Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 22 Ιουλίου 2015 (OR. en) 11133/15 ASIM 65 COWEB 75 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 10833/15 ASIM 55 COWEB 71 Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τις ασφαλείς χώρες καταγωγής Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπίες έγγραφο σχετικά με το ανωτέρω θέμα όπως εγκρίθηκε από το Συμβούλιο ΔΕΥ στις 20 Ιουλίου 2015. 11133/15 ΙΑ/σα 1 DG D 1B EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τις ασφαλείς χώρες καταγωγής Υπενθυμίζοντας ότι η οδηγία 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, για τον καθορισμό κοινών προτύπων για τη χορήγηση και την ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας («οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου») 1 παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να καθορίζουν ασφαλείς χώρες καταγωγής με στόχο την ταχεία εξέταση των αιτήσεων για διεθνή προστασία και να θεσπίζουν κανόνες και λεπτομέρειες για τον καθορισμό αυτό, ή να εφαρμόζουν την έννοια αυτή στην πράξη, και καθορίζει κοινά κριτήρια και διαδικασίες που ακολουθούνται για τον καθορισμό αυτό, Υπενθυμίζοντας ότι, προκειμένου να υποστηρίξει την ταχεία διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου προσώπων που έχουν την ιθαγένεια τρίτων χωρών οι οποίες χαρακτηρίζονται ως ασφαλείς, η Επιτροπή εξήγγειλε στο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τη μετανάστευση την πρόθεσή της να ενισχύσει τις διατάξεις περί της «ασφαλούς χώρας καταγωγής» στην οδηγία σχετικά με τις διαδικασίες ασύλου, Υπενθυμίζοντας ότι, στο πλαίσιο των μέτρων για την επιστροφή/επανεισδοχή/επανένταξη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 25 Ιουνίου 2015, κάλεσε την Επιτροπή να παρουσιάσει, μέχρι τον Ιούλιο του 2015, τα μέτρα που πρέπει να λάβει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο για το συντονισμό της εφαρμογής των διατάξεων περί της «ασφαλούς χώρας προέλευσης» της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου. Σημείωσε επίσης την πρόθεση της Επιτροπής να ενισχύσει τις διατάξεις για την «ασφαλή χώρα καταγωγής«στην οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου, περιλαμβανομένης της δυνατότητας κατάρτισης κοινού καταλόγου ασφαλών χωρών καταγωγής σε επίπεδο ΕΕ, Υπενθυμίζοντας την επικαιροποίηση από την ΕΥΥΑ, το 2015, των βασικών πορισμάτων της έκθεσής της του 2013 με τίτλο «Αιτούντες άσυλο από τα Δυτικά Βαλκάνια : συγκριτική ανάλυση των τάσεων, των παραγόντων απώθησης και έλξης και των ανταποκρίσεων». 1 Η χρήση του όρου «χώρες» στα παρόντα συμπεράσματα δεν συνεπάγεται αναγνώριση της κρατικής υπόστασης. Οδηγία 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας, ΕΕ L 180, 29.6.2013. 1 Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, που προσαρτάται στη ΣΕΕ και τη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν συμμετείχε στη θέσπιση της οδηγίας 2013/32 και δεν δεσμεύεται από αυτήν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή της. 11133/15 ΙΑ/σα 2
Εκτιμώντας τα ακόλουθα: Ο χαρακτηρισμός, από κράτος μέλος, μιας τρίτης χώρας ως ασφαλούς χώρας καταγωγής επιτρέπει στο εν λόγω κράτος μέλος να επιταχύνει ή/και να διεξάγει στα σύνορα ή σε ζώνες διέλευσης την εξέταση των αιτήσεων παροχής διεθνούς προστασίας που υποβάλλονται από αιτούντες οι οποίοι έχουν την ιθαγένεια της εν λόγω τρίτης χώρας. Κατά συνέπεια, αυτό μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση καταστάσεων όπου μεγάλος αριθμός αιτήσεων ασύλου υποβάλλεται από υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι τεκμαίρεται ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για διεθνή προστασία. Μια χώρα μπορεί να θεωρηθεί ως ασφαλής χώρα καταγωγής σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται στα άρθρα 36 και 37, καθώς και στο παράρτημα I της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου. Αρκετά κράτη μέλη έχουν χαρακτηρίσει σε εθνικό επίπεδο ορισμένες τρίτες χώρες ως ασφαλείς χώρες καταγωγής, κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάσουν κάθε περίπτωση επί της ουσίας. Επιπλέον, όταν ο αιτών καταδεικνύει ότι υπάρχουν έγκυροι λόγοι για τους οποίους η χώρα δεν πρέπει να θεωρείται ασφαλής στην περίπτωσή του, ο χαρακτηρισμός της ως ασφαλούς δεν θα ισχύει πλέον καθόσον τον αφορά. Αρκετά κράτη μέλη έχουν χαρακτηρίσει σε εθνικό επίπεδο ορισμένες τρίτες χώρες ως ασφαλείς χώρες καταγωγής, κατά την έννοια της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου. Πρέπει να πραγματοποιείται τακτική επανεξέταση της κατάστασης στις χώρες αυτές. Η οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου αναγνωρίζει την ανάγκη για συντονισμένη προσέγγιση μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τη χρήση της έννοιας της ασφαλούς χώρας καταγωγής, με αποτέλεσμα την ενδεχόμενη περαιτέρω εναρμόνιση στον συγκεκριμένο τομέα στο μέλλον. 11133/15 ΙΑ/σα 3
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ήδη τον Ιούνιο του 2000, αναγνώρισε ότι όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αποτελούσαν δυνάμει υποψήφιες για προσχώρηση στην ΕΕ χώρες 2 και επιβεβαίωσε επανειλημμένα την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Επιπλέον, η πρόοδος που έχει επιτευχθεί από τις χώρες αυτές, ιδίως στους τομείς του κράτους δικαίου και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αξιολογείται σε ετήσια βάση από την Επιτροπή στις ανακοινώσεις της με τίτλο «Στρατηγική διεύρυνσης και κυριότερες προκλήσεις». ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ το γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν εθνικούς καταλόγους ασφαλών χωρών καταγωγής κατά την έννοια της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου. ΤΟΝΙΖΕΙ τη σημασία της ταχείας εξασφάλισης συντονισμένης προσέγγισης μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τον καθορισμό σε εθνικό επίπεδο των τρίτων χωρών που θεωρούνται ασφαλείς χώρες καταγωγής κατά την έννοια της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου. ΣΥΝΙΣΤΑ ΘΕΡΜΑ ως εκ τούτου στα κράτη μέλη να αξιολογήσουν χωρίς καθυστέρηση ποιες τρίτες χώρες θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν σε εθνικό επίπεδο ως ασφαλείς χώρες καταγωγής, στο πλαίσιο διαδικασίας συντονισμού υπό την καθοδήγηση της ΕΥΥΑ και σύμφωνα με τα κριτήρια και τις διαδικαστικές απαιτήσεις που ορίζονται στην οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου. 2 Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Santa Maria da Feira στις 19 και 20 Ιουνίου 2000, Συμπεράσματα της Προεδρίας, παράγραφος 67. 11133/15 ΙΑ/σα 4
ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ, όσον αφορά τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, ότι η πλειονότητα των εθνικών καταλόγων ασφαλών χωρών καταγωγής περιλαμβάνει τις εν λόγω χώρες, ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε επανειλημμένα την ευρωπαϊκή προοπτική τους και ότι η Αλβανία, η Βοσνία Ερζεγοβίνη, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το Μαυροβούνιο και η Σερβία μεταφέρθηκαν στον κατάλογο των χωρών των οποίων οι υπήκοοι απαλλάσσονται από υποχρέωση θεώρησης από τις 19 Δεκεμβρίου 2009 και 15 Δεκεμβρίου 2010 αντιστοίχως. Επιπλέον, το 2014 ο μέσος ενωσιακός συντελεστής αναγνώρισης ασύλου για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων ήταν μάλλον χαμηλός. Αυτό αποτελεί ένδειξη ότι οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων μπορούν να θεωρηθούν ως ασφαλείς χώρες καταγωγής από όλα τα κράτη μέλη. Ως εκ τούτου, ΣΥΝΙΣΤΑ ΘΕΡΜΑ να δοθεί προτεραιότητα σε αξιολόγηση από όλα τα κράτη μέλη της ασφάλειας των Δυτικών Βαλκανίων 3, στο πλαίσιο συντονιστικής διαδικασίας υπό την καθοδήγηση της ΕΥΥΑ και σύμφωνα με τα κριτήρια και τις διαδικαστικές απαιτήσεις που ορίζονται στην οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου. ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ για την πρόθεσή της Επιτροπής να ενισχύσει τις διατάξεις για τις «ασφαλείς χώρες καταγωγής» στην οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου, περιλαμβανομένης της ενδεχόμενης κατάρτισης κοινού καταλόγου ασφαλών χωρών καταγωγής σε επίπεδο ΕΕ. 3 Αλβανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Μαυροβούνιο, Σερβία και Κοσσυφοπέδιο*. * Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με την επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244/99 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. 11133/15 ΙΑ/σα 5