6ο Γυµνάσιο Ν. Ιωνίας Τάξη: Α Τµήµα:2 Μάθηµα:Αρχαία Ιστορία ιδάσκουσα:ελισσάβετσάρδη άβετσάρδη Η τρίτη ρίτη ηλικία και ο θάνατος στην αρχαία Ελλάδα Εργασία των µαθητριών: Μάρθας Κωνσταντινίδου ΜαριαλέναςΜποβολέτη έσποινας Πάσχου Μάιος 2014
Αφιέρωση Αυτή την εργασία την αφιερώνουµε στην κ.σάρδη, µία από τις φιλολόγους µας, που µας διδάσκει το υπέροχο µάθηµα της Ιστορίας. Θα θέλαµε να την ευχαριστήσουµε για τις πολύτιµες γνώσεις που µας µετέδωσε και τις ευχάριστες στιγµές που περάσαµε µαζί της σε αυτήν την τάξη. Ευχαριστούµε κ.σάρδη Με σεβασµό οι µαθήτριες σας Μάρθα Κωνσταντινίδου, ΜαριαλέναΜποβολέτη, έσποινα Πάσχου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 1.Η ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ... 5 2.ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΟΙΡΕΣ... 5 3.Ο ΚΕΡΒΕΡΟΣ... 5 4. ΤΑ ΤΑΡΤΑΡΑ... 6 5. ΤΑ ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ... 6 6. Ο ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ... 7 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ... 8
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η συγκεκριµένη εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του µαθήµατος της αρχαίας Ιστορίας. Αφορµή στάθηκε η αναφορά στην καθηµερινή ζωή και τις συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων. Επειδή οι αναφορές του σχολικού βιβλίου στο θέµα της τρίτης ηλικίας και του θανάτου ήταν περιορισµένες, αποφασίσαµε να το µελετήσουµε πιο λεπτοµερειακά.
1.Η ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η τρίτη ηλικία, τα γηρατειά, απολάµβανε µεγάλο σεβασµό από τους αρχαίους Έλληνες, διότι ήταν το τελευταίο στάδιο στη ζωή του ανθρώπου. Σπάνια στην αρχαιότητα έφτανε κάποιος στην τρίτη ηλικία λόγω του ότι οι συνθήκες ζωής δεν ήταν ευνοϊκές. Η ατεκνία µέχρι τα γηρατειά θεωρούταν κατάρα γι αυτό πολλοί άνθρωποι οδηγούνταν στην απόφαση της υιοθεσίας κάποιου παιδιού. 2.ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΟΙΡΕΣ Στα έπη του Οµήρου η εικόνα που είχαν σχηµατίσει οι άνθρωποι για τον θάνατο ήταν πολύ παραστατική.στην αρχαιότητα οι άνθρωποι πίστευαν ότι την ζωή την σταµατούσε µία από τις τρεις Μοίρες, η Άτροπος. Οι άλλες δύο, η Κλωθώ και η Λάχεση, καθόριζαν τη ζωή του ανθρώπου. 3.Ο ΚΕΡΒΕΡΟΣ Οι αρχαίοι πίστευαν πως οι άνθρωποι πεθαίνοντας οδηγούνταν από τον ψυχοποµπό Ερµή µέσα από την Αχερουσία Λίµνη, στον Άδη. Την πύλη για το βασίλειο του Άδη πίστευαν ότι τη φρουρούσε ο µυθικός σκύλος Κέρβερος, µε τα τρία κεφάλια και την ουρά φιδιού.
4. ΤΑ ΤΑΡΤΑΡΑ Η τύχη των νεκρών οριζόταν από τις πράξεις που είχαν κάνει κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής τους. Τα αιώνια βασανιστήρια του Τάρταρου περίµεναν εκείνους που είχαν διαπράξει ανοµήµατα. Εκτός από το νεκρό που υπήρξε άδικος στη ζωή του, ηρεµία στον Άδη δεν έβρισκαν και όσοι νεκροί δεν είχαν λάβει τις καθιερωµένες νεκρικές τιµές. Το να µην ταφεί ο νεκρός ήταν ατίµωση για τον ίδιο. Χαρακτηριστική είναι η ικεσία του βασιλιά Πρίαµου προς τον Αχιλλέα προκειµένου να λυτρώσει το γιο του, δηλ. να δώσει λύτρα στον Αχιλλέα για να παραλάβειτο χιλιοταλαιπωρηµένο για ένδεκα ηµέρες άταφο πτώµα του γιου του, Έκτορα, και να το θάψει µε τιµές. 5. ΤΑ ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ Τα ταφικά έθιµα ήταν πολύ σηµαντικά για τους αρχαίους Έλληνες. Η ταφή περιελάµβανε τα ακόλουθα υποχρεωτικά στάδια: α) την πρόθεση, στην οποία προετοίµαζαν το νεκρό και τον έκλαιγαν οι οικείοι του (ιδίως οι γυναίκες-συγγενείς του νεκρού, έκοβαν τα µαλλιά τους και έγδερναν µε τα νύχια τους τα µάγουλά τους ως ένδειξη πένθους). Το πένθος για τα συγγενικά πρόσωπα είχε µεγάλη διάρκεια. β) την εκφορά, κατά την ποία µετέφεραν το νεκρό στο νεκροταφείο, γ) την εναπόθεση κτερισµάτωνστον τάφο πλάι στο νεκρό. Κτερίσµατα
ονοµάζονται αντικείµενα συνοδεύουντον νεκρό στην µεταθανάτια ζωή του. Ανάλογα ήταν και τα στάδια δηµόσιας ταφής νεκρών των πολέµων. Στην περίπτωση αυτή η πόλη της Αθήνας αναλάµβανε τη δαπάνη ενώ, µετά την εναπόθεση των νεκρών στον τάφο, ακολουθούσε επιτάφιος λόγος από ρήτορα επιλεγµένο από την πόλη προκειµένου να εξάρει την προσφορά τους στην πόλη. Ο πιο γνωστός επιτάφιος λόγος είναι εκείνος που εκφώνησε ο Περικλής προς τιµή των νεκρών του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού Πολέµου. Ο λόγος αυτός σώζεται στο έργο του Θουκυδίδη. 6. Ο ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Το γνωστότερο αρχαίο νεκροταφείο ονοµάζεται Κεραµεικός και βρίσκεται λίγο έξω από την Αθήνα. Ο Κεραµεικός ονοµάστηκε έτσι γιατί εκεί υπήρχαν εργαστήριο κεράµων. Χρησιµοποιήθηκε για πάνω από 1.000 χρόνια. Εκεί θάβονταν οι πολίτες και οι νεκροί του πολέµου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ηµόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Αρχαία Ελλάδα: Ιδιωτικός Βίος. Εκπαιδευτικό λογισµικό. Φορείς Υλοποίησης: ΥπΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.