ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΚΠΣ 2000 2006 I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Αρχή Πληρωµής του ΚΠΣ ανέθεσε την εκπόνηση σχετικής µελέτης που αποσκοπεί στη χαρτογράφηση και γενικότερη παρουσίαση των φορέων, των οποίων τα έργα χρηµατοδοτούνται από το Γ ΚΠΣ. Ειδικότερα, επιχειρήθηκε να καθοριστεί η συµµετοχή των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων και των φορέων τους στο συνολικό προϋπολογισµό του Γ ΚΠΣ, προκειµένου να αναδειχτούν αυτοί που ουσιαστικά έχουν δεσµεύσει το σηµαντικότερο κοµµάτι του προϋπολογισµού και ως εκ τούτου οι πληρωµές των έργων τους, είναι υψίστης σηµασίας για την υλοποίηση του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Τα ερωτήµατα πάνω στα οποία δοµήθηκε η µελέτη, είναι τα ακόλουθα: 1. Ποιοι είναι οι φορείς οι οποίοι µε ένα ή περισσότερα έργα, έχουν δεσµεύσει το σοβαρότερο κοµµάτι του εγκεκριµένου προϋπολογισµού; 2. Ποια είναι η απορροφητικότητα όπως αυτή ορίζεται παρακάτω των εν λόγω φορέων και γενικότερα όλων όσων συµµετέχουν στο Γ ΚΠΣ; II. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Ο αριθµός των έργων που χρηµατοδοτούνται από το Γ ΚΠΣ αυξάνεται καθηµερινά και για το λόγο αυτό, απαιτείται η συνεχής ενηµέρωση των στοιχείων σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Η µελέτη και τα συµπεράσµατα που εξάγονται από αυτήν, αφορούν στο χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί από την έναρξη του Γ ΚΠΣ έως και το τέλος του 2003. Θα πρέπει να σηµειωθεί, ότι το σύνολο του προϋπολογισµού των έργων αλλά και των πληρωµών τους στο τέλος του Ιουνίου του 2004, είχαν περιορισµένη µεταβολή ανά Επιχειρησιακό Πρόγραµµα, καθιστώντας τον πληθυσµό των έργων που ελέγχθηκαν απολύτως αντιπροσωπευτικό. Σε κάθε πάντως περίπτωση θα συνεχιστεί η εργασία αυτή µε επικαιροποιηµένα στοιχεία. Προκειµένου να απαντηθούν τα ερωτήµατα που τέθηκαν παραπάνω, έγιναν οι εξής παραδοχές: Κρίσιµοι Φορείς, θεωρήθηκαν εκείνοι, το σύνολο του προϋπολογισµού των έργων των οποίων, είναι ίσο και µεγαλύτερο των 10 εκατοµµυρίων Ευρώ.
Η αποδοτικότητα των φορέων και των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων στα οποία αυτοί ανήκουν, ορίστηκε κατά τα πρότυπα του χρηµατοοικονοµικού δείκτη «Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων» και ισούται µε το ακόλουθο πηλίκο: Ελεγµένες Πληρωµές Έργων Return on Budget = ----------------------------------------- Προϋπολογισµός Έργων III. ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το Γ ΚΠΣ απαρτίζεται, µέχρι το χρονικό σηµείο αναφοράς της µελέτης, από 11.172 έργα τα οποία υλοποιούνται από 2.514 φορείς. Ο συνολικός προϋπολογισµός των έργων αυτών ανέρχεται σε 25,343 δισεκατοµµύρια Ευρώ. Από τους 2.514 φορείς, µόνο 246 έχουν αναλάβει έργα µε συνολικό προϋπολογισµό άνω των δέκα εκατοµµυρίων Ευρώ, ο προϋπολογισµός των οποίων ανέρχεται στα 22,625 δισεκατοµµύρια Ευρώ. Υπό την έννοια αυτή το 89,28% του συνολικού εγκεκριµένου προϋπολογισµού (Πίνακας 1), έχει δεσµευτεί από το 9,79% των φορέων (246/2.514). Το ζήτηµα της αποδοτικότητας απεικονίζεται στον Πίνακα 1. Η συνολική αποδοτικότητα των έργων του Γ ΚΠΣ ανέρχεται στο ποσοστό του 29,49% κάτι που σηµαίνει ότι για κάθε 100 Ευρώ που δεσµεύονται σε ένα έργο, έχουν εγκριθεί πληρωµές 30 περίπου Ευρώ, για όλο το εξεταζόµενο χρονικό διάστηµα. IV. ΑΝΑΛΥΣΗ Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρατίθενται στο Πίνακα 1, παρατηρείται ισχυρή τάση δέσµευσης κονδυλίων από τους κρίσιµους φορείς σε όλα τα Προγράµµατα, µε το µικρότερο ποσοστό να σηµειώνεται στο Ε.Π. Υγεία Πρόνοια, όπου οι εν λόγω φορείς δεσµεύουν το 41,71% του προϋπολογισµού. Συγκεντρωτικά, τα ποσοστά δέσµευσης των κρίσιµων φορέων ανά Επιχειρησιακό Πρόγραµµα, είναι τα ακόλουθα:
ΠΙΝΑΚΑΣ 1 RED BUDGET / ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ TOTAL BUDGET Ε.Π. ΣΙ ΗΡΟ ΡΟΜΟΙ, ΑΕΡΟ ΡΟΜΙΑ, ΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 99,60% Ε.Π. Ο ΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ, ΛΙΜΕΝΕΣ, ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 99,42% Ε.Π. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ 98,48% Ε.Π. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ 97,89% Ε.Π. ΑΛΙΕΙΑ 93,41% Ε.Π. ΤΕΧΝΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ 92,70% Ε.Π. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 91,88% TOTAL CSF 89,28% Ε.Π. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 86,89% Ε.Π. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ 83,73% Π.Ε.Π. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 81,34% Ε.Π. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 80,51% Π.Ε.Π. ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ 78,95% Π.Ε.Π. ΚΡΗΤΗΣ 75,18% Π.Ε.Π. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ 74,50% Π.Ε.Π. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 73,32% Π.Ε.Π. ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ 72,59% Π.Ε.Π. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 72,44% Π.Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ 70,13% Π.Ε.Π. ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 69,92% Π.Ε.Π. ΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 69,63% Π.Ε.Π. ΗΠΕΙΡΟΥ 65,38% Π.Ε.Π. ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 56,15% Ε.Π. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 55,71% Π.Ε.Π. ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 55,68% Ε.Π. ΥΓΕΙΑΣ - ΠΡΟΝΟΙΑΣ 41,71% Οι επιδόσεις του κάθε Επιχειρησιακού Προγράµµατος, όσον αφορά την αποδοτικότητα των έργων του εν γένει, παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί:
ΠΙΝΑΚΑΣ 2 TOTAL RETURN ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ON BUDGET Ε.Π. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 49,44% Ε.Π. Ο ΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ, ΛΙΜΕΝΕΣ, ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 41,87% Π.Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ 39,66% Ε.Π. ΤΕΧΝΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ 36,78% Π.Ε.Π. ΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 31,88% Ε.Π. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 30,44% Ε.Π. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 29,97% TOTAL CSF 29,49% Π.Ε.Π. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ 29,00% Ε.Π. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 28,84% Ε.Π. ΑΛΙΕΙΑ 28,19% Ε.Π. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ 25,30% Ε.Π. ΣΙ ΗΡΟ ΡΟΜΟΙ, ΑΕΡΟ ΡΟΜΙΑ, ΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 24,80% Π.Ε.Π. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 24,50% Π.Ε.Π. ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ 22,42% Π.Ε.Π. ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ 22,26% Π.Ε.Π. ΚΡΗΤΗΣ 21,11% Π.Ε.Π. ΗΠΕΙΡΟΥ 20,52% Ε.Π. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ 20,09% Π.Ε.Π. ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 18,87% Π.Ε.Π. ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 18,39% Ε.Π. ΥΓΕΙΑΣ - ΠΡΟΝΟΙΑΣ 17,47% Ε.Π. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ 16,89% Π.Ε.Π. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 14,70% Π.Ε.Π. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 14,19% Π.Ε.Π. ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 11,27% Το µέσο όρο αποδοτικότητας ξεπερνούν 7 Επιχειρησιακά Προγράµµατα, µε όλα τα υπόλοιπα να βρίσκονται κάτω από αυτόν. Στον πίνακα που ακολουθεί εµφανίζονται οι επιδόσεις των κρίσιµων και λιγότερο κρίσιµων φορέων ανά Επιχειρησιακό Πρόγραµµα, καθώς και η απόκλιση µεταξύ των δύο.
Αποδοτικότη τα κρίσιµων Φορέων Αποδοτικό τητα λιγότερο κρίσιµων Φορέων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Απόκλιση Ε.Π. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 51% 42% 9% Ε.Π. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 28% 50% -22% Ε.Π. Ο ΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ, ΛΙΜΕΝΕΣ, ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 42% 1% 41% Ε.Π. ΣΙ ΗΡΟ ΡΟΜΟΙ, ΑΕΡΟ ΡΟΜΙΑ, ΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 25% 10% 15% Ε.Π. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ 20% 19% 1% Ε.Π. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ 25% 15% 10% Ε.Π. ΑΛΙΕΙΑ 29% 18% 11% Ε.Π. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 50% 5% 45% Ε.Π. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 31% 20% 11% Ε.Π. ΥΓΕΙΑΣ - ΠΡΟΝΟΙΑΣ 30% 9% 21% Ε.Π. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ 12% 40% -28% Π.Ε.Π. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ 32% 20% 12% Π.Ε.Π. ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ 21% 29% -8% Π.Ε.Π. ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ 18% 32% -14% Π.Ε.Π. ΗΠΕΙΡΟΥ 20% 20% 0% Π.Ε.Π. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 17% 7% 10% Π.Ε.Π. ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 21% 14% 7% Π.Ε.Π. ΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 29% 38% -9% Π.Ε.Π. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 22% 29% -7% Π.Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ 43% 31% 12% Π.Ε.Π. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 13% 16% -3% Π.Ε.Π. ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 9% 13% -4% Π.Ε.Π. ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 19% 17% 2% Π.Ε.Π. ΚΡΗΤΗΣ 20% 24% -4% Ε.Π. ΤΕΧΝΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ 37% 32% 5% ΣΥΝΟΛΟ ΚΠΣ 30% 25% 5% Από την αντιπαραβολή των δύο πινάκων προκύπτει το συµπέρασµα, ότι τα Επιχειρησιακά Προγράµµατα που βρίσκονται στις τελευταίες δέκα θέσεις της κατάταξης της συνολικής αποδοτικότητας, υπολείπονται του µέσου όρου και των δύο επιµέρους δεικτών. Εξαίρεση αποτελεί το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα της Κοινωνίας της Πληροφορίας, που βρίσκεται µεν πάνω από το µέσο όρο στην αποδοτικότητα των λιγότερο κρίσιµων
φορέων, αλλά υπολείπεται κατά 18 περίπου ποσοστιαίες µονάδες στην αποδοτικότητα των κρίσιµων. Στον αντίποδα, τα εφτά Επιχειρησιακά Προγράµµατα µε τη µεγαλύτερη συνολική αποδοτικότητα υπερτερούν του µέσου όρου στις επιµέρους αποδοτικότητες, µε εξαίρεση το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα των Οδικών Αξόνων, όπου από τους 17 συνολικά φορείς, οι 10 είναι κρίσιµοι. Ίδια εµφανίζεται η κατάσταση και όσον αφορά τις ελεγµένες πληρωµές, όπου οι πληρωµές των κρίσιµων φορέων, ξεπερνούν το 90% των συνολικών πληρωµών, στο σύνολο των έργων του Γ ΚΠΣ. Εν κατακλείδι, οι διαπιστώσεις της παραπάνω προσέγγισης αποτελούν για τη.α. του ΚΠΣ µια βάση ανάλυσης χρήσιµη για τις περαιτέρω ενέργειες που πρόκειται να αναλάβει στο πλαίσιο βελτίωσης και επιτάχυνσης των διαδικασιών και της στήριξης των Τελικών ικαιούχων, όπως λεπτοµερέστερα αναφέρθηκαν σε προηγούµενη ενότητα του φακέλου.