Ο ΥΣΣΕΑΣ 2005 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος Α ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΒΟΥΡΕΙΟ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΧΙΟΥ Α) Γενικά Στοιχεία ΦΟΡΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (συµπληρώνεται από τους ασκάλους) 1. άσκαλοι(ες): Αµέντα Στέλλα, Κατσόρχης Σταµάτης 2. Τόπος, χρόνος, αριθµός µαθητών πιλοτικού προγράµµατος Σχολείο Ηµεροµηνία ιδακτική Τάξη/ Αριθµός Ώρα Τµήµα Μαθητών ΒΟΥΡΕΙΟ.Σ. ΧΙΟΥ 18.4.2005 1 η 2 η Ε 20 1 Ο.Σ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 18.4.2005 1 η 2 η Ε 20 Β) Περιγραφή Μαθήµατος 1.Τίτλος Μαθήµατος: Ανάθεση εργασιών 2.Εκπαιδευτικό Λογισµικό Χρησιµοποιούµενες ιευθύνσεις Internet: 3.Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα
Τάξη: Ε Γνωστικό αντικείµενο: Ελληνικά ιδακτική Ενότητα: ΟΙ ΑΚΡΙΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΚΡΙΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ ιδακτικοί στόχοι: -Να εξοικειωθούν περισσότερο οι µαθητές µε το περιβάλλον της τηλεδιάσκεψης. -Να χωριστούν τα παιδιά σε µικτές οµάδες από µαθητές και των δύο περιοχών και να αλληλεπιδράσουν µεταξύ τους. -Να γνωριστούν ουσιαστικά µέσα από δηµιουργικό διάλογο και να συνεργαστούν, προσπαθώντας να διαπραγµατευτούν και να διερευνήσουν το πρόβληµα που τους ανατίθεται. -Να κατανοήσουν τα συγκεκριµένα βήµατα της εκπαιδευτικής διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθούν για την επίλυση της εργασίας τους. -Να αναπτυχθούν οι δηµιουργικές και κριτικές ικανότητες των παιδιών µέσα από τη εποικοδοµητική συζήτηση. -Να δηµιουργηθεί κλίµα αλληλοβοήθειας και προβληµατισµού. -Να γίνει δίκαιη κατανοµή του έργου στα µέλη της οµάδας. -Να αποσαφηνιστεί επαρκώς ο ρόλος του κάθε µαθητή µέσα στα πλαίσια της οµάδας. -Να καλλιεργηθεί υγιές και ευχάριστο ψυχολογικό κλίµα. -Να γίνει περαιτέρω εµπέδωση των πληροφοριακών στοιχείων και γνώσεων που απέκτησαν τα παιδιά κατά τη διάρκεια των προηγούµενων τηλεδιασκέψεων, καθώς και να γίνει χρήση τους για την επίλυση προβληµατικών καταστάσεων. -Να σεβαστούν τα χρονικά πλαίσια, ώστε όλες οι οµάδες να έχουν το δικαίωµα να συνεννοηθούν και να αλληλεπιδράσουν µεταξύ τους. -Να δηµιουργηθεί αίσθηµα ανυποµονησίας και έντονου ενδιαφέροντος για το θέµα διαπραγµάτευσης. Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης: -Τηλεσυνεργασία. -Βασική επιδίωξη στο στάδιο αυτό είναι να δηµιουργηθούν αδελφοποιηµένες οµάδες(οκτώ ατόµων) κι από τους µαθητές των δύο σχολείων. Μεγαλύτερη έµφαση δίνεται στην αλληλεπίδραση των µαθητών και από τα δύο σχολεία µεταξύ τους. -Οι εκπαιδευτικοί εδώ έχουν περισσότερο ρόλο συντονιστικό και διευκρινιστικό. - Γίνεται ισάριθµη κατανοµή του χρόνου (περίπου 15 λεπτών)στις οµάδες, οι οποίες συνδιαλέγονται µπροστά στις κάµερες και κατανοούν το θέµα της εργασίας που έχουν αναλάβει.στη φάση αυτή επίσης µοιράζονται οι αρµοδιότητες στα µέλη της κάθε οµάδας. Αναµενόµενα αποτελέσµατα:. -Η επίτευξη των στόχων, όπως έχουν αρχικά τεθεί. -Η συνειδητοποίηση της διαχρονικότητας και της πολύτιµης αξίας των ακριτικών τραγουδιών, ως αναπόσπαστο κοµµάτι της λαϊκής µας παράδοσης και της εθνικής µας κληρονοµιάς. -Η εµπέδωση της προϋπάρχουσας γνώσης και η επέκταση των πληροφοριών. -Η ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων των µαθητών.
4.Σύντοµη Περιγραφή: Στην τηλεσυνεργασία δηµιουργούνται αδελφοποιηµένες οµάδες µε µέλη µαθητές και από τη Χίο και από τα Γιάννενα. Οι µαθητές είναι οι πρωταγωνιστές. Τα µέλη κάθε οµάδας και για δεκαπέντε λεπτά µπροστά στις κάµερες συνδιαλέγονται, αλληλεπιδρούν, προβληµατίζονται, µοιράζουν αρµοδιότητες, κατανοούν το θέµα και προσπαθούν να φωτίσουν τις αθέατες πλευρές του. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι κυρίως παρεµβατικός και διευκρινιστικός. Οι µαθητές δρουν µε µια σχετική ανεξαρτησία,ενώ οι δάσκαλοι επεµβαίνουν έπειτα από προτροπή των µαθητών ή αν η παρέµβασή τους καταστεί αναγκαία. Η συγκεκριµένη τηλεσυνάντηση είναι η µοναδική πριν από την εκτέλεση των δραστηριοτήτων των οµάδων γι αυτό και πρέπει να γίνουν σεβαστά τα χρονικά πλαίσια, µέσα στα οποία οι µαθητές οφείλουν να κατανοήσουν το θέµα και τις προσωπικές τους αρµοδιότητες στα πλαίσια της οµάδας τους. 5. οµή Μαθήµατος: Αναλυτική περιγραφή επιµέρους βηµάτων διδασκαλίας - Οι σαράντα µαθητές χωρίζονται σε πέντε οµάδες των οκτώ ατόµων(τέσσερις από τη Χίο και τέσσερις από τα Γιάννενα). - Οι δάσκαλοι µοιράζουν από ένα θέµα στην κάθε οµάδα. - Η κάθε οµάδα παίρνει διαδοχικά θέση µπροστά στην κάµερα και συζητά µε τα µέλη της που ανήκουν στην αποµακρυσµένη τάξη. ραστηριότητες Μαθητών: Α ΟΜΑ Α (8 άτοµα): Η κυρά της Ρω Σ ένα µικρό σύµπλεγµα νησιών από τα οποία το µεγαλύτερο είναι η Μεγίστη- Καστελόριζο ανήκει κι ένα µικρό νησάκι, η Ρω. Η Ρω βρίσκεται τρία µίλια βόρεια της Μεγίστης και δύο µίλια περίπου δυτικά της Μικράς Ασίας.Άγονο έδαφος, χωρίς πλαγιές µε κυπαρίσσια, κουκουναριές, µυγδαλιές ή αχλαδιές, δίχως αηδόνια να κελαηδούν περιορίζεται σε λίγο χορτάρι. Επί 34 χρόνια -από το 1927-1961- σ αυτό το ξερονήσι έζησε µια Ελληνίδα νησιώτισσα, η έσποινα Αχλαδιώτου. Η κυρία Αχλαδιώτου, η κυρά της Ρω όπως επονοµάστηκε, συµπλήρωσε έναν αιώνα ζωής, από τον οποίο τα 34 χρόνια της τα αφιέρωσε για ένα σκοπό ιερό: να υψώνει την γαλανόλευκη στο µικρό νησί. Με τον τρόπο αυτό δήλωνε την παρουσία της στο µικρό νησί και αποτελούσε τη ζωντανή απόδειξη πως είναι τόπος κατοικήσιµος, τόπος ελληνικός. Η έσποινα Αχλαδιώτου πέταξε στην αθανασία το Μάιο του 1982 και κηδεύτηκε µε τιµές εθνικής ηρωίδας. Πολλοί χαρακτήρισαν την κυρά της Ρω σαν µια σύγχρονη Ακρίτισσα. Αναφέρετε τους λόγους που δικαιολογούν το χαρακτηρισµό αυτό και προσπαθήστε κι εσείς να βρείτε άλλους σύγχρονους Ακρίτες. { Όλοι οι µαθητές της οµάδας αναλαµβάνουν να σχολιάσουν το κείµενο που τους δόθηκε. Έπειτα οι µαθητές χωρίζονται σε υποοµάδες των δύο ατόµων-ένας από τη Χίο και ένας από τα Γιάννενα-χωρίζουν την Ελλάδα στα τέσσερα σηµεία του ορίζοντα και αναλαµβάνουν να ψάξουν για σύγχρονους Ακρίτες στον πολιτικό, κοινωνικό κ.τ.λ. τοµέα της ανατολικής, δυτικής, βόρειας και νότιας Ελλάδας αντίστοιχα.}
Β ΟΜΑ Α (8 άτοµα): Πολλοί βλέπουν το Βασίλειο ιγενή Ακρίτα σαν απόγονο του Ηρακλή, του Αχιλλέα και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά και σαν πρόγονο του κλέφτη του 1821.Είναι η ίδια η ελληνική ψυχή, που, καθώς λέει ο Κωστής Παλαµάς: ε χάνεται στα Τάρταρα, µονάχα ξαποσταίνει. Στη ζωή ξαναφαίνεται και λαούς ανασταίνει. Αναφέρετε προσωπικότητες της ελληνικής ιστορίας και µυθολογίας που οι πράξεις τους και γενικότερα η ζωή τους δικαιολογούν το χαρακτηρισµό τους ως Ακρίτες. Αιτιολογήστε τους λόγους που σας οδήγησαν στη διαπίστωση αυτή. {Τα µέλη της οµάδας χωρίζονται σε δύο υποοµάδες των τεσσάρων-δύο µαθητές από τη Χίο και δύο από τα Γιάννενα-και η µία από αυτές τις υποοµάδες αναζητά προσωπικότητες της ελληνικής ιστορίας που να µπορούν να χαρακτηριστούν ως Ακρίτες, ενώ η άλλη περιορίζει την αναζήτησή της στη µυθολογία.} Γ ΟΜΑ Α (8 άτοµα): Στην Κύπρο, τον Πόντο, την Κρήτη και σε όλη την Ελλάδα τραγουδούν ακόµη και σήµερα «της γης τον ανδρειωµένο».προσπαθήστε να βρείτε θρύλους, παραδόσεις και τραγούδια (αν είναι δυνατό και µελοποιηµένα) µε θέµα τη δράση των Ακριτών. {Τα παιδιά χωρίζονται σε τρεις υποοµάδες από τρεις µαθητές(δύο από τη Χίο και έναν από τα Γιάννενα κι αντίστροφα) οι δύο πρώτες και δύο η τελευταία. Κάθε υποοµάδα αναλαµβάνει να ψάξει για θρύλους, παραδόσεις και τραγούδια αντίστοιχα η κάθε µια.} ΟΜΑ Α (8 άτοµα): α)πολλές φορές βραχονησίδες στο Αιγαίο έχουν αποτελέσει µήλο της έριδος µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Φανταστείτε ότι µια ξαφνική θεοµηνία ανάγκαζε τους κατοίκους των ακριτικών ελληνικών νησιών να εγκαταλείψουν τον τόπο τους. Τι συνέπειες (εθνικές, κοινωνικές, οικονοµικές κ.τ.λ.) πιστεύετε ότι θα είχε αυτό για τη χώρα µας; β)εάν είχατε τη δυνατότητα σε ποιες γεωγραφικές περιοχές της σύγχρονης Ελλάδας θα τοποθετούσατε Ακρίτες και γιατί; {Τα µέλη της οµάδας χωρίζονται σε τέσσερις υποοµάδες από δύο µαθητές η κάθε µία, έναν από την κάθε περιοχή. Η πρώτη υποοµάδα αναλαµβάνει το δεύτερο σκέλος της δραστηριότητας και οι υπόλοιπες ασχολούνται αντίστοιχα µε τις εθνικές, κοινωνικές, οικονοµικές συνέπειες} Ε ΟΜΑ Α (8 άτοµα): Μπορείτε να εντοπίσετε από τα παρακάτω ποιήµατα το ακριτικό τραγούδι; Αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά των ακριτικών τραγουδιών και προσπαθήστε κι εσείς να συντάξετε ένα δικό σας. { Όλοι οι µαθητές της οµάδας αναλαµβάνουν να εντοπίσουν το ακριτικό τραγούδι και χωρισµένοι σε υποοµάδες των δύο( ένας µαθητής από κάθε περιοχή) συγκεντρώνουν τα
βασικά χαρακτηριστικά των ακριτικών τραγουδιών. Έπειτα κάθε υποοµάδα αναλαµβάνει να συντάξει ένα δικό της ακριτικό τραγούδι µε θέµα αντίστοιχα η κάθε µια: α)την αρπαγή της γυναίκας του ιγενή β) την καθηµερινή ζωή των Ακριτών γ) τη µάχη Χάροντα ιγενή δ) τους αγώνες των Ακριτών.} Ι. ΓΡΥΠΑΡΗΣ ικό µου φως Μεσουρανίς η ολόφεγγη η Σελήνη λαµποκοπά κι αστράφτει πέρα ως πέρα το φως της, µες στον έρηµον αιθέρα της νύχτας όλα τα άλλα φώτα σβήνει. Μα εκεί βαθιά που ροδοφέγγει η µέρα, όταν µικρή ζωή στη νύχτα µείνει, έν άστρο λίγο, µα δικό του, χύνει φως τρέµιο από την άγνωστή του σφαίρα. Κι είπα: Τέτοιο καλό µακριά από µένα, αφού κοντά σε µεγαλεία ξένα ό,τι σιµώνει, το δικό του χάνει. Καλύτερα µακριά και µοναχός µου! σε µια άγνωστη κρυφή γωνιά του κόσµου, λίγο, µα και δικό µου φως, µε φτάνει. (Από την ποιητική συλλογή Σκαραβαίοι και τερρακότες) Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΓΕΝΗ Ό ιγενής ψυχοµαχεί κ' η γη τόνε τροµάσσει. Βροντά κι' αστράφτει ο ουρανός και σειέτ' ο απάνω κόσµος, κι' ο κάτω κόσµος άνοιξε και τρίζουν τα θεµέλια, κ' η πλάκα τον ανατριχιά πως θα τόνε σκεπάση, πως θα σκεπάση τον αϊτό τση γης τον αντρειωµένο. Σπίτι δεν τον εσκέπαζε, σπήλιο δεν τον εχώρει, τα όρη εδιασκέλιζε, βουνού κορφαίς επήδα, χαράκι' αµαδολόγανε και ριζιµιά ξεκούνειε. 'Σ το βίτσιµά πιανε πουλιά, 'ς το πέταµα γεράκια, 'ς το γλάκιο και 'ς το πήδηµα τα λάφια και ταγρίµια. Ζηλεύγει ο Χάρος µε χωσιά, µακρά τόνε βιγλίζει, κ' ελάβωσέ του την καρδιά και τη ψυχή του πήρε
ΤΟΥ ΚΙΤΣΟΥ Του Κίτσου η µάννα κάθουνταν 'ς την άκρη 'ς το ποτάµι, µε το ποτάµι µάλωνε και το πετροβολούσε. "Ποτάµι, για λιγόστεψε, ποτάµι, γύρνα πίσω, για να περάσω αντίπερα, 'ς τα κλέφτικα ληµέρια, πόχουν οι κλέφταις σύνοδο κι' όλοι οι καπεταναίοι." Τον Κίτσο τόνε πιάσανε και πάν να τον κρεµάσουν, χίλιοι τον πάν από µπροστά και δυο χιλιάδες πίσω, κι ολοξοπίσω πάγαινε νη δόλια του η µαννούλα. "Κίτσο µου, που είναι τάρµατα, που τα χεις τα τσαπράζια, τοις πέντε αράδαις τα κουµπιά τα φλωροκαπνισµένα; -Μάννα λωλή, µάννα τρελλη, µάννα ξεµυαλισµένη, µάννα, δεν κλαις τα νιάτα µου, δεν κλαις τη λεβεντιά µου, µόν' κλαις τάρηµα τάρµατα, τάρηµα τα τσαπράζια;" ΤΟ ΓΙΟΦΥΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ Σαράντα πέντε µάστοροι κι εξήντα µαθητάδες γιοφύριν εθεµέλιωναν στης Άρτας το ποτάµι. Οληµερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεµιζόταν. Μοιρολογούν οι µάστοροι και κλαιν οι µαθητάδες: «Αλίµονο στους κόπους µας, κρίµα στις δούλεψές µας, οληµερίς να χτίζουµε, το βράδυ να γκρεµιέται». Πουλάκι εδιάβη κι έκατσεν αντίκρυ στο ποτάµι, δεν εκελάηδε σαν πουλί, µηδέ σα χιλιδόνι, παρά εκελάηδε κι έλεγε ανθρώπινη λαλίτσα: «Α, δε στοιχειώστε άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνει. Και µη στοιχειώσετε ορφανό, µη ξένο, µη διαβάτη παρά του πρωτοµάστορα την όµορφη γυναίκα, πο ρχεται αργά τ αποταχύ και πάρωρα το γιόµα». Ο ΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ Ο ήλιος Ε σεις στεριές και θάλασσες τ' αµπέλια κι οι χρυσές ελιές ακούτε τα χαµπέρια µου µέσα στα µεσηµέρια µου «Σ' όλους τους τόπους κι αν γυρνώ µόνον ετούτον αγαπώ!» Από τη µέση του εγκρεµού στη µέση του άλλου πελάγου κόκκινα κίτρινα σπαρτά νερά πράσινα κι άπατα
«Σ' όλους τους τόπους κι αν γυρνώ µόνον ετούτον αγαπώ!» Με τα µικρά χαµίνια του καβάλα στα δελφίνια του µε τις κοπέλες τις γυµνές που καίγονται στις αµµουδιές µε τους λοξάτους πετεινούς και µε τα κουκουρίκου τους! (Από την ποιητική συλλογή Ήλιος ο Ηλιάτορας) Συνδυασµός µε άλλα µέσα διδασκαλίας:χρήση συνοδευτικών κειµένων, οπτικοακουστικών µέσων, κάµερα τηλεδιάσκεψης. Απαιτούµενοι πόροι Γ) Παράρτηµα (επισυναπτόµενο υλικό: σηµειώσεις του δασκάλου εργασίες µαθητών, κ.λπ.) Η Οµάδα Σχεδιασµού - Υλοποίησης Παναγιώτης Αναστασιάδης Αµέντα Στέλλα Κατσόρχης Σταµάτης