ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΩΝ TΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Δρ Στέλλα Καϊμάκη Πoλιτικός Μηχανικός, PhD 1/17
Σύμβαση Άαρχους Οδηγία 2000/60/ΕΚ Οδηγία ΣΠΕ 2001/42/ΕΚ Οδηγία 2003/4/ΕΚ Οι συμμετοχικές διαδικασίες σε θέματα διαχείρισης περιβάλλοντος αναδεικνύονται σε ουσιαστικό δικαίωμα του πολίτη και σε υποχρέωση του κράτους στα πλαίσια της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Η συμμετοχή απαιτείται για το πως, όχι για το αν θα προστατευθεί μια περιοχή ή ένα αγαθό. 2/17
Ρόλος και σημασία της πληροφόρησης του κοινού και των διαβουλεύσεων στην εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ Η συμμετοχή του κοινού διαδραματίζει έναν βασικό ρόλο στην Οδηγία 2000/60 ΕΚ Αναλυτικές αναφορές: Πρόλογος 14 Η επιτυχία της οδηγίας εξαρτάται από τη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία εφαρμογής Πρόλογος 46 Απαραίτητη η παροχή κατάλληλων πληροφοριών Άρθρο 14 Αναλυτική αναφορά στην πληροφόρηση του κοινού και τις διαβουλεύσεις Ενεργός συμμετοχή σε όλες τις πτυχές της εφαρμογής της Οδηγίας, ειδικά - αλλά χωρίς να περιορίζεται εκεί - στη διαδικασία προγραμματισμού. Διαβουλεύσεις σε τρία βήματα της διαδικασίας προγραμματισμού. Πρόσβαση στις βασικές πληροφορίες. Παράρτημα VII ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ 3/17
(Πρόλογος 14): η ενεργός συμμετοχή δεν είναι η ίδια με τις διαβουλεύσεις. Οι διαβουλεύσεις σημαίνουν ότι το κοινό μπορεί να αντιδράσει Η ενεργός συμμετοχή, σημαίνει ότι οι συμμέτοχοι συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία προγραμματισμού με τη συζήτηση των ζητημάτων και τη συμβολή στη λύση τους. 4/17 Oι συμμετοχικές διαδικασίες ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ Η πληροφόρηση. Δεν εξαντλούνται στην πληροφόρηση και δεν αποσκοπούν στην εξασφάλιση συναίνεσης σε ήδη αποφασισμένα μέτρα διαχείρισης. Αποσκοπούν, στον συν-σχεδιασμό και στη συνδιαχείριση μιας περιοχής ή ενός φυσικού αγαθού, όπως το νερό. Προσχέδιο Διαχείρισης Υδάτων - Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο περί Υδάτων (2000/60/ΕΚ)
5/17 Οφέλη Αύξηση της δημόσιας ευαισθητοποίησης επί των περιβαλλοντικών ζητημάτων Χρησιμοποίηση της γνώσης, της εμπειρίας και των πρωτοβουλιών με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των σχεδίων, των μέτρων και της διαχείρισης Δημόσια αποδοχή και υποστήριξη στις διαδικασίες λήψης απόφασης Διαφανέστερη και δημιουργικότερη λήψη απόφασης Λιγότερες προσφυγές στα δικαστήρια, μικρότερης έκτασης παρανοήσεις, λιγότερες καθυστερήσεις και αποτελεσματικότερη εφαρμογή. Κοινωνική εκμάθηση και εμπειρία Mακροπρόθεσμες, ευρέως αποδεκτές λύσεις για τον προγραμματισμό Aποφυγή συγκρούσεων, προβλημάτων διαχείρισης και δαπανών Προσχέδιο Διαχείρισης Υδάτων - Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο περί Υδάτων (2000/60/ΕΚ)
-Όλοι συμμετέχουν; - Όλοι αποφασίζουν; -Όλοι έχουν τον έλεγχο; -Όλοι έχουν την ευθύνη; -Όλες οι προσδοκίες ικανοποιούνται; ΟΧΙ (επιλογή κοινωνικών ομάδων) ΟΧΙ (ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων) ΟΧΙ (κίνδυνος απώλειας του ελέγχου) ΟΧΙ (Την ευθύνη τήρησης των διαδικασιών φέρει η Αρμόδια Αρχή) ΟΧΙ, είναι αδύνατο να καλυφθεί το σύνολο των προσδοκιών των κοινωνικών ομάδων. Επίσης, μεμονωμένες προσδοκίες ενδέχεται να μην μπορούν να καλυφθούν πλήρως Η ενεργός συμμετοχή συμβάλλει στην ερμηνεία των αποφάσεων που θα ληφθούν και ενισχύει τη συνυπευθυνότητα για το τελικό αποτέλεσμα. 6/17
Α Φάση Διαβούλευσης: Απρίλιος Σεπτέμβριος 2007 Xαρτογράφηση ενδιαφερόμενων φορέων, Σχεδιασμός δράσεων διαβούλευσης, Επιλογή εργαλείων και μεθόδων, Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής Β Φάση Διαβούλευσης: Δεκέμβριος 2007 Ιούλιος 2008 Συζήτηση επί των σημαντικών ζητημάτων διαχείρισης [«Ενδιάμεση Επισκόπηση Σημαντικών Ζητημάτων Διαχείρισης Υδάτων στην Κύπρο» (ΕΕΣΖΔΥ»] Συστηματικές δράσεις ενημέρωσης (κοινού και φορέων) Ερωτηματολόγια Παγκύκριες ημερίδες Διαμόρφωση σταθερού πλαισίου ενημέρωσης, επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων Οργάνωση Εκπαιδευτικού Εργαστηρίου 7/17
Γ Φάση Διαβούλευσης: Μάϊος 2010 Νοέμβριος 2010 Γ1. ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Αρθρογραφία σε εφημερίδες και περιοδικά Αφίσα και ενημερωτικό φυλλάδιο Διαρκής ενημέρωση μέσω της ιστοσελίδας Γ2. ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΦΑΣΗ Ανακοίνωση έναρξης διαβούλευσης Δημοσίευση κειμένων και υλικού 1. Το ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ 2. Το Προσχέδιο Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού 3. Το Προκαταρκτικό Πρόγραμμα Μέτρων 4. Το Προκαταρκτικό Σχέδιο Διαχείρισης Ξηρασίας 5. Οι προτάσεις για Αναθεώρηση της Υδατικής Πολιτικής 6. Την Ενδιάμεση Στρατηγική Περιβαλλοντική Μελέτη 8/17
Γ Φάση Διαβούλευσης: Μάϊος 2010 Νοέμβριος 2010 Γ3. ΚΥΡΙΑ ΦΑΣΗ Γ3Ι. ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ Επαρχιακές συναντήσεις Λευκωσία Λεμεσός Λάρνακα Πάφου 1η Σύσκεψη Φορέων Λευκωσίας-Λάρνακας-Αμμοχώστου Λεμεσού Πάφου 2η Σύσκεψη Φορέων Λευκωσίας-Λάρνακας-Αμμοχώστου Λεμεσού Πάφου Συναντήσεις σε Τοπικό Επίπεδο Λευκωσίας Λεμεσού Λάρνακας Πάφου 9/17
Γ Φάση Διαβούλευσης: Μάϊος 2010 Νοέμβριος 2010 Γ1. ΚΥΡΙΑ ΦΑΣΗ (συνέχεια) Γ3Ι. ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ (συνέχεια) 100% 90% 80% Παγκύπρια Συνάντηση Λευκωσία 70% 60% 50% Βαθμός ικανοποίησης 40% 30% 20% 10% 0% Bαθμός ικανοποίησης από την Ημερίδα Bαθμός κατανόησης των εισηγήσεων και των κύριων θεμάτων που πραγματεύτηκαν Bαθμός ικανοποίησης σε σχέση με τις απόψεις που εκφράστηκαν Δυνατότητα έκφρασης προσωπικών απόψεων Πολύ Μεγάλος Αρκετά Μεγάλος 10/17
Γ Φάση Διαβούλευσης: Μάϊος 2010 Νοέμβριος 2010 Γ1. ΚΥΡΙΑ ΦΑΣΗ (συνέχεια) Γ3ΙΙ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Παρεμβάσεις από Υπηρεσίες/Φορείς και Πολίτες Τμήμα Περιβάλλοντος Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου Ταμείο Θήρας Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (EBE) Λευκωσίας Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ETEK) Πολίτες Η Οδηγία θέτει τη γραπτή διατύπωση απόψεων ως την ελάχιστη απαίτηση έκφρασης απόψεων. Το ΤΑΥ έδωσε τη δυνατότητα έκφρασης και έλαβε υπόψιν ΚΑΙ τις προφορικές απόψεις 11/17
Γ Φάση Διαβούλευσης: Μάϊος 2010 Νοέμβριος 2010 Γ3. ΚΥΡΙΑ ΦΑΣΗ (συνέχεια) Γ3ΙΙΙ. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ερωτηματολόγια 10 ερωτήσεων τα οποία διανεμήθηκαν στις Ημερίδες, τις Συναντήσεις και μέσω internet. χαρακτηριστικά Το 100% συμφωνεί με τον περιορισμό των ανεξέλεγκτων γεωτρήσεων Το 100% συμφωνεί με την τοποθέτηση μετρητών νερού Το 80% είναι διατεθειμένο να πληρώσει υψηλότερα τέλη νερού για την αποκατάσταση της ποιότητας και της ποσότητας των υδάτων Το 92% συμφωνεί με την εφαρμογή περιβαλλοντικής φορολογίας Το 98% συμφωνεί με τον Ενιαίο Φορέα Διαχείρισης Νερού 12/17
Γ Φάση Διαβούλευσης: Μάϊος 2010 Νοέμβριος 2010 Γ4. ΦΑΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ Γ4Ι. ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ Εντοπίσθηκαν κωδικοποιήθηκαν 76 μέτρα τα οποία συζητήθηκαν με την Αρμόδια Αρχή. Διερευνήθηκε: Η εφικτότητα των μέτρων που προτάθηκαν. Η τεχνική και αντικειμενική δυνατότητα υλοποίησής τους. Η αποτελεσματικότητα των μέτρων που προτάθηκαν σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί για την κατάσταση των ΥΣ και Οι τυχόν αντιφάσεις μεταξύ των διαφόρων προτάσεων και εισηγήσεων. Η πλήρης υιοθέτηση των προτάσεων του κοινού (από κοινού λήψη αποφάσεων) δεν κρίνεται ως προτιμητέα από τα Κράτη Μέλη. Αυτό προϋποθέτει συνυπευθυνότητα για το αποτέλεσμα. Όμως μόνο η Αρμόδια Αρχή φέρει και την ευθύνη εφαρμογής 13/17
Γ Φάση Διαβούλευσης: Μάϊος 2010 Νοέμβριος 2010 Γ4. ΦΑΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ Γ4ΙΙ. ΕΞΕΤΑΣΗ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Από τις ειδικές αυτές συνεννοήσεις προέκυψαν: Μέτρα τα οποία έγιναν αποδεκτά από την Αρμόδια Αρχή Μέτρα τα οποία έγιναν εν μέρει αποδεκτά Μέτρα τα οποία απορρίφθηκαν είτε διότι ήδη είχαν συμπεριληφθεί, είτε διότι συντρέχει κάποιος από τους λόγους που προαναφέρθηκαν (μη εφικτά, μη αποτελεσματικά κλπ) Γ4ΙΙΙ. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 14/17
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1. Όλοι οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να κατανοούν πλήρως τους σκοπούς και τα οφέλη της διαδικασίας διαβούλευσης 2. Όλοι οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να έχουν αρκετό χρόνο να μελετήσουν και να κατανοήσουν το σχέδιο. Δώσε τους το χρόνο να μπορούν να επανέλθουν στη διαβούλευση και να εκφράσουν τις απόψεις τους, αν χρειαστεί, πολλές φορές 3. Δώσε ίσες ευκαιρίες και μέσα σε όλους να εκφράσουν τις απόψεις τους ανεξάρτητα με το επίπεδο κατάρτισής τους ή τη θέση τους. 4. Η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα της διαβούλευσης εξαρτάται από τις ικανότητες και την αφοσίωση των εμπλεκόμενων στη διοργάνωση και εφαρμογή τη διαδικασίας 5. Δείξε έμπρακτα ότι είσαι αποφασισμένος να αλλάξεις το σχέδιο αν πειστείς ότι αυτό είναι απαραίτητο 15/17
16/17 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 6. Μη ξοδεύεις χρόνο προσπαθώντας να πείσεις μια μειοψηφία αποφασισμένων που εναντιώνονται στο σχέδιο. Κατεύθυνε τις προσπάθειές σου στην κινητοποίηση, πληροφόρηση και ενεργό συμμετοχή της σιωπηλής πλειοψηφίας η οποία μπορεί τότε να αντιμετωπίσει την πρώτη ομάδα 7. Χρησιμοποίησε την πειθώ και όχι υπερβολές. Τόνισε τα μειονεκτήματα του σχεδίου που όλοι αναγνωρίζουν. Οι συμμετέχοντες θα γίνουν τότε λιγότερο επιφυλακτικοί. Ακόμα με τον τρόπο αυτό θα αποφύγεις μια επιζήμια, σύγκρουση αργότερα. 8. Η συναίνεση είναι ένα ευγενές ιδανικό, ένας πιο ρεαλιστικός και εφικτός στόχος όμως, είναι η σιωπηλή υποστήριξη του σχεδίου από την πλειοψηφία των συμμετεχόντων. 9. Πρέπει να έχεις την ευελιξία να αλλάξεις τον τρόπο και τη μέθοδο δημόσιου διαλόγου αν δεις ότι αυτός δεν εξελίσσεται ομαλά 10. Προσπάθησε να δείξεις στους συμμετέχοντες ότι όλοι κερδίζουν κάτι ακόμα κι αν αυτό είναι απλώς η αναγνώριση
17/17 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΘΕΡΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ