Πιλοτική Εφαρµογή Νέων ΠΣ /

Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss 7ο Δημοτικό Σχολείο Καρδίτσας Πιλοτική Εφαρµογή Νέων ΠΣ / 2011-12

Η Δομή της εισήγησης 1 2 Στόχοι & Δομή Οκτώ αρχές των Νέων ΠΣ Ψυχολογίας της Μάθησης 3Εργασίες Με γνώση προετοιμάζουμε το αύριο των παιδιών Μας αφορά όλους!

1 Α. Στόχοι των νέων ΠΣ

Αρχές των Νέων Προγραµµάτων Σπουδών Η προώθηση της διαφοροποίησης στη διδασκαλία-µάθηση και την αξιολόγηση. Η καθιέρωση και ενίσχυση της καινοτοµίας και δηµιουργικότητας σε όλα τα επίπεδα της ανάπτυξης του Προγράµµατος Σπουδών. Η εγκάρσια διάχυση των ιδεών της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Η προώθηση της ψηφιακής επικοινωνίας σε ισορροπία µε τις κλασικές µορφές «προφορικότητας» και «εγγραµµατοσύνης».

Στόχοι των Προγραµµάτων Σπουδών Κατανόηση βασικών εννοιών, διαδικασιών και γεγονότων Οι µαθητές µαθαίνουν: να αναγνωρίζουν τα σηµαντικά χαρακτηριστικά εννοιών και διαδικασιών, να συνδέουν µιαν έννοια ιδέα µε άλλες συναφείς, µέσα από τη σύγκριση και τον εντοπισµό οµοιοτήτων και διαφορών, να µπορούν να δώσουν παραδείγµατα που να αναφέρονται σε συγκεκριµένες έννοιες, να µπορούν να κατανοούν και να περιγράφουν γεγονότα, να µπορούν να κατανοούν και να αξιοποιούν διαδικασίες, να επιλύουν προβλήµατα.

Στόχοι των Προγραµµάτων Σπουδών Μύηση σε ερευνητικές διαδικασίες και διεργασίες Οι µαθητές µαθαίνουν: να διατυπώνουν ερωτήµατα, να προσδιορίζουν προβλήµατα, να σχεδιάζουν και να µεθοδεύουν διερευνήσεις, να αναζητούν απαντήσεις στα προβλήµατα που έχουν τεθεί, να αναζητούν και να αξιοποιούν ερευνητικά εργαλεία, να αναλύουν και να συνθέτουν δεδοµένα.

Στόχοι των Προγραµµάτων Σπουδών Επικοινωνία και συνεργασία Οι µαθητές µαθαίνουν: να επικοινωνούν και να µοιράζονται ιδέες, σκέψεις και συναισθήµατα, να επικοινωνούν προκειµένου να διερευνούν ατοµικά επιχειρήµατα και ισχυρισµούς ή να διασαφηνίζουν ιδέες και απόψεις, να συνεργάζονται προκειµένου να αναπτύσσουν συλλογικά επιχειρήµατα, να κατανοούν έννοιες, ιδέες ή διαδικασίες, να τεκµηριώνουν θέσεις, να επιλύουν προβλήµατα κλπ, να συνεργάζονται προκειµένου να παράγουν έργα.

Στόχοι των Προγραµµάτων Σπουδών Σύνδεση µε τις τοπικές κοινότητες: Παραγωγή και δηµιουργία έξοδος στην κοινότητα Οι µαθητές µαθαίνουν: να συνδέουν µε τις κοινότητες, την τεχνολογία, το περιβάλλον, τον πολιτισµό ολοκληρώνοντας τις ερευνητικές τους προσπάθειες, να καταλήγουν σε συµπεράσµατα και προτάσεις, να παράγουν έργα (ερευνητικά, καλλιτεχνικά, κατασκευαστικά κλπ) να δηµοσιοποιούν τις παραγωγές τους στην κοινότητα και να δέχονται την κριτική της.

Τι προτείνεται στα Προγράµµατα Σπουδών Στοχοκεντρική µάθηση / Εστίαση στα ουσιώδη της µάθησης Παιδαγωγική Διαφοροποίηση (έχοντας υπόψη τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των µαθητών) Ο εκπαιδευτικός δηµιουργός / συνδηµιουργός του εκπαιδευτικού υλικού Ποικιλία διδακτικών µεθόδων και πρακτικών.

Τι προτείνεται στα Προγράµµατα Σπουδών Έµφαση στη διαθεµατικότητα (σύνδεση των µαθησιακών αντικειµένων οργανωµένη στη βάση κοµβικών εννοιών). Κατανόηση των βασικών εννοιών, διασύνδεσή τους, παραδείγµατα που αναφέρονται σε συγκεκριµένες έννοιες. Ενίσχυση της καινοτοµίας, της δηµιουργικότητας, της χρήσης πολλαπλών πηγών.

Τι προτείνεται στα Προγράµµατα Σπουδών Σύνδεση της µάθησης µε καταστάσεις και περιβάλλοντα της ζωής. Ενίσχυση των οριζόντιων ικανοτήτων. Ευαισθητοποίηση και ενηµέρωση για τα περιβαλλοντικά ζητήµατα µε έµφαση στην αειφορία.

Οριζόντιες ικανότητες ü κριτική σκέψη, ü δηµιουργικότητα, ü ανάληψη πρωτοβουλιών, ü συνεργατικότητα, επικοινωνία, ü ικανότητα χρήσης πολλαπλών πηγών, ü ψηφιακή ικανότητα, ü κοινωνικές ικανότητες που συνδέονται µε την έννοια του πολίτη, ü µεταγνωστική ικανότητα «µαθαίνω πώς να µαθαίνω», ü πολιτισµική & διαπολιτισµική συνείδηση και έκφραση.

Μέθοδοι και τεχνικές διδασκαλίας ü oι ερωτήσεις απαντήσεις, ü η οµαδική - δυαδική εργασία, ü οι τεχνικές διαλόγου, ü οι βιωµατικές ασκήσεις, ü το παιχνίδι ρόλων/δραµατοποίηση, ü ο καταιγισµός ιδεών, ü η επίλυση προβλήµατος, ü τα πειράµατα, ü η προσοµοίωση, ü τα σχέδια εργασίας (projects), ü η εκπαιδευτική επίσκεψη, ü η διαθεµατική προσέγγιση, ü η εκπαίδευση µέσα απ την τέχνη κ.ά.

1 Β. Δομή των νέων ΠΣ Τι νέο φέρνουν τα νέα Προγράμματα Σπουδών;

Διαρθρώνονται με βάση ευρύτερα θεματικά πεδία α) Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία Νεοελληνική Γλώσσα, Λογοτεχνία, Φιλαναγνωσία β) Μαθηματικά γ) Φυσικές Επιστήμες Φυσικά, Γεωγραφία, ½ ΜΠ δ) Σπουδές του Ανθρώπου και της Κοινωνίας Θρησκευτικά, Ιστορία, ΚΠΑ, ½ ΜΠ ε) Ξένες Γλώσσες Αγγλικά, β ξένη γλώσσα στ) Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών η) Πολιτισμός και Τέχνη Αισθητική αγωγή, Μουσική, Θεατρική Αγωγή θ) Σχολική και Κοινωνική Ζωή Φυσική Αγωγή, Σχολική Κοινωνική Ζωή ι) Βιωματικές Δράσεις- Συνθετικές Δημιουργικές Εργασίες (Project).

Ελευθερία στον εκπαιδευτικό Εισάγουν τη λογική των πολλαπλών διδακτικών μέσων και υλικών (αποσπάσματα σχολικών εγχειριδίων, υλικά από το ψηφιακό σχολείο, έγκυρες πηγές από το διαδίκτυο, κλπ). Παρέχουν ενδεικτικές διδακτικές δραστηριότητες ανά διδακτική ενότητα αφήνοντας ωστόσο σημαντικό περιθώριο σχεδιασμού και στους ίδιους τους διδάσκοντες (κυρίως σε επίπεδο επιλογής δραστηριοτήτων και εκπαιδευτικών υλικών) Χαρακτηρίζονται από συνέχεια ανά γνωστικό αντικείμενο σε όλη τη διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (από το νηπιαγωγείο μέχρι και το Γυμνάσιο) αποφεύγοντας την αποσπασματικότητα, την ασυνέχεια και τις επικαλύψεις του παρελθόντος.

Εισάγουν τις αρχές της διερευνητικής μάθησης α) ενσωματώνοντας τη διαδικασία της ερευνητικής εργασίας οριζόντια σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα αλλά και ως ειδική ζώνη του προγράμματος υπό τον τίτλο «Βιωματικές Δράσεις- Συνθετικές Δημιουργικές Εργασίες» για μια σειρά γνωστικά αντικείμενα (π.χ. Περιβαλλοντική Αγωγή, Αγωγή Υγείας, Σχολική και Κοινωνική Ζωή, Τεχνολογία, κλπ) β) δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση όχι μόνο στο περιεχόμενο αλλά και στα ειδικά μεθοδολογικά εργαλεία και τρόπους εργασίας του κάθε γνωστικού πεδίου (π.χ. πειραματική εργασία στις Φυσικές Επιστήμες, αναζήτηση πηγών και τεκμηρίων στις Κοινωνικές Επιστήμες).

Δομή Προγραμμάτων Σπουδών Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα Βασικά θέματα Δραστηριότητες Εκπαιδευτικό υλικό Περιγράφεται με σαφήνεια το σύνολο αυτών που ο μαθητής συγκεκριμένα θα έχει επιτύχει ως αποτέλεσμα της διδασκαλίας του συγκεκριμένου θέματος. Αναφέρονται σε κεντρικές έννοιες, στοιχεία μεθοδολογίας, και κώδικες (φορμαλισμοί, ειδικοί τρόποι αναπαράστασης, κλπ) του κάθε γνωστικού αντικειμένου. Αναφέρονται γενικοί τύποι δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την επίτευξη των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων Αναφέρονται τα τμήματα του εκπαιδευτικού υλικού που παραπέμπεται ο εκπαιδευτικός για τη διδασκαλία του θέματος

2 Δυο κουβέντες πάνω στην ψυχολογία της μάθησης Οκτώ αρχές της Ψυχολογίας της Μάθησης

Μάθηση δεν είναι μόνο η αποστήθιση! Μαθαίνουμε παντού, ο καθένας με το δικό του τρόπο!

Εκπαιδευτική πράξη και μάθηση (1) Πώς δουλεύει ο εγκέφαλος Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται και µαθαίνει µέσα από την καταγραφή πληροφοριών µε νόηµα, συναισθηµατικά αποδεκτών Στρατηγική Διδασκαλία µέσω επίλυσης προβληµάτων σεναρίων που βρίσκουν νόηµα τα παιδιά. Συναισθηµατική σύνδεση - απόκριση Πρακτικές o Σύνδεση δεξιοτήτων & γνώσεων µε την καθηµερινή ζωή o Εφαρµογή o Παραγωγή & έλεγχος υποθέσεων

Εκπαιδευτική πράξη και μάθηση (2) Πώς δουλεύει ο εγκέφαλος Στρατηγική Πρακτικές Ο εγκέφαλος προσέχει ό,τι έχει σημασία και διαγράφει το άσχετο Περίληψη και σημειώσεις o Χάρτες σκέψης o Ιστός λέξεων o Jigsaw o Αμοιβαία διδασκαλία

Προϋποθέσεις εποικοδόμησης της νέας γνώσης Προϋποθέσεις «Καθαρότητα» Γνώση υποβάθρου Προθετικότητα Ευκρίνεια αναπαράστασης Κίνητρα για μάθηση

Η γνωστική χαρτογράφηση ως διδακτική λύση Προϋποθέσεις «Καθαρότητα» Γνώση υποβάθρου Προθετικότητα Απάλειψη λεπτομερειών Απόδοση γνώσης υποβάθρου Μείωση και παράκαμψη ευπάθειας κινήτρων Μείωση προβλημάτων εξαιτίας της γλώσσας

Βήματα 1. Οι μαθητές καταγράφουν το θέμα. 2. Διαβάζουν προσεκτικά το πρώτο μέρος, ενότητα ή παράγραφο του κειμένου. 3. Με τη χρήση αυτό- ερωτήσεων βρίσκουν την κεντρική και τις υποστηρικτικές ιδέες. 4. Ελέγχουν την κεντρική ιδέα, την κυκλώνουν και τραβούν γραμμές για να δείξουν τις σχέσεις. 5. Επαναλαμβάνουν τα βήματα 2-4 6. Συνδέονται οι κεντρικές ιδέες μεταξύ τους. 25

Εκπαιδευτική πράξη και μάθηση (3) Πώς δουλεύει ο εγκέφαλος Ο εγκέφαλος αναζητά συνδέσεις, σχέσεις, οµοιότητες µεταξύ της παλιάς και παλιάς ή νέας γνώσης Στρατηγική Σύγκριση, αντίθεση, κατηγοριοποίηση, αναλογίες, µεταφορές Πρακτικές o Κατηγοριοποίηση o Σύγκριση o Διάγραµµα Venn

Εκπαιδευτική πράξη και μάθηση (4) Πώς δουλεύει ο εγκέφαλος Ο εγκέφαλος είναι παράλληλος επεξεργαστής Στρατηγική Πολυαισθητηριακή µέθοδος Πρακτικές o Χρήση πολλαπλών αναπαραστάσεων Ο εγκέφαλος µαθαίνει ενσωµατώνοντας πληροφορίες πολλών τύπων. o Μοντέλα (τρισδιάστατα)

Εκπαιδευτική πράξη και μάθηση (5) Πώς δουλεύει ο εγκέφαλος Ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται και στο όλο και στα µέρη. Χρειάζεται να οργανώνει τη µάθηση σε ενότητες και επιµέρους αρχεία Στρατηγική Ερωτήσεις, νύξεις, προκαταβολικοί οργανωτές Πρακτικές o Προκαταβολικοί οργανωτές o Διαγράµµατα και πίνακες o Οργανογράµµατα εργασιών o Τεχνικές ερώτησης

Μελέτη Περιβάλλοντος Α Δημοτικού

Εκπαιδευτική πράξη και μάθηση (6) Πώς δουλεύει ο εγκέφαλος Ο εγκέφαλος είναι «κοινωνικός». Η συνεργασία προωθεί την κατανόηση και τις υψηλές γνωστικές λειτουργίες Στρατηγική Συνεργατική µάθηση Πρακτικές o Διδασκαλία συνοµηλίκων o Think-Pair- Share o Jigsaw

Think Pair - Share Χρησιμοποιείται για να εμπλακούν όλοι οι μαθητές σε διαδικασίες σκέψης και συνομιλίας πάνω σε μια ερώτηση ή θέμα σημαντικό για το τι διδάσκεται εκείνη τη στιγμή. Ο δάσκαλος ξεκινά τη διαδικασία θέτοντας μια ερώτηση ή ένα θέμα. Οι μαθητές πρώτα σκέφτονται και καταγράφουν τις σκέψεις τους, έπειτα συνεργάζονται με κάποιον συμμαθητή τους και μοιράζονται αυτό που σκέφτηκαν. Τέλος γίνεται συζήτηση

Jigsaw Συνεργατική στρατηγική μάθησης Ενεργοποιεί κάθε μαθητή κάθε ομάδας να εξειδικευθεί σε μια όψη του μαθήματος Οι μαθητές παίρνουν ένα κομμάτι του θέματος του μαθήματος, φεύγουν από τις ομάδες που είναι ενταγμένοι και συγκροτούν ομάδες «ειδικών».

Jigsaw Μελετούν, συζητούν, συνεργάζονται στη δόμηση της «απόκρισης» Επιστρέφουν στην ομάδα τους και «εκπαιδεύουν» τους υπόλοιπους Γίνεται σύνθεση του υλικού και παρουσιάζεται στην τάξη

Εκπαιδευτική πράξη και μάθηση (7) Πώς δουλεύει ο εγκέφαλος Στρατηγική πρακτικές Ο εγκέφαλος αντιδρά θετικά στην ανατροφοδότηση Σαφής στοχοθεσία και ανατροφοδότηση o Σαφή κριτήρια o Κατάλληλες προσδοκίες o Θετική ανατροφοδότηση o rubrics

Rubrics

Εκπαιδευτική πράξη και μάθηση (8) Πώς δουλεύει ο εγκέφαλος Ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται θετικά στην πρόκληση, αλλά όχι στην απειλή. Τα θετικά συναισθήματα βελτιώνουν τη μάθηση. Στρατηγική Αναγνώριση και έπαινος της προσπάθειας Πρακτικές o Ιστορίες επιτυχίας και αποφασιστικότητας o Πανηγυρισμός της επιτυχίας

3 Εργασίες Αναφορά σε κάποιες ολοκληρωμένες εργασίες τμημάτων του σχολείου σας

Δ1 Επισκέψεις, συνεντεύξεις, διηγήσεις για το Πάσχα

Επισκόπηση επισκέψεων «Την προηγούμενη βδομάδα πήγαμε μια βόλτα στην αγορά. Επισκεφθήκαμε τον κρεοπώλη και του κάναμε μερικές ερωτήσεις σχετικά με το επάγγελμα του. Αυτός μας είπε πως αυτές τη ημέρες του Πάσχα πουλάνε μόνο αρνί και κατσίκι. Μετά πήγαμε σε ένα κατάστημα που πουλούσε μέλι και λαμπάδες από φυσικό κερί και του κάναμε ερωτήσεις. Μας έδωσε μερικές πληροφορίες πως φτιάχνονται οι λαμπάδες και φύγαμε. Ύστερα πήγαμε σε ένα ανθοπωλείο και μας είπε πληροφορίες σχετικά με το Πάσχα. Λίγο πιο κάτω υπήρχε ένα μαγαζί με παιχνίδια. Τα είδαμε και συνεχίσαμε το δρόμο μας για το ζαχαροπλαστείο. Μας είπαν ποια γλυκά πουλάνε το Πάσχα. Φύγαμε από εκεί και πήγαμε στο σχολείο»

Γ1 Επισκέψεις, συνεντεύξεις, διηγήσεις για το Πάσχα

Επαφή με τα έθιμα της περιοχής μας... Η γιαγιά Ελένη που κατάγεται από την Καστανιά, ένα ορεινό χωριό της Καρδίτσας, ήρθε στο Σχολείο στις δώδεκα, μπήκε στην τάξη μας και αφού πήρε μια ανάσα, άρχισε να αφηγείται για τις ετοιμασίες,τα ήθη και έθιμα του Πάσχα, όπως τα έζησε η ίδια στο χωριό της. «Οι γυναίκες πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα, άρχιζαν την καθαριότητα του σπιτιού. Σκούπιζαν, έπλεναν τις κουβέρτες, τα κεντήματα, καθάριζαν τις πόρτες και τα παράθυρα, ασβέστωναν τα δέντρα, τις πέτρες και έβαφαν τις γλάστρες κόκκινες ή άσπρες με κόκκινες βούλες. Τα γλυκά που έφτιαχναν ήταν κουλουράκια και παντεσπάνι. Για το παντεσπάνι έβαζαν σαράντα (40) αυγά, σαράντα (40) κουταλιές ζάχαρη και σαράντα (40) κουταλιές σιμιγδάλι. Το έβαζαν σε μεγάλο ταψί και το έψηναν περίπου μια ώρα στη γάστρα, γιατί τότε δεν είχε κανένας ηλεκτρική κουζίνα στο σπίτι του. Για το σιρόπι χρησιμοποιούσαν ζάχαρη και νερό.

Δ2 Επισκέψεις, συνεντεύξεις, διηγήσεις για το Πάσχα

Οι λαμπάδες μας...

Και όσες γυναίκες θέλουν κάθονται το βράδυ στην εκκλησία και λένε μοιρολόγια στον σταυρωμένο Χριστό μέχρι το πρωί...

Όλα τα τμήματα εργάζονται... Δεν πρέπει να δημιουργηθεί κάποια παρεξήγηση πως παρουσιάστηκαν εργασίες κάποιων τμημάτων επιλεκτικά. Όλα τα τμήματα εργάζονται! Άλλοι ετοιμάζουν ταξίδια στο διάστημα και άλλοι πειραματίζονται με νούμερα. Μόλις θα ολοκληρώνεται μια εργασία θα παρουσιάζεται στη σχολική κοινότητα και στη συνέχεια θα αναρτάται στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! http://dipe.kar.sch.gr/grss What s vaskotoulas@sch.gr Your Message?