ΠΡΩΣΟ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΧΗΜΕΙΑ Β ΛΤΚΕΙΟΤ Θϋμα Α 1. Α. Να ονομϊςετε τισ παρακϊτω οργανικϋσ ενώςεισ: α. -CH -CH -CH -CH - δ. -CΗ -COOH β. - CH - CH - CH=CH- ε. -CH -CH=O γ. CH CH OH ςτ. CH =CH-CH OH Β. Να γρϊψετε το ςυντακτικό τύπο και το όνομα μιασ ϋνωςησ που εμφανύζει i. ιςομϋρεια αλυςύδασ με την (α). ii. ιςομϋρεια αλυςύδασ και θϋςησ με την (β) iii. ιςομϋρεια ομόλογησ ςειρϊσ με την (γ) iv. ιςομϋρεια ομόλογησ ςειρϊσ με την (δ) v. ιςομϋρεια ομόλογησ ςειρϊσ με την (ε) Γ. Με ποια από τισ ενώςεισ που δύνονται εύναι ιςομερόσ η (ςτ); Να αιτιολογόςετε την απϊντηςό ςασ.. Ποιεσ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ εύναι ςωςτϋσ και ποιεσ λανθαςμϋνεσ; Α. Οι χλωροφθορϊνθρακεσ εύναι μια ομϊδα οργανικών ενώςεων που ευθύνονται κατϊ πολύ για την εμφϊνιςη τησ "τρύπασ" του όζοντοσ. Β. Σο πετρϋλαιο ϋχει απόλυτα καθοριςμϋνη ςύςταςη. Γ. Σο αϋριο που ςυμβϊλλει περιςςότερο ςτην ενύςχυςη του φαινομϋνου του θερμοκηπύου εύναι το διοξεύδιο του ϊνθρακα. Δ. Καύςη μιασ ανόργανησ ό οργανικόσ ουςύασ εύναι κϊθε αντύδραςό τησ με το οξυγόνο. Ε. Οι καταλυτικού μετατροπεύσ ό καταλύτεσ των αυτοκινότων περιϋχουν ευγενό μϋταλλα (π.χ. Pt ό Rh), ςε μορφό κόκκων, τα οπούα επιταχύνουν τισ αντιδρϊςεισ για τη μετατροπό των επικύνδυνων ρύπων ςε αβλαβό για την ατμόςφαιρα καυςαϋρια. 3. Εύναι ςωςτό ό λανθαςμϋνη η πρόταςη: "Όλα τα αλκϋνια ϋχουν την ύδια %w/w περιεκτικότητα ςε ϊνθρακα"; Να αιτιολογόςετε πλόρωσ την απϊντηςό ςασ. Δύνεται: Ar C=1, Ar H=1 Θϋμα Β 1. Πώσ μπορούμε να διακρύνουμε αν ϋνα αϋριο εύναι αιθϊνιο ό αιθϋνιο;. Να ςυμπληρώςετε τισ παρακϊτω χημικϋσ εξιςώςεισ: Όπου ςχηματύζονται δύο προώόντα, να γρϊψετε μόνο το κύριο.
Α. -CH -CH=CH + H O H... Β. -CH -C CH + H Ni... / i... Γ. CH CH + Cl CCl 4... Cl /CCl 4... Δ. CH CH + HCl... HCl... Ε. -C CH + H O Hg, 4 4 HgSO, H SO...... τ.... +...... 1,-διβρωμοπροπϊνιο Ζ.... +...... -προπανόλη Η.... +...... -CH Ι Θ. αλκϋνιο +... Ni -CH - CH - τισ ερωτόςεισ 6 και 7 να ςυμπληρώςετε τισ χημικϋσ εξιςώςεισ με ςυντακτικούσ τύπουσ. 3. Nα γρϊψετε και να ονομϊςετε τισ ςυντακτικϊ ιςομερεύσ αλκοόλεσ με μοριακό τύπο C 4H 9OH. 4. Για την πλόρη καταλυτικό υδρογόνωςη xmol αιθενύου απαιτούνται xmol H, ενώ για την πλόρη καταλυτικό υδρογόνωςη xmol αιθινύου (δηλαδό μϋχρι να γύνει αλκϊνιο) απαιτούνται ψmol H. Η ςχϋςη που ςυνδϋει τα x, ψ εύναι: Α. x=ψ Β. ψ=x Γ. ψ<x Δ. ψ=4x Να αιτιολογόςετε την απϊντηςό ςασ. Θϋμα Γ 1. 1,6g προπενύου διοχετεύονται ςε 500mL διαλύματοσ Br 16%w/v (διϊλυμα Br ςε CCl 4). Θα αποχρωματιςτεύ το διϊλυμα Βr ; Δύνεται: Ar C=1, Ar H=1, Ar Br=80. Για την πλόρη καταλυτικό υδρογόνωςη 11,g ενόσ αλκενύου απαιτούνται 4,48L Η μετρημϋνα ςε STP. A. Nα βρεύτε το μοριακό τύπο του αλκενύου. Β. Να γρϊψετε και να ονομϊςετε όλουσ τουσ δυνατούσ ςυντακτικούσ τύπουσ του αλκενύου αυτού. Δύνεται: Ar C=1, Ar H=1
3. 10L ενόσ αλκινύου αναμειγνύονται με 80L O και το μύγμα αναφλϋγεται. τα καυςαϋρια βρϋθηκαν 30L υδρατμών. Α. Να βρεύτε το μοριακό τύπο του αλκινύου. Β. Να γρϊψετε και να ονομϊςετε όλουσ τουσ δυνατούσ ςυντακτικούσ τύπουσ του αλκινύου αυτού. Γ. Ποια εύναι η ςύςταςη των καυςαερύων (ςε L) μετϊ την ψύξη τουσ; Δ. Αν η καύςη γινόταν με αϋρα, ποιοσ θα όταν ο ελϊχιςτοσ όγκοσ αϋρα που θα απαιτούνταν για την παραπϊνω καύςη; Οι όγκοι των αερύων μετρόθηκαν ςτισ ύδιεσ ςυνθόκεσ πύεςησ και θερμοκραςύασ. Ο αϋρασ περιϋχει 0%v/v O. Θϋμα Δ 1. Ιςομοριακό μύγμα αιθανύου και αιθενύου ϋχει όγκο ςε 4,48L STP. Α. Να βρεθεύ η ςύςταςη του μύγματοσ ςε mol. Β. Η παραπϊνω ποςότητα μύγματοσ διοχετεύεται ςε διϊλυμα Br 4%w/v (διϊλυμα Br ςε CCl 4). Πόςα ml διαλύματοσ βρωμύου μπορούν να αποχρωματιςτούν; Δύνεται: Ar Br=80. 1L ενόσ μύγματοσ προπινύου και ενόσ αλκανύου αναμιγνύονται με 54L Ο και αναφλϋγονται. Σα καυςαϋρια μετϊ την ψύξη τουσ ϋχουν όγκο 38L, από τα οπούα τα 8L δεςμεύονται από διϊλυμα NaOH. Να βρεύτε: Α. τη ςύςταςη του μύγματοσ ςε L B. το μοριακό τύπο του αλκανύου. Οι όγκοι των αερύων μετρόθηκαν ςτισ ύδιεσ ςυνθόκεσ πύεςησ και θερμοκραςύασ.
ΛΤΕΙ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ 1. Α. α. εξϊνιο δ. προπανικό οξύ β. -εξϋνιο ε. προπανϊλη γ. 1-προπανόλη ςτ. -προπϋν-1-όλη (προπενόλη) Β. i. - CH - CH - CH - -μεθυλοπεντϊνιο ii. - CH - CH - C = CH -μεθυλο-1-πεντϋνιο iii. iv. - CH - O - αιθυλομεθυλαιθϋρασ COO αιθανικόσ μεθυλεςτϋρασ v. - C - προπανόνη Ο Γ. Ιςομερεύσ ονομϊζονται οι ενώςεισ που ϋχουν ύδιο μοριακό τύπο αλλϊ διαφορετικϋσ ιδιότητεσ γιατύ εύναι διαφορετικόσ ο ςυντακτικόσ ό ο ςτερεοχημικόσ τουσ τύποσ. Η ϋνωςη (ςτ) εύναι ιςομερόσ με την (ε) γιατύ ϋχουν ύδιο μοριακό τύπο C 3H 6O, αλλϊ διαφορετικό ςυντακτικό τύπο (εύναι ςυντακτικϊ ιςομερεύσ).. Α -, Β - Λ, Γ -, Δ - Λ, Ε - 3. Σα αλκϋνια ϋχουν γενικό μοριακό τύπο C νη ν, ν. Επομϋνωσ για κϊθε αλκϋνιο, Mr=1ν+ν=14ν. Άρα: τα 14νg C νη ν περιϋχουν 1νg ϊνθρακα 100g X 100 X= 85,7g ϊνθρακα 14 Άρα κϊθε αλκϋνιο περιϋχει 85,7%w/w ϊνθρακα και επομϋνωσ η πρόταςη εύναι ςωςτό. Θϋμα Β 1. Διοχετεύουμε το αϋριο ςε διϊλυμα Br ςε CCl 4 που εχει καςτανϋρυθρο χρώμα. Αν το διϊλυμα αποχρωματιςτεύ η ϋνωςη θα εύναι το αιθϋνιο, όπωσ φαύνεται και από την παρακϊτω χημικό εξύςωςη: CH =CH + Br αιθϋνιο CCl 4 Br - CH - CH - Br 1,-διβρωμο αιθϊνιο (ϊχρωμο)
Αν το διϊλυμα δεν αποχρωματιςτεύ, η ϋνωςη θα εύναι το αιθϊνιο, καθώσ τα αλκϊνια δεν αντιδρούν με διϊλυμα Br ςε CCl 4. (Δεν πρϋπει να χρηςιμοποιόςουμε περύςςεια διαλύματοσ Br ςε CCl 4).. Α. -CH -CH=CH + H O H - CH - CH - OH Β. -CH -C CH + H Ni -CH -CH=CH / i -CH -CH - Γ. CH CH + Cl CCl 4 Cl - CH=CH - Cl Δ. CH CH + HCl CH =CH-Cl HCl Cl /CCl 4 Cl - CH - CH - Cl Cl Cl CH - CH-Cl Cl Ε. -C CH + H O Hg, 4 4 HgSO, H SO [ - CH(OH) = CH ] CO τ. -C CH + H Ni -CH=CH Br /CCl 4 H O / H CHBrCH Br Ζ. -C CH + H Ni -CH=CH CH(OH) Η. CH CH + H Ni CH = CH HI -CH Ι Θ. -CH -CH=CH + H Ni -CH - CH - ό -CH=CH- + H Ni -CH - CH - 3. -CH -CH -CH OH 1-βουτανόλη -CH -CH- -βουτανόλη ΟΗ OH - C - μεθυλο--προπανόλη - CΗ - CH ΟΗ μεθυλο-1-προπανόλη 4. Η χημικό εξύςωςη καταλυτικόσ υδρογόνωςησ του αιθενύου εύναι: CH =CH + H ύμφωνα με τη ςτοιχειομετρύα τησ (1): Ni - (1) Για την πλόρη υδρογόνωςη xmol CH =CH απαιτούνται xmol Η. Η χημικό εξύςωςη πλόρουσ καταλυτικόσ υδρογόνωςησ του αιθινύου εύναι: CH CH + H ύμφωνα με τη ςτοιχειομετρύα τησ (): Ni - ()
Για την πλόρη υδρογόνωςη xmol CH CH απαιτούνται xmol Η. Άρα ψ=x, και επομϋνωσ ςωςτό απϊντηςη εύναι η Β. Θϋμα Γ 1. Βρύςκουμε τα αρχικϊ mol του προπενύου και του βρωμύου. Για το προπϋνιο, CH=CH Mr=4 m 1,6 n =0,3mol -CH=CH Mr 4 Για το Br, Mr=160 16%w/v: 100mL διαλύματοσ περιϋχουν 16g Br ό 16 ό 0,1mol Br 160 500mL X= 0,5mol Br Σο προπϋνιο αντιδρϊ με το διϊλυμα βρωμύου ςύμφωνα με τη χημικό εξύςωςη: -CH = CH + Br CCl -CHBr-CH Br (1) 4 ύμφωνα με τη ςτοιχειομετρύα τησ (1): 0,3mol -CH=CH αντιδρούν με 0,3mol Βr Άρα μετϊ την αντύδραςη περιςςεύει Br (0,5-0,3=0,mol) και επομϋνωσ το διϊλυμα δεν αποχρωματύζεται.. Α. Η χημικό εξύςωςη τησ καταλυτικόσ υδρογόνωςησ του αλκενύου εύναι: Για το Η : n C νη ν + Η V Vm Ni C νη ν+ (1) 4,48 0,mol H απαιτούνται για την παραπϊνω αντύδραςη.,4 Από τη ςτοιχειομετρύα τησ (1) ϋχουμε: 0,mol C νη ν αντιδρούν με 0,mol H Άρα τα 0,mol C νη ν ϋχουν μϊζα 11,g. n m Mr Mr m n 11, Mr 56 0, Για το C νη ν, Μr=1ν+ν=14ν Άρα 14ν=56=> ν=4 Για ν=4, ο μοριακόσ τύποσ του αλκενύου εύναι C 4Η 8. Β. -CH -CH=CH 1-βουτϋνιο -CH=CH- -βουτϋνιο - C=CH μεθυλοπροπϋνιο
3.Α. Ιςχύει ότι η αναλογύα mol των αερύων ιςούται με την αναλογύα όγκων τουσ ςτισ ύδιεσ ςυνθόκεσ πύεςησ και θερμοκραςύασ. Η χημικό εξύςωςη πλόρουσ καύςησ του αλκινύου εύναι: C νη ν- + 3 1 Ο νco + (ν-1)η Ο (1) Από τη ςτοιχειομετρύα τησ (1) ϋχουμε ότι: 10L αλκινύου απαιτούν για πλόρη καύςη τουσ 10. 10νL CO και 10(ν-1)L H O. 3 1 =5(3ν-1)L O και παρϊγονται Eπειδό ςτα καυςαϋρια βρϋθηκαν 30L υδρατμών θα ιςχύει: 10(ν-1)=30=>ν=4 Για ν=4 ο μοριακόσ τύποσ του αλκινύου εύναι C 4Η 6. Β. -CH -C CH 1-βουτύνιο -C C- -βουτύνιο Γ. Mετϊ την πλόρη καύςη του αλκινύου τα καυςαϋρια θα περιϋχουν το διοξεύδιο του ϊνθρακα και τουσ υδρατμούσ που παρϊγονται και οξυγόνο αν περιςςεύει. Με την ψύξη των καυςαερύων, οι υδρατμού υγροποιούνται. Παρϊγονται 10νL=40L CO. Ακόμα αρχικϊ χρηςιμοποιόςαμε 80L O. Για την καύςη απαιτούνται 5(3ν-1)L=55L Ο Άρα θα περιςςεύουν 80-55=5L Ο. Έτςι τα καυςαϋρια μετϊ την ψύξη τουσ περιϋχουν: 40L CO και 5L Ο Δ. Bρόκαμε ότι για την καύςη απαιτούνται 55L O. 0%v/v: 100L αϋρα περιϋχουν 0L Ο Χ=75 55L O Άρα για την καύςη απαιτούνται 75L αϋρα. Θϋμα Δ 1. Α. Έςτω ότι το μύγμα περιϋχει xmol C H 6 ό - (αιθϊνιο) Σο μύγμα εύναι ιςομοριακό, ϊρα θα περιϋχει και xmol C H 4 ό CH =CH (αιθϋνιο) Για τον όγκο του μύγματοσ θα ιςχύει:,4x+,4x=4,48=> x=0,1mol Άρα το μύγμα περιϋχει 0,1mol C H 6 και 0,1mol C H 4. Β. Από τα ςυςτατικϊ του μύγματοσ μόνο το αιθϋνιο αντιδρϊ με βρώμιο ςε διϊλυμα τετραχλωρϊνθρακα, ςύμφωνα με τη χημικό εξύςωςη: CH =CH + Br CCl CH Br-CH Br (1) 4 To αιθϊνιο, ωσ αλκϊνιο, δεν αντιδρϊ με διϊλυμα Br ςε CCl 4. Aπό τη ςτοιχειομετρύα τησ (1) φαύνεται ότι:
Σα 0,1mol CH =CH αντιδρούν με 0,1mol Br, ϊρα αποχρωματύζουν μϋχρι και 0,1mol Br. Για το Br, Mr=160 Άρα από m=n.mr=0,1.160=16g Δηλαδό το μύγμα αποχρωματύζει μϋχρι και 16g Br. 4%w/v: 100mL διαλύματοσ περιϋχουν 4g Br Χ=400mL 16g Άρα αποχρωματύζονται μϋχρι 400mL διαλύματοσ Br..A. Έςτω ότι τα 1L μύγματοσ περιϋχουν xl C 3H 4 (προπύνιο) και yl C νη ν+ Tότε θα ιςχύει: x+y=1 (1) Oι χημικϋσ εξιςώςεισ πλόρουσ καύςησ του προπινύου και του αλκανύου εύναι: C 3Η 4 + 4Ο 3CO + Η Ο () και C νη ν+ + 3 1 Ο νco + (ν+1)η Ο (3) Ιςχύει ότι η αναλογύα mol των αερύων ιςούται με την αναλογύα όγκων τουσ ςτισ ύδιεσ ςυνθόκεσ πύεςησ και θερμοκραςύασ. Έτςι από την () ϋχουμε: Για την τϋλεια καύςη xl C 3H 4 απαιτούνται 4xL Ο και παρϊγονται 3xL CΟ και xl υδρατμών. Και από την (3) ϋχουμε: Για την τϋλεια καύςη yl C νh ν+ απαιτούνται (ν+1).yl υδρατμών. 3 1.y L Ο και παρϊγονται ν.yl CΟ και Μετϊ την πλόρη καύςη του μύγματοσ τα καυςαϋρια θα περιϋχουν CO και υδρατμούσ που παρϊγονται και Ο αν περιςςεύει. Όταν τα καυςαϋρια ψύχονται οι υδρατμού υγροποιούνται. Έτςι ςτα 38L καυςαερύων δεν ςυμπεριλαμβϊνονται οι υδρατμού. Σο διϊλυμα NaOH δεςμεύει (αντιδρϊ με) το CO. Άρα τα 8L που δεςμεύονται από το διϊλυμα NaOH εύναι το CO. Επομϋνωσ θα ιςχύει: 3x+νy=8 (4) Όμωσ τα καυςαϋρια μετϊ την ψύξη τουσ εύχαν όγκο 38L, ϊρα 38-8=10L O περιςςεύουν. Eπομϋνωσ για την καύςη καταναλώθηκαν 54-10=44L O. Έτςι θα ιςχύει: 4x + 1 3 y=44=> 8x+3νy+y=88 (5)
Aπό την (4): νy=8-3x Οπότε η (5) γύνεται: 8x+3(8-3x)+y=88=> 8x+84-9x+y=88=>y-x=4 (6) Aπό (1) και (6) βρύςκουμε x=4l C 3H 4 και y=8l C νη ν+ Β. Από (4) βρύςκουμε ν=, ϊρα ο μοριακόσ τύποσ του αλκανύου εύναι C H 6.