Εισαγωγή στην ψηφιακή τάξη με το διαδικτυακό εργαλείο του Edmodo

Εισαγωγή στην ψηφιακή τάξη με το διαδικτυακό εργαλείο του Edmodo Καριπίδης Νικόλαος 1 nick.director@gmail.com 1 Καθηγητής πληροφορικής 3ο ΓΕΛ Δράμας Περίληψη Το συγκεκριμένο σενάριο εισάγει τους μαθητές στη χρήση του διαδικτυακού εργαλείου του Edmodo. Μέσα όμως από αυτήν την επαφή επιχειρείται να επιτευχθούν πολλοί ακόμη στόχοι όπως η γνωριμία με τις έννοιες των Web 2 εφαρμογών, της διαδικτυακής κοινότητας, των ηλεκτρονικών κοινοτήτων μάθησης, της εκπαίδευσης από απόσταση και της μικτής εκπαίδευσης. Επιπλέον στόχοι του σεναρίου είναι ο προβληματισμός πάνω σε θέματα ασφαλείας στο διαδίκτυο και κανόνων σωστής συμπεριφοράς. Το σενάριο αποτελείται από τρία φύλλα εργασίας το καθένα εκ των οποίων υλοποιείται μέσα σε 2 ώρες. Οι μόνες προαπαιτούμενες γνώσεις για τους μαθητές είναι οι βασικές δεξιότητες χρήσης Η/Υ και πλοήγησης στο διαδίκτυο. Η υλοποίηση του σεναρίου επί δύο έτη και σε διαφορετικές τάξεις του Λυκείου έδειξε ότι οι μαθητές εξοικειώνονται αμέσως με το περιβάλλον του Edmodo και βρίσκουν διασκεδαστική τη χρήση του, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η αξιοποίησή του μέσα στην τάξη από τον έμπειρο εκπαιδευτικό. Λέξεις κλειδιά: Edmodo, διαδίκτυο, Web 2.0, εκπαίδευση από απόσταση Εισαγωγή Από τη φύση τους οι Web 2.0 εφαρμογές τείνουν να ενισχύσουν δεξιότητες και συμπεριφορές που σχετίζονται με τη συνεργασία, τη συμμετοχή, την έκφραση γνώμης, την επιχειρηματολογία και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Ταυτόχρονα, η ασύγχρονη λογική που διέπει πολλά από αυτά βοηθά στην κατάργηση χρονικών περιορισμών, ενώ η διαδικτυακή φύση τους καταργεί τους αντίστοιχους χωρικούς περιορισμούς. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να εκμεταλλευτούν τόσο τις γνώσεις ανθρώπων που βρίσκονται μακριά από την εκπαιδευτική διαδικασία, όσο και τον ελεύθερο χρόνο των εκπαιδευομένων. Ανάμεσα στις διαδικτυακές εφαρμογές που συγκαταλέγονται στην κατηγορία των Web 2.0 εφαρμογών, υπάρχουν κάποιες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαίδευση και κάποιες άλλες που έχουν δημιουργηθεί ειδικά για να βοηθήσουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει η πλατφόρμα του Edmodo. Αν και δεν καινοτομεί, τουλάχιστον σε ότι αφορά το περιβάλλον και τη λογική χρήσης του, εν τούτοις αυτό αποδεικνύεται στην πράξη ένα ισχυρό πλεονέκτημα αφού οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι μέσω των σελίδων κοινωνικών δικτύων (όπως το Facebook) με τον τρόπο λειτουργίας του. Αυτό σε συνδυασμό με τον εκπαιδευτικό του προσανατολισμό και την έμφαση στην ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων, το έχουν αναγάγει σε ένα από τα κυριότερα διαδικτυακά εργαλεία εκπαιδευτικής χρήσης σε όλο τον κόσμο. Στην περίπτωση του δικού μας σεναρίου επιλέξαμε να προσεγγίσουμε το Edmodo άλλοτε δουλεύοντας σε ομάδες εργασίας και άλλοτε υποκρινόμενοι ότι ο κάθε χρήστης-μαθητής βρίσκεται σε διαφορετικό χώρο από τους υπόλοιπους. Με τον τρόπο αυτό αξιοποιήσαμε τόσο τα πλεονεκτήματα της εργασίας σε ομάδες μέσω της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της ερευνητικήςανακαλυπτικής μάθησης, όσο και τις δυνατότητες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Σύντομη περιγραφή του εκπαιδευτικού σεναρίου. Λόγω των εγγενών χαρακτηριστικών του μπορεί το Edmodo να χρησιμοποιηθεί σαν πλατφόρμα διαδικτυακών μαθημάτων και έτσι θα μπορούσε να το επιλέξει ο ενημερωμένος εκπαιδευτικός για τη διδασκαλία οποιουδήποτε γνωστικού αντικειμένου σε όλες τις τάξεις. Για το λόγο αυτό ίσως δε χρειάζεται να εντάξουμε το σενάριο εκμάθησης της χρήσης του Edmodo σε συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών, αλλά θα μπορούσε να ενταχθεί σε όλες τις ενότητες όλων των γνωστικών αντικειμένων αν το χρησιμοποιήσουμε σαν το πρώτο βήμα για τη διαδικτυακή υποστήριξη τους. Αν βέβαια το σενάριο χρησιμοποιηθεί αυτόνομα με στόχο τη διδασκαλία του ίδιου του εργαλείου τότε πρέπει να χρησιμοποιηθεί σε ενότητες που αναφέρονται στο διαδίκτυο και πιο συγκεκριμένα στις Web 2.0 εφαρμογές. Τέτοιες ενότητες υπάρχουν στην ύλη του Γυμνασίου, του Λυκείου αλλά και των ΕΠΑΛ. Επιπλέον σε όλες τις τάξεις γίνεται λόγος για τις νέες παιδαγωγικές αντιλήψεις που πρέπει να διέπουν το μάθημα και οι οποίες δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην ομαδοσυνεργαστική μέθοδο και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Τα τελευταία όμως, όπως ήδη είπαμε, αποτελούν χαρακτηριστικά πλεονεκτήματα των Web 2.0 εφαρμογών στις οποίες ανήκει και το Edmodo. Το δικό μας σενάριο περιλαμβάνει τρία φύλλα εργασίας, το καθένα εκ των οποίων υλοποιείται μέσα σε 2 ώρες. Οι στόχοι του σεναρίου είναι πολλαπλοί. Αν και ο σκοπός του σεναρίου είναι η γνωριμία και η εκμάθηση του ίδιου του Edmodo, τα οφέλη του σεναρίου δεν εξαντλούνται μόνο σε αυτό. Οι επιπλέον στόχοι σχετίζονται με την κατάκτηση διαφόρων εννοιών όπως αυτή των Web 2.0 εφαρμογών και των πλεονεκτημάτων τους, ενώ επιδιώκεται και ο προβληματισμός πάνω σε θέματα ασφάλειας του διαδικτύου και των κανόνων καλής διαδικτυακής συμπεριφοράς που πρέπει να διέπουν τη χρήση του. Η απλή γνώση χειρισμού του Η/Υ και η δεξιότητα πλοήγησης στο διαδίκτυο αποτελούν τις μοναδικές προαπαιτούμενες γνώσεις για τους εκπαιδευόμενους. Οι ενέργειες που χρειάζεται να κάνει ο εκπαιδευτικός πριν την επίδοση των φύλλων εργασίας είναι η ρύθμιση του Edmodo και η δημιουργία των λογαριασμών των μαθητών. Επιπλέον κρίνεται αναγκαία, τουλάχιστον στο πρώτο δίωρο, μία μικρή εισήγηση που θα αναφέρεται στις έννοιες Web 2.0, διαδικτυακή κοινότητα, εκπαίδευση από απόσταση, κλπ για να βοηθήσει τους μαθητές να καταλάβουν το σκοπό αυτής της εργασίας. Στο πρώτο φύλλο εργασίας οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν τον προσωπικό τους λογαριασμό στο Edmodo επιλέγοντας τον σωστό από τους τρεις διαθέσιμους τύπους και να καταχωρήσουν μόνο τα αναγκαία στοιχεία τους. Στη διάρκεια αυτής της Πρακτικά Εργασιών 9 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Καθηγητών Πληροφορικής, Καστοριά, 24-26 Απριλίου 2015

2 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές δραστηριότητας οι μαθητές συζητούν μέσα στην ομάδα τους κινδύνους που άπτονται της δημοσιοποίησης των προσωπικών τους δεδομένων και καταγράφουν τις απόψεις τους στο φύλλο εργασίας. Ακολούθως οι μαθητές γνωρίζουν το περιβάλλον εργασίας του Edmodo και τις βασικές του επιλογές που σχετίζονται με τις ρυθμίσεις λειτουργίας του. Ολοκληρώνοντας το πρώτο δίωρο οι μαθητές καταθέτουν στην ολομέλεια τις απόψεις που κατέγραψαν, συζητούν και επιχειρηματολογούν, επιδιώκοντας μέσα από την κοινωνική αλληλεπίδραση την κατάκτηση της γνώσης. Στο δεύτερο δίωρο οι μαθητές εμβαθύνουν στη χρήση του Edmodo εξερευνώντας τις προχωρημένες δυνατότητές του και πληκτρολογούν τις πρώτες αναρτήσεις τους. Εσκεμμένα, σε όλα τα στάδια της εξερεύνησης των δυνατοτήτων του Edmodo, δε δίνονται εκτενείς οδηγίες. Αντίθετα αφήνονται οι μαθητές να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και την περιέργειά τους προκειμένου να ανακαλύψουν τον τρόπο χρήσης του. Επιπλέον δίνεται η οδηγία στους μαθητές να προσποιηθούν ότι δε βρίσκονται στον ίδιο χώρο και ότι δε γνωρίζονται μεταξύ τους προκειμένου να δημιουργηθεί εικονικά ένα είδος απομακρυσμένης επικοινωνίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα οι μαθητές καλούνται να αναλογιστούν και να καταγράψουν τους κανόνες σωστής συμπεριφοράς που πρέπει να επιδεικνύουν κατά την καθημερινή τους πλοήγηση και επαφή με άλλους ανθρώπους στο διαδίκτυο. Στο τελευταίο δίωρο οι ομάδες διαλύονται και ο κάθε μαθητής δουλεύει μόνος του σε έναν υπολογιστή. Και σε αυτή τη φάση οι μαθητές υποκρίνονται ότι βρίσκονται σε διαφορετικό χώρο ο ένας από τον άλλο ώστε να επιτευχθεί η σύνθεση των απόψεων μόνο μέσα από την πλατφόρμα του Edmodo. Το θέμα που δίνεται προς συζήτηση είναι αυτό που έχουν ήδη επεξεργαστεί οι ομάδες στο προηγούμενο δίωρο, δηλαδή των κανόνων σωστής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο (netiquette). Η αναζήτηση πηγών από το Internet και η επισύναψή τους μέσα στις αναρτήσεις, αξιοποιώντας τις δυνατότητες του Edmodo, είναι ένα επιπλέον ζητούμενο στο σημείο αυτό του σεναρίου. Συμπεράσματα Το σενάριο υλοποιήθηκε τη σχολική χρονιά 2013-14 στην Α, Β και Γ τάξη και τη σχολική χρονιά 2014-15 στη Γ τάξη του 3 ου Γενικού Λυκείου Δράμας. Οι μαθητές εξοικειώθηκαν αμέσως με το περιβάλλον του Edmodo, αφού τους θύμισε εκείνο του Facebook, και ξεκίνησαν αμέσως να αναρτούν σχόλια, αν και τους είχε ζητηθεί να ακολουθήσουν με συνέπεια τις οδηγίες των φύλλων εργασίας. Πέραν αυτού δεν παρουσιάστηκαν άλλες δυσκολίες κατά την εκτέλεση του σεναρίου. Το γεγονός ότι το περιβάλλον του Edmodo διαφοροποιείται σε κάποια σημεία από εκείνο του Facebook τους κίνησε την περιέργεια και τους ώθησε να το εξερευνήσουν. Αν και δεν ήταν πρωταρχικός στόχος η κατάκτηση των εννοιών και των κανόνων ασφαλείας στο διαδίκτυο έγινε μία ενδιαφέρουσα συζήτηση από την οποία προέκυψαν συμπεράσματα, χωρίς βέβαια να μπορούμε να ισχυριστούμε ότι επήλθαν και μεταβολές στη διαδικτυακή συμπεριφορά των παιδιών. Αυτό άλλωστε είναι ένα ζητούμενο που για να επιτευχθεί χρειάζεται συνεχής ενημέρωση και άσκηση. Όμως πέρα από τις γνώσεις και τις δεξιότητες που κατακτήθηκαν ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρατήρηση που αφορά το ενδιαφέρον που έδειξαν οι μαθητές κατά τη διδασκαλία μέσω των συγκεκριμένων φύλλων εργασίας. Η καινοτόμα προσέγγιση του θέματος μέσω του Edmodo, αλλά και η ελευθερία στη συμπεριφορά και στην κατάθεση των απόψεων βοήθησε πολλούς μαθητές να εκφράσουν τις προσωπικές τους σκέψεις. Επιπλέον υπήρχε δημιουργική συνεργασία μέσα στις ομάδες που πολλές φορές προκλήθηκε από τη σύγκρουση απόψεων. Οι κοινωνιογνωστικές θεωρίες μάθησης αλλά και η ανακαλυπτική μάθηση αναδύθηκαν με άμεσο τρόπο μέσα από αυτό το σενάριο. Από την άλλη πλευρά το Edmodo μπορεί να αξιοποιηθεί σαν μία πλατφόρμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και με τη μορφή αυτή μπορεί να το χρησιμοποιήσει ο εκπαιδευτικός για να αναθέσει εργασίες στους μαθητές του, να προσθέσει υλικό, να υποκινήσει συζητήσεις, κοκ. Με τον τρόπο αυτό απελευθερώνεται από την παραδοσιακή διδασκαλία και επωφελείται των πλεονεκτημάτων της μικτής εκπαίδευσης. Εκείνο που αξίζει να επισημανθεί είναι ότι η δυσκολία χρήσης του Edmodo δεν έγκειται στη διδασκαλία της χρήσης του εργαλείου αλλά στη γνώση αξιοποίησης του εργαλείου σύμφωνα με τις αρχές κάποιας θεωρίας μάθησης. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να αναθέτει εργασίες που έχουν διαφορετική λογική από εκείνη των συμπεριφοριστικών θεωριών μάθησης και να είναι προετοιμασμένος να κατευθύνει με ευέλικτο τρόπο σε συγκεκριμένα θέματα την κουβέντα. Επίσης πρέπει να βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση ώστε να μην υποβαθμιστεί το εργαλείο σε μία ανταλλαγή αναρτήσεων-σχολίων μεταξύ φίλων. Θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο σενάριο μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη διδασκαλία πολλών θεμάτων πληροφορικής, αρκεί να προσαρμοστεί το τρίτο κυρίως φύλλο εργασίας στις ανάγκες του εκάστοτε γνωστικού αντικειμένου. Επιπλέον η εκμάθηση χρήσης του Edmodo μπορεί να αποτελέσει τη βάση συνεργασίας μεταξύ των μαθητών για την υλοποίηση διαθεματικών εργασιών ή κάποιων projects. Σε κάθε περίπτωση η ενασχόληση των μαθητών με καινοτόμα διαδικτυακά εργαλεία αποδεικνύεται τουλάχιστον ενδιαφέρουσα από πλευράς αποτελεσμάτων καθώς οι μαθητές αφενός ως «ψηφιακοί ιθαγενείς» μαθαίνουν αμέσως τον τρόπο λειτουργίας του ψηφιακού εργαλείου και αφετέρου ως «ανήσυχα πνεύματα» αναζητούν τη γνώση με εναλλακτικούς τρόπους που βρίσκονται πιο κοντά στην καθημερινή τους πραγματικότητα.

3 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σενάριο: Εισαγωγή στην ψηφιακή τάξη με το διαδικτυακό εργαλείο του Edmodo 1. Τίτλος εκπαιδευτικού σεναρίου: Εισαγωγή στην ψηφιακή τάξη με το διαδικτυακό εργαλείο του Edmodo. 2. Εκτιμώμενη διάρκεια εκπαιδευτικού σεναρίου 6 διδακτικές ώρες 3. Ένταξη του διδακτικού σεναρίου στο πρόγραμμα σπουδών/προαπαιτούμενες γνώσεις Το διδακτικό σενάριο σχετίζεται άμεσα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) για την Πληροφορική αλλά και τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Α.Π.Σ.) για όλες τις τάξεις του Γενικού Λυκείου. Σύμφωνα με αυτά προτείνεται στους εκπαιδευτικούς να δοθεί έμφαση μεταξύ των άλλων στις σύγχρονες έννοιες και εφαρμογές, όπως είναι το Web 2.0 και οι υπηρεσίες του. Επιπλέον η υποστήριξη της διδασκαλίας μπορεί να γίνεται με πολλαπλό διδακτικό υλικό έντυπο και ηλεκτρονικό. Προτείνεται ακόμη στον εκπαιδευτικό να εντάξει, σε όλες τις ενότητες, συνθετικές εργασίες που θα εκπονηθούν από τους μαθητές, τόσο ατομικά όσο και ομαδοσυνεργατικά ώστε να προωθηθούν οι επικοινωνιακές δεξιότητες αλλά και οι επικαιροποιημένες γνώσεις στην επιστήμη της πληροφορικής. Το συγκεκριμένο σενάριο πληροί όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις αφού διδάσκει ένα εργαλείο Web 2.0 το οποίο υποστηρίζει την ψηφιακή εκπαίδευση και λειτουργεί πάνω στη βάση της συνεργατικότητας. Οι μαθητές για να συμμετέχουν στο σενάριο πρέπει να γνωρίζουν απλώς τις γενικές έννοιες του Internet και να έχουν ευχέρεια στη χρήση κάποιου φυλλομετρητή. 4. Σκοποί και στόχοι του εκπαιδευτικού σεναρίου Σκοπός του συγκεκριμένου σεναρίου είναι η εξοικείωση των μαθητών με τη λογική της εξ αποστάσεως και της μικτής εκπαίδευσης. Αυτό θα επιτευχθεί χρησιμοποιώντας το διαδικτυακό εργαλείο Edmodo (το οποίο ανήκει στις υπηρεσίες Web 2.0) σαν πλατφόρμα ψηφιακής τάξης. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα αυξημένο εκπαιδευτικό ενδιαφέρον για τις εφαρμογές δεύτερης γενιάς του Παγκόσμιου Ιστού (Web 2.0), όπως ιστολόγια (blogs), wikis, ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης (social networking), εργαλεία διαμοίρασης πληροφοριών, κ.α. (Αντωνίου & Μαχαιρίδου, 2009). Πολλοί ακαδημαϊκοί, ερευνητές και εκπαιδευτικοί της πράξης συμφωνούν ότι οι νέες, συνεχώς αναπτυσσόμενες, εφαρμογές του Web 2.0 έχουν το δυναμικό να προσφέρουν στους μαθητές αυξημένες ευκαιρίες μάθησης και να υποστηρίξουν τη διά βίου μάθηση και ανάπτυξή τους. O Ιστός 2.0 ενσωματώνει μια πληθώρα εργαλείων, στο κέντρο των οποίων βρίσκεται η δημιουργία περιεχομένου από τους ίδιους τους χρήστες, η διαμοίραση υλικού πολλαπλών μορφών, η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση μεταξύ των χρηστών (Edtechteacher, 2010). Διαθέτει δυναμικά χαρακτηριστικά που αναμένεται να έχουν καταλυτική επίδραση στην εκπαίδευση, καθώς α) αλλάζουν ριζικά τη φύση της γνώσης και τους τρόπους πρόσβασης σε αυτή, β) μετασχηματίζουν το πλαίσιο της μάθησης προσφέροντας πολλαπλές ευκαιρίες για αυτορρυθμιζόμενη, συνεργατική, πανταχού παρούσα και διά βίου μάθηση, γ) διευρύνουν και επεκτείνουν τους χώρους και τα περιβάλλοντα μάθησης αλλάζοντας τα αυστηρά όρια ανάμεσα στο σχολείο και στο σπίτι, στις διάφορες μορφές μάθησης (τυπική, μη τυπική και άτυπη), στους εκπαιδευτικούς και στους εκπαιδευόμενους, στην εκπαίδευση και στην ψυχαγωγία (Καριπίδης, 2014, Ράπτης & Ράπτη, 2002). Η εκπαιδευτική αξιοποίηση των εργαλείων Web 2.0, κάτω από τον κατάλληλο σχεδιασμό, δεν στοχεύει απλώς στην ενίσχυση των τεχνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων των μαθητών αλλά, κυρίως, στην ενεργοποίησή τους προσφέροντάς τους πολλαπλές ευκαιρίες για μάθηση. Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικές εφαρμογές των εργαλείων Web 2.0: ενθαρρύνουν την ενεργητική και αυτορρυθμιζόμενη μάθηση προωθούν τον διάλογο, την έκφραση ιδεών, τη διαπραγμάτευση απόψεων, την κριτική και αναστοχαστική σκέψη (reflective thinking) (Δεγγλέρη, Κουκλιάτης, Κυροπούλου, Μουδατσάκη, Χαλδογερίδης & Χαμψάς, 2012, Καραθανάσης, 2012, Μπρατίτσης, 2008 ) Οι στόχοι του συγκεκριμένου σεναρίου είναι: σε επίπεδο γνώσεων: Να αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά στοιχεία των Web 2.0 εφαρμογών Να επιλέγουν τις κατάλληλες Web 2.0 εφαρμογές για την εργασία τους Να αναγνωρίζουν τους κινδύνους από την απρόσεκτη χρήση των προσωπικών δεδομένων σε επίπεδο ικανοτήτων: Να χρησιμοποιούν το Edmodo για την εξ αποστάσεως εκπαίδευσή τους σε επίπεδο στάσεων (αξιών): Να διερωτώνται για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαδικτυακών εργαλείων. Να υιοθετούν πρακτικές ασφαλούς συμπεριφοράς κατά τη χρήση διαδικτυακών εργαλείων Να τηρούν τους κανόνες σωστής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο Να χειρίζονται με προσοχή τα προσωπικά τους δεδομένα 5. Περιγραφή του εκπαιδευτικού σεναρίου

4 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές Το συγκεκριμένο σενάριο στοχεύει στην γνωριμία με τα χαρακτηριστικά του διαδικτυακού εργαλείου του Edmodo. Οι μαθητές θα γνωρίσουν τη βασική χρήση του αλλά και προχωρημένα χαρακτηριστικά και θα πρέπει να είναι σε θέση μετά το τέλος του σεναρίου να χρησιμοποιούν το Edmodo για τις ανάγκες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσής τους αλλά και της ομαδικής τους συνεργασίας. Ξεκινώντας τη διδασκαλία πρέπει ο εκπαιδευτικός να κάνει μία σύντομη αναδρομή στην ιστορία του Web και στα σημεία που διαφοροποιούν τις Web 2.0 εφαρμογές από τις παλαιότερες. Στη συνέχεια θα παρουσιάσει μέσα σε 5-10 λεπτά κάποια Web 2.0 sites και ακολούθως θα συζητήσει με τους μαθητές τη χρησιμότητά τους και θα εντοπίσουν τις τυχόν ομοιότητες που έχουν. Στη συνέχεια θα αναφερθεί στις έννοιες της εξ αποστάσεως και της μικτής εκπαίδευσης και θα ζητήσει από τους μαθητές μέσα από την τεχνική του καταιγισμού ιδεών να αναφέρουν τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε προσέγγισης. Εισάγοντας τους μαθητές στην ιδέα και τη χρήση του Edmodo ο εκπαιδευτικός θα αναφέρει ότι ο στόχος της ιστοσελίδας είναι να ενσωματώσει χαρακτηριστικά Web 2.0 σε μία εφαρμογή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Στη συνέχεια θα χωρίσει τους μαθητές σε ομάδες, θα μοιράσει τα φύλλα ασκήσεων και θα παρακολουθεί την πορεία των ομάδων επεμβαίνοντας μόνο όταν του ζητηθεί βοήθεια ή παρατηρήσει ο ίδιος κάποιο πρόβλημα (Courau, 2000). 6. Επιστημολογική προσέγγιση και εννοιολογική ανάλυση θέματα θεωρίας του εκπαιδευτικού σεναρίου Η ενεργητική συμμετοχή των εκπαιδευομένων αποτελεί μία από τις βασικές προϋποθέσεις της μάθησης. Ένας σημαντικός παράγοντας για την αύξηση της συμμετοχής είναι οι εκπαιδευτικές τεχνικές μέσω των οποίων πραγματοποιείται η μάθηση. Οι εκπαιδευτικές τεχνικές που προωθούν την ενεργητική συμμετοχή, είναι αυτές που δραστηριοποιούν τα κίνητρα μάθησης, προκειμένου οι μαθητές να αναπτύξουν αυτόνομες μαθησιακές δεξιότητες (Boekaerts, 2002, Κόκκος, 2005). Επιπλέον δραστηριοποίηση αλλά και εμπέδωση των διδασκόμενων αντικειμένων μπορεί να προέλθει από την συνεργασία σε ομάδες. Ως ομαδοσυνεργατική μάθηση θεωρούμε εκείνη κατά την οποία οι μαθητές εργάζονται μαζί σε ομάδες των 2 έως 5 ατόμων, όπου κάθε μέλος της ομάδας συμμετέχει στη λύση ενός κοινού θέματος χωρίς την άμεση επέμβαση του εκπαιδευτικού. Οι σύγχρονες έρευνες αναφέρονται στη συνεισφορά της ομαδοσυνεργατικής μάθησης στο χώρο της μάθησης και συγκεκριμένα στη βελτίωση της επίδοσης, στην καλλιέργεια «υψηλού επιπέδου» γνωστικής διαδικασίας, στην ενεργητική μάθηση, στην παροχή ισότητας ευκαιριών στους μαθητές, στην κοινωνική συμπεριφορά, στην αποδοχή ατόμων διαφορετικής εθνικότητας, φυλής και φύλου, στο διάλογο και στη διαχείριση της ετερογένειας της τάξης (Σωτηρούδας, 2010). Η ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας βρίσκεται στο επίκεντρο και των κοινωνιογνωστικών θεωριών μάθησης επιβεβαιώνοντας μέσω ερευνών τη σημασία της επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών (Χιονίδου-Μοσκοφόγλου, 2000). Ένα άλλο σημαντικό σημείο που αφορά το συγκεκριμένο σενάριο είναι η συνεισφορά των νέων μεθόδων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στη διαδικασία της μάθησης. Οι πλατφόρμες πάνω στις οποίες βασίζονται τα αμιγώς εξ αποστάσεως προγράμματα αλλά και τα προγράμματα μικτής μάθησης εξελίσσονται συνεχώς δίνοντας τη δυνατότητα για εκπαίδευση χωρίς περιορισμούς σε χρόνο και χώρο. Σημαντικές παράμετροι στην περίπτωση αυτή είναι ο τρόπος οργάνωσης του μαθήματος, το εκπαιδευτικό υλικό που προσφέρεται, οι τρόποι επικοινωνίας με τον καθηγητή, οι τρόποι αξιολόγησης, κλπ (Γκιόσος, Μαυροειδής & Κουτσούμπα, 2008, Φραγκάκη & Λιοναράκης, 2009) Η χρήση των εργαλείων κοινωνικής μάθησης και δικτύωσης απασχολεί επίσης όλο και περισσότερο την εκπαιδευτική κοινότητα. Μέσω των εργαλείων αυτών ενισχύεται η επικοινωνία, η ανταλλαγή πληροφοριών και η συνεργασία μεταξύ των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας. Ως διαδικτυακό εκπαιδευτικό κοινωνικό δίκτυο ορίζεται ένα κοινωνικό δίκτυο, στο οποίο συμμετέχουν μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (καθηγητές, μαθητές, σχολικοί σύμβουλοι κ.α.) και μέσω αυτού του δικτύου τα μέλη ανταλλάσσουν πληροφορίες, υλικό, ιδέες και απόψεις, ενώ μπορούν να εστιάζουν σε εξειδικευμένα εκπαιδευτικά θέματα και ενδιαφέροντα (Γλέζου & Γρηγοριάδου, 2010). Το Edmodo αποτελεί ένα κοινωνικό δίκτυο μάθησης και μπορεί να υποβοηθήσει την παραδοσιακή διδασκαλία συνεισφέροντας, έως ενός σημείου, σαν πλατφόρμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Έχει ως στόχο την αύξηση της συμμετοχής των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ παράλληλα, ενισχύει την αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών, παρέχοντας ένα κατάλληλο και ασφαλές περιβάλλον, ώστε να αναπτυχθεί ένας συνεργατικός δρόμος μάθησης (Γούτας, 2012). Η ασφάλεια που προσφέρει το Edmodo εκτός της κλειστής εκπαιδευτικής διαδικτυακής ομάδας, σχετίζεται με την δυνατότητα που έχει ο εκπαιδευτικός να αποβάλλει άμεσα οποιοδήποτε άτομο έχει παρεισφρήσει χωρίς συναίνεση στην ομάδα ή να διαγράψει οποιαδήποτε ανάρτηση ή καταχώρηση που αντιβαίνει στη δεοντολογία και τους κανόνες της ομάδας/τάξης. Οι δυνατότητες που προσφέρει το Edmodo προκαλούν την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών, ενώ προσφέρουν ισχυρές δυνατότητες μάθησης (Kraska, 2012). Ο όρος "Web 2.0" αναφέρεται σε μία δεύτερη γενιά εφαρμογών του διαδικτύου και γενικότερου σχεδιασμού στο διαδίκτυο που έχει στόχο να παρέχει εξελιγμένες υπηρεσίες επικοινωνίας, ασφαλές μοίρασμα πληροφορίας, αλληλεπίδραση και συνεργασία στους χρήστες του παγκόσμιου ιστού. Οι «ιδέες» που διαπερνούν το Web 2.0 έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη και εξέλιξη των διαφόρων εικονικών (μέσω του Internet) κοινοτήτων και αντίστοιχων εφαρμογών, όπως τους κόμβους (sites) κοινωνικής δικτύωσης (social networking), τους κόμβους μοιράσματος βίντεο, τα wikis, τα ιστολόγια (blogs) κ.λπ. Το Web 2.0. είναι μια φράση που εφευρέθηκε από την O'Reilly Media το έτος 2004, και αναφέρεται σε μια υποτιθέμενη ή προτεινόμενη δεύτερη γενιά υπηρεσιών βασισμένων στο Διαδίκτυο όπως οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης (social networking sites), τα wiki, τα εργαλεία επικοινωνίας, και οι folksonomies που δίνουν έμφαση στην ηλεκτρονική συνέργεια και ανταλλαγή μεταξύ των χρηστών. Η O'Reilly Media, σε συνεργασία με την MediaLive International, χρησιμοποίησαν αυτή τη φράση σαν τίτλο για μια σειρά από συνέδρια, και από το 2004 και μετά τεχνικοί και διαφημιστές έχουν υιοθετήσει αυτή τη φράση-κλειδί. Το ακριβές νόημά της παραμένει ανοιχτό προς αντιπαράθεση, και μερικοί ειδικοί, συμπεριλαμβανομένου και του Tim Berners Lee, έχουν αμφισβητήσει εάν ο όρος έχει κάποιο πραγματικό νόημα. Ο τελευταίος συμπυκνωμένος ορισμός του Web 2.0, σύμφωνα με τον Tim O'Reilly είναι αυτός: «Το Web 2.0 είναι η εταιρική επανάσταση στην βιομηχανία των υπολογιστών που προκαλείται από την μετακίνηση στο διαδίκτυο σαν πλατφόρμα, και από στην απόπειρα να καταλάβουμε τους κανόνες της επιτυχίας σε αυτή τη νέα πλατφόρμα. Βασικός κανόνας ανάμεσα σε αυτούς είναι ο εξής: Χτίσιμο εφαρμογών που καρπώνονται τις επιδράσεις των δικτύων και καλυτερεύουν όσο περισσότερο τις χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. (Αυτό είναι που αλλού έχω αποκαλέσει «εκμετάλλευση της συλλογικής νοημοσύνης.»)» Το Edmodo ανήκει στα εργαλεία Web 2.0 αφού εμπεριέχει πολλά από τα βασικά χαρακτηριστικά τους όπως την ατομική έκφραση, το παραγόμενο από το χρήστη περιεχόμενο, το διαμοιρασμό υλικού, την αξιοποίηση της δύναμης του πλήθους, την

5 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές επαναχρησιμοποίηση του περιεχομένου, την επίδραση της δικτύωσης, την μάθηση κατ απαίτηση, την αλληλεπίδραση, κλπ (Beckam, 2013) Το Edmodo είναι ένα παγκόσμιο, ασφαλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης και ηλεκτρονικής μάθησης για εκπαιδευτικούς και μαθητές (Boyd, 2012). Επιτρέπει τη δημιουργία ηλεκτρονικών τάξεων, τη διαχείριση ηλεκτρονικών φακέλων μαθητών, τη διασύνδεση μεταξύ εκπαιδευτικών, καθώς και τη συμμετοχή τους σε ηλεκτρονικές κοινότητες διαφορετικών εκπαιδευτικών αντικειμένων. Μέσω του Edmodo οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί διαμοιράζονται ψηφιακό υλικό και επικοινωνούν με ασφάλεια, ενώ ενισχύεται η συμμετοχή των μαθητών καθώς και η αλληλεπίδραση και η επικοινωνία μεταξύ τους των μαθητών (Candelaria & Wernicke, 2013). Επιπλέον, το Edmodo είναι μια δωρεάν υπηρεσία και χρησιμοποιείται από εκατομμύρια εκπαιδευτικούς και μαθητές παγκοσμίως με αυξανόμενη τάση. Προσφέρει ένα προστατευμένο περιβάλλον δημοσιεύσεων, όπου οι καθηγητές και οι μαθητές μπορούν επιπλέον να διαμοιραστούν σημειώσεις, συνδέσμους, αρχεία, εργασίες, ημερολόγια και να ανακοινώσουν γεγονότα χωρίς να έχουν εξωτερικοί χρήστες δικαιώματα πρόσβασης. Για να γραφτεί ένας μαθητής σε ένα μάθημα, θα πρέπει να δημιουργήσει έναν λογαριασμό στο Edmodo, αλλά για να ενωθεί σε κάποιο μάθημα θα πρέπει επιπλέον να γνωρίζει και τον κωδικό του μαθήματος τον οποίο θα του τον δώσει ο καθηγητής του. Μία ιδιαιτερότητα που έχει σχέση με την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων αποτελεί το γεγονός ότι οι μαθητές μπορούν να εγγραφούν στην ηλεκτρονική κοινότητα μάθησης του Edmodo, χωρίς να καταχωρήσουν κανέναν λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό του είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο όριο στο μέγεθος των μηνυμάτων που μπορούν να αποστείλουν οι χρήστες, με αποτέλεσμα τα μέλη των ομάδων να μπορούν εκφραστούν ελεύθερα χωρίς να περιορίζονται όσον αφορά το μέγεθος των μηνυμάτων τους. Επιπλέον, οι καθηγητές έχουν την δυνατότητα να δημιουργήσουν ομάδες για κάθε μία από τις τάξεις τους και να επιβλέπουν ξεχωριστά την εξέλιξη των δραστηριοτήτων. Σημειώνεται, ότι υπάρχει η δυνατότητα να αποδοθεί ένας ξεχωριστός κωδικός στους γονείς των μαθητών, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τις εργασίες των παιδιών τους, να στέλνουν μηνύματα είτε στα παιδιά τους είτε στον εκπαιδευτικό και να παρακολουθούν τις πληροφορίες που αποστέλλει ο εκπαιδευτικός στους μαθητές. Τέλος, επισημαίνεται ότι το Edmodo διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά ιδιαίτερα ελκυστικά για μαθητές δημοτικού (Αθανασοπούλου, 2010), όπως έτοιμες φωτογραφίες τύπου clip art για το προφίλ του κάθε χρήστη, σήματα που μπορούν να αποδοθούν ως βραβεία για την επιτυχή ολοκλήρωση μίας άσκησης και εικονίδια σχολιασμού των δημοσιεύσεων όπως τα πολύ γνωστά emotions (Drucker, 2012, Καπανιάρης, Λιόβας & Νεοχωρίτου, 2012). Είναι σκόπιμο στο σημείο αυτό να αναφερθεί, ότι το Edmodo κατατάσσεται επί σειρά ετών μέσα στη λίστα των 100 καλύτερων μαθησιακών εργαλείων, καταλαμβάνοντας θέσεις μέσα στις πρώτες 40, (Center 4 Learning & Performance Technologies, 2012), γεγονός που αποδεικνύει την αποδοχή του στην διεθνή εκπαιδευτική κοινότητα. 7. Χρήση Η.Υ. και γενικά ψηφιακών μέσων για το εκπαιδευτικό σενάριο Για τη διδασκαλία του σεναρίου μας θα χρειαστεί ένα εργαστήριο πληροφορικής με πρόσβαση στο διαδίκτυο. Επίσης θα χρειαστεί ένας video projector για να μπορεί ο εκπαιδευτικός να παρουσιάζει κάποιες εισαγωγικές έννοιες για τις εφαρμογές Web 2.0 και το Edmodo. 8. Αναπαραστάσεις των μαθητών/πρόβλεψη δυσκολιών στο εκπαιδευτικό σενάριο Οι μαθητές έχουν ήδη αναπαραστάσεις για παρόμοια εργαλεία με το Edmodo. Οι αρκετές ομοιότητες με το site του Facebook θα τους βοηθήσουν να αντιληφθούν τον τρόπο λειτουργίας του Edmodo πολύ γρήγορα. Από την άλλη πλευρά, τα γνωστά site κοινωνικών δικτύων χρησιμοποιούνται με πολύ διαφορετικό τρόπο από τους μαθητές και τους έχουν οδηγήσει σε μια εντελώς διαφορετική άποψη για την αξία αλλά και τη λειτουργικότητα αυτών των εργαλείων. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές δε θα έχουν πρόβλημα στην εκμάθηση του Edmodo αλλά ίσως εμφανιστούν εμπόδια στην εποικοδομητική εκπαιδευτική του χρήση. Ένας κίνδυνος που ελλοχεύει είναι η υποβάθμιση του εργαλείου σε ένα site ανταλλαγής μηνυμάτων. 9. Διδακτικό συμβόλαιο Κατά την εκτέλεση του σεναρίου εκτιμάται ότι δε θα υπάρξουν σημαντικά προβλήματα σε σχέση με την ταχύτητα λειτουργίας των Η/Υ και του λογισμικού. Συνεπώς δε θα υπάρξουν προβλήματα ή δυσλειτουργίες που θα επηρεάσουν το μάθημα (διδακτικός θόρυβος). Επίσης το διδακτικό συμβόλαιο δε θα ανατραπεί διότι τα φύλλα εργασίας είναι απλά, ρεαλιστικά και οδηγούν τον μαθητή βήμα-βήμα στην ομαλή εξοικείωση του με τα λογισμικά και τα περιβάλλοντα που χρησιμοποιούνται. Στο τελευταίο φύλλο εργασίας υπάρχει ο κίνδυνος οι μαθητές να αγνοήσουν την οδηγία που τους δίνεται και να συνομιλούν μεταξύ τους αντί να επικοινωνούν μέσα από το Edmodo. Στο σημείο αυτό θα πρέπει ο εκπαιδευτής να επέμβει και να υπενθυμίσει τη σημασία τήρησης του συγκεκριμένου κανόνα. 10. Υποκείμενη θεωρία μάθησης Οι δραστηριότητες του σεναρίου είναι προσανατολισμένες προς τις κοινωνιο-κονστρουκτιβιστικές μεθόδους διδασκαλίας. Ιδιαίτερα το Web 2.0, βασίζεται στη δικτύωση των συμμετεχόντων: οι χρήστες επικοινωνούν μεταξύ τους με πολλούς τρόπους, συμμετέχουν σε ποικίλες τυπικές και άτυπες κοινότητες, ανήκουν σε διάφορα κοινωνικά, ψηφιακά δίκτυα, εκφράζονται ατομικά και συλλογικά. Επιπλέον η φύση των φύλλων εργασίας ωθεί τους μαθητές σε μία συνεργατική πρακτική. Μέσα στο ομαδοσυνεργατικό αυτό περιβάλλον οι μαθητές καλούνται να εξερευνήσουν το νέο εργαλείο ακολουθώντας τις γενικές αρχές της ανακαλυπτικής μάθησης. Οι κοινωνιογνωστικές συγκρούσεις που θα προέλθουν μέσα από τη διατύπωση διαφορετικών απόψεων στα πλαίσια της ομάδας θα βοηθήσουν στην ενδυνάμωση της κριτικής σκέψης των μαθητών. Οι τελευταίοι, ακολουθώντας τα βήματα του σεναρίου θα ανακαλύψουν βήμα-βήμα τις δυνατότητες του νέου εργαλείου, ενώ κατάλληλα διατυπωμένες ερωτήσεις θα τους κάνουν να σκεφτούν με ποιο τρόπο μπορούν να το εντάξουν στην εκπαίδευσή τους αλλά και στην καθημερινότητά τους. 11. Οργάνωση της τάξης εφικτότητα σχεδίασης Το μάθημα θα πραγματοποιηθεί στο σχολικό εργαστήριο πληροφορικής. Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες των τριών ατόμων ανά ηλεκτρονικό υπολογιστή. Οι μαθητές θα χρησιμοποιήσουν την ιστοσελίδα Edmodo.com

6 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές 12. Αξιολόγηση Η αξιολόγηση των μαθητών θα επιτευχθεί με δύο τρόπους. Η πρώτη αξιολόγηση θα γίνει με τη συμπλήρωση των απαντήσεων στις ερωτήσεις που περιέχουν τα φύλλα εργασίας που θα τους δοθούν. Οι ερωτήσεις αυτές εξετάζουν τόσο τις γνώσεις που αποκτούν οι μαθητές στο χειρισμό του Edmodo όσο και γενικότερα θέματα συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. Ο δεύτερος τρόπος αξιολόγησης θα επιτευχθεί μέσα από το ίδιο το εργαλείο με τα στατιστικά που κρατάει για κάθε μαθητή. Εκεί θα αξιολογηθεί η συμμετοχή του καθενός τόσο με ποσοτικά κριτήρια (μέσω του αριθμού των αναρτήσεων που θα κάνει) όσο και με ποιοτικά (εξετάζοντας τα γραφόμενα και την επιχειρηματολογία του). 13. Το επιμορφωτικό σενάριο Ο καθηγητής θα κάνει μία σύντομη αναδρομή στην ιστορία του Web και στα σημεία που διαφοροποιούν τις Web 2.0 εφαρμογές από τις παλαιότερες. Στη συνέχεια θα παρουσιάσει μέσα σε 5 λεπτά κάποια Web 2.0 sites, θα συζητήσει με τους μαθητές τη χρησιμότητά τους και θα εντοπίσουν τις τυχόν ομοιότητές τους. Αμέσως μετά θα παρουσιάσει στους μαθητές τα χαρακτηριστικά της πλατφόρμας του Edmodo και τη χρησιμότητά της στην εκπαίδευση από απόσταση. Θα ακολουθήσει η διανομή των φύλλων εργασίας στους μαθητές και η εκτέλεση των οδηγιών τους. Στο 1ο φύλλο εργασίας οι μαθητές καλούνται να εφαρμόσουν τις οδηγίες που αναφέρονται προκειμένου να κάνουν εγγραφή και στη συνέχεια σύνδεση στην ηλεκτρονική τους τάξη. Επισημαίνεται ότι η ηλεκτρονική τάξη έχει δημιουργηθεί ήδη από τον εκπαιδευτικό. Στη συνέχεια καλούνται να εξερευνήσουν τις πρώτες βασικές ρυθμίσεις του Edmodo. Στη διάρκεια της γνωριμίας με το εργαλείο οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις που χρησιμοποιούν σαν αφορμή το Edmodo αλλά στην πραγματικότητα αφορούν τις διαδικτυακές συνήθειες των μαθητών. Σκοπός του φύλλου εργασίας είναι η ικανοποίηση των στόχων του διδακτικού σεναρίου σε επίπεδο ικανοτήτων και στάσεων. Στο 2ο φύλλο εργασίας οι μαθητές καλούνται να εξερευνήσουν και τις υπόλοιπες δυνατότητες του Edmodo και να το χρησιμοποιήσουν ανταλλάσοντας μηνύματα (ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες). Συνεχίζεται και σε αυτό το φύλλο εργασίας η υποβολή ερωτήσεων που έχουν σχέση με τους κανόνες που πρέπει να τηρούν οι μαθητές κατά την πλοήγησή τους στο διαδίκτυο. Σκοπός του φύλλου εργασίας είναι η περαιτέρω ικανοποίηση των στόχων του διδακτικού σεναρίου σε επίπεδο ικανοτήτων και στάσεων. Για το λόγο αυτό επιχειρείται να προκληθεί το ενδιαφέρον των μαθητών μέσω της ανταλλαγής μηνυμάτων προκειμένου να επιδιώκουν την αξιοποίηση της ηλεκτρονικής τάξης στη διδακτική πρακτική. Το τρίτο φύλλο εργασίας αποτελεί μία πλήρη εφαρμογή της ψηφιακής τάξης και της συνεργασίας των μαθητών. Αντλεί το θέμα του από τους κανόνες του netiquette και επιχειρεί να εμπλέξει τους μαθητές σε μία συζήτηση για την αξία της τήρησής τους. Η επιτυχία της εκτέλεσης του συγκεκριμένου φύλλου εργασίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προετοιμασία, τις κινήσεις και την εμπλοκή του εκπαιδευτή στη διαδικτυακή συζήτηση. 14. Προτάσεις για περαιτέρω δραστηριότητες προτεινόμενες εργασίες Το Edmodo σαν εργαλείο διαδικτυακής εκπαίδευσης αλλά και κοινωνικής συναναστροφής μπορεί να αποτελέσει τη βάση για ανάπτυξη όλων των ειδών των μαθημάτων. Εναπόκειται στην κρίση και τις ανάγκες του κάθε εκπαιδευτικού η δημιουργία του κατάλληλου υλικού για το διαδικτυακό του μάθημα. 15. Χρήση εξωτερικών πηγών Beckam, V. (2013). Edmodo integration. Στο: http://piomegapi.org/ht/2013-02.pdf (4/3/2013). Boekaerts, Μ. (2002). Motivation to Learn. Μτφρ. Μαυροσκούφης, Δ. International Academy of Education. International Bureau of Education. IBE UNESCO. Educational Practices Series - No 10. Boyd, E.B. (2012). Edmodo. A Facebook for schools. Chalks Up API To Become Classroom Platform. Στο: http://www.fastcompany.com/1822900/edmodo-facebook-schools-chalks-api-become-classroom-platform (19/12/2012). Candelaria, S., & Wernicke, A. (2013). Edmodo. Στο: http://etec.ctlt.ubc.ca/510wiki/edmodo (5/3/2013). Center 4 Learning & Performance Technologies, (2012). Top 100 tools for learning. Στο: http://c4lpt.co.uk/top100tools/edmodo/ (29/12/2012). Courau, S. (2000). Τα Βασικά Εργαλεία του Εκπαιδευτή Ενηλίκων. Μτφρ. Ε, Μουτσοπούλου. Αθήνα: Μεταίχμιο. Drucker, J. (2012). What is Edmodo? Στο: http://www.mrsdrucker.org/contact/edmodo-info (2/3/2013). Edtechteacher (2010). Why teach online? Στο: http://thwt.org/index.php/getting-started/teaching-online (3/3/2013). Kraska, E. (2012). Edmodo in Action! Improving Communication and Collaboration. Στο: http://lasdilearn.blogspot.gr/2012/12/edmodo-in-action-improving.html (2/3/2013). Αθανασοπούλου, Μ. (2010). Τα κίνητρα των παιδιών προσχολικής ηλικίας για μάθηση. Διπλωματική εργασία κοινωνική θεωρία, πολιτική και πρακτικές στην εκπαίδευση. Πανεπιστήμιο Πατρών. Τμήμα επιστημών της εκπαίδευσης και της αγωγής στην προσχολική ηλικία. Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πατρών. Αντωνίου, Π., & Μαχαιρίδου, Μ. (2009). Εκπαιδευτικά ιστολόγια: Η δυνατότητα χρήσης τους ως αποτελεσματικά εργαλεία επίτευξης μη τυπικής μάθησης. Στο: http://www.academia.edu/1500262/ (20/12/2012). Γκιόσος, Ι., Μαυροειδής, Η., & Κουτσούμπα, Μ. (2008). Η έρευνα στην από απόσταση εκπαίδευση: ανασκόπηση και προοπτικές. Στο http://journal.openet.gr/index.php/openjournal/issue/view/10/showtoc (10/10/2013). Γλέζου, Κ., & Γρηγοριάδου, Μ. (2010). Ελληνικά διαδικτυακά κοινωνικά δίκτυα. Στο: Β. Κολτσάκης, Γ. Σαλονικόδης & Μ. Δοδοντσής (Επιμ.), Ψηφιακές και Δικτυακές Εφαρμογές στην Εκπαίδευση (σελ. 1666). Νάουσα: Εκδόσεις e-τυπωθήτω-μαθητής. Γούτας, Θ. (2012). Edmodo: Ασφαλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης και ηλεκτρονικής μάθησης. Στο: http://users.sch.gr/goutas/index.php/edmodo (20/12/2012). Δεγγλέρη, Σ., Κουκλιάτης, Ι., Κυροπούλου, Κ., Μουδατσάκη, Ε., Χαλδογερίδης, Α., & Χαμψάς, Ι. (2012). 24 Web 2.0 για την τάξη. Σύντομη παρουσίαση και περιγραφή δυνατοτήτων. Στο: http://blogs.sch.gr/plinetfk/files/2011/09/24web20toolsforeducationgreek.pdf (27/12/2012). Καπανιάρης, Α., Λιόβας, Δ., & Νεοχωρίτου, Δ. (2012). Ασφαλές κοινωνικό δίκτυο μάθησης για εκπαιδευτικούς και μαθητές (Edmodo): διδάσκοντας στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο: Χ. Καραγιαννίδης, Π. Πολίτης & Η. Καρασαββίδης

7 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές (Επιμ.), Πρακτικά 8ου πανελλήνιου συνεδρίου με διεθνή συμμετοχή για τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας & Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος, 28-30 Σεπτεμβρίου 2012. Καραθανάσης, Ι. (2012). Εφαρμογές κοινωνικού λογισμικού στην Εκπαίδευση και την από απόσταση εκπαίδευση. Διπλωματική εργασία για το ΜΠΣ Εκπαίδευση Ενηλίκων. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Καριπίδης, Ν. (2014). Απόψεις των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη χρησιμότητα των ιστολογίων (blogs) σαν εργαλείο υποστήριξης της μαθησιακής διαδικασίας στην εκπαίδευση ενηλίκων. Διπλωματική εργασία για το ΜΠΣ Εκπαίδευση Ενηλίκων. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Κόκκος, Α. (2005). Εκπαίδευση Ενηλίκων. Ανιχνεύοντας το πεδίο. Αθήνα: Μεταίχμιο. Μπρατίτσης, Θ. (2008). Σχολείο 2.0: Πιθανός Στόχος ή Ανώφελη Επιδίωξη; Στο http://www.etpe.eu/conf?cid=13 (10/10/2013). Ράπτης Αρ. & Ράπτη Αθ. (2002) Πληροφορική και Εκπαίδευση, 2 τόμοι, Αθήνα. Σωτηρούδας, Β. (2010). Η συνεργατική μάθηση στην εκπαίδευση ενηλίκων. Ένα παράδειγμα εφαρμογής. Online, 27, 30-31. Φραγκάκη, Μ., & Λιοναράκης, Α. (2009). Πολυμορφικό Μοντέλο Κριτικής Ηλεκτρονικής Κοινότητας Μάθησης. Στο http://earthlab.uoi.gr/thete/index.php/thete/article/view/22/26 (10/10/2013). Χιονίδου-Μοσκοφόγλου, Μ. (2000). Βασικές μέθοδοι ομαδο-συνεργατικής διδασκαλίας και μάθησης στα μαθηματικά. Ευκλείδης Γ. Επιθεώρηση Μαθηματικής Εκπαίδευσης, 16 (52), 39-53. 16. Φύλλα Εργασίας Φύλλο Εργασίας 1 (Διάρκεια: 2 ώρες) Στην πορεία αυτής της εργασίας πρέπει να κάνετε κάποιες ενέργειες στον υπολογιστή (τον οποίο θα τον χειρίζεται ένα μέλος της ομάδας) και θα συζητάτε όλοι μαζί προσπαθώντας να απαντήσετε στις ερωτήσεις που σας τίθενται. Στο φύλλο που σας μοιράστηκε θα πρέπει η κάθε ομάδα να παραδώσει τις απόψεις της για κάθε θέμα-ερώτηση της δραστηριότητας). Ανοίξτε έναν φυλλομετρητή (πχ τον Chrome ή τον Mozilla) και πληκτρολογήστε τη διεύθυνση www.edmodo.com Θα εμφανιστεί μπροστά σας η παρακάτω εικόνα: Στα δεξιά εμφανίζεται η φόρμα για την εγγραφή σας στο Edmodo. Υπάρχουν τριών ειδών λογαριασμοί ανάλογα με την ιδιότητα του ατόμου. Μπορείτε κοιτάζοντας την φόρμα, να εντοπίσετε ποιοι είναι; (Ερώτηση 1) Πατήστε τώρα στο πλήκτρο για να δηλώσετε τη δική σας ιδιότητα. Εμφανίζεται η φόρμα για την εγγραφή ενός μαθητή στο Edmodo.

8 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές Στο πεδίο που λέει Κωδικός Ομάδας, γράψτε τον κωδικό που δόθηκε στην ομάδα σας και στο σημείο που λέει Όνομα χρήστη δώστε το όνομα χρήστη που σας δόθηκε. Στο πεδίο που λέει Κωδικός πληκτρολογήστε τον κωδικό που θέλετε (Σκεφτείτε και καταγράψτε κάποιους βασικούς κανόνες που πρέπει να ακολουθούμε όταν δημιουργούμε και χρησιμοποιούμε κωδικούς ασφαλείας). (Ερώτηση 2) Εκεί που λέει Email αφήστε το κενό. Το Edmodo σεβόμενο την ιδιωτικότητα των μαθητών δεν τους επιβάλλει να δώσουν το email τους προκειμένου να συνδεθούν. (Γιατί νομίζετε ότι τα άλλα site ζητούν το email σας, αφού μπορούν να σας εγγράψουν και χωρίς να το δώσετε;) (Ερώτηση 3) Στα πεδία που λέει Όνομα και Επίθετο αντιγράψτε και στα δύο, τα αντίστοιχα στοιχεία που σας δόθηκαν. (Είναι συνετό να βάζουμε τα πραγματικά μας στοιχεία στο Edmodo; Είναι συνετό να τα βάζουμε σε άλλα site πχ Facebook, YouTube, κλπ;) (Ερώτηση 4) Πατώντας το πλήκτρο δηλώνετε ότι συμφωνείτε με τους όρους χρήσης του site. (Διαβάζετε τους όρους χρήσης στα site που κάνετε εγγραφής; Νομίζετε ότι πρέπει να τους διαβάζουμε;) (Ερώτηση 5) Πριν πατήσετε στο η φόρμα θα πρέπει να έχει μία παρόμοια μορφή με το παρακάτω παράδειγμα: Έχουμε τώρα μπροστά μας την αρχική σελίδα του Edmodo. Στη συνέχεια κάντε αποσύνδεση και ξανασυνδεθείτε στο λογαριασμό σας βάζοντας το Όνομα Χρήστη και τον Κωδικό που μόλις συμπληρώσατε στη φόρμα εγγραφής. Μπορείτε να βρείτε από πού γίνονται οι παραπάνω ενέργειες; (Ερώτηση 6) Ας προχωρήσουμε εστιάζοντας σε διάφορα χαρακτηριστικά σημεία της αρχικής σελίδας του Edmodo. Πάνω δεξιά υπάρχει ένα ανθρωπάκι. Φαντάζομαι ότι τα προσέξατε αφού από εκείνο το σημείο κάνατε την αποσύνδεσή σας. Υπάρχουν όμως και μερικές ακόμα επιλογές σε αυτό το μενού:

9 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές Η πρώτη επιλογή (Profile), σας δίνει τη δυνατότητα να αλλάξετε κάποιες προσωπικές πληροφορίες. Κάνοντας κλικ στην επιλογή Profile βλέπετε την παρακάτω εικόνα: Στη σελίδα αυτή φαίνεται το ονοματεπώνυμο του χρήστη, τα μηνύματα που αντάλλαξε (posts), οι ομάδες στις οποίες ανήκει (groups) και τα βραβεία που έχει λάβει (badges). Τι άλλο βλέπετε σε αυτήν την οθόνη; Επιλέξτε από το μενού στα αριστερά και τις υπόλοιπες επιλογές. Μπορείτε να καταλάβετε τι κάνει κάθε επιλογή; (Ερώτηση 7) Ας συνεχίσουμε με τη δεύτερη επιλογή του μενού. Αυτή είναι η επιλογή Settings και η οθόνη που εμφανίζεται είναι η παρακάτω: Αφού συζητήσετε μεταξύ σας τι κάνει η κάθε επιλογή, επισκεφτείτε και το μενού στα αριστερά και ερευνήστε το με προσοχή. Είναι πολύ σημαντικό! (Ερώτηση 8)

10 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές Η 3η επιλογή του μενού είναι η Help η οποία σας δίνει τη δυνατότητα να βρείτε βοήθεια με διάφορους τρόπους για τον τρόπο λειτουργίας του Edmodo. Αν δεν μπορέσατε να καταλάβετε κάποιες από τις παραπάνω επιλογές είναι αυτή η στιγμή για να το πετύχετε. Χρησιμοποιείστε τη μηχανή αναζήτησης βοήθειας που φαίνεται στη συνέχεια ή ψάξτε μέσα στα μενού που έχουν κατηγοριοποιημένες τις πληροφορίες (τα βλέπετε από κάτω) Ολοκληρώσαμε τη γνωριμία μας με το Edmodo. Ας συζητήσουμε λίγο τις απαντήσεις σας στις ερωτήσεις της δραστηριότητας. Φύλλο Εργασίας 2 (Διάρκεια: 2 ώρες) Συνεχίζουμε τη γνωριμία μας με το Edmodo. Όπως και στην προηγούμενη άσκηση πρέπει να κάνετε κάποιες ενέργειες στον υπολογιστή (τον οποίο θα τον χειρίζεται ένα μέλος της ομάδας) και θα συζητάτε όλοι μαζί προσπαθώντας να απαντήσετε στις ερωτήσεις που τίθενται. Στο φύλλο που σας μοιράστηκε θα πρέπει η κάθε ομάδα να παραδώσει τις απόψεις της για κάθε θέμαερώτηση της δραστηριότητας). Ανοίξτε έναν φυλλομετρητή (πχ. τον Chrome ή τον Mozilla) και πληκτρολογήστε τη διεύθυνση www.edmodo.com. Συνδεθείτε στο λογαριασμό σας χρησιμοποιώντας το Όνομα Χρήστη και τον Κωδικό που έχετε. Παρατηρήστε στα δεξιά της οθόνης τα παρακάτω εικονίδια: Το πρώτο εικονίδιο σας παρουσιάζει όλες τις επιπλέον (συμβατές με το Edmodo) εφαρμογές που έχετε εγκαταστήσει στο λογαριασμό σας. Το δεύτερο εικονίδιο ανοίγει μία από αυτές τις εφαρμογές (την Edmodo Planner) για να προγραμματίσετε διάφορες ενέργειες. Χρησιμοποιήστε τη βοήθεια του Edmodo και κάντε δοκιμές για να καταλάβετε τι είναι οι εφαρμογές, πως τις εγκαθιστούμε, και πως λειτουργεί το Edmodo Planner. Καταγράψτε ότι ανακαλύψατε στο φύλλο εργασιών. (Ερώτηση 1) Στη συνέχεια παρατηρήστε τα εικονίδια στο πάνω μέρος της οθόνης: Το πρώτο εικονίδιο σας μεταφέρει στην αρχική οθόνη του Edmodo. Εδώ φαίνονται οι τελευταίες αναρτήσεις που έγιναν από τα μέλη της ομάδας και τον καθηγητή. Είναι ώρα να ξεκινήσετε να επικοινωνείτε μεταξύ σας. Πηγαίνετε στο παρακάτω σημείο:

11 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές και ξεκινήστε να πληκτρολογείτε την πρώτη σας ανάρτηση. Μόλις κάνετε κλικ στο πεδίο θα παρουσιαστούν και άλλες πληροφορίες, όπως βλέπετε και πιο κάτω: Εξερευνήστε τι κάνει η κάθε επιλογή και μετά εισάγετε την πρώτη σας ανάρτηση που θα είναι μία παρουσίαση της ομάδας σας. Θεωρείστε ότι η κάθε ομάδα βρίσκεται σε διαφορετικό μέρος από τις άλλες και ότι δε γνωρίζεστε μεταξύ σας οπότε πρέπει να καταγράψετε τα ονόματα των μελών της ομάδας σας και να πείτε ένα «Γεια» στους υπόλοιπους. Στη συνέχεια κάντε άλλες τρεις αναρτήσεις με ότι περιεχόμενο θέλετε. Απαντήστε επίσης σε αναρτήσεις που έκαναν άλλες ομάδες. Θεωρείτε ότι στο διαδίκτυο πρέπει να ισχύουν οι συνηθισμένες κοινωνικές συμπεριφορές του πραγματικού κόσμου (δηλαδή να συστηνόμαστε, να μιλάμε με ευπρέπεια, να μην ενοχλούμε τους υπόλοιπους, κλπ;). Καταγράψτε την άποψη της ομάδας σας στην Ερώτηση 2. Τώρα κάντε κλικ στο δεύτερο από τα εικονίδια που βρίσκονται ψηλά στην οθόνη. Το εικονίδιο αυτό σας δείχνει την πρόοδό σας στο τμήμα που παρακολουθείτε. Καταλαβαίνετε τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Καταγράψτε το στην Ερώτηση 3. Το τρίτο από τα εικονίδια που εξερευνούμε είναι το Backpack (σακίδιο). Στα αριστερά βλέπετε τώρα και το παρακάτω μενού: Εξερευνήστε (αν θέλετε και με τη χρήση της βοήθειας του Edmodo) τις επιλογές αυτές και καταγράψτε τι κάνει η κάθε μία στην Ερώτηση 4. Στη συνέχεια ανεβάστε ένα αρχείο στο σακίδιό σας. Ολοκληρώσαμε και το δεύτερο βήμα της γνωριμίας μας με το Edmodo. Ας συζητήσουμε λίγο τις απαντήσεις σας στις ερωτήσεις της δραστηριότητας. Φύλλο Εργασίας 3 (Διάρκεια: 2 ώρες) Σήμερα ολοκληρώνουμε τη γνωριμία μας με το Edmodo. Στην άσκηση αυτή θα πρέπει ο κάθε μαθητής να δουλέψει στον δικό του υπολογιστή. Για το λόγο αυτό θα πρέπει όλοι οι μαθητές να κάνετε μία νέα εγγραφή στο Edmodo και να δηλώσετε τον κωδικό μαθήματος που θα σας δώσει ο καθηγητής σας. Στη σημερινή δραστηριότητα θα χρησιμοποιήσετε το Edmodo για να ολοκληρώσετε μία εργασία από κοινού όλες οι ομάδες. Προσοχή: Θα προσποιηθούμε ότι ο κάθε μαθητής βρίσκεται σε διαφορετικό χώρο και ο μόνος τρόπος επικοινωνίας είναι το διαδίκτυο. Είναι σημαντικό να τηρήσουμε αυτόν τον κανόνα για να μην υπάρχει φασαρία μέσα στην τάξη και να ανακαλύψουμε την πραγματική αξία του Edmodo. Μπορείτε φυσικά, αν το θεωρήσετε ενδιαφέρον, να συνεχίσετε τη διαδικτυακή αυτή εργασία και από το σπίτι σας.

12 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Καινοτόμες Παιδαγωγικές Πρακτικές Ανοίξτε λοιπόν έναν φυλλομετρητή (πχ τον Chrome ή τον Mozilla) και πληκτρολογήστε τη διεύθυνση www.edmodo.com. Κάντε την εγγραφή σας και συνδεθείτε στο μάθημα. Το θέμα της εργασίας θα είναι το netiquette. Ξέρετε τι σημαίνει ο όρος αυτός; Αν όχι ψάξτε πληροφορίες στο Internet (ενδεικτικά: http://el.wikipedia.org/wiki/netiquette, http://users.uoa.gr/~nektar/science/internet/netiquette.htm, http://www.saferinternet.gr/index.php?parentobjid=page2&objid=category18&childobjid=category28#category28, κλπ) Τώρα ξέρετε τι σημαίνει ο όρος. Θα ξεκινήσουμε λοιπόν μία κουβέντα για τους σωστούς τρόπους συμπεριφοράς. Ήδη στο τμήμα αυτό υπάρχουν κάποιες αναρτήσεις. Ο στόχος σας είναι να εκφράσετε την άποψή σας για τον κάθε κανόνα τεκμηριώνοντάς την με συγκεκριμένα επιχειρήματα. Στην προσπάθειά σας αυτή πρέπει να χρησιμοποιήσετε και άλλες πηγές. Για παράδειγμα μπορεί να βρείτε ένα βίντεο, μία φωτογραφία ή ένα κείμενο που θα το επισυνάψετε σε μία ανάρτησή σας. Επίσης μπορείτε να συμπληρώσετε τους κανόνες αν μέσα από την έρευνά σας διαπιστώσετε ότι η λίστα μας είναι ελλιπής. Ο καθηγητής σας θα παρακολουθεί τις αναρτήσεις, θα μπορεί να εκφέρει και αυτός τη γνώμη του, θα θέτει νέα ερωτήματα και θα αποδίδει βραβεία (badges). Ας ξεκινήσουμε λοιπόν.