ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής Θέμα πτυχιακής εργασίας: ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΟΛΑΒΩΝ Υποβληθείσα στον Καθηγήτή ΤΣΟΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΟ από τους Σπουδαστές ΑΡΑΜΠΑΤΖΙΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ-ΚΕΦΑΛΙΔΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟ Έναρξη: 27.02.2009 Παράδοση: 15.10.2009

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ...6 1.ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ... 7 1.1. ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ...8 1.2. ΚΥΡΙΩΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ (ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΕΣ - ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ)... 8 1.3. ΤΕΧΝΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ...9 1.4. ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο... 10 2.ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ...10 2.1. ΑΡΘΡΟ 34...11 2.1.1. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ...11 2.1.2. ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ...11 2.1.3. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΘΡΟΥ 34... 13 2.1.4. ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥΣ - ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΥΣ...13 Ν.820/1978 ΑΡΘΡΟΥ 19 (ΦΕΚ Ά 174)...13 2.1.5. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΘΑΡΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΑΕ, ΕΠΕ, Κ.ΛΠ. ΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΟΕ, ΕΕ Κ.ΛΠ. ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΑΝΕΓΕΙΡΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΝΑ Η ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΑΡΘΡΟΥ 101 ΠΑΡ.1 ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΤΗΡΟΥΝ ΑΝΑΚΡΙΒΗ Η ΑΝΕΠΑΡΚΗ ΒΙΒΛΙΑ...14 Ν. 3522/2006 ΑΡΘΡΟ 12 ΠΑΡ.3 (ΦΕΚ Ά 276/22.12.2006)... 14 2.1.6. ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ ΕΣΟΔΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΑΝΕΓΕΙΡΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ...14 2.1.7. ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΑΝΕΓΕΙΡΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ... 16 2.1.8. ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΑ ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ, ΟΕ, ΕΕ, ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΩΝ, ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ 'Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Κ.Β.Σ...16 2.1.9. ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ (Α.Ε., Ε.Π.Ε. ΚΛΠ.) ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΑΝΕΓΕΙΡΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ Η ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ Η ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΟΕ, ΕΕ, ΚΛΠ. ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΑΕ, ΕΠΕ ΚΛΠ... 17 2

2.1.10. ΤΑ ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΩΛΗΣΗΣ ΑΝΕΓΕΙΡΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ Η ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΟΙΚΟΝ. ΈΤΟΣ 2003 ΜΕ ΤΙΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ...18 2.2. ΑΡΘΡΟ 35...18 2.2.1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ... 18 2.2.2. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΘΡΟΥ 3 5...19 2.2.3. ΈΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΡΟΥ «ΚΟΣΤΟΣ >> ΣΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ...19 2.2.4. ΚΑΘΑΡΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ...19 2.2.5. ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΚΟΣΤΗ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ...20 2.2.6. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΤΥΠΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ (ΚΚΟ) ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΩΝ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ...21 2.2.7. ΈΝΝΟΙΑ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 1137140/2439/ ΠΟΛ. 1277/5.12.1994... 22 2.3. ΑΡΘΡΟ 36...22 2.3.1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΟΛΑΒΩΝ, ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΩΝ, ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ ΑΝΕΓΕΙΡΟΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ...22 2.3.2. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΘΡΟΥ 36 23 2.3.3.ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ ΕΣΟΔΑ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥ Η ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΥ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΑΦΑΝΗΣ ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΩΝ...23 2.3.4. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟΛΑΒΩΝ, ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΩΝ, ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ ΑΝΕΓΕΙΡΟΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ...23 2.3.5. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΘΑΡΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΠΩΛΗΣΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ...24 2.3.6. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΕΡΓΟΛΑΒΩΝ, ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΑ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΕΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΙΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ...25 2.4.ΠΙΝΑΚΑΣ... 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο... 28 3.ΚΩΔΙΚΑΣ ΒΙΒΛΙΩΝ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (Π.Δ.186/1992) 28 3

3.1.ΓΕΝΙΚΑ 28 3.2. ΈΝΤΑΞΗ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΒΙΒΛΙΩΝ...32 3.3. ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ...33 3.4. ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ...33 3.5. ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ...34 3.6. ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ...35 3.6.1. ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ...35 3.6.2. ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗΣ... 36 3.6.3. ΥΠΟΧΡΕΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ... 36 3.6.4. ΈΝΝΟΙΑ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ...37 3.6.5. ΣΥΝΕΝΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΣΟΔΩΝ - ΕΞΟΔΩΝ... 37 3.6.6. ΤΟΠΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ...37 3.6.7. ΘΕΩΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ...38 3.6.8. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ...38 3.6.9. ΚΟΣΤΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ. ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΓΟΡΩΝ, ΔΑΠΑΝΩΝ... 38 3.7. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ...40 3.7.1. ΥΠΟΧΡΕΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ... 40 3.7.2. ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ - ΘΕΩΡΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ... 40 3.7.3.ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ...41 3.7.4.ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ...42 3.8. ΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΙΜΟΛΟΓΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ Φ.Π.Α., ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΙΣΦΟΡΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Η ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΥΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΑΔΟΧΟ ΣΕ ΕΤΑΙΡΙΑ Η ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ...43 3.9. ΠΙΝΑΚΑΣ... 45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο...47 4.Φ.Π.Α. ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ... 47 4.1. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΙ ΣΤΟ Φ.Π.Α...50 4.2. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ ΝΕΟΔΜΗΤΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ... 53 4.3. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ... 55 4.3.1. ΓΕΝΙΚΑ... 55 4.3.2.ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΞΑΙΡΕΣΗΣ...56 4

4.3.3.ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ 57 4.3.4. ΑΥΤΟΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ...59 4.3.5. ΧΡΟΝΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΤΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ... 61 4.3.6. ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΑ ΑΞΙΑ...62 4.3.7ΑΠΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ... 64 4.4. ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΚΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ Φ.Π.Α. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ... 65 4.4.1. ΈΚΠΤΩΣΗ...65 4.4.2. ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ...66 4.5. ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ...66 4.5.1. ΈΝΤΥΠΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ...67 4.5.2. ΈΝΤΥΠΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ... 68 4.5.3. ΕΙΔΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΟΥ... 69 4.6. ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΙΔΙΟΧΡΗΣΗ Η ΓΙΑ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ... 72 4.7. ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ...72 4.8. ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗ... 73 4.8.1. ΈΝΝΟΙΑ ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗΣ...73 4.8.2. ΕΚΔΟΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ «ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ» ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΠΕΔΟΥΧΟ...74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο...75 5.1. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1Ο...75 5.2. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2Ο...89 5.2.1. ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ...89 5.2.2. ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ...114 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 129 ΠΗΓΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ...129 5

- Εισαγωγή Ο κλάδος των κατασκευών, αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους της ελληνικής οικονομίας. Χαρακτηριστική είναι η φράση ότι «Η οικοδομή είναι η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας». Η ποικιλομορφία και η ιδιαιτερότητα των εργασιών, των τεχνικών εταιρειών, οδήγησαν στη ρύθμιση των θεμάτων τους από μια πληθώρα νομοθετημάτων. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, θα εξεταστούν θέματα που αφορούν την φορολογία εισοδήματος των τεχνικών εταιρειών, των οικοδομικών επιχειρήσεων καθώς και των μηχανικών και των εργολάβων. Επίσης γίνεται αναφορά στον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και στα βιβλία που είναι υποχρεωμένη τηρεί κάθε επιχείρηση ή ελεύθερος επαγγελματίας του κλάδου. Στο τέταρτο κεφάλαιο θίγουμε το θέμα εφαρμογής και καταβολής Φ.Π.Α. στις οικοδομικές επιχειρήσεις και τέλος κλείνουμε την εργασία παρουσιάζοντας τα απαραίτητα έντυπα που είναι υποχρεωμένες οι τεχνικές εταιρείες να συμπληρώνουν και να καταθέτουν στις φορολογικές υπηρεσίες του κράτους με παραδείγματα. 6

Κεφάλαιο 1 1.ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ Η μελέτη των τεχνικών επιχειρήσεων, προϋποθέτει την γνώση και αποσαφήνιση των παρακάτω εννοιών : α. Εργολαβία. Σύμφωνα με το άρθρο 681 του Α.Κ., εργολαβία είναι η σύμβαση μίσθωσης έργου, κατά την οποία ο μεν εργολάβος υποχρεούται σε εκτέλεση του έργου, ο δε εργοδότης σε καταβολή της αμοιβής, που συμφωνήθηκε. Κατά συνέπεια τα βασικά στοιχεία της έννοιας της εργολαβίας, με τα οποία διακρίνεται αυτή από άλλες παραπλήσιες συμβατικές σχέσεις και ιδίως από τη σύμβαση μίσθωσης εργασίας και τη σύμβαση πώλησης, είναι : η εκτέλεση έργου, η απόληψη αμοιβής και η σύναψη συμφωνίας. β. Υπεργολαβία. Υπεργολαβία έχουμε όταν ο εργολάβος αναθέτει την εκτέλεση του έργου που έχει αναλάβει ή ένα μέρος του έργου, σε κάποιο άλλο πρόσωπο, τον υπεργολάβο, ο οποίος αναλαμβάνει την κατασκευή του έναντι ορισμένης αμοιβής, χρησιμοποιώντας εργάτες, οι οποίοι μισθοδοτούνται και αμείβονται από αυτόν (τον υπεργολάβο). γ. Εργολάβος. Εργολάβος ή εργολήπτης τεχνικών έργων είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει ως κύρια επαγγελματική απασχόλησή του, την εργολαβική εκτέλεση τεχνικών έργων, δηλαδή οικοδομικών, λιμενικών, υδραυλικών, οδοποιίας, γεφυροποιίας, σιδηροδρόμων και έργων υπαίθρου γενικά, άσχετα αν διατηρεί ή όχι επαγγελματική στέγη. δ. Εργολαβικές επιχειρήσεις. Είναι εκείνες οι επιχειρήσεις που έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση εργασιών, για την κατασκευή τεχνικού έργου που συνδέεται με το έδαφος. Συνεπώς στην έννοια του εργολάβου, δεν περιλαμβάνονται, κατ αρχήν, οι προμηθευτές οικοδομικών προϊόντων, οι οποίοι ασκούν εμπορική ή βιοτεχνική επιχείρηση, έστω και αν αυτοί, κατά τις συναλλακτικές συνήθειες, εκτός από την πώληση των προϊόντων της επιχείρησής τους εκτελούν και την παρεπόμενη εργασία της τοποθέτησής τους στο πλαίσιο του όλου εκτελούμενου έργου. Τούτο συμβαίνει γιατί το κύριο στοιχείο, στις περιπτώσεις αυτές, είναι η πώληση του είδους και όχι η ανάληψη κατασκευής έργου. ε. Τεχνικά έργα. Ως τεχνικά έργα νοούνται τα οικοδομικά έργα, τα λιμενικά, τα υδραυλικά, οδοποιίας, γεφυροποιίας, σιδηροδρόμων και γενικά έργα υπαίθρου και όχι η κατασκευή βιομηχανικών και βιοτεχνικών προϊόντων (Σ.τ.Ε. 1582/64, 227/1961 και Φορ.Εφ.Αθηνών 2504/74). Στην περίπτωση οικοδομικών έργων, εργολαβικές εργασίες, ειδικότερα, είναι εκείνες που αφορούν τις 7

κατεδαφίσεις, εκσκαφές θεμελίων, κατασκευής μπετόν αρμέ, λιθοδομές, αμμοκονιάμματα, ξυλουργικές εργασίες, υδροχρωματισμούς και ελαιοχρωματισμούς, διακοσμήσεις, εγκαταστάσεις ανελκυστήρων κ.λπ. που έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία συστατικών μερών του ακινήτου. στ. Υλικά. Το Σ.τ.Ε. με την 792/1982 απόφασή του δέχεται ότι, ως χρησιμοποιούμενα υλικά λογίζονται μόνο τα υλικά για το έργο αυτό καθ αυτό, δηλαδή εκείνα που ενσωματώνονται σ αυτό για την υλική διαμόρφωσή του, και όχι τα κάθε είδους εφόδια, τα οποία δεν ενσωματώνονται στο έργο αυτό καθαυτό, αλλά χρησιμοποιούνται για την κίνηση του παραγωγικού μηχανισμού της οικείας εργολαβικής επιχείρησης, όπως είναι τα καύσιμα, τα λιπαντικά των μηχανημάτων κ.λπ. Τέλος, οι τεχνικές επιχειρήσεις διακρίνονται σε : 1.1.Οικοδομικές επιχειρήσεις Είναι οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την κατασκευή και πώληση οικοδομών, δηλαδή αυτοτελών οικοδομών, διαμερισμάτων, πολυκατοικιών, καταστημάτων, γραφείων, αποθηκών και λοιπών χώρων είτε ανεγείρουν αυτές οι ίδιες είτε αναθέτουν αυτή (την ανέγερση) σε εργολάβους. Δεν περιλαμβάνονται δηλαδή στις οικοδομικές επιχειρήσεις (ως άνω) όσες ασχολούνται με την αγοραπωλησία ετοίμων ή άλλων οικοδομών. Απεναντίας όπως απεφάνθη το Σ.τ.Ε. (αρ.1052/1984 αποφ.) συνιστά επιχείρηση ανέγερσης και πώλησης οικοδομών (δηλαδή οικοδομική) η ανέγερση μεμονωμένης οικοδομής περιλαμβάνουσα οριζόντιες ιδιοκτησίες από φυσικό πρόσωπο σε δικό του οικόπεδο με σκοπό άλλες μεν ιδιοκτησίες να πουλήσει άλλες δε να κρατήσει. 1.2.Κυρίως Τεχνικές (εργοληπτικές - εργολαβικές επιχειρήσεις) Είναι οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εκτέλεση εργασιών για την κατασκευή τεχνικού έργου για λογαριασμό τρίτων που συνδέεται με το έδαφος. Ως τεχνικά έργα νοούνται τα οικοδομικά - λιμενικά - υδραυλικά - έργα οδοποιίας - γεφυροποιίας - σιδηροδρόμων και γενικά έργα υπαίθρου δημόσια ή ιδιωτικά. Παράδειγμα οικοδομικών έργων θα ονομάζαμε : τις κατεδαφίσεις - εκσκαφές - θεμελιώσεις - την κατασκευή μπετόν αρμέ - λιθοδομές - αμμοκονιάμματα (σοβατίσματα) - τις ξυλουργικές εργασίες - τους υδρο(ελαιο)χρωματισμούς - τις διακοσμήσεις - τις εγκαταστάσεις ανελκυστήρων (εργασίες δηλαδή γενικά που έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία συστατικών μερών του ακινήτου) που αποτελούν δηλαδή στάδιο κατασκευής του ακινήτου αυτού (τεχνικού έργου). 8

1.3.Τεχνικά και μη τεχνικά έργα Όπως εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει δεν αποτελούν τεχνικά έργα : οι εργασίες συντήρησης - επισκευής ήδη υφισταμένων εγκαταστάσεων (π.χ. των μηχανολογικών εγκαταστάσεων κτιρίων καθώς και οι ελαιο(υδρο-)χρωματισμοί κ.α. Αντίθετα έγουμε τεχνικό έργο, στις περιπτώσεις, που την απαραίτητη για την κατασκευή του έργου ύλη χορηγεί ο εργολάβος (π.χ. προμήθεια και εγκατάσταση μηχανημάτων) που με τη σύμβαση ή τοποθέτηση - εγκατάσταση το στοιχείο δηλαδή της εκτέλεσης του έργου να εμφανίζεται ως κύριο (προέχων) έναντι του στοιχείου της πώλησης. Απεναντίας προέχει το στοιχείο της πώλησης όταν εμπορική - βιοτεχνική επιχείρηση αναλαμβάνει παράλληλα με την πώληση των αγαθών που εμπορεύεται ή παράγει και την τοποθέτηση αυτών. Τελικά για τον χαρακτηρισμό ενός έργου ως τεχνικού (προκειμένου της εφαρμογής των διατάξεων περί τεχνικών έργων του αρ.34 του ν.2238/1994) κρίνεται επί αμφιβολιών η μελέτη της συναπτόμενης κάθε φορά σύμβασης 1.4.Δημόσια και ιδιωτικά τεχνικά έργα Τα τεχνικά έργα γενικά προς το Δημόσιο - Δήμους και Κοινότητες, δημόσιες επιχειρήσεις και εκμεταλλεύσεις, οργανισμούς και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και προς τα Ν.Π.Δ.Δικαίου αποτελούν Δημόσια έργα. Λοιπά τεχνικά έργα αλλά προς ιδιώτες όπως οικοδομικά ή η εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων καθώς και όποια άλλα έργα αλλά προς πρόσωπα πέραν των ως άνω περιοριστικά αναφερόμενων στα δημόσια έργα π.χ. προς Ενώσεις Γεωργ.Συνεταιρισμών, Αστικούς Οικοδ.Συνεταιρισμούς κ.α. αποτελούν ιδιωτικά τεχνικά έργα. Η παραπάνω διάκριση σε δημόσια και ιδιωτικά των τεχνικών έργων είναι σε συνάρτηση με τα ακαθάριστα έσοδα για τη φορολογία εισοδήματος των τεχνικών επιχειρήσεων (από τα έργα αυτά). 9

Κεφάλαιο 2ο 2.Βασικές έννοιες στη φορολογία εισοδήματος Ο νόμος ορίζει ως τεχνικές εταιρείες τους παρακάτω τύπους εταιρειών : τις οικοδομικές επιχειρήσεις, τις εργοληπτικές επιχειρήσεις δημοσίων τεχνικών έργων, τις εργοληπτικές επιχειρήσεις ιδιωτικών τεχνικών έργων, τις επιχειρήσεις μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων. Από αυτούς τους τύπους σημαντικότερο ρόλο διαδραματίζουν οι οικοδομικές επιχειρήσεις. Ως οικοδομικές επιχειρήσεις νοούνται οι επιχειρήσεις, που ασχολούνται με την κατασκευή και την πώληση αυτοτελών οικοδομών, διαμερισμάτων πολυκατοικιών, καταστημάτων, γραφείων, αποθηκών και λοιπών χώρων. Οι επιχειρήσεις αυτές θεωρούνται οικοδομικές ανεξαρτήτως εάν ιδιοπαράγουν την οικοδομή, ή εάν η ανέγερση της έχει ανατεθεί σε άλλους εργολάβους για λογαριασμό της εταιρείας. Εργολαβία κατά το άρθρο 681 του αστικού κώδικα, είναι η σύμβαση μίσθωσης έργου κατά την οποία ο μεν εργολάβος υποχρεούται σε εκτέλεση έργου, ο δε εργοδότης σε καταβολή της αμοιβής που συμφωνήθηκε. Αναλόγως, εργολάβος είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, που έχει ως κύρια επαγγελματική του απασχόληση, την εργολαβική εκτέλεση τεχνικών έργων. Τέλος υπεργολάβος, είναι το πρόσωπο που αναλαμβάνει την εκτέλεση του έργου ή μέρους αυτού από τον εργολάβο έναντι ορισμένης αμοιβής. Τεχνικά έργα κατά την έννοια του νόμου, είναι : τα οικοδομικά έργα, τα λιμενικά, τα υδραυλικά, της οδοποιίας, της γεφυροποιίας, τα σιδηροδρομικά, και εν γένει τα χωματουργικά έργα. Όλοι οι παραπάνω ορισμοί δίνουν το πλαίσιο, τόσο των προσώπων, όσο και των πράξεων που υπάγονται στο ειδικό καθεστώς φορολόγησης που περιγράφεται παρακάτω. 10

2.1.ΑΡΘΡΟ 34 2.1.1.Φορολογία εισοδήματος τεχνικών επιχειρήσεων Η φορολόγηση επιτηδευματιών, που ασχολούνται με τα τεχνικά έργα είναι μία διαδικασία σύνθετη. Η διαδικασία αυτή επηρεάζεται τόσο από τη νομική μορφή των επιτηδευματιών, όσο και από τη φύση των εργασιών τους. Κάθε παράγοντας που διαφοροποιείται, δημιουργεί αλλαγές στη φορολογική υποχρέωση με σημαντικές αποκλίσεις. Για το λόγο αυτό, κρίνεται σκόπιμη η λεπτομερής παρουσίαση του συστήματος φορολόγησης των τεχνικών έργων. 2.1.2.Το εισόδημα των τεχνικών επιχειρήσεων Ως ακαθάριστο έσοδο των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών, λαμβάνεται η αξία των αυτοτελών οικοδομών, διαμερισμάτων, πολυκατοικιών, καταστημάτων, γραφείων, αποθηκών, και λοιπών χώρων, όπως αναγράφετε στο συμβόλαιο μεταβίβασης και η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από αυτή που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις περί φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων και της περίπτωσης δ' της παραγράφου 2 του άρθρου 19 του κωδ. Φ.Π.Α. (ν.2859/2000,φεκ 248 Α') Ο χρόνος απόκτησης του ακαθάριστου εσόδου, λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του ύψους, και θεωρείται η ημέρα σύνταξης του οριστικού συμβολαίου. Στην περίπτωση όμως που δεν έχει συνταχθεί συμβολαιογραφικό προσύμφωνο και το οριστικό συμβόλαιο δεν έχει συνταχθεί μέσα σε διάστημα 2 (ετών) από την ημέρα σύνταξης του συμβολαίου γραφικού προσυμφώνου ως χρόνος απόκτησης του ακαθάριστου εσόδου θεωρείται η ημέρα κατά την οποία συμπληρώνονται δυο έτη από την ημέρα σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου Εξαιρετικά, επιτρέπεται το έσοδο να προσδιορίζεται από το πραγματικό τίμημα, όπως αυτό αναγράφεται στο πωλητήριο συμβόλαιο εάν αυτή είναι 11

μεγαλύτερη της αντικειμενικής. Ο τεκμαρτός αυτός προσδιορισμός του εισοδήματος είναι αναγκαίος, λόγω της αδυναμίας προσδιορισμού του πραγματικού εισοδήματος των τεχνικών επιχειρήσεων. Στα εισοδήματα από οικοδομές, που ορίζονται τεκμαρτώς, συναθροίζονται και τα πλεονάζοντα εισοδήματα από τυχόν πωλήσεις οικοδομών, σε τιμή μεγαλύτερη της αντικειμενικής και έσοδα από άλλες δραστηριότητες. Τα πλεονάζοντα εισοδήματα χωρίζονται σε δύο μέρη. Το 40 % της διαφοράς μεταξύ τεκμαρτής και μεγαλύτερης πραγματικής, προστίθεται στα τεκμαρτά. Το υπόλοιπο 60 %, φορολογείται με τις γενικές διατάξεις μόνο σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης του, δηλαδή με τις κλίμακες του άρθρου 9 του ν. 2238/1994 εάν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο και της παραγράφου 1 του άρθρου 101 του ν. 2238/1994 εάν πρόκειται για νομικό. Η ημερομηνία πραγματοποίησης του εσόδου θεωρείται η ημέρα σύνταξης του οριστικού συμβολαίου. Σε περίπτωση όμως υπογραφής προσυμφώνου, εάν δε συνταχθεί το οριστικό συμβόλαιο εντός διετίας, ως χρόνος απόκτησης θεωρείται η ημέρα συμπλήρωσης της διετίας. Τα προσδιορισθέντα έσοδα φορολογούνται με ποσοστό 15% επί των εσόδων της τεχνικής εταιρείας. Σε περίπτωση πλημμελούς τήρησης ή τήρησης βιβλίων κατώτερης κατηγορίας από αυτήν που ορίζει ο κώδικας βιβλίων και στοιχείων ο συντελεστής διπλασιάζεται και γίνεται 30%. Τέλος, σε περίπτωση προφανούς δυσαναλογίας μεταξύ των δαπανών που καταχωρήθηκαν στα βιβλία της επιχείρησης και του πραγματικού κόστους κατασκευής, ο Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. μπορεί να προσαυξήσεις τους ανωτέρω συντελεστές κατά 60%. Ο προσδιορισμός ακαθάριστων εσόδων εργολάβων - Άρθρο 34 Ακαθάριστο έσοδο των εργολαβικών επιχειρήσεων θεωρείται η αξία των εκτελεσθέντων έργων της χρήσης η οποία εξετάζεται. Ωστόσο αξία του έργου θεωρείται η δηλωθείσα. Τέλος τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων προκύπτουν, από τη χρήση συντελεστών στα ακαθάριστα έσοδα τους, με τους εξής συντελεστές : ΐ. συντελεστής 10% σε εταιρείες που εκτελούν, δημόσια τεχνικά έργα και σε εταιρείες που εκτελούν έργα χωρίς τη χρήση ίδιων υλικών. Ως επιχειρήσεις που ασχολούνται με δημόσια έργα, νοούνται οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εργολαβική κατασκευή ηλεκτρολογικών και μηχανολογικών εγκαταστάσεων του Δημοσίου, δήμων και κοινοτήτων, δημοσίων επιχειρήσεων, οργανισμών, 12

ΐΐ. ΐΐΐ. επιχειρήσεων κοινής ωφελείας και λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δίκαιου. Στις περιπτώσεις των εταιρειών, που ασχολούνται με την κατασκευή δημοσίων έργων, αφαιρούνται τα ποσά των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης προκειμένου να προσδιοριστούν τα ακαθάριστα έσοδά τους. συντελεστής 12% για εκτέλεση ιδιωτικών τεχνικών έργων ή οικοδομών ή εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων σε ιδιώτες. συντελεστής 25% σε εταιρείες που εκτελούν ιδιωτικά τεχνικά έργα και σε εταιρείες που εκτελούν έργα χωρίς τη χρήση ίδιων υλικών. Σε περίπτωση πλημμελούς τήρησης ή τήρησης βιβλίων κατώτερης κατηγορίας από αυτήν που ορίζει ο κώδικας βιβλίων και στοιχείων ο ισχύον στη συγκεκριμένη κατηγορία συντελεστής διπλασιάζεται. Τέλος, σε περίπτωση προφανούς δυσαναλογίας μεταξύ των δαπανών που καταχωρήθηκαν στα βιβλία της επιχείρησης και του πραγματικού κόστους κατασκευής, ο Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. μπορεί να προσαυξήσει τους ανωτέρω συντελεστές κατά 60%. 2.1.3.ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΘΡΟΥ 34 2.1.4. Υποβολή στοιχείων για τους εργολάβους - υπεργολάβους. Ν.820/1978 άρθρου 19 (ΦΕΚ Ά 174) Για την εκτέλεση τεχνικών έργων αξίας μεγαλύτερης των έξι χιλιάδων (6.000) Ευρώ, υποχρεούται να γνωστοποιήσουν τα στοιχεία του αντιλαμβάνοντος έργου, πριν την έναρξη των εργασιών τους στην αρμόδια Οικονομική Υπηρεσία καθώς και αντίγραφο του συμφωνητικού ανάληψης των εργασιών αυτών. 13

2.1.5. Προσδιορισμός καθαρών κερδών ΑΕ, ΕΠΕ, κ.λπ. ως επίσης και ΟΕ, ΕΕ κ.λπ. που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών και στα οποία συμμετέχει ένα ή περισσότερα νομικά πρόσωπα άρθρου 101 παρ.1 όταν δεν τηρούν ανακριβή ή ανεπαρκή βιβλία. Ν. 3522/2006 άρθρο 12 παρ.3 (ΦΕΚ Ά 276/22.12.2006) Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 34 παρ.2, καθώς και της περίπτωσης 'γ της παραγράφου 2 του άρθρου 30 του Κ.Φ.Ε., εφαρμόζονται και για τα νομικά πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 101, και της παραγράφου 4 του άρθρου 2 στα οποία συμμετέχει ένα ή περισσότερα νομικά πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 101, όταν δεν τηρούνται βιβλία του Κ.Β.Σ. ή τηρούνται βιβλία κατώτερης κατηγορίας της 'Γ κατηγορίας ή τηρούνται ανεπαρκή ή ανακριβή βιβλία, καθώς και στην περίπτωση που δεν επιδεικνύονται στο φορολογικό έλεγχο βιβλία και στοιχεία του Κ.Β.Σ. 2.1.6. Ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών. Ως ακαθάριστο έσοδο των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών, λαμβάνεται η αξία των αυτοτελών οικοδομών, διαμερισμάτων, πολυκατοικιών, καταστημάτων, γραφείων, αποθηκών, και λοιπών χώρων, όπως αναγράφετε στο συμβόλαιο μεταβίβασης και η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από αυτή που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις περί φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων, όπως προβλέπεται με τις προϊσχύσασες διατάξεις. Περαιτέρω όμως, η αξία αυτή δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το τίμημα μεταβίβασης το οποίο προκύπτει μετά τον έλεγχο της ειδικής δήλωσης Φ.Π.Α. την οποία υποχρεούνται να υποβάλλουν οι επιχειρήσεις πριν από την μεταβίβαση ακινήτου στην αρμόδια ΔΟΥ της περιοχής που βρίσκεται το ακίνητο, προκειμένου 14

για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Φ.Π.Α. σχετικά με την επιβολή Φ.Π.Α. στις μεταβιβάσεις οικοδομών. Στις νέες διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 34 του Κ.Φ.Ε. επαναδιατυπώνονται οι προισχύσασες σχετικά με τον χρόνο απόκτησης των ακαθάριστων εσόδων των οικοδομικών επιχειρήσεων, που είναι η ημέρα σύνταξης του οριστικού συμβολαίου, ή η ημέρα κατά την οποία συμπληρώνονται δύο (2) έτη από τη σύνταξη συμβολαιογραφικού προσυμφώνου χωρίς να έχει συνταχθεί οριστικό συμβόλαιο στο ορισμένο χρονικό διάστημα. Ως ακαθάριστα έσοδα λαμβάνονται: α) Το τίμημα των πωλήσεων (που πραγματοποιήθηκαν) αυτοτελών οικοδομών, διαμερισμάτων πολυκατοικιών, καταστημάτων, γραφείων, αποθηκών και άλλων χώρων, όπως αυτό καθορίζεται στα σχετικά πωλητήρια συμβόλαια. β) Η διαφορά μεταξύ του παραπάνω φορολογηθέντος τιμήματος ή αξίας κατά περίπτωση και της πραγματικής αξίας του ακινήτου, η οποία βρίσκεται κατά τις διατάξεις περί φορολογίας μεταβιβάσεως ακινήτων. Ως πωλήσεις θεωρούνται κι αυτές που γίνονται απευθείας από τον οικοπεδούχο για λογαριασμό του εργολήπτη. γ) Η πραγματική αξία του βρίσκεται κατά τις διατάξεις περί φορολογίας μεταβιβάσεως ακινήτων, των αυτοτελών οικοδομών, διαμερισμάτων, καταστημάτων, γραφείων, αποθηκών και άλλων χώρων που περιέρχονται στα μέλη της εταιρίας ή κοινοπραξίας κατά το χρόνο λύσεως ομορρύθμου, ετερορρύθμου και περιορισμένης ευθύνης εταιρίας ή κοινοπραξίας, θεωρείται ακαθάριστο έσοδο της εταιρίας ή κοινοπραξίας κατά το χρόνο λύσεως αυτής. Το καθαρό κέρδος που προκύπτει με βάση τα έσοδα αυτά φορολογείται στο όνομα των εταίρων ή μελών της κοινοπραξίας το μισό κατά το έτος της λύσεως της εταιρίας ή κοινοπραξίας και το άλλο μισό κατά το επόμενο έτος. Ο συντελεστής καθαρού κέρδους ορίζεται σε 15%. Στην περίπτωση δε, που η επιχείρηση δεν τηρεί τα προβλεπόμενα από τον Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων βιβλία ή στοιχεία ή τηρεί βιβλία κατώτερης κατηγορίας απ' αυτά που ορίζονται από τον Κ.Φ.Ε., ο παραπάνω συντελεστής προσαυξάνεται κατά 50%. Επίσης στην περίπτωση, που οι δαπάνες ανεγέρσεως των οικοδομών, οι οποίες εμφανίζονται ότι πραγματοποιήθηκαν στα βιβλία και στοιχεία της επιχειρήσεως, βρίσκονται σε προφανή δυσαναλογία, σχετικά με το πραγματικό κόστος, δικαιούται ο Οικονομικός Έφορος να προσαυξήσει τον παραπάνω συντελεστή καθαρού κέρδους, μέχρι το ποσοστό 30% αυτού. Δεν θεωρείται, ότι υπάρχει προφανής δυσαναλογία, όταν η διαφορά μεταξύ των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν και του πραγματικού κόστους είναι μέχρι 20% επί του πραγματικού κόστους. 15

2.1.7.Τρόπος προσδιορισμού των καθαρών κερδών των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρομενων οικοδομών. Τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών εξακολουθούν να προσδιορίζονται τεκμαρτά με την εφαρμογή του συντελεστή 15% επί των ακαθαρίστων εσόδων τους. Επισημαίνεται όμως, ότι ο πιο πάνω τεκμαρτός τρόπος προσδιορισμού των κερδών των οικοδομικών επιχειρήσεων ισχύει μόνο για τις ατομικές επιχειρήσεις και τους υπόχρεους του άρθρου 2 παρ.4(οε, ΕΕ κ.λπ.) Σημειώνεται ότι με τις νέες διατάξεις δεν προβλέπεται πλέον η προσαύξηση του πιο πάνω συντελεστή στην περίπτωση που οι δαπάνες κατασκευής των ανεγειρόμενων οικοδομών που εμφανίζονται στα βιβλία της επιχείρησης βρίσκονται σε προφανή δυσαναλογία σε σχέση με το πραγματικό κόστος κατασκευής. Τα ακαθάριστα έσοδα δηλαδή, προσδιορίζονται εξωλογιστικά με βάση τα στοιχεία και πληροφορίες που διαθέτει η αρμόδια Φορολογούσα Αρχή για την επέκταση της συναλλακτικής δράσης και τις συνθήκες λειτουργίας της επιχείρησης σύμφωνα με τα οριζόμενα από τις ίδιες διατάξεις καθαρά τους κέρδη προσδιορίζονται με την εφαρμογή του συντελεστή 30%, ο οποίος προκύπτει από το διπλασιασμό του συντελεστή 15%, στα έσοδα αυτά. 2.1.8. Φορολογητέα καθαρά κέρδη οικοδομικών επιχειρήσεων ατομικών, ΟΕ, ΕΕ, κοινοπραξιών, κοινωνιών που τηρούν βιβλία Τ κατηγορίας Κ.Β.Σ. Ορίζεται, ότι όταν οι ατομικές επιχειρήσεις ή πρόσωπα του άρθρου 2 παρ.4 (προσωπικές εταιρείες, κοινοπραξίες κλπ.) στα οποία ΔΕΝ συμμετέχει ανώνυμη εταιρεία περιορισμένης ευθύνης ή άλλο νομικό πρόσωπο του άρθρου 101 παρ.1, που ασχολούνται με την ανέγερση και πώληση οικοδομών, τηρούν βιβλία Τ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. και τα λογιστικά κέρδη που προκύπτουν από τα βιβλία αυτά είναι 16

μεγαλύτερα από τα τεκμαρτά, σε φορολογία υπόκειται το άθροισμα των τεκμαρτών κερδών του ποσοστού 40% της διαφοράς μεταξύ λογιστικών και τεκμαρτών κερδών. Το υπόλοιπο 60% της διαφοράς αυτής θα μεταφέρεται και θα εμφανίζεται στο λογαριασμό (Αφορολόγητα κέρδη οικοδομικών επιχειρήσεων). 2.1.9. Ακαθάριστα έσοδα και καθαρά κέρδη (Α.Ε., Ε.Π.Ε. κλπ.) που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρομενων οικοδομών ή την εκτέλεση δημοσίων ή ιδιωτικών τεχνικών έργων και ΟΕ, ΕΕ, κλπ. στις οποίες συμμετέχει ΑΕ, ΕΠΕ κλπ. Ο προσδιορισμός των ακαθάριστων εσόδων και καθαρών κερδών των νομικών προσώπων του άρθρου 101 παρ.1 του Κ.Φ.Ε. (ΑΕ, ΕΠΕ, δημόσιων και δημοτικών επιχειρήσεων κλπ.) ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών ή την εκτέλεση δημοσίων ή ιδιωτικών τεχνικών έργων, στις οποίες συμμετέχει ένα ή περισσότερα νομικά πρόσωπα του άρθρου 101 παρ.1 του Κ.Φ.Ε. με το ίδιο αντικείμενο εργασιών, στις περιπτώσεις που δεν τηρούν βιβλία ή τηρούν βιβλία κατώτερης κατηγορίας της Τ κατηγορίας ή τα τηρούμενα βιβλία και στοιχεία κρίνονται ανακριβή ή ανεπαρκή από τον έλεγχο. Δηλαδή τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων αυτών θα εξευρίσκονται με συντελεστή 15% επί των ακαθάριστων εσόδων. Όταν όμως τα λογιστικά κέρδη που προσδιορίζει ο έλεγχος είναι μεγαλύτερα από αυτά που προκύπτουν εξωλογιστικά με το συντελεστή καθαρού κέρδους λαμβάνονται υπόψη τα λογιστικά. Σε κάθε όμως περίπτωση ο συντελεστής καθαρού κέρδους που εφαρμόζεται (λογιστικά ή εξωλογιστικά από τον έλεγχο) δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος του 75%. 17

2.1.10. Τα καθαρά κέρδη των τεχνικών επιχειρήσεων πώλησης ανεγειρομενων οικοδομών και κατασκευής δημόσιων ή ιδιωτικών τεχνικών έργων, προσδιορίζονται από το οικον. Έτος 2003 με τις γενικές διατάξεις φορολογίας εισοδήματος. Τα καθαρά κέρδη των νομικών προσώπων του άρθρου 101 παρ.1 του Ν. 2238/1994, (ΑΕ, ΕΠΕ, κλπ.) που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών και την κατασκευή δημοσίων και ιδιωτικών τεχνικών έργων, καθώς και των κοινοπραξιών στις οποίες συμμετέχουν αυτές, ΔΕΝ θα προσδιορίζονται πλέον τεκμαρτά, σύμφωνα δηλαδή με τις διατάξεις του άρθρου 34 του Ν. 2238/1994, αλλά με τις γενικές διατάξεις φορολογίας εισοδήματος των άρθρων 105 και 31 του Ν. 2238/ 1994. 2.2. ΑΡΘΡΟ 35 2.2.1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ Για την εφαρμογή των ισχυουσών διατάξεων περί φορολογίας εισοδήματος και φόρου προστιθέμενης αξίας των εργολάβων, υπεργολάβων και γενικά επιτηδευματιών που εκτελούν οποιαδήποτε επί μέρους εργασία σε ανεγειρόμενη οικοδομή, καθώς και των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την κατασκευή και πώληση οικοδομών, καθιερώνεται σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού του ελάχιστου συνολικού κόστους κατασκευές των οικοδομών και των ελάχιστων ποσοστών συμμετοχής των επί μέρους εργασιών στο συνολικό κόστος Με τον όρο συνολικό κόστος νοείται το καθαρό κατασκευαστικό κόστος το οποίο περιλαμβάνει την αξία αγοράς των υλικών με το φόρο προστιθέμενης αξίας και την αμοιβή εργασίας, χωρίς τις ασφαλιστικές εισφορές και το φόρο προστιθέμενης αξίας.. Για τον προσδιορισμό του ελάχιστου κόστους των οικοδομών και των ποσοστών συμμετοχής των επί μέρους εργασιών λαμβάνονται υπόψη: 18

α) Οι τιμές εκκίνησης κόστους κατά τετραγωνικό μέτρο, β) Συντελεστές αναγωγής των βοηθητικών χώρων των διάφορων κατηγοριών οικοδομών σε κύριους χώρους αυτών. γ) Συντελεστές αυξομείωσης των τιμών εκκίνησης, για τον προσδιορισμό του συνολικού κόστους, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου κτιρίου, όπως μέγεθος, ποιότητα, αριθμός όψεων. δ) Πίνακες των ελάχιστων ποσοστών συμμετοχής των επί μέρους εργασιών στο συνολικό κόστος. 2.2.2. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΘΡΟΥ 35 2.2.3. Έννοια του όρου <<κόστος >> στο αντικειμενικό σύστημα Με τον όρο <<κόστος>> νοείται το καθαρό κατασκευαστικού κόστος το οποίο περιλαμβάνει την αξία αγοράς των υλικών με το Φ.Π.Α. δεν εκπίπτει ως φόρος εισροών και την αμοιβή εργασίας, η οποία προσφέρεται απευθείας ή μέσω υπεργολάβου. Δεν περιλαμβάνονται οι ασφαλιστικές εισφορές, η αμοιβή του μηχανικού και οι δαπάνες προς Δημόσιες Υπηρεσίες (π.χ. έξοδα έκδοσης άδειας) (Εγκ. ΠΟΛ. 1238/31.10.1994). 2.2.4. Καθαρό κόστος κατασκευής οικοδομής Ως καθαρό κόστος κατασκευής οικοδομής νοείται το κόστος που περιλαμβάνει την αξία αγοράς των υλικών με το Φ.Π.Α. όταν δεν εκπίπτει ως φόρος εισροών και την αμοιβή εργασίας, η οποία προσφέρεται απευθείας ή μέσω υπεργολάβου, χωρίς Φ.Π.Α. και ασφαλιστικές εισφορές. Στο καθαρό κόστος κατασκευής οικοδομής 19

περιλαμβάνονται επίσης οι κάθε είδους μεταφορές και οι μισθώσεις μηχανημάτων, που συνδέονται άμεσα με τις εκτελούμενες εργασίες, καθώς και οι μισθώσεις μηχανημάτων, που συνδέονται άμεσα με τις εκτελούμενες εργασίες, καθώς και οι προσφερόμενες υπηρεσίες κατά την εκτέλεση των επί μέρους εργασιών της οικοδομής. Επίσης σε κάθε περίπτωση ανέγερσης οικοδομής, ισχύει το ποσοστό 20% του συνολικού καθαρού κόστους της οικοδομής και όχι τον επί μέρους εργασιών. Το ποσοστό αυτό μπορεί να υπολογιστεί σε μία επί μέρους εργασία ή να επιμερισθεί στις εργασίες που πραγματικά δεν ανατέθηκαν σε εργολάβο - υπεργολάβο και εκτελεστήκαν με τη χρησιμοποίηση ημερομισθίων τεχνιτών και εργατών. 2.2.5. Ορισμοί της έννοιας των κριτηρίων για τον προσδιορισμό του ελάχιστου συνολικού κόστους κατασκευής των οικοδομών και τα ελάχιστα κόστη των επιμέρους εργασιών. Οι ορισμοί της έννοιας των κριτηρίων που χρησιμοποιούνται κατά την εφαρμογή της απόφασης 1137140/2439/ΠΟΛ. 1277/5.12.1994 για τον προσδιορισμό του ελάχιστου συνολικού κόστους κατασκευής των οικοδόμων και τα ελάχιστα κόστη των επί μέρους εργασιών αυτών είναι οι εξής: -Καθαρό Κόστος Κατασκευής Οικοδομών (ΚΚΟ) -Κόστος Εκκίνησης (ΚΕ) -Μεγέθους Οικοδομής (ΜΟ) -Συντελεστών Αναγωγής Βοηθητικών Χώρων (ΣΑΒ) -Συντελεστών Αυξομείωσης (ΣΑ) (Εγκ. ΠΟΛ. 1230/8.8.1996) 20

2.2.6. Διάκριση κτιρίων και έντυπα που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του Ελάχιστου Κόστους Κατασκευής της Οικοδομής (ΚΚΟ) και του ελάχιστου κόστους των επί μέρους εργασιών. Προκειμένου να υπολογιστεί το ελάχιστο κόστος κατασκευής των οικοδόμων, τα κτίρια διακρίνονται σε κατηγορίες. Οι κατηγορίες των κτιρίων και τα έντυπα που χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση έχουν ως εξής: α) Κτίρια με χρήση την κατοικία, πλήν μονοκατοικιών. Για τα κτήρια αυτά χρησιμοποιείται το έντυπο Α. β) Μονοκατοικίες. Χρησιμοποιείται το έντυπο Β. γ) Κτίρια Γραφείων- Καταστημάτων. Χρησιμοποιείται το έντυπο Γ. δ) Σταθμοί αυτοκινήτων - Βιομηχανικά και Βιοτεχνικά κτίρια. Για τα κτίρια αυτά, καθώς και της επόμενης κατηγορίας χρησιμοποιείται το έντυπο Δ. ε) Γεωργικά και Κτηνοτροφικά κτίρια -Αποθήκες (έντυπο Δ). στ) Ξενοδοχεία -Νοσηλευτήρια. Για τα κτίρια εκπαιδευτηρίων και τα κτίρια που αναφέρονται στην επόμενη κατηγορία κτιρίων (η) χρησιμοποιείται το έντυπο ΣΤ. η) Μουσεία και μη λοιπά μη κατονομαζόμενα κτίρια που δεν μπορούν να υπαχθούν στις προηγούμενες κατηγορίες (έντυπο ΣΤ). Διευκρινίζεται ότι όσα από τα παραπάνω κτίρια α) αφορούν αυθαίρετες κατασκευές, νομιμοποιούμενες μεταγενέστερα με βάση τυχόν πολεοδομικές διατάξεις νόμων, καθώς και β) ανεγείρονται με βάση άδεια που εκδίδεται νόμιμα από την Αρμόδια Αρχή Τοπικής αυτοδιοίκησης, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 35 και 36 του ν. 2238/1994, δηλαδή δεν απαιτείται η υποβολή των σχετικών πινάκων. 21

2.2.7. Έννοια Οικοδομών για την εφαρμογή της απόφασης 1137140/2439/ ΠΟΛ. 1277/5.12.1994. Διευκρινίζεται ότι για την εφαρμογή της απόφασης: α) Ως μονοκατοικίες θεωρούνται οι οικοδομές που περιλαμβάνουν μια μόνο κατοικία και τα τυχόν παραρτήματά της, σε ένα ή περισσότερα επίπεδά η οποία είναι μοναδική εντός του οικοπέδου ή γηπέδου που καθορίζεται με πράξη κάθετης ιδιοκτησίας. β) Εάν στην οικοδομή που ανεγείρεται περιλαμβάνονται (κτίρια μισής χρήσης) όπως κατοικίες, γραφεία, καταστήματα κτλ. το κάθε τμήμα κατατάσσεται χωριστά στην αντίστοιχη κατηγορία ανάλογα με τη χρήση και υποβάλλονται τα αντίστοιχα έντυπα που προβλέπονται γι'αυτή 2.3. ΑΡΘΡΟ 36 2.3.1. Προσδιορισμός ακαθάριστων εσόδων των εργολάβων, υπεργολάβων και γενικά επιτηδευματιών, που εκτελούν οποιαδήποτε επί μέρους εργασία σε ανεγειρόμενες οικοδομές. Τα ακαθάριστα έσοδα, που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του εισοδήματος των προσώπων της παραγράφου 1 του άρθρου 35, δεν μπορεί να είναι κατώτερα από εκείνα που προκύπτουν σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του άρθρου. Με βάση τις διατάξεις ως ακαθάριστα έσοδα θεωρούνται: α) Της χρήσης μέσα στην οποία υποβλήθηκε ο τελικός πίνακας της παραγράφου 2 του άρθρου 35 για τους εργολάβους, υπεργολάβους και γενικά επιτηδευματίες, που εκτελούν οποιαδήποτε εργασία σε ανεγειρόμενη οικοδομή. β) Της χρήσης που ορίζεται από τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 34, για τις επιχειρήσεις ανέγερσης οικοδομών. Το ποσό φόρου προστιθέμενης αξίας, που οφείλουν να έχουν καταβάλλει τα πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 35, πρέπει να είναι τουλάχιστο ή ίσο με αυτό που προκύπτει από το κράτος της αντίστοιχης επί μέρους εργασίας ή το συνολικό κόστος, όπως αυτό προσδιορίζεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 35. Σε αντίθετη περίπτωση, η διαφορά που προκύπτει, μετά το τέλος των εργασιών, οφείλεται ως φόρος εκροών της φορολογικής περιόδου υποβολής του τελικού πίνακα. 22

2.3.2. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΘΡΟΥ 36 2.3.3.Ακαθάριστα έσοδα εργολάβου ή υπεργολάβου όταν δεν υπάρχει καταφανής έλλειψη παραστατικών. Το ακαθάριστο έσοδο του εργολάβου ή υπεργολάβου που εκτελεί συγκεκριμένη εργασία σε ανεγειρόμενη οικοδομή, εφόσον δεν υπάρχει καταφανής έλλειψη παραστατικών σε άλλα συστατικά στοιχεία της εργασίας αυτής (π.χ. των απαραίτητων υλικών), ισούται με το ελάχιστο κόστος της επί μέρους εργασίας του Τελικού Πίνακα, μετά την αφαίρεση του ποσού των τυχόν παραστατικών για αγορά υλικών, μεταφορές και λοιπές υπηρεσίες εκτός του τιμολογίου του εργολάβου ή υπεργολάβου. 2.3.4. Υποχρεώσεις εργολάβων, υπεργολάβων και γενικά επιτηδευματιών, που εκτελουν οποιαδήποτε επι μέρους εργασία σε ανεγειρόμενες οικοδομές. Το προσδιοριζόμενο ελάχιστο συνολικό κόστος κατασκευής και τα ελάχιστα κόστη των επί μέρους εργασιών αποτελούν τη βάση προσδιορισμού των φορολογικών υποχρεώσεων των επιτηδευματιών του άρθρου 36 του ν. 2238/1994, δηλαδή των εργολάβων, υπεργολάβων και γενικά των επιτηδευματιών, που εκτελούν οποιαδήποτε επί μέρους εργασία σε ανεγειρόμενες οικοδομές. Σε περίπτωση που δηλώνεται ότι έγιναν εργασίες χωρίς την ανάθεση τους σε εργολάβο ή υπεργολάβο, αλλά με τη χρησιμοποίηση ημερομισθίων τεχνιτών και εργατών, αυτό γίνεται δεκτό για συνολικό ποσό μέχρι 20% του ελάχιστου συνολικού κόστους κατασκευής οικοδομής. Επίσης, όταν ο ιδιοκτήτης της οικοδομής είναι επιτηδευματίας εργολάβος ή υπεργολάβος οικοδόμων, τότε, για τις εργασίες που καλύπτει η επαγγελματική του δραστηριότητα, δεν απαιτούνται τιμολόγια υπεργολάβων αλλά λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που καταβλήθηκαν για ημερομίσθια όπως αναφερθήκαμε ανωτέρω. 23

Το όριο αυτό των εργασιών αυξάνεται από 20%σε 30%, όταν η συνολική επιφάνεια της οικοδομής δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ. και βρίσκεται σε οικισμό μέχρι 2000 κατοίκους. 2.3.5. Προσδιορισμός καθαρών κερδών επιχειρήσεων κατασκευής και πώλησης οικοδομών. Τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων κατασκευής πώλησης οικοδομών προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 34 του ν. 2238/1994. Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές ως ακαθάριστο έσοδο των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών, λαμβάνεται η αξία των αυτοτελών οικοδομών, διαμερισμάτων, πολυκατοικιών, καταστημάτων, γραφείων, αποθηκών και λοιπών χώρων, όπως αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 1249/1982. Ειδικά για τις περιοχές που δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, ως ακαθάριστα έσοδα λαμβάνονται: - το τίμημα από τις πωλήσεις των πιο πάνω ακινήτων που καθορίζεται στα οικεία πωλητήρια συμβόλαια. - Η διαφορά μεταξύ του τιμήματος ή της αξίας, κατά περίπτωση, που φορολογήθηκε και της πραγματικής αξίας του ακινήτου, η οποία εξευρίσκεται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν στη φορολογία μεταβίβασης ακινήτων ή στο Φ.Π.Α.( Άρθρο 34). Τα α έσοδα όμως αυτά δεν μπορεί να είναι κατώτερα από αυτά που προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 35 του ίδιου νόμου, δηλαδή με βάση το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού του ελάχιστου κόστους κατασκευής οικοδομών. Σε περίπτωση που τα ακαθάριστα έσοδα που προσδιορίζονται με βάση το αντικειμενικό σύστημα, δηλαδή αν το ποσό του ελάχιστου κόστους οικοδομής (Κ.Κ.Ο.) είναι μεγαλύτερο από τα προσδιοριζόμενα σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν.2238/1994 ή τυχόν επιπλέον διαφορά αυτών προστίθεται στα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης που έχουν προσδιοριστεί. Χρόνος κτήσης απόκτησης του ακαθάριστου εσόδου, ο οποίος λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του ύψους αυτού, θεωρείται η ημέρα σύνταξης του οριστικού 24

συμβολαίου. Στην περίπτωση που δεν έχει συνταχθεί συμβολαιογραφικό προσύμφωνο και το οριστικό συμβόλαιο δεν έχει συνταχθεί μέσα σε διάστημα δύο (2) ετών από την ημέρα σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου, ως χρόνος απόκτησης του ακαθάριστου εσόδου θεωρείται η ημέρα κατά την οποία συμπληρώνονται δύο (2) έτη από την ημέρα σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου. 2.3.6. Προσδιορισμός ακαθάριστων εσόδων εργολάβων, υπεργολάβων και γενικά επιτηδευματία που εκτελεί εργασίες στις οικοδομές. Όταν πρόκειται για εργολάβο ή υπεργολάβο και γενικά επιτηδευματία που εκτελεί εργασίες στις οικοδομές, τα ακαθάριστα έσοδα τους από τη συγκεκριμένη εργασία στην οικοδομή, που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό των καθαρών κερδών τους, δεν μπορεί να είναι μικρότερα από το ελάχιστο κόστος της επί μέρους τους εργασίας. Εάν το ελάχιστο κόστος κατασκευής της επί μέρους εργασίας όπως αυτό προσδιορίστηκε δεν καλύπτεται από το άθροισμα των σχετικών με τις εργασίες παραστατικών, που εκδόθηκαν από τον εργολάβο, το επιπλέον ποσό προστίθεται στα ακαθάριστα έσοδα του εργολάβου, υπεργολάβου που εκτέλεσε τη συγκεκριμένη εργασία στην οικοδομή. Πιο συγκεκριμένα η διαφορά αυτή υπολογίζεται ως εξής: Από το ελάχιστο κόστος κατασκευής της επί μέρους εργασίας αφαιρείται το ποσό των παραστατικών που αναφέρεται σε αγορές υλικών, μεταφορές και λοιπές υπηρεσίες που καταβλήθηκαν από τον ιδιοκτήτη της οικοδομής, εκτός βέβαια από τα τιμολόγια του εργολάβου και το υπόλοιπο που απομένει αποτελεί το ακαθάριστο έσοδο του εργολάβου από τη συγκεκριμένη εργασία, με την προϋπόθεση όμως ότι δεν υπάρχει καταφανής έλλειψη παραστατικών αγοράς υλικών. Από το ακαθάριστο αυτό έσοδο του εργολάβου για την παραπάνω εργασία αφαιρείται το τιμολόγιο που ήδη έχει εκδώσει γι αυτήν ο εργολάβος και η διαφορά θα προστεθεί στα ακαθάριστα έσοδα του, της διαχειριστικής περιόδου του χρόνου υποβολής του τελικού πίνακα. 25

Χρόνος απόκτησης της διαφοράς των ακαθάριστων εσόδων των εργολάβων, υπεργολάβων και γενικά των επιτηδευματιών, που εκτελούν οποιαδήποτε επί μέρους εργασία σε ανεγειρόμενες οικοδομές, θεωρείται ο χρόνος υποβολής του τελικού πίνακα, είτε η οικοδομή αποπερατώνεται εντός της πρώτης τριετίας από την έκδοση της άδειας, είτε δεν αποπερατώνεται εντός της πρώτης τριετίας και δεν έχουν υποβληθεί οι προσωρινοί πίνακες και ανεξάρτητα βέβαια του τρόπου υπολογισμού της διαφοράς των ακαθάριστων εσόδων. 2.4.ΠΙΝΑΚΑΣ Για την αποσαφήνιση των παλαιών και νέων διατάξεων παρατίθεται πίνακας φορολόγησης των κερδών με βάση τον λογιστικό ή τεκμαρτό προσδιορισμό Πίνακας 1 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 1. Ατομικές επιχειρήσεις, ΟΕ,ΕΕ, Αστικές εταιρίες, Κ/Ξ Στις οποίες δεν συμμετέχει Α.Ε., Ε.Π.Ε., λοιπά νομικά Πρόσωπα άρθρου 101 παρ.1 Κ.Φ.Ε. 2. Α.Ε., Ε.Π.Ε., Συνεταιρισμοί, λοιπά νομικά πρόσωπα άρθρου 101 παρ. 1 ΚΦΕ καθώς και Κ/Ξ στις οποίες συμμετέχουν τα παραπάνω πρόσωπα ΕΡΓΑ ΑΝΑΛΗΦΘΕΝΤΑ ΜΕΧΡΙ 31/12/2006 Τεκμαρτός προσδιορισμός κερδών Λογιστικός προσδιορισμός κερδών ΕΡΓΑ ΑΝΑΛΗΦΘΕΝΤΑ ΑΠΟ 1/1/2007 Λογιστικός προσδιορισμός κερδών Λογιστικός προσδιορισμός κερδών 26

Πίνακας 2 ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΔΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΜΕΧΡΙ 31/12/2006 1. Ατομικές επιχειρήσεις Τεκμαρτός προσδιορισμός κερδών 2. Πρόσωπα της παρ. 4 Τεκμαρτός προσδιορισμός του άρθρου 2 του ΚΦΕ κερδών (ΟΕ,ΕΕ,Κοινωνίες, Αστικές εταιρείες, Κ/Ξ) στις οποίες δεν συμμετέχει Α.Ε., Ε.Π.Ε., και λοιπά Ν.Π. άρθρου 101, παρ. 1 Κ.Φ.Ε. 3. Πρόσωπα της παρ. 4 Τεκμαρτός προσδιορισμός του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε. κερδών εκτός Κ/Ξ (ΟΕ, ΕΕ, Κοινωνίες, Αστικές εταιρείες), στα οποία συμμετέχουν Α.Ε., Ε.Π.Ε. και λοιπά Ν.Π. άρθρου 101, παρ. 1 Κ.Φ.Ε. 4. Α.Ε., Ε.Π.Ε., Τεκμαρτός προσδιορισμός Συνεταιρισμοί, λοιπά κερδών νομικά πρόσωπα άρθρου 101 παρ. 1 Κ.Φ.Ε. καθώς και Κ/Ξ στις οποίες συμμετέχουν τα παραπάνω πρόσωπα ΑΔΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΑΠΟ 1/1/2007 Τεκμαρτός προσδιορισμός κερδών Τεκμαρτός προσδιορισμός κερδών Τεκμαρτός προσδιορισμός κερδών Τεκμαρτός προσδιορισμός κερδών 27

3.Κώδικας βιβλίων & στοιχείων (π.δ.186/1992) Κεφάλαιο 3ο 3.1.Γενικά Όσοι έχουν αντικείμενο εργασιών την κατασκευή και πώληση οικοδομών και για όσες οικοδομές υπάγονται στο ΦΠΑ, τηρούν βιβλίο κοστολογίου. Το βιβλίο αυτό τηρείται στην έδρα της επιχείρησης και με γνωστοποίηση μπορεί να τηρείται και εκτός έδρας. Μέχρι 31/12/2005 ο επαγγελματίας κατασκευαστής ακινήτων ήταν απαλλασσόμενος από τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται από τον κώδικα ΦΠΑ, όμως μετά την ισχύ των διατάξεων του ν. 3427/2005 για τα ακίνητα που αναγείρει με άδειες που εκδίδονται από την 1-1-2006 η αναθεωρούνται μετά την 1-1-2006 χωρίς όμως να έχουν αρχίσει οι εργασίες τα οποία πρόκειται να αποτελέσουν αντικείμενο της δραστηριότητας του, έχει πλέον όλες τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τον κώδικα ΦΠΑ και επιπλέον ειδικές υποχρεώσεις, όπως υποβολή δήλωσης υποκαταστήματος (πρόσκαιρη εγκατάσταση), τήρηση βιβλίου κοστολογίου (στην έδρα), έκδοση στοιχειού παράδοσης κτισμάτων, λογιστικού σημειώματος για κατανομή των κοινών αγορών, των κοινών δαπανών και αποσβέσεων, υποβολή εντύπων προϋπολογιστικού κόστους, ειδικής δήλωσης ΦΠΑ, περιοδικής και καθαριστικής δήλωσης ΦΠΑ και δήλωσης απολογιστικού κόστους. Κατά συνέπεια ο κατασκευαστής έχει υποχρέωση να υποβάλλει δήλωση μεταβολών στο τμήμα Μητρώου στη Δ.Ο.Υ της έδρας του, προκειμένου να δηλώσει ότι θα διενεργεί πλέον φορολογητέα δραστηριότητα και συνεπώς θα υπάγεται στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ. Η μεταβολή αυτή θα συντελείται κατά τον χρόνο πραγματοποίησης της πρώτης πράξης που αφορά τη φορολογητέα δραστηριότητα. Η πρώτη πράξη μπορεί να διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση ανάλογα με τις συνθήκες και είναι θέμα πραγματικού γεγονότος (π.χ. μπορεί να είναι η παροχή υπηρεσιών από τον μελετητή μηχανικό, ή ο καθαρισμός του οικοπέδου ή η τυχόν απαιτούμενη περίφραξη, η κατεδάφιση παλαιού κτίσματος κ.λπ.). 28

Βιβλίο κοστολογίου οικοδομών-στοιχειό παράδοσης κτισμάτων Το βιβλίο κοστολογίου οικοδομών είναι θεωρημένο και τηρείται χειρόγραφα ή μηχανογραφικά. Μπορεί να τηρείται ή ξεχωριστό βιβλίο για κάθε οικοδομή ή ένα ενιαίο (μια θεώρηση ) για μερικές ή για όλες τις οικοδομές, σε ιδιαίτερες μερίδες του οποίου παρακολουθείται αναλυτικά το κόστος της κάθε οικοδομής. Μπορεί δηλαδή να τηρείται π.χ. ένα βιβλίο για τις τρεις από τις πέντε οικοδομές και ένα άλλο βιβλίο για κάθε μια από τις λοιπές οικοδομές. Τηρείται και θεωρείται το βιβλίο αυτό στην έδρα της επιχείρησης και με γνωστοποίηση μπορεί να τηρείται και εκτός έδρας (άρθρο 21 παρ. 1 ΚΒΣ). Για την τήρηση του "βιβλίου κοστολογίου οικοδομών" ορίζονται τα ακόλουθα: Α) Ως κόστος οικοδομής θεωρείται κάθε δαπάνη αγοράς αγαθών ή λήψης υπηρεσιών και κάθε άλλη επιβάρυνση που πραγματοποιείται για την κατασκευή και αποπεράτωσή της. Κόστος οικοδομής θεωρείται ακόμη και η αξία του οικοπέδου ανεξάρτητα από τον τρόπο απόκτησής του, οι αποσβέσεις των παγίων περιουσιακών στοιχείων που χρησιμοποιούνται για την ανέγερση της καθώς και κάθε άλλη δαπάνη που πραγματοποιείται για την ανέγερση της οικοδομής. Στην περίπτωση που οι παραπάνω δαπάνες πραγματοποιούνται για περισσότερες από μια οικοδομές η αξία της δαπάνης που αφορά κάθε οικοδομή βρίσκεται με βάση την πραγματική διάθεση αυτών και σε περίπτωση που υπάρχει δυσχέρεια προσδιορισμού της πραγματικής διάθεσης, με επιμερισμό της αξίας της δαπάνης ανάλογα με την συνολική επιφάνεια κάθε οικοδομής. Β) Στο βιβλίο κοστολογίου οικοδομών ή στη μερίδα του βιβλίου που τηρείται για κάθε οικοδομή καταχωρούνται διακεκριμένα: α) Το είδος, ο αύξων αριθμός και η ημερομηνία έκδοσης ή λήψης του δικαιολογητικού εγγραφής της δαπάνης καθώς και η γενική περιγραφή της δαπάνης. Δικαιολογητικό εγγραφής της δαπάνης αποτελεί κατά περίπτωση το στοιχείο που προβλέπεται από τις διατάξεις του Κ.Β.Σ. ή δημόσιο έγγραφο ή άλλο πρόσφορο αποδεικτικό στοιχείο. Για τη δαπάνη που πραγματοποιείται και αφορά περισσότερες από μια οικοδομές και εμφανίζεται στο ίδιο φορολογικό στοιχείο του Κ.Β.Σ. ή δημόσιο έγγραφο ή άλλο πρόσφορο αποδεικτικό στοιχείο, δικαιολογητικό εγγραφής αποτελεί αθεώρητο λογιστικό σημείωμα επιμερισμού της με μνεία του είδους και της αξίας της δαπάνης αυτής, καθώς και του είδους, του αύξοντος αριθμού και της ημερομηνίας των 29

δικαιολογητικών που αφορούν την επιμεριζόμενη δαπάνη. Ο προσδιορισμός της αξίας ομοίων αγαθών που έχουν αποκτηθεί με διαφορετική τιμή κτήσης και χρησιμοποιούνται σε πολλές οικοδομές γίνεται με μια από τις μεθόδους προσδιορισμού της τιμής κτήσης των αποθεμάτων που ακολουθείται πάγια και ο επιμερισμός της γίνεται με βάση την πραγματική διάθεση των αγαθών όπως προκύπτει από τα εκδιδόμενα δελτία αποστολής του κατασκευαστή στο χώρο κάθε οικοδομής. Ο επιμερισμός των κοινών δαπανών κάθε ενός μηνός γίνεται μέχρι την 15η ημέρα του επόμενου μήνα με ημερομηνία την τελευταία ημέρα του μήνα, που αφορούν και όχι αργότερα από την υποβολή της ειδικής δήλωσης για την μεταβίβαση κάθε ιδιοκτησίας. Ειδικά ο επιμερισμός των αποσβέσεων μπορεί να γίνεται μια φορά στο τέλος της χρήσης με ημερομηνία την ημερομηνία λήξης της χρήσης και μέχρι την προθεσμία κλεισίματος του ισολογισμού ή την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά περίπτωση και όχι αργότερα από την ολοκλήρωση της οικοδομής όταν αυτή ολοκληρώνεται στη διάρκεια της χρήσης. β) Η αξία των δαπανών που βαρύνονται με Φ.Π.Α. γ) Ο Φ.Π.Α. των δαπανών αυτών. δ) Η αξία των δαπανών που δε βαρύνονται με Φ.Π.Α. ή δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ που τις βαρύνει. Γ) Το βιβλίο ενημερώνεται μέχρι την 15η μέρα του επόμενου μήνα από την ημερομηνία έκδοσης ή λήψης του δικαιολογητικού εγγραφής της δαπάνης. Δικαιολογητικό εγγραφής δαπάνης που λαμβάνεται πριν από την υποχρέωση υποβολής εμπρόθεσμης δήλωσης του υποκαταστήματος καθώς και η αξία του οικοπέδου καταχωρείται μέχρι την 15η ημέρα του επόμενου μήνα από την υποβολή της δήλωσης του υποκαταστήματος. Επί αντιπαροχής η αξία του οικοπέδου καταχωρείται μέχρι την 15η ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση του θεωρημένου διλπότυπου στοιχείου που ορίζεται στην παράγραφο 2. Σε περίπτωση που μεταγενέστερα διαπιστώνεται διαφορά στην αξία του οικοπέδου η διαφορά αυτή καταχωρείται μέχρι την 15η ημέρα του επόμενου μήνα της διαπίστωσης της. Οι αναλογούσες αποσβέσεις καταχωρούνται κατά περίπτωση μέχρι το κλείσιμο του ισολογισμού ή την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και όχι αργότερα 30

από την 15η ημέρα του επόμενου μήνα της ολοκλήρωσης της οικοδομής όταν αυτή ολοκληρώνεται στη διάρκεια της χρήσης. Όταν το βιβλίο τηρείται μηχανογραφικά, εκτυπώνεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα εκείνου που αφορά. Δ) Για την οικοδομή της ποιας η άδεια έχει εκδοθεί μετά την 1-1-2006 και υπάγεται στις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 6 του κώδικα Φ.Π.Α. και μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας στην εφημερίδα της κυβερνήσεως έχει προκύψει υποχρέωση υποβολής της δήλωσης υποκαταστήματος, η ενημέρωση του βιβλίου με τις ήδη πραγματοποιηθείσες δαπάνες, μπορεί να γίνει μέχρι την 15η ημέρα του μεθεπόμενου μήνα από την δημοσίευση της. 2. Την έκδοση θεωρημένου διπλότυπου στοιχείου με τίτλο παράδοση κτισμάτων από την κατασκευάστρια επιχείρηση στον κύριο του οικοπέδου για κάθε οικοδομή που υπάγεται στις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 6 του κώδικα Φ.Π.Α. και αναγείρεται επί οικοπέδου τρίτου με το σύστημα της αντιπαροχής, με την ολοκλήρωση της παράδοσης των κτισμάτων στον οικοπεδούχο, στο περιεχόμενο του οποίου αναγράφονται τα εξής: α) Τα πλήρη στοιχειά του κυρίου του οικοπέδου (ονοματεπώνυμο ή επωνυμία, δ/νση έδρας ή κατοικίας, Α.Φ.Μ. και Δ.Ο.Υ. έδρας ή φορολογίας ), β) Η αξία των παραδιδομένων κτισμάτων στον κύριο του οικοπέδου από τον εργολάβο κατασκευαστή, γ) Ο Φ.Π.Α. που αναλογεί. 3. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην εφημερίδα της κυβερνήσεως. 31