ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2009-2010 Μάθημα: Ελληνικά Επίπεδο: 4 Διάρκεια; 2.30 ώρες Ημερομηνία: 27 Μαΐου 2010 ΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 6 (ΕΞΙ) ΣΕΛΙΔΕΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΟΘΟΥΝ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΜΕΡΟΣ Α: ΕΚΘΕΣΗ (30 μονάδες) Γράψτε μια έκθεση για ένα από τα πιο κάτω θέματα: 1. Κάποιοι συγγενείς σας επισκέπτονται για πρώτη φορά την Κύπρο και αναλαμβάνετε να τους ξεναγήσετε σε ένα ή περισσότερα μέρη της Κύπρου. Να περιγράψετε την ξενάγηση. 2. Η ρύπανση του περιβάλλοντος αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς. Να αναφέρετε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να συμβάλουμε στην προστασία του περιβάλλοντος. 3. Ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της διαμονής σας στην Κύπρο; ΜΕΡΟΣ Β: ΚΕΙΜΕΝΟ (20 μονάδες) Διαβάστε το πιο κάτω κείμενο και απαντήστε όλες τις ερωτήσεις. Τα σπίτια είναι λίγα σ' εκείνη την περιοχή, μικρά αλλά περιποιημένα. Οι άνθρωποι του χωριού είναι απλοί, φιλόξενοι, αγαπημένοι μεταξύ τους. Προκαλεί εντύπωση η συμπεριφορά τους προς τους ξένους, διότι οι άνθρωποι του χωριού δεν είναι αποξενωμένοι όπως οι άνθρωποι της πόλης. Δε λένε το καλημέρα απλά από συνήθεια και τυπικότητα, αλλά από αγάπη και υποχρέωση να σέβονται το συνάνθρωπό τους. Στο χωριό υπάρχει μόνο Δημοτικό σχολείο, γι' αυτό τα παιδιά που πηγαίνουν Γυμνάσιο και Λύκειο είναι αναγκασμένα να πηγαίνουν με λεωφορείο στην πόλη. Επίσης, δεν υπάρχουν ευκαιρίες μόρφωσης. Δηλαδή δεν υπάρχουν πολλά φροντιστήρια για διάφορα μαθήματα, όπως Αγγλικά, Γαλλικά, Μαθηματικά, χορό κ.λ.π. Οι χώροι ψυχαγωγίας είναι περιορισμένοι. Δεν υπάρχουν τα διάφορα κέντρα, ταβέρνες, μπουζούκια, μπόουλιγκ, ice skating, δισκοθήκες, μπαρ. Έτσι οι άνθρωποι του χωριού δεν μπορούν να ξεφύγουν από τη ζωή της καθημερινότητας. Επίσης, δεν υπάρχει καλή συγκοινωνία, διότι οι δρόμοι είναι στενοί και μικροί. Γι' αυτό, τα λιγοστά αυτοκίνητα που υπάρχουν στο χωριό δυσκολεύονται στις διαδρομές τους. Ακόμη δεν υπάρχει καλή εργοδότηση, έτσι οι κάτοικοι είναι αναγκασμένοι να
δουλεύουν στις ελάχιστες εργασίες που υπάρχουν στο χωριό, έστω κι αν δεν είναι σύμφωνες με τις ικανότητες του καθενός. Ή μπορεί να πηγαίνουν στην πόλη και αυτό είναι πολύ δύσκολο για τους ίδιους αλλά και για τις οικογένειές τους. Όμως, στο χωριό υπάρχουν τα καλύτερα πράγματα, οι ομορφιές της ζωής. Με αυτό εννοώ ότι οι άνθρωποι που ζουν στο χωριό έχουν πιο υγιεινή ζωή, διότι δεν υπάρχουν τα καυσαέρια της πόλης από τα διάφορα τροχοκίνητα και εργοστάσια. Ακόμη υπάρχουν πολλά δέντρα, διότι δεν κόβονται για το χτίσιμο πολυκατοικιών, σπιτιών, εργοστασίων, καταστημάτων. Επίσης, στο χωριό δεν υπάρχουν επικίνδυνα κακοποιά στοιχεία που μας κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη και επικίνδυνη. Υπάρχει ασφάλεια στο χωριό, σε σημείο που να μην κλειδώνεις ούτε και το σπίτι σου. Μετά την εβδομάδα που έζησα στο σπίτι του παππού μου, κατάλαβα ότι η ζωή στο χωριό έχει πολλά πλεονεκτήματα αλλά και δυσκολίες που σου δημιουργούν καθημερινά αισθήματα κούρασης, ταλαιπωρίας και εξάντλησης. Αλλά εγώ παρ' όλα αυτά βρίσκομαι ακόμη σε δίλημμα: «Πόλη ή χωριό»; 1. Να χαρακτηρίσετε τους ανθρώπους του χωριού και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (3 μονάδες) 2. Να αναφέρετε δύο δυσκολίες που συναντούν οι άνθρωποι του χωριού. (4 μονάδες) 3. «Στο χωριό υπάρχουν οι ομορφιές της ζωής». Τι εννοεί ο συγγραφέας; (3 μονάδες) 2
4. Να κυκλώσετε (Σ) αν είναι σωστή ή (Λ) αν είναι λάθος: (3 μονάδες) Α. Οι άνθρωποι του χωριού είναι αποξενωμένοι. Σ Λ Β. Στο χωριό δεν υπήρχαν ευκαιρίες μόρφωσης. Σ Λ Γ. Στο χωριό οι χώροι ψυχαγωγίας είναι περιορισμένοι. Σ Λ Δ. Στο χωριό υπάρχουν επικίνδυνα κακοποιά στοιχεία που μας κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη κι επικίνδυνη. Σ Λ Ε. Στην πόλη υπάρχουν περισσότερες ευκολίες από το χωριό. Σ Λ Στ. Ο συγγραφέας βρίσκεται σε δίλημμα: «Πόλη ή χωριό»; Σ Λ 5. Να αντιστοιχίσετε τα συνώνυμα. (4 μονάδες) 1. αποξενωμένοι α. ελάχιστα 2. λιγοστά β. ανέγερση 3. δουλεύουν γ. προτερήματα 4. χτίσιμο δ. εξασθένηση 5. πλεονεκτήματα ε. απομακρυσμένοι 6. εξάντληση στ. υποχρεωμένοι 7. αναγκασμένοι ζ. καλοφτιαγμένα 8. περιποιημένα η. εργάζονται 6. Να εξηγήσετε με δικά σας λόγια τι σημαίνουν οι παρακάτω φράσεις. (3 μονάδες) Α. Οι άνθρωποι του χωριού δεν είναι αποξενωμένοι. Β. Δεν υπάρχει καλή συγκοινωνία. Γ. Βρίσκομαι σε δίλημμα. 3
ΜΕΡΟΣ Γ: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ (50 μονάδες) 1. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και αντίστροφα. (12 μονάδες) Α. Ο συγγραφέας έχει εκδώσει το νέο του δημιούργημα. Β. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας διόρισε τους υπουργούς του. Γ. Τα δέντρα ξεριζώθηκαν από τον πολύ αέρα. Δ. Δε διορθώθηκαν όλα τα διαγωνίσματα από την καθηγήτρια ακόμη. Ε. Την ώρα που πληρωνόταν το προσωπικό από τον ταμία, μπήκε ένας ληστής. Στ. Τα αυτοκίνητα αυξάνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση. 2. Να μεταφέρετε τις προτάσεις στον αντίθετο αριθμό (ενικό ή πληθυντικό). (16χ0,5=8 μονάδες) Α. Η δουλειά του διερμηνέα είναι ενδιαφέρουσα και κουραστική. Β. Χθες ήπια καφέ με τον πιο κουτσομπόλη άντρα που έχω συναντήσει στη ζωή μου. Γ. Δε βρίσκεις σήμερα τσαγκάρη για να σου επιδιορθώσει το παπούτσι. 3. Να συμπληρώσετε τα κενά με το σωστό επίρρημα. (5 μονάδες) Α. Αυτό το ταξίδι μας κόστισε πολύ. (ακριβός) Β. Κοίταξε αυτή την επιστολή. (προσεκτικός) Γ. Προσπαθήστε να τον βρείτε. Ο αδερφός του είχε ένα ατύχημα. (άμεσος) Δ. Έλα. Σε θέλει ο διευθυντής. (γρήγορος) Ε. Μιλάει την ώρα του μαθήματος. (διαρκής) 4
4. Να συμπληρώσετε τα κενά με το σωστό τύπο του ρήματος. (10 μονάδες) Α. Όλοι όταν μάθαμε για το ατύχημα. (στεναχωριέμαι) Β. Χθες ο σταθμός μας συνεχώς ειδήσεις από τον πόλεμο στην Παλαιστίνη. (μεταδίδω) Γ. Η εταιρεία τον γιατί είχε πολλά προσόντα. (προσλαμβάνω) Δ. Κάθε φορά που βλέπαμε το σπίτι μας τις παλιές καλές μέρες. (θυμάμαι) Ε. Ελένη, γρήγορα γιατί έχουμε αργήσει. (ετοιμάζομαι) Στ. Το ποσό της αποζημίωσης την ερχόμενη εβδομάδα. (συμφωνώ) Ζ. Τα τελευταία χρόνια η ρύπανση του περιβάλλοντος. (αυξάνω) Η. Παιδιά, αμέσως, γιατί φεύγουμε σε δέκα λεπτά. (ετοιμάζω) Θ. Αυτά τα προϊόντα από χώρες της Ευρώπης. (εισάγω) Ι. Αντρέα, μην το πορτοφόλι σου. (παίρνω) 5. Με βάση τις παρακάτω λέξεις να σχηματίσετε υποθετικές προτάσεις γ τύπου (παρατατικός, υπερσυντέλικος). (8 μονάδες) 1. Αν είχαμε περάσει πιο νωρίς από το σπίτι τους, 2. Αν τον είχες ειδοποιήσει έγκαιρα, 3. Αν δεν τσακωνόσουνα με την πεθερά σου, 4. Αν κλείδωνε το αυτοκίνητο της, 5
6. Να διαλέξετε τη σωστή λέξη. (3 μονάδες) Α. Κάνε ότι / ό,τι σου συμφέρει. Β. Είναι δύσκολο να γίνει αλλά ελπίζω ό,τι / να θα τα καταφέρω. Γ. Λυπάμαι που / πως η μητέρα σου έχει αντιρρήσεις. 7. Να συμπληρώσετε τα κενά με την Παθητική Μετοχή των ρημάτων. (4 μονάδες) Α. Έχουμε πολλές ασκήσεις. (λύνομαι) Β. Απόρησα όταν την είδα στα μαύρα. (ντύνομαι) Γ. Το κείμενο δεν ήταν καλά. (γράφομαι) Δ. Η Μαρία ήταν πολύ που είδε ξανά το πατρικό της σπίτι. (συγκινούμαι) ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! 6