ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Υπόκειται σε περιορισμούς, κυρίως για λόγους οδικής ασφάλειας, καθώς η κόπωση είναι βασική αιτία πρόκλησης ατυχημάτων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο χρόνος εργασίας στις οδικές μεταφορές επιβατών ρυθμίζεται από τον Κανονισμό 561/2006. Ο κανονισμός ισχύει για οχήματα που μεταφέρουν πάνω από 9 επιβάτες. Εφαρμόζεται ανεξάρτητα από την χώρα έκδοσης της άδειας κυκλοφορίας του οχήματος όταν η οδική μεταφορά πραγματοποιείται είτε εντός Ε.Ε, είτε μεταξύ της Ε.Ε, της Ελβετίας και των χωρών που αποτελούν μέρος της Συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Οχήματα που εξαιρούνται από τον Κανονισμό είναι : Οχήματα των οποίων η ταχύτητα δεν υπερβαίνει τα 40 km/h. Οχήματα που ανήκουν στις Ένοπλες Δυνάμεις, την Αστυνομία, το Λιμενικό και το Πυροσβεστικό. Οχήματα που χρησιμοποιούνται για ανθρωπιστικές αποστολές ή για αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων. Οχήματα που χρησιμοποιούνται για ιατρικούς σκοπούς. Ειδικά οχήματα για παροχή οδικής βοήθειας τα οποία κινούνται σε ακτίνα μικρότερη των 100 km από την βάση τους. Οχήματα που υποβάλλονται σε οδικές δοκιμές Οχήματα που ξεπερνούν τους 7,5 τόνους και χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά μη εμπορικών αγαθών Οχήματα που έχουν ιστορική σημασία (αντίκες)και χρησιμοποιούνται για μη εμπορικούς λόγους.
ΜΕΓΙΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Διάρκεια Οδήγησης είναι το σύνολο της διάρκειας οδήγησης που σωρεύεται μεταξύ τέλους μιας περιόδου ημερήσιας ς και της αρχής της επόμενης περιόδου ημερήσιας ς ή μεταξύ μιας περιόδου ημερήσιας ς και μιας περιόδου εβδομαδιαίας ς. Άλλη εργασία χαρακτηρίζονται διαδρομές που πραγματοποιούνται εξ ολοκλήρου εκτός δημοσίας οδού. Κανόνες Διάρκειας Εργασίας 1. Η μέγιστη ημερήσια διάρκεια οδήγησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 9 ώρες (σύμφωνα με την Ευρωπαική νομοθεσία) Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα 45 λεπτά Οδήγηση 4,5 ώρες Οδήγηση 2 ώρες Διάλειμμα 45 Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλλειμα 45 Οδήγηση 2,5 ώρες ή
2. Δύο φορές την εβδομάδα μπορεί να επεκταθεί στις 10 ώρες Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα 45 Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα 45 Οδήγηση 1 ώρα ή Οδήγηση 2 ώρες Διάλειμμα 45 Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα 45 Οδήγηση 3,5 ώρες 3. Ο εβδομαδιαίος χρόνος οδήγησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 56 ώρες. Η εβδομάδα θεωρείται ότι αρχίζει τα μεσάνυκτα της Κυριακής προς Δευτέρα και τελειώνει την ίδια ώρα της επόμενης Κυριακής. Παράδειγμα κατανομής εβδομαδιαίου χρόνου οδήγησης : ΚΥΡΙΑΚΗ Εβδομαδιαία ΔΕΥΤΕΡΑ Οδήγηση 9 ώρες Ανάπαυση ΤΡΙΤΗ Οδήγηση 10 ώρες Ανάπαυση ΤΕΤΑΡΤΗ Οδήγηση 9 ώρες Ανάπαυση ΠΕΜΠΤΗ Οδήγηση 9 ώρες Ανάπαυση ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Οδήγηση 10 ώρες Ανάπαυση ΣΑΒΒΑΤΟ Οδήγηση 9 ώρες Ανάπαυση ΚΥΡΙΑΚΗ Εβδομαδιαία
4. Ο χρόνος οδήγησης κατά την διάρκεια δύο συνεχόμενων εβδομάδων (14 ημερών ) δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 90 ώρες. Π.χ. : Εβδομάδα Ώρες Οδήγησης Άθροισμα 2 εβδομάδων 01 56 02 34 01+02 = 90 03 45 02+03 = 79 04 45 03+04 = 90 05 43 04+05 = 88
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ Διάλειμμα χαρακτηρίζεται κάθε περίοδος, κατά την διάρκεια της οποίας ο οδηγός δεν επιτρέπεται να οδηγεί ή να εκτελεί κάποια άλλη εργασία και η οποία εξυπηρετεί αποκλειστικά την του. Το διάλειμμα μπορεί να γίνει και εντός κινούμενου οχήματος με την προϋπόθεση ότι δεν πραγματοποιείται οποιαδήποτε άλλη εργασία. Μετά την οδήγηση 4,5 ωρών ο οδηγός θα πρέπει να σταματάει για διάλειμμα τουλάχιστον 45 λεπτών. Εναλλακτικά στην ίδια χρονική περίοδο μπορεί να κάνει δύο στάσεις μια τουλάχιστον 15 λεπτών ακολουθούμενη από μια τουλάχιστον 30 λεπτών. Επισημαίνεται ότι η ακολουθία των στάσεων (σύντομη- μακρά) δεν είναι αντιστρέψιμη. Π.χ.: Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα 45 λεπτά Οδήγηση 4,5 ώρες Οδήγηση 2 ώρες Διάλειμμα 20 λεπτά Οδήγηση 2,5 ώρες Διάλειμμα 30 λεπτά Οδήγηση 4 ώρες
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΑΝΑΠΑΥΣΗΣ Ανάπαυση ονομάζεται κάθε περίοδος χωρίς διακοπή, κατά την διάρκεια της οποίας ο οδηγός μπορεί να διαθέτει ελεύθερα τον χρόνο του. Περίοδος ημερήσιας ς ονομάζεται καθημερινή περίοδος, κατά την διάρκεια της οποίας ο οδηγός μπορεί να διαθέτει ελεύθερα τον χρόνο του και η οποία καλύπτει είτε μια «κανονική περίοδο ημερήσιας ς» είτε μια «μειωμένη περίοδο ημερήσιας ς». Η κανονική περίοδος ημερήσιας ς (ξεκούρασης) είναι αυτή που υπερβαίνει τις 11 ώρες. Η μειωμένη περίοδος ημερήσιας ς έχει διάρκεια από 9 έως 11 ώρες. Κατά την διάρκεια της περιόδου ημερήσιας ς, απαγορεύεται η εργασία ακόμα και αν πρόκειται για άλλο κλάδο εργασίας και όχι για μεταφορά ανθρώπων ή αγαθών. Κατά τις ώρες της ημερήσιας ς, ο οδηγός μπορεί να βρίσκεται εντός του οχήματος υπό την προϋπόθεση ότι αυτό είναι ακινητοποιημένο, αλλά και ότι διαθέτει υποδομή για ύπνο.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΑΝΑΠΑΥΣΗΣ (συνέχεια) 1. Ο οδηγός οφείλει να έχει μια ημερήσια περίοδο ς μέσα σε διάστημα 24 ωρών από την προηγούμενη ημερήσια ή εβδομαδιαία περίοδο ς. Π.χ : Οδήγηση+ Άλλες εργασίες+ Διαλείμματα=13 ώρες 24 ωρο Ανάπαυση = 11 ώρες 2. Εναλλακτικά, η ημερήσια περίοδος ς μπορεί να χωριστεί σε δύο περιόδους. Η πρώτη εξ αυτών πρέπει να έχει διάρκεια τουλάχιστον 3 συνεχόμενων ωρών χωρίς διακοπές και μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Η δεύτερη πρέπει να έχει διάρκεια τουλάχιστον 9 συνεχόμενων ωρών. Επομένως, στην περίπτωση αυτή, ελάχιστη ημερήσια περίοδος ς είναι 3+9=12 ώρες. Π.χ : 3. Οδήγηση+ Άλλες εργασίες+ Διαλείμματα=8 ώρες Ανάπαυση = 3 ώρες 24 ωρο Οδήγηση+ Άλλες εργασίες+ Διαλείμματα=4 ώρες Ανάπαυση = 9 ώρες 3. Ο οδηγός μπορεί να έχει το πολύ 3 μειωμένες ημερήσιες χρονικές περιόδους ς ανάμεσα σε οποιεσδήποτε δυο εβδομαδιαίες περιόδους ς.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑΣ ΑΝΑΠΑΥΣΗΣ Η κεντρική περίοδος εβδομαδιαίας ς πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 45ώρες, όπου ο οδηγός μπορεί να διαθέσει ελεύθερα το χρόνο του. Η μειωμένη εβδομαδιαία περίοδος ς είναι διάρκειας μεταξύ 24 και 45 ωρών. 1. Ο οδηγός οφείλει να έχει μια εβδομαδιαία περίοδο ς (κανονική ή μειωμένη) όχι αργότερα από το πέρας 6 διαδοχικών 24ωρων περιόδων από το τέλος της προηγούμενης περιόδου εβδομαδιαίας ς. Δεν μπορεί, δηλαδή, να εργάζεται συνεχόμενα πάνω από 6 μέρες. Π.χ. : Εβδομάδα 1 Εβδομάδα 2 Εβδομάδα 3 Δ Τ Τ Π Π Σ Κ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ Δ Τ Τ Ανάπαυση 144 ώρες Ανάπαυση 80 ώρες Ανάπαυση 2. Μέσα σε 2 συνεχόμενες εβδομάδες ένας οδηγός μπορεί να έχει μόνο μια μειωμένη εβδομαδιαία περίοδο ς, η οποία θα εφαρμοστεί σε ισόποση χρονική περίοδο ς πριν το τέλος της τέταρτης εβδομάδας. Π.χ. : Ώρες εβδομαδιαίας ς Εβδομάδα 1 Εβδομάδα 2 Εβδομάδα 3 Εβδομάδα 4 33 (υπολείπονται 45-33=12) 45 45 45+12=57 (12 ώρες αναπλήρωσης
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑΣ ΑΝΑΠΑΥΣΗΣ (συνέχεια) 3. Επισημαίνεται ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ μιας εβδομάδας «πραγματικής» εργασίας και μιας ημερολογιακής εβδομάδας. Μεταξύ δύο ημερολογιακών εβδομάδων, ο οδηγός οφείλει να έχει είτε μια κανονική εβδομαδιαία είτε μια μειωμένη.
Οδήγηση Ώρες οδήγησης σε διάστημα 1 εβδομάδας Ώρες οδήγησης σε διάστημα 2 εβδομάδας Ώρες οδήγησης μεταξύ εβδομαδιαίων αναπαύσεων Δευτέρα 9 ώρες Τρίτη 9 ώρες Τετάρτη 9 ώρες Πέμπτη Εβδομαδιαία (μειωμένη) 56 Παρασκευή 10 ώρες Σάββατο 10 ώρες Κυριακή Δευτέρα Τρίτη 9 ώρες 9 ώρες 10 ώρες 90 58 Τετάρτη Πέμπτη 10 ώρες Εβδομαδιαία 34 Παρασκευή Εβδομαδιαία Σάββατο Αναπλήρωση Κυριακή 5 ώρες
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑΣ ΑΝΑΠΑΥΣΗΣ (συνέχεια) 4. Εβδομαδιαία, η οποία μοιράζεται μεταξύ δύο εβδομάδων (Κυριακή Δευτέρα) μπορεί να μετρήσει είστε στην πρώτη είτε στην δεύτερη εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση ο οδηγός δεν πρέπει να υπερβαίνει το ανώτατο όριο των 144 ωρών που ανήκουν σε 6 εργάσιμες ημέρες σε καμία από τις δύο εβδομάδες.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ Όταν ένας οδηγός ξεκουράζεται (ημερήσια ) ενώ το όχημα του μεταφέρεται πάνω σε πλοίο ή τρένο, δεν πρέπει η του να διακόπτεται πάνω από 2 φορές, ενώ η συνολική διακοπή δεν πρέπει να υπερβαίνει τη μια ώρα. Ο οδηγός, βέβαια, πρέπει να έχει πρόσβαση σε κλίνη. Σε περίπτωση δύο (ή περισσοτέρων) οδηγών, κατά την πρώτη ώρα, η παρουσία του δεύτερου οδηγού εντός του οχήματος είναι προαιρετική, ενώ μετά το πέρας της πρώτης ώρας είναι υποχρεωτική. Κάθε οδηγός πρέπει να έχει ημερήσια περίοδο ς τουλάχιστον 9 ωρών εντός διαστήματος 30 ωρών, το οποίο ξεκινά από το πέρας της τελευταίας περιόδου ς. Η διάταξη αυτή επιτρέπει την οδήγηση και εκτέλεση άλλων εργασιών σε διάστημα 21 ωρών. Η μέγιστη διάρκεια εργασίας για δύο οδηγούς είναι 20 ώρες, υπό την προϋπόθεση ότι καθένας από αυτούς μπορεί να εργάζεται 10 ώρες.
Περίοδος 30 ωρών Οδηγός 1 Οδηγός 2 Άλλες εργασίες 1 ώρα Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα και διαθεσιμότητα 4,5 ώρες Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα και διαθεσιμότητα 4,5 ώρες Οδήγηση 1 ώρα Διάλειμμα 1 ώρα (9 ώρες) (εκτός οχήματος) 1 ώρα Διαθεσιμότητα 4,5 ώρες Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα και διαθεσιμότητα 4,5 ώρες Οδήγηση 4,5 ώρες Διάλειμμα και διαθεσιμότητα 1 ώρα Οδήγηση 1 ώρα (9 ώρες Αν δεν μπορούν να τηρηθούν τα παραπάνω, εναλλακτικά, οι δύο οδηγοί έχουν το δικαίωμα να μοιραστούν κανονικά τα καθήκοντα σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν στην περίπτωση του ενός οδηγού.
Σε περίπτωση μετακίνησης του οδηγού από ένα όχημα σε άλλο, αλλά δεν βρίσκεται ούτε στην περιοχή κατοικίας του οδηγού ούτε στην περιοχή που εδρεύει η εταιρία, τότε ο χρόνος μετακίνησης δεν μετράται ως χρόνος ς (εκτός αν υπάρχει πρόσβαση σε κλίνη). Ο χρόνος αυτός καταγράφεται επίσημα ως άλλη εργασία. Αποτελεί υποχρέωση η καταγραφή του χρόνου εργασίας των εκτελούντων κινητές δραστηριότητες οδικών μεταφορών. Οι οδηγοί οφείλουν να διατηρούν τα σχετικά αρχεία για 28 ημέρες. Τα αρχεία φυλάσσονται από τον οδικό μεταφορέα για ένα έτος μετά την λήξη της καλυπτόμενης περιόδου. Οι εργοδότες είναι υπεύθυνοι για την καταγραφή του χρόνου εργασίας των μετακινούμενων εργαζομένων. Σε κάθε περίπτωση παράβασης των διατάξεων σχετικά με το ωράριο εργασίας επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται. Η παράβαση ορισμένων εκ των σχετικών διατάξεων συνιστά ποινικό αδίκημα.