1 Εισήγηση Κωνσταντίνου Καρασούλα -ΣΕΒΕΣ- για την εκδήλωση της 13 ης Απριλίου 2011 του ΤΕΕ Εποπτεία Αγοράς Προϊόντων Δομικών Κατασκευών Δράσεις και Προοπτική τους. 1. Άμεση ισχύς του ΕΛΟΤ ΕΝ 206 1. Όπως όλοι γνωρίζετε το Έτοιμο Σκυρόδεμα είναι προϊόν ασφαλείας, βασικό υλικό των κατασκευών στην χώρα μας καλύπτοντας περίπου το 96% των δομικών υλικών. Η παραγωγή του και η χρήση του απαιτούν αυστηρή τήρηση κανονισμών και συνεχή παρακολούθηση, όπως επίσης αρκετή γνώση των ανθρώπων που το χρησιμοποιούν. Για την τήρηση των κανονισμών που προανέφερα η πολιτεία έχει θεσμοθετήσει κανόνες λειτουργίας και μηχανισμούς ελέγχου για την σωστή εφαρμογή των κανονισμών αυτών (ΚΤΣ 97) και θα πίστευε κανείς ότι μέσα από το πλέγμα αυτό, ισχύοντες κανονισμοί, έλεγχοι πολιτείας, ενημερωμένοι χρήστες η αγορά του βασικότατου αυτού υλικού θα κινείτο σωστά με σαφείς και υγιείς κανόνες ανταγωνισμού προς όφελος της ποιότητας των κατασκευών, του Έλληνα καταναλωτή και της εθνικής οικονομίας γενικότερα. Η πραγματικότητα όμως παρουσιάζεται τελείως διαφορετικά. Οι ελλιπείς έλεγχοι από την πολιτεία, η αδιαφορία των χρηστών, η απουσία τις περισσότερες φορές των ανθρώπων εκείνων που κατεξοχήν επιβάλλεται να παρευρίσκονται στις σκυροδετήσεις και η δημιουργία μιας νοοτροπίας της χαμηλότερης τιμής, σχεδόν χωρίς άλλες προϋποθέσεις πολλές φορές και κάτω του κόστους παραγωγής, έχουν δημιουργήσει μια επικίνδυνη κατάσταση στην παραγωγή και διακίνηση του Σκυροδέματος. Με την εφαρμογή του προτύπου ΕΝ 206-1, θα φανούν τα αδύνατα σημεία, σ όλο το σύστημα σχεδιασμού της παραγωγής, της καθ αυτό παραγωγής της διάθεσης και του ελέγχου του προϊόντος, καθώς και ο τρόπος εμπλοκής του μηχανισμού υλοποίησης του έργου και του μηχανισμού παραγωγής σκυροδέματος. Στην φάση του σχεδιασμού του προϊόντος, θα αναδειχθούν η σπουδαιότητα της επιρροής του εξωτερικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα λειτουργήσει το έργο. Θα καθορισθούν οι κατηγορίες έκθεσης σ αυτό και θα προσδιορισθούν επακριβώς, οι ελάχιστες απαιτήσεις στα χαρακτηριστικά του προϊόντος. Επίσης θα αναδειχθεί συγχρόνως και η σπουδαιότητα, της χρήσης ελεγχόμενων και πιστοποιημένων πρώτων υλών, πράγμα το οποίο θα βγάλει στην επιφάνεια, το ποσοτικό και ποιοτικό έλλειμμα στα Αδρανή Υλικά σε επίπεδο χώρας.
2 Και σ αυτό το θέμα η πολιτεία εξακολουθεί να στρουθοκαμηλίζει. Στην φάση της παραγωγής, θα αναδειχθούν τα ελλείμματα που παρουσιάζουν σήμερα - Η αδειοδότηση των μονάδων παραγωγής σκυροδέματος, τόσο του Εργοταξιακού, όσο και του Εργοστασιακού. Μια άδεια λειτουργίας Κοινής Βιομηχανικής Εγκατάστασης όπως απαιτείται σήμερα, σε καμιά περίπτωση δεν εξασφαλίζει αντικειμενικά τη δυνατότητα ανταπόκρισης της παραγωγής στις απαιτήσεις των προδιαγραφών. - Η διαδικασία ελέγχου της παραγωγής, έτσι ώστε με τρόπο συνεχή, αντικειμενικό, και αξιόπιστο, να ελέγχονται συνεχώς τα χαρακτηριστικά του παραγόμενου προϊόντος και να μειώνεται στο ελάχιστο η πιθανότητα των αστοχιών. Επίσης με την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Προτύπου θα προσδιορισθούν επακριβώς και θα οριοθετηθούν καλύτερα οι ρόλοι και οι ευθύνες στο δίπολο. - Εργοτάξιο (ο χρήστης του προϊόντος) - Εργοστάσιο Παραγωγής (ο παραγωγός του προϊόντος 2. Έλεγχος Μονάδων Παραγωγής Έτοιμου Σκυροδέματος. Ο έλεγχος της ποιότητας του Ετοίμου Σκυροδέματος και των Βιομηχανιών Ετοίμου Σκυροδέματος αν και νομοθετικά καλυμμένος (απόφαση Δ. 14/43309-ΦΕΚ 332/Β 28.3.2001) έχει ανατεθεί στην πολιτεία, ο έλεγχος όμως είναι ανεπαρκής ως μηδενικός. Οι επιτροπές που έχουν συγκροτηθεί δεν λειτουργούν (Υπάλληλοι ΚΕΔΕ, Περιφερειών). Όσες φορές έγιναν έλεγχοι και επιβλήθηκαν πρόστιμα για παράβαση των διατάξεων του άρθρου 21 του Ν. 14 18/1984 (ΦΕΚ 112/Α6-6-2001) τα πρόστιμα δεν πληρώθηκαν. Λειτουργούν Μονάδες Παραγωγής Ετοίμου Σκυροδέματος χωρίς καμία απολύτως άδεια. Φυσικά βασική προϋπόθεση είναι το πόσο ενημερωμένος είναι ο καταναλωτής του προϊόντος μας καθώς με το βαθμό σοβαρότητας των Μελών που συνθέτουν τον κλάδο του Ετοίμου Σκυροδέματος στην χώρα μας. Σίγουρα σ αυτό το δίπολο, Πομπός (εμείς) Δέκτης (αγορά) καθοριστικό ρόλο παίζουν : Συνολικά η κατασκευαστική μας κουλτούρα, η οποία δεν έχει εντάξει στο αξιακό της σύστημα και στον βαθμό που θα έπρεπε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά για να επιλέξει σωστή συνεργασία.
3 Το θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις παραγωγής και διάθεσης του προϊόντος, τόσο του Σκυροδέματος καθ αυτό, όσο και των πρώτων υλών που το συνθέτουν (Αδρανή Υλικά), Ο βαθμός ελλείμματος ανταπόκρισής μας ως κοινωνία, να προσαρμοζόμαστε στις εξελίξεις, εντάσσοντας στην διαδικασία μας, σύγχρονα εργαλεία, οργάνωσης και συγκρότησης ως πολιτεία Απόδειξη η δυσκολία να εφαρμόσουμε τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα, ενώ δεσμευτήκαμε ως χώρα να τα είχαμε εφαρμόσει από το 2004 όταν ακόμα δεν έχει μεταφραστεί επίσημα το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 206-1. η μόνη μετάφραση που υπάρχει είναι αυτή της Εταιρίας ΤΕΚΤΩΝ ΑΕ (Β. Σκαρλάτου) Μέλος του ΣΕΒΕΣ. 3. Συνεργασία Κλαδικού Οργάνου Πολιτείας. Η σωστή λειτουργία της αγοράς μέσω εφαρμογής κανόνων ελεύθερου και υγιούς ανταγωνισμού είναι ένα σύνολο ενεργειών όπως συνείδηση επαγγελματισμού, χρήση πιστοποιημένων Υλικών από όλους τους Παραγωγούς, πιστή τήρηση των ισχύουσων κανονισμών, συνεχή προσαρμογή σε νέες καινοτόμες εφαρμογές και γενικότερα στην δημιουργία μιας σωστής ποιοτικής διαχείρισης, που θα οδηγήσει στον χρόνο σε καλύτερη ποιότητα ή καλύτερα σε μια ηθική ποιότητας. Όλα αυτά τα προβλήματα δεν είναι καινούρια και ούτε καθαρά Ελληνικά. Τα αντιμετώπισαν και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόνο που εκείνες με πιο πειθαρχημένες κοινωνίες, με πιο επαγγελματική νοοτροπία και πιο αποτελεσματική δημόσια διοίκηση αντιμετώπισαν νωρίτερα και αποφασιστικά αυτά τα προβλήματα. Η εμπειρία τους (όπως πχ στην Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο κλπ) οδήγησαν στην ανάθεση και μετατόπιση στα Συλλογικά Όργανα από την πολιτεία ευθυνών και αρμοδιοτήτων που με την σειρά τους δημιούργησαν ένα πλαίσιο σωστής λειτουργίας της αγοράς, μέσα στο δικό τους χώρο δραστηριότητας στηρίζοντας τον υγιή ανταγωνισμό και περιθωριοποιώντας όλους εκείνους που δεν ήθελαν να αναγνωρίσουν τις απαιτήσεις και υποχρεώσεις τους. Πιστεύουμε ότι ο ΣΕΒΕΣ όπως και άλλοι κλαδικοί συλλογικοί φορείς μπορούν να προσφέρουν πολλά μέσα από την εμπειρία των στελεχών τους, να διαμορφώσουν θέσεις, να τεκμηριώσουν προτάσεις και γενικότερα να βοηθούν στην επίλυση προβλημάτων στην αγορά αυτών των τόσο σπουδαίων Δομικών Υλικών. Θεωρούμε ότι είμαστε χρήσιμος και κρίσιμος κρίκος στην κατασκευαστική αλυσίδα και χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα ούτε να επηρεάζεται το επίπεδο ελεγχόντων και ελεγχόμενων. Πρέπει να ξεφύγουμε από στείρες τυπικότητες του παρελθόντος και δημιουργικά να προχωρήσουμε σε μια καινούρια υγιή σχέση Πολιτείας Επιχείρησης Καταναλωτή.
4 Ο ΣΕΒΕΣ πιστεύει και προτείνει με αυτή την πεποίθηση τα εξής: 1. Να συμμετέχουμε σταθερά και μόνιμα στις διαδικασίες που οργανώνει η πολιτεία για τον σχεδιασμό του θεσμικού πλαισίου και την εφαρμογή του σε ότι έχει σχέση με τον κλάδο μας. 2. Να εκφράζει γνώμη και να υποβάλει εκθέσεις όταν του ζητάτε στις αρμόδιες υπηρεσίες (ΥΠΟΙΑΝ - ΥΠΕΚΑ) για την ίδρυση, εγκατάσταση και λειτουργία νέων Μονάδων Παραγωγής. 3. Έκθεση για να παρουσιάζει στους αρμόδιους φορείς (ΥΠΕΚΑ, ΥΠΟΙΑΝ, ΚΕΔΕ, ΤΕΕ) την κατάσταση λειτουργίας υφιστάμενων Μονάδων όπως : α) τήρηση κανονισμών λειτουργίας και παραγωγής (ΚΤΣ 97), β) να αναφέρεται στην επάρκεια των εγκαταστάσεων παραγωγής και διακίνησης του προϊόντος (εξοπλισμός τεχνολογία εξειδίκευση και εμπειρία ανθρώπινου δυναμικού κτλ). Όλα αυτά και πολλά άλλα τα οποία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης και να καλυφθούν σε μια από κοινού Συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς και να παρουσιάζονται σε μορφή ετήσιας έκθεσης για τον κλάδο π.χ. του Ετοίμου Σκυροδέματος ειδικά για την πολιτεία και τους φορείς ελέγχου αυτής. Με αυτόν τον τρόπο το κράτος θα ήταν πάντα στην θέση απόλυτης ενημέρωσης για την κατάσταση κάθε κλάδου θα μπορούσε απλά και γρήγορα να επεμβαίνει αν χρειάζεται και γενικότερα να ορίζει τις εξελίξεις κα να μη τρέχει πίσω από αυτές όπως δυστυχώς παρουσιάζεται η κατάσταση σήμερα. Εμείς σαν ΣΕΒΕΣ πιστεύουμε ότι ο στόχος είναι κοινός : Ανάπτυξη και βελτίωση των συνθηκών ζωής του Έλληνα πολίτη μέσα από σωστές κατασκευές με αναβαθμισμένη ποιότητα κα χωρίς το κοινωνικό σύνολο να επωμίζεται το μεγαλύτερο μέρος του κόστους μακροπρόθεσμα και να ωφελούνται οι ολίγοι έξυπνοι. Η πρακτική εμπειρία της αγοράς διδάσκει ότι εντάσεις μεταξύ εποπτευόμενων και εποπτών δεν έχει νόημα και δεν οδηγεί πουθενά. Πρωταρχικό καθήκον όλων μας είναι να βοηθήσουμε να μειωθεί αυτή η ένταση. Κι αυτό γίνεται αν όλοι αποδεχθούμε δύο βασικές αρχές : οι επιχειρήσεις οφείλουν με εντατική προσπάθεια να ενεργούν μέσα στα πλαίσια των νόμων και κανονισμών. Και οι εποπτικές αρχές πρέπει να εφαρμόζουν την εποπτική τους λειτουργία με γνώμονα όχι την τυπικότητα, αλλά την εξασφάλιση της σωστής αλλά και απρόσκοπτης λειτουργίας των αγορών. 4. Εποπτεία αγοράς. Για να επιτευχθεί η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τόσο στο διεθνοποιημένο περιβάλλον όσο και στο εσωτερικό της χώρα μας
5 χρειάζονται μεγάλες και σοβαρές προσπάθειες, απλοποιημένο, σαφές, λιτό και σταθερό περιβάλλον κανονισμών και ενεργειών, όπως επίσης ελευθερία στην δράση από άτομα ή ομάδες (Σύνδεσμοι, Επιμελητήρια, επαγγελματικούς φορείς κλπ) που έχουν ικανότητες για νέες πρωτοβουλίες που θα θέτουν στόχους και θα εργάζονται με πίστη, επαγγελματισμό και ευθύνη για την επίτευξη αυτών. Μέσα σ αυτό το πνεύμα και υπό την πίεση μιας πραγματικότητας που δεν αφήνει περιθώρια ούτε αμφισβητήσεις και ούτε αναβολές πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε αποφάσεις και εφαρμογή μέτρων που θα βελτιώσουν την υπάρχουσα κατάσταση και θα διαμορφώσουν ένα πλαίσιο σωστής λειτουργίας της αγοράς. Ως Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Ετοίμου Σκυροδέματος (ΣΕΒΕΣ), τον οποίο έχω την τιμή να εκπροσωπώ, ευχαριστούμε κατ αρχήν το ΤΕΕ για την ευκαιρία που μας δίνει να καταθέσουμε και εμείς τις θέσεις μας, στην προβληματική που αναπτύσσεται στην χώρα μας για τον τομέα των Δομικών Υλικών και ειδικότερα για το σημαντικότερο δομικό υλικό που ενσωματώνεται στις κατασκευές, σε μια περίοδο μάλιστα που η χώρα μας βρίσκεται σε φάση έντονου προβληματισμού για το μέλλον της.