Δ Η Μ Ο Σ ΒΟΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΒΟΙΩΝ 2007 2010 10/2007. Α Φάση - Στρατηγικός Σχεδιασμός ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

0/2007 Δ Η Μ Ο Σ ΒΟΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΒΟΙΩΝ 2007 200 Α Φάση - Στρατηγικός Σχεδιασμός Τεύχος Α ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΦΑΣΗ Α. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ... 4. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης Δήμου Βοιών..... Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του Δήμου...... Εισαγωγή.....2. Ιστορική φυσιογνωμία.....3. Φυσικό περιβάλλον... 2..4. Δημογραφικές και κοινωνικές εξελίξεις... 7..5. Πολεοδομία χωροταξία θεσμικό περιβάλλον χωροθέτηση σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή... 30..5. ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΛΥΨΗ ΕΔΑΦΟΥΣ... 30..5..α Εδαφική Οργάνωση & Χρήσεις Γης των Δήμων του Νομού Λακωνίας....30..5.2 ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ... 87..5.2.α. Γενικά...87..5.3.ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ... 9..5.3.α. Θεσμοθετημένες Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.)... 9..5.3.β. Λοιπές Πολεοδομικά Οργανωμένες Περιοχές... 9..5.3.γ. Περιοχές Θεσμοθετημένης Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος με Ειδικό Καθεστώς... 92..5.3.δ. Άλλες Περιοχές με Ειδικούς Όρους Εκτός Σχεδίου Δόμησης... 94..5.4. Προτάσεις για τη Β Φάση του Γ.Π.Σ.... 94..6. Υποδομές (κοινωνικές παιδείας πολιτισμός αθλητισμός τουριστικές τεχνικές)... 97..6....6.2...6.3...6.4...6.5...6.6. Τεχνικές υποδομές...97 Υποδομές για τον πολιτισμό...97 Υποδομές στον αθλητισμό...98 Τουριστικές υποδομές...98 Υποδομές στην παιδεία...99 Κοινωνικές υποδομές...99..7. Περιβάλλον...00..8. Ενέργεια χρήση ΑΠΕ...04..9. Χρήση νέων τεχνολογιών κοινωνία της γνώσης...06..9.2. Προγράμματα...06..0. Οικονομικές δραστηριότητες...4.2. Περιγραφή του Δήμου και των Νομικών Προσώπων ως οργανισμών...37 2

.2.. Εσωτερική οργάνωση του Δήμου οργανόγραμμα...37.2.2 Χρηματοοικονομικά αποτελέσματα...44.2.3. Νομικά Πρόσωπα...53.3 Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης...64.3. SWOT ANALYSIS...64.3... Δυνατότητες / Αδυναμίες των Υπηρεσιών του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων σε σχέση με τις λειτουργίες που επιτελούν...64.3..2 Δυνατότητες / Αδυναμίες ως προς το ανθρώπινο δυναμικό και την υλικοτεχνική υποδομή65.3..3 Δυνατότητες / Αδυναμίες ως προς ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και σε σχέση με την οικονομική κατάσταση...65.3..4 Ευκαιρίες από εξωγενείς παράγοντες (όπως θεσμικό πλαίσιο, εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές και χρηματοδοτήσεις)...66.3..5 Απειλές από εξωγενείς παράγοντες (όπως θεσμικό πλαίσιο, εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές και χρηματοδοτήσεις)...66.4 Συμπεράσματα / αξιολόγηση και ιεράρχηση Αναγκών...68.4. Τα κρίσιμα ζητήματα ανάπτυξης, κατά την επόμενη μεσοπρόθεσμη περίοδο...68.4.2 Ιεράρχηση κρίσιμων ζητημάτων ανάπτυξης...7 2. Στρατηγική του Ο.Τ.Α και αναπτυξιακές προτεραιότητες...74 2.. Αναπτυξιακό όραμα Αποστολή Αξίες...74 2..2 Προσδιορισμός / Διατύπωση Στρατηγικής / Καθορισμός Γενικών Στρατηγικών Στόχων...76 2.2 Αναπτυξιακές Προτεραιότητες...78 2.2.. Βασικές Προτεραιότητες Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς ΕΣΠΑ 2007 203...78 2.2.2. Βασικές Προτεραιότητες Ανάπτυξης της Περιφέρειας Πελοποννήσου περιόδου 2007 203 85 2.2.3. Βασικές Προτεραιότητες και μέτρα ανάπτυξης στον τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης περιόδου 2007 203....90 2.2.4. Βασικές Προτεραιότητες και μέτρα ανάπτυξης στον τομέα της αλιείας περιόδου 2007 203...95 Καθορισμός Αξόνων Ανάπτυξης...97 3

ΦΑΣΗ Α. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Πλαίσιο και στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος Το παρόν έργο εκπόνησης του «Επιχειρησιακού Σχεδίου Δήμου Βοιών 2007-200» ως συμβουλευτική υποστήριξη ανατέθηκε στην Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάρνωνα Α.Ε. Σκοπός του Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι η προώθηση της τοπικής και εσωτερικής ανάπτυξης του Δήμου, σ ε εναρμόνιση με τις κατευθύνσεις του αναπτυξιακού σχεδιασμού σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Στα πλαίσια της εκπλήρωσης του στόχου αυτού, η μεθοδολογία εκπόνησης του ολοκληρωμένου Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Βοιών περιλαμβάνει την ολοκλήρωση τριών διακριτών σταδίων:. Προετοιμασία και Οργάνωση 2. Στρατηγικός Σχεδιασμός (A ΦΑΣΗ του Επιχειρησιακού Προγράμματος) 3. Επιχειρησιακός και Οικονομικός Προγραμματισμός (Β ΦΑΣΗ του Επιχειρησιακού Προγράμματος) Η σειρά ολοκλήρωσης και των πιο πάνω σταδίων, καθώς επίσης και το περιεχόμενό τους σε πρώτο επίπεδο ανάλυσης παρουσιάζονται στο ακόλουθο κάθετο διάγραμμα ροής (top down flowchart). 4

Α. Προετοιμασία και Οργάνωση Β. Στρατηγικός Σχεδιασμός Γ. Επιχειρησιακός και Οικονομικός Προγραμματισμός Κατάρτιση Σχεδίων Δράσης Περιγραφή και Αξιολόγηση Υφιστάμενης Κατάστασης Προπαρασκευαστικές Ενέργειες Διαμόρφωση Στρατηγικής και Αναπτυξιακών Προτεραιοτήτων Τετραετής Προγραμματισμός των Δράσεων Οικονομικός Προγραμματισμός Καθορισμός Δεικτών Παρακολούθησης Διάγραμμα : Διάγραμμα Ροής Πρώτου Επιπέδου, των σταδίων Ολοκλήρωσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Τα οφέλη από την εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου εκτιμάται ότι θα είναι: Προστασία και Αναβάθμιση του Φυσικού Περιβάλλοντος Βελτίωση της Κοινωνικής και Οικονομικής Ευημερίας Βελτίωση της Αποδοτικότητας και Αποτελεσματικότητας του Δήμου Βελτίωση της Παραγωγικής Ικανότητας του Δήμου Βελτίωση της Ικανοποίησης των Δημοτών Βελτίωση της Οικονομικής Κατάστασης του Δήμου Το παραδοτέο του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ), εκπονείται σύμφωνα με τη νομοθεσία για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως διαμορφώθηκε με το Νόμο 3463/2006 ΦΕΚ 4/Α /2006) Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων και την εξειδίκευση που περιγράφεται στην υπ αριθμ. απόφαση 883/2-4-2007 (ΦΕΚ 534/β/3-42007). 5

Το παρόν έργο άρχισε να εκπονείται βασισμένο σε διαμορφωμένες προδιαγραφές, που απέρρεαν από τη γενική περιγραφή της εγκυκλίου 46, αρ. απόφ. 58939/250-2006 του Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Το ΕΠ του Δήμου Βοιών. παραδίδεται σ ε δύ ο φάσεις. Η Α φάση αφορά στο Στρατηγικό σχεδιασμό και η Β φάση στον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό και την κατάρτιση τελικά του τετραετούς σχεδίου δράσης του Δήμου. Μεθοδολογική προσέγγιση Η μεθοδολογία που ακολουθείται για την εκπόνηση του ΕΠ, βασίζεται στην ανάγκη επίτευξης του τελικού αποτελέσματος, που αφορά στη σύνταξη και αποδοχή ενός προγραμματισμού που ανταποκρίνεται στην υφιστάμενη κατάσταση και που μπορεί να λειτουργήσει μέσα στα πλαίσια τόσο της θεσμικής κατοχύρωσης, όσο και των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων που παρέχονται. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την κατάρτιση της Α φάσης του Επιχειρησιακού Σχεδίου περιέλαβε τα ακόλουθα:. Συναντήσεις και επισκέψεις στο Δήμο για την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης 2. Συμπλήρωση του αναλυτικού ερωτηματολογίου από τους υπαλλήλους του Δήμου, το οποίο επισυνάπταται ως παράρτημα στο τέλος της Α Φάσης του επιχειρησιακού του Δήμου. 3. Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Βοιών. 4. Διερεύνηση / δραστηριοτήτων εθνικού σχεδιασμού στα πλαίσια της τέταρτης προγραμματικής περιόδου 5. Καθορισμός στρατηγικής και πλαισίου προγραμματισμού για τον καθορισμό του επιχειρησιακού προγραμματισμού Δήμου Βοιών. Η παρούσα υποβάλλεται στα πλαίσια της αξιολόγησης και της διαβούλευσης των δεδομένων από το Δήμο Βοιών, οπότε και θα ακολουθήσει η σύνταξη και υποβολή της Β φάσης που χρονοδιάγραμμα Προγραμματισμού, περιλαμβάνει ετοιμότητας προκειμένου των να τον προγραμματισμό προτάσεων υπάρχει και τη ετοιμότητα των δράσεων, σύνταξη στα το Δελτίων πλαίσια του επιχειρησιακού σχεδιασμού του Δήμου Βοιών. 6

Διάρθρωση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Το ΕΠ εκπονείται σ ε δύ ο φάσεις, που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του θεσμικού πλαισίου. Το θεσμικό πλαίσιο δομεί το ΕΠ με ενότητες και κεφάλαια που συνολικά ανταποκρίνονται στο στρατηγικό σχεδιασμό και στον επιχειρησιακό προγραμματισμό του Δήμου. Το παρόν ΕΠ εκπονείται σ ε δύ ο φάσεις που περιλαμβάνουν η μεν πρώτη το στρατηγικό σχεδιασμό και η η δεύτερη τον επιχειρησιακό προγραμματισμό για το Δήμο. Το περιεχόμενο της Πρώτης Φάσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος παρουσιάζεται παρακάτω: ΦΑΣΗ Α: Στρατηγικός Σχεδιασμός Εισαγωγή Πλαίσιο και στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μεθοδολογική προσέγγιση Διάρθρωση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης.. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του Δήμου Βοιών.. Εισαγωγή..2 Ιστορική φυσιογνωμία..3 Φυσικό περιβάλλον..4 Δημογραφικές και κοινωνικές εξελίξεις..5 Πολεοδομία Χωροταξία Θεσμικό Περιβάλλον Χωροθέτηση σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή..6 Υποδομές (Κοινωνικές Παιδείας Πολιτισμός Αθλητισμός Τουριστικές Τεχνικές)..7 Περιβάλλον..8 Ενέργεια χρήση ΑΠΕ..9 Χρήση νέων τεχνολογιών Κοινωνία της γνώσης..0 Οικονομικές δραστηριότητες ΦΕΚ 534/Β/3-4-2007 Περιεχόμενο, δομή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) Α Βαθμού 7

.2 Περιγραφή του Δήμου και των Νομικών Προσώπων ως οργανισμών.2. Εσωτερική οργάνωση του Δήμου οργανόγραμμα.2.2 Χρηματοοικονομικά αποτελέσματα.2.3 Νομικά πρόσωπα του Δήμου.3 Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης.3. SWOT ANALYSIS: Ανάλυση πλεονεκτημάτων & αδυναμιών, ευκαιριών & απειλών Δήμου.3.2 Συμπεράσματα / αξιολόγηση και ιεράρχηση αναγκών 2 Στρατηγική του Ο.Τ.Α. και αναπτυξιακές προτεραιότητες 2.. Στρατηγική του ΟΤΑ 2... Αναπτυξιακό όραμα Αποστολή Αξίες 2..2. Προσδιορισμός / διατύπωση στρατηγικής / καθορισμός γενικών στρατηγικών στόχων. 2.2. Αναπτυξιακές Προτεραιότητες 2.2.. Γενικότερες εξελίξεις προγραμματικού πλαισίου ανάπτυξης. Προτεραιότητες και περιορισμοί που τίθενται από τα άλλα επίπεδα προγραμματισμού (κοινοτικό, εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό) Διάγραμμα 2: Διάγραμμα Ροής (Flow Chart) Μεθοδολογίας Υλοποίησης της Α Φάσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος 8

Αρχική Συνάντηση στο Δήμο Παράδοση Αναλυτικού Ερωτηματολογίου στις Υπηρεσίες του Δήμου Συγκέντρωση Στοιχείων από Πηγές εκτός του Δήμου Συγκέντρωση Στοιχείων από το Δήμο Επεξεργασία Διαθέσιμων Στοιχείων Ανάλυση Υφιστάμενης Κατάστασης της Περιοχής του Δήμου Ανάλυση Υφιστάμενης Κατάστασης του Δήμου και των Ν.Π. ως Οργανισμών S.W.O.T. Analysis Προσδιορισμός και Ιεράρχηση Αναγκών Διαμόρφωση Οράματος Αποστολής Αξιών του Δήμου Διαμόρφωση Στρατηγικής και Αξόνων Ανάπτυξης Το παρόν ΕΠ είναι προϊόν συνεργασίας των στελεχών του Δήμου και των στελεχών της Αναπτυξιακής Εταιρείας Πάρνωνα Α.Ε. και αποτελεί τη Φάση Α Στρατηγικός 9

Σχεδιασμός περιόδου 2007 200. Στην εκπόνηση και ολοκλήρωση της φάσης αυτής από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάρνωνα Α.Ε., συνεργάστηκαν οι κάτωθι: Μαρίνος Μπερέτσος Γενικός Διευθυντής Αναπτυξιακής Εταιρείας Πάρνωνα Α.Ε. Αντωνόπουλος Αντώνης - Οικονομολόγος Γανίτη Κυριακή, Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Σαράντης Λιάκας, Τεχνολόγος Γεωπόνος Σκουμπούρης Ιωάννης - Χημικός Μηχανικός Οι συνεργάτες του παρόντος οφείλουν θερμές ευχαριστίες στον Δήμαρχο κ. Κουσούλη Ιωάννη και στα αιρετά στελέχη του Δήμου για τη συνεργασία τους κατά την εκπόνηση του παρόντος έργου. 0

. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης Δήμου Βοιών.. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του Δήμου... Εισαγωγή Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται συνοπτικά τα συμπεράσματα που ανέδειξε η αξιολόγηση των πρωτογενών στοιχείων για τη διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Βοιών. Τα συμπεράσματα, αφορούν σειρά αναπτυξιακών τομέων όπως η εσωτερική οργάνωση του Δήμου, χρηματο οικονομικά αποτελέσματα, η δημογραφία, η εκπαίδευση, το φυσικό περιβάλλον, η οικονομία και οι επιμέρους οικονομικές δραστηριότητες, η πολεοδομία και χωροταξία του Δήμου, οι υφιστάμενες τεχνικές υποδομές, οι υποδομές υγείας, εκπαίδευσης, ο τομέας ενέργειας καθώς και οι εξελίξεις που έλαβαν χώρα κατά το τελευταίο έτος στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει την λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης...2. Ιστορική φυσιογνωμία Η ευρύτερη περιοχή των Βοιών κατά την νεολιθική εποχή υπήρξε αρκετά πυκνοκατοικημένη. Η κτίση της πόλης των Βοιών ανάγεται στους Μυκηναϊκούς χρόνους πιθανώς το 500-400π.Χ. Κατά την αρχαϊκή και κλασσική περίοδο το σημαντικότερο γεγονός που προσδιορίζει την ιστορική θέση των Βοιών είναι η διαμάχη Σπαρτιατών - Αργείων που καταλήγει σε λεηλασία των Βοιών και του Μαλέα από τους Αργείους το 779π.Χ. Το 425π.Χ. ο Τολμίδης χρησιμοποιεί την περιοχή σαν ορμητήριο εναντίον της Σπάρτης. Ακολουθεί η χρυσή εποχή των Βατίκων. Το 46π.Χ. ιδρύεται το κοινό των Λακεδαιμονίων στο οποίο συμμετείχαν 24 πόλεις μεταξύ των οποίων και οι Βοιές. Το 22π.Χ. ιδρύεται το κοινό των Ελευθερολακώνων. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους ο Βοιατικός κόλπος δοκιμάστηκε από τον εγκέλαδο το 375μ.Χ. Ερείπια υπάρχουν στην Θέση Πλάκα, υποδηλώνοντας την απώλεια ενός πολιτισμού. Στα Βάτικα που γνώρισαν το Χριστιανισμό από τους πρώτους αποστολικούς χρόνους, κτίστηκαν και λειτούργησαν στη διαδρομή των αιώνων, αξιόλογα μοναστήρια και εκκλησίες [το "Μικρό Άγιο Όρος Της Πελοποννήσου"] που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στη ζωή των Βατικιωτών και στην πολιτισμική πορεία αυτού του τόπου. Το προσκύνημα στον ιερό αυτό χώρο είναι μια εμπειρία μοναδική! Το επιβλητικό θέαμα των μοναστηριών προκαλεί δέος και έκσταση στον προσκυνητή.

Στα μέσα του 2ου αιώνα ευλαβικοί Ερημίτες ίδρυσαν στους γκρίζους βράχους του ιστορικού κάβου τα πρώτα μοναστήρια που έγιναν οι πόλοι έλξης και πνευματικής ακτινοβολίας, οι εστίες που καλλιέργησαν τον ψυχισμό του Βατικιώτη και του ζέσταναν την ελπίδα. Υψηλής ποιότητας ζωγραφικά σύνολα φανερώνουν τις στενές σχέσεις της περιοχής με τη Βασιλεύουσα, αφού στον τοιχογραφικό διάκοσμο των εκκλησιών οι δυτικές επιδράσεις είναι μηδαμινές. Κατεστραμμένα από την θεομηνία των πειρατών, των πυρκαγιών και των διαφόρων κατακτητών είναι τα περισσότερα από τα μοναστήρια του Μαλέα, που ο αριθμός τους υπερβαίνει τα πενήντα(50)...3. Φυσικό περιβάλλον Ο Δήμος Βοιών εκτείνεται σε τμήματα ορέων, με ιδιαίτερα έντονο ανάγλυφο, τα οποία και αποτελούν την νοτιοανατολική απόληξη του ορεινού όγκου Πάρνωνα (επισυναπτόμενος χάρτης 3, κλίμακας :75.000). Αποτελεί διοικητικό τμήμα του ακρωτηρίου Μαλέα και οριοθετείται στα βορειοδυτικά με το Δήμο Ασωπού με τα όρη «Αλογομάνδρες» (424 μ.) και «Αετοφωλιά» (35 μ.). Στα βόρεια και βορειοανατολικά γειτνιάζει με το Δήμο Βοιών και οριοθετείται με τα όρη «Κοκκινόβραχος» (509 μ.), «Κάτω Κούνος» (505 μ.), «Μεγάλη Τούρλα» (653 μ.) και «Αλώνια». Στους υπόλοιπους προσανατολισμούς βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος και συγκεκριμένα, στα Ανατολικά βρέχεται από το Μυρτώο πέλαγος, στα Νότια από τον όρμο Νεάπολης και στα Δυτικά από το Λακωνικό κόλπο. Τα σημαντικότερα όρη που αναπτύσσονται στα όρια του Δήμου είναι : Πάνω όρος: 52 μ., που διαχωρίζει την πεδινή ζώνη Ελίκας Παντάνασσας και αυτή των Αγίων Αναργύρων Κάμπου Νεάπολης Ψηλό Βουνό: 434 μ., αναπτύσσεται βόρεια του οικισμού Ελίκας Λάκα: 626 μ. αναπτύσσεται ανατολικά του οικισμού Μεσοχώρι Βάρδια: 533 μ., αναπτύσσεται στο νότιο άκρο του Δήμου και πριν από το ακρωτήριο Μαλέα Κριθίνα: 794 μ., αναπτύσσεται μεταξύ των οικισμών Αγίου Νικολάου και Βελανιδιών Προφήτης Ηλίας 744 μ., αναπτύσσεται ανατολικά του οικισμού Φαρακλό Στα όρια του Δήμου αναπτύσσεται πλούσιο υδρογραφικό δίκτυο αποτελούμενο από ρέματα που δεν εμφανίζουν συνεχή ροή καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Τα σημαντικότερα ρέματα που διαρρέουν το εσωτερικό του δήμου είναι: Στραβολάγκαδο ρέμα, καταλήγει στον οικισμό Λίμνες, 2

Πλατανιστό ρέμα, καταλήγει στον οικισμό Πλατανιά Βαλμαδρέα ρ., Γαλανιάνικο ρ., Χουλακάδες ρ., Χάρακας ρ., Καρασάς ρ., Βουρλωπό ρ., εκβάλουν στον υγροβιότοπο Στρογγύλη Προφήτης ρ. εκβάλει στον οικισμό Τσουμάλα Πλατάνι ρ. εκβάλει στον οικισμό Κόρακα Ταλίγια ρ. εκβάλει στα ανατολικά παράκτια Ποταμιές ρ. εκβάλει στα ανατολικά παράκτια Το κλίμα στο Δήμο Βοιών διακρίνεται στον χερσαίο μεσογειακό τύπο που παρατηρείται στις παράκτιες πεδινές και ημιορεινές περιοχές και στον ορεινό τύπο κλίματος στα ορεινά τμήματα του Δήμου. Στην περιοχή του Δήμου Βοιών δεν υπάρχει Μετεωρολογικός Σταθμός. Ο πλησιέστερος Μ.Σ. είναι ο Μετεωρολογικός Σταθμός των Κυθήρων που αντιπροσωπεύει τις επικρατούσες κλιματολογικές συνθήκες της μελετώμενης περιοχής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Μετεωρολογικού Σταθμού των Κυθήρων (χρονικής περιόδου 974 997) η μέση θερμοκρασία στην περιοχή κυμαίνεται στους 7, 7ο, η μικρότερη μέση μηνιαία 0,9ο τον Ιανουάριο και η μεγαλύτερη τον Αύγουστο 25,7ο. Ο ψυχρότερος μήνας είναι ο Ιανουάριος με -,8ο και ο θερμότερος μήνας ο Αύγουστος με 4,0ο.Ο πιο βροχερός μήνας είναι ο Δεκέμβριος (4,3 ημ.) και ακολουθεί ο Ιανουάριος (4, ημ.) Οι πιο ξηρός μήνας είναι ο Ιούλιος (0,3 ημ.) και ακολουθεί ο Αύγουστος (0,5 ημ.). Συνολικό ετήσιο ύψος βροχόπτωσης 529,3 mm. Η μέση ετήσια σχετική υγρασία ανέρχεται σε 66,7% της υγρομετρικής κλίμακας με μέγιστη τιμή τον Δεκέμβριο (73,%) και ελάχιστη τιμή τον Ιούλιο (54,6%). Οι επικρατούντες άνεμοι στην περιοχή είναι οι βορειοανατολικοί και οι δυτικοί με αντίστοιχες συχνότητες εμφάνισης 28,6% και 7,3%. Το ποσοστό νηνεμίας είναι σχετικά μικρό 7,5%. Σφάλμα! Τα αντικείμενα δεν μπορούν να δημιουργηθούν από την επεξεργασία κωδικών πεδίων. Πηγή:(Αρχείο Γεωλόγου Θανάση Μακρή) του Μετεωρολογικού Σταθμού Κυθήρων. Διάγραμμα 3: Ομβροθερμικό διάγραμμα Bagnouls - Gaussen του Μ.Σ. Κυθήρων Η περιοχή σύμφωνα με το Βιοκλιματικό Χάρτη της Ελλάδος2 ανήκει στον ασθενή θερμο-μεσογειακό χαρακτήρα βιοκλίματος. 2 Ίδρυμα Δασικών Ερευνών Αθηνών, Γεώργιος Μαυρομμάτης 3

Όσον αφορά στη βλάστηση της περιοχής, εμφανίζεται ο βασικός τύπος βλάστησης3 (της Quercetalia illicis, με ένα διακριτό αυξητικό χώρο του φυτοκοινωνικού συνδέσμου Oleo-Ceratonion. Ο αυξητικός χώρος αυτός χαρακτηρίζεται από χαμηλές βροχοπτώσεις κυρίως τους χειμερινούς μήνες που έχουν ως συνέπεια τη δημιουργία ενός εξαιρετικά ξηρού θερινού κλίματος, το οποίο όμως δεν αποκλείει την ύπαρξη μιας πολύ καλής βλάστησης. Η ζώνη αυτή χαρακτηρίζεται από συστάδες με αείφυλλη, σκληρόφυλλη βλάστηση. Εδώ, τα εδάφη ανήκουν στα λεγόμενα λείψανα εδαφών (εδαφολείψανα), διατηρούνται αρκετά καλά, παρουσιάζουν όμως λόγω της μεγάλης ξηρασίας μικρή βιολογική δραστηριότητα. Η ζώνη αυτή κυριαρχεί στο νότιο τμήμα του ακρωτηρίου. Τα εδάφη της περιοχής προέρχονται σε όλη την έκταση από αποσάρθρωση σκληρών ασβεστόλιθων. Το γεωλογικό υπόθεμα της περιοχής ανήκει στην ενότητα Ταλέα όρη πλακώδεις ασβεστόλιθοι, πιθανόν της Ιονίου ζώνης (Mountrakis et. al. 983), ενώ τμήμα της περιοχής Μαλέα ανήκει στη ζώνη Γαβρόβου Τρίπολης4. Όσον αφορά σεισμικότητα της περιοχής 5, οι πραγματοποιηθείσες μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η νοτιοανατολική Πελοπόννησος, αναπτύσσει μικρή σεισμική δράση και κατατάσσεται στην Ζώνη ΙΙ δηλαδή σε ζώνη μικρής σεισμικής επικινδυνότητας (Παπαζάχος, 987). Υδρολογικά υπάγεται στο 3ο Υδατικό Διαμέρισμα Ανατολικής Πελοποννήσου, στο οποίο υπάρχουν προβλήματα λόγω υποβάθμισης τόσο της ποιότητας όσο και της ποσότητας των υδάτων λόγω των υπεραντλήσεων. Το μεγαλύτερο τμήμα του Δήμου Βοιών εντάσσεται στον επιστημονικό κατάλογο του Δικτύου ΦΥΣΗ 2000, με κωδικό τόπου GR25400026 και ονομασία: Περιοχή Νεάπολης (Βοιών) και νήσος Ελαφόνησος. Η περιοχή εκτείνεται σ ε συνολική έκταση 26.880 εκταρίων με ελάχιστο το μηδενικό υψόμετρο και μέγιστο τα 772 μ. (επισυναπτόμενος χάρτης 3, κλίμακας :75.000). Το μεγαλύτερο τμήμα του Δήμου Βοιών σχηματίζει μια χερσόνησο που καταλήγει στο ακρωτήριο Μαλιάς. Φυτογεωγραφικά η περιοχή αποτελεί το βόρειο τμήμα του νότιου Αιγαιϊκού τόξου, που αρχίζει από τη ΝΔ Ασία και μέσω Ρόδου, Καρπάθου, 3 Ντάφης 972 Δημοσθένης Μουντράκης University Studio Press, Γεωλογία της Ελλάδος Θεσσαλονίκη, 985 5 Από τη μελέτη για τη γεωλογία της λεκάνης Μολάων Ασωπού, Μακρής 2003, Σύγχρονες μελέτες Σεισμικής Επικινδυνότητας Ελληνικού χώρου (Τομέας Γεωφυσικής Πανεπιστημίων Αθηνών & Θεσ/νικης, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, ΙΤΣΑΚ, 989). 6 Οδηγία 92/43/ΕΟΚ 4 4

Κρήτης και Κυθήρων καταλήγει στη χερσόνησο του Μαλιά στη Ν. Πελοπόννησο. Έτσι κάθε ενδημικό φυτό ή ζώο που υπάρχει στην περιοχή αποκτά ιδιαίτερη βιολογική και παλαιογεωγραφική αξία. Στην περιοχή συναντάται ποικιλία βιοτόπων, όπως απόκρημνα βράχια στις ακτές, αλλά και αμμοθίνες. Η μεγάλη ποικιλία βιοτόπων και οικολογικών θώκων προσφέρουν καταφύγιο σε ένα μεγάλο αριθμό πολύ ενδιαφερόντων φυτικών ειδών. Αναφέρονται 36 ελληνικά ενδημικά φυτά, μεταξύ των οποίων υπάρχει η Lιnaria hellenica που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και αποτελεί ένα φυτό ευπρόσβλητο και απειλούμενο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Επίσης έχουν καταγραφεί τα είδη Saponaria jagelii (Phitow & Greuter), Linum hellenicumn (Iatrou), Linum phitosianum (Christodoulakis & Iatrou). Η ανακάλυψη πρόσφατα στην περιοχή του taxon Chamaecytisus creticus που θεωρούνταν ενδημικό της Κρήτης, έχει ενισχύσει την παλαιογεωγραφική ενότητα του νότιου Αιγαιϊκού τόξου. Στην περιοχή έχει καταγραφεί πλούσια και ποικίλη πανίδα σπονδυλωτών. Εξαιρουμένων των πουλιών, υπάρχουν τέσσερα (4) είδη σπονδυλωτών (ένα θηλαστικό, τρία ερπετά) που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΕC (Πεδίο 3.2), ενώ 25 άλλα αξιολογήθηκαν ως Άλλα ή Ελληνικά Σημαντικά Είδη. Στην περιοχή έχει εντοπιστεί η φώκια M. Monachus, που αποτελεί είδος προτεραιότητας της Οδηγίας και αναφέρεται στο ελληνικό Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων στην κατηγορία «Κινδυνεύοντα». Και τα τέσσερα είδη που έχουν καταγραφεί στην περιοχή προστατεύονται από τη Συνθήκη της Βέρνης και την ελληνική νομοθεσία. Επίσης τέσσερα είδη σαυρών και ένα είδος μεγάλου θηλαστικού είναι ενδημικά της Ελλάδας. Οι τέσσερις αυτές σαύρες αποτελούν το μισό πληθυσμό των ενδημικών ειδών ερπετών της Ελλάδας. Ο τόπος είναι ιδιαίτερα σημαντικός από πλευράς ορνιθοπανίδας, επειδή είναι μια από τις νοτιότερες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και αποτελεί σημαντικό σταθμό για τα πουλιά, πριν από το ταξίδι τους πάνω από τη Μεσόγειο. Βιότοποι CORINE Δύο περιοχές του Δήμου Βοιών έχουν ενταχθεί στους καταλόγους Corine Biotopes7. Στους καταλόγους Corine έχουν καταγραφεί συνολικά 42 βιότοποι που 7 Βάση δεδομένων περιοχών σημαντικές για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος 5

βρίσκονται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και οι από αυτούς στο νομό Λακωνίας. Οι περιοχές του Δήμου Βοιών που έχουν ενταχθεί στους καταλόγους Corine Biotopes είναι το «Ακρωτήριο Μαλέας», έκτασης 3.000 ha και η «Περιοχή Νεάπολης «Βοιών» και νήσος Ελαφόνησος», έκτασης 7.500 ha. Καταφύγια άγριας ζωής Στην περιοχή έχουν θεσμοθετηθεί δύο καταφύγια άγριας ζωής. Το καταφύγιο «Βαβίλα Κούνος»8, και το καταφύγιο ««Πράταγος Χερώματα Λότζα»9 και διαχειρίζονται από το Δασαρχείο Μολάων. Το καταφύγιο άγριας πανίδας Βαβίλα Κούνος, συνολικής έκτασης 8.500, ανήκει διοικητικά στο Δήμο Βοιών και συγκεκριμένα στα Δημοτικά Διαμερίσματα Καστανιάς Νεάπολης - Αγ. Νικολάου Βελανιδιών Λαχίου. Το καταφύγιο άγριας πανίδας «Βαβίλα Κούνος» ιδρύθηκε το έτος 985 ως μόνιμο καταφύγιο άγριας ζωής έκτασης 0.000 στρ. στις θέσεις «Βαβίλα Κουνός» περιοχής κοινοτήτων Καστανέας Βοιών Νεάπολης Αγίου Νικολάου Φαρακλού Βελανιδιών Λαχίου. (ΦΕΚ 55/Β/85). Το έτος 200 με την υπ αριθμόν 503/200 απόφαση της Περιφέρειας Πελοποννήσου (ΦΕΚ 9/Β/200) τροποποιήθηκαν τα όρια του μόνιμου καταφυγίου άγριας ζωής από 0.000 σε 8.500 στρ. Το καταφύγιο άγριας ζωής στις θέσεις «Πράταγος Χερώματα Λότζα» περιοχής Δαιμονιάς, Ελίκας, Λυρών, Ελληνικού, Νομίων, Αγίου Νικολάου, Ταλάντων, Δήμων Ασωπού, Βοιών, Μονεμβασιάς απλώνεται σε έκταση συνολικού εμβαδού 57.000 στρ. Στο Δήμο Βοιών αντιστοιχεί έκταση 8.000 στρ. Το έτος 985 ιδρύθηκε το καταφύγιο συνολικής έκτασης 20.000 στρ. στις θέσεις: Πράταγος Κουκουβάγια Αετοφωλιά Βουνό Αγ. Γεωργίου Τσομάκα Λυκοβούνι Λεκάνες, περιοχής Δ.Δ. Ελίκας, Αγίου Νικολάου, Δαιμονιάς, Ταλάντων, Λιρών (ΦΕΚ 458/Β/85). Το έτος 200 με πρόταση του αρμόδιου δασαρχείου τροποποιήθηκαν τα όρια του μόνιμου καταφυγίου άγριας ζωής επεκτεινόμενα από 20.000 σε 57.000 στρ. 8 9 ΦΕΚ 55/Β/85 ΦΕΚ 458/Β/85 6

..4. Δημογραφικές και κοινωνικές εξελίξεις Ο Δήμος Βοιών βρίσκεται στο νότιο άκρο του Νομού Λακωνίας. Στο βόρειο τμήμα του συνορεύει με τους Δήμος Ασωπού και Μονεμβάσιας, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του βρέχεται από θάλασσα. Ο Δήμος αποτελείται από τα Δημοτικά Διαμερίσματα: Νεάπολης, Αγίου Γεωργίου, Αγίου Νικολάου, Αγίων Αποστόλων, Άνω Καστανέας, Βελανιδίων, Ελίκας, Κάμπου, Καστανά Επιδαύρου Λιμήρας, Λαχίου, Μεσοχωρίου, Παντανάσης και Φαρακλού. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε.) η οποία πραγματοποιήθηκε το 200, ο πληθυσμός του Δήμου Βοιών φτάνει τους 7.257 κατοίκους. Η πλειοψηφία του πληθυσμού και συγκεκριμένα το 37% αυτού, είναι κάτοικοι του Δημοτικού Διαμερίσματος της Νεάπολης. Ο υπόλοιπος πληθυσμός είναι σχετικά ομοιόμορφα κατανεμημένος στα υπόλοιπα Δημοτικά Διαμερίσματα. Εκτός από το Δημοτικό Διαμέρισμα Νεάπολης, σημαντικό ποσοστό των κατοίκων διαμένουν στα Δημοτικά Διαμερίσματα Αγίου Νικολάου (%), Αγίου Γεωργίου (9%) και Αγίων Αποστόλων (8%). Πίνακας : Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Δημοτικών Διαμερισμάτων Δήμου Βοιών Α/Α Δημοτικό Διαμέρισμα Νεάπολης 2 99 200 2.606 2.67 Αγίου Γεωργίου 537 676 3 Αγίου Νικολάου 867 806 4 Αγίων Αποστόλων 489 593 5 Άνω Καστανέας 24 69 6 Βελανιδίων 629 296 7 Ελίκας 62 487 8 Κάμπου 602 545 9 Καστανάς Επιδαύρου Λιμήρας 76 64 0 Λαχίου 52 359 Μεσοχωρίου 206 244 2 Παντανάσης 433 262 3 Φαρακλού 85 7

Σύνολο 7.802 7.257 Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. Πληθυσμός Δήμου Μονεμβάσιας ανά Δημοτικό Διαμέρισμα 3% 4% % Νεάπ ολης 5% Αγίου Γεωργίου Αγίου Νικολάου 2% Αγίων Απ οστόλων 37% 8% Άνω Καστανέας Βελανιδίων Ελίκας Κάμπου 7% Καστανάς Επ ιδαύρου Λιμήρας Λαχίου 4% Μεσοχωρίου % Παντανάσης Φαρακλού 8% 9% % Διάγραμμα 4: Κατανομή Πληθυσμού του Δήμου Βοιών ανά Δ.Δ. Όπως γίνεται φανερό από τα διαθέσιμα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (Ε.Σ.Υ.Ε.), ο πληθυσμός του Δήμου Βοιών, έχει παρουσιάσει σημαντική μείωση από το 99 μέχρι και το 200 (έτος της τελευταίας απογράφης). Αναλυτικότερα, ενώ το 99 ο πληθυσμός ήταν 7.802 κάτοικοι, το 200, ο αριθμός αυτός μειώθηκε στους 7.257 κατοίκους, μείωση της τάξης του 7%. Η εξέλιξη αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν παρουσιασθεί σ ε σχέση με την αντίστοιχη εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας και του Νομού Λακωνίας. Η συνολική μεταβολή του πληθυσμού της χώρας από το 97 ήταν αύξηση 24,68%. Στα πλαίσια της δεκαετίας 99-200, ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε κατά 6,55%. Κρίσιμης σημασίας είναι η αντιπαράθεση με τις αντίστοιχες πληθυσμιακές μεταβολές του Νομού Λακωνίας. Όπως γίνεται φανερό από τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε., ο Νομός Λακωνίας, κατά τη δεκαετία 99-200, παρουσίασε μείωση της τάξης του 2,93%. Ως συμπέρασμα μπορούμε να αναφέρουμε πως ο πληθυσμός του Δήμου Βοιών φαίνεται να ακολουθεί μια πτωτική τάση, η οποία μάλιστα είναι κατά πέντε περίπου ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη σε σχέση με το Νομό Λακωνίας. 8

Πίνακας 2: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Ελλάδας- Νομού Λακωνίας και Δήμου Βοιών α/α Περιοχή Ελλάδα 2 Νομός Λακωνίας 3 Δήμος Βοιών 97 98 99 200 8.768.640 9.740.47 0.259.900 0.932.399 95.840 93.28 95.696 92.89 7.802 7.257 Πηγή: ΕΣΥΕ Πίνακας 3: Ποσοστιαίες Μεταβολές Πληθυσμού Ελλάδας Λακωνίας Βοιών α/α Περιοχή 97-98 98-99 99-200 97-200 Ελλάδα,08% 5,33% 6,55% 24,68% 2 Νομός Λακωνίας -2,74% 2,66% -2,93% -3,08% 3 Δήμος Βοιών -6,99% Πηγή: ΕΣΥΕ Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Δήμου Βοιών 7.900 7.800 7.700 Πληθυσμός 7.600 7.500 7.400 7.300 7.200 7.00 7.000 6.900 99 200 Χρονολογία Δήμος Βοιών Διάγραμμα 5: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Δήμου Βοιών 9

Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού της Ελλάδας 2.000.000 Πληθυσμός.000.000 0.000.000 9.000.000 8.000.000 7.000.000 6.000.000 97 98 99 200 Χρονολογία Ελλάδα Διάγραμμα 6: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού της Ελλάδας Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Νομού Λακωνίας 97.000 Πληθυσμός 96.000 95.000 94.000 93.000 92.000 97 98 99 200 Χρονολογία Νομός Λακωνίας Διάγραμμα 7: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Νομού Λακωνίας 20

Κρίσιμος παράγοντας για την κατανόηση των δημογραφικών χαρακτηριστικών του Δήμου Βοιών είναι η ανάλυση της σύνθεσης του πληθυσμού του Δήμου. Η ανάλυση περιλαμβάνει τόσο το ποσοστό συμμετοχής των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων στο σύνολο του πληθυσμού, όσο και την αναλογία ανδρών και γυναικών. Δήμος Βοιών: H ηλικιακή ομάδα 0 έως 4 αποτελεί το 3,4% του πληθυσμού του Δήμου Βοιών, οι ηλικίες 5 έως 64 το 6,86%, ενώ το υπόλοιπο 24,74% αντιστοιχεί στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Νομός Λακωνίας: Η ηλικιακή Ομάδα 0 έως 4 αποτελεί το 3,88%, του πληθυσμού του Νομού Λακωνίας, οι ηλικίες 5 έως 64 το 62,6% ενώ το υπόλοιπο 23,96% αντιστοιχεί στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Γίνεται φανερό πως η ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού του Νομού Λακωνίας δεν παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το Δήμο Βοιών. Ελλάδα: H ηλικιακή ομάδα 0 έως 4 αποτελεί το 5,9% του πληθυσμού της Ελλάδας, οι ηλικίες 5 έως 64 το 68,%, ενώ το υπόλοιπο 6,70% αντιστοιχεί στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Γίνεται φανερό πως ο Δήμος Βοιών (καθώς και ο Νομός Λακωνίας συνολικά) έχουν σημαντικά πιο γερασμένο πληθυσμό σε σχέση με το σύνολο της χώρας. Ηλικιακή Κατανομή Πληθυσμού (Απογραφή 200) Ηλικιακές Ομάδες 65+ Βοιών 5-64 Λακωνία Ελλάδα 0-4 0% 0% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Ποσοστό επ ί του Πληθυσμού Διάγραμμα 8: Ηλικιακή Κατανομή Πληθυσμού Ελλάδας Νομού Λακωνίας Δήμου Βοιών 2

Αξίζει να σημειώσουμε πως όπως γίνεται φανερό από τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. κατά τη δεκαετία 99-200, τόσο στο σύνολο της χώρας, όσο και στο Νομό Λακωνίας παρουσιάστηκαν σημαντικές διαφοροποιήσεις στις ηλικιακές πυραμίδες. Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 0 έως 4 μειώθηκε από 9,25% σε 5,9% στο σύνολο της χώρας και από 7,40% σε 3,88% στο Νομό Λακωνίας. Αντίστοιχα, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών αυξήθηκε από 3,69% το 99 σε 6,70% το 200 στο σύνολο της χώρας και από 20,63% σε 23,96% το στο Νομό Λακωνίας. Πίνακας 4: Πληθυσμός Ελλάδας ανά Ηλικία Ελλάδα Ηλικία 99 Πληθυσμός 200 Ποσοστό Πληθυσμός Ποσοστό 0-4.974.867 9,25%.660.899 5,9% 5-64 6.880.68 67,06% 7.445.965 68,% 65+.404.352 3,69%.825.535 6,70% Σύνολο 0.259.900 00,00% 0.932.399 00,00% Πηγή: ΕΣΥΕ Πίνακας 5: Πληθυσμός Νομού Λακωνίας ανά Ηλικία Λακωνίας Ηλικία 99 200 Πληθυσμός Ποσοστό Πληθυσμός Ποσοστό 0-4 6.653 7,40% 2.892 3,88% 5-64 59.30 6,97% 57.739 62,6% 65+ 9.742 20,63% 22.260 23,96% Σύνολο 95.696 00,00% 92.89 00,00% Πηγή: ΕΣΥΕ Πίνακας 6: Ποσοστά Ηλικιακών Ομάδων σε Ελλάδα 22

Νομό Λακωνίας & Δήμο Βοιών (200) Νομός Ηλικία Ελλάδα 0-4 5% 4% 3% 5-64 68% 62% 62% 65+ 7% 24% 25% Λακωνίας Δήμος Βοιών Πηγή: ΕΣΥΕ Τα πιο πάνω στοιχεία αντικατοπτρίζονται στην ανάλυση συγκεκριμένων Δημογραφικών Δεικτών. Οι δημογραφικοί δείκτες αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο για την ανάλυση των δημογραφικών χαρακτηριστικών του Δήμου Βοιών. Στα πλαίσια της παρούσας ανάλυσης θα υπολογισθούν οι πιο κάτω δείκτες:. Δείκτης Γήρανσης (ΔΓ): (Πληθυσμός 65 ετών και άνω / Συνολικό Πληθυσμό) * 00 2. Δείκτης Νεανικότητας (ΔΝ): (Πληθυσμός 0-4 ετών / Συνολικό Πληθυσμό) * 00 3. Δείκτης Εξάρτησης (ΔΕ): [(Πληθυσμός 0-4) + (Πληθυσμός 65 ετών και άνω)] / Πληθυσμός 5-64 * 00 Πίνακας 7: Δημογραφικοί Δείκτες για Ελλάδα Νομό Λακωνίας & Δήμο Βοιών Δημογραφικοί Δείκτες Δείκτης Γήρανσης (Πληθυσμός 65 και άνω / Συνολικό Πληθυσμό) * 00 Δείκτης (Πληθυσμός 0 έως 4 / Νεανικότητας Συνολικό Πληθυσμό) * 00 Σύνολο Νομός Ελλάδας Λακωνίας 6,70% 23,96% 24,74% 5,9% 3,88% 3,40% 3,89% 37,84% 38,4% Δήμος Βοιών (Πληθυσμός [0 έως 4 + 65 Δείκτης Εξάρτισης και άνω]) Συνολικό Πληθυσμό * 00 Πηγή: ΕΣΥΕ Οι δείκτες Γήρανσης και Νεανικότητας, αντιπροσωπεύουν το ποσοστό συμμετοχής των ατόμων ηλικίας 65 και άνω και των ατόμων 0 έως 4 αντίστοιχα, στο σύνολο 23

του πληθυσμού του Δήμου. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στην κατανόηση του Δείκτη Εξάρτησης. Ο συγκεκριμένος δείκτης παρουσιάζει τη σχέση ανάμεσα στις εξαρτώμενες και τις μη εξαρτώμενες ηλικιακές ομάδες του Δήμου. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, η τιμή του δείκτη είναι 38,4%. Η τιμή αυτή είναι υψηλότερη από την αντίστοιχη του Νομού Λακωνίας η οποία είναι 37,84% και σημαντικά υψηλότερη από την τιμή για το σύνολο της χώρας, η οποία δεν ξεπερνάει το 3,89%. Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πούμε πως το ποσοστό των εξαρτώμενων ηλικιακά ομάδων στο Δήμο Βοιών είναι υψηλότερο τόσο σε σχέση με το Νομό Λακωνίας, όσο και σε σχέση με το σύνολο της χώρας. Συνεχίζοντας την παρούσα ανάλυση, γίνεται φανερό πως τα δύο φύλλα αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ίδιο ποσοστό στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου Βοιών. Πιο συγκεκριμένα, οι άνδρες αποτελούν το 49,62% του συνολικού πληθυσμού και οι γυναίκες αποτελούν το 50,38%. Πίνακας 8: Πληθυσμός Δήμου Βοιών ανά Φύλο και Ηλικία Δήμος Βοιών Ποσοστό Πληθυσμός Άνδρες 0-4 972 486 6,70% 486 6,70% 5-24 790 40 5,53% 389 5,36% 25-39 406 70 9,66% 705 9,7% 40-54 322 695 9,58% 627 8,64% 55-64 969 464 6,39% 505 6,96% 65-79 385 672 9,26% 73 9,82% 80+ 43 82 2,5% 23 3,8% Σύνολο 7257 360 49,62% 3656 50,38% Ανδρών Γυναίκες Ποσοστό Ηλικίες Γυναικών Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. (επεξεργασμένο) 24

Ποσοστό Ανδρών και Γυναικών στο Σύνολο του Πληθυσμού 80+ Ηλικιακές Ομάδες 65-97 55-64 40-54 25-39 5-24 0-4 0,00%,00% 2,00% 3,00% 4,00% 5,00% 6,00% 7,00% 8,00% 9,00% 0,00% Ποσοστό Ποσοστό Ανδρών Ποσοστό Γυναικών Διάγραμμα 9: Αναλογία Ανδρών και Γυναικών στον Πληθυσμό του Δήμου Βοιών Ένας από τους πλέον κρίσιμους παράγοντες για την ανάπτυξη του Δήμου και ο οποίος αποτελεί κύριο στοιχείο της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης είναι το επίπεδο εκπαίδευσης του πληθυσμού του Δήμου. Στα πλαίσια της ανάλυσης θα εξετασθούν στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. αναφορικά με την εκπαίδευση των ατόμων ηλικίας έξι ετών και άνω στο Δήμο Βοιών, σε αντιπαράθεση με τα αντίστοιχα στοιχεία για το Νομό Λακωνίας. Από την ανάλυση αποκαλύπτεται πως το επίπεδο εκπαίδευσης του πληθυσμού του Δήμου μπορεί να θεωρηθεί μέσο ή και χαμηλό. Αναλυτικότερα, παρατηρούμε πως ένα πολύ σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού, της τάξης του 7% αποτελούν οι αναλφάβητοι και οι γνώστες γραφής και ανάγνωσης (5% αναλφάβητοι και 2% γνώστες γραφής και ανάγνωσης). Το αντίστοιχο ποσοστό του για το Νομό Λακωνίας είναι ελάχιστα χαμηλότερο και συγκεκριμένα 4% (4% αναλφάβητοι και 0% γνώστες γραφής και ανάγνωσης). Το ποσοστό των ατόμων που είναι απόφοιτοι Ανώτατων ή Ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι 5% και κυμαίνεται σε ελάχιστα χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με το Νομό Λακωνίας (7%). Η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού του Δήμοι και συγκεκριμένα το 42% είναι απόφοιτοι Δημοτικής Εκπαίδευσης. Αναλύοντας χωριστά το ποσοστό εκπαίδευσης των ανδρών και γυναικών του Δήμου Βοιών γίνεται φανερό πως δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις. 25

Μοναδική διαφοροποίηση παρατηρείται ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες όπου είτε είναι αναλφάβητοι, είτε είναι γνώστες γραφής και ανάγνωσης. Το ποσοστό αυτό είναι 2% για τους άνδρες (2% αναλφάβητοι και 0% γνώστες γραφής και ανάγνωσης)ενώ στις γυναίκες του Δήμου φτάνει το 22% (7% αναλφάβητοι και 5% γνώστες γραφής και ανάγνωσης) Επίπεδο Εκπαίδευσης Βοιών και Λακωνίας (6 ετών και άνω) Αναλφάβητοι Γνώστες Γραφής &Ανάγνωσης Φοιτούν στο Δημοτικό Επίπεδο Εκπαίδευσης Δημοτικό Γυμνάσιο ΤΕΣ ΤΕΛ Μέση Μεταδευτεροβάθμια Ανώτερες Σχολές ΑΕΙ Μεταπ τυχιακό Διδακτορικό 0% 5% 0% 5% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Ποσοστό επί του Πληθυσμού Βοιών Λακωνία Διάγραμμα 0: Επίπεδο Εκπαίδευσης Πληθυσμού Δήμου Βοιών και Νομού Λακωνίας 26

Επίπεδο Εκπαίδευσης Ανδρών και Γυναικών Δήμου Βοιών (6 ετών και άνω) Αναλφάβητοι Γνώστες Γραφής &Ανάγνωσης Φοιτούν στο Δημοτικό Επίπεδο Εκπαίδευσης Δημοτικό Γυμνάσιο ΤΕΣ ΤΕΛ Μέση Μεταδευτεροβάθμια Ανώτερες Σχολές ΑΕΙ Μεταπ τυχιακό Διδακτορικό 0% 5% 0% 5% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Ποσοστό στο σύνολο ανδρών / γυναικών Ποσοστό επί των Ανδρών Ποσοστό επί των Γυναικών Διάγραμμα : Επίπεδο Εκπαίδευση Ανδρών και Γυναικών Δήμου Βοιών Πίνακας 9: Επίπεδο Εκπαίδευσης Πληθυσμού Δήμου Βοιών 27

Δήμος Βοιών Άνδρες % επί των Ανδρών Γυναίκες % επί των Γυναικών Σύνολο % επί του Συνόλου Διδακτορικό 0% 0 0% 0% Μεταπτυχιακό 5 0% 2 0% 7 0% 23 4% 23 4% 246 4% Ανώτερες Σχολές 72 2% 29 % 0 % Μεταδευτεροβάθμια 62 2% 79 2% 4 2% Μέση 460 4% 488 4% 948 4% Τ.Ε.Λ. 54 2% 5 0% 69 % Τ.Ε.Σ. 82 2% 2 0% 94 % Γυμνάσιο 455 3% 370 % 825 2% Δημοτικό.477 43%.389 40% 2.866 42% Φοιτούν στο Δημοτικό 96 6% 87 5% 383 6% Γραφή & Ανάγνωση 330 0% 527 5% 857 2% 83 2% 250 7% 333 5% 3.400 00% 3.47 00% 6.872 00% Επίπεδο Εκπαίδευσης Α.Ε.Ι. Αναλφάβητοι Σύνολο Πηγή: Δήμος Βοιών Πίνακας 0: Επίπεδο Εκπαίδευση Ανδρών και Γυναικών Νομού Λακωνίας 28

Νομός Λακωνίας Άνδρες Ποσοστό επί των Ανδρών Γυναίκες Ποσοστό επί των Γυναικών Σύνολο Ποσοστό επί του Συνόλου 40 0% 6 0% 56 0% 23 0% 28 0% 5 0% 2.252 5%.849 4% 4.0 5% Ανώτερες Σχολές 96 2% 538 %.454 2% Μεταδευτεροβάθμια 89 2% 927 2%.746 2% 8.20 8% 7.764 8% 5.974 8% ΤΕΛ 687 2% 285 % 972 % ΤΕΣ 758 2% 27 0% 885 % Γυμνάσιο 6.98 5% 4.875 %.793 3% Δημοτικό 7.43 39% 5.925 37% 33.356 38% Φοιτούν στο Δημοτικό 2.664 6% 2.496 6% 5.60 6% Γραφή & Ανάγνωση 3.363 7% 5.59 3% 8.882 0% 862 2% 2.639 6% 3.50 4% 45.043 00% 42.988 00% 88.03 00% Επίπεδο Εκπαίδευσης Διδακτορικό Μεταπτυχιακό ΑΕΙ Μέση Αναλφάβητοι Σύνολο Πηγή: ΕΣΥΕ 29

..5. Πολεοδομία χωροταξία θεσμικό περιβάλλον χωροθέτηση σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή..5. ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΛΥΨΗ ΕΔΑΦΟΥΣ Η κατανομή της έκτασης στις βασικές κατηγορίες χρήσεων Γης του Δήμου Βοιών αλλά και όλων των Δήμων του Νομού Λακωνίας για συγκριτικά στοιχεία παρουσιάζονται στον Πίνακα..5..α Εδαφική Οργάνωση & Χρήσεις Γης των Δήμων του Νομού Λακωνίας. Στον πίνακα αυτόν παρουσιάζονται οι βασικές χρήσεις γης ως και στοιχεία κάλυψης σύμφωνα με τις παρακάτω κατηγορίες, όπως έχουν οριοθετηθεί από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε.). Υψομετρικές Ζώνες0: Πεδινές Eδαφική περιοχή με οριζόντιο ή ελαφρώς κεκλιμένο έδαφος και σε υψόμετρο μικρότερο των 800m. Ημιορεινές Eδαφική περιοχή που η έκτασή της μοιράζεται η μισή στην πεδιάδα και η άλλη μισή στο βουνό και σε υψόμετρο μικρότερο των 800m. Ορεινές Eδαφική περιοχή που η επιφάνειά της είναι πολύ κεκλιμένη και κατ εξοχήν ανώμαλη, καλύπτεται από ορεινούς όγκους με υψομετρικές διαφορές μεγαλύτερες από 400 μέτρα.επίσης όλες εκείνες οι περιοχές που βρίσκονται σε υψόμετρο πάνω από 800m από την επιφάνεια της θάλασσας. Καλλιεργούμενες Εκτάσεις: Είναι εκτάσεις οι οποίες καλλιεργήθηκαν την τελευταία πενταετία για παραγωγή γεωργικών προϊόντων. Κτηνοτροφική Γη: 0 Ο ορεινός χώρος από οικονομική αναπτυξιακή άποψη περιλαμβάνει τους Ο.Τ.Α. που ευρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 600m. 30

Ανήκουν οι Δημοτικοί και οι Ιδιωτικοί Βοσκότοποι καθώς και εκτάσεις όπου η κύρια χρησιμοποίησή τους είναι η βόσκηση. Δασοκάλυψη: Περιλαμβάνονται οι εκτάσεις που καλύπτονται ολικώς ή μερικώς από δένδρα ή θαμνώδη φυτά. Οικιστική Χρήση: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται η έκταση που καταλαμβάνει ο οικισμός. Εκτάσεις που καλύπτονται από νερά (λίμνες, έλη, παραλίες, κοίτες ποταμών) Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι εκτάσεις που καλύπτονται, μόνιμα ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους, από νερά (λίμνες, έλη) καθώς και οι κοίτες των ποταμών και χειμάρρων. Άλλες εκτάσεις: Περιλαμβάνονται οι εκτάσεις που δεν έχουν συμπεριληφθεί στις προηγούμενες κατηγορίες, όπως π.χ. γυμνές βραχώδεις εκτάσεις, μεταλλεία, κ.λπ. Λοιπές πολεοδομημένες περιοχές: Εξωαστικές ζώνες με σχέδια χρήσεων γης: Τα στοιχεία που αναφέρονται στον Πίνακα προέρχονται από την Ε.Σ.Υ.Ε. και από τα δεδομένα δορυφορικών λήψεων του συστήματος CORINE του OKXE. Από τον πίνακα αυτόν όσον αφορά τις Υψομετρικές Ζώνες έχουμε να παρατηρήσουμε ότι: Οι Πεδινές Ζώνες στο Δήμο Βοιών είναι περίπου το 2% της συνολικής έκτασης του Δήμου, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στο Νομό είναι 23% και στη Χώρα 29%. Οι Ημιορεινές Ζώνες καταλαμβάνουν περίπου το 66% της συνολικής έκτασης του Δήμου Βοιών, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στο Νομό είναι 44% και στη Χώρα 29%. Οι Ορεινές Ζώνες αποτελούν περίπου το 22% της συνολικής έκτασης του Δήμου, τη στιγμή που τα αντίστοιχα ποσοστά στο Νομό είναι 33% και στη Χώρα 42%. 3

Παρατηρούμε δηλαδή ότι στο Δήμο Βοιών κυριαρχούν οι Ημιορεινές Ζώνες και ακολουθούν οι Ορεινές και οι Πεδινές Ζώνες. Οι Πεδινές Ζώνες εκτείνονται κυρίως εκατέρωθεν της πρωτεύουσας επαρχιακής οδού από Ελίκα έως Νεάπολη, ενώ οι Ορεινές Ζώνες ευρίσκονται στα βόρεια όρια του Δήμου (οροσειρά Κάτω Κούνου ) και στη νότια απόληξη του Πάρνωνα (κορυφογραμμές Λάκκα, Προφήτης Ηλίας, Κριθίνα, Λυκογκρεμός κ.λπ.). Οι ορεινές ζώνες του Δήμου Βοιών αλλά και του Νομού Λακωνίας παρουσιάζονται στον παρακάτω θεματικό χάρτη: Ορεινά 32 Μελέτ είναι σε χιλιάδ -ες 2000, οδομι Στήλε κές,82 4,2,6,05,82 0,94,27-5,2 2* Εξωα στική ζώνη Χρήσ εις Γης τμήματα ΟΤΑ του ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ.

26800 60900 93300 209000 3900 96950 30900 28800 53800 84400 Δ.Θεραπνών Δ.Κροκεών Δ. Μολάων Δ. Μονεμβασιάς Δ. Μυστρά Δ. Νιάτων Δ. Οινούντος Δ. Οιτύλου Δ. Πελλάνας Δ. Σπάρτης K. Kαρυών 64400 20000 237200 Δ. Ζάρακα Κ. Ελαφονήσου 27050 Δ. Έλους 4400 97500 Δ. Γυθείου Δ. Σκάλας 236700 Δ. Γερόνθρων 94500 25600 Δ. Βοιών 83700 94400 Δ. Ασωπού Δ. Φαρίδος 3,4 08900 Δ. Σμύνους 04, 3636800 Δ. Αν/κης Μάνης - 20,0 44, 9,2 29,4 54,6 25,3 8,9 - - 8,8-42,6-72,4 0,7 3, 25,4 38,3-849,2 3084,5 37884,9 Νομός Λακωνίας Χώρα Περιφέρεια 2* Πεδινές - - - 09, 44,3-6,4 20,3 57,7 24,75 4 80,7 45,7 56,8 63,3 46, 54,65 30,4 05,6 42, 56, - 595, 4644,6 38267,6 Ημιορει νές 3* 64,4 - - 55,4 20,8 29,8 2, 79,6 244,2 72,2 72, 28,3 44,2-55,9 9, - 65,4-48, - 08,9 92,5 7763,2 5579,6 4* Ορεινές Υψομετρικές Ζώνες 395740 0 5492300 Συνολική Έκταση (στρ.) 6,4 4,5 59,7 55,6 23,2 36,3 67,8 44,0 50,6 22,5 43,5 53,9 64,7 4,5 59,9 20,9 77 63,9 5,8 6,2 46,5 2,6 968 452 39442 5* Σύνολο 0,6 0,8 32,4 8,6 0,9 23 7,6 0,00,2 2,2 8,9 8,9 26,4 3,9 0 0,32 46, 3,6 20 9,8 25,8 0,02 27, 946,6 335 Αρδευ όμενη 6* Καλλιεργούμενη γη 50 5,5 92,4 98,9 30,6 32,6 54,2 59,5 89 60,6 59,2 49,7 24,5 4,7 67,2 99,3 42,5 24,9 69 48,2 44, 92,2 2309 720 5289 7* Κτηνο τροφι κή γη 7,5 5,3 0 23,8 36,8 5,8 24,6 0 56,7,7 23,0 0 0,5 30,0 4,5 0,80,8,6 0,4 0 0 256 300 29374 8* Ε.Σ.Υ.Ε. 56, 9,7 58,82 87,6 56,2 25,6 77,3 85,3 247,8 69,8 56,3 3,9 07,7 92,4 82,3 0,02 22,4 02,9 58,2 3, 28,5 45,2 2660 8527-9* CORINE Δασοκάλυψη 0,6 0,3 3,8 4,7 2,5 5,4 3,4 6,8 5,3 2,3 3,5 5,3 4,0 2,4 3,2 2,6 4,0 5,4 4,3 3,5 3,3 2,7 79,3 477,2 5304,7 0* Οικιστι κή Χρήση 0,86,75 0,79 0,95 0,32 4,7 3,9 α* β* Πολεοδομημέν ες περιοχές 33

Οι Καλλιεργούμενες εκτάσεις του Δήμου είναι περίπου το 29% της συνολικής έκτασης του Δήμου, αντίστοιχα οι καλλιεργούμενες εκτάσεις στο Νομό είναι το 27% και στη Χώρα το 30%. Τέλος, η κτηνοτροφική γη οι οποία περιλαμβάνει Δημοτικούς και Ιδιωτικούς βοσκότοπους είναι περίπου το 69% της συνολικής έκτασης του Δήμου, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στο Νομό είναι 63% και στη Χώρα 40%. Όπως παρατηρούμε από τον Πίνακα 2 κυρίαρχες χρήσεις στον Δήμο Βοιών είναι η γεωργική και κτηνοτροφική γη με αντίστοιχα ποσοστά 29% και 69%. Πίνακας 2:Κατανομή Χρήσεων γης στο Δήμο ΒΟΙΩΝ, 99 ΕΚΤΑΣΗ (ΧΙΛ. ΣΤΡΕΜ.) % ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ 25,6 00 6,2 28,4 κοινοτικοί ή δημοτικοί 85,3 39,5 ιδιωτικοί και άλλοι 62,9 29,2 0,4 0,2 2,3,06 Εκτάσεις οικισμών 3,5,6 Λοιπές εκτάσεις 0, 0,04 ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Συνολική γη Γεωργική γη Βοσκότοποι Δάση Εκτάσεις καλυπτόμενες από νερά ΠΗΓΗ: Ε.Σ.Υ.Ε. 99 Γράφημα..5..β. Κατανομή Χρήσεων γης στο Δήμο Βοιών, 99 ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ 39,5% ΙΔΙΩΤΙΚΟΙ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ 29,2%% ΛΟΙΠΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ 0,04% ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΓΗ 28,4% ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ,6% ΔΑΣΗ 0,2% ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΕΣ ΑΠΌ ΝΕΡΑ,06% 86

..5.2 ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ..5.2.α. Γενικά Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. το ποσοστό κάλυψης που καταλαμβάνουν οι οικιστικές χρήσεις στην συνολική έκταση του Δήμου Βοιών ανέρχεται στο,62% δηλαδή 3.500 στρέμματα, ενώ τα αντιστοιχα ποσοστά στο Νομό Λακωνίας και στη Χώρα είναι 2,6% και 4,02%. Από τους πίνακες προκύπτει ότι οι πυκνότητες οίκησης είναι πολύ χαμηλές και τούτο οφείλεται: Στο μικρό αριθμό επιτρεπομένων ορόφων (κυρίως 2 στους οικισμούς) Στο υψηλό ποσοστό αδόμητων εκτάσεων Στα μικρά πληθυσμιακά μεγέθη Παρατηρώντας τους Πίνακες διαπιστώνουμε ότι ο Δήμος Βοιών σχετικά με την πυκνότητα οίκησης (2,25 άτομα/στρέμμα) είναι ο τρίτος κατά σειρά στο Νομό Λακωνίας μετά το Δήμο Σπάρτης (3,37 άτομα/στρέμμα) και την Κοινότητα Ελαφονήσου (2,48 άτομα/στρέμμα). Τέλος, μέσα στην περιφέρεια του Δήμου μεγαλύτερες πυκνότητες οίκησης παρουσιάζονται στα Δημοτικά Διαμερίσματα Αγίου Γεωργίου (6,88 άτομα/στρέμμα) Βελανιδίων (4,3 άτομα/στρέμμα) και Νεαπόλεως (3,06 άτομα/στρεμμα). Οι οικιστικές χρήσεις αναφέρονται κυρίως στην κατοικία, στις εμπορικές και βιομηχανικές χρήσεις που συνήθως ευρίσκονται στη Νεάπολη και στις αναπτύξεις της παραθεριστικής κατοικίας η οποία ευρίσκεται διάσπαρτη στην εκτός σχεδίου περιοχή κυρίως στην Παράκτια Ζώνη. Ο πληθυσμός του Δήμου κατανέμεται σ ε 35 οικισμούς κατά Ε.Σ.Υ.Ε., ενώ σύμφωνα με την πρόσφατη ανασυγκρότηση της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης (ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ) σε 3 Δημοτικά Διαμερίσματα. Στον πίνακα 3 παρουσιάζεται η ταυτότητα του Δήμου Βοιών σε σχέση με την κατηγοριοποίηση όλων των οριοθετούμενων οικισμών αυτού σύμφωνα με Π.Δ. 245-85 τον πληθυσμό κάθε οικισμού καθώς και τους οικισμούς που έχουν καταγραφεί στα δελτία της Ε.Σ.Υ.Ε. αλλά δεν έχουν οριοθετηθεί. Πηγή: ΓΠΣ Δήμου Βοιών 87

ΠΗΓΗ: Στήλες (), (4) Ε.Σ.Υ.Ε. 200 Στήλη (2) Ε.Σ.Υ.Ε. 99 88

Πίνακας 3:Οικιστική χρήση και πυκνότητα οίκησης ανα Δήμο στο Ν. Λακωνίας Σύνολο Έκτασης () Οικιστική Χρήση στρ. (2) % οικ. Χρήσ. Πυκν. Οίκησης ατ/στρ. Πληθυσμός (3) (4) (5) Χώρα 3.957.4 3 5.303.200 4,02 0.964.020 2,07 Π. Πελοποννήσου 5.489.956 470.800 3,04 638.942,36 3.636.058 78.500 2,6 99.637,27 08.879 2.700 2,48 2. 0,78 94.360 3.300 3,50 4.87,27 Δήμος Βοιών 25.527 3.500,62 7.87 2,25 Δήμος Γερόνθρων 236.780 4.300,82.959 0,46 Δήμος Γυθείου 97.33 5.400 2,74 7.926,47 Δήμος Έλους 7.577 4.300 3,66 5.992,39 Δήμος Ζάρακα 237.226 2.600,0.538 0,59 Δήμος Θεραπνών 26.7 3.200,22 3.062 0,96 Δήμος Κροκεών 60.930 2.400,49 2.824,8 Δήμος Μολάων 93.67 4.000 2,07 5.597 0,57 Δήμος Μονεμβασιάς 208.995 5.300 2,54 4.660 0,88 Δήμος Μυστρά 3.948 3.500 2,65 4.608,32 Δήμος Νιάτων 206.502 2.600,26 2.666,02 Δήμος Οινούντος 30.82 5.300,76 2.625 0,50 Δήμος Οιτύλου 28.582 6.700 3,06 5.203 0,78 Δήμος Πελλάνας 53.763 3.400 2,2 3.405,00 Δήμος Σπάρτης 84.453 5.400 6,39 8.84 3,37 Δήμος Σμύνους 94.503 2.500 2,64.97 0,77 Δήμος Φαρίδος 83.667 4.700 2,56 5.269,2 Δήμος Σκάλας 43.945 3.800 2,64 5.902,55 Κοιν. Ελαφονήσου 9.992 300,5 745 2,48 Κοιν. Καρυών 64.426 600 0,93 926,54 Νομός Λακωνίας Δήμος Ανατολικής Μάνης Δήμος Ασωπού 89

3 5 5 3 2 2 4 35.320 34.296 2.600 23.652 23.545 4.058 6.983 7.400 3.275 30.923 2.775 25.527 Δ.Δ. ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ.Δ. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Δ.Δ. ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ Δ.Δ. ΒΕΛΑΝΙΔΙΩΝ Δ.Δ. ΕΛΙΚΑΣ Δ.Δ. ΚΑΜΠΟΥ Δ.Δ. ΚΑΣΤΑΝΕΑΣ Δ.Δ. ΛΑΧΙΟΥ Δ.Δ. ΜΕΣΟΧΩΡΙΟΥ Δ.Δ. ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΗΣ Δ.Δ. ΦΑΡΑΚΛΟΥ ΔΗΜΟΣ ΒΟΙΩΝ - 3.957.43 5.303.200 470.800 78.500 3.500 00 300 200 200-200 700 00 300 300 00 00 900 ΠΗΓΗ: Στήλες (), (2) & (5) Ε.Σ.Υ.Ε. 200, Στήλη (3) Ε.Σ.Υ.Ε. 99 ΧΩΡΑ - 5.489.956 Π. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ - 3.636.058 ΝΟΜΟΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ 2 4 7.00 Δ.Δ. ΑΝΩ ΚΑΣΤΑΝΕΑΣ 2 8.600 (3) (2) Δ.Δ. ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ () Σύνολο Έκτασης Οικιστική Χρήση στρ. Οικισμοί Αριθμός 4,02 3,04 2,6,62 3,60 0,97 6, 2,70 -,42 2,97 0,42,39 0,87 0,88 0,58 0,46 (4) % οικ. Χρησ. 0.964.020 638.942 99.637 7.87 97 347 305 432 76 582 50 43 628 836 688 97 2.75 (5) Πληθυσμός Πίνακας 4: Οικιστική Χρήση και πυκνότητα οίκησης ανά Δ.Δ. του Δ. ΒΟΙΩΝ 2,07,36,27 2,25 0,97,6,52 2,6-2,9 0,72 4,3 2,09 2,79 6,88 0,97 3,06 (6) Πυκν. Οίκησης ατ/στρ. 90

..5.3.ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ2..5.3.α. Θεσμοθετημένες Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) Από τις προτάσεις Χωροταξικής Οργάνωσης των νόμων ΥΠΕΧΩΔΕ 984 για τον Νομό Λακωνίας και πιο συγκεκριμένα για την μελετούμενη περιοχή του Δήμου Βοιών είχαν προταθεί: Δημιουργία Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) α) την Περιαστική Ζώνη του οικισμού Νεάπολης. β) την Παραλιακή Ζώνη και σε βάθος.200m από Βιγκλάφια έως και τρία χιλιόμετρα μετά τη Νεάπολη κατά μήκος της παραλίας. γ) τον Αρχαιολογικό Χώρο Κάτω Καστανέας και τον περιβάλλοντα αυτού χώρο. Παρ όλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει έως σήμερα καμιά από τις προαναφερόμενες προτεινόμενες Ζ.Ο.Ε. δεν θεσμοθετήθηκε...5.3.β. Λοιπές Πολεοδομικά Οργανωμένες Περιοχές Στη μελετούμενη περιοχή δεν υπάρχουν οργανωμένοι υποδοχείς για την Βιομηχανία (Βιομηχανική Περιοχή ΒΙ.ΠΕ.) και για την Βιοτεχνία (Βιοτεχνικό Πάρκο (ΒΙΟ.ΠΑ.). Από το Χωροταξικό Σχέδιο Περιφερείας Πελοποννήσου δεν προβλέπεται για το Δήμο Βοιών χωροθέτηση τέτοιων χρήσεων. Ίδρυση ΒΙ.ΠΕ. ΒΙΟ.ΠΑ. προτείνονται να γίνουν στους Δήμους Γυθείου, Μολάων, Σπάρτης, Σμήνους και Σκάλας. Ευρύτερα στην περιοχή της Λακωνίας εκκρεμεί χωροθέτηση ΒΙ.ΠΕ. στο 3ο Km της οδού Σπάρτης Γυθείου όπου έχουν ήδη συγκεντρωθεί αρκετές μεταποιητικές μονάδες. Επίσης στο Δήμο Βοιών δεν υπάρχει χωροθέτηση περιοχής ΠΟΤΑ (Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης). 2 ΠΗΓΗ: ΓΠΣ Δήμου Βοιών 9

..5.3.γ. Περιοχές Θεσμοθετημένης Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος με Ειδικό Καθεστώς Σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 9 του Νόμου 650/86 του κεφαλαίου Δ περί προστασίας της φύσης και του τοπίου, οι χερσαίες υδάτινες ή μικτού χαρακτήρα περιοχές, μεμονωμένα στοιχεία ή σύνολα της φύσης και του τοπίου που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο προστασίας και διατήρησης λόγω της οικολογικής, γεωμορφολογικής, βιολογικής επιστημονικής ή αισθητικής σημασίας τους χαρακτηρίζονται ως: α. Περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης β. Περιοχές προστασίας της φύσης γ. Εθνικά Πάρκα δ. Προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί προστατευόμενα τοπία και στοιχεία του τοπίου ε. Περιοχές οικοανάπτυξης Μέχρι στιγμής δεν έχουν στο Δήμο Βοιών θεσμοθετηθεί εκτεταμένες περιοχές προστασίας της φύσης σύμφωνα με το Νόμο 650/86. Επίσης δεν έχουν θεσμοθετηθεί με Ν.Δ. 996/7 περιοχές που χαρακτηρίζονται ως: α. Αισθητικά Δάση, είναι τα τοπία που παρουσιάζουν ιδιαίτερη αισθητική υγιεινή και τουριστική σημασία και επιβάλλεται η προστασία της χλωρίδας, της πανίδας και του ιδιαίτερου φυσικού κάλους. β. Διατηρητέα μνημεία φύσης, εκτάσεις με ιδιαίτερη παλαιοντολογική, γεωμορφολογική και ιστορική σημασία καθώς και μεμονωμένα δένδρα ή συστάδες δένδρων και σπάνια φυτά. γ. Τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλους, περιοχές με μεγάλη αισθητική και πολιτιστική αξία πρόσφορες για αναψυχή του κοινού, οι οποίες συμβάλουν στην προστασία και αποδοτικότητα των φυσικών πόρων λόγω των ιδιαίτερων φυσικών και ανθρωπογενών χαρακτηριστικών (Ν535/32 & Ν465/80). 92

Εκτός από τις παραπάνω περιοχές που κηρύσσονται ειδικά για την προστασία της φύσης, ο Δασικός Κώδικας παρέχει επίσης την δυνατότητα χαρακτηρισμού ορισμένων περιοχών ως Καταφυγίων Θηραμάτων (με το άρθρο 57 του Ν. 2637/ 98 ο όρος «Καταφύγια Θηραμάτων» αντικαταστάθηκε με τον όρο «Καταφύγια Άγριας Ζωής» ), Ελεγχόμενων Κυνηγετικών περιοχών και Εκτροφείων Θηραμάτων (άρθρο 253 του Ν.Δ. 86/969 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 του Ν.Δ. 77/985). Οι περιοχές αυτές αποσκοπούν στην «προστασίαν και διάσωσιν του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας εν γένει, καθώς επίσης και προς το σκοπό της διατήρησης, ανάπτυξης και εκμετάλλευσής του θηραματικού πλούτου και της άγριας πανίδας εν γένει». Στον Δήμο Βοιών έχουμε δύο θεσμοθετημένα Καταφύγια Άγριας Ζωής και είναι τα εξής: Καταφύγιο άγριας ζωής Πράταγος Χερώματα Λότζα περιοχής Δαιμονιάς, Ελίκας, Λυρών, Ελληνικού, Νομίων, Αγίου Νικολάου, Ταλάντων, Δήμων Ασωπού, Βοιών, Μονεμβάσιας, Νομού Λακωνίας. (ΦΕΚ 458Β/985). Τα όρια του ανωτέρου μόνιμου καταφυγίου άγριας ζωής τροποποιήθηκε και η επιφάνεια του από 20.000 στρ. έγινε 57.000 στρ. Διοικητικά ανήκει σε τρεις Δήμους, ΒΟΙΩΝ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΑΣΩΠΟΥ. Μόνιμο Καταφύγιο θηραμάτων στις θέσεις Βαβίλα Κούνος περιοχής Νεαπόλεως, Λαχίου, κ.λ.π. Δασαρχείου Μολάων (ΦΕΚ 455Β /985). Τα όρια του ανωτέρου μόνιμου καταφυγίου άγριας ζωής στις θέσεις Βαβίλα Κούνος περιοχής Νεαπόλεως, Λαχίου, Αγίου Νικολάου, - Βελανιδιών, Κ. Καστανέας Φαρακλού, Δήμου Βοιών, Νομού Λακωνίας, Περιφέρειας Πελοποννήσου τροποποιήθηκαν με την υπ αριθμόν 503/200 απόφαση Περιφέρειας Πελοποννήσου (ΦΕΚ 9Β /200) και η έκταση του αυξήθηκε από 0.000 στρ. σε 8.500 στρ. Τέλος στο Δήμο Βοιών υπάρχει έκταση περίπου 46.000 στρ. που ανήκει στο οικολογικό δίκτυο NATURA 2000 (κώδικας GR 2540002: Περιοχή Νεάπολης (Βοιών) και νήσος Ελαφόνησος). 93