ΠΡΕΣΒΕΙΑ THΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Γραφείο Ο.Ε.Υ. Tel. 915644592 Fax: 915645932 e-mail:oeymadrid@yahoo.com Μαδρίτη 31.03.08 Αρ. Πρωτ. Φ.2710/217 Προς : Υπουργείο Εξωτερικών - Β4 /νση Κοιν. : Υπουργείο Εξωτερικών ιπλ. Γρ. Υφυπουργού κ. Π. ούκα Γρ. Γ.Γ. ΟΣ & ΑΣ κ. Θ. Σκυλακάκη Γρ. κ. Β Γεν. /ντού Υπουργείο Οικονοµίας & Οικονοµικών (µέσω ΥΠΕΞ) Γρ. Υπουργού κ. Γ. Αλογοσκούφη (Υπ όψιν κας Μ. Καµπάνη) Φορείς (ως Πίνακα Αποδεκτών) (µέσω ηµών) Ε.. : Πρεσβεία Μαδρίτης Θέµα: Ανάλυση διµερούς εµπορίου Ελλάδος- Ισπανίας Γενικά χαρακτηριστικά Τα τελευταία έξι έτη παρατηρείται συνεχής αύξηση του όγκου των εµπορικών συναλλαγών. Το 2007 ο όγκος εµπορίου ήταν κατά 45.5% µεγαλύτερος από ότι το 2002 φθάνοντας τα 2,882 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο το εµπορικό ισοζύγιο παρέµεινε σταθερά αρνητικό εις βάρος της Ελλάδος µε µία σωρευτική άνοδο της τάξεως του 26.7% που υπολείπεται αρκετά εκείνης της αυξήσεως του όγκου εµπορίου. Το θετικό αυτό γεγονός αποδίδεται στην µεγαλύτερη συνολική αύξηση που σηµείωσαν οι ελληνικές εξαγωγές από τις αντίστοιχες ισπανικές. Αναλυτικότερα οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν από το 2002 έως και το 2007 κατά 71.6% ενώ οι ισπανικές κατά 38.6% (πίνακας 1, διάγραµµα1). Η εξέλιξη αυτή απεικονίζεται καλύτερα από τον δείκτη που εµφανίζει το εµπορικό έλλειµµα ως ποσοστό του συνολικού όγκου εµπορίου. Το 2002 ήταν στο 58% ενώ το 2007 εµφανίζεται σηµαντικά µειωµένος στο 50.6% 1
Η εξαγωγική επέκταση εξετάζεται και µε την σχέση των εξαγωγών µε το εµπορικό ισοζύγιο. Στην προκειµένη περίπτωση διαπιστώνουµε ότι το 2002 ο συγκεκριµένος δείκτης ήταν στο 0.36 ενώ το 2007 ανέβηκε στο 0.48. Για το σύνολο των εξαγωγών µας η τιµή του δείκτη για το 2007 είναι 0.45. Για την Ισπανία ο δείκτης, όσον αφορά το διµερές εµπόριο, ευρίσκεται στο 1.49 που δείχνει καθαρά το µεγαλύτερο βαθµό ανταγωνιστικότητος της Ισπανικής οικονοµίας. Είναι γεγονός ότι για το εξεταζόµενο χρονικό διάστηµα οι ρυθµοί οικονοµικής ανάπτυξης της ισπανικής οικονοµίας ήταν αρκετά υψηλότεροι εκείνων της Ευρωζώνης. Το γεγονός αυτό συνδυαζόµενο µε την αυξανόµενη εξωστρέφεια της ισπανικής οικονοµίας δηµιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες για την µεγέθυνση των ελληνικών εξαγωγών ( Έγγραφό µας Φ. 2710/661/17.12.07). Η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων στην Ισπανική αγορά, που φαίνεται από τον αντίστοιχο δείκτη εξαγωγικού εµπορίου (η αξία των ελληνικών εξαγωγών ως ποσοστό επί του ισπανικού ΑΕΠ), έχει βελτιωθεί ελαφρώς. Τοιουτοτρόπως το 2002 το ποσοστό ήταν 0.05% ενώ το 2006 ανήλθε στο 0.07%. Η άνοδος των εµπορικών ροών ήταν σταθερή µε την εξαίρεση του 2004 για την Ελλάδα και του 2005 για την Ισπανία Το ποσοστό κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές αυξήθηκε από 26.5% το 2002 σε 32.8% το 2007 ευρισκόµενο σχεδόν σε παραπλήσια επίπεδα από το αντίστοιχο ποσοστό κάλυψης των συνολικών µας εισαγωγών που ανέρχεται για το 2006 στο 32.6% (στοιχεία ΕΣΥΕ). Πίνακας 1 ιµερές εµπόριο Ελλάδος-Ισπανίας (εκ. Ευρώ) Έτη 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Ελλ. Εξαγωγές Ελλ. εισαγωγές Όγκος εµπορίου % κάλυψης εισαγωγών 415,4 450,6 435 523 656,3 712 1.566 1.668 1.799 1.719 1.908 2.170 1.981,4 2.118,6 2.234 2.242 2.564,3 2.882 26.5 27 24.2 30.4 34.4 32.8 Ισοζύγιο -1.150,6-1.217,4-1.364-1.196-1.251,7-1.458 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ισπανίας Η Ισπανία ήταν το 2007 ο 5 ος σηµαντικότερος αποδέκτης ελληνικών προϊόντων από τον Ευρωπαϊκό οικονοµικό χώρο και 9 ος επί του συνόλου µε µερίδιο 4.16% επί των συνολικών εξαγωγών. Σύµφωνα δε µε τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat η Ισπανία κατέχει ως προµηθεύτρια χώρα, στο σύνολο των ελληνικών εισαγωγών, την 8 η θέση. Αντιστοίχως τα στατιστικά στοιχεία, ιδωµένα από Ισπανικής πλευράς, µας πληροφορούν ότι η Ελλάδα απορροφά το 1.2% των ισπανικών εξαγωγών ευρισκόµενη 2
στην 14 η της γενικής κατάταξης ενώ κατέχει το 0.2% των ισπανικών εισαγωγών ευρισκόµενη στην 52 η θέση. Αξιοσηµείωτη είναι η άνοδος των ελληνικών εξαγωγών ( 8.5% ) που επετεύχθη το 2007 σε σχέση µε το 2006, ήτοι στα διπλάσια επίπεδα εκείνης του γενικού συνόλου που ήταν 4%. Οι κύριοι παράγοντες που έχουν συνηγορήσει θετικώς στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών και του όγκου εµπορίου είναι: 1. Οι υψηλοί ρυθµοί οικονοµικής ανάπτυξης της Ισπανίας ( income effect ) 2. Η ύπαρξη ενός εναρµονισµένου πλαισίου λειτουργίας των κανόνων του εµπορίου στον κοινό ευρωπαϊκό οικονοµικό χώρο έχει βελτιώσει τις δυνατότητες πληροφόρησης των επιχειρήσεων, έχει δε µειώσει το κόστος και τον επιχειρηµατικό κίνδυνο επί των συναλλαγών ( structural effect ). ιάγραµµα 1 ΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΙΣΠΑΝΙΑΣ-ΕΛΛΑ ΟΣ εκ. Ευρώ 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0-500 -1000-1500 -2000 2002-2007 Ελλ. Εξαγωγές Ελλ. Εισαγωγές Όγκος Εµπορίου Ισοζύγιο Από την εξέταση των είκοσι πρώτων κατηγοριών των ελληνικών προϊόντων που εξάγονται στην Ισπανία (πίνακας 2) παρατηρούµε ότι τα προϊόντα ενέργειας που καταλαµβάνουν την 1 η θέση µε ποσοστό 27% και ο µηχανολογικός εξοπλισµός και εξοπλισµός για τις κατασκευές µε 19.5% ξεχωρίζουν από τις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων. Οι πρώτες πέντε κατηγορίες, στις οποίες περιλαµβάνονται οι πρώτες ύλες, τα ψάρια και τα χηµικά κατέχουν το 74.6% του συνόλου των εξαγωγών. Παρατηρείται λοιπόν ότι υπάρχει µικρή διασπορά στις ελληνικές εξαγωγές το οποίο άλλωστε αποτελεί δοµικό χαρακτηριστικό τους σε πολλές αγορές του εξωτερικού. 3
Επίσης διαπιστώνεται ότι, παρά τις διακυµάνσεις που παρατηρούνται, η γενική συµπεριφορά των εξαγόµενων προϊόντων µε τις εξαιρέσεις που αναφέρονται στην συνέχεια ακολουθούν τις επιδόσεις των επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών για τα προϊόντα πετρελαίου, αλλά και τα ενδιάµεσα βιοµηχανικά αγαθά ( µηχανολογικός εξοπλισµός, είδη ταξινοµηµένα κατά πρώτη ύλη, χηµικά, ). Σε επίπεδο ανάλυσης σύµφωνα µε το σύστηµα κατάταξης των εµπορευµάτων της Συνδυασµένης Ονοµατολογίας, το 1 ο προϊόν είναι τα καύσιµα µε 27% και ακολουθούν ο σίδηρος και χάλυβας µε 14.3%, τα ψαρικά µε 9%, οι λέβητες, µηχανές µε 7%, ο χαλκός µε 6.3%, οι πλαστικές ύλες µε 5% και τα οικοδοµικά υλικά µε 3.8%. Είναι φανερό ότι η µεγάλη άνθιση του κλάδου των κατασκευών στην Ισπανία έχει ευνοήσει τις ελληνικές εξαγωγές που κατευθύνονται σε αυτόν (προϊόντα σιδήρου και χάλυβα, χαλκός, πλαστικές ύλες, οικοδοµικά υλικά). Όµως η διαφαινόµενη κρίση του συγκεκριµένου κλάδου είναι πιθανόν να επηρεάσει αρνητικώς τις εξαγωγές µας που κατευθύνονται σε αυτόν. Πίνακας 2 Κυριότερα Ελληνικά εξαγόµενα προϊόντα ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ (Σε εκ. Ευρώ) Προϊόντα 2007 2006 1 Προϊόντα ενέργειας 192,2 50,3 2 Μηχανολογικός εξοπλισµός και εξοπλισµός για τον τοµέα των 138,7 126,7 κατασκευών 3 Πρώτες ύλες, ηµικατεργασµένα και ενδιάµεσα βιοµηχανικά προϊόντα 75,7 75,6 4 Ψάρια και θαλασσινά 62,6 57 5 Χηµικά προϊόντα 62,2 36,5 6 Εξοπλισµός κατοικίας 54,2 58,7 7 Βιοµηχανικός εξοπλισµός 31 73,8 8 Έτοιµα ενδύµατα*** 22 46,8 9 Οπωροκηπευτικά* 11,9 11,2 10 Προϊόντα αρτοποιίας** 9,8 23,1 11 Παιχνίδια 8,9 5,9 12 Λίπη και Έλαια 7,9 60,8 13 Προϊόντα πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών 6,9 16 14 Ζώα ζωντανά 2 1,3 15 Καπνός 1,9 5,9 16 Κρέατα 1,2 1,1 17 Γαλακτοκοµικά 0,96 0,56 18 Άλλα αλκοολούχα ποτά 0,23 1,3 19 Μη αλκοολούχα ποτά 0,13 1,7 20 Οίνος 0,12 0,2 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ισπανίας, επεξεργασία Οργανισµού εξωτερικού εµπορίου * περιλαµβάνονται και οι ελαιώδεις καρποί ** ηµητριακά παρασκευάσµατα αυτών και είδη ζαχαροπλαστικής *** κλωστοϋφαντουργικά, ρουχισµός, υποδήµατα, δέρµατα, γουνοδέρµατα Αντιθέτως στις κατηγορίες που η Ελλάδα εµφανίζει παραδοσιακά καλές εξαγωγικές επιδόσεις ήτοι τρόφιµα και ποτά, αγροτικά προϊόντα και καταναλωτικά βιοµηχανικά είδη (κλωστοϋφαντουργικά, έτοιµα ενδύµατα, υποδήµατα) η διείσδυση στην ισπανική αγορά είναι από µικρή έως ασήµαντη λόγω της ανταγωνιστικότητας της ισπανικών προϊόντων. 4
Ειδικότερα για τα αγροτικά και τα µεταποιηµένα αγροτικά προϊόντα οι συνολικές εξαγωγές αντιστοιχούν στο 3.7% χωρίς την κατηγορία των ελαίων επί των συνολικών εξαγωγών. Με την προσθήκη των τελευταίων το ποσοστό ανέρχεται στο 4.82%. Αναλυτικότερα, τα δηµητριακά και τα παρασκευάσµατα από δηµητριακά καταλαµβάνουν την 1 η θέση µε 9,7 εκ. ευρώ και στην συνέχεια ακολουθούν τα οπωροκηπευτικά µε 6,7 εκ., τα σπέρµατα και οι ελαιώδεις καρποί µε 5,2 εκ., ο καπνός µε 1,9 εκ., τα κρέατα µε 1,3 εκ., τα γαλακτοκοµικά µε 0.96 εκ. (όπου τα γιαούρτια έχουν 121 χιλ., η φέτα 125 χιλ., και το µέλι 58 χιλ.) και τα ποτά 0.48 εκ. Αντιθέτως τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας και τα οστρακοειδή σηµειώνουν πολύ καλύτερες επιδόσεις µε 64,2 εκ. ή ποσοστό 9%. Η τσιπούρα µε 24,4 εκ. και το λαβράκι µε 19,3 εκ. είναι τα σπουδαιότερα προϊόντα της συγκεκριµένης κατηγορίας. Από τις µεταβολές που σηµειώθηκαν, άξιες λόγου είναι οι ακόλουθες: 1. Μεγάλη αύξηση των προϊόντων πετρελαίου 2. Μεγάλη µείωση των λιπών και ελαίων που εξηγείται από την εποχικότητα που παρουσιάζει η συγκεκριµένη κατηγορία 3. Μεγάλη αύξηση των πλαστικών 4. Υποχώρηση των κλωστοϋφαντουργικών 5. Μεγάλη πτώση του βιοµηχανικού εξοπλισµού Από την εξέταση των πρώτων είκοσι ισπανικών εξαγόµενων προϊόντων (πίνακας 3) παρατηρούµε ότι τα κεφαλαιουχικά και τα καταναλωτικά βιοµηχανικά είδη καταλαµβάνουν τις πρώτες θέσεις. Οι πρώτες πέντε κατηγορίες έχουν ποσοστό 74% επί των συνολικών εξαγωγών, ποσοστό παραπλήσιο του αντίστοιχου ελληνικού. Από την άλλη πλευρά η σύνθεση αυτών είναι κυρίως σε προϊόντα υψηλότερης προστιθέµενης αξίας µε υψηλή εισοδηµατική ελαστικότητα. Αξιοσηµείωτη είναι η επίδοση των ισπανικών καταναλωτικών βιοµηχανικών προϊόντων αν αναλογιστούµε ότι, έως και την περασµένη δεκαετία ήταν πολύ λιγότερο γνωστά από τα αντίστοιχα Ιταλικά και Γαλλικά στην ελληνική αγορά. Όµως οι Ισπανικές εταιρείες (κλασικό παράδειγµα η ZARA) κατόρθωσαν µε την διαφοροποίηση των προϊόντων τους, την δηµιουργία επωνυµιών και τις κατάλληλες επενδύσεις να βελτιώσουν την θέση τους στην ελληνική αγορά. Τέλος θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι σχεδόν σε όλα τα αγροτικά και µεταποιηµένα αγροτικά προϊόντα οι ισπανικές επιχειρήσεις σηµειώνουν καλύτερες επιδόσεις µε κυριότερη κατηγορία αυτής των οπωροκηπευτικών µε 76,5 εκ. ή ποσοστό 3.5%. 5
Πίνακας 3 Κυριότερα εισαγόµενα προϊόντα ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (Σε εκ. Ευρώ) Προϊόντα 2007 2006 1 Βιοµηχανικός εξοπλισµός 536,7 504,4 2 Εξοπλισµός κατοικίας 346,5 343,8 3 Έτοιµα ενδύµατα 345,8 329,7 4 Χηµικά προϊόντα 284,8 174,4 5 Προϊόντα ενέργειας 104,1 41,2 6 Μηχανολογικός εξοπλισµός και εξοπλισµός για τον τοµέα των κατασκευών 85,6 82,8 7 Πρώτες ύλες, ηµικατεργασµένα και ενδιάµεσα βιοµηχανικά προϊόντα 80,8 76,3 8 Οπωροκηπευτικά 76,5 60 9 Προϊόντα αρτοποιίας 59,6 48,5 10 Ψάρια και θαλασσινά 53,4 51,1 11 Παιχνίδια 49,3 57,2 12 Κρέατα 42,2 36,6 13 Προϊόντα πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών 30 41,9 14 Λίπη και έλαια 15,8 8 15 Άλλα αλκοολούχα ποτά 15,2 6,8 16 Ζώα ζωντανά 11,4 10,5 17 Γαλακτοκοµικά προϊόντα 10,9 7 18 Πολιτιστικά προϊόντα 8,5 7,8 19 Μη αλκοολούχα ποτά 8 6,7 20 Οίνος 2,1 1,5 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ισπανίας, επεξεργασία Οργανισµού εξωτερικού εµπορίου Αναλυτική παρουσίαση των ελληνικών εξαγωγών στην Ισπανία για το 2007 µε ποσοστό µεγαλύτερο του 1%, σύµφωνα µε τις κατηγορίες της Συνδυασµένης Ονοµατολογίας. 1. Προϊόντα πετρελαίου (κατ. 27), (192,096 εκ. ευρώ) ή 27% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται πολύ υψηλότερα της 2. Σίδηρος και χάλυβας (κατ. 72), (102 εκ. ευρώ) ή 14.3% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται πολύ υψηλότερα της 3. Ψάρια, όστρακα (κατ. 03), (64,2 εκ. ευρώ) ή 9% - Τσιπούρα: 24,4 εκ. Ευρώ ή 3.4% - Λαβράκι: 19,3 εκ. ευρώ ή 2.7% - Οστρακοειδή: 9,2 εκ. ευρώ ή 1.3% 6
Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται πολύ υψηλότερα της 4. Λέβητες, µηχανές (κατ.84), (50,2 εκ. ευρώ) ή 7% Περιλαµβάνονται και οι ηλιακοί θερµικοί συλλέκτες Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται πολύ υψηλότερα της 5. Χαλκός και τεχνουργήµατα από χαλκό (κατ. 74), (45 εκ. ευρώ) ή 6.3% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας υψηλότερα της αντίστοιχης στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. 6. Πλαστικές ύλες ( κατ.39), (36 εκ. ευρώ) ή 5% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται σε παραπλήσια επίπεδα της 7. Αλάτι, θείο, πέτρες και γαίες, γύψος, ασβέστης και τσιµέντο (κατ. 25), (27,3 εκ. ευρώ) ή 3.8% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται υψηλότερα της αντίστοιχης στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. 8. Αργίλιο και τεχνουργήµατα από αργίλιο ( κατ. 76), ( 22,8 εκ. ευρώ ) ή 3.2% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας υπολείπεται της αντίστοιχης στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. 9. Μηχανές και συσκευές, ηλεκτρικό υλικό (κατ. 85) (18,6 εκ. ευρώ) ή 2.6% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας είναι µικρότερη της αντίστοιχης στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. 10. Οργανικά χηµικά (κατ. 29), (18 εκ. ευρώ) ή 2.5% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται υψηλότερα της αντίστοιχης στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. 11. Κατασκευές από χάλυβα, σίδηρο (κατ. 73), (11,6 εκ. ευρώ) ή 1.6% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται σε παραπλήσια επίπεδα της 12. Φάρµακα (κατ. 30), (8,6 εκ. ευρώ) ή 1.2% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας υπολείπεται της αντίστοιχης στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. 7
13. Λίπη και έλαια ζωικά ή φυτικά (κατ. 15), (7,9 εκ. ευρώ) ή 1.1% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας είναι παραπλήσια της αντίστοιχης στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. 14. Βαµβάκι (κατ. 52), (7,6 εκ. ευρώ) ή 1.1% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας είναι ακριβώς στα επίπεδα της 15. Παιχνίδια (κατ. 95), (7,6 εκ. ευρώ) ή 1.1% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται υψηλότερα της αντίστοιχης στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. 16. έρµατα, γουνοδέρµατα (κατ. 41), (7,6 εκ. ευρώ) ή 1.1% Η επίδοση της συγκεκριµένης κατηγορίας ευρίσκεται υψηλότερα της O Προϊστάµενος ηµήτριος Χαλεπίδης Σύµβουλος Α ΟΕΥ 8
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟ ΕΚΤΩΝ (µέσω ηµών) 1. Σ.Ε.Β. info@fgi.org.gr 2. Σ.Β.Β.Ε. info@sbbe.gr 3. Σ.Ε.Β.Ε. info@seve.gr 4. Ε.Β.Ε.Α. ebea@acci.gr 5. Ε.Β.Ε.Θ. root@eveth.gr 6. Ε.Β.Ε.Π. evepgr1@acci.gr 7. Π.Σ.Ε. pse@otenet.gr 8. ΕΛ.Κ.Ε. e.mouratidis@elke.gr 9. O.Π.Ε. katsaniotis@hepo.gr Υπ όψιν κ. /ντος Συµβούλου 10. ΤτΕ isampethai@bankofgreece.gr 11..Ε.Θ. gramp@tif.gr exabroad@tif.gr 12. HELEXPO exhibitions@helexpo.gr 9