ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 1: Εισαγωγικά-Ιστορική Επισκόπηση Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης Τμήμα Ιερατικών Σπουδών
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Σκοπός είναι να κατανοήσει ο φοιτητής εισαγωγικές έννοιες όπως η έννοια του όρου berith καθώς και ονομασίες ονομασίες των ιερών βιβλίων. 4
Περιεχόμενα ενότητας Περιεχόμενο του μαθήματος της Εισαγωγής στην Π. Διαθήκη: Γένεση, εξέλιξη και διαμόρφωση των θρησκευτικών έργων της αρχαίας ισραηλιτικής γραμματείας. Εξέταση ιστορικοφιλολογικών προβλημάτων της Π. Διαθήκης. 5
Γενική Εισαγωγή: Διαίρεση: Γενική-Ειδική Σχέδιο θείας οικονομίας. Εισαγωγή Σχέση Παλαιάς-Καινής Διαθήκης. Ιστορία του κανόνα της Π. Διαθήκης. Ιστορία του κειμένου της Π. Διαθήκης. Τα εκτός του κανόνα βιβλία. Τα χειρόγραφα της νεκράς θαλάσσης. Ειδική: Ό,τι έχει σχέση με τα επιμέρους βιβλία (ονομασία, περιεχόμενο, συγγραφείς, ειδικά προβλήματα των βιβλίων, όπως γνησιότητα, ακεραιότητα, χρονολόγηση, κείμενο, κανονικότητα). 6
1.Ιστορική επισκόπηση της Εισαγωγής στην Π. Διαθήκη Ιστορικές περίοδοι: Αρχαίοι χρόνοι (έως τον 10 ο αι.μ.χ.). Πληροφορίες: Από την ίδια τη Βίβλο. Από τον ιστορικό Φλάβιο Ιώσηπο (37/38-100 μ.χ.). Από τον φιλόσοφο Φίλωνα (20 π.χ.-40 μ.χ.). Από τους Πατέρες και εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Από το Ταλμούδ (συλλογή εβραϊκών κειμένων που αφορούν την ερμηνεία του μωσαϊκού Νόμου). 7
2.1 Ιστορική επισκόπηση της Εισαγωγής στην Π. Διαθήκη Ιστορικές περίοδοι (συνέχεια): Μέσοι χρόνοι (10ος-15ος αι. μ.χ.): Αρχή κριτικής έρευνας. Επεξεργασία και καταγραφή εισαγωγικού υλικού της Π. Διαθήκης από χριστιανούς θεολόγους, αλλά και από ιουδαίους λογίους. Νεότεροι χρόνοι: Η Π. Διαθήκη βρέθηκε στο κέντρο του ενδιαφέροντος των αντιμαχόμενων ομολογιών. Κριτική έρευνα. Αυθαίρετες εκτιμήσεις. Άρνηση της θεοπνευστίας (τον 19 ο αι. αρνητική κριτική). Προσπάθειες συμβιβασμού κριτικής-θεοπνευστίας. 8
2.2 Ιστορική επισκόπηση της Εισαγωγής στην Π. Διαθήκη Ιστορικές περίοδοι (συνέχεια): Νεότεροι χρόνοι (συνέχεια): 20 ος αιώνας μέχρι σήμερα: Αντικειμενικότερη διερεύνηση με συμβολή της ορθόδοξης βιβλικής θεολογίας. 9
1.Η ιστορία του αρχαίου Ισραήλ Πρώτη ιστορική περίοδος (περ. 1750-1040 π.χ.): Αίγυπτος (16ος-13ος π.χ., 430 χρ.). Έξοδος: περ. 1200 π.χ. Περιπλάνηση, Διαθήκη (Έξ 19:5 εξ.), Ιησούς του Ναυή. Κριτές (1180-1040 π.χ.). Δεύτερη περίοδος (1040-538 π.χ.): Μονάρχες ενιαίου βασιλείου: Σαούλ (1040-1005 π.χ.), Δαβίδ (1005-966 π.χ.), Σολομώντας (966-926 π.χ.). Διαίρεση του βασιλείου ύστερα από τον θάνατο του Σολομώντα. 10
2.Η ιστορία του αρχαίου Ισραήλ Δεύτερη περίοδος (1040-538 π.χ.) (συνέχεια): Κατάλυση του βορείου βασιλείου από τους Ασσυρίους (722 π.χ., Σαργών Β ). Κατάλυση του νοτίου βασιλείου από τους Βαβυλωνίους (586 π.χ., Ναβουχοδονόσορ). Τύφλωση βασιλιά Σεδεκία, καταστροφή Ιερουσαλήμ. 11
3.Η ιστορία του αρχαίου Ισραήλ Τρίτη περίοδος (538 π.χ.-135 μ.χ.): Διάταγμα Κύρου Β (538 π.χ.). Επιστροφή των Ιουδαίων στην Παλαιστίνη με αρχηγό τον Ζοροβάβελ. Κτίσιμο 2ου ναού (ναός Ζοροβάβελ, 520-516 π.χ.). Έσδρας (αναδιοργάνωση της λατρείας). Νεεμίας (ανοικοδόμηση των τειχών). Ελληνική κυριαρχία, διάδοχοι Μ. Αλεξάνδρου (332-65 π.χ.). Αντίοχος Δ Επιφανής (175-163 π.χ.): Απαγόρευση ιουδαϊκής λατρείας. 12
4.Η ιστορία του αρχαίου Ισραήλ Τρίτη περίοδος (538 π.χ.-135 μ.χ.) (συνέχεια): Μακκαβαϊκή επανάσταση (167-164 π.χ.). Δυναστεία Μακκαβαίων ή Ασμοναίων (165-63 π.χ.). Υποταγή στους Ρωμαίους (63 π.χ.). Καταστροφή της Ιερουσαλήμ (70 μ.χ.). Επανάσταση Βαρ Κοχβά (132-135 μ.χ.). 13
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης. «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ-ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL. 15
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 16
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 17