Χρηματοδότηση σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης: μια γενική προσέγγιση

Transcript

1 Χρηματοδότηση σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης: μια γενική προσέγγιση (βασισμένη στο μοντέλο στρατηγικής που αναπτύχθηκε για το έργο SEED REG) Ε.Κ.Ε.Τ.Α. Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης

2 Εισαγωγή Ανάπτυξη συγκεκριμένων περιφερειακών πολιτικών μέσω της ανάλυσης ευκαιριών χρηματοδότησης τεχνοβλαστών σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης (SEED-REG) Το περιεχόμενο της παρουσίασης βασίζεται στα αποτελέσματα του έργου SEED REG. Ο μακροπρόθεσμος στόχος του έργου SEED REG είναι να συμβάλλει στην ανάπτυξη κοινά αποδεκτών πολιτικών και δράσεων μέσω της δημιουργίας συγκεκριμένων εργαλείων πολιτικής για την ενίσχυση και την υποστήριξη καινοτόμων επιχειρήσεων.

3 Μοντέλο στρατηγικής για τη χρηματοδότηση σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης Μια περιεκτική προσέγγιση, που καταδεικνύει μια κλειστή αλυσίδα χρηματοδότησης ιδιωτικού-δημόσιου τομέαγια τον αναπτυξιακό κύκλο εταιρειών που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης. Διακρίνεται σε 5 στάδια ανάπτυξης και 3 τύπους εταιρειών. Εστιάζει σε 4 βασικά εργαλεία χρηματοδότησης: τις επιδοτήσεις, τα δάνεια, τα κεφάλαια και την υποστήριξη. Επιδεικνύει τα εργαλεία χρηματοδότησης που είναι κατάλληλα για κάθε τύπο εταιρείας, κάθε στάδιο ανάπτυξης και τον τρόπο που θα πρέπει να συνδυάζονται παράλληλα ή διαδοχικά. Απευθύνεται στους δημιουργούς της πολιτικής και στους ενδιαφερόμενους της καινοτομίας.

4 Διάκριση μεταξύ σταδίων ανάπτυξης εταιρειών αρχικού σταδίου ανάπτυξης Προ-σπορά: η εταιρεία δεν έχει ακόμα ιδρυθεί, απαιτείται οικονομική υποδομήκαι υποδομή υποστήριξης για την ανάπτυξη και τον καθορισμό της επιχειρηματικής ιδέας Σπορά: ίδρυση της εταιρείας, έναρξη λειτουργίας, πρόσληψη υπαλλήλων μετακόμιση στις εγκαταστάσεις, αγορά απαραίτητου εξοπλισμού, προετοιμασία έργων έρευνας & ανάπτυξης ή έναρξη παροχής υπηρεσιών Έναρξη: χρήματα για έργα Ε&Α ή για την προώθηση της χρηματοδότησης έργων πελατών Επέκταση/παράταση: μετασχηματισμός των αποτελεσμάτων Ε&Α σε δραστηριότητες παραγωγής και πωλήσεων. Απαιτούνται χρήματα για τις εγκαταστάσεις παραγωγής, τις στρατηγικές μάρκετινγκ

5 Τύποι βασικών εργαλείων Επιδοτήσεις / Επιχορηγήσεις Τα χρήματα επιδοτούνται μετά την υποβολή της αίτησης Δεν αποπληρώνονται, εφόσον εκπληρώνονται οι συμβατικές υποχρεώσεις Ένα ποσοστό της επιδότησης καλύπτεται, συνήθως με ιδιωτική (προσωπική) εισφορά Η διαδικασία είναι χρονοβόρα και απαιτεί προσπάθεια, αυξάνοντας το "κόστος" του χρήματος Ενέχει την παγίδα της συνήθειας, υποτιμώντας την ανάγκη ύπαρξης κύκλου εργασιών στην αγορά

6 Τύποι βασικών εργαλείων Δάνεια Τυπικά εργαλεία για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης μιας εταιρείας Υπάρχει ποικιλία προϊόντων λόγω του έντονου ανταγωνισμού Απαιτείται εγγύηση για τη χορήγηση πίστωσης Οι νέες εταιρείες που χρηματοδοτούνται με πίστωση δεν έχουν συχνά τη δυνατότητα να δημιουργήσουν κεφαλαιακούς πόρους

7 Τύποι βασικών εργαλείων Καινοτομικά κεφάλαια Η χρηματοδότηση παρέχεται με αντάλλαγμα μερίδιο στα ίδια κεφάλαια σε μη εισηγμένες εταιρείες με δυνητικά μεγάλη ανάπτυξη Οι επενδυτές καινοτομικών κεφαλαίων μοιράζονται τον κίνδυνο επένδυσης Τα καινοτομικά κεφάλαια βασίζονται σε στρατηγικές εξόδου για επιτυχημένες εταιρείες Οι ιδανικές εταιρείες για καινοτομικά κεφάλαια πρέπει να δημιουργήσουν αποτελέσματα κλίμακας και γρήγορη αύξηση της αξίας με βάση την τεχνολογική τεχνογνωσία και τη ζήτηση από την αγορά Οι επενδυτές καινοτομικών κεφαλαίων αναμένουν ετήσια απόδοση 20% -50% Οι επιχειρηματίες πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να πωλήσουν την εταιρεία τους με κέρδος ή να μειώσουν τον αριθμό μετοχών τους και την επιρροή τους στην συνεχιζόμενη διεργασία χρηματοδότησης Οι εταιρείες καινοτομικών κεφαλαίων εστιάζουν συνήθως στα μεταγενέστερα στάδια των εταιρειών που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης

8 Τύποι βασικών εργαλείων Ιδιώτες επενδυτές (Business Angels) Άτομα με οικονομική επιφάνεια που επενδύουν συνήθως σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης Οι ιδιώτες επενδυτές παρέχουν συνήθως μετρητά σε εταιρείες και σε αντάλλαγμα λαμβάνουν μερίδιο των ιδίων κεφαλαίων Τείνουν να επενδύουν μικρότερα ποσά σε μεμονωμένες εταιρείες απόότι οι επενδυτές καινοτομικών κεφαλαίων Πιθανή πηγή για εταιρείες που έχουν εξαντλήσει τις επιλογές χρηματοδότησης από "οικογένεια και φίλους", αλλά δεν είναι ακόμαέτοιμες να προσεγγίσουν επενδυτές καινοτομικών κεφαλαίων.

9 Τύποι βασικών εργαλείων Επιχειρηματικές θερμοκοιτίδες Δομή φιλοξενίας για νέες και καινοτόμες εταιρείες ώστε να ενθαρρύνονται δυναμικά για να εισέλθουν στην επιχειρηματική αγορά Προσφέρουν υποδομή και υπηρεσίες (γραφεία, γραμματειακή υποστήριξη, εξοπλισμό γραφείου - φαξ, φωτοαντιγραφικό εργαστήριο, κυλικείο, αίθουσες συνεδριάσεων και σεμιναρίων, ασφάλεια κτηρίου, κ.λπ. - συνεργασία ανάμεσα στις καινοτόμες εταιρείες, χρηματοδότηση των λειτουργικών εξόδων καινοτόμων εταιρειών, συμβουλευτικές, νομικές ή λογιστικές υπηρεσίες)

10 Τύποι βασικών εργαλείων Υπηρεσίες μεταφοράς τεχνολογίας Δημιουργία επαφών/δικτύωσης με πηγές πληροφόρησης, τεχνολογίας και τεχνογνωσίας (π.χ. παροχείς, ανταγωνιστές, κέντρα ερευνών, και άλλοι εξειδικευμένοι εμπειρογνώμονες) Παρέχουν πρόσβαση σε τεχνολογική πληροφόρηση μέσω της συμμετοχήςσε εκθέσεις, δίκτυα μεταφοράς τεχνολογίας, ημερίδες πληροφόρησης και άλλες εκδηλώσεις και χρήση μηχανισμών παρακολούθησης εξειδικευμένης τεχνολογίας Χρήση εμπειρογνωμόνων κατά τη διάρκεια διαφόρων σταδίων ανάπτυξης από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την τελική εμπορική εφαρμογή (π.χ. αξιολογητές τεχνολογίας, σύμβουλοι μεταφοράς τεχνολογίας, δικηγόροι ευρεσιτεχνιών, νομικοί σύμβουλοι)

11 Τύποι βασικών εργαλείων Υπηρεσίες καθοδήγησης Σύνταξη επιχειρηματικών σχεδίων Καταλληλότητα για καινοτομικά κεφάλαια Πρόσβαση στην αγορά Διαγωνισμός επιχειρηματικού σχεδίου (κίνητρο)

12 Τύποι βασικών εργαλείων Σχήματα εγγυήσεων Ανάληψη μέρους του οικονομικού και εμπορικού κινδύνου (κατανομή κινδύνουμεταξύ επιχειρήσεων ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, χρηματοοικονομικά ιδρύματα και σχήματα εγγυήσεων) Υποστήριξη επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν δυσκολία ή αδυναμία πρόσβασης στον χρηματοοικονομικό τομέα (π.χ. εταιρείες υπό σύσταση, ΜΜΕ της "νέας οικονομίας" ή της "ερευνητικής κουλτούρας", ΜΜΕ με ανεπαρκή πρόσθετη ασφάλεια) Υποστήριξη των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, κυρίως μεσοπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες επενδύσεις, με οικονομικό κίνδυνο μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της αγοράς

13 Τύποι βασικών εργαλείων Κεφάλαια κεφαλαίων Συγχρηματοδότησητου σχηματισμού των καινοτομικών κεφαλαίων, που θα επενδυθούν σε καινοτόμες επιχειρήσεις που βρίσκονται σε αρχικά στάδια ανάπτυξης Συνήθως τα Κεφάλαια κεφαλαίων συμμετέχουν σε επενδυτικά σχήματα που επενδύουν σε μερίδια εταιρειών περιορισμένης ευθύνης, ή σε μετοχές ή μετατρέψιμα ομόλογα μικρών εταιρειών, που βρίσκονται κατά προτίμηση σε αρχικά στάδια ανάπτυξης Τα επενδυτικά σχήματα που υποστηρίζονται από κεφάλαια κεφαλαίων θα πρέπει να τυγχάνουν διαχείρισης από τον ιδιωτικό τομέα και οι επενδυτικές αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται από τους διευθυντές με εμπορική βάση

14 Τύποι επιχειρήσεων 1 ος τύπος: Εταιρείες τεχνολογίας με παραγωγικό προσανατολισμό Απαιτείται χρηματοδότηση για την ίδρυση της εταιρείας, τις δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, τις παραγωγικές εγκαταστάσεις, το μάρκετινγκ, τις πωλήσεις και άλλες λειτουργικές δραστηριότητες Απαιτείται μακροχρόνια χρηματοδότηση για να καταγραφεί οικονομική επιστροφή Υψηλά κόστη και κίνδυνοι για δραστηριότητες Ε&Α Οι καλύτερες πιθανότητες για γρήγορη ανάπτυξη και κέρδη για τον χρηματοδότη εάν η εταιρεία είναι καινοτόμα και έχει προσανατολισμό αγοράς Τα εργαλεία αρχικών σταδίων ανάπτυξης για αυτό τον τύπο εταιρειών πρέπει να ακολουθούν μακροπρόθεσμη στρατηγική κινδύνου

15 Τύποι επιχειρήσεων 2 ος τύπος: Εταιρείες τεχνολογίας με προσανατολισμό στην παροχή υπηρεσιών Ανάπτυξη μιας τεχνολογίας ή πρωτοτύπου και πώλησή του Απαιτείται χρηματοδότηση για την ίδρυση της εταιρείας, τις δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις Η επένδυση κεφαλαίων κινδύνου μπορεί να είναι μια επιλογή ανάλογα με τη μοναδική πρόταση πώλησης και τον επιχειρηματικό "ενθουσιασμό"

16 Τύποι επιχειρήσεων 3 ος τύπος: Άλλες καινοτόμες εταιρείες παροχής υπηρεσιών Σύμβουλοι, γραφεία μηχανικών, κ.λπ. Απαιτείται χρηματοδότηση για το στάδιο ίδρυσης Γρήγορη επίτευξη οικονομικής επιστροφής Οι ικανότητες του προσωπικού πωλούνται συχνότερα υπό τη μορφή έργων Η επένδυση κεφαλαίων κινδύνου δεν είναι κατάλληλη λόγω της απουσίας των αποτελεσμάτων κλίμακας

17 Εταιρείες τεχνολογίας με παραγωγικό προσανατολισμό επιχειρηματική ιδέα ίδρυση Ε&Α παραγωγή πωλήσεις στάδια και οικονομικές απαιτήσεις προ-σπορά έρευνα αγοράς σπορά έναρξη περεταίρω Ε&Α / παράταση μάρκετινγκ επιδότηση επιδότηση προ-σποράς επιδότηση σποράς Επιδότηση Ε&Α επενδυτική επιδότηση επενδυτική επιδότηση δάνειο προσωπικό δάνειο προσποράς Εγγυήσεις επενδυτικού δανείου δάνειο ρευστότητας, δεύτερη φάση χρηματοδότησης επιχειρηματικό δάνειο εμπορικές τράπεζες ίδια κεφάλαια επιχειρηματικό κεφάλαιο κεφάλαιο σποράς ιδιώτες επενδυτές (business angels) κεφάλαιο τεχνολογίας, καινοτοικό κεφάλαιο εμπορικά καινοτομικά κεφάλαια υποστήριξη Καθοδήγηση "Επιχειρηματικό σχέδιο, δίκτυο ιδιωτών επενδυτών δίκτυο καινοτομικών κεφαλαίων, θερμοκοιτίδα, καθοδήγηση "καταλληλότητα για καινοτομικά κεφάλαια" καθοδήγηση πρόσβαση στην αγορά

18 Εταιρείες τεχνολογίας με προσανατολισμό στην παροχή υπηρεσιών επιχειρηματική ιδέα ίδρυση Ε&Α πωλήσεις σπορά Ε&Α για ανάπτυξη υπηρεσιών περεταίρω Ε&Α έρευνα αγοράς μάρκετινγκ επιδότηση επιδότηση προ-σποράς επιδότηση σποράς Επιδότηση για Ε&Α, μεταφορά τεχνολογίας, απασχόληση αποφοίτων τεχνολογίας +επενδυτική επιδότηση, επιδότηση σχετική με το εργατικό κόστος δάνειο δάνειο σποράς (1,6,7,10,2 (δάνειο με ευνοϊκούς όρους)) δάνειο Ε&Α επενδυτικό δάνειο Εγγυήσεις ίδια κεφάλαια κεφάλαιο τεχνολογίας, Καινοτομικό κεφάλαιο, δεύτερη φάση χρηματοδότησης υποστήριξη καθοδήγηση επιχειρηματικό σχέδιο (10) Θερμοκοιτίδα, ιδιώτες επενδυτές (business angels) μεταφορά τεχνολογίας καθοδήγηση πρόσβαση στην αγορά

19 Καινοτόμες εταιρείες παροχής υπηρεσιών χωρίς Ε&Α χωρίς Παραγωγή επιχειρηματική ιδέα ίδρυση πωλήσεις προ-σπορά σπορά έναρξη έρευνα αγοράς μάρκετινγκ επιδότηση επιδότηση σποράς δάνειο δάνειο σποράς δάνειο κεφάλαιο κίνησης ίδια κεφάλαια υποστήριξη καθοδήγηση επιχειρηματικό σχέδιο καθοδήγηση μάρκετινγκ καθοδήγηση πελάτηςσχέση-διαχείριση

20 Μέγεθος επένδυσης Επενδυτές Λειτουργίες που χρηματοδοτούνται Ηλικία της εταιρείας Ιδρυτές, οικογένεια, φίλοι, ιδιώτες επενδυτές Ανάπτυξη πρωτοτύπου, ίδρυση της εταιρείας, κατάρτιση επιχειρηματικού σχεδίου, αρχική έρευνα αγοράς 0-6 μήνες Θερμοκοιτίδες Πλήρης ίδρυση της εταιρείας, πρόσληψη προσωπικού, απόκτηση εγκαταστάσεων, οριστικοποίηση επιχειρηματικού σχεδίου, πλήρης έρευνα αγοράς, οριστικοποίηση πρωτοτύπου, πρώτες πωλήσεις 6-18 μήνες Ένα ήπερισσότερα καινοτομικά κεφάλαια ή Τράπεζες (υπό ειδικές συνθήκες) Ανάπτυξη προϊόντος, πλήρης πρόσληψη προσωπικού, δραστηριότητες μάρκετινγκ, νεκρό σημείο εκμετάλλευσης και πρώτα κέρδη 1-3 έτη > Περισσότερα από ένα καινοτομικά κεφάλαια ή Τράπεζες (υπό ειδικές συνθήκες) Κεφάλαιο ανάπτυξης για περεταίρω υποστήριξη της ώριμης εταιρείας για επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων 2-5 έτη > Είσοδος στο χρηματιστήριο Κεφάλαιο ανάπτυξης, έξοδος καινοτομικού κεφαλαίου, δυνατότητα ρευστοποίησης για τους ιδρυτές 4-6 έτη Κατά περίπτωση Πώληση σε τρίτους Άλλος τρόπος εξόδου του καινοτομικού κεφαλαίου και ρευστοποίησης για τους ιδρυτές 4-6 έτη