ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΑΠΑΝΤΗΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ: Α) Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est. Β) Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur, vultum risu solvit et protinus dixit: «Supervacaneae, ne dicam ineptae, legationis ministri, narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare quam ipsum fieri locupletem; et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse». Γ) Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse, Sertorius eum iussit tacere; praeterea praecepit ut eam postero die repente in eum locum emitteret, in quo ipse cum amicis futurus esset. Postridie eius diei Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum, dixit eis visum in somno sibi esse cervam, quae perisset, ad se reverti. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: 1. Να μεταφραστούν τα παραπάνω αποσπάσματα. 2. Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται: vultum: δοτική ενικού και πληθυντικού [ΜΟΝΑΔΕΣ 40]
magnum pondus: γενική ενικού και αιτιατική πληθυντικού aequo iure: δοτική και κλητική ενικού nomen: γενική και αιτιατική πληθυντικού civitati: πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού exilio: γενική ενικού και πληθυντικού cervam: αφαιρετική ενικού και πληθυντικού eum locum: αιτιατική πληθυντικού somno: δοτική πληθυντικού postero die: γενική πληθυντικού ministri: ονομαστική και αφαιρετική ενικού acie: γενική και αιτιατική ενικού [ΜΟΝΑΔΕΣ 12] 3. α) Να κλιθούν οι παρακάτω τύποι στο γένος που υποδεικνύεται στην παρένθεση και στους δύο αριθμούς: abeuntes (στο ουδέτερο γένος), ipsum (στο γένος που βρίσκεται), eis (στο γένος που βρίσκεται). β) aequo, diu, postero, magnum: Να γραφούν τα παραθετικά των παραπάνω επιθέτων και επιρρημάτων. γ) magnum: Να κλιθεί το ουδέτερο γένος του συγκριτικού βαθμού του επιθέτου και στους δύο αριθμούς. [ΜΟΝΑΔΕΣ 6] 4. Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται: est factus: το γ ενικό της Οριστικής όλων των χρόνων και στις δύο φωνές interemptis: απαρέμφατα όλων των χρόνων στην αντίθετη φωνή secutus est: Προστακτικές Ενεστώτα και Μέλλοντα dicitur: τα απαρέμφατα όλων των χρόνων στην ίδια φωνή attulissent: το β ενικό της Οριστικής Ενεστώτα και Μέλλοντα της αντίθετης φωνής uteretur: χρονική αντικατάσταση του τύπου solvit: μετοχές όλων των χρόνων στην ίδια φωνή malle: κλίση Οριστικής και Υποτακτικής Ενεστώτα corrumpi: όλες τις πτώσεις του γερουνδίου και του σουπίνου inventam esse: τον ίδιο τύπο της αντίθετης φωνής emitteret: Προστακτικές Ενεστώτα και Μέλλοντα της ίδιας φωνής
futurus esset: χρονική αντικατάσταση του τύπου perisset: χρονική αντικατάσταση του τύπου reverti: το γ ενικό της Οριστικής Υπερσυντελίκου [ΜΟΝΑΔΕΣ 15] 5. α) praeterea praecepit ut eam postero die repente in eum locum emitteret, in quo ipse cum amicis futurus esset: Να μετατραπεί η παραπάνω περίοδος από τον πλάγιο στον ευθύ λόγο. β) nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est: Να μεταγραφεί η παραπάνω περίοδος εξαρτώμενη πρώτα από το Scriptor narrat. και αμέσως μετά από το Scriptor narravit. [ΜΟΝΑΔΕΣ 7] 6. α) narrate: Να δηλωθεί η απαγόρευση με δύο τρόπους. β) Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent: Να συμπτυχθεί η παραπάνω δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχική φράση. γ) quae perisset, ut eam postero die repente in eum locum emitteret: Να σχολιαστούν οι παραπάνω δευτερεύουσες προτάσεις ως προς το είδος, την εισαγωγή, την εκφορά και τη συντακτική λειτουργία. [ΜΟΝΑΔΕΣ 10] 7. α) admissis amicis: Να αναλυθεί η παραπάνω μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση. β) Quod illic appensum civitati nomen dedit: Να μετατραπεί η παραπάνω περίοδος στην αντίθετη σύνταξη. γ) ut eo uteretur: Να δηλωθεί ο σκοπός με όλους τους δυνατούς τρόπους. [ΜΟΝΑΔΕΣ 10]
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ 1. Α) Τότε ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε παραμείνει εξόριστος για πολύ καιρό κοντά στην Αρδέα, εξαιτίας της λείας από τους Βηίους, η οποία δεν είχε μοιραστεί ακριβοδίκαια, αναγορεύτηκε δικτάτορας, αν και απουσίαζε αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες, ενώ (που) ήδη αποχωρούσαν: αφού τους εξολόθρευσε, πήρε πίσω όλο το χρυσάφι. Επειδή αυτό ζυγίστηκε εκεί, έδωσε το όνομά του στην πολιτεία: ονομάζεται δηλαδή Πίσαυρο, επειδή εκεί ζυγίστηκε το χρυσάφι. Β) Ενώ δηλαδή σ αυτόν είχαν φέρει μεγάλη ποσότητα χρυσού, σταλμένη από το δημόσιο ταμείο, για να το χρησιμοποιήσει (όπως θέλει), χαλάρωσε το πρόσωπό (του) με γέλιο και αμέσως είπε: «Απεσταλμένοι της ανώφελης, για να μην πω της ανόητης, πρεσβείας, να πείτε στους Σαμνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιμά να εξουσιάζει τους πλούσιους παρά να γίνει ο ίδιος πλούσιος και θυμηθείτε ότι εγώ δεν είναι δυνατόν ούτε στη μάχη να νικηθώ ούτε με χρήματα να διαφθαρώ». Γ) Όταν κάποιος ανήγγειλε στο Σερτώριο ότι το ελάφι βρέθηκε, ο Σερτώριος τον διέταξε να σωπάσει. Επιπλέον, τον έδωσε την εντολή να το αφήσει ελεύθερο ξαφνικά την επόμενη μέρα σε εκείνο τον τόπο, όπου επρόκειτο να βρίσκεται ο ίδιος με τους φίλους του. Την επόμενη ημέρα, ο Σερτώριος, αφού δέχτηκε τους φίλους (του) στην κρεβατοκάμαρά του, τους είπε ότι είδε στον ύπνο του ότι το ελάφι, που είχε πεθάνει, επέστρεψε σ αυτόν. 2. vultui, vultibus, magni ponderis, magna pondera, aequo iuri, aequum ius, nominum, nomina, civitatis, civitati, civitatem, civitate, civitatium & civitatum, civitatibus, civitates & civitatis, civitatibus,
exilii & exili, exiliorum, cerva, cervis, ea loca, somnis, posterorum dierum, minister, ministro, aciei, acies. 3. α) abiens, abeuntis, abeunti, abiens, abiens, abeunte, abeuntia, abeuntium, abeuntibus, abeuntia, abeuntia, abeuntibus / ipse, ipsius, ipsi, ipsum, ----, ipso, ipsi, ipsorum, ipsis, ipsos, ----, ipsis / is, eius, ei, eum, ----, eo, ei / ii / i, eorum, eis / iis / is, eos, ----, eis / iis / is. β) aequiore, aequissimo / diutius, diutissime / posteriore, postremo & postumo / maius, maximum. γ) maius, maioris, maiori, maius, maius, maiore, maiora, maiorum, maioribus, maiora, maiora, maioribus. 4. facit, faciebat, faciet, fecit, fecerat, fecerit / fit, fiebat, fiet, factus est, factus erat, factus erit / interimere, interempturum am um os as a esse, interemisse / sequere, sequimini, sequitor, sequitor, sequuntor / dici, dictum iri, dictum am um os as a esse, dictum am um os as a fore / afferris & afferre & adferre & adferris, affereris & afferere & adfereris & adferere / utatur, uteretur, usurus a um sit, usus a um sit, usus a um esset. ---- / solvens solventis, soluturus a um / malo, mavis, mavult, malumus, mavultis, malunt, malim, malis, malit, malimus, malitis, malint / corrumpendi, corrumpendo, corrumpendum, corrumpendo, corruptum, corruptu / invenisse / emitte, emittite, emittito, emittito, emittitote, emittunto / futurus sit, futurus esset, ----, futurus fuerit, futurus fuisset, ---- / pereat, periret, periturus a um sit, perierit, perisset, ---- / revterterat & reversus erat (από τον τύπο που δίνεται δεν καταλαβαίνουμε αν πρόκειται για το αποθετικό ή το ημιαποθετικό ρήμα, επομένως δίνεται ο αντίστοιχος τύπος και των δύο ρημάτων). 5. α) eam cras repente in eum locum emitte / emittas, in quo ego cum amicis ero. β) Scriptor narrat civitatem Pisaurum dici, quod illic aurum pensatum sit / Scriptor narravit civitatem Pisaurum dici, quod illic aurum pensatum esset.
6. α) nolite narrare / ne narraveritis β) ad eum magno pondere auri publice misso allato γ) Scriptor narrat Cassium servos inclamavisse et de homine eos interrogavisse / Cassius dixit se servos inclamavisse et de homine eos interrogavisse. γ) ut eam postero die repente in eum locum emitteret: δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση που λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα praecepit. Εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut επειδή είναι καταφατική, εκφέρεται με Υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι κάτι το επιθυμητό και συγκεκριμένα με Υποτακτική Παρατατικού (emitteret), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (praecepit) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. Έχουμε ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση) / quae perisset: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο cervam. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae, εκφέρεται με Υποτακτική λόγω πλαγίου λόγου και συγκεκριμένα με Υποτακτική Υπερσυντέλικου (perisset), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (dixit) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Ισχύει κανονικά η ακολουθία των χρόνων της Υποτακτικής. 7. α) cum Sertorius admisisset amicos & ubi / ut / simul / postquam Sertorius admisit amicos β) quo illic appenso civitati nomen datum est γ) qui eo uteretur, usum eo, eo utendi causa / gratia, ad / in utendum eo (δε γίνεται γερουνδιακή έλξη, καθώς το αντικείμενο των γερουνδίων είναι ουδέτερο δεικτικής αντωνυμίας).