Ελληνική Οικονομία Ενότητα 8: Έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία Ηλέκτρα Πιτόσκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας (1/2) Η ενημέρωση των φοιτητών για το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, την Καινοτομία, το Ελληνικό Σύστημα Καινοτομίας. Η ενημέρωση των φοιτητών για την εγχώρια Έρευνα και Ανάπτυξη- τους κοινωνικο - οικονομικούς παράγοντες που την καθορίζουνγια την καινοτομική επίδοση της Ελλάδας. 4
Σκοποί ενότητας (2/2) Να γνωρίζουν οι φοιτητές τους παράγοντες για επίτευξη «παραγωγής καινοτομίας» και τις προϋποθέσεις για καινοτομική πρόοδο των ελληνικών επιχειρήσεων καθώς και τις προτάσεις του ΟΟΣΑ για τη βασική έρευνα & καινοτομία. Επίσης να μάθουν για τους Διαμεσολαβητές καινοτομίας, τα Τεχνολογικά Πάρκα και τον ρόλο τους στη τοπική ανάπτυξη. 5
Περιεχόμενα ενότητας (1/2) Γενική ενημέρωση για το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον Καινοτομία: Καινοτομία Αποτύπωση Ελληνικής Περίπτωσης Ελληνικό Σύστημα Καινοτομίας Η εγχώρια Έρευνα και Ανάπτυξη- Κοινωνικο - οικονομικοί παράγοντες που την καθορίζουν- Προβληματισμοί Η μελέτη της ΓΓΕΤ για τον σκοπό που οι ελληνικές επιχειρήσεις καινοτομούν 6
Περιεχόμενα ενότητας (2/2) Η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας Παράγοντες για επίτευξη «παραγωγής καινοτομίας» Προϋποθέσεις για καινοτομική πρόοδο των ελληνικών επιχειρήσεων Προτάσεις ΟΟΣΑ για τις κατευθύνσεις που πρέπει να έχει η βασική έρευνα & η καινοτομία στην Ελλάδα Διαμεσολαβητές καινοτομίας, Τεχνολογικά Πάρκα και ο ρόλος τους στη τοπική ανάπτυξη 7
Το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον
Ένας πιο σύνθετος επιχειρησιακός κόσμος (1/2) Το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει αλλάξει την φύση της επιχείρησης στον πυρήνα της Χιλιάδες στρατηγικές συμμαχίες και συνεργασίες διαμορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια Εκατοντάδες επιχειρήσεις δήλωσαν πτώχευση, και τα επιτόκια έπεσαν στο χαμηλότερο επίπεδο μέσα σε πενήντα έτη Μείωση μεγέθους, βελτιστοποίηση μεγέθους, ανασχεδιασμός και αμέτρητες εξαγορές και πτωχεύσεις άλλαξαν μόνιμα το εταιρικό τοπίο 9
Ένας πιο σύνθετος επιχειρησιακός κόσμος (2/2) Χιλιάδες εταιρίες διεθνοποιήθηκαν και ακόμη περισσότερες συγχωνεύτηκαν τα τελευταία δύο χρόνια. Χιλιάδες ευημέρησαν και ακόμη περισσότερες απέτυχαν Πολλοί κατασκευαστές έγιναν προμηθευτές ηλεκτρονικού εμπορίου και πολλές αντίπαλες εταιρίες έγιναν συνεργάτες Τα μακροπρόθεσμα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα διαβρώθηκαν και τα νεώτερα διαμορφώθηκαν Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που απασχολούν τις οργανώσεις όλων των μεγεθών είναι σήμερα μεγαλύτερες από κάθε άλλη φορά. 10
Οι παγκόσμιοι παράγοντες επηρεάζουν ουσιαστικά όλες τις στρατηγικές αποφάσεις Το να κάνεις τις επιχειρήσεις παγκόσμιες έχει γίνει μια ανάγκη, παρά μια πολυτέλεια στις περισσότερες βιομηχανίες Σχεδόν όλες οι στρατηγικές αποφάσεις σήμερα επηρεάζονται από τα παγκόσμια ζητήματα και τις ανησυχίες. Υπάρχει ουσιαστικά μια νέα σφαιρική κάλυψη σε κάθε κεφάλαιο καθώς αυξάνεται η αλληλεξάρτηση μεταξύ των χωρών & των επιχειρήσεων παγκοσμίως Το να κάνεις τις επιχειρήσεις παγκόσμιες είναι πολύ πιο επικίνδυνο και πιο σύνθετο από ποτέ 11
Το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι ένα ζωτικής σημασίας στρατηγικό διοικητικό εργαλείο Σχεδόν όλα τα προϊόντα μπορούν τώρα να αγοραστούν μέσω του διαδικτύου Το ηλεκτρονικό εμπόριο από επιχείρηση -σε επιχείρηση από το ηλεκτρονικό εμπόριο από επιχείρηση- σε καταναλωτή Η εσπευσμένη χρήση του διαδικτύου να συγκεντρώνει, να αναλύει, να στέλνει και να λαμβάνει πληροφορίες έχει αλλάξει τον τρόπο που λαμβάνονται οι στρατηγικές αποφάσεις Εκατομμύρια επιχειρήσεις έχουν καθιερώσει τις περιοχές World Wide Web και διευθύνουν το ηλεκτρονικό εμπόριο διεθνώς. 12
Η συντήρηση του φυσικού περιβάλλοντος είναι ένα ζωτικής σημασίας στρατηγικό ζήτημα Οι χώρες παγκοσμίως έχουν θεσπίσει νόμους για να περιορίσουν τις εταιρίες από τη μόλυνση των ρευμάτων, των ποταμών, του αέρα, του εδάφους, και της θάλασσας Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες είναι ένα νέο σημείο που περιέχεται στις πολιτικές και τις πρακτικές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου Καταγράφονται στρατηγικές προσπάθειες των επιχειρήσεων και των χωρών να συντηρήσουν το φυσικό περιβάλλον Ο σεβασμός του φυσικού περιβάλλοντος έχει γίνει μια σημαντική ανησυχία για τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία. 13
Επιχειρηματική δραστηριότητα & τεχνολογία Η Τεχνολογία και ο επιχειρηματίας είναι συνοδοιπόροι Η τεχνολογία είναι το όχημα ή ο στόχος της επιχειρηματικής δραστηριότητας Με τη συνδρομή της τεχνολογίας η επιχείρηση οργανώνεται και λειτουργεί αποτελεσματικά, παράγοντας προϊόντα και αναπαράγοντας τεχνολογία Μέσα από τη διάχυση της τεχνολογίας, αυξάνει η παραγωγή και παρέχεται η δυνατότητα χρήσης των προϊόντων από μεγαλύτερες μάζες πολιτών. Η τεχνολογία έκανε δυνατή τη μαζική παραγωγή, τις οικονομίες κλίμακας, τη συμπίεση του κόστους και τη δυνατότητα προσέγγισης του καταναλωτή 14
Εφεύρεση- Καινοτομία Η εφεύρεση είναι μια ανακάλυψη και η καινοτομία μια πραγμάτωση. Έτσι, ως εφεύρεση ορίζεται η δημιουργική διαδικασία ή η εξέλιξη ενώ ως καινοτομία η πραγμάτωση και επιρροή αυτών των διαδικασιών εξελίξεων στις κοινωνίες και τις αγορές Διαφορά Εφεύρεσης και Καινοτομίας: Εφεύρεση είναι η δημιουργία ή ανάπτυξη νέων προϊόντων, υπηρεσιών ή ιδεών, ενώ η καινοτομία είναι η δημιουργία ενός εμπορεύσιμου προϊόντος από μία εφεύρεση. 15
Καινοτομία (1/2) Η καινοτομία προέρχεται από το λατινικό innovare: που σημαίνει να κάνεις κάτι καινούριο. Ο Chris Freeman αναφέρει: Η βιομηχανική καινοτομία περιλαμβάνει τεχνικό σχεδιασμό, κατασκευή, διοικητικές και εμπορικές δραστηριότητες που σχετίζονται με το μάρκετινγκ λίγων (ή βελτιωμένων) προϊόντων ή με την πρώτη εμπορική χρήση μιας νέας (ή βελτιωμένης) διαδικασίας ή εξοπλισμού. Ο Paul Gardiner επισημαίνει: καινοτομία δε σημαίνει μόνο την εμπορευματοποίηση ενός σημαντικού πλεονεκτήματος στο ανώτατο επίπεδο τεχνικής (ριζική καινοτομία), αλλά συμπεριλαμβάνει επίσης και την εκμετάλλευση ακόμη και μικρής-κλίμακας αλλαγών στο τεχνολογικό know-how (μια βελτίωση ή σταδιακή καινοτομία) 16
Καινοτομία (2/2) Ο Peter Drucker τονίζει: Καινοτομία είναι το ειδικό εργαλείο των επιχειρηματιών, μέσω του οποίου εκμεταλλεύονται την αλλαγή σαν μια ευκαιρία για μια διαφορετική δραστηριότητα ή υπηρεσία. Είναι δυνατό να παρουσιαστεί σαν μια πειθαρχία, είναι δυνατό να μαθευτεί, είναι δυνατό να εξασκηθεί. Ο Paul Michael Porter αναφέρει: Οι εταιρείες αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω ενεργειών καινοτομίας. Προσεγγίζουν την καινοτομία στην ευρύτερή της έννοια, η οποία περιλαμβάνει τις νέες τεχνολογίες και τον νέο τρόπο για να κάνουμε πράγματα." 17
Ο όρος Καινοτομία (1/2) Ο όρος Καινοτομία μπορεί να αναφέρεται: Στη διαδικασία μετατροπή μιας ιδέας σε εμπορεύσιμο προϊόν ή σε υπηρεσία. Σε μια νέα μορφή οργάνωσης της επιχείρησης. Σε μια νέα ή βελτιωμένη λειτουργική μέθοδο παραγωγής. Σε ένα νέο τρόπο παρουσίασης ενός προϊόντος (design, marketing) ή ακόμη. Σε μια νέα μέθοδο παροχής υπηρεσιών. 18
Ο όρος Καινοτομία (2/2) Ο όρος Καινοτομία μπορεί να αναφέρεται (Συνέχεια): Στο σχεδιασμό και στην κατασκευή νέου βιομηχανικού εξοπλισμού. Στην υλοποίηση ενός έργου με νέο τρόπο διαχείρισης. Ή να υποδηλώνει ένα νέο τρόπο σκέψης για την αντιμετώπιση μιας κατάστασης ή ενός προβλήματος (πράσινη βίβλος της εε για την καινοτομία). 19
Το φάσμα της αλλαγής για καινοτομία (1/2) Αλλαγές Παραδείγματα Πρόσθετη βελτίωση σε προϊόν, μέθοδο ή σύστημα. Νέο συστατικό, μέθοδος ή τεχνική σε ένα μεγαλύτερο σύστημα Νέο προϊόν για υπάρχουσα αγορά Καλύτερο χρώμα ή απόδοση σε μια λάμπα φθορισμού. -Νέος, χαμηλότερου κόστους καταλύτης. - Βελτιωμένος επεξεργαστής κειμένου Πλαστικός κάδος πλυντηρίου - Σύντηξη αντί για σύνδεση των μερών μηχανής αεριωθούμενου. - Αυτοματοποιημένος έλεγχος του σύρματος πυρακτώσεως Δίσκος μουσικής compact(cd) Έγχρωμη τηλεόραση 20
Το φάσμα της αλλαγής για καινοτομία (2/2) Αλλαγές Παραδείγματα Ριζικά νέα μέθοδος παραγωγής Μέθοδος παραγωγής γυαλιού του Pilkington - Πολυαιθυλένιο χαμηλής πίεσης Νέο προϊόν για νέα αγορά Σιλικόνες -Προσωπικοί υπολογιστές - Συσκευές video Νέα συστήματα Εντελώς νέα δυνατότητα Δορυφορικές επικοινωνίες -Radar τύπου Doppler για μετεωρολογικές μετρήσεις - Επικοινωνίες με οπτικές ίνες -Κρατήσεις εισιτηρίων με ηλεκτρονικό υπολογιστή Φωτοαντίγραφα με ξηρογραφία -Στιγμιαία φωτογραφία -β-αναστολείς για την υπέρταση του αίματος -Ιντερλευκίνη-2 -Δορυφορική παρακολούθηση 21
Καινοτομία Αποτύπωση Ελληνικής Περίπτωσης Η δομή του Ελληνικού Συστήματος Καινοτομίας γνώρισε σημαντικές αλλαγές τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ενώ πολλά από τα συστατικά στοιχεία του έχουν προστεθεί μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα. Αντίθετα, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι δομές είναι περισσότερο ώριμες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα ελληνικά περιφερειακά πανεπιστήμια, τα περισσότερα από τα οποία ιδρύθηκαν ή έφτασαν σε φάση ανάπτυξής μετά το 1980. Επιπρόσθετα, οι ενδιάμεσοι φορείς που αποτελούν το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη βασική έρευνα και τις επιχειρήσεις άρχισαν να αναπτύσσονται μόλις τη δεκαετία του 1990. 22
Ελληνικό Σύστημα Καινοτομίας (1/4) 23
Ελληνικό Σύστημα Καινοτομίας (2/4) Τις δύο αυτές δεκαετίες το κράτος ανέλαβε την πρωτοβουλία για τη συμπλήρωση των σημαντικών κενών που παρουσίαζε το σύστημα, ιδιαίτερα σε μηχανισμούς σύνδεσης της έρευνας με τους υπόλοιπους φορείς της οικονομίας. Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε ήταν top- down και βασίστηκε κυρίως στην αντιγραφή πρακτικών που είχαν εφαρμοστεί σε άλλες, ευρωπαϊκές κυρίως, χώρες. 24
Ελληνικό Σύστημα Καινοτομίας (3/4) Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην προσπάθεια αυτή ήταν ελάχιστη, είτε γιατί δεν εκδηλώθηκε πραγματικό ενδιαφέρον, είτε γιατί κυριάρχησε η λογική ότι καθετί που σχετίζεται με την έρευνα ήταν αρμοδιότητα της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας. Παράλληλα, ο δημόσιος χαρακτήρας των δομών αυτών ευνόησε την ανάπτυξη κουλτούρας και πρακτικών που απέχουν από τις αντίστοιχες του ιδιωτικού τομέα 25
Ελληνικό Σύστημα Καινοτομίας (4/4) Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν δομές εσωστρεφείς που έμειναν περισσότερο κοντά στα δημόσια ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια και πολύ λιγότερο στη βιομηχανία, στην οποία και θα έπρεπε να προσφέρουν υπηρεσίες ενδυνάμωσης της καινοτομικής τους δράσης. Η Ελλάδα, δυστυχώς, κατέχει τα χαμηλότερα ποσοστά σε βασική έρευνα και αποδοτικότητα καινοτομίας σε ευρωπαϊκή κλίμακα 26
Κοινωνικο -οικονομικοί παράγοντες (1/3) Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας έχει κυρίως βασιστεί στη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας από το εξωτερικό Η εγχώρια Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Επιπρόσθετα, τα υπάρχοντα εθνικά Ιδρύματα και Ινστιτούτα Έρευνας και Τεχνολογίας αδυνατούν να προσφέρουν τα απαιτούμενα επίπεδα βασικής έρευνας τόσο για το δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα 27
Κοινωνικο -οικονομικοί παράγοντες (2/3) Η ελληνική οικονομία κυριαρχείται από μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, που διοικούνται συνήθως από τον ιδιοκτήτηεπιχειρηματία. Μ αυτόν το τρόπο η πλειοψηφία των καινοτομικών δραστηριοτήτων αποτελεί απόρροια πρωτοβουλιών του ίδιου του ιδιοκτήτη ή μιας μικρής διοικητικής ομάδας, και όχι στρατηγικές επιλογές οργανωμένων τμημάτων Ε&Α και μάρκετινγκ ή αποτέλεσμα υποστηρικτικών προγραμμάτων της Πολιτείας Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υποδομής σε θέματα νομοθεσίας, δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, επάρκειας επιστημονικού προσωπικού, καθώς και ξεπερασμένων συστημάτων εκπαίδευσης που δε συνδέονται με τις ανάγκες της αγοράς. 28
Κοινωνικο -οικονομικοί παράγοντες (3/3) Ταυτόχρονα, η πολύ χαμηλή γεωγραφική και διαεπιχειρησιακή κινητικότητα του επιστημονικού προσωπικού εμποδίζει σημαντικά τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, περιορίζοντας έτσι τις εισροές για ισόρροπη καινοτομική δραστηριότητα 29
Καινοτομία στην Ελλάδα: Προβληματισμοί Η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις σε διάφορους διεθνείς δείκτες τεχνολογικής έρευνας και καινοτομίας. Μολαταύτα, η Ελλάδα σήμερα ανήκει σε εκείνη την ομάδα χωρών της ΕΕ που παρουσιάζει μια ιδιαίτερα μεγάλη αύξηση του ρυθμού επενδύσεων σε υποδομές Ε&Α. Οι υποδομές αυτές περιλαμβάνουν τη σύνθεση στοιχείων όπως: συνολική δαπάνη σε Ε&Α, αριθμός ερευνητών και κατόχων διδακτορικών διπλωμάτων, συνολική επένδυση στο εκπαιδευτικό σύστημα και στη δια βίου μάθηση, και δαπάνες που σχετίζονται με τον εκσυγχρονισμό των δημόσιων υπηρεσιών 30
Μελέτη Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (1/5) Σύμφωνα με μελέτη της ΓΓΕΤ οι ελληνικές επιχειρήσεις καινοτομούν κυρίως με σκοπό: Να δημιουργήσουν νέες αγορές. Να αυξήσουν τα μερίδια τους στις υπάρχουσες αγορές. Να βελτιώσουν την ποιότητα των τελικών προϊόντων τους. Να αυξήσουν την ευελιξία της παραγωγικής τους διαδικασίας. Να επιτύχουν μείωση του εργατικού κόστους και αύξηση της παραγωγικότητας. 31
Μελέτη Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (2/5) Αντίθετα, διαφαίνεται ότι οι επιχειρήσεις δε θεωρούν ως σημαντικά, κίνητρα καινοτομίας που σχετίζονται με την ορθολογική χρήση υλικών και ενέργειας, καθώς και με τη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 80, η ύπαρξη υψηλής φορολογίας σε συνδυασμό με τον κρατικό προστατευτισμό των ελληνικών προϊόντων (π.χ., υψηλοί δασμοί σε ξένα ανταγωνιστικά προϊόντα) οδήγησαν σε χαμηλά επίπεδα ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικών επενδύσεων σε καινοτομικά προϊόντα και υπηρεσίες 32
Μελέτη Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (3/5) Η Ελλάδα είναι περισσότερο «χρήστης» καινοτομικών τεχνολογιών που έχουν αναπτυχθεί αλλού παρά «παραγωγός» καινοτομιών, για λόγους που σχετίζονται, ανάμεσα σε άλλα: 1. Με το μέγεθος της εσωτερικής αγοράς και την τοποθέτηση της στην περιφέρεια της Ευρώπης, 2. Στην έλλειψη βιομηχανικής παράδοσης των ελληνικών επιχειρήσεων, που σημειωτέον είναι κατά βάση συγκεντρωμένες σε παραδοσιακούς κλάδους χαμηλής ή μέσης έντασης τεχνολογίας, και 3. Με μια εθνική «υποδομή» που ασφαλώς απέχει πολύ από το να θεωρείται ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και κατάλληλη για την ανάπτυξη ή υποστήριξη της καινοτομίας. 33
Μελέτη Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (4/5) Θα μπορούσε επομένως να υποστηριχθεί ότι για την τυπική ελληνική επιχείρηση, η μεταφορά τεχνολογίας αποτελεί μια περισσότερο ρεαλιστική στρατηγική επιλογή από ότι η πρωτογενής και αυτοδύναμη ανάπτυξη καινοτομίας, χωρίς φυσικά αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν (ή δεν θα υπάρξουν) πολλές περιπτώσεις παραγωγής «αυθεντικής» καινοτομίας από ελληνικές επιχειρήσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, ο σχεδιασμός και υλοποίηση πολιτικών που θα υποστηρίζουν αποτελεσματικά την «γρήγορη υιοθέτηση» (early adoption) καινοτομιών μέσω μεταφοράς τεχνολογίας, αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική παράμετρο για τον εκσυγχρονισμό και την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων. 34
Μελέτη Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (5/5) Σημαντικό ρόλο εδώ έχουν να παίξουν φορείς όπως Κέντρα Αναδιανομής Καινοτομίας και Κέντρα Τεχνομεσιτείας, που λειτουργούν ως ενδιάμεσοι ανάμεσα σε «παραγωγούς» καινοτομίας (κυρίως, αν και όχι αποκλειστικά, από το εξωτερικό) και «χρήστες» (κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις). 35
Καθοριστικοί παράγοντες Εκτός από τον σαφή στρατηγικό προσανατολισμό της Επιχείρησης προς τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, φαίνεται να είναι: Η αποτελεσματικότητα στην ενημέρωση των επιχειρήσεων για τα πλεονεκτήματα που σχετίζονται με την μεταφορά καινοτομικών τεχνολογιών Η ύπαρξη αποτελεσματικών «εργαλείων» χρηματοδότησης των ΜΜΕ που εμπλέκονται σε διαδικασίες μεταφοράς τεχνολογίας Η ύπαρξη αποτελεσματικών μηχανισμών υποστήριξης των ΜΜΕ κατά την διαδικασία μεταφοράς τεχνολογίας (π.χ. εύρεση της κατάλληλης τεχνολογίας, υποστήριξη στις διαπραγματεύσεις κ.ο.κ). 36
Παράγοντες για επίτευξη «παραγωγής καινοτομίας» Μακρο-οικονομικές πολιτικές που, συμβάλλουν στην δημιουργία σταθερού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, διευκολύνουν την πρόσβαση σε κεφάλαια, και προστατεύουν την πνευματική ιδιοκτησία. Το μέγεθος (size) του ανθρώπινου δυναμικού που απασχολείται σε δραστηριότητες Ε&Α και άλλες τεχνικές δραστηριότητες Το ύψος των επενδύσεων σε Ε&Α Τους πόρους που διατίθενται στην ανώτατη εκπαίδευση και Στο βαθμό κατά τον οποίο οι εθνικές πολιτικές ενθαρρύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις σε Καινοτομία και στην εμπορική της αξιοποίηση. 37
Προϋποθέσεις για καινοτομική πρόοδο των ελληνικών επιχειρήσεων (1/4) Η παροχή κινήτρων και γνώσεων στις επιχειρήσεις σε θέματα πωλήσεων π. χ. μέσα από ημερίδες ή έργα που θα έχουν ως αντικείμενο την ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων πώλησης και διανομής, θα συμβάλει στην αύξηση της καινοτομίας εμπορίας και κατ' επέκταση της μη τεχνολογικής καινοτομίας. Προκειμένου να αυξηθεί το ποσοστό των (τεχνολογικών) καινοτομιών που εισάγονται με επιτυχία στην αγορά από τις επιχειρήσεις της βιομηχανίας, θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις σχετικές με τον περιορισμό των παραγόντων που παρεμποδίζουν τις δραστηριότητες καινοτομίας τους. 38
Προϋποθέσεις για καινοτομική πρόοδο των ελληνικών επιχειρήσεων (2/4) Αυτό συνεπάγεται τη διαμόρφωση του κατάλληλου νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου, την εντατικοποίηση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και την ανάληψη δράσεων για την επιμόρφωση των απασχολούμενων σε θέματα που αφορούν την καινοτομία, την τεχνολογία και την αγορά Ειδικά για τις επιχειρήσεις των υπηρεσιών, θα πρέπει να επιδιωχθεί και να ενθαρρυνθεί η σύναψη περισσότερων συνεργασιών για δραστηριότητες καινοτομίας, όπως και η στο μέγιστο δυνατό βαθμό αξιοποίηση από αυτές των πηγών πληροφοριών για δραστηριότητες καινοτομίας. 39
Προϋποθέσεις για καινοτομική πρόοδο των ελληνικών επιχειρήσεων (3/4) Απαραίτητη δράση για την επίτευξη αυτού του στόχου αποτελεί η ενημέρωση των υπεύθυνων των επιχειρήσεων για τα οφέλη που αποφέρει στην καινοτομική δραστηριότητά τους η αξιοποίηση της συνεργασίας και των πληροφοριών που προέρχεται από εξωεταιρικούς φορείς Η αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις των υπηρεσιών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, προκειμένου να αντεπεξέλθουν σε μεγαλύτερο βαθμό στις δαπάνες που συνεπάγεται η ανάληψη δραστηριοτήτων καινοτομίας. Ένα τέτοιο μέτρο θα συμβάλει στην αύξηση της παραγωγής καινοτόμων προϊόντων 40
Προϋποθέσεις για καινοτομική πρόοδο των ελληνικών επιχειρήσεων (4/4) Τέλος, η ενθάρρυνση των επιχειρήσεων να αναπτύξουν δραστηριότητες ΕΤΑ στο εσωτερικό τους αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του αποθέματος γνώσεων των επιχειρήσεων που δυνητικά μπορεί να οδηγήσει στην εισαγωγή περισσότερων καινοτομιών στην αγορά. Με το μέτρο αυτό θα μειωθεί, παράλληλα, η ανάγκη των επιχειρήσεων για αγορά γνώσεων από εξωτερική ΕΤΑ. 41
Προτάσεις ΟΟΣΑ (1/3) Καθιέρωση σωστών κινήτρων για καινοτομία. Ένα από τα πλέον βασικά είναι και η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας. Σημειώνεται σχετικά πως πρέπει να επιτευχθεί ισορροπία στην ανάγκη διάχυσης της γνώσης ανάμεσα στους ερευνητικούς φορείς από την μια, και στην δυνατότητα εμπορικής εκμετάλλευσης από τον ιδιωτικό τομέα από την άλλη Διασφάλιση της δημιουργίας νέας γνώσης. Δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις τείνουν σαφώς προς την εφαρμοσμένη έρευνα, αναζητώντας τεχνολογίες που μπορούν σχετικά σύντομα να μετατραπούν σε εμπορεύσιμα προϊόντα, αποτελεί ευθύνη του κράτους να χρηματοδοτήσει την βασική έρευνα ανεξάρτητα από τον μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας που αυτή συνεπάγεται αναφορικά με τα αποτελέσματα της 42
Προτάσεις ΟΟΣΑ (2/3) Θα πρέπει η βασική έρευνα να στρέφεται προς κατευθύνσεις με υψηλές οικονομικές ή κοινωνικές προσδοκίες για επωφελή αποτελέσματα. «Συνεταιρισμοί» ανάμεσα σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί σε αυτό το πλαίσιο Αποτελεσματικότητα στις κρατικές δαπάνες για καινοτομία. Είναι σημαντικό να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα στην αξιοποίηση αυτών των πόρων μέσα από π.χ. εισαγωγή ανταγωνιστικών διαδικασιών στην επιλογή των φορέων που χρηματοδοτούνται από το κράτος 43
Προτάσεις ΟΟΣΑ (3/3) Ενίσχυση της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους φορείς του ΕΣΚ. Έχει ήδη σημειωθεί ότι η αλληλεπίδραση ανάμεσα στους βασικούς δρώντες (επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, δημόσιοι ερευνητικοί φορείς) που ασχολούνται με την καινοτομία, αποτελεί εξαιρετικά σημαντική συνιστώσα επιτυχίας ενός ΕΣΚ. Ο ΟΟΣΑ προτείνει την επανεξέταση περιορισμών στην δυνατότητα μετακίνησης ερευνητών από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα και στην διασύνδεση δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, με στόχο την μεγιστοποίηση της διακίνησης της γνώσης ανάμεσα τους 44
Επισημάνσεις για την καινοτομία ελληνικών επιχειρήσεων Ανάγκη καλλιέργειας και αξιοποίησης των δικτυώσεων ανάμεσα στις επιχειρήσεις. Οι ελληνικές επιχειρήσεις υστερούν σημαντικά έναντι αυτών από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της ΕΕ. Προτείνονται δράσεις όπως ενέργειες ευαισθητοποίησης για τα οφέλη των δικτύων, υποστήριξη start-ups σε συγκεκριμένα δίκτυα, δημιουργία κέντρων πληροφόρησης και τεχνολογικών κέντρων, 45
Επισημάνσεις για την καινοτομία ελληνικών επιχειρήσεων Οργανωτικές και διοικητικές ανεπάρκειες που φαίνεται να υπολανθάνουν της αδυναμίας ή / και αδιαφορίας των επιχειρήσεων να εμπλακούν σε καινοτομική δραστηριότητα. Προβλήματα κοινά για επιχειρήσεις που καινοτομούν, όπως η έλλειψη εξειδικευμένου δυναμικού και η έλλειψη πρόσβασης σε τεχνολογική πληροφόρηση, δεν φαίνεται να απασχολούν τις επιχειρήσεις που δεν καινοτομούν. Η χαμηλή καινοτομικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, κατά ένα σημαντικό βαθμό οφείλεται και σε ενδογενείς δυσκαμψίες και ανεπάρκειες. Κάθε προσπάθεια διαμόρφωσης ενός πλαισίου πολιτικών που θα στοχεύει στην ανάπτυξη της καινοτομίας στην Ελλάδα, θα πρέπει να θέτει ψηλά στην ατζέντα το ζήτημα του οργανωτικού και διοικητικού εκσυγχρονισμού των κατ εξοχήν φορέων καινοτομικότητας 46
Χαμηλή η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας Σε πολύ χαμηλά επίπεδα βρίσκεται η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως προκύπτει από μελέτη του ΙΟΒΕ που αποτυπώνει τη στενή σχέση μεταξύ καινοτομικότητας μιας οικονομίας και των κλάδων υψηλής τεχνολογίας. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, η σύμφωνα με το European Innovation Scoreboard 2007, περιλαμβάνεται στην ομάδα των χωρών που υστερούν αρκετά του μέσου όρου της Ε.Ε.-27. Η καινοτομική της επίδοση βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα συγκρινόμενη με τους λοιπούς εταίρους, καθώς καταλαμβάνει την 20η θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη 47
Η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας- ΙΟΒΕ (1/5) Η Ελλάδα εμφανίζει γενικά χαμηλές επιδόσεις σε τεχνολογικές καινοτομίες, αλλά υψηλότερες επιδόσεις σε μη τεχνολογικές καινοτομίες. Αναλυτικότερα, στους περισσότερους δείκτες η Ελλάδα καταλαμβάνει τις τελευταίες θέσεις, εμφανίζοντας κακή εικόνα, με εξαίρεση κυρίως τις οργανωτικού τύπου καινοτομίες. 48
Η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας- ΙΟΒΕ (2/5) Καλές σχετικά επιδόσεις περί το μέσο κοινοτικό όρο σημειώνει η Ελλάδα κυρίως σε δείκτες εισροών (απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκπαιδευτικό επίπεδο νέων, δημόσια χρηματοδότηση επιχειρήσεων για καινοτομία, ποσοστό μικρομεσαίων επιχειρήσεων με οργανωτικές καινοτομίες και πωλήσεις νέων για την επιχείρηση προϊόντων). Αντίθετα, αρνητικές είναι οι επιδόσεις στην κατηγορία της πνευματικής ιδιοκτησίας, της δια βίου μάθησης και των επιχειρηματικών δαπανών για Έρευνα και Ανάπτυξης (Ε&Α). 49
Η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας- ΙΟΒΕ (3/5) Η ανάπτυξη των κλάδων υψηλής τεχνολογίας αν και δεν μεταφράζεται αυτόματα σε αύξηση του καινοτομικού αποτελέσματος, ωστόσο μέσω των προϊόντων και των υπηρεσιών του, μπορεί να κινητοποιήσει πόρους, δεξιότητες και γνώση σε άλλους κλάδους επιτρέποντας τελικά καλύτερες καινοτομικές επιδόσεις στο σύνολο της οικονομίας. Από τα αποτελέσματα των κοινοτικών μετρήσεων (4η Κοινοτική Έρευνα για την Καινοτομία (CIS 4), σε επίπεδο κλάδων, επισημαίνεται ότι «πρωτοπόρος» τομέας στην Ελλάδα είναι ο τομέας Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Στην Ελλάδα το 35,8% των ελληνικών επιχειρήσεων είχε τεχνολογική καινοτομική δραστηριότητα, ενώ το 35,1% εισήγαγε με επιτυχία τουλάχιστον μία τεχνολογική καινοτομία στην επιχείρηση. 50
Η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας- ΙΟΒΕ (4/5) Οι περισσότερες από τις τεχνολογικά καινοτόμες ελληνικές επιχειρήσεις, παρουσίασαν καινοτομία διαδικασίας. Συγκεκριμένα, το 25,1% των επιχειρήσεων λάνσαρε κάποιο νέο προϊόν / υπηρεσία (καινοτομία προϊόντος), ενώ το 31,8% επέδειξε καινοτομία διαδικασίας. Η γνώση που οδηγεί σε καινοτομική συμπεριφορά δεν αφορά μόνο στους «συνήθεις υπόπτους», τους κλάδους δηλαδή με έντονο τεχνολογικό περιεχόμενο, αλλά είναι εξίσου έντονη και σε παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας (τρόφιμα, μη μεταλλικά ορυκτά κ.α.). Σε αυτούς τους κλάδους υπάρχει συσσωρευμένη γνώση ετών η οποία αξιοποιείται, άλλοτε με συστηματικό και άλλοτε με μη συστηματικό τρόπο, και οδηγεί σε «κρυφή καινοτομία». 51
Η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας- ΙΟΒΕ (5/5) Η καινοτομία δεν έχει αυστηρά τεχνολογικό περιεχόμενο. Σχετίζεται περισσότερο με μία ευρύτερη νοοτροπία που διέπει ένα οικονομικό σύστημα παρά μία διαδικασία τεχνολογικής αλλαγής. Η καινοτομία αυτή συνεισφέρει εξίσου στην οικονομική ανάπτυξη ακόμα και αν με βάση παραδοσιακούς δείκτες καινοτομίας (π.χ δαπάνες για Ε&Α), οι επιδόσεις τους δείχνουν φτωχές. Η θεώρηση αυτή επιτρέπει έτσι την υπόθεση ότι και άλλοι τύποι πολιτικών (π.χ. εκπαιδευτική πολιτική), έχουν εξίσου σημαντικές επιπτώσεις στην καινοτομική επίδοση. Η σύνθετη επομένως φύση της καινοτομίας επιτρέπει στις δημόσιες πολιτικές κάθε είδους να την επηρεάσουν και να διαμορφώσουν ευνοϊκές συνθήκες σε διάφορες παραμέτρους του εθνικού συστήματος καινοτομίας. 52
Μια αντιφατική εικόνα Από τη μία πλευρά οι χαμηλές επιδόσεις της Ελλάδας σε βασικούς δείκτες φανερώνουν ότι κύριες παράμετροι του Εθνικού Συστήματος καινοτομίας υστερούν σε σχέση με τις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες. Από την άλλη πλευρά σύμφωνα με τους ορισμούς που υιοθετούνται διεθνώς για την καινοτομική επίδοση των επιχειρήσεων, οι ελληνικές επιχειρήσεις εμφανίζονται να καινοτομούν. Αυτή η αντίφαση εξηγείται από τη συνήθης στρατηγική των ελληνικών επιχειρήσεων να αρκούνται στην υιοθέτηση-αφομοίωση της καινοτομίας, την υιοθέτηση ενσωματωμένης γνώσης και τεχνολογίας που αναπτύχθηκε στο εξωτερικό, χωρίς να δαπανούν πόρους στη ανάπτυξή της 53
Το κόστος καινοτομίας Ένα από τα βασικά εμπόδια στην ανάπτυξη της καινοτομίας σχετίζεται με το υψηλό κόστος της. Πράγματι, το κόστος του πειραματισμού που η διαδικασία της καινοτομίας ενέχει, η ανάγκη δέσμευσης πόρων σε δραστηριότητες με ρίσκο και χωρίς ενδεχομένως βραχυχρόνια αποτελέσματα, φαίνεται να δρα ανασταλτικά στην προώθηση της καινοτομίας στην Ελλάδα και οδηγεί τελικά σε πολιτικές επιδότησης της έρευνας. Συνεπώς η ελληνική οικονομία βασίζεται σημαντικά στη μεταφορά τεχνογνωσίας και καινοτομιών από το εξωτερικό. Το εθνικό περιβάλλον δεν φαίνεται να επιτρέπει τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την ενίσχυση της ενδογενούς καινοτομίας στην Ελλάδα, με το ελληνικό σύστημα καινοτομίας να βρίσκεται μάλλον σε πρώιμα στάδια ανάπτυξης. 54
Κλάδοι υψηλής τεχνολογίας (1/2) Ταυτόχρονα όμως στην Ελλάδα αναπτύσσονται ταχύτατα τα τελευταία χρόνια οι κλάδοι υψηλής τεχνολογίας. Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται πάνω από 26.000 επιχειρήσεις σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας με την πλειονότητα αυτών να έχει ιδρυθεί την τελευταία 15ετία ενώ και η σχετική απασχόληση παρουσιάζει σημαντική αύξηση: απασχολούν πλέον 80.000 εργαζομένους, έχοντας ενισχύσει τη συμμετοχή τους στην απασχόληση της χώρας κατά 0,22 ποσοστιαίες μονάδες. Οι κλάδοι αυτοί έχουν ενισχύσει και τη συνεισφορά τους στο ΑΕΠ (ο 3,8% του ΑΕΠ το 2006), με άξονα κυρίως όμως το εμπόριο υψηλής τεχνολογίας. 55
Κλάδοι υψηλής τεχνολογίας (2/2) Οι κλάδοι αυτοί έχουν εισέλθει σε μία φάση μεγέθυνσης και μπορούν να αποτελέσουν νέες πηγές ανάπτυξης συνολικά για την ελληνική οικονομία. Σταδιακά ξεπερνούν τις νηπιακές ασθένειες που αντιμετώπισαν και συμπορεύονται με τους αντίστοιχους κλάδους στο διεθνές περιβάλλον. Χτίζοντας σε ένα υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό παρέχουν στο ελληνικό περιβάλλον υπηρεσίες και προϊόντα αντίστοιχα με προηγμένες αγορές του εξωτερικού. Αν και αποτελούν τους πρωτοπόρους κλάδους σε όρους καινοτομίας, πολύ σημαντικότερη είναι η συνεισφορά τους στη βελτίωση της καινοτομικής επίδοσης των υπόλοιπων κλάδων της οικονομίας και της αναβάθμισης - όχι μόνο - τεχνολογικής των αντίστοιχων αγαθών και υπηρεσιών. 56
Πολιτικές καινοτομίας (1/2) Οι άμεσες πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί για την ενίσχυση της καινοτομίας είναι αρκετές και ευθυγραμμίζονται με τις κοινοτικές αντίστοιχες πολιτικές. Οι άμεσες πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί μπορεί πράγματι να στοχεύουν στη βελτίωση των εισροών, ωστόσο θα πρέπει να στραφούν και προς την επιβράβευση και ανάδειξη των εκροών από τον εθνικό αγωγό καινοτομίας. 57
Πολιτικές καινοτομίας (2/2) Αυτό που φαίνεται όμως κρίσιμο για τη σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας με τις αναπτυγμένες ευρωπαϊκές και σε αυτό το επίπεδο, είναι ένας συνολικός προσανατολισμός όλων των πολιτικών στην καινοτομία ώστε να διαμορφωθεί ένα κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον πιο «φιλικό» για την καινοτομία. Έμμεσες πολιτικές (π.χ. επιχειρηματική πολιτική, εκπαιδευτική πολιτική, κτλ) είναι εξίσου σημαντικές και θα πρέπει να υποστηρίζουν την ανάπτυξη δύο βασικών προϋποθέσεων στην ελληνική κοινωνία: την ικανότητα απορρόφησης των νέων εξελίξεων που γεννά η παγκόσμια οικονομία και τη δημιουργικότητα, την προδιάθεση δηλαδή για διαμόρφωση νέων λύσεων με βάση αυτή τη γνώση. 58
Διαμεσολαβητές καινοτομίας
Διαμεσολαβητές καινοτομίας - Περιγραφή Βασικός σκοπός τους είναι η διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή μέσα από ενέργειες όπως: η εμπορική αξιοποίηση κάθε είδους προϊόντος ή υπηρεσίας που προέρχεται από ερευνητικούς ή ακαδημαϊκούς φορείς, η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, η συμβολή στη δημιουργία ή/και υποστήριξη τεχνοβλαστών (spin-off) εταιριών. 60
Τι είναι μια Spin Off; Μια νέα εταιρία που συστήνεται για την εμπορική εκμετάλλευση πνευματικής ιδιοκτησίας του Πανεπιστημίου με συμμετοχή ατόμων που συνεισέφεραν στην δημιουργία της πνευματικής ιδιοκτησίας. 61
Αρμοδιότητες Διαμεσολαβητών (1/3) Χαρτογράφηση των υφιστάμενων αναγκών της αγοράς σε προϊόντα και υπηρεσίες έντασης γνώσης που ποικίλουν ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή που βρίσκεται το κάθε Γραφείο Διαμεσολάβησης. Μεθοδική και συνεχής πληροφόρηση του επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού του ιδρύματος που ανήκει ή συνεργάζεται ο διαμεσολαβητής Καινοτομίας, για πιθανές συνεργασίες με τρίτους με σκοπό την εμπορική αξιοποίηση ή χρηματοδότηση των παραγόμενων επιστημονικών και τεχνικών αποτελεσμάτων. 62
Αρμοδιότητες Διαμεσολαβητών (2/3) Εντοπισμό εμπορικά αξιοποιήσιμων ερευνητικών και τεχνολογικών αποτελεσμάτων. Ανάληψη ενεργειών προσέγγισης προς τους ενδιαφερόμενους χρήστες και αντίστροφα. Ανάπτυξη και συντήρηση ενός αξιόπιστου μηχανισμού εντατικής ενημέρωσης/ πληροφόρησης μεταξύ αγοράς και φορέα που εκπροσωπούν Μάρκετινγκ και προβολή προϊόντων και υπηρεσιών του ερευνητικού φορέα. Εντοπισμό εκείνων των παραγωγικών φορέων και επιχειρήσεων όπως και των αναγκών τους που είναι δυνατόν να αφομοιώσουν και να αξιοποιήσουν ερευνητικά αποτελέσματα και υπηρεσίες 63
Αρμοδιότητες Διαμεσολαβητών (3/3) Εντοπισμό των εργαστηρίων που μπορούν να παρέχουν εξειδικευμένες υπηρεσίες Γενικότερη συνεργασία με παρεμφερείς φορείς Ανάληψη ενεργειών και κοινών δράσεων, για τη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή, μέσω της δημιουργίας παράλληλων ομάδων Διαμεσολαβητών Καινοτομίας (clusters of Liaison offices) Ανάπτυξη πρωτοβουλιών για τη δημιουργία δικτύου ενημέρωσης-προβολής 64
Φορείς Τεχνολογικά Επιστημονικά Πάρκα Θερμοκοιτίδες ΚΕΤΑ BICS Γραφεία Διαμεσολάβησης Πανεπιστημίων, ΤΕΙ, Ερευνητικών Ιδρυμάτων & Ινστιτούτων 65
Τεχνολογικά Επιστημονικά Πάρκα Τα Επιστημονικά Τεχνολογικά Πάρκα (ΕΤΕΠ) αποτελούν ένα θεσμό ο οποίος αναπτύχθηκε μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο αρχικά στις ΗΠΑ και στην συνέχεια στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Τα πρώτα μεγάλα Τεχνολογικά Πάρκα δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 50 στο Stanford (1951) και τη Βόρεια Καρολίνα (Research Triangle Park, 1959). Στη συνέχεια ακολούθησε η Βοστόνη, λόγω της παρουσίας του ΜΙΤ και των άλλων διεθνούς φήμης ερευνητικών ιδρυμάτων και μεγάλων επιχειρήσεων καθώς και άλλες περιοχές των ΗΠΑ (Τέξας, Ν. Υόρκη κ.α.) 66
Ευρωπαϊκό Τεχνολογικό Πάρκο Στην Ευρώπη, το πρώτο Τεχνολογικό Πάρκο δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 60 στη Μ. Βρετανία (Cranfield, 1968) ενώ στη δεκαετία του 70 δημιουργήθηκαν τα ΕΤΕΠ στο Κέιμπριτζ (1972) και το Εδιμβούργο (1974). Στις αρχές του 70 δημιουργήθηκε στη Κυανή Ακτή (Γαλλία) η μεγαλύτερη Τεχνόπολη της Ευρώπης, το γνωστό Sofia-Antipolis. Τη στιγμή αυτή φιλοξενεί περισσότερες από 1300 επιχειρήσεις, 4 πανεπιστήμια και πάνω από 25000 εργαζόμενους. Στη δεκαετία του 80, άρχισε η δημιουργία ΕΤΕΠ και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Μετά τη δεκαετία του 90, άρχισε η ανάπτυξη ΕΤΕΠ και στην Ινδία και την Κίνα. Σήμερα λειτουργούν περισσότερα από 600 ΕΤΕΠ στον κόσμο 67
Ελλάδα & Τεχνολογικά Πάρκα (1/2) Τα πρώτα ΕΤΕΠ που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του 90 με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας (ΙΤΕ) ήταν το Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης (Ηράκλειο), το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών και το Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης. Λίγο αργότερα δημιουργήθηκε το ΕΤΕΠ «Λεύκιππος» από το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» στην Αθήνα, το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου από το ΕΜΠ, το Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλίας στο Βόλο και το Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Ιωαννίνων 68
Ελλάδα & Τεχνολογικά Πάρκα (2/2) Με συγχρηματοδότηση του Προγράμματος «ΕΛΕΥΘΩ» (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα) δημιουργήθηκαν ιδιωτικές Θερμοκοιτίδες Επιχειρήσεων, ενώ υπάρχουν σε εξέλιξη ιδιωτικές πρωτοβουλίες για τη δημιουργία Τεχνολογικών Πάρκων στην περιοχή της Αττικής και στη Θεσσαλονίκη. Όλα τα υφιστάμενα Ελληνικά ΕΤΕΠ δημιουργήθηκαν με κρατική πρωτοβουλία σε συνεργασία με ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα και τη ΓΓΕΤ (www.gsrt.gr) 69
Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Τεχνολογικών Πάρκων (International Association of Science Parks, IASP, www.iasp.ws), Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο είναι μια πρωτοβουλία που: Έχει ισχυρούς δεσμούς με Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα Έχει σχεδιαστεί με σκοπό να ενθαρρύνει τη δημιουργία και ανάπτυξη επιχειρήσεων έντασης γνώσης που στεγάζονται στις εγκαταστάσεις του Υποστηρίζει τη μεταφορά τεχνολογίας, την επιχειρηματικότητα και την τοπική ανάπτυξη. Διοικείται από μια μικρή ομάδα ειδικών 70
Επιστημονικά Τεχνολογικά Πάρκα (1/2) Στα ΕΤΕΠ συνήθως εγκαθίστανται φορείς όπως Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Ιδρύματα και Ινστιτούτα, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις και φορείς υποστήριξης και μεταφοράς τεχνολογίας. Τα ΕΤΕΠ παρέχουν υψηλού επιπέδου εξειδικευμένες υπηρεσίες όπως: 1. Υποδομές και υπηρεσίες Θερμοκοιτίδας (χώροι γραφείων και εργαστηρίων, γη κλπ) 2. Κοινόχρηστες υπηρεσίες όπως τηλεπικοινωνιακή υποδομή, δίκτυα, συνεδριακοί χώροι, βιβλιοθήκη, εστιατόριο κλπ 3. Δικτύωση με ερευνητικά εργαστήρια και πρόσβαση σε μεγάλες υποδομές 71
Επιστημονικά Τεχνολογικά Πάρκα (2/2) 4. Διεθνή δικτύωση με επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα, φορείς κλπ 5. Συμβουλευτικές υπηρεσίες (πρόσβαση σε χρηματοδότηση, κατάρτιση, επιχειρηματικός σχεδιασμός και ανάπτυξη, μάρκετινγκ, διεθνή δικτύωση κλπ) 6. Μεταφορά Τεχνολογίας και Καινοτομίας και Διαχείριση Διανοητικής Ιδιοκτησίας 72
Ο ρόλος των ΕΤΕΠ στη τοπική ανάπτυξη (1/2) Τα ΕΤΕΠ θεωρούνται μηχανισμοί μεταφοράς τεχνολογίας και εργαλεία περιφερειακής ανάπτυξης, επειδή υποκινούν τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας, υποστηρίζουν την επιχειρηματικότητα και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Η επιτυχία ενός ΕΤΕΠ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο που θα ενσωματώσει και ολοκληρώσει τα χαρακτηριστικά της περιοχής που βρίσκεται και θα αξιοποιήσει τις υφιστάμενες δυνατότητες 73
Ο ρόλος των ΕΤΕΠ στη τοπική ανάπτυξη (2/2) Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει ένα ευνοϊκό πλαίσιο το οποίο περιλαμβάνει: Σύγχρονο θερμικό και φορολογικό σύστημα που να παρέχει κίνητρα. Υποδομές υψηλής ποιότητας (μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια κλπ). Εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που να μετακινείται. Υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής στην περιοχή. Ενεργό ρόλο των τοπικών παραγόντων (επιχειρήσεων, φορέων, κοινωνίας). 74
Παράδειγμα 1ο Το Επιστημονικό Πάρκο του Cambridge, (www.cambridge-science-park.com), κατάφερε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που παρέχονται από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της περιοχής και με την υποστήριξη τοπικών φορέων, να προσελκύσει μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας, δημιουργώντας νέες μόνιμες ποιοτικές θέσεις εργασίας 75
Παράδειγμα 2ο Η πόλη Linkoping της Σουηδίας, όπου το Πανεπιστήμιο σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, έχουν δημιουργήσει 2 Τεχνολογικά Πάρκα (Mjardevi & Berzelius) ενώ έχουν ιδρυθεί περισσότερες από 200 νέες επιχειρήσεις με περίπου 5000 εργαζόμενους. Στους φοιτητές παρέχεται κατάρτιση στην επιχειρηματικότητα, και στους απόφοιτους κίνητρα και καθοδήγηση για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων (www.liu.se/org.cie). Σημαντικό ρόλο στην αναπτυξιακή αυτή πρωτοβουλία έπαιξαν και παίζουν οι μεγάλες τοπικές επιχειρήσεις (π.χ. Saab, Volvo, Ericsson). 76
ΕΤΕΠ σε παγκόσμια κλίμακα Τα ΕΤΕΠ σε παγκόσμια κλίμακα, θεωρούνται ότι έχουν ένα ποσοστό επιτυχίας περίπου 50 % με χρόνο αξιολόγησης τους περίπου 15 χρόνια. Το γενικό συμπέρασμα πάντως είναι ότι δεν έχουν αναπτυχθεί ισχυροί δεσμοί με τις τοπικές κοινωνίες (υπάρχουν εξαιρέσεις), αλλά η συμβολή τους στην ενίσχυση της καινοτομικής συμπεριφοράς των επιχειρήσεων καθώς και στην αύξηση της βιωσιμότητας τους και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας είναι σημαντική. 77
Ελλάδα & ΕΤΕΠ Στην Ελλάδα, υπάρχει η εντύπωση ότι τα ΕΤΕΠ δεν είναι επιτυχημένα (υπάρχουν επιτυχημένες επιχειρήσεις π.χ. η FORTHnet στο Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης). Όμως, ο χρόνος λειτουργίας τους είναι σχετικά μικρός, ενώ υπάρχουν και άλλες εγγενείς αδυναμίες όπως κενά στο θεσμικό πλαίσιο όσον αφορά στην αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης από τα Πανεπιστήμια, έλλειψη μηχανισμών χρηματοδότησης νέων επιχειρήσεων (Business Angels, Venture Capital), έλλειψη ενδιάμεσων φορέων, περιορισμένη ζήτηση τεχνολογικών υπηρεσιών από τις τοπικές επιχειρήσεις και δυσκολία προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. 78
Επιστημονικό Πάρκο Πατρών Α.Ε. (ΕΠΠ) Ιδρύθηκε το 1989 ως Τεχνολογικό Πάρκο Πατρών Α.Ε. με κύριο μέτοχο το Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας/ Ερευνητικό Ινστιτούτο Χημικής Μηχανικής και Χημικών Διεργασιών Υψηλών Θερμοκρασιών (ΙΤΕ/ΕΙΧΗΜΥΘ). Το 1992 παίρνει την παρούσα ονομασία του, ενώ το 1998 περατώθηκαν οι εργασίες ανέγερσης των κτιρίων του στο Πλατάνι Πατρών. Ο μόνος μέτοχός του τώρα είναι το Ελληνικό Δημόσιο (εποπτευόμενο από το Υπουργείο Ανάπτυξης, 2001). 79
Σκοπός Το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών A.E. είναι ένας "ειδικής δομής" οργανισμός δημιουργίας μηχανισμών και παροχής υπηρεσιών. Πρωταρχικός του στόχος είναι η "ανάδειξη" καινοτομικών - τεχνολογικών μονάδων και επιχειρήσεων. Προσπαθεί να συμβάλλει στη δημιουργία, λειτουργία και ανάπτυξη μονάδων και επιχειρήσεων που βασίζονται στην τεχνογνωσία και την καινοτομία, για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους. Η λειτουργία τέτοιων μονάδων αποσκοπεί στη γρήγορη μετατροπή των αποτελεσμάτων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (Ε&ΤΑ) σε επιχειρηματική επιτυχία. 80
Αναλυτικότεροι σκοποί (1/3) Η ολοκλήρωση καινοτόμων ιδεών, προϊόντων, υπηρεσιών, διαδικασιών καθώς και η επιχειρηματική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας. Η εποικοδομητική σύνδεση των Οργανισμών Παραγωγής Γνώσης (ΟΠΓ) με τις Επιχειρήσεις, κυρίως, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (ΠΔΕ). Η ανάπτυξη, ανανέωση και διεύρυνση του φάσματος των προϊόντων και των υπηρεσιών, καθώς και των μεθόδων παραγωγής, εφοδιασμού και διανομής σε συνεργαζόμενες επιχειρήσεις και φορείς. 81
Αναλυτικότεροι σκοποί (2/3) Η εισαγωγή νέων μεθόδων οργάνωσης και διαχείρισης των επιχειρήσεων. Η απόκτηση νέων γνώσεων και η διάδοσή τους, καθώς και η παροχή πάσης φύσης υπηρεσιών, επιστημονικών, τεχνολογικών συμβουλευτικών και εκπαιδευτικών, καθώς και εξειδικευμένης κατάρτισης προσωπικού σε επιχειρήσεις και γενικά σε κάθε ενδιαφερόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο. 82
Αναλυτικότεροι σκοποί (3/3) Η προσέλκυση και εγκατάσταση επιχειρήσεων, τμημάτων επιχειρήσεων ή επιχειρηματικών συνεργατικών σχηματισμών και η δικτύωση με άλλες εξωτερικές εταιρείες ή πάρκα. Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων σε τομείς υψηλής τεχνολογίας, που θα επωφεληθούν από τον Αναπτυξιακό Νόμο ή από παρόμοιους μηχανισμούς. 83
Επιστημονικό Πάρκο Πατρών Α.Ε. Διαθέτει κτιριακές εγκαταστάσεις και σχετικές διευκολύνσεις, οργανωμένες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να φιλοξενεί επιχειρήσεις και μονάδες που παρέχουν και αναπτύσσουν υπηρεσίες και προϊόντα συμβατά με τους στόχους του ΕΠΠ. Αναπτύσσει δραστηριότητες και παρέχει ειδικές υπηρεσίες για τη διασύνδεση του παραγωγικού και κοινωνικού χώρου με τον ερευνητικό και τεχνολογικό ιστό και την προαγωγή της καινοτομίας & της επιχειρηματικότητας 84
Το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο της Κρήτης Ιδρύθηκε το 1993 με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας, ενός από τα μεγαλύτερα Ερευνητικά Ιδρύματα της χώρας, με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ελληνικής Κυβέρνησης και της Περιφέρειας Κρήτης. Προσαρμοσμένο στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της περιφέρειας και στις ερευνητικές εξελίξεις των Ερευνητικών Ινστιτούτων του ΙΤΕ και των Ακαδημαϊκών και Ερευνητικών Ιδρυμάτων της Κρήτης, το ΕΤΕΠ-Κ προσφέρει, εκτός από τις εγκαταστάσεις και τις υπηρεσίες Θερμοκοιτίδας για νεοσύστατες εταιρείες που επιδιώκουν την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας τους, εξειδικευμένες επαγγελματικές υπηρεσίες 85
Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης & Στήριξη σε επιχειρήσεις Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης στηρίζει τις επιχειρήσεις: Να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη τεχνογνωσίας σε καινοτόμες τεχνολογίες. Να αξιολογήσουν και κατοχυρώσουν τα δικαιώματα της διανοητικής τους ιδιοκτησίας Να αποκτήσουν ισχυρότερη διαπραγματευτική ισχύ στην επιδίωξη της επίτευξης των επιχειρηματικών τους στόχων. Να μεταφέρουν και υλοποιήσουν την τεχνολογία τους μέσω της παραγωγής καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών Κατά τη διάρκεια των 15 χρόνων λειτουργίας του, το Πάρκο υποστήριξε περισσότερες από 45 εταιρείες στην ανάπτυξη των επιχειρηματικών επιδιώξεων τους και υλοποίησε μεγάλο αριθμό προγραμμάτων για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στην περιφέρεια. 86
Το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου Ιδρύθηκε το 1999 από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και την Περιφέρεια Ηπείρου. Η κατασκευή και ο εξοπλισμός του κτιρίου χρηματοδοτήθηκαν από το ΠΕΠ Ηπείρου. Από το 2003 τη λειτουργία του Πάρκου έχει αναλάβει η Εταιρία Διαχείρισης "Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου Α.Ε.". Αποστολή του Επιστημονικού και Τεχνολογικού Πάρκου Ηπείρου είναι να αποτελέσει τον κύριο φορέα στήριξης για την εισαγωγή νέων και καινοτόμων τεχνολογιών τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα 87
Θερμοκοιτίδα Επιχειρήσεων Η θερμοκοιτίδα είναι χώρος αρχικής εγκατάστασης, υποδοχής και λειτουργίας για τις νέες ή υπάρχουσες επιχειρήσεις. Ο σκοπός της θερμοκοιτίδας είναι η στήριξη της εγκατεστημένης επιχείρησης σ' όλα τα επίπεδα ώστε σε σύντομο χρονικό διάστημα να μπορέσει να επιτύχει το αρχικό επιχειρηματικό της πλάνο και να προσδιορίσει τους νέους επιχειρηματικούς της στόχους. Κάθε θερμοκοιτίδα είναι εξοπλισμένη με σύγχρονο συμβατικό (γραφεία, βιβλιοθήκες, ερμάρια) και ηλεκτρονικό εξοπλισμό (ηλεκτρονικοί υπολογιστές, εκτυπωτής δικτύου, fax ). Σήμερα είναι εγκατεστημένες στο Ε.ΤΕ.Π.Η. 26 εταιρίες και 5 Δομές στήριξης 88
Δικαιώματα εγκατεστημένων επιχειρήσεων στο Ε.ΤΕ.Π.Η. Χρήση του λογότυπου του Ε.ΤΕ.Π.Η. Τοποθέτηση του λογότυπού τους σε φωτεινή επιγραφή στην είσοδο του κτιρίου. Χρήση του χώρου στάθμευσης τόσο για τους εργαζόμενους της επιχείρησης όσο και για τους πελάτες αυτής. Δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Ενημέρωση από το Ε.ΤΕ.Π.Η. για δραστηριότητες αναζήτηση συνεργατών εγκατεστημένων εταιριών σε Τεχνολογικά Πάρκα που είναι μέλη του IASP. Πρόσβαση σε όλες τις υπόλοιπες υπηρεσίες με ειδική τιμολόγηση 89
Δικαιώματα εγκατεστημένων επιχειρήσεων στο Ε.ΤΕ.Π.Η. 90
Υπηρεσίες Ε.ΤΕ.Π.Η προς επιχειρήσεις Εγκατεστημένες Επιχειρήσεις: Είναι οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν εγκατασταθεί σε θερμοκοιτίδα του Ε.ΤΕ.Π.Η. Μπορούν να χρησιμοποιούν το σήμα του Ε.ΤΕ.Π.Η. και να διαφημίζουν ότι είναι μέλη του, έχουν έκπτωση σε όλες τις προσφερόμενες από το Ε.ΤΕ.Π.Η. υπηρεσίες. Επιχειρήσεις Μέλη: Επιχειρήσεις οι οποίες δεν είναι εγκατεστημένες στο Ε.ΤΕ.Π.Η., αλλά είναι μέλη του και πληρώνουν ετήσια συνδρομή. Μπορούν να χρησιμοποιούν το σήμα του Ε.ΤΕ.Π.Η. και να διαφημίζουν ότι είναι μέλη του, έχουν έκπτωση σε όλες τις προσφερόμενες από το Ε.ΤΕ.Π.Η. υπηρεσίες. Επιχειρήσεις Μέτοχοι: Επιχειρήσεις ή ιδιώτες οι οποίες είναι μέτοχοι του Ε.ΤΕ.Π.Η. Έχουν έκπτωση σε όλες τις σε όλες τις προσφερόμενες από το Ε.ΤΕ.Π.Η. υπηρεσίες με το ίδιο τιμολογιακό καθεστώς όπως και οι επιχειρήσεις μέλη. Άλλες Επιχειρήσεις: Δεν είναι εγκατεστημένες, ούτε είναι μέλη του ΕΤΕΠΗ. Η συνεργασία γίνεται κατά περίπτωση 91
Το Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης Το Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης (ΤΠΘ) ξεκίνησε το 1988, με πρωτοβουλία του Ερευνητικού Ινστιτούτου Τεχνικής Χημικών Διεργασιών (ΕΙΤΧΗΔ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας με στόχο τη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή. Με συνολική δαπάνη 4 δισεκατομμυρίων δραχμών από τα επιχειρησιακά προγράμματα Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) και της 16ης Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργήθηκαν οι κτιριακές εγκαταστάσεις του ΤΠΘ συνολικής επιφάνειας 7500 τ.μ. που περιλαμβάνουν: Τα ερευνητικά εργαστήρια του ΕΚΕΤΑ/ΙΤΧΗΔ (πρώην ΕΙΤΧΗΔ) Τη Θερμοκοιτίδα Επιχειρήσεων Το κτίριο Διοίκησης με το Συνεδριακό Κέντρο και τη Βιβλιοθήκη & Επιστημονική Πληροφόρηση 92
Τεχνολογικό Πάρκο Αττικής (ΤΠΑ) «Λεύκιππος» Σημαντικό αναπτυξιακό έργο αποτελεί το Τεχνολογικό Πάρκο Αττικής (ΤΠΑ) «Λεύκιππος», που ήδη λειτουργεί πιλοτικά από το 1992 σε ένα χώρο 340 τ.μ. Από τις θερμοκοιτίδες του ΤΠΑ έχουν περάσει, μέχρι σήμερα, αρκετές μικρές εταιρίες έρευνας και τεχνολογίας, οι οποίες, στη συνέχεια, «ενηλικιώθηκαν» και βγήκαν στον ανοιχτό ανταγωνισμό, διατηρώντας πάντα τη συνεργασίας τους με το Πάρκο. Το δεύτερο και μεγαλύτερο κτίριο του ΤΠΑ, έκτασης 1.750 τ.μ., πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία μετά την κατάθεση και έγκριση της πρότασης στο πρόγραμμα της ΓΓΕΤ «ΕΛΕΥΘΟ». 93
Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλίας Α.Ε. Ο Φορέας Διαχείρισης του ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε. με μετοχικό κεφάλαιο 520.000 Ευρώ, ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2001 από τους σημαντικότερους αναπτυξιακούς και βιομηχανικούς φορείς της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Οι κύριοι στόχοι του Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλίας είναι : H δημιουργία νέων δυναμικών επιχειρήσεων, οι οποίες θα εξασφαλίζουν νέες θέσεις εργασίας και θα είναι οικονομικά βιώσιμες και ανεξάρτητες όταν εγκαταλείψουν τους χώρους των θερμοκοιτίδων του Πάρκου. Παροχή δυνατότητας σε υπάρχουσες επιχειρήσεις να αναπτύξουν νέα προϊόντα ή υπηρεσίες Ουσιαστική διασύνδεση του παραγωγικού και βιομηχανικού χώρου με τον Ερευνητικό και Πανεπιστημιακό ιστό. 94
ΚΕΤΑ Το Κέντρο Επιχειρηματικής και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (KETA) είναι ένας φορέας παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών πληροφόρησης, στήριξης και συμβουλευτικού προσανατολισμού προς τις πολύ μικρές, μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα της Περιφέρειας του,που επιθυμούν να αναπτύξουν επιχειρηματική δραστηριότητα, αξιοποιώντας: Τις ευκαιρίες και τα χρηματοοικονομικά κίνητρα ανάπτυξης που προσφέρει το επιχειρησιακό πρόγραμμα «ανταγωνιστικότητα» καθώς και τα άλλα επιχειρησιακά προγράμματα Τις υφιστάμενες περιφερειακές, νομαρχιακές και τοπικές δομές και μηχανισμούς στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων 95
BICS (1/3) Τα επιχειρηματικά Κέντρα Καινοτομίας ιδρύθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 με σκοπό να προσφέρουν στις ελληνικές επιχειρήσεις: Άμεση και κρίσιμη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τις επιχειρήσεις Δυνατότητα ανάπτυξης διεθνών επιχειρηματικών και εμπορικών συνεργασιών 96
BICS (2/3) Τα ΒICs (Business Innovation Centres) είναι κέντρα που λειτουργούν με κύριο στόχο να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής που δραστηριοποιούνται και κυρίως των μη αναπτυγμένων περιοχών και βιομηχανικών ζωνών της Ε.Ε. Η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου BIC βασίζεται στην συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, με την παράλληλη υποστήριξη «Τοπικών Χορηγών». 97
BICS (3/3) Όλα τα ευρωπαϊκά BICs συνδέονται σε ένα μεγάλο δίκτυο, το Ε.Β.Ν (European BICs Network), το οποίο έχει ως κύριους στόχους την υποστήριξη της λειτουργίας του κάθε BIC καθώς και την εξασφάλιση σταθερής συνεργασίας μεταξύ τους. Το πρώτο BIC ιδρύθηκε στο Βέλγιο το 1983, ενώ σήμερα ο συνολικός αριθμός των ιδρυθέντων κέντρων προσεγγίζει το 150. Στην Ελλάδα σήμερα δραστηριοποιούνται τρία BICs: Αττικής, Ηπείρου και Πατρών. 98
Γραφεία Διαμεσολάβησης Το Γραφείο Διαμεσολάβησης και Μεταφοράς Τεχνολογίας (ΓΔΜ & ΜΤ) είναι θεσμοθετημένο γραφείο του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου και λειτουργεί στο πλαίσιο της Επιτροπής Διαχείρισης Ειδικού Λογαριασμού. Το ΓΔΜ & ΜΤ λειτουργεί από το έτος 1996. Από τις 02/01/2005 έως 31/10/2007, το γραφείο εντάχθηκε στο ΕΠΑΝ του Υπουργείου Ανάπτυξης, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των Γραφείων Διαμεσολάβησης σε ΑΕΙ, ΕΚ και ΤΕΙ, με χρηματοδότηση 300.000 για 34 μήνες. 99
Το ΓΔΜ & ΜΤ (1/2) Δημιουργεί καινοτομικά εργαλεία για την αναζήτηση, τον εντοπισμό και την προβολή των δυνατοτήτων/ δεξιοτήτων παροχής τεχνολογικών υπηρεσιών ή άλλων ερευνητικών προϊόντων στο Ε.Μ.Π. (Κατάλογος δυνατοτήτων Εργαστηριακών Μονάδων Παροχής Υπηρεσιών, Κατάλογος δεξιοτήτων ερευνητών, Δικτυακή Πύλη). Υποστηρίζει δράσεις τεχνολογικού marketing και αναπτύσσει δημόσιες σχέσεις για την προώθηση των τεχνολογικών υπηρεσιών που παρέχονται από τις Εργαστηριακές Μονάδες του Ε.Μ.Π. σε νομικά ή φυσικά πρόσωπα του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. 100
Το ΓΔΜ & ΜΤ (2/2) Αναπτύσσει νέους μηχανισμούς για τη Μεταφορά Τεχνολογίας, για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων και για τη διαχείριση / προστασία της βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας. Παρέχει υπηρεσίες προς τα Μέλη ΔΕΠ για τη χορήγηση αδειών ευρεσιτεχνίας και για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών. Συμβάλλει στην προώθηση και στήριξη εταιρειών τεχνολογικής βάσης (spin off). 101
Το Κεντρο Τεχνολογικης Ερευνας (1/2) Το Κ.Τ.Ε. (Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας) του Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας παράλληλα με τις άλλες δραστηριότητες έχει και την ευθύνη λειτουργίας του Περιφερειακού Γραφείου Καινοτομίας. Επιδιώκει την προαγωγή της τεχνολογικής έρευνας και τη δοκιμή εφαρμογή των επιστημονικών και τεχνολογικών πορισμάτων στην παραγωγή αποσκοπώντας στην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων της παραγωγικής διαδικασίας. Επίσης αποβλέπει στην αποδοτική χρήση αυτών των εφαρμογών και στην αποκομιδή οικονομικών οφελών από τους χρήστες τους. 102