Μελέτες Περιπτώσεων. Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής

Transcript

1 Μελέτες Περιπτώσεων

2 Έχω στην υπηρεσία µου έξη τίµιους ανθρώπους. Τα ονόµατά τους είναι Τι, Γιατί, Πότε, Πώς, Πού και Ποιος. R. Kipling Τι Πότε Πού Γιατί Πώς Ποιος

3 Στόχοι της µεθοδολογίας 1. Υποβοήθηση στην εφαρµογή της θεωρίας στην πράξη 2. Αλλαγή τρόπου προσέγγισης προβληµάτων από παθητικό δέκτη σε ενεργητικό µέλος που κάνει διαγνώσεις, αναλύει και αξιολογεί εναλλακτικές λύσεις και διατυπώνει εφαρµόσιµα σχέδια δράσης 3. Εξάσκηση στην αναζήτηση απαντήσεων και λύσεων µέσω αυτενέργειας αντί στην παθητική αποδοχή των θέσεων του διδάσκοντα ή της βιβλιογραφίας 4. Επαφή µε ένα αριθµό οργανισµών και διοικητικών καταστάσεων, δίνοντας σηµεία αναφοράς κατά την εξάσκηση σε διοικητική θέση

4 Κριτήρια αξιολόγησης οργανισµών

5 Γραµµές προϊόντων και ανταγωνιστική θέση 1. Σύγκριση µε προϊόντα ανταγωνισµού, διαφοροποίηση και εξασφάλιση βιώσιµου µεριδίου σε τοµέα της αγοράς, συγκριτικά πλεονεκτήµατα και πού οφείλονταιο 2. Πώς αξιολογούν οι πελάτες και οι υποψήφιοι τα προϊόντα, ποια τα µερίδια αγοράς, πώς εξελίχθηκαν και πόσο εξασφαλισµένα είναι, µεγάλη εξάρτηση από ό µικρό αριθµό πελατών; 3. Περιθώρια κερδοφορίας και διαχρονική εξέλιξη σε σχέση και µε τον ανταγωνισµό, ανταγωνιστικότητα τιµών 4. Φάση κάθε προϊόντος στον κύκλο ζωής, ωριµότητα αγοράς, ρυθµοί ανάπτυξης ή µείωσης αγοράς, επηρεασµοί από την οικονοµία γενικότερα, επάρκεια α αγοράς για εξασφάλιση βιωσιµότητας 5. Επίπεδα ανταγωνισµού, δυνατότητα αντίδρασης στρατηγικής σε ανταγωνισµό, ευκολία εισόδου στη συγκεκριµένη αγορά 6. Ηγετική θέση στην αγορά, συγκρούσεις µε ανταγωνιστές και επάρκεια α πόρων, ανταγωνιστική στρατηγική 7. Πλεονεκτήµατα και αδυναµίες, αποτελεσµατικότητα marketing, δυνατότητα ανάπτυξης νέων προϊόντων και αγορών, κανάλια διανοµής 8. Επίπεδα διαφοροποίησης, συµβατότητα γραµµών προϊόντων, στρατηγική ή συνέργια, αποτελεσµατικός σχεδιασµός διαφοροποιήσεων

6 Κερδοφορία και οικονοµική κατάσταση 1. Τάσεις κερδοφορίας, δεικτών κερδοφορίας, σύγκριση µε ανταγωνισµό 2. Η εικόνα στους επενδυτές, εξέλιξη µετοχής, διαχρονικές αποδόσεις µετοχών 3. Επάρκεια ρευστότητας και δυνατότητα αντιµετώπισης υποχρεώσεων, εξέλιξη δεικτών ρευστότητας 4. Επίπεδα υποχρεώσεων, τάσεις δεικτών υποχρεώσεων, δυνατότητες πρόσθετου δανεισµού και αναζήτησης κεφαλαίων 5. Αποδοτική διαχείριση των πόρων, τάσεις δεικτών κινητικότητας 6. Υπάρχει επάρκεια ρευστότητας για κάλυψη των αναγκών σε κεφάλαια κίνησης, επιτρέπει η θέση στην αγορά άντληση κεφαλαίων ή µήπως απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις; 7. ιοικητική επάρκεια όσον αφορά τα οικονοµικά µεγέθη, επάρκεια οικονοµικών ελέγχων και ταµειακής ροής, ολοκληρωµένο σχέδιο επενδύσεων

7 Εσωτερικές λειτουργίες και οργανωτική δοµή 1. Επάρκεια κατανοµής πόρων και δυνατότητες υλοποίησης στρατηγικού σχεδίου µέχρι τέλους. Ύπαρξη ταλέντου, τεχνογνωσίας και οικονοµικής ισχύος για την υλοποίηση. 2. Συντονισµός και συµβατότητα στρατηγικών παραγωγής, marketing, έρευνας και ανάπτυξης και οικονοµικών. Επάρκεια πόρων και δεξιοτήτων για υλοποίηση σκοπού, στόχων και στρατηγικής 3. Απειλές από τεχνολογικές εξελίξεις, επάρκεια έρευνας και ανάπτυξης, ιστορικό καινοτοµιών 4. Επαρκές µέγεθος για οικονοµίες κλίµακας, αποδοτικότητα και παλαιότητα παραγωγικών εγκαταστάσεων, επίπεδα επενδύσεων 5. Εξάρτηση από προµηθευτές και συνδικάτα, ιστορικότητα 6. Επάρκεια πληροφοριακών συστηµάτων για επίλυση προβληµάτων, πληροφόρηση πλήρης, ακριβής και έγκαιρη για όλα τα διοικητικά επίπεδα 7. Επάρκεια κοστολόγησης, σύγκριση µε ανταγωνισµό 8. Επάρκεια οικονοµικής διοίκησης, διαχείρισης αποθεµάτων και προµηθειών 9. Επάρκεια προσωπικού ποσοτικά και ποιοτικά µε βάση τις απαιτήσεις κάθε θέσης 10. Επάρκεια επιπέδων παροχών, κινήτρων, αξιοκρατική πολιτική εξέλιξης, αξιολογήσεις προσωπικού, γενικότερη αντιµετώπιση προσωπικού

8 ιοικητική ικανότητα 1. Επίπεδα οργάνωσης, οργανωτική δοµή υποστηρικτική της στρατηγικής 2. Ιστορικό (α) απόδοσης στελεχών, (β) διαχείρισης κρίσεων, (γ) ικανοποιητικής υλοποίησης στρατηγικών 3. Επάρκεια στελεχών, προσόντα και εµπειρία, γνώση αντικειµένου και οµαλή διοίκηση τοµέων ευθύνης 4. Επάρκεια πολιτικών και διαδικασιών ελέγχου ανά τοµέα ευθύνης, επάρκεια οργανωτικής δοµής, χρόνος που απαιτείται για τη λήψη σηµαντικών αποφάσεων 5. Επίπεδα εξάρτησης από στελέχη σε θέσεις κλειδιά, επάρκεια βάθους οργανωτικής δοµής 6. Ιστορικό επιλογής, εκπαίδευσης και ανάπτυξης κατωτέρων στελεχών ώστε να εξελιχθούν σε ανώτερες βαθµίδες, αξιοκρατικά κριτήρια εξέλιξης 7. Επάρκεια διοικητικής πρακτικής σύµφωνα µε τη θέση του οργανισµού και τις ανάγκες του, δυνατότητες διοίκησης προσωπικού, αναγνώριση από υφισταµένους 8. Μήπως ο οργανισµός έχει διαφοροποιηθεί σε βαθµό που να µην µπορεί ί να ακολουθήσει η υπάρχουσα διοίκηση; 9. υνατότητα προσαρµογής οργανισµού και διοικητικής δοµής σε αλλαγές απαιτήσεων, προτεραιοτήτων και ανταγωνιστικών συνθηκών 10. Αναγνώριση διοίκησης από ευρύτερη οικονοµική κοινότητα

9 Προοπτικές για το µέλλον 1. Επάρκεια τεχνογνωσίας για διατήρηση µακροχρόνια του ανταγωνιστικού πλεονεκτήµατος 2. Εάν η ανταγωνιστική θέση είναι αδύναµη ή µειούµενη, µπορεί να επανέλθει και ποιες είναι οι πιθανότητες; 3. Ποιες οι προοπτικές των βασικών γραµµών προϊόντων; Θα χρειασθεί διαφοροποίηση στο κοντινό µέλλον και αν ναι επαρκεί η οικονοµική και οργανωτική ισχύς για εξαγορές ή κτίσιµο νέων αγορών από το µηδέν; 4. Τι εξελίξεις αναµένονται την επόµενη δεκαετία σχετικά µε προϊόντα, αγορές και τεχνολογία και ποιες αναµένεται να είναι οι ανταγωνιστικές τάσεις; Πρέπει να αναθεωρηθεί η στρατηγική στο άµεσο µέλλον; 5. Τι δείχνουν οι δείκτες κερδοφορίας και συνολικής οικονοµικής κατάστασης σχετικά µε τις προοπτικές ανάπτυξης και επιτυχίας; Υπάρχει επαρκής µακροπρόθεσµος σχεδιασµός; 6. Πόσο ικανή είναι η διοίκηση να αντιµετωπίσει τις µελλοντικές προκλήσεις; 7. Ποιοι παράγοντες έχουν τη µεγαλύτερη συνεισφορά στις επιτυχίες, τις αποτυχίες και πώς αναµένεται να επηρεάσουν τον οργανισµό στο µέλλον; 8. Λαµβάνοντας υπ όψιν τα πλεονεκτήµατα, τις αδυναµίες, τις ευκαιρίες και τις απειλές, ποιες είναι οι προοπτικές επιβίωσης και πόσο επιτυχηµένα; Μήπως απαιτείται διαφοροποίηση των βασικών γραµµών προϊόντων;

10 Βασικοί αριθµοδείκτες κερδοφορίας Αριθµοδείκτης Μικτά περιθώρια Υπολογισµός (Πωλήσεις Κόστος Πωληθέντων) / Πωλήσεις Τι δείχνει Τα συνολικά περιθώρια για κάλυψη λειτουργικών δαπανών και δηµιουργία κερδών Λειτουργικά περιθώρια Κέρδη προ φόρων και τόκων / Πωλήσεις Κερδοφορία δραστηριοτήτων αγνοώντας τους τόκους κάλυψης των κεφαλαιουχικών αναγκών Καθαρά περιθώρια Απόδοση κεφαλαίων Απόδοση ιδίων κεφαλαίων Απόδοση κοινών µετοχών Μέρισµα Κέρδη µετά φόρους / Πωλήσεις Κέρδη µετά φόρους / Σύνολο Παθητικού ή (Κέρδη µετά φόρους + Τόκοι) / Σύνολο Παθητικού Κέρδη µετά φόρους / Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (Κέρδη µετά φόρους Μερίσµατα προνοµιούχων µετοχών) / (Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Αξία προνοµιούχων µετοχών) (Κέρδη µετά φόρους Μερίσµατα προνοµιούχων µετοχών) / Αριθµός κοινών µετοχών Μικρά περιθώρια δείχνουν είτε χαµηλές τιµές, είτε υψηλά κόστη, ή και τα δυο Μέτρηση της απόδοσης των συνολικών επενδύσεων. Οι τόκοι προστίθενται για να δώσουν καλύτερα την εικόνα, εφ όσον στο παθητικό συµµετέχουν και οι πιστωτές Μέτρηση της απόδοσης των κεφαλαίων των επενδυτών Μέτρηση της απόδοσης των κεφαλαίων των κοινών µετοχών Τα εισοδήµατα κάθε κοινής µετοχής

11 Αριθµοδείκτης Τρέχουσα αναλογία Αριθµοδείκτης ρευστότητας Βασικοί αριθµοδείκτες ρευστότητας Υπολογισµός Τρέχουσες Απαιτήσεις / Τρέχουσες Υποχρεώσεις Τρέχουσες Απαιτήσεις Αποθέµατα / Τρέχουσες Υποχρεώσεις Τι δείχνει είχνει το βαθµό που οι βραχυπρόθεσµοι πιστωτές µπορούν να καλυφθούν από βραχυπρόθεσµες απαιτήσεις είχνει το βαθµό που οι βραχυπρόθεσµοι πιστωτές µπορούν να καλυφθούν από βραχυπρόθεσµες απαιτήσεις χωρίς την ανάγκη πώλησης των αποθεµάτων Αποθέµατα προς Κεφάλαιο Κίνησης Αποθέµατα / (Τρέχουσες Απαιτήσεις Τρέχουσες Υποχρεώσεις) Μετρά κατά πόσον το κεφάλαιο κίνησης είναι δεσµευµένο σε αποθέµατα

12 Βασικοί αριθµοδείκτες υποχρεώσεων Αριθµοδείκτης Υποχρεώσεις προς κεφάλαια Υποχρεώσεις προς ίδια κεφάλαια Μακροπρόθεσµες υποχρεώσεις προς ίδια κεφάλαια Κάλυψη τόκων Κάλυψη σταθερών υποχρεώσεων Υπολογισµός Σύνολο υποχρεώσεων / Σύνολο απαιτήσεων Σύνολο υποχρεώσεων / Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Μακροπρόθεσµες υποχρεώσεις / Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Κέρδη προ φόρων και τόκων / Σύνολο τόκων (Κέρδη προ φόρων και τόκων + Υποχρεώσεις εκµισθώσεων) / (Σύνολο τόκων + Υποχρεώσεις εκµισθώσεων) Τι δείχνει είχνει το βαθµό που τα δανεισµένα κεφάλαια χρησιµοποιούνται για χρηµατοδότηση των επιχειρηµατικών λειτουργιών είχνει την αναλογία µεταξύ των κεφαλαίων των πιστωτών και των κεφαλαίων των µετόχων Ευρέως χρησιµοποιούµενος δείκτης που δείχνει την αναλογία µεταξύ δανεισµού και ιδίων κεφαλαίων, αποτυπώνοντας την µακροπρόθεσµη κεφαλαιουχική δοµή του οργανισµού Μετρά τα περιθώρια µείωσης των κερδών πριν να αδυνατεί ο ο οργανισµός να καλύψει τις ετήσιες υποχρεώσεις του από τόκους Πληρέστερος δείκτης που δείχνει τη δυνατότητα κάλυψης όλων των σταθερών υποχρεώσεων

13 Βασικοί αριθµοδείκτες λειτουργιών Αριθµοδείκτης Κίνηση αποθεµάτων Υπολογισµός Πωλήσεις / Αποθέµατα προϊόντων Τι δείχνει Όταν γίνει σύγκριση µε τις τιµές του ανταγωνισµού, δείχνει αν υπάρχουν περισσότερα ή λιγότερα αποθέµατα από τον µέσο όρο για την επίτευξη των πωλήσεων Κίνηση παγίων Πωλήσεις / Πάγια είχνει τα επίπεδα αξιοποίησης των εγκαταστάσεων και του εξοπλισµού Κίνηση ενεργητικού Κίνηση απαιτήσεων Μέσος χρόνος είσπραξης απαιτήσεων Πωλήσεις / Σύνολο ενεργητικού Ετήσιες πωλήσεις επί πιστώσει / Σύνολο απαιτήσεων (Σύνολο απαιτήσεων / Πωλήσεις) / 365 ή Σύνολο απαιτήσεων / Μέσες ηµερήσιες πωλήσεις είχνει τα επίπεδα αξιοποίησης του ενεργητικού. Όταν είναι χαµηλότερος από τον ανταγωνισµό δείχνει ότι οι πωλήσεις δεν είναι ικανοποιητικές συγκρινόµενες µε τις επενδύσεις σε στοιχεία του ενεργητικού Μετρά το µέσο χρόνο συλλογής των χρηµάτων από πωλήσεις επί πιστώσει Μετρά το διάστηµα που περνά (κατά µέσο όρο) µεταξύ της πώλησης και της είσπραξης

14 Λοιποί αριθµοδείκτες Αριθµοδείκτης Μέρισµα ανά κοινή µετοχή Τιµή µετοχής προς απόδοση Υπολογισµός Ετήσια µερίσµατα ανά κοινή µετοχή / Τρέχουσα αξία κοινής µετοχής Τρέχουσα αξία µετοχής / Ετήσια µερίσµατα µετά το φόρο ανά µετοχή Τι δείχνει είχνει την απόδοση σε µερίσµατα κάθε κοινής µετοχής Οι ταχύτερα αναπτυσσόµενοι οργανισµοί ή οι οργανισµοί χαµηλού κινδύνου έχουν υψηλότερο δείκτη από οργανισµούς βραδείας ανάπτυξης ή υψηλού κινδύνου

15 Προετοιµασία µιας µελέτης περιπτώσεων 1. ιάγνωση (στρατηγικών θεµάτων και προβληµάτων). Βασίζεται στα πέντε κριτήρια αξιολόγησης οργανισµών. 2. Ανάλυση και αξιολόγηση. Πρέπει να περιλαµβάνει (α) υποστηρικτικό υλικό για κάθε άποψη και κριτική θέση που θα περιλαµβάνει υπολογισµούς και διαγράµµατα, (β) τους βασικούς παράγοντες που είναι κρίσιµοι για την επιτυχία ή αποτυχία, (γ) αποµόνωση των θέσεων που παρουσιάζονται αστήρικτες µέσα στην περιγραφή και αξιολόγηση της αξιοπιστίας τους και (δ) επιχειρηµατικές θέσεις που θα βασίζονται στη λογική και την αντικειµενικότητα 3. Παρουσίαση των εισηγήσεων. Πρέπει είναι συγκεκριµένες, τεκµηριωµένες, να προκύπτουν από την ανάλυση, να έχουν ικανοποιητικές προοπτικές επιτυχίας και να µπορούν να υλοποιηθούν από τον υπό εξέταση φορέα (οικονοµικά, οργανωτικά, λειτουργικά, βάσει των στοιχείων της αγοράς κ.λ.π.). Επίσης πρέπει να δίνεται χρονοδιάγραµµα και βήµατα υλοποίησης. Οι εισηγήσεις πρέπει να αποτυπώνουν τις διοικητικές προτιµήσεις του εισηγητή.