπεμέλετο καὶ τούτων ὅπως συγκομίζοιντό ποι. Ξενοφώντος «Ἀγησίλαος», Κεφ. 1, 20-21 Σελίδα 1 από 7
2. Να επιλέξετε ΤΡΕΙΣ (3) από τις ακόλουθες λέξεις και να γράψετε προτάσεις σε οποιονδήποτε κλιτό τύπο τους, στις οποίες να φαίνεται ξεκάθαρα το νόημα της λέξης που ζητείται. (μον. 6) α. διοικητής β. άποικος γ. συναισθάνομαι δ. απόγνωση ε. αναίσθητος στ. προαισθάνομαι Σελίδα 2 από 7
3. Να μεταφέρετε τους κλιτούς τύπους των ΔΥΟ (2) από τις ακόλουθες προτάσεις στον αντίθετο αριθμό. (μον. 8) α. Ὁ κακὸς σύμμαχος τοῖς φίλοις οὐ πιστεύει. β. Ἡ τιμωρία τοῦ πολίτου παρὰ τοῦ θεοῦ ἐστί. γ. Οἱ στρατηγοὶ λαμβάνουσιν ἱκανοὺς ὁπλίτας. δ. Ὁ διδάσκαλος ὠνόμασε τὸν νεανίαν σοφιστήν. 4. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με το ζητούμενο τύπο της προσωπικής αντωνυμίας και του ρήματος εἰμί. (μ. 5) α. Τιμᾶτε τοὺς φίλους (σύ, γεν. πληθ.) β. (σύ, ον. εν) Κύριε, ἄγεις (ἐγώ, αιτ. πληθ.) εἰς ὁδὸν εὐθείαν. γ. Ἐν τῷ ἀνακτόρῳ θησαυροὶ (εἰμί γ πληθ. οριστ. ενεστ.) δ. Σὺ (εἰμί β εν. οριστ. παρατ.) ὁ στρατηγὸς τῶν Ἀθηναίων. ε. Ἄκουσον, Κύριε, τὰς δεήσεις (ἐγώ, γεν. εν.) καὶ φύλαξον (ἐγώ, αιτ. εν.) ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. στ. (ἐγώ, ον. πλ.) ἐσμεν τέκνα θεοῦ. ζ. Πολέμιος τῆς πολιτείας οὗτός (εἰμί γ εν. οριστ. ενεστ.). η. Οἱ ἄνθρωποι (εἰμί γ πληθ. οριστ. παρατ.) ἀγαθοί. 5. Να επιλέξετε ΔΥΟ (2) από τις πιο κάτω προτάσεις και να βρείτε το υποκείμενο του ρήματος, το υποκείμενο και το είδος του απαρεμφάτου (τελικό ή ειδικό) και να βρείτε τη σύνταξη της πρότασης (ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία). (μ. 8) α. Ὁμολογεῖς τὸν πολίτην ἀγαθὸν εἶναι. Σελίδα 3 από 7
β. Ὁ βασιλεὺς λέγει δικαίως ἄρχειν. γ. Οἴομαι ὑμᾶς γιγνώσκειν τὰ γεγονότα. δ. Ἡμεῖς οὐ τολμῶμεν λέγειν τὴν ἀλήθειαν. 6. Να συμπληρώσετε στον παρακάτω πίνακα τους τύπους στο ίδιο πρόσωπο, αριθμό, χρόνο και φωνή που βρίσκονται. (μ. 5) Οριστική πείθετε ὁρίζω διώκομαι Υποτακτική ἀγοράζωμεν γυμνάζηται 7. Να σχηματίσετε τους τύπους της μετοχής στην ονομαστική ενικού και στα τρία γένη με βάση το ρήμα που σας δίνεται: (Προσοχή στη φωνή και το χρόνο του ρήματος π.χ. λύω λύων, λύουσα, λῦον) (μ. 3) θεραπεύσω πείθομαι ἐπαίδευσα πέμψομαι Σελίδα 4 από 7
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ 8. Να απαντήσετε ΣΥΝΤΟΜΑ στις παρακάτω ερωτήσεις από την εισαγωγή στις Δημηγορίες του Θουκυδίδη. (μ. 10) α. Να αναλύσετε τη σοφιστική άποψη «Πάντων χρημάτων μέτρον ἐστὶν ἄνθρωπος». β. Να αναφέρετε δύο βασικές διαφορές ανάμεσα στον Ηρόδοτο και το Θουκυδίδη και να τις εξηγήσετε σύντομα. ΚΕΙΜΕΝΑ 68 [...] Πολλές φορές σας προειδοποιήσαμε για τα όσα θα παθαίναμε από τους Αθηναίους, κι εσείς, αντί κάθε φορά να φροντίζετε να εξακριβώνετε τα όσα σας καταγγέλλονταν, στρέφατε τις υποψίες σας περισσότερο εναντίον εκείνων που σας τα έλεγαν, νομίζοντας ότι μιλούσαν για δικά τους, αποκλειστικά, συμφέροντα. Και γι αυτό το λόγο δεν κινηθήκατε προτού αρχίσουν τα παθήματά μας, και μόνο όταν άρχισαν συγκαλέσατε τους συμμάχους σας από τους οποίους εμείς έχουμε περισσότερο απ όλους το δικαίωμα να μιλήσουμε, γιατί έχουμε τα μεγαλύτερα παράπονα, αφού υποφέρουμε από την εχθρότητα των Αθηναίων κι από τη δική σας αδιαφορία. Και, αν μεν παραβίαζαν τη νόμιμη τάξη στην Ελλάδα χωρίς να φαίνονται, τότε βέβαια θα έπρεπε να σας το αποδείξουμε, αφού δε θα το ξέρατε. Αλλά τώρα ποια η ανάγκη να μακρηγορήσουμε, αφού βλέπετε ότι πολλοί Έλληνες έχουν υποδουλωθεί, ότι άλλοι, και μάλιστα πολλοί από τους συμμάχους σας, κινδυνεύουν από τις επιβουλές τους και ότι οι Αθηναίοι έχουν, από καιρό, προετοιμαστεί για έναν ενδεχόμενο πόλεμο; Αλλιώς δε θα είχαν καταλάβει με τη βία και δε θα είχαν κρατήσει την Κέρκυρα παρά την αντίστασή μας ούτε θα πολιορκούσαν την Ποτίδαια. Η Σελίδα 5 από 7
πολιτεία αυτή έχει εξαιρετική στρατηγική σημασία για τη Χαλκιδική, ενώ η Κέρκυρα θα μπορούσε να προσφέρει μεγάλη ναυτική ενίσχυση στην Πελοπόννησο. 69 Για όλα αυτά το σφάλμα είναι δικό σας. Πρώτ απ όλα τους αφήσατε, μετά τα Μηδικά να ενισχύσουν την πολιτεία τους και ύστερα να χτίσουν τα Μακρά Τείχη και στερήσατε απ την ελευθερία τους όχι μόνο όλους τους υπηκόους τους οποίους έχουν αυτοί υποδουλώσει, αλλά τώρα και τους δικούς σας συμμάχους, Ο πραγματικός υπεύθυνος δεν είναι εκείνος που υποδουλώνει, αλλά εκείνος που, ενώ μπορεί να εμποδίσει την υποδούλωση, αδιαφορεί παρ όλο ότι θέλει να έχει τη φήμη ότι είναι ο απελευθερωτής της Ελλάδος. Μόλις τώρα κατορθώσαμε να συγκεντρωθούμε σε συνέλευση και πάλι χωρίς συγκεκριμένο σκοπό. Δε θα έπρεπε πια να εξετάζουμε αν μας αδικούν, αλλά να σκεπτόμαστε πώς θ αμυνθούμε γιατί εκείνοι έχουν πάρει κιόλας την απόφαση τους και δρουν τώρα εναντίον μας, ενώ εμείς είμαστε αναποφάσιστοι. Ξέρουμε καλά τη μέθοδο των Αθηναίων, τον τρόπο με τον οποίο απλώνουν σιγά-σιγά την κυριαρχία τους επάνω στους γείτονες τους. Όσο νομίζουν ότι οι ενέργειες τους σας διαφεύγουν επειδή δεν παρακολουθείτε τι γίνεται, είναι λιγότερο τολμηροί, αν όμως καταλάβουν ότι τις ξέρετε και αδιαφορείτε, τότε θ αποθρασυνθούν. Απ όλους τους άλλους Έλληνες μόνοι εσείς, Λακεδαιμόνιοι, αδρανείτε και δεν προβάλλετε εναντίον των επιθέσεων τη δύναμη σας, αλλά τις αναβολές σας, μόνοι εσείς ενεργείτε εναντίον ενός εχθρού, όχι όταν είναι στην αρχή της ανάπτυξης του, αλλά όταν έχει διπλασιάσει τη δύναμη του. [...] 9. Με βάση τα πιο πάνω αποσπάσματα, να απαντήσετε ΣΥΝΤΟΜΑ στις παρακάτω ερωτήσεις: (μ. 20) α) Ποιες ήταν, κατά την άποψη των Κορινθίων, οι αρνητικές επιπτώσεις της σπαρτιατικής αδιαφορίας για τους ίδιους τους Κορινθίους και για τους άλλους συμμάχους της Σπάρτης; ( 68) β) Ποιες θεωρούν οι Κορίνθιοι ότι είναι οι ευθύνες των Σπαρτιατών και γιατί πιστεύουν ότι προέχει η άμεση δράση; ( 69) Σελίδα 6 από 7
--- ΤΕΛΟΣ --- Η Συντονίστρια Β.Δ. O Διευθυντής Φλώρα Κουμή Ανδρέας Φιλίππου Οι εισηγητές: Χρήστος Βισαρίου Γεωργία Γιωργαλλίδου Σελίδα 7 από 7