ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 29 Ιουνίου 2009 (14.08) (OR. en) 11480/09

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 29 Ιουνίου 2009 (14.08) (OR. en) 11480/09 PROCIV 101 POLGEN 108 CAB 24 ENV 472 SAN 178 TRANS 265 CODUN 18 CONOP 42 CHIMIE 55 COPEN 124 DROIPEN 54 CRIMORG 108 JAI 431 ATO 71 RECH 216 RELEX 617 COTER 74 PHARM 1 PESTICIDE 2 VISA 210 ENFOCUSTOM 67 ENFOPOL 186 IND 78 AGRI 287 AGRILEG 117 VETER 20 DENLEG 53 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Για το Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής Ημερομηνία Παραλαβής: 26 Ιουνίου 2009 Αποδέκτης: κ. Javier SOLANA, Γενικός Γραμματέας / Ύπατος Εκπρόσωπος Θέμα: Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την ενίσχυση της χημικής, βιολογικής, ραδιολογικής και πυρηνικής (ΧΒΡΠ) ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα 11480/09 ριτ DGH4 EL

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο της Επιτροπής COM(2009) 273 τελικό. συνημμ.: COM(2009) 273 τελικό 11480/09 ριτ DGH4 EL

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 24.6.2009 COM(2009) 273 τελικό ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την ενίσχυση της χημικής, βιολογικής, ραδιολογικής και πυρηνικής (ΧΒΡΠ) ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) {SEC(2009) 790} {SEC(2009) 791} {SEC(2009) 874} EL EL

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την ενίσχυση της χημικής, βιολογικής, ραδιολογικής και πυρηνικής (ΧΒΡΠ) ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) 1. Εισαγωγή Κατά τα προηγούμενα δέκα έως δεκαπέντε έτη, το ενδεχόμενο να αποκτήσει μια τρομοκρατική ομάδα χημικά, βιολογικά, ραδιολογικά ή πυρηνικά (ΧΒΡΠ) υλικά οδήγησε τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς να εκδώσουν εκτεταμένες ρυθμίσεις 1 και προγράμματα για την προστασία των πληθυσμών από τους σχετικούς κινδύνους. Σκοπός αυτών των προγραμμάτων είναι να εκλείψει η ανησυχία που προκάλεσαν αρκετές τεκμηριωμένες περιπτώσεις σχετικά με το ενδιαφέρον ορισμένων τρομοκρατικών ομάδων να αποκτήσουν τέτοια υλικά. Αν και, ευτυχώς, ο αριθμός περιστατικών που σχετίζονται με τέτοια υλικά είναι περιορισμένος έως τώρα, η επικρατούσα άποψη είναι ότι οι σχετικοί κίνδυνοι καθιστούν απαραίτητη τη συντονισμένη δράση για την πρόληψη, την ανίχνευση και την αντίδραση. Παρόλο που πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι είναι πολύ δύσκολο για τους τρομοκράτες να μπορέσουν να αναπτύξουν και να χρησιμοποιήσουν με επιτυχία τέτοια υλικά στις επιθέσεις τους και ότι, συνεπώς, είναι μάλλον μικρή η πιθανότητα να συμβούν τέτοιου είδους επιθέσεις, είναι προφανές ότι καμία δημόσια αρχή δεν μπορεί να αγνοήσει αυτή την απειλή, δεδομένου ότι οι συνέπειές της μπορεί να είναι πολύ σημαντικές από άποψη ανθρώπινων ζωών, αλλά και λόγω των οικονομικών επιπτώσεών της. Επίσης οι ειδικοί συμφωνούν ότι πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η περίπτωση έστω και περιορισμένης επίθεσης, διότι οι ψυχολογικές, υγειονομικές και οικονομικές επιπτώσεις στον πληθυσμό επίθεσης με τέτοια υλικά, έστω και μικρής κλίμακας, θα ήταν σημαντικές. Η αντιμετώπιση της πρόσβασης τρομοκρατών σε ΧΒΡΠ υλικά θεωρείται επί του παρόντος βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό αντανακλάται στην αντιτρομοκρατική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενέκρινε το Συμβούλιο την 1 η Δεκεμβρίου 2005 και στη «στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής και των συστημάτων μεταφοράς τους (ΟΜΚ)» που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 12 Δεκεμβρίου 2003 2. Επίσης, το Συμβούλιο ΔΕΥ ενέκρινε, το 2007, ειδικά συμπεράσματα στα οποία ζητούσε να συνεχιστούν οι εργασίες για την ασφάλεια στον ΧΒΡΠ τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο 3. 1 2 3 Όπως η απόφαση 1540 του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ. 15708/03 και SN 400/03, αριθ. 68. Βλέπε επίσης παρακάτω σημείο 7. 16589/07 της 17 Δεκεμβρίου 2007. EL 3 EL

2. Ορισμοί Δεν υπάρχουν κοινώς αποδεκτοί ορισμοί των υλικών, απειλών ή συμβάντων ΧΒΡΠ για παράδειγμα, προηγούμενα έγγραφα πολιτικής της ΕΕ στον τομέα αυτόν απλώς αναφέρουν ΧΒΡΠ συμβάντα χωρίς να προσδιορίζουν τη φύση τους. Άλλοι όροι σχετικοί με τα ΧΒΡΠ υλικά αναφέρονται στις τρομοκρατικές επιθέσεις που χρησιμοποιούν ασυνήθιστα μέσα, και όχι τα πιο συμβατικά μέσα όπως τα εκρηκτικά και τα όπλα. Στο στρατιωτικό πλαίσιο, γίνεται λόγος κυρίως για τη χρήση μη συμβατικών όπλων ή ΟΜΚ (όπλων μαζικής καταστροφής). Στο πλαίσιο της παρούσας ανακοίνωσης, ωστόσο, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιηθεί ένας μάλλον ευρύς ορισμός της τρομοκρατικής απειλής που συνδέεται με ΧΒΡΠ υλικά: κάθε χρήση χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών ουσιών και υλικών για τρομοκρατικούς σκοπούς. Η μόνη αποδεκτή προσέγγιση για την πρόληψη και την ανίχνευση είναι να εξετάζονται όλοι οι πιθανοί τρόποι με τους οποίους οι τρομοκράτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα υλικά, δεδομένου ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι που περικλείουν τα υλικά αυτά. Ωστόσο, όταν εξετάζεται η ετοιμότητα και η αντίδραση στο πλαίσιο αυτό, είναι αναπόφευκτο η βασική προσέγγιση να λαμβάνει υπόψη κάθε πιθανό κίνδυνο, δεδομένου ότι από πλευράς πολιτικής προστασίας και υγείας η αντίδραση θα είναι πιθανόν ίδια, ανεξάρτητα από το αν το ΧΒΡΠ συμβάν οφείλεται σε ατύχημα ή εσκεμμένη ενέργεια, αν είναι ανθρωπογενές ή όχι. Η δέσμη πολιτικών μέτρων στον ΧΒΡΠ τομέα βασίζεται επομένως κυρίως σε προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη κάθε πιθανό κίνδυνο, αλλά η οποία δίνει μεγάλη έμφαση στην αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής, ιδίως όσον αφορά τις προληπτικές ενέργειες. 3. Πρόσφατες εξελίξεις στον ΧΒΡΠ τομέα σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ Η πολιτική στον ΧΒΡΠ τομέα η οποία περιγράφεται στην παρούσα ανακοίνωση βασίζεται σε διάφορα μέτρα που έλαβαν πρόσφατα τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Ένωση. 3.1. Εθνικά μέτρα Τα κράτη μέλη είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνα για πολλούς από τους τομείς που αφορά η τρέχουσα δέσμη πολιτικών μέτρων σ αυτόν τον τομέα. Είναι υπεύθυνα για την προστασία των πολιτών τους από τις ΧΒΡΠ απειλές με διάφορα μέτρα, και με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού υπεύθυνων αρχών. Οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου, πολιτικής προστασίας και οι ιατρικές υπηρεσίες θα είναι οι πρώτες που θα βρεθούν στον τόπο του συμβάντος, και με τα ασθενοφόρα τους, τα νοσοκομεία και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης θα πρέπει να παράσχουν αφενός επείγουσα ιατρική βοήθεια και αφετέρου μετέπειτα μέριμνα. Η εθνική εγκληματολογική κάλυψη θα κληθεί επίσης να συμβάλει στον προσδιορισμό της αιτίας οποιουδήποτε συμβάντος, και να βοηθήσει στον εντοπισμό των δραστών σε περίπτωση εσκεμμένης επίθεσης. Γενικά, πολλά κράτη μέλη είναι σχετικά καλά προετοιμασμένα για την αντιμετώπιση ΧΒΡΠ απειλής, και όλα έχουν βρει τρόπους να οργανώσουν τον συντονισμό και την αντιμετώπιση των δυσχερειών που παρουσιάζουν η πρόληψη, η ανίχνευση και ενδεχομένως η διαχείριση ΧΒΡΠ συμβάντος στο εθνικό τους πλαίσιο. EL 4 EL

3.2. Μέτρα σε επίπεδο ΕΕ Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Γάνδης του 2001 προώθησε τα πρώτα μέτρα για την αντιμετώπιση της ΧΒΡΠ απειλής σε επίπεδο ΕΕ 4, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε η έγκριση του «Προγράμματος για τη βελτίωση της συνεργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την πρόληψη και τον περιορισμό των συνεπειών από τρομοκρατικές απειλές χρήσης χημικών, βιολογικών, ακτινολογικών ή πυρηνικών μέσων» τον Δεκέμβριο 2002 5. Το πρόγραμμα αυτό αντικαταστάθηκε από το πρόγραμμα αλληλεγγύης της ΕΕ σχετικά με τις συνέπειες τρομοκρατικών απειλών και επιθέσεων, που εξέδωσαν το Συμβούλιο και η Επιτροπή, στις 3 Δεκεμβρίου 2004, το οποίο διεύρυνε, αναθεώρησε και αντικατέστησε το Πρόγραμμα στον ΧΒΡΠ τομέα του 2002 μετά τις επιθέσεις στη Μαδρίτη στις 11 Μαρτίου 2004 6. Τα συναφή στοιχεία του προγράμματος αλληλεγγύης περιλήφθηκαν στη γενική στρατηγική και στο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας που θεσπίστηκε το 2005 μετά τις επιθέσεις στο Λονδίνο 7. Όπως αναφέρεται ανωτέρω, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου ΔΕΥ της 6 ης Δεκεμβρίου 2007 «για την αντιμετώπιση των χημικών, βιολογικών, ακτινολογικών και πυρηνικών κινδύνων και την ετοιμότητα έναντι βιολογικών κινδύνων» παρέχουν την πλέον πρόσφατη σε επίπεδο ΕΕ συνολική άποψη των υφιστάμενων δράσεων. Το Συμβούλιο ΔΕΥ αναφέρει στα συμπεράσματα αυτά ότι: «Θεωρεί ότι οι αποτελεσματικές πολιτικές για την αντιμετώπιση των κινδύνων ΧΒΑΠ θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω ( )». Τα συμπεράσματα αναφέρουν επίσης ότι «Καλεί την Επιτροπή, σύμφωνα με τις αρμοδιότητές της, να συνεχίσει τις εργασίες της στον τομέα ΧΒΑΠ μαζί με τα κράτη μέλη και τους σχετικούς ενδιαφερόμενους, αποφεύγοντας τις επικαλύψεις και βασιζόμενη στις βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών ( )». Όσον αφορά τις εξωτερικές σχέσεις, η επιχειρησιακή αυτή και διαπυλωνική προσέγγιση, η οποία απαιτεί στενό συντονισμό και συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής, επιβεβαιώνεται εκ νέου από την εφαρμογή της στρατηγικής ΟΜΚ της ΕΕ και των κοινοτικών μέσων, όπως είναι ο μηχανισμός σταθερότητας, το μέσο για τη συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας (INSC) και το μέσο προενταξιακής βοήθειας (IPA). 8 3.3. Μηχανισμοί αντίδρασης της ΕΕ Αν και η ευθύνη για την αντίδραση σε ΧΒΡΠ συμβάντα ανήκει στα κράτη μέλη, δημιουργήθηκαν σε επίπεδο ΕΕ σημαντικές διαδικασίες και μέσα διαχείρισης κρίσεων για τη στήριξη των κρατών μελών σε περίπτωση κρίσης με διασυνοριακές επιπτώσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενίσχυσε την ικανότητά της να εξασφαλίσει συντονισμένη προσέγγιση και στήριξη μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση που συμβεί πράγματι καταστροφή. Η συνεργασία πραγματοποιείται μέσω του κοινοτικού μηχανισμού πολιτικής προστασίας 9. Ο βασικός ρόλος αυτού του μηχανισμού είναι να διευκολύνει τη συνεργασία στις επεμβάσεις 4 5 6 7 8 9 SN 4292/01 REV 2. 14627/02. 15480/04. 14469/4/05, παράγραφοι 20 και 31. Βλ. επίσης την ανακοίνωση της Επιτροπής «Η πυρηνική προστασία και ασφάλεια: μια διεθνής πρόκληση», COM (2008) 312 τελικό της 22.5.2008, και την ανακοίνωση για τη μη διάδοση των πυρηνικών, COM(2009) 143 τελικό της 26.3.2009. Απόφαση του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2001 αναδιατύπωση από την απόφαση 2007/779/ΕΚ (ΕΕ L 314 της 1.12.2007, σ.9). EL 5 EL

παροχής βοήθειας της πολιτικής προστασίας σε μείζονες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης οι οποίες ενδεχομένως απαιτούν μέτρα ταχείας αντίδρασης. Μέσω του κέντρου παρακολούθησης και πληροφοριών (MIC), η Επιτροπή στηρίζει ενεργά την κινητοποίηση, τη μεταφορά και το συντονισμό της βοήθειας που παρέχει η πολιτική προστασία στις χώρες που πλήττονται από σοβαρές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επίσης, οι ρυθμίσεις για το συντονισμό σε καταστάσεις κρίσης (CCA) προβλέπουν διαπυλωνική προσέγγιση στη διαχείριση κρίσεων και εφαρμόζονται τόσο στις εξωτερικές κρίσεις όσο και στις κρίσεις μέσα στην ΕΕ. Η Επιτροπή συμμετέχει στις ρυθμίσεις αυτές μέσω του συστήματος διαχείρισης κρίσεων ARGUS, το οποίο μεταξύ άλλων επιτρέπει την άμεση ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης της Επιτροπής, όπως το σύστημα ECURIE σε περίπτωση έκτακτου κινδύνου από ακτινοβολίες, το Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και αντίδρασης (EWRS) για τις μεταδοτικές ασθένειες, το RAS-BICHAT για τις βιολογικές και χημικές απειλές για την υγεία και το κέντρο παρακολούθησης και πληροφοριών (MIC) για θέματα πολιτικής προστασίας. Επίσης, η Επιτροπή Υγειονομικής Ασφάλειας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των απειλών για την υγεία, ιδίως όσον αφορά την ετοιμότητα έναντι κρίσεων, τις ασκήσεις αντιμετώπισης ΧΒΡΠ συμβάντων, καθώς και την κατάρτιση καταλόγου των παθογόνων παραγόντων και των χημικών ουσιών που αποτελούν απειλές για την υγεία, ενώ το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) εκπονεί αξιολογήσεις κινδύνων που συνδέονται με μεταδοτικές ασθένειες και βιολογικά συμβάντα. 4. Σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα 4.1. Κατάρτιση του σχεδίου δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα - επιχειρησιακή ομάδα στον ΧΒΡΠ τομέα Για να χαράξει την παρούσα πολιτική στον ΧΒΡΠ τομέα, η Επιτροπή δημιούργησε, τον Φεβρουάριο του 2008, μία επιχειρησιακή ομάδα στον ΧΒΡΠ τομέα. Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά των εργασιών αυτής της επιχειρησιακής ομάδας ήταν η πολυτομεακή και διυπηρεσιακή προσέγγισή της. Οι συμμετέχοντες προέρχονται από ευρύ φάσμα εθνικών αρχών και οργανισμών, όπως διάφορα υπουργεία (Εσωτερικών, Δικαιοσύνης, Άμυνας και Υγείας), ή εκπροσωπούν εθνικούς οργανισμούς αντίδρασης, πολιτικής άμυνας, αρχές ακτινολογικής προστασίας και άλλους οργανισμούς πρώτης αντίδρασης, καθώς και εγκληματολογικά ινστιτούτα και αρχές πυρηνικών διασφαλίσεων. Συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι φορέων της ΕΕ, όπως η Europol και η Eurojust. Αυτό δείχνει το μεγάλο ενδιαφέρον πολλών φορέων να συμμετάσχουν στη θέσπιση πρόσθετων πολιτικών μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η τελική έκθεση της επιχειρησιακής ομάδας δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2009 και περιελάμβανε 264 χωριστές συστάσεις, οι οποίες επιβεβαιώνουν όχι μόνο ότι πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά, αλλά επίσης ότι οι ειδικοί συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό σχετικά με τον τρόπο που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν καλύτερα τα υφιστάμενα προβλήματα. Το σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα βασίζεται στην τελική αυτή έκθεση. 4.2. Γενικός στόχος και βασικά μέτρα Ο γενικός στόχος της νέας πολιτικής που προτείνεται στον ΧΒΡΠ τομέα είναι να περιοριστούν η απειλή και η βλάβη για τους πολίτες από ΧΒΡΠ συμβάντα, χάρη σε ένα συνεκτικό σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα που καθορίζει προτεραιότητες, στο οποίο EL 6 EL

συνεργάζονται όλοι οι σχετικοί φορείς, περιλαμβανομένων των αντιπροσώπων του ιδιωτικού τομέα. Το σχέδιο αυτό θα επιδιώξει τη συνεκτικότητα και τη συμπληρωματικότητα με τα σχετικά μέσα της ΕΕ και της ΚΕΠΠΑ, και ιδίως με τον μηχανισμό σταθερότητας 10, το INSC (μέσο για τη συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας) και το IPA (μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας), ο οποίος έχει ως στόχο τη μείωση των ΧΒΡΠ κινδύνων και την ετοιμότητα εκτός της ΕΕ, καθώς και με τις σχετικές διατάξεις της Συνθήκης Ευρατόμ και το παράγωγο δίκαιο. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί εάν οι προσπάθειες και οι πόροι επικεντρωθούν στο να μειωθεί στο ελάχιστο η πιθανότητα επιθέσεων με ΧΒΡΠ όπλα και, εάν σημειωθούν τέτοιου είδους επιθέσεις, να περιοριστούν οι συνέπειές τους. Βασικά μέτρα για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί είναι: να εφαρμοστεί, για την ΧΒΡΠ ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προσέγγιση βασιζόμενη στον κίνδυνο. Αυτό συνεπάγεται τη χρήση αξιολογήσεων των κινδύνων ώστε να τίθενται προτεραιότητες στα μέτρα ασφάλειας, να εξασφαλιστεί η απόλυτη προστασία των ΧΒΡΠ υλικών και να περιοριστεί η δυνατότητα εκτροπής τους, να ενισχυθεί η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τα ΧΒΡΠ θέματα ασφάλειας προκειμένου να είναι ταχύτερη η αντίδραση σε περίπτωση νέων απειλών, να βελτιωθεί η ανάπτυξη και η χρήση συστημάτων ανίχνευσης σε όλη την ΕΕ και να χορηγηθούν στους οργανισμούς αντίδρασης τα μέσα που είναι απαραίτητα για τη διάσωση ζωών και τον περιορισμό των ζημιών σε περίπτωση ΧΒΡΠ συμβάντων. Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν με την εφαρμογή των 133 μέτρων που περιγράφονται στο σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα, το οποίο αποτελεί τμήμα της τρέχουσας δέσμης πολιτικών μέτρων. Το σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα δεν αποτελεί νομικό μέσο. Επομένως, άμεσες νομικές και δημοσιονομικές συνέπειες για την ΕΕ θα μπορούσαν να έχουν μόνο τυχόν μελλοντικά νομικά μέσα για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης, τα οποία θα υποβληθούν σε εκ των προτέρων εκτίμηση των επιπτώσεων καθώς και σε εκτίμηση των επιπτώσεών τους στους οικονομικούς τομείς και στο ερευνητικό περιβάλλον, με επίσης συστηματική και αυστηρή παρακολούθηση ώστε να διασφαλιστεί η συμβατότητα με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 4.3. Βασικοί τομείς Το σχέδιο δράσης προβλέπει τρεις βασικούς τομείς της ΧΒΡΠ ασφάλειας: Πρόληψη: να εξασφαλιστεί η όσο το δυνατό δυσκολότερη πρόσβαση σε ΧΒΡΠ υλικά χωρίς προηγούμενη έγκριση 10 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1717/2006 (ΕΕ L 327 της 24.11.2006, σ. 1). EL 7 EL

Ανίχνευση: να υπάρχει η ικανότητα ανίχνευσης των ΧΒΡΠ υλικών ώστε να προλαμβάνονται ή να αντιμετωπίζονται τα ΧΒΡΠ συμβάντα Ετοιμότητα και αντίδραση: να είναι δυνατή η αποτελεσματική αντίδραση σε επιθέσεις με ΧΒΡΠ υλικά και η όσο το δυνατόν ταχύτερη ανάκτηση. Οι τρεις αυτοί τομείς εργασίας υποστηρίζονται από διάφορα οριζόντια μέτρα, τα οποία εφαρμόζονται ευρέως σε όλες τις ΧΒΡΠ δραστηριότητες. 4.4. Πρόληψη Τα προληπτικά μέτρα συνιστούν τον κύριο στόχο δραστηριότητας του σχεδίου δράσης στον ΧΒΡΠ τομέα. Αυτό συνεπάγεται ότι οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν σε ορισμένες αδυναμίες οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για εγκληματικούς σκοπούς, με βάση αυστηρές διαδικασίες αξιολόγησης των κινδύνων. Συνεπώς, μια από τις πρώτες ενέργειες που πρέπει να γίνουν στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης στον ΧΒΡΠ τομέα πρέπει να είναι να δοθεί προτεραιότητα στα ΧΒΡΠ υλικά υψηλού κινδύνου με βάση μια εμπεριστατωμένη αξιολόγηση των κινδύνων. Η ενέργεια αυτή θα αποτελέσει προϋπόθεση για πολλά άλλα μέτρα που θα έχουν ως στόχο ειδικά τα ΧΒΡΠ υλικά υψηλού κινδύνου. Οι μετέπειτα ενέργειες θα επικεντρωθούν στην ασφάλεια των ΧΒΡΠ υλικών και εγκαταστάσεων, τον έλεγχο των ΧΒΡΠ υλικών, την ανάπτυξη πνεύματος υψηλής ασφάλειας στο προσωπικό του τομέα αυτού, την ενίσχυση του εντοπισμού ύποπτων συναλλαγών και συμπεριφοράς σε σχέση με ΧΒΡΠ υλικά υψηλού κινδύνου, τη βελτίωση της ασφάλειας των μεταφορών, της ανταλλαγής πληροφοριών και των καθεστώτων εισαγωγής και εξαγωγής, καθώς και την ενίσχυση της συνεργασίας όσον αφορά την ασφάλεια των πυρηνικών υλικών. 4.5. Ανίχνευση Η ικανότητα ανίχνευσης αποτελεί απαραίτητο συμπληρωματικό στοιχείο για την πρόληψη. Η ανίχνευση είναι επίσης βασική για να υπάρξει η κατάλληλη αντίδραση σε ΧΒΡΠ συμβάν, δεδομένου ότι χωρίς ανίχνευση δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί ποια υλικά χρησιμοποιήθηκαν στη συγκεκριμένη περίπτωση. Σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς εσωτερικά σύνορα, τα συστήματα ανίχνευσης πρέπει να εγκατασταθούν και να χρησιμοποιούνται τόσο στα εξωτερικά σύνορα όσο και εντός των κρατών μελών. Με την ορθή και άμεση ανίχνευση μπορούν να σωθούν χιλιάδες ζωές και να διατεθούν τα απαραίτητα δεδομένα για την κατάλληλη αντίδραση. Οι προσπάθειες που καταβάλλονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τον εξοπλισμό ανίχνευσης των ΧΒΡΠ υλικών θα επικεντρωθούν στην κατάρτιση ελάχιστων προτύπων ανίχνευσης τα οποία θα εφαρμόζονται σε ολόκληρη την ΕΕ, στη θέσπιση καθεστώτων δοκιμής, ελέγχου και πιστοποίησης για την ανίχνευση στον ΧΒΡΠ τομέα, καθώς και στη βελτίωση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών για την ανίχνευση ΧΒΡΠ υλικών. 4.6. Ετοιμότητα και αντίδραση Πρέπει να συνεχιστούν οι εργασίες για την ενίσχυση των υφιστάμενων μέτρων, ιδίως όσον αφορά τα εγκληματικά ΧΒΡΠ συμβάντα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης στον ΧΒΡΠ τομέα, την ενίσχυση της ικανότητας για αντίμετρα, την ενίσχυση της ροής των πληροφοριών, την ανάπτυξη καλύτερων εργαλείων κατασκευής υποδειγμάτων και τη βελτίωση της ικανότητας ποινικής έρευνας. EL 8 EL

4.7. Οριζόντιες δράσεις Οι οριζόντιες δράσεις που καθορίζονται στο σχέδιο δράσης στον ΧΒΡΠ τομέα εστιάζονται στη διεθνή συνεργασία, την επικοινωνία με το κοινό, τα εργαλεία πληροφόρησης, την εκπαίδευση, την ασφάλεια του προσωπικού, την έρευνα και την ποινικοποίηση των ενεργειών με ΧΒΡΠ υλικά. 5. Εφαρμογή 5.1. Υφιστάμενες δομές Η εφαρμογή του σχεδίου δράσης πρέπει να προχωρήσει κυρίως στο πλαίσιο των υφιστάμενων δομών. Αν και το σχέδιο δράσης της ΕΕ προβλέπει τη σύσταση ορισμένων νέων δομών εργασίας, οι δομές αυτές θα αποτελέσουν κυρίως προσωρινές εργασιακές ρυθμίσεις, οι οποίες έχουν συγκεκριμένους και περιορισμένης διάρκειας στόχους. Στον τομέα της πολιτικής προστασίας, οι εργασίες θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του κοινοτικού μηχανισμού πολιτικής προστασίας και του χρηματοδοτικού μέσου πολιτικής προστασίας προκειμένου να ενισχυθεί η ετοιμότητα σε περίπτωση ΧΒΡΠ συμβάντων. Στο πλαίσιο αυτών των εργασιών προβλέπονται εργαστήρια, κατάρτιση (τουλάχιστον μια φορά το χρόνο), ανταλλαγή εμπειρογνωμόνων, ασκήσεις προσομοίωσης, ανάπτυξη σεναρίων και αξιολόγηση των ικανοτήτων. Για να βελτιωθεί η ικανότητα αντίδρασης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα, πρέπει να ληφθούν και άλλα μέτρα, μεταξύ άλλων να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα μονάδων πολιτικής προστασίας και να εξεταστεί αν χρειάζονται νέοι τύποι μονάδων καθώς και η σκοπιμότητα εκ των προτέρων τοποθέτησης βασικών μονάδων κατά τις σημαντικές δημόσιες εκδηλώσεις. Οι διάφοροι τομείς εργασιών στο πλαίσιο του μηχανισμού θα εναρμονιστούν με την έναρξη του προγράμματος ανθεκτικότητας της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα, θα συγκεντρώσουν τις διάφορες δραστηριότητες πολιτικής προστασίας που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα και θα εξασφαλίσουν ενοποιημένη συμμετοχή του μηχανισμού πολιτικής προστασίας στη συνολική εφαρμογή αυτού του σχεδίου δράσης. Στον τομέα της υγείας, έχει ήδη δημιουργηθεί ένα αναλυτικό πλαίσιο. Η Επιτροπή Υγειονομικής Ασφάλειας και οι υφιστάμενοι μηχανισμοί ανταλλαγής πληροφοριών όπως το EWRS, το RAS BICHAT και το RASFF θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή των μέτρων υγείας του σχεδίου δράσης. 5.2. Η συμβουλευτική ομάδα στον ΧΒΡΠ τομέα Δεδομένου ότι η επιχειρησιακή ομάδα στον ΧΒΡΠ τομέα ήταν απαραίτητη για τη χάραξη της τρέχουσας δέσμης πολιτικών μέτρων, η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τα μέλη της επιχειρησιακής ομάδας και κατά τη φάση υλοποίησης, με τη σύσταση συμβουλευτικής ομάδας ΧΒΡΠ της οποίας θα προεδρεύει. Οι υποομάδες που εξετάζουν προβλήματα σχετικά με χημικά, βιολογικά, ραδιολογικά και πυρηνικά υλικά θα μπορούσαν να συνέρχονται δύο φορές το χρόνο για να συζητούν την εφαρμογή του σχεδίου δράσης μετά την έγκρισή του, καθώς και τις αναφορές των ειδικών ομάδων εργασίας που αναφέρονται ανωτέρω. Οι υποομάδες αυτές θα μπορούν στη συνέχεια να υποβάλλουν έκθεση στη γενική συμβουλευτική ομάδα που είναι αρμόδια για όλα τα οριζόντια θέματα, η οποία θα μπορούσε, ανάλογα με τις ανάγκες, να συνέρχεται μια ή δύο φορές το χρόνο. Φυσικά, πρέπει να εξασφαλιστεί ανταλλαγή πληροφοριών και συντονισμός με τις υφιστάμενες δομές, όπως είναι EL 9 EL

οι αρμόδιες ομάδες εργασίας του Συμβουλίου, η Επιτροπή Υγειονομικής Ασφάλειας και οι ομάδες που δημιουργήθηκαν δυνάμει της Συνθήκης Ευρατόμ. 5.3. Χρηματοδοτική στήριξη από την Επιτροπή Τα κυριότερα χρηματοδοτικά μέσα που διαθέτει η Επιτροπή για τη στήριξη της υλοποίησης της τρέχουσας δέσμης πολιτικών μέτρων είναι τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά προγράμματα, και συγκεκριμένα το ειδικό πρόγραμμα «Πρόληψη, ετοιμότητα και διαχείριση των συνεπειών της τρομοκρατίας και άλλων κινδύνων που συνδέονται με την ασφάλεια», καθώς και το ειδικό πρόγραμμα «Πρόληψη και καταπολέμηση της εγκληματικότητας» 11. Τα ειδικά αυτά προγράμματα θα καλύψουν την περίοδο έως τον Δεκέμβριο του 2013. Τα ετήσια προγράμματα εργασίας των δύο χρηματοδοτικών προγραμμάτων θα καθορίσουν τα διαθέσιμα ποσά για την υλοποίηση της τρέχουσας δέσμης πολιτικών μέτρων. Προβλέπεται ότι θα διατεθούν 100 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της εφαρμογής του σχεδίου δράσης στον ΧΒΡΠ τομέα κατά την περίοδο 2010-2013. Η συμπληρωματική χρηματοδότηση που θα προέλθει από τα ακόλουθα προγράμματα και μέσα θα συμβάλει επίσης στην υλοποίηση του σχεδίου δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα. Το χρηματοδοτικό μέσο πολιτικής προστασίας 12 προβλέπει την καταβολή ποσών «για την ενίσχυση και τη συμπλήρωση των προσπαθειών που καταβάλλουν τα κράτη μέλη για την προστασία ιδίως των ανθρώπων, αλλά και του περιβάλλοντος και των αγαθών, συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής κληρονομιάς, σε περίπτωση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, τρομοκρατικών ενεργειών και τεχνολογικών, ραδιολογικών ή περιβαλλοντικών ατυχημάτων καθώς και για τη διευκόλυνση της ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της πολιτικής προστασίας» 13. Το μέσο αυτό ισχύει επίσης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013. Στον τομέα της έρευνας, το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης 14, και συγκεκριμένα το τμήμα που αφορά την έρευνα για την ασφάλεια, παρέχει σημαντικές δυνατότητες χρηματοδότησης των τομέων έρευνας με προτεραιότητα που αναφέρονται στο σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα. Τα αποτελέσματα σχετικά με τον ΧΒΡΠ τομέα (ανίχνευση, διαχείριση κρίσεων) των πρώτων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων καθίστανται ήδη, σταδιακά, διαθέσιμα. Όπως τα άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα που αναφέρθηκαν, αυτό το πρόγραμμα-πλαίσιο ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013. Για τις άλλες προτεραιότητες της έρευνας για την ασφάλεια θα παρέχονται στοιχεία από το ευρωπαϊκό φόρουμ για την ασφάλεια, την έρευνα και την καινοτομία (ESRIF), του οποίου η έκθεση θα περιέχει πληροφορίες σχετικά με τις μελλοντικές απειλές από ΧΒΡΠ υλικά καθώς και σχετικά με τις προσπάθειες στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας που κρίνονται απαραίτητες για την αντιμετώπιση τους. Το πρόγραμμα υγείας της ΕΕ για την περίοδο 2008-2013 θα συνεχίσει να στηρίζει τις εργασίες της Επιτροπής Υγειονομικής Ασφάλειας καθώς και τις ενέργειες για την ετοιμότητα και αντίδραση σε ΧΒΡΠ απειλές για τη δημόσια υγεία. 11 12 13 14 ΕΕ L 58 της 24.2.2007, σ. 1 και 7. Απόφαση για τη θέσπιση χρηματοδοτικού μέσου πολιτικής προστασίας (ΕΕ L 71 της 10.3.2007, σ. 9). ΕΕ L 71 της 10.3.2007, σ. 9. Απόφαση 1982/2006/EΚ (ΕΕ L 412 της 30.12.2006, σελ. 1). EL 10 EL

Τέλος, για τις περιπτώσεις ΧΒΡΠ συμβάντων, η Επιτροπή πρότεινε τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του υφιστάμενου Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τα πληγέντα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες 15. Ειδική περίπτωση χρησιμοποίησης των διαθέσιμων κεφαλαίων για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης στον ΧΒΡΠ τομέα θα μπορούσε να είναι η παροχή επιδοτήσεων σε ένα κράτος μέλος ή σε ομάδα κρατών μελών προκειμένου να σχεδιάσουν και να πραγματοποιήσουν συγκεκριμένες ενέργειες. Βεβαίως, αυτό μπορεί να εφαρμοστεί μόνο εφόσον τηρούνται οι αντίστοιχες αρμοδιότητες των κρατών μελών και της Επιτροπής και σύμφωνα με τους ισχύοντες χρηματοδοτικούς κανόνες. 5.4. Χρονοδιάγραμμα, υποβολή εκθέσεων και επανεξέταση Το σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα θα επανεξεταστεί το 2013. Η περίοδος αυτή είναι επαρκής ώστε να επιτευχθεί σημαντική πρόοδος, και αντιστοιχεί στο χρονοδιάγραμμα των χρηματοδοτικών προγραμμάτων που στηρίζουν την εφαρμογή του. Καθ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η συμβουλευτική ομάδα θα μεριμνά, όπως αναφέρεται ανωτέρω, για την τακτική υποβολή εκθέσεων και την παρακολούθηση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης, καθώς και των εκθέσεων στην (στις) αντίστοιχη(ες) ομάδα(ες) εργασίας του Συμβουλίου που εξετάζει(ουν) τα ΧΒΡΠ θέματα. Η Επιτροπή θα υποβάλει επίσης ενδιάμεση έκθεση. Δεδομένου ότι ένα σχέδιο δράσης είναι ευέλικτο, οι προτεραιότητες είναι δυνατόν, κατόπιν συμφωνίας, να προσαρμοστούν ή να αλλάξουν οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια της εφαρμογής. 6. Συνδυασμός ασφάλειας και υγείας επισκόπηση των βέλτιστων πρακτικών Ένα από τα συμπεράσματα των προηγούμενων εργασιών σχετικά με την ετοιμότητα έναντι βιολογικών κινδύνων, τις οποίες πραγματοποίησε η Επιτροπή μαζί με την Europol, τις εθνικές υπηρεσίες επιβολής του νόμου και τις υγειονομικές αρχές, ήταν ότι πρέπει να αναπτυχθεί περισσότερο η συνεργασία και ο συντονισμός μεταξύ των διαφόρων φορέων που συνεργάζονται για την πρόληψη και την αντίδραση σε περίπτωση ΧΒΡΠ συμβάντων. Αν και όλοι αυτοί οι φορείς εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και πρώτη προτεραιότητά τους είναι πάντα η προστασία της ανθρώπινης ζωής, είναι αναπόφευκτο να αντιμετωπίζουν τα συμβάντα κυρίως με βάση την αρμοδιότητά τους. Όλες οι δραστηριότητες αυτών των αρχών είναι πιθανόν να διεξάγονται σε περιβάλλον το οποίο έχει διαταραχθεί σημαντικά λόγω τραυματικού γεγονότος που συνέβη μόλις προ ολίγου, πιθανόν με μεγάλο αριθμό θυμάτων. Τέτοιου είδους καταστάσεις απαιτούν αποτελεσματική διαχείριση και τακτική εκπαίδευση, ώστε η αντίδραση να είναι καλά συντονισμένη και αποτελεσματική όπως είναι δίκαιο να αναμένει ο πληθυσμός. Προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προχωρήσουν τις εργασίες τους σε αυτούς τους τομείς, η Επιτροπή συγκέντρωσε τα αποτελέσματα τριών διαφορετικών περιφερειακών εργαστηρίων, στα οποία ειδικοί από τα κράτη μέλη συζήτησαν τα θέματα αυτά, σε ένα έγγραφο που περιλαμβάνει τις τρέχουσες βέλτιστες πρακτικές που διαπίστωσαν οι ειδικοί, ιδίως στον χημικό και στον βιολογικό τομέα. Σκοπός αυτού του εγγράφου είναι απλώς να 15 Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, COM(2005) 108 τελικό, 6.4.2005. EL 11 EL

βοηθήσει τα κράτη μέλη στις προσπάθειες που καταβάλλουν σήμερα για τη βελτίωση της ετοιμότητάς τους στον ΧΒΡΠ τομέα. 7. Εξωτερικές σχέσεις Το σημαντικότερο τμήμα της σημερινής πολιτικής εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ όσον αφορά την ΧΒΡΠ απειλή είναι η στρατηγική της ΕΕ κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής, γνωστή επίσης ως στρατηγική ΟΜΚ της ΕΕ, που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2003. Η στρατηγική αυτή ενημερώθηκε και αναθεωρήθηκε πρόσφατα, οπότε το Συμβούλιο ενέκρινε «νέες γραμμές για δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την καταπολέμηση της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής και των συστημάτων διανομής τους» τον Δεκέμβριο του 2008 16. Οι νέες αυτές γραμμές για δράση και η τρέχουσα δέσμη της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα, μαζί με τα κατάλληλα κοινοτικά μέσα, και ιδίως τον μηχανισμό σταθερότητας, έχουν αμοιβαίο ενισχυτικό αποτέλεσμα στη μείωση των κινδύνων από ΧΒΡΠ υλικά. Η Επιτροπή, εξάλλου, θα εξασφαλίσει μια συνεκτική και συντονισμένη προσέγγιση για την εφαρμογή τους. Τον Μάρτιο 2009, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση η οποία παρουσιάζει τις απόψεις της για τη μη διάδοση των πυρηνικών 17 και τους τρόπους με τους οποίους είναι δυνατόν να ενισχυθεί αυτή ιδίως με βάση τις διατάξεις της Συνθήκης Ευρατόμ που αφορούν την πυρηνική ασφάλεια. Μέσω του μηχανισμού σταθερότητας, η Επιτροπή στηρίζει τρίτες χώρες ώστε να αναπτύξουν την εκπαίδευση και τη βοήθεια με στόχο τη μείωση των ΧΒΡΠ υλικών, καθώς και την ετοιμότητα. Η βοήθεια της ΕΕ εξαπλώνεται σταδιακά από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης σε νέες περιοχές που δημιουργούν ανησυχία, όπως η νοτιοανατολική Ασία, η Μέση Ανατολή και τμήματα της Αφρικής, ιδίως στον χημικό και στον βιολογικό τομέα. Η εφαρμογή της απόφασης 1540 του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ θα ενισχυθεί περαιτέρω αφενός με την στήριξη του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενεργείας (ΔΟΑΕ), την πρόσληψη επιστημόνων που είχαν ειδικευθεί σε ΟΜΚ, την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου πυρηνικού υλικού, καθώς και των αθέμιτων χρηματοοικονομικών πρακτικών, και αφετέρου με την υποστήριξη αποτελεσματικότερων συστημάτων ελέγχου των εξαγωγών και παρακολούθησης των συνόρων. Τα περιφερειακά «κέντρα αριστείας στον ΧΒΡΠ τομέα» θα συντελέσουν στην επίτευξη ανταλλαγής με βασικές περιοχές βέλτιστων πρακτικών, στην ενίσχυση της δημιουργίας υποδομής και την ανταλλαγή εμπειριών που συγκεντρώνονται σε επίπεδο ΕΕ. Με περίπου 300 εκατ. για την περίοδο 2007-2013, στόχος του μηχανισμού σταθερότητας είναι να αναπτυχθεί παιδεία ασφάλειας και προστασίας στον ΧΒΡΠ τομέα σε ολόκληρο τον κόσμο. Βασικό χαρακτηριστικό του μηχανισμού σταθερότητας είναι η στενή συμμετοχή των εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών μέσω ενός νέου μηχανισμού, του μέσου στήριξης εμπειρογνωμόνων. Από κοινού με την Επιτροπή, οι εμπειρογνώμονες των κρατών μελών πραγματοποίησαν κατά τα προηγούμενα έτη σειρές αποστολών και εργαστηρίων προκειμένου να εντοπίσουν τομείς προτεραιότητας. Η ανάπτυξη νέων τομέων στις χώρες με αναδυόμενη οικονομία και οι συνδεόμενοι κίνδυνοι διάδοσης των ΧΒΡΠ υλικών, ιδίως στο πλαίσιο της λεγόμενης «πυρηνικής αναγέννησης» και της βιοτεχνολογίας, θέτουν σημαντική πρόκληση. Για να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι αυτοί, η Επιτροπή υποστηρίζει την πρωτοβουλία δημιουργίας πολυμερών τραπεζών πυρηνικών καυσίμων. Η πιθανότητα να 16 17 17172/08, 17 Δεκεμβρίου 2008. COM(2009) 143 τελικό, 26.03.2009. EL 12 EL

προσπαθήσουν οι τρομοκράτες να εκμεταλλευτούν πανδημίες προκαλεί επίσης μεγάλη ανησυχία για την ασφάλεια και την υγεία. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή προτίθεται να προωθήσει ειδικά μέτρα όπως συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών με τη συμμετοχή περιφερειακών οργανώσεων. Τα περιφερειακά κέντρα αριστείας στον ΧΒΡΠ τομέα θα αποτελέσουν τους βασικούς άξονες γι αυτές τις πρωτοβουλίες. Τα θέματα που αφορούν τις απειλές από ΧΒΡΠ υλικά συζητούνται επίσης σε πολλά διεθνή φόρα 18 και εξετάζονται στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών όπως ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ), η διάσκεψη BTWC (σύμβαση για τα βιολογικά και τοξινικά όπλα), η Ιντερπόλ και η πρωτοβουλία για την παγκόσμια υγειονομική ασφάλεια (GHSI). Σε απόλυτη συμφωνία με το άρθρο 19 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, μία από τις βασικές συστάσεις του σχεδίου δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια να παρουσιάσει συνεκτική άποψη σε τέτοια διεθνή φόρα και κατά τις συνόδους των διεθνών αυτών οργανισμών. Γενικότερα, οι αντιτρομοκρατικές προσπάθειες αποτελούν τμήμα πολλών συμφωνιών συνεργασίας που εφαρμόζονται ή αποτελούν αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών. Το 2002, το Συμβούλιο αποφάσισε ότι θα πρέπει να περιλαμβάνεται μια τυποποιημένη αντιτρομοκρατική ρήτρα σε όλες τις συμφωνίες με τρίτες χώρες. Επίσης, από τον Νοέμβριο του 2003, περιλήφθηκαν ρήτρες ΟΜΚ σε όλες τις νέες ή ανανεωμένες μικτές συμφωνίες, οι οποίες καλύπτουν σήμερα 100 περίπου χώρες. Οι εργασίες για ΧΒΡΠ θέματα με στρατηγικούς εταίρους όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν επίσης να αναπτυχθούν περαιτέρω με βάση την τρέχουσα δέσμη πολιτικών μέτρων. Όσον αφορά τη δημόσια υγεία, η Επιτροπή θα συνεχίσει να συμμετέχει και να στηρίζει τις εργασίες της πρωτοβουλίας για την παγκόσμια υγειονομική ασφάλεια και προτίθεται να υποβάλει ανακοίνωση για την υγειονομική ασφάλεια το 2009, στην οποία θα αναφέρονται οι εσωτερικές και εξωτερικές πτυχές της υγειονομικής ασφάλειας. 8. Συμπεράσματα Η προστασία του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της τρομοκρατίας και άλλων εγκληματικών απειλών αποτελεί βασική προτεραιότητα της Επιτροπής. Όπως δείχνουν τα γεγονότα σε ολόκληρο τον κόσμο, οι τρομοκράτες επιδιώκουν συνεχώς να αποκτήσουν χημικά, βιολογικά, ραδιολογικά και πυρηνικά (ΧΒΡΠ) υλικά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευθεί να μεριμνά ώστε να μην πραγματοποιηθούν τέτοιου είδους μη συμβατικές απειλές. Το σχέδιο δράσης της ΕΕ στον ΧΒΡΠ τομέα θα συμβάλει σημαντικά στην υλοποίηση αυτής της δέσμευσης. 18 Όπως η παγκόσμια πρωτοβουλία για την καταπολέμηση της πυρηνικής τρομοκρατίας (GICNT), τα καθεστώτα ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης όπως η Ομάδα Πυρηνικών Προμηθευτών, ο Διακανονισμός του Wassenaar, η Oμάδα της Αυστραλίας και το Καθεστώς Ελέγχου Τεχνολογίας Πυραύλων. EL 13 EL

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΧΒΡΠ (ΧΗΜΙΚΩΝ, ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ, ΡΑΔΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ) ΥΛΙΚΩΝ 19 1. ΠΡΟΛΗΨΗ... 4 Στόχος 1: Ανάπτυξη κοινοτικών καταλόγων ΧΒΡΠ υλικών υψηλού κινδύνου καθώς και προσεγγίσεων της ασφάλειας που βασίζονται στην ανάλυση του κινδύνου... 4 Στόχος 2: Ενίσχυση της ασφάλειας όσον αφορά τα ΧΒΡΠ υλικά και εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου... 6 Στόχος 3: Ενίσχυση του ελέγχου των ΧΒΡΠ υλικών υψηλού κινδύνου... 13 Στόχος 4: Συμβολή στην ανάπτυξη νοοτροπίας υψηλής ασφάλειας από το προσωπικό... 17 Στόχος 5: Βελτίωση της ανίχνευσης και της αναφοράς ύποπτων συναλλαγών και συμπεριφορών... 19 Στόχος 6: Ενίσχυση της ασφάλειας στον τομέα των μεταφορών... 20 Στόχος 7: Βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών... 23 Στόχος 8: Ενίσχυση του καθεστώτος εισαγωγών/εξαγωγών... 26 Στόχος 9: Ενίσχυση της συνεργασίας για την ασφάλεια των πυρηνικών υλικών... 28 2. ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ... 30 19 Μολονότι γίνεται αναφορά στα ΧΒΡΠ υλικά σε όλο αυτό το σχέδιο δράσης, τα πυρηνικά υλικά καλύπτονται ήδη σε γενικές γραμμές από τους ισχύοντες κανονισμούς, γεγονός που θα ληφθεί υπόψη στην εφαρμογή. EL 14 EL

Στόχος 1: Ανάπτυξη προσέγγισης βάσει σεναρίων/υποδειγμάτων για τον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων εργασίας στον τομέα της ανίχνευσης... 30 Στόχος 2: Ανάπτυξη ελάχιστων προτύπων ανίχνευσης... 33 Στόχος 3: Καθιέρωση συστημάτων δοκιμής σε πραγματικές συνθήκες, δοκιμής σε εργαστήριο και πιστοποίησης για την ανίχνευση ΧΒΡΠ υλικών στην ΕΕ... 35 Στόχος 4: Εντοπισμός ορθών πρακτικών σχετικά με την ανίχνευση ΧΒΡΠ υλικών, την ευαισθητοποίηση και την κατάρτιση... 37 Στόχος 5: Βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών και ενίσχυση της παρακολούθησης της ακτινοβολίας για λόγους ασφάλειας... 40 3. ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ... 41 Στόχος 1: Βελτίωση του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης... 41 Στόχος 2: Ενίσχυση της ικανότητας λήψης αντιμέτρων... 44 Στόχος 3: Βελτίωση της εγχώριας και διεθνούς ροής πληροφοριών σε περίπτωση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον ΧΒΡΠ τομέα... 48 Στόχος 4: Ανάπτυξη καλύτερων εργαλείων κατασκευής υποδειγμάτων και ενίσχυση της ικανότητας απολύμανσης... 51 Στόχος 5: Βελτίωση της ικανότητας διεξαγωγής ποινικών ερευνών... 53 4. ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ, ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΧΒΡΠ ΤΟΜΕΑ... 55 Στόχος 1: Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας... 55 Στόχος 2: Βελτίωση της επικοινωνίας με το κοινό... 56 Στόχος 3: Ανάπτυξη βελτιωμένων εργαλείων πληροφόρησης για την ασφάλεια στον ΧΒΡΠ τομέα... 58 Στόχος 4: Βελτίωση της κατάρτισης... 60 EL 15 EL

Στόχος 5: Ενίσχυση της ασφάλειας του προσωπικού... 63 Στόχος 6: Ενίσχυση και παροχή προτεραιότητας στην έρευνα... 66 Στόχος 7: Εξασφάλιση της ποινικοποίησης πράξεων που αφορούν ΧΒΡΠ υλικά υψηλού κινδύνου... 71 EL 16 EL

1. Πρόληψη Οριζόντιες δράσεις (Η) Τομέας χημικών υλικών (C) Τομέας βιολογικών υλικών (B) Τομέας ραδιολογικών και πυρηνικών υλικών (RN) Στόχος 1: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΩΝ ΧΒΡΠ ΥΛΙΚΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Δράση H.1 Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να καταρτίσουν και να επικαιροποιούν τακτικά κοινοτικούς καταλόγους: χημικών παραγόντων υψηλού κινδύνου, βιολογικών παραγόντων και τοξινών υψηλού κινδύνου, πηγών ραδιενέργειας υψηλού κινδύνου, που προκαλούν ιδιαίτερες ανησυχίες από άποψη ασφάλειας. Οι κατάλογοι αυτοί πρέπει να καταρτιστούν με βάση την ανάλυση κινδύνου και να λαμβάνουν υπόψη τους υφιστάμενους σχετικούς καταλόγους. Η διαδικασία αυτή πρέπει να συμπεριλάβει κυρίως τις ακόλουθες ενέργειες: εντοπισμός και ανάλυση των σχετικών ΧΒΡΠ υλικών, εκτίμηση των δυνατοτήτων να χρησιμοποιηθούν για εγκληματικούς σκοπούς, επιλογή των πιο επικίνδυνων υλικών με βάση την ενδεχόμενη χρησιμοποίησή τους για εγκληματικούς σκοπούς, εκτίμηση του ευάλωτου χαρακτήρα τους από πλευράς κλοπής/απώλειας (ευκολίας απόκτησής τους), καθιέρωση πιθανών προληπτικών μέτρων: φυσικών / τεχνικών και διοικητικών, εκπόνηση μελέτης κόστους/οφέλους σχετικά με αυτά τα προληπτικά μέτρα. EL 17 EL

Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: από το 2010 Συστάσεις αριθ. 1, 82, 83 και 167 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση H.2 Η Επιτροπή πρέπει: να δημιουργήσει φόρουμ για την ανάπτυξη διαλόγου σε επίπεδο ΕΕ μεταξύ των αρμόδιων αρχών στον τομέα της διαχείρισης ΧΒΡΠ κινδύνων, ώστε οι διασυνοριακές απειλές να λαμβάνονται πλήρως υπόψη στις εθνικές και κοινοτικές διαδικασίες προγραμματισμού. Αυτό θα επιτρέψει την επίτευξη κοινής κατανόησης, από μέρους των κρατών μελών και της Επιτροπής, των κινδύνων που αντιμετωπίζονται σε ολόκληρη την ΕΕ. να διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της διαχείρισης ΧΒΡΠ κινδύνων με τη διοργάνωση συνεδριάσεων σε περιφερειακό επίπεδο/ σε επίπεδο της ΕΕ και με τη δρομολόγηση της χρηματοδότησης προς την ανάπτυξη/τον εντοπισμό/την εφαρμογή κατάλληλων μεθόδων. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: από το 2010 Συστάσεις αριθ. 2, 88, 168 και 169 της επιχειρησιακής ομάδας EL 18 EL

Στόχος 2: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΧΒΡΠ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Δράση H.3 Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να αναπτύξουν κριτήρια για την αξιολόγηση των ρυθμίσεων ασφάλειας στις ΧΒΡΠ εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου. Το αποτέλεσμα των εργασιών αυτών πρέπει να λάβει τη μορφή εγγράφου ορθών πρακτικών. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: 2011-2015 Συστάσεις αριθ. 41, 99 και 173 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση C.1 Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνήσουν ώστε οι αρμόδιες αρχές να αναπτύξουν διάλογο με τους υπεύθυνους ασφάλειας των εν λόγω χώρων και να παρέχουν συμβουλές στους φορείς εκμετάλλευσης σχετικά με τα απαιτούμενα επίπεδα ασφάλειας. Τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των υπεύθυνων ασφάλειας και των ομολόγων τους στις αρχές επιβολής του νόμου. Συμμετέχοντες: ΚΜ Περίοδος υλοποίησης: από το 2010 Σύσταση αριθ. 39 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση B.1 Η Επιτροπή πρέπει να επικουρεί τα κράτη μέλη ώστε να εφαρμόζονται ορθά οι ισχύουσες διαδικασίες στο επίπεδο των εργαστηριακών πειραμάτων και στο επίπεδο της ανάπτυξης μηχανισμών για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής τους. Συμμετέχοντες: Επιτροπή /ΚΜ Περίοδος υλοποίησης: υπό εκτέλεση Σύσταση αριθ. 89 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση RN.1 Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι αρχές επιβολής του νόμου τηρούν ενήμερους τους φορείς εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων στις οποίες υπάρχουν πηγές ραδιενέργειας υψηλού κινδύνου σχετικά με ενδεχόμενες απειλές, εφόσον συντρέχει λόγος ενημέρωσης. Εάν δεν υπάρχει σχετικό σύστημα, κάθε κράτος μέλος πρέπει να εξετάσει τη δυνατότητα δημιουργίας μηχανισμού επικοινωνίας, ώστε να εξασφαλίζεται η ταχεία διαβίβαση πληροφοριών σχετικά με την ασφάλεια στους υπεύθυνους ασφάλειας σε εγκαταστάσεις όπου γίνεται επεξεργασία πηγών ραδιενέργειας υψηλού κινδύνου. Συμμετέχοντες: ΚΜ Περίοδος υλοποίησης: από το 2010 Σύσταση αριθ. 172 της επιχειρησιακής ομάδας EL 19 EL

Δράση C.2 Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας χημικών υλικών υψηλού κινδύνου υπάρχουν προγράμματα ασφάλειας ή/και συστήματα διαχείρισης της ασφάλειας. Τα προγράμματα ασφάλειας πρέπει να προβλέπουν επίπεδα σταδιακής διαφοροποίησης της ασφάλειας ανάλογα με το υφιστάμενο επίπεδο απειλής. Οι αρχές των κρατών μελών πρέπει να λαμβάνουν μέρος στην αξιολόγηση του κατά πόσον αυτά τα προγράμματα ασφάλειας πληρούν το αναγκαίο επίπεδο απαιτήσεων προστασίας. Συμμετέχοντες: ΚΜ Περίοδος υλοποίησης: από το 2010 Σύσταση αριθ. 34 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση B.2 Τα κράτη μέλη πρέπει να δημιουργήσουν: ασφαλές μητρώο των εγκαταστάσεων κάθε κράτους μέλους στις οποίες υπάρχουν οι ουσίες που αναφέρονται στον κοινοτικό κατάλογο βιολογικών παραγόντων και τοξινών υψηλού κινδύνου, στο οποίο να μπορούν να έχουν πρόσβαση οι αρχές επιβολής του νόμου, διαδικασία εξακρίβωσης και, εάν χρειαστεί, ενίσχυσης των ρυθμίσεων για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, κυρίως στα εργαστήρια διάγνωσης που χειρίζονται και διαθέτουν οποιουσδήποτε από τους βιολογικές παράγοντες και τοξίνες υψηλού κινδύνου που περιέχονται στον κατάλογο της ΕΕ, μηχανισμό, στο πλαίσιο των εγκαταστάσεων αποθήκευσης βιολογικών παραγόντων και τοξινών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο βιοασφάλειας της ΕΕ, για την περιοδική επανεξέταση των αναγκών διατήρησης αυτών των βιολογικών παραγόντων και τοξινών παράλληλα με την τήρηση αξιόπιστου μητρώου για τα αποθηκευμένα υλικά. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ ενδιαφερόμενα μέρη Περίοδος υλοποίησης: 2010-2014 Συστάσεις αριθ. 98, 100 και 104 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση RN.2 Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να αναλύουν τα εν δυνάμει κενά και, αν χρειαστεί, να προτείνουν λύσεις σε σχέση με τις απαιτήσεις ασφάλειας για τις εγκαταστάσεις στις οποίες κατασκευάζονται ή/και απορρίπτονται ορισμένες πηγές υψηλού κινδύνου (και οι οποίες βρίσκονται εκτός των πυρηνικών εγκαταστάσεων). Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: 2011-2015 Σύσταση αριθ. 171 της επιχειρησιακής ομάδας EL 20 EL

Δράση C.3 Τα κράτη μέλη πρέπει: να εξασφαλίσουν ότι οι αρμοδιότητες του φορέα εκμετάλλευσης και του κράτους είναι σαφώς προσδιορισμένες όσον αφορά την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, να εξασφαλίσουν ότι οι τοπικές αρχές επιβολής του νόμου διαθέτουν πληροφορίες σχετικά με τις χημικές εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου στην περιοχή τους. Συμμετέχοντες: ΚΜ Περίοδος υλοποίησης: από το 2010 Συστάσεις αριθ. 35 και 38 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση C.4 Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι ο κλάδος της χημικής βιομηχανίας αναπτύσσει και Δράση B.3 Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να στηρίξουν: μια διαδικασία σύμφωνα με την οποία οι (κλινικές, διαγνωστικές, πανεπιστημιακές, κ.λπ.) εγκαταστάσεις θα αποφεύγουν να διατηρούν χωρίς λόγο κλινικά δείγματα που περιέχουν οποιεσδήποτε από τις ουσίες οι οποίες αναφέρονται στον κοινοτικό κατάλογο βιολογικών παραγόντων και τοξινών υψηλού κινδύνου, την καταγραφή και την ανάπτυξη ορθών πρακτικών για τον χειρισμό των κλινικών δειγμάτων που περιέχουν οποιεσδήποτε από τις ουσίες οι οποίες αναφέρονται στον κοινοτικό κατάλογο βιολογικών παραγόντων και τοξινών υψηλού κινδύνου, την πρόοδο που σημειώνεται κατά τη δημιουργία δικτύων συνεργασίας μεταξύ των εγκαταστάσεων που επεξεργάζονται τις ουσίες οι οποίες αναφέρονται στον κοινοτικό κατάλογο βιολογικών παραγόντων και τοξινών υψηλού κινδύνου, παράλληλα με τη συνεκτίμηση των υφιστάμενων δικτύων. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ ενδιαφερόμενα μέρη Περίοδος υλοποίησης: 2010-2014 Συστάσεις αριθ. 102-103 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση B.4 Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν Δράση RN.3 Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να εκπονήσουν μελέτη σκοπιμότητας σχετικά με τη διασύνδεση των απαιτήσεων ελέγχου της ασφάλειας/ελέγχου του ιστορικού με τα υφιστάμενα συστήματα χορήγησης αδειών για τον χειρισμό πηγών ραδιενέργειας υψηλού κινδύνου. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: 2011-2015 Σύσταση αριθ. 173 της επιχειρησιακής ομάδας EL 21 EL

εφαρμόζει την πτυχή της ασφάλειας του προγράμματος Responsible Care. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: 2011-2015 Σύσταση αριθ. 32 της επιχειρησιακής ομάδας ότι: έχει επιτευχθεί ολοκληρωμένη επισκόπηση των σχετικών προτύπων και της καταλληλότητάς τους για τη βιοπροστασία και τη βιοασφάλεια, οι εγκαταστάσεις στις οποίες υπάρχουν οι ουσίες που αναφέρονται στον κοινοτικό κατάλογο βιολογικών παραγόντων και τοξινών υψηλού κινδύνου εφαρμόζουν, ανάλογα με την περίπτωση, τη συμφωνία εργαστηρίου CEN (CWA 15793), τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη βιοπροστασία της ΠΟΥ ή τα ισοδύναμα εθνικά τους πρότυπα, εφαρμόζονται κατάλληλα πρότυπα στο πλαίσιο εθνικής διαδικασίας εξουσιοδότησης ή διαπίστευσης ή ως προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας εργασίας με τις ουσίες που αναφέρονται στον κοινοτικό κατάλογο βιολογικών παραγόντων και τοξινών υψηλού κινδύνου. Επίσης, πρέπει να εξασφαλιστεί ο τακτικός έλεγχος της τήρησης και της εφαρμογής αυτών των προτύπων. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ ενδιαφερόμενα μέρη Περίοδος υλοποίησης: υπό εκτέλεση Συστάσεις αριθ. 117 έως 120 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση C.5 Σχετικά με την ασφάλεια των χημικών εγκαταστάσεων, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να αναπτύξουν μια προσέγγιση υψηλού επιπέδου η οποία να βασίζεται σε EL 22 EL

προσεγγίσεις ανάλυσης των κινδύνων σε εθνικό επίπεδο, να θέτει ουσιαστικούς στόχους και να προβλέπει τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την αύξηση της ασφάλειας. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: 2011-2015 Σύσταση αριθ. 37 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση C.6 Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να αντικαταστήσουν, όπου είναι δυνατό, τη χρησιμοποίηση χημικών προϊόντων υψηλού κινδύνου με κατάλληλα εναλλακτικά προϊόντα χαμηλότερου κινδύνου. Επίσης, στο πλαίσιο αυτό και σε στενή συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών για τα χημικά προϊόντα, πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα χρησιμοποίησης του πλαισίου REACH ή άλλης χωριστής πιο ειδικής νομοθεσίας. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: 2011-2015 Σύσταση αριθ. 3 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση C.7 Η Επιτροπή πρέπει να συγκεντρώσει τις αρχές ασφάλειας των κρατών μελών με σκοπό την καταγραφή ορθών πρακτικών σχετικά με την ασφάλεια των χημικών εγκαταστάσεων υψηλού κινδύνου. Βάσει αυτών των εργασιών, η Επιτροπή πρέπει να συντάξει ένα έγγραφο EL 23 EL

ορθών πρακτικών στο οποίο να θίγονται θέματα όπως: η ευθύνη μιας αρχής να εκτιμήσει τα μέτρα ασφάλειας που ισχύουν για τα διάφορα είδη υλικών, η δημιουργία διαφόρων επιπέδων ασφάλειας, ανάλογα με τους κινδύνους που συνδέονται με ορισμένους χημικούς παράγοντες, τον όγκο ορισμένων υλικών ή τους συνδυασμούς υλικών. Αυτά τα μέτρα ασφάλειας πρέπει, μεταξύ άλλων, να περιλαμβάνουν: ελέγχους ιστορικού για το προσωπικό, μέτρα υλικής ασφάλειας και ασφάλεια των πληροφοριών. Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: 2011 Σύσταση αριθ. 33 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση C.8 Η Επιτροπή πρέπει να εκπονήσει μελέτες σχετικά με: την καταλληλότητα των υφιστάμενων διατάξεων ασφάλειας για την ενίσχυση της προστασίας. τις απαιτήσεις στον τομέα της κατάρτισης για τους φορείς εποπτείας και τις αρχές επιβολής του νόμου, έτσι ώστε να διαθέτουν το υψηλότερο δυνατό επίπεδο εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα της ασφάλειας. Συμμετέχοντες: Επιτροπή Περίοδος υλοποίησης: 2011 EL 24 EL

Συστάσεις αριθ. 36 και 40 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση C.9 Η Επιτροπή πρέπει να επιταχύνει τις εργασίες της για να στηρίξει την ενίσχυση της προστασίας των συστημάτων SCADA κατά επιθέσεων στον κυβερνοχώρο. Συμμετέχοντες: Επιτροπή Περίοδος υλοποίησης: 2011 Σύσταση αριθ. 42 της επιχειρησιακής ομάδας EL 25 EL

Στόχος 3: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΧΒΡΠ ΥΛΙΚΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Δράση C.10 Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσουν, αν αυτό δεν συμβαίνει ήδη σήμερα, ότι η χημική βιομηχανία εγγυάται, σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις, ότι χημικά προϊόντα και είδη εξοπλισμού υψηλού κινδύνου παραδίδονται μόνο σε νόμιμους χρήστες. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να δημιουργηθεί ένα ικανοποιητικό σύστημα έγκρισης των πελατών, το οποίο να είναι ανάλογο προς τους κινδύνους και οικονομικά αποδοτικό. Οι κίνδυνοι που συνδέονται με το εμπόριο χημικών προϊόντων στο διαδίκτυο πρέπει να γίνουν αντικείμενο πιο εμπεριστατωμένης μελέτης. Δράση RN.4 Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνήσουν ώστε τα εθνικά μητρώα πηγών να περιέχουν ολοκληρωμένες πληροφορίες για όλες τις πηγές υψηλού κινδύνου και τους κατόχους τους. Συμμετέχοντες: ΚΜ Περίοδος υλοποίησης: 2010-2015 Σύσταση αριθ. 170 της επιχειρησιακής ομάδας Συμμετέχοντες: ΚΜ/Επιτροπή/ οργανισμοί της ΕΕ Περίοδος υλοποίησης: 2010-2012 Σύσταση αριθ. 4 της επιχειρησιακής ομάδας Δράση C.11 Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να αξιολογήσουν τα οφέλη της δημιουργίας συστήματος αδειοδότησης για ορισμένα χημικά προϊόντα υψηλού κινδύνου (ιδιαίτερα για ορισμένες πρόδρομες ουσίες παραγόντων χημικού πολέμου) ανάλογου με αυτό που ισχύει για ορισμένες διαβαθμισμένες ουσίες στο πλαίσιο του κανονισμού για τις πρόδρομες ουσίες ναρκωτικών και εάν χρειάζεται να το θεσπίσουν. Όσον αφορά τα χημικά προϊόντα που καλύπτονται από τη CWC και τον όμιλο της Αυστραλίας, το σύστημα αδειοδότησης CWC πρέπει να θεωρηθεί ως ένα σύστημα που επιτρέπει την επίτευξη μερικών ή όλων Δράση RN.5 Τα κράτη μέλη πρέπει να εκπονήσουν προγράμματα ανάκτησης μη χρησιμοποιούμενων πηγών υψηλού κινδύνου. Η εκπόνηση προγράμματος ανάκτησης πηγών μπορεί να συνδυαστεί με τη δημιουργία ενός προγράμματος ανταλλαγής πηγών μεταξύ των κρατών μελών, έτσι ώστε οι ανακτηθείσες πηγές να μπορούν να τίθενται στη διάθεση των κρατών που τις χρειάζονται (αντί να κατασκευάζονται νέες πηγές). Συμμετέχοντες: ΚΜ EL 26 EL