Preventing Honour Related Violence by education and dialogue through Immigrant NGOs ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ Μελέτη περίπτωσης Φόνος για λόγους τιμής ΟΝΟΜΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ: Τhe Angelou Centre ΧΩΡΑ: Ηνωμένο Βασίλειο ΓΛΩΣΣΑ: Ελληνικά
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αυτή η μελέτη περίπτωσης υπογραμμίζει το απώτατο άκρο της τιμής που σχετίζεται με τη βία που καταλήγει σε δολοφονία για λόγους τιμής. Εξετάζει, επίσης, τρόπους για την πρόληψη παρόμοιων τραγωδιών. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Κύριος στόχος Ο στόχος είναι να παρουσιαστεί μια μελέτη περίπτωσης που θα υπογραμμίζει μια ακραία συνέπεια της βίας που σχετίζονται με την τιμή, και πώς μπορούν να προληφθούν τα εγκλήματα τιμής. Προσδοκώμενα αποτελέσματα Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα είναι: 1) Βελτίωση της κατανόησης της ακραίας φύσης και των επιπτώσεων της βίας που σχετίζεται με την τιμή. 2) Βελτίωση της κατανόησης του ποιες είναι οι βέλτιστες πρακτικές για την πρόληψη των εγκλημάτων τιμής. Βήματα εφαρμογής [Παρακαλούμε γράψτε μία σαφή στρατηγική εφαρμογής,βήμα-βήμα για τις ΜΚΟ για να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν το εργαλείο στην πράξη) Η μελέτη περίπτωσης μπορεί να παρέχεται σε μικρές ομάδες, οι οποίες θα πρέπει να συζητήσουν τις ακόλουθες ερωτήσεις: 1) Ποια είναι τα θέματα που σχετίζονται με την υπόθεση; 2) Πώς θα μπορούσε να έχει αποτραπεί η δολοφονία για λόγους τιμής; Οι συμμετέχουσες/ συμμετέχοντες θα πρέπει να σημειώνουν τις απαντήσεις τους και να αναφέρουν τη συζήτηση σε μια μεγαλύτερη ομάδα. Η μεγαλύτερη ομάδα πρέπει να συζητήσει όλες τις απαντήσεις και τα μαθησιακά αποτελέσματα για τις βέλτιστες πρακτικές που αντλήθηκαν από την άσκηση. 2
ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Αυτή η μελέτη περίπτωσης βασίζεται σε αναφορές που έγιναν στα μέσα ενημέρωσης και στο διαδίκτυο σχετικά με την πολυσυζητημένη περίπτωση της Shafilea Ahmed που αφορούσε στη δολοφονία της κοπέλας για λόγους τιμής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η μελέτη περίπτωσης Η Shafilea Ahmed πέθανε το 2003, σε ηλικία 17 ετών, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είχε ζήσει στην Βόρεια Αγγλία. Οι γονείς της είχαν μεταναστεύσει από το Πακιστάν. Η Shafilea είχε χαθεί για κάποιο χρονικό διάστημα πριν βρεθεί η σορός της σε ένα ποτάμι το 2004. Λόγω της αποσύνθεσης και του διαμελισμού του σώματος, ήταν στην αρχή δύσκολο να αυτή ήταν η Shafilea και πως είχε πεθάνει. Υπάρχει η υποψία ότι η Shafilea είχε δολοφονηθεί, αφού αρνήθηκε ένα τακτοποιημένο γάμο με έναν ξάδελφο της στο Πακιστάν και μετά από εντάσεις με την οικογένειά της που δημιουργήθηκαν επειδή είχε άντρες φίλους και φορούσε δυτικά ρούχα. Σύμφωνα μεφίλους, πριν από το θάνατό της, η Shafilea είχε προσπαθήσει να αυτοκτονήσει πίνοντας χλωρίνη με σε μια επίσκεψη στο Πακιστάν. Οι γονείς της ισχυρίστηκαν ότι ήταν ατύχημα, καθώς η Shafilea είχε μπερδέψει την χλωρίνη για στοματικό διάλυμα. Η Shafilea αρρώστησε και πήγε στο νοσοκομείο, όταν επέστρεψε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είπε σε έναν άλλο ασθενή ότι ήπιε χλωρίνη γιατί την πίεζαν να παντρευτεί τον ξάδελφό της. Η Shafilea είχε επίσης γράψει ποιήματα στα οποία έλεγε ότι αισθανόταν «παγιδευμένη». Η Shafilea το είχε, επίσης, σκάσει από το σπίτι της αρκετές φορές. Σύμφωνα με έναν εργαζόμενο στο τμήμα αστέγων, η Shafilea είχε αναφέρει ότι είχε υποστεί ενδοοικογενειακή βία και φοβόταν ότι θα την εξανάγκαζαν να πάει στο Πακιστάν, να παντρευτεί και να εγκαταλειφτεί εκεί. Είπε, επίσης, σε ένα δάσκαλο της για την κακοποίηση, και σε έναν κοινωνικό λειτουργό που είχε επισκεφθεί το σχολείο της, ο οποίος, όπως υποστηρίζεται, υποβάθμισε τη βία, παρόλο που η Shafilea συζήτησε τις πιέσεις που δεχόταν να παντρευτεί, αλλά δεν ήθελε να εμπλακούν οι κοινωνικές υπηρεσίες. Όταν Shafilea εξαφανίστηκε, οι γονείς της δεν ανέφεραν την εξαφάνιση. Ένας δάσκαλος ανέφερε την εξαφάνισή της όταν άκουσε τον αδελφό της να μιλάει για την εξαφάνιση. Η αστυνομία ξεκίνησε μια εκστρατεία στα μέσα ενημέρωσης με τη βοήθεια ενός διάσημου Ασιάτη ηθοποιού, κάνοντας έκκληση για πληροφορίες. Η αστυνομία τοποθέτησε μια συσκευή ακρόασης στο σπίτι των γονιών της. Λέγεται ότι οι γονείς προειδοποίησαν τα παιδιά τους «να μην πούνε τίποτα στο σχολείο», και υπήρχαν συζητήσεις για το πώς η αστυνομία δεν μπορούσε να ενεργήσει αν δεν είχε αποδείξεις, και τι θα συμβεί εάν η αστυνομία βρει στοιχεία DNA στο αυτοκίνητο. 3
Όταν η Shafilea Ahmed αναγνωρίστηκε από τα οδοντιατρικά αρχεία και τα ρούχα της, οι γονείς της συνελήφθησαν, αλλά στη συνέχεια αφέθηκαν ελεύθεροι. Άλλα μέλη της ευρύτερης οικογένειας κατηγορήθηκαν επίσης σε διάφορα στάδια ότι σχετίζονται με το έγκλημα, όπως ότι συνωμότησαν για να αποτρέψουν το έργο της δικαιοσύνης, αλλά και αυτοί αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς να τους αποδοθούν κατηγορίας ή να περάσουν από δίκη. Το 2008, το δικαστήριο έβγαλε μία ετυμηγορία για φόνο με βάση την εξέταση του ιατροδικαστή, και είπε ότι η Shafilea υπήρξε θύμα ενός «πολύ ειδεχθούς φόνου». Ο ιατροδικαστής είπε ότι η Shafilea είχε στερηθεί τις φιλοδοξίες της να κάνει ό, τι ήθελε, να σπουδάσει και να ακολουθήσει μια καριέρα στην νομική. Ότι θα είχε διχαστεί μεταξύ της επιθυμίας για τη δική ελευθερία και την αγάπη της για την οικογένειά της, ιδιαίτερα των αδερφών της- και φοβόταν τις συνέπειες ενός αναγκαστικού γάμου. Το 2010, η μικρότερη αδερφή της Shafilea τελικά ομολόγησε στην αστυνομία ότι είχε δει τους γονείς της να πνίγουν τη Shefilea μέχρι θανάτου με μια πλαστική σακούλα. Είχαν προβεί σε αυτήν την πράξη γιατί φοβήθηκαν ότι η οικογένεια θα ατιμαζόταν, ως αποτέλεσμα της άρνησης της Shafilea να παντρευτεί. Ωστόσο, η επίθεση φαίνεται να ήταν αποτέλεσμα ενός καυγά τον δυτικό τρόπο ντυσίματός της. Στη δίκη, η μητέρα της άλλαξε την κατάθεσή της, κατηγορώντας τον πατέρα της Shafilea για την επίθεση, αλλά υποστήριξε ότι είχε θεωρήσει, μέχρι πολύ αργότερα, ότι η κόρη της ήταν ασφαλής. Ωστόσο, η αδελφή τα Shafilea ισχυρίστηκε ότι η μητέρα είχε διέταξε τη δολοφονία, λέγοντας «ας το τελειώσουμε εδώ». Ερωτήσεις για την άσκηση 1. Ποια θέματα είναι σχετικά με αυτήν την υπόθεση; 2. Τι θα μπορούσε να γίνει για την αποτροπή του εγκλήματος τιμής; Κάποιες απαντήσεις 1. Τα σχετικά θέματα είναι: Η Shafilea φαίνεται να υπόκειται σε βίαιη συμπεριφορά και έλεγχο από την οικογένειά της πριν το θάνατό της, που την είχαν αναγκάσει να το σκάσει και να επιχειρήσει αυτοκτονία. Η Shafilea φαίνεται να αντιμετωπίζει έναν αναγκαστικό γάμο, και η άρνηση της μπορεί να οδήγησε τους γονείς της να την σκοτώσουν, λόγω της ντροπής και της ατίμωσης που αυτό έφερε στην οικογένεια. 2. Ο θάνατος της θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αν είχε καταστεί δυνατόν να: 4
Η σοβαρή κατάσταση της Shefilea να ληφθεί σοβαρά υπόψη και να ενεργοποιήσει νωρίτερα οργανισμούς όπως η κοινωνική υπηρεσία και τον νοσοκομείο. Η Shefilea να είχε λάβει υποστήριξη από μία ομάδα όπως μία ΜΚΟ εθνικών μειονοτήτων για να ζητήσει βοήθεια από συγκεκριμένες υπηρεσίες και να το δραπετεύσει από το σπίτι της μόνιμα. Οι φίλοι της ή η οικογένεια ή μέλη της κοινότητάς της είχαν αναφέρει τα προβλήματα της Shefilea s σε αρμόδιους φορείς και είχαν προτρέχει και υποστηρίξη την Shefilea να ζητήσει βοήθεια. 5