[ Στον τομέα των ερευνών, σ αυτή την ιστοσελίδα, μπορεί να δει κανείς μια μικρή μας έρευνα για τα ορθογραφικά λάθη στο δημοτικό σχολείο. Με βάση τη συχνότητα των λαθών που διαπράχτηκαν κατά τμήμα, καταρτίσαμε μια σειρά παιγνιωδών ασκήσεων με σκοπό να κάνουμε τους μαθητές να αφομοιώσουν τις ορθογραφημένες λέξεις. Τις ασκήσεις αυτές παρουσιάζουμε παρακάτω κατά τάξη.] Α τάξη Ασκήσεις - Παιχνίδια λεκτικού τύπου Το παιχνίδι των αναγραμματισμών 1 ο παιχνίδι: Στόχος: Να αφομοιώσουμε την ορθογραφία των λέξεων ορμώ και μωρό. - Πώς λέμε όταν τρέχουμε γρήγορα και ριχνόμαστε με δύναμη πάνω σε κάτι; (Εγώ) Βάλε τα γράμματα στην εξής σειρά: 3, 4, 2, 1. Ποια λέξη βρήκες; Φτιάξε μια πρόταση με τη λέξη που βρήκες: 2 ο παιχνίδι: Στόχος: Να δημιουργήσουμε μια νέα λέξη από μια γνωστή (νερό-ρενό). - Τι πίνουμε όταν διψούμε; Βάλε τα γράμματα στην εξής σειρά: 3, 2, 1, 4. - Ποια λέξη σχηματίζεται; Κρυπτόλεξο Στόχος: Να αφομοιώσουμε την ορθογραφία της λέξης κουζίνα. Βρες και κύκλωσε παρακάτω όλες αυτές τις λέξεις που είναι γραμμένες δίπλα: Κ Α Ρ Α Β Ι ΚΑΡΑΒΙ ΑΛΙΚΗ Α Λ Ι Κ Η Α ΑΠΛΟ ΚΑΡΑΦΑ Ρ Ε Μ Α Ζ Υ ΦΟΥΣΤΑ ΡΕΜΑ Α Π Λ Ο Κ Ι ΑΛΕΠΟΥ Φ Ο Υ Σ Τ Α ΑΥΤΑ Α Υ Τ Α Ν Ο Όταν βρεις όλες τις λέξεις θα μείνουν εφτά γράμματα. Μ αυτά μπορείς να φτιάξεις μια λέξη: Ποια;
Στη συνέχεια προχωρήσαμε σε μια προέκταση της άσκησης με στόχο να μάθουν να χειρίζονται καλύτερα τα γράμματα που απαρτίζουν μια λέξη: Προέκταση στο κρυπτόλεξο: Βρες λέξεις με κάποια γράμματα από αυτά. Με δυο γράμματα: Με τρία γράμματα: Με τέσσερα γράμματα: Με πέντε γράμματα: Με έξι γράμματα: Σταυρωτή λέξη Στόχος: Να μάθουμε την ορθογραφία της λέξης αυτοκίνητο. Συμπλήρωσε παρακάτω τα κουτάκια ανάλογα με ό,τι γράφεται δίπλα: Το αρσενικό αγελάδας Μ αυτό πιάνουμε τα ψάρια Βασιλιάς των ζώων Πονηρή σαν Μ αυτές στηρίζουμε ένα σπίτι Μια μέρα της εβδομάδας Λέμε αλλιώς τη μαμά Ούτε αύριο ούτε χτες Νιαουρίζει Με αυτό γράφουμε Με τη λέξη που βρήκες μέσα στην γκρίζα στήλη φτιάξε μια πρόταση: Το παιχνίδι της μυστήριας λέξης Στόχος: Να μάθουμε την ορθογραφία της λέξης μύτη.
Γράψε σε κάθε κουτάκι το γράμμα που βρίσκεται στις δύο πρώτες λέξεις, αλλά όχι και στην τρίτη: Γράμμα που υπάρχει στη ΜΑΜΑ και στο ΜΩΡΟ στο ΒΡΑΔΥ και στο ΜΥΛΟ στο ΣΠΙΤΙ και στο ΠΟΤΟ στο ΒΗΜΑ και στο ΣΗΜΑ αλλά όχι στο ΝΕΡΟ αλλά όχι στο ΦΙΛΟ αλλά όχι στη ΜΠΑΛΑ αλλά όχι στο ΚΥΜΑ Φτιάξε μια πρόταση που να έχει μέσα αυτή τη λέξη και γράψ την: Φτιάξε μια άλλη πρόταση με τη λέξη αυτή στον πληθυντικό: Τέλος, σε περίπτωση που υπήρχε ακόμη χρόνος, πριν να κλείσει η δίωρη συνάντηση, για να χαλαρώσουμε λιγάκι δώσαμε και μια συντακτική άσκηση:
Β τάξη Άσκηση-παιχνίδι συντακτικού τύπου Το παιχνίδι των ανακατεμένων φράσεων Στόχος: Να συντάσσουμε σωστά προτάσεις όπως «Ήρθαν οι Απόκριες». Παρακάτω οι λέξεις δύο προτάσεων είναι ανακατεμένες. Είναι εύκολο να τις ξεδιαλύνεις! Ήρθε οι μεγάλη Αποκριές. Ήρθαν η μεγάλες γιορτή. Ασκήσεις-παιχνίδια λεκτικού τύπου Το παιχνίδι των ομοιοκατάληκτων λέξεων Στόχος: Να μάθουμε την ορθογραφία της λέξης χρώμα. Στον παρακάτω πίνακα περιλαμβάνονται λέξεις που τελειώνουν σε ΩΜΑ. Μπορείς να τις βρεις με τη βοήθεια των ορισμών. 1. Πατάμε εκεί. 2. Βάφει και ομορφαίνει τα πράγματα. 3. Εκεί ξαπλώνουμε για να κοιμηθούμε. 4. Σκέπασμα για τον ύπνο 5. Το κάνουμε στις πόρτες φεύγοντας απ το σπίτι. 6. Λέγεται αλλιώς μια γενναία πράξη. 1. Ω Μ Α 2. Χ Ω Μ Α 3. Σ Ω Μ Α 4. Π Ω Μ Α 5. Κ Ω Μ Α 6. Κ Ω Μ Α Το παιχνίδι της σκάλας Στόχος: Γράφουμε σωστά το επίρρημα κάτω Με τη βοήθεια των ορισμών, συμπλήρωσε τη σκάλα. Κάθε φορά αλλάζει ένα μόνο γράμμα (στο κουτάκι με τον αστερίσκο)
1. Ρήμα που σημαίνει βάζω μέσα. Χ Ω Ν Ω 2. Το αντίθετο του βρίσκω. * 3. Ρήμα συνηθισμένο (αλλιώς ενεργώ) * 4. Το λιμάνι είναι... στο γιαλό. * Το παιχνίδι των καρτών με κοινό γράμμα Στόχος: Φωνολογική απόδοση λέξεων που έχουν τους φθόγγους -σβ, - σγ, -σμ, -σδ Κανόνας του παιχνιδιού: Να βρουν ζευγάρια καρτών που να έχουν έναν απ τους παραπάνω φθόγγους (ή και ζευγάρια καρτών που να μην περιέχουν κανένα τέτοιο φθόγγο). Παράδειγμα: Λέξεις που έχουν μέσα -σμ Το παιχνίδι είναι πολύ εύκολο. Φτιάχνουμε πολλές κάρτες και πάνω τους γράφουμε από μια λέξη που να περιέχει ή να μην περιέχει κάποιον από τους παραπάνω φθόγγους: π.χ. κόσμος, Κοσμάς σβήνω, ασβέστης- σπίτι, κολόνα κτλ. Καλούμε τα παιδιά κατά ομάδες να βρουν ζευγάρια καρτών με τον ίδιο φθόγγο. Κερδίζει όποιος βρει τα περισσότερα ζευγάρια, αφού τα διαβάσει σωστά! Προσοχή: Να μην ξεχάσουμε να φτιάξουμε κάρτες με τις λέξεις σγουρά σγουρός. Ακροστιχίδα Στόχος: Να μάθω να γράφω σωστά τη λέξη σγουρά Συμπλήρωσε την ακροστιχίδα σύμφωνα με τους παρακάτω ορισμούς: 1. Ζώο που υπηρετεί τον άνθρωπο. 2. Γίνεται το νερό όταν κάνει πολύ κρύο. 3. Βασιλιάς των ζώων. 4. Είναι το περιστέρι. 5. Πάνω σ αυτό γράφουμε. 6. Εποχή του χρόνου. 1. Σ 2. Γ 3. Ο 4. Υ 5. Ρ 6. Α
Γ τάξη Άσκηση-παιχνίδι φωνολογικού τύπου Στιχάκια με κενά Στόχος: Να μάθουμε πώς γράφονται και πώς τονίζονται λέξεις που έχουν μέσα τους διφθόγγους. Συμπλήρωσε τα στιχάκια με -ευ ή -αυ κι ύστερα τόνισε αυτές τις λέξεις: Μια φορά είχαμε ένα τ ρο που τον φωνάζαμε Στ ρο. Έτρωγε και κοιμότανε πολύ απ το βράδυ ως το πρωί. Μα όλα τα ηλιόλουστα απογ ματα κολυμπούσε στου ποταμού τα ρ ματα. Ασκήσεις-παιχνίδια λεκτικού τύπου Το παιχνίδι των κοινών γραμμάτων Στόχος: Να μάθω την ορθογραφία της λέξης σημαία Συμπλήρωσε τη σκάλα με τα γράμματα που λείπουν και σχημάτισε τις λέξεις με τη βοήθεια των ορισμών. 1. Αλλιώς η μαμή. Μ Α Ι 2. Γυναικείο όνομα. Μ Α Ι 3. Κυματίζει πάνω σ ένα κοντάρι. Μ Α Ι 4. Δεν είμαι όρθιος (ρήμα). Μ Α Ι Το παιχνίδι της αρχικής συλλαβής Στόχος: Να μάθουμε καλύτερα την ορθογραφία της λέξης σημαία. Με τη βοήθεια των ορισμών συμπλήρωσε το υπόλοιπο κάθε λέξης. 1. Έτσι έλεγαν παλιότερα το μεταξοσκώληκα. 2. Αλλιώς το σινιάλο. 3. Αντρικό όνομα. 4. Κυματίζει πάνω σ ένα κοντάρι. 5. Αλλιώς το νόημα μιας λέξης.
Το παιχνίδι της ίδιας κατάληξης Στόχος: Να εμπεδώσουμε την ορθογραφία των ρημάτων ενεργητικής φωνής στο γ ενικό πρόσωπο του Ενεστώτα. Συμπλήρωσε τα κενά κουτάκια με τα ρήματα που αναγράφονται δίπλα στο γ πρόσωπο του ενικού. Αυτός Αυτή Αυτό Αυτό Αυτή Αυτός Αυτή Αυτό Ρήμα: ζω έχω πλέω γέρνω παίρνω κοιτάζω βουλιάζω παρασέρνω Το παιχνίδι με τα ανακατωμένα γράμματα Στόχος: Να μάθουμε την ορθογραφία της λέξης αμέσως. Φτιάξε όσες λέξεις μπορείς με τα γράμματα: «ΑΣΩΣΜΕ» Μπορείς να χρησιμοποιήσεις από δύο έως και όλα τα γράμματα! Το παιχνίδι των αριθμημένων λέξεων Στόχος: Η ορθογραφία του ρήματος πηδάω Βρες τις λέξεις με τη βοήθεια των ορισμών: Ο αριθμός μετά το τέσσερα. 12 Π 4 Ε 10 Ν 14 Τ 4 Ε Μέρος του προσώπου που κοκκινίζει συχνά. 9 Μ 1 Α 2 Γ 11 Ο 15 Υ 8 Λ 11 Ο Αυτός δικάζει. 3 Δ 6 Ι 7 Κ 1 Α 13 Σ 14 Τ 5 Η 13 Σ Δεν είναι αλήθεια. 16 Ψ 4 Ε 9 Μ 1 Α
Αντικατέστησε τους αριθμούς μέσα στα τετράγωνα με τα γράμματα που τους αντιστοιχούν. Θα ανακαλύψεις μια πρόταση. 11 6 9 12 1 13 7 4 14 9 12 11 8 6 13 14 4 13 12 5 3 11 15 10 12 11 8 15 16 5 8 1 2 6 1 10 1 12 6 1 13 11 15 10 14 5 9 12 1 8 1 Πες σε ένα συμμαθητή σου να την ελέγξει και αντίγραψέ την στο τετράδιο.