ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 20 05 2008 Γ Τάξη Ηµερήσιου Γενικού Λυκείου Α. Ο δοκιµιογράφος Γ. Σεφέρης πραγµατεύεται την αναγκαιότητα της παράδοσης σε συλλογικό και ατοµικό επίπεδο, επικαλούµενος προσωπικές εµπειρίες. Χαρακτηρίζει την Ελλάδα ως σταυροδρόµι, γι αυτό επηρεάζεται εύλογα από τα ανατολικά και δυτικά ρεύµατα. Μολονότι δεν εθελοτυφλεί στα ελαττώµατα της ελληνικής παράδοσης, δηλώνει ότι πιστεύει σε αυτή γιατί, ως σηµείο αναφοράς, ενισχύει το αίσθηµα συλλογικότητας και την αίσθηση αυθυπαρξίας. Στη συνέχεια, διαφωνεί µε την άποψη για εγκατάλειψη της παράδοσης ως συνόλου παρωχηµένων επιρροών του παρελθόντος, που αδυνατεί να συνδράµει στην τεχνοκρατική πρόοδο του σύγχρονου βασανισµένου ατόµου. Τέλος, υποστηρίζει ότι η άποψη αυτή αποτελεί απόρροια απελπισίας και πανικού, γεγονός που διαταράσσει την ισορροπηµένη και ασφαλή εξέλιξη του ατόµου. (95 λέξεις) Β 1. Η παράδοση αποτελεί το «όχηµα» µέσω του οποίου κάθε άνθρωπος µαθαίνει τις συσσωρευµένες γνώσεις των προγόνων του. Εντούτοις, η στροφή στην παράδοση δεν πρέπει να µετατραπεί σε αναχρονισµό και αντιδραστικότητα, αλλά να αντιµετωπιστεί µε κριτική διάθεση και σεβασµό. Παρόλα τα λάθη του παρελθόντος, ο άνθρωπος δύναται να εκµεταλλευτεί τις παραδοσιακές µορφές ζωής, ώστε να εντοπίσει τα αίτια και ενδεχοµένως την επίλυση πολλών σύγχρονων κοινωνικών θεµάτων. Συνεπώς, µε την αξιοποίηση της πνευµατικότητας που διακρίνει την παράδοση, αποκλείεται η υποδούλωση του ατόµου και ενδυναµώνεται η εθνική του συνείδηση. (85 λέξεις) Β 2. α) 1. «Μου έδωσε τη δύναµη της µοίρας µου να ιδώ». 2. «Μου φαίνεται πως για την αξία του ανθρώπου».
Β 2. β) 1. «ε µένω τυφλός στα ψεγάδια µας». 2. «µου έδωσε το συναίσθηµα πως δεν είµαι µια αδέσποτη µονάδα, ένα άχερο στ αλώνι» 3. «αυτόν τον άνθρωπο που αµφιταλαντεύεται ανάµεσα στην κατάσταση του θηρίου και την κατάσταση του ανδροειδούς». Β 3. εφευρέσεις: Οι επιστήµονες και οι πολιτικοί οφείλουν να αποκαλύπτουν την αλήθεια, όταν λαµβάνουν αποφάσεις σχετικά µε τη χρήση των εφευρέσεων. εµπειρία: Η δηµιουργική αξιοποίηση των εµπειριών συντελεί στην ασφαλή και ισορροπηµένη εξέλιξη του ατόµου. αµφιταλαντεύεται: Μολονότι αποτελούν εκδηλώσεις της ίδιας συνεχούς κοινωνικής ζωής, ο άνθρωπος αµφιταλαντεύεται ανάµεσα στην παράδοση και την πρόοδο, καθώς η µία αναφέρεται στο παρελθόν και η άλλη στο παρόν και το µέλλον. τεχνοκρατικό: Εξαιτίας της µονοµερούς στροφής του προς την τεχνοκρατική ανάπτυξη, ο άνθρωπος παραγκώνισε και αδιαφόρησε για το πνεύµα του. πανικού: Η ψευδής προειδοποίηση για τοποθέτηση βόµβας στο σχολείο προκάλεσε κατάσταση πανικού. Β 4. σταυροδρόµι: παράδροµος αποκαλυπτικές: επικάλυψη βιολογικά: νεολογισµός παράδοση: αντίδωρο υπόδικη: δικολάβος
Γ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Εκφώνηση λόγου Ε ΟΜΕΝΑ: 1) Εκδήλωση µε θέµα την παράδοση. 2) Πολλοί νέοι σήµερα έχουν αποµακρυνθεί από την παράδοση. ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ: 1) Αιτίες αποµάκρυνσης των νέων από την παράδοση σήµερα. 2) Τρόποι επανασύνδεσής τους µε αυτήν. ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ: Συνδηµότες και συνδηµότισσες, ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Πολλοί είναι αυτοί που διαµαρτύρονται στην εποχή µας για την αποκοπή της νεολαίας από το «ένδοξο παρελθόν» και τον κίνδυνο αλλοίωσης της ταυτότητάς µας, ως απότοκου της αποµάκρυνσης αυτής. Παρά την αναµφισβήτητη κινδυνολογία τέτοιων απόψεων, µε την σηµερινή µου οµιλία θα ήθελα να αναφερθώ στο υπαρκτό ζήτηµα της ελλειµατικής σχέσης των νέων µε την παράδοσή τους καθώς και των τρόπων που αυτή θα µπορούσε να αποκατασταθεί οµαλά. Α ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Στην κοινωνία του υλικού ευδαιµονισµού και της µονόδροµης ανάπτυξης της τεχνολογίας κυριαρχεί η χρησιµοθηρική αντίληψη της ζωής. Σ αυτό το πλαίσιο η παράδοση αντιµετωπίζεται ως τροχοπέδη στους ραγδαίους ρυθµούς εξέλιξης που επιβάλλει η αναπτυγµένη κοινωνία. Μέσω της διαδικασίας της παγκοσµιοποίησης και ειδικότερα των Μαζικών Μέσων Ενηµέρωσης, τα πολιτιστικά «προϊόντα» των οικονοµικά ανεπτυγµένων χωρών επιβάλλονται στη νεολαία. Η εγχώρια παράδοση θεωρείται υποδεέστερη από αυτήν και δεν καλλιεργείται ανάλογα. Πολλές φορές οι ίδιοι οι νέοι αντιµετωπίζουν µουσειακά και τυπικά το παρελθόν απόκτηση επιφανειακής γνώσης, µε αποτέλεσµα να χάνεται η ουσία, η ζωή που υπάρχει µέσα του. Οι ίδιοι οι νέοι λόγω της ιδιαίτερης ιδιοσυγκρασίας τους
επαναστατικό πνεύµα, ριζική απόρριψη καθιερωµένων σχηµάτων ως αντιδραστικών αρνούνται την επαφή µε αυτήν. Η ξενοµανία, απόρροια και του τεχνοκρατικού χαρακτήρα της παιδείας µας, οδηγεί στην άκριτη αποδοχή ξένων στοιχείων και την απόρριψη όλων των παραδοσιακών. Επιπλέον, ο τεχνοκρατικός χαρακτήρας της παιδείας προσανατολισµένος στις παραγωγικές ανάγκες της χώρας βάζει στο περιθώριο άλλους στόχους, όπως η επαφή µε την πολιτιστική κληρονοµιά. Εξάλλου το υπερφορτωµένο σχολικό πρόγραµµα δεν αφήνει ιδιαίτερα χρονικά περιθώρια για ενασχόληση µε πολιτιστικές δραστηριότητες. Προοδοπληξία η άκριτη αποδοχή κάθε νέου στοιχείου και η απόρριψη κάθε παραδοσιακού, µε την ιδέα ότι αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για την πρόοδο. Με την υιοθέτηση όµως µιας τέτοιας στάσης δε µπορεί να κατανοηθεί και να ερµηνευτεί το παρόν, αµβλύνεται η εθνική συνείδηση και επέρχεται η πολιτιστική αλλοίωση. Β ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Συνειδητοποίηση της αξίας της παράδοσης από τους ίδιους τους νέους µέσω κριτικής προσέγγισής της και όχι ηρωποίησης του παρελθόντος. Προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι η βαθιά γνώση που δεν επιτυγχάνεται παρά µόνο µε την παιδεία και συνεπάγεται την αξιολόγηση των παραδοσιακών στοιχείων, της λειτουργικότητάς τους στην σύγχρονη εποχή. Η στάση προς την παράδοση όχι µόνο αντικείµενο ατοµικής µέριµνας αλλά και αντικείµενο συλλογικής µέριµνας. Η πολιτεία οφείλει µέσω ριζικού αναπροσανατολισµού της παιδείας να δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για µια ουσιαστική επαφή της νεολαίας µε αυτήν (πραγµατοποίηση εκδηλώσεων µε πνευµατικούς ανθρώπους, εισαγωγή και επέκταση µαθηµάτων που αφορούν την εθνική αυτογνωσία όπως λαογραφία, νεοελληνική τέχνη θέατρο, επίσκεψη σε µουσεία, κλπ).
Θα πρέπει επιπλέον να συντηρεί και να οργανώνει καλύτερα τους τόπους που αποτελούν αναπόσπαστο κοµµάτι της εθνικής µας κληρονοµιάς (επιπλέον προσωπικό σε µουσεία και αρχαιολογικούς χώρους ώστε να µπορεί η νεολαία να τα επισκέπτεται χωρίς το άγχος του χρόνου και των µαθηµάτων). Τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης µπορούν να αναδείξουν την αξία της παράδοσης µε εκποµπές ή άρθρα λαογραφικού χαρακτήρα-πολιτιστικού περιεχοµένου, αλλά και µε την προβολή θετικών µηνυµάτων σε ώρες µεγάλης ακροαµατικότητας ή θεαµατικότητας. Οι ίδιοι οι πνευµατικοί άνθρωποι µε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους (βαθιά γνώση της ελληνικής παράδοσης και των στοιχείων που την αποτελούν κριτικό πνεύµα, διάθεση διαλόγου και σύνθεσης απόψεων) θα µπορούσαν µέσω παρεµβάσεων στη δηµόσια ζωή - διαλέξεων, αρθρογραφίας συζητήσεων- να ευαισθητοποιήσουν τους νέους στην δηµιουργική αφοµοίωση στοιχείων του παρελθόντος ως αφετηρία για την ατοµική τους πρόοδο. ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Η υιοθέτηση µίας υγιούς στάσης προς την παράδοση έχει να προσφέρει πολλά προς τον νέο άνθρωπο σε όλα τα επίπεδα. Μπορεί να µεταβιβάσει γνώσεις, συσσωρευµένη πείρα του παρελθόντος και να αποτρέψει από τη διάπραξη των ίδιων ή παραπλήσιων λαθών στο µέλλον. ΑΠΟΦΩΝΗΣΗ: Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. Αγγελική Αθανασιάδη ιοµήδης Τόλιος (φιλόλογοι)