ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ 2EDITORIAL ΟΤΑΝ ΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ 5ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΓΟΡΕΣ Ο ΜΠΑΦΕΤ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΟΡΘΩΣΗΣ 3ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΣΑΝ ΝΑ ΧΑΡΑΖΕΙ ΣΤΗ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ: Η ΕΠΙΠΟΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ DELEVERAGE H έξοδος της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων της Σοφοκλέους αναμένεται να είναι και κοπιαστική και μακρόχρονη Δημοσιεύτηκε το βράδυ της Τετάρτης στον Τύπο (Euro2day.gr) το παρακάτω απόσπασμα, προκειμένου να περιγραφεί με σωστό τρόπο η άνοδος της συνεδρίασης στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκη: «Ισχυρή άνοδο κατέγραψε η Wall με αφορμή τις αισιόδοξες προβλέψεις της Intel που ήρθαν να προστεθούν στα κέρδη των G. S. και Johnson & Johnson αλλά και σε μια γενικότερη εκτίμηση ότι η οικονομία σταθεροποιείται. Κέρδη στις ευρωαγορές. Η μετοχή της Intel κατέγραψε άνοδο της τάξεως του 7%, ενώ η διοίκηση της εταιρίας εμφανίστηκε αισιόδοξη για την πορεία των μεγεθών της το γ και δ τρίμηνο του 2009. Σημαντική άνοδο σημείωσαν και οι μετοχές των Goldman Sachs και Johnson & Johnson καθώς τα αποτελέσματα που ανακοίνωσαν (στις 14/07) oι δύο εισηγμένες εξέπληξαν θετικά τους αναλυτές. Κέρδη άνω του 5% επίσης για τις Alcoa, Bank of America, Caterpillar, Cisco. Στο επίκεντρο της συνεδρίασης βρέθηκε και η Fed μετά τη δημοσίευση των πρακτικών της συνεδρίασης της 23-24ης Ιουνίου. Η κεντρική τράπεζα εκτιμά η αμερικανική οικονομία παραμένει αδύναμη, αλλά βλέπει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2010. Ωστόσο προβλέπει ότι η ανεργία θα κινηθεί το τρέχον έτος στα επίπεδα του 10%». Τα ερωτήματα όμως που θα πρέπει να μας απασχολήσουν είναι τα εξής: Πρώτον, η ελληνική οικονομία θα ακολουθήσει κατά πόδας και αυτή τις ΗΠΑ στην ανάκαμψη που θα σημειώσει από το 2010, ή μήπως καθυστερήσει, αφού στην Ελλάδα η κρίση στην από τον Στέφανο Κοτζαμάνη πραγματική οικονομία εκδηλώθηκε με ένα περίπου έτος καθυστέρηση; Και δεύτερον, πόσο επώδυνη θα είναι τελικά η διαδικασία του deleverage (απομόχλευση) στην Ελλάδα; Γιατί μπορεί οι τράπεζές μας να μην είχαν τοξικά και γενικά να μην είχαν τα αντιμετωπίσουν τα δυσεπίλυτα προβλήματα που αντιμετώπισε ο κλάδος στο εξωτερικό, από την άλλη πλευρά όμως, η ελληνική οικονομία έχει να αντιμετωπίσει και την απομόχλευση του ελληνικού δημοσίου. Απομόχλευση στις τράπεζες σημαίνει ότι για τα επόμενα χρόνια, οι τράπεζες θα είναι φειδωλές στα νέα δάνεια και οι χορηγήσεις τους θα αυξάνονται με μικρότερο βαθμό απ ότι οι καταθέσεις τους. Άρα λοιπόν, να μην περιμένουμε καμία σημαντική ώθηση στο ΑΕΠ από το δανεισμό των τραπεζών. Απομόχλευση στο ελληνικό δημόσιο σημαίνει ότι κατά τα επόμενα χρόνια, θα αντλεί από φόρους και λοιπά έσοδα, σαφώς περισσότερα κεφάλαια απ ότι σήμερα, με αποτέλεσμα η ώθηση που δινόταν μέχρι σήμερα στην πραγματική οικονομία μέσα από τον κρατικό υπερδανεισμό, όχι μόνο θα σταματήσει, αλλά θα καταστεί και αρνητική. Όλα αυτά σημαίνουν, με απλά λόγια, ότι η κρίση στην Ελλάδα δεν θα αποτελέσει μια σύντομη παρένθεση, αλλά ήρθε για να μας συνοδεύσει για πολύ καιρό ακόμη. Η διαδικασία της ανάκαμψης θα είναι μακρά και κουραστική. Θα ήταν λάθος λοιπόν να αναμένει κάποιος ότι το 2010 θα μπορούσαν οι εισηγμένες εταιρείες της Σοφοκλέους να επαναλάβουν τα κέρδη του 2007. Αυτά, μάλλον θα κάνουν κάποια χρόνια για να τα ξαναπιάσουν. ΧW
2 ΟΤΑΝ ΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ Tα στοιχεία του Ιουνίου ήταν αμείλικτα. Οι ακάλυπτες επιταγές έφτασαν τον Ιούνιο τα 338,36 εκατ. ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 290% σε σχέση με πέρυσι. Από την αρχή του χρόνου οι ακάλυπτες επιταγές και οι απλήρωτες συναλλαγματικές, έφτασαν στο 1,77 δισ. ευρώ, δηλαδή 200% αυξημένες σε σχέση με πέρυσι. Ειδικότερα τον Ιούνιο σφραγίστηκαν 33.732 ακάλυπτες επιταγές συνολικού ποσού 338,36 εκατ. ευρώ, το ποσό είναι οριακά αυξημένο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα κατά 0,93% και κατά 290% σε σχέση με πέρυσι. Από την αρχή του χρόνου το ύψος των ακάλυπτων επιταγών έχει φτάσει το 1,657 δισ. ευρώ. Οι γνωρίζοντες την κατάσταση αντιλαμβάνονται ότι τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα από τα στατιστικά στοιχεία που προαναφέρθηκαν. Και αυτό γιατί τα επίσημα στοιχεία μετρούν μόνο εκείνες τις επιταγές που σφραγίστηκαν Υπάρχουν όμως και πολύ περισσότερες που, απλά, μεταχρονολογήθηκαν. Υπάρχουν επίσης και υποχρεώσεις επιχειρήσεων που τώρα καταβάλλονται με καθυστέρηση πολλών μηνών, μετατρέποντας ουσιαστικά τους προμηθευτές των επιχειρήσεων αυτών σε δωρεάν τραπεζίτες. «Τι σημαίνει όταν βλέπεις τόσες πολλές επιταγές να σκάνε; Ότι οι τράπεζες δεν έδωσαν δάνειο σ αυτούς και τη νύφη τελικά την πλήρωσαν οι προμηθευτές τους» μας δήλωσε πολύπειρο στέλεχος της αγοράς. Η οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς δανεισμό και επειδή οι τράπεζες σταμάτησαν να το πράττουν για πολλούς μήνες, το ρόλο του τραπεζίτη τον έχουν αναλάβει ουσιαστικά οι προμηθευτές των επιχειρήσεων, είτε παραγωγοί, είτε έμποροι: αυτοί αξιολογούν την πιστοληπτική ικανότητα του πελάτη και ανάλογα του δίνουν πίστωση ή όχι. Και πολλές φορές επιλέγουν να μην πουλήσουν, οδηγώντας αυτές σε κλείσιμο τους πελάτες τους Οι προμηθευτές επίσης είναι εκείνοι που θα αποφασίσουν αν θα μεταχρονολογήσουν τις επιταγές των πελατών τους, ή θα τις σφραγίσουν, διακόπτοντας έτσι και πάλι την ζωή των πελατών τους. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, οι τράπεζες φαίνεται αρχικά να αποφεύγουν τα προβλήματα, βγάζοντας έξω σε μεγάλο βαθμό «την ουρά τους από την κρίση». Γιατί, περιορίζοντας τη χρηματοδότηση, απλά μεταφέρουν το πρόβλημα των πελατών τους στους προμηθευτές τους. Αυτό όμως γίνεται μόνο αρχικά, γιατί η οικονομία είναι κύκλος και τελικά η επισφάλεια του πελάτη που θα καταλήξει στον προμηθευτή, κάποια στιγμή θα επιστρέψει με κάποιο τρόπο και στις τράπεζες. Αυτό φοβούνται ότι θα συμβεί παράγοντες της αγοράς στο δεύτερο φετινό εξάμηνο στις τράπεζες, οι οποίες αναμένουν και αυτές άνοδο των επισφαλειών, αλλά μέχρι στιγμής τουλάχιστον δηλώνουν ανεπίσημα ότι ελέγχουν πλήρως την κατάσταση και ότι τον τελευταίο καιρό ο ρυθμός ανόδου των μη εξυπηρετούμενων δανείων παρουσιάζει τάσεις σταθεροποίησης. Οψόμεθα ΧW
3 ΣΑΝ ΝΑ «ΧΑΡΑΖΕΙ» ΣΤΗ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΔΙΑΦΑΙΝΕΤΑΙ ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗ από την Στεφανία Σούκη Οι τράπεζες εγκρίνουν περισσότερες αιτήσεις σε σχέση με τις αρχές του έτους, ενώ είναι μεγαλύτερος και ο αριθμός των υποψηφίων δανειοληπτών: καθημερινά υποβάλλονται περίπου 700 με 800 αιτήσεις από υποψήφιους αγοραστές ακινήτων. Το 2009 ξεκίνησε με τους χειρότερους οιωνούς για την στεγαστική πίστη, όπως και για την εγχώρια αγορά κατοικίας, όπου η πτώση των αγοραπωλησιών ακινήτων ξεπέρασε τον Ιανουάριο ακόμη και το 30%. Η συνέχεια του έτους είναι κάπως καλύτερη, με τα στελέχη της αγοράς να εμφανίζονται πιο αισιόδοξα ως προς το τι μέλλει γενέσθαι, ειδικά από το Σεπτέμβριο και μετά, οπότε οι συνθήκες στην αγορά πρώτης κατοικίας θα έχουν ωριμάσει περισσότερο. Ηδη, όσον αφορά τα στεγαστικά δάνεια, οι τράπεζες εγκρίνουν περισσότερες αιτήσεις σε σχέση με τις αρχές του έτους- η αναλογία φθάνει πλέον τις 6 αιτήσεις στις 10, ενώ αντίστοιχα είναι μεγαλύτερος και ο αριθμός των υποψηφίων δανειοληπτών που εμφανίζονται στις τράπεζες: σύμφωνα με τους υπολογισμούς, οι τράπεζες δέχονται καθημερινά περίπου 700 με 800 αιτήσεις από υποψήφιους αγοραστές ακινήτων. Παρ όλα αυτά, το σημαντικότερο από τα μέτρα που ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Παπαθανασίου είχε εξαγγείλει για την τόνωση της αγοράς κατοικίας, ήτοι η εγγύηση από πλευράς του Δημοσίου για το 25% της αξίας του ακινήτου, το οποίο δεν χρηματοδοτούν πλέον οι τράπεζες, δεν έχει τύχει ακόμη ευρείας εφαρμογής. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα τράπεζες δεν φαίνονται διατεθειμένες να παρέχουν δάνεια για το 100% της εμπορικής αξίας ενός ακινήτου. Οπως μάλιστα χαρακτηριστικά επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, η εγγύηση του Δημοσίου είναι ακόμη στα χαρτιά (αναμένεται ακόμη η σχετική εγκύκλιος), ενώ οι ιδιώτες θα πρέπει να συνηθίσουν στην ιδέα να διαθέτουν ίδια συμμετοχή για το 20% της αξίας του ακινήτου για το οποίο ζητούν το στεγαστικό δάνειο. Από την πλευρά τους οι υποψήφιοι πελάτες είναι σαφώς πιο επιφυλακτικοί και προσεκτικοί, προχωρώντας σε εντατική έρευνα αγοράς, πριν καταλήξουν στην τράπεζα με την οποία θα συνεργαστούν, ενώ ζητούν προϊόντα που θα αποδίδουν τα μέγιστα και θα έχουν την ιδανική σχέση κόστουςοφέλους».
4 Τραπεζικά στελέχη επισημαίνουν οτι οι ιδιώτες θα πρέπει να συνηθίσουν στην ιδέα να διαθέτουν ιδία συμμετοχή για το 20% της αξίας του ακινήτου για το οποίο ζητούν στεγαστικό δάνειο. Η ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ ΤΟ 2009 Ποιες είναι όμως οι προβλέψεις για την στεγαστική πίστη εφέτος; «Είναι γεγονός ότι η αγορά των στεγαστικών δανείων το πρώτο πεντάμηνο εμφανίζεται με ρυθμό ανάπτυξης σε ποσοστό 7,4% (σε ετησιοποιημένη βάση), αισθητά μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008 (17,8%)», επισημαίνει ο κ. Αναστάσιος Πανούσης Βοηθός Γενικός Διευθυντής και Αναπληρωτής Διευθυντής Επιχειρηματικής Μονάδας Στεγαστικής Πίστης στην EFG Eurobank. «Παρ όλα αυτά, ήδη τους τελευταίους μήνες η πορεία των στεγαστικών δανείων διαφαίνεται αισθητά βελτιωμένη. Είναι γεγονός ότι η αγορά των δανείων για στέγη «αναθερμαίνεται» και πλέον καθημερινά οι τράπεζες δέχονται περίπου 700 με 800 αιτήσεις από τις όποιες εγκρίνονται οι 6 στις 10, ενώ το Ιανουάριο δεν ξεπερνούσαν τις 300 έως 400 αιτήσεις και αντίστοιχα «το πράσινο φως» δινόταν στις 4 από τις 10 αιτήσεις. Η εκτίμηση είναι ότι η αγορά θα κλείσει τελικά με μία άνοδο της τάξεως του 3-4% περίπου σε σχέση με το 12% του προηγούμενου έτους.» Σημειωτέον ότι το 2008 υπολογίζεται ότι οι τράπεζες είχαν χορηγήσει πάνω από 7 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο ήμισυ περίπου ή στην καλύτερη περίπτωση κοντά στα 4 δισ. ευρώ εφέτος. ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Συνολικά πάντως για την αγορά κατοικίας, η πορεία της στεγαστικής πίστης συναρτάται άμεσα με τις αγοραπωλησίες ακινήτων, διαμορφώνοντας σε ένα σημαντικό βαθμό την αγορά. Σύμφωνα με τον κ. Αριστοτέλη Καρυτινό, επί κεφαλής του κλάδου ακινήτου της Εθνικής Τράπεζας, η ζήτηση για αγορά οικιστικών ακινήτων σημείωσε αισθητή υποχώρηση το τελευταίο έτος με κορύφωση της πτώσης το τελευταίο εξάμηνο. «Ωστόσο το τελευταίο δίμηνο καταγράφεται ήδη αύξηση της ζήτησης λόγω της αναθέρμανσης της αγοράς των στεγαστικών δανείων που εμφανίζουν τον τελευταίο μήνα σημαντική αύξηση (περίπου 50%) του όγκου αιτήσεων. Η παγίωση της σημερινής τάσης για αύξηση της ζήτησης θα εξαρτηθεί από την προοπτική εξόδου από την κρίση. Η αγορά σήμερα αρχίζει να λειτουργεί λόγω χαμηλών επιτοκίων και αύξηση της ροής χρηματοδότησης από τις τράπεζες, αλλά κυρίως λόγω καλύτερης ψυχολογίας που εδράζεται στη λογική ότι «τα χειρότερα πέρασαν». Εάν η εικόνα αυτή δεν ανατραπεί, αναμένεται αύξηση των πράξεων και βραχυπρόθεσμα σταθεροποίηση των τιμών, χωρίς να αποκλείεται η πιο γρήγορη επαναφορά τους στα προ κρίσης επίπεδα λόγω της βίαιης εκδήλωσης της «suppressed demand» των τελευταίων 12 μηνών. Στο «κακό» σενάριο της παράτασης της κρίσης που θα εκδηλωθεί με υστέρηση στην Ελλάδα, οι προβλέψεις είναι πολύ πιο δύσκολες με πιθανότερο σενάριο τη συνέχιση, με χαμηλούς όμως ρυθμούς, της πτώσης των τιμών.» Από την πλευρά τους και οι μεσίτες παρατηρούν το τελευταίο διάστημα αύξηση της ζήτησης η οποία βέβαια δε σημαίνει ότι μετουσιώνεται πάντα και σε πράξεις. Η αύξηση του ενδιαφέροντος δεν αποδίδεται τόσο στα εξαγγελθέντα μέτρα από πλευράς της κυβέρνησης, όσο στην προσαρμογή των ενδιαφερομένων αγοραστών στις νέες συνθήκες της οικονομικής κρίσης και τη σχετική βελτίωση της ψυχολογίας. Από τα μέτρα της κυβέρνησης, θετικά στην ψυχολογία της αγοράς έχει επιδράσει το μέτρο που είχε ανακοινωθεί αναφορικά με την επιστροφή του 40% των τόκων (αντί του 20% που ίσχυε έως σήμερα) με τη μορφή της φοροαπαλλαγής που πλέον αφορά όχι μόνο την πρώτη κατοικία αλλά και την εξοχική και την επαγγελματική στέγη. Στο θέμα της μείωσης της αμοιβής των συμβολαιογράφων, έως το τέλος του Ιουλίου θα περάσει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η κοινή υπουργική απόφαση των υπουργείων Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης, η οποία υπεγράφη πρίν από λίγες ημέρες. Το μέτωπο των εργολάβων, πλέον, για την πώληση του αδιάθετου στοκ (που υπολογίζεται κοντά στις 200.000 νεόδμητες κατοικίες πανελλαδικά) «ποντάρει» στην τακτοποίηση των ημιυπαίθριων, δεδομένου μάλιστα ότι το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει κάνει δεκτό το βασικό τους αίτημα να υπάρξει πρόβλεψη για «τακτοποίηση» των ημιυπαίθριων χώρων και στα κτίρια που κατασκευάζονται ήδη και οι νέοι ιδιοκτήτες τα έχουν αγοράσει, είτε με προσύμφωνο είτε με συμβόλαιο (το μέτρο καλύπτει ουσιαστικά όλες τις κατασκευές και τις νέες οικοδομές αφού οι νέες ρυθμίσεις θα ισχύσουν για ακίνητα για τα οποία οι οικοδομικές άδειες εκδόθηκαν μέχρι και τις 2 Ιουλίου 2009). Οι κατασκευαστές ζήτησαν τη συγκεκριμένη ρύθμιση με το σκεπτικό ότι σε αντίθετη περίπτωση και εν μέσω κρίσης θα ανακοπεί και η όποια οικοδομική δραστηριότητα υπάρχει αυτή την στιγμή. Επί πλέον, οι κατασκευαστές θα μπορούν να πωλήσουν πιο εύκολα τα αδιάθετα σπίτια, τα οποία πλέον θα έχουν «τακτοποιημένες» τις παρανομίες των ημιυπαίθριων και των υπογείων ενδεχομένως και με υψηλότερες τιμές. ΧW
5 Ο ΜΠΑΦΕΤ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΟΡΘΩΣΗΣ ΜΙΣΟ, ΖΑΧΑΡΩΜΕΝΟ ΒΙΑΓΚΡΑ Ο ΥΨΗΛΟΣ ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ΠΙΕΖΕΙ ΤΟ ΔΟΛΑΡΙΟ Ένα νέο πακέτο ενίσχυσης της αμερικανικής οικονομίας, που ταλανίζεται από έλλειψη πιστώσεων, φαντάζει ολοένα και πιθανότερο. από τον Παναγιώτη Φρεντζά Tα σημεία ανάκαμψης από την μεγάλη οικονομική κρίση έχουν πλέον εξασθενήσει δραστικά, καθώς ο δανεισμός στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί πολύ, με τις ανάλογες συνέπειες για το δολάριο, ενώ το τεράστιο πακέτο ενίσχυσης έχει ήδη εξαντληθεί, και υπάρχουν εκτιμήσεις ότι θα χρειασθεί και δεύτερο. Ο Ουώρεν Μπάφετ το έθεσε όχι τόσο λεπτά, αλλά με... κατανοητούς όρους: «Το πρώτο πακέτο στήριξης ήταν σαν μισή ταμπλέτα Βιάγκρα, ανακατεμένη με κουφέτο, για να γλυκαθούν οι υποστηρικτές της πολιτικής, και το οποίο δεν έφερε την ποθητή ανόρθωση». Πάντως ορισμένες εταιρίες δεν μπορούν πλέον να ελπίζουν σε καμία ανόρθωση, με τελευταίο παράδειγμα την μεγάλη εταιρία συμμετοχών CIT Group, η οποία απέτυχε να πείσει την κυβέρνηση να καλύψει τα ανοίγματά της. ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΟΛΑΡΙΟ Η αδυναμία του δολαρίου έφερε, λίγο πιο φωναχτά αυτή τη φορά, το θέμα της χρησιμοποίησης εναλλακτικών αποθεματικών νομισμάτων αντ αυτού (φωναχτά όλοι συμφώνησαν ότι κανείς δεν θα πρέπει να υποτιμά τεχνικά το εθνικό του νόμισμα, για να προωθεί τις εξαγωγές του) στην G-8 της Aquila. Το ζήτημα έχει συζητηθεί σοβαρότερα σε επίπεδο G-20, με φανερούς υποστηρικτές της αλλαγής αυτής Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Μεξικό και Ν. Αφρική. Ο υπουργός Εξωτερικών της Βραζιλίας Σέλσο Αμορίμ (σχεδόν persona non grata στις ΗΠΑ, λόγω κάποιων δηλώσεών του επί διακυβέρνησης Μπους) «απείλησε» να εγείρει επίσημα το θέμα, σε συνεργασία με την Ρωσία (από τους υποστηρικτές μόνο η Ρωσία είναι μέλος της ομάδας των οκτώ), στην επόμενη G-8 του Σεπτεμβρίου στο Πίτσμπουργκ, προσφέροντας αυτό που λείπει επί του παρόντος: την κατάθεση μίας ρεαλιστικής εναλλακτικής πρότασης. ΛΙΓΟΤΕΡΗ ΕΛΛΕΙΨΗ ΡΕΥΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΕ Με λιγότερη ζέση, αλλά με εύγλωττα υπονοούμενα, αντιμετώπισε το θέμα της απεξάρτησης των αποθεματικών από το δολάριο και ο Γάλλος πρόεδρος, ρίχνοντας αόριστα και την ιδέα ενός νέου, διευρυμένου παγκόσμιου διευθυντηρίου, της G-14. Γενικά, ενδιαφέρον έχει να δούμε ποιος τελικά, και πότε, θα τραβήξει επίσημα το χαλί κάτω από τα πόδια του δολαρίου. Στην πράξη, αυτό γίνεται ήδη εδώ και αρκετούς μήνες, από τότε που τόσο η Κίνα, όσο και η Ρωσία άρχισαν να ξεφορτώνουν το δολάριο από τα αποθεματικά τους. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετωπίζουν αυτή την στιγμή λιγότερη έλλειψη ρευστού στην αγορά, αλλά για κάθε ενδεχόμενο θεωρούν δεδομένη την λιτότητα, τόσο στους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών της ΕΕ όσο και στα μη αναπτυξιακά κοινοτικά προγράμματα. ΧW