USING ΤΗΕ METHOD OF MULTIPLE FACTOR APPROACH ΙΝ GREEK FIRMS

ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχ ς 11 (2 007), 29-48 Η ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ AQPC ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ USING ΤΗΕ METHOD OF MULTIPLE FACTOR APPROACH ΙΝ GREEK FIRMS Περίληψη Τ αντικείμεν τη ς παρύσης εργασίας είναι η μ έτρηση τη ς παραγωγικόn1τας σε επίπεδ επιχείρ ηση ς. Για τν σκπό αυτό επ ιλέχθηκε η μ έθδς των Π λλαπλώ ν Συντελεστών (Multiple Factor Approach) ή AQPC η πία είναι πρϊόν τυ Κ έντρυ Π ι ότ ητας τυ Χιύστν ( Η. Π.Α). Η μ έθδς αυτ 1j, έχε ι ως βασικό κρ ιτή ρι την μ έτρηση τη ς μερικής παραγωγικότ ητας όλων των συντελεστών παραγωγής τυ πρϊόντς καθώ ς και της συνλικ 1j ς παραγωγικότητας. Επίση ς έχε ι ως βασικό σκπό τη σύνδεση των μ εταβλών στην παραγωγικότητα μ ε τι ς μ ε ταβλ ές στ ικνμικό απτέλεσμα τη ς επιχείρ η σης. Η εφαρμγή τη ς μ εθόδυ αυτής, για λόγυς εύκλης χρήση ς, βασίζεται στην εφαρ μγή ενός μντ έλυ σε περ ιβ άλλν exce l. Τ πρτεινόμεν μντ έλ θα μπρύσ ε να υπστηρίξει την διίκησ η τη ς επιχείρηση ς στην διαδικασία λήψ η ς στρατηγικών απφάσεων (στ η δ ιατύπωση και αξιλόγηση των πρ τ εινό μενων μελλντικών στρατηγικών), αλλά και στην αξ ιλόγ ηση των υπαρχυσών στρατηγικών (διαδ ικασία μ έτρησης και βελτίωσης της απόδσης). Abstract The subject of the current work is the measurement of prod uctiν ity in a firm 's level. For this purpose the method of Multiple Factor Approach or AQPC has been chosen. This method is the product of Huston Quality Center in Texas, USA. The basic tool of this method is the measurement of partial pro ductiν ity factors and total productivity as a whole and is aiming to correlate the changes in productivity with the changes in financia l - economic results of the particular firm. The proposed model could support the company's management team and contribute towards strategic decision takjng ( and in the evaluation and formulation of future strategies), also in the evaluation of current strategies (procedure and perfo rmance measurement and improvement) and ίt could contribute to narrow the gap between strategy deν e l o pment and implementation. JEL Classification: 024. Ke words: Pro ductiνity, Efficiency, Cost Recovery, Gold model, AQPC - Huston model. Αyyελάκης Σ. Γεώρyις Υπψήφις διδάκτωρ, Derbyshlre Buslness School, Unlνerslty ι Derby Μνδήλας Α. Αθανάσις Αν. καθηyητής, Τμήμα Λyιστικής, ΤΕΙ Καβάλσς Τσάμης Ανσστάσις Αν. καθηyητής, Τμήμα Δημόσιας Διίκησης, Πάντειν Πανεπιστήμι θερίυ Νικόλας Αν. Καθηyητής, Τμήμα Διίκησης Επιχειρήσεων, ΤΕΙ Καβάλας Agelakls S. Georglos, Ph. D. Caπdldate, Derbyshlre Buslness School, Unlνerslty ι Derby Mandllas Α. Athanaslos Ass. Proιessor, Deρartmeπt ι Accountlng, ΤΕΙ ι Kaνala Tsamls Anastaslos Ass. Proιeιsor, Deρartment ι Management, Pantelon Unlνerιlty Therlou Nlkolaos Ass. Proιeιsor, Deρartment of Management, ΤΕΙ ι Kaνιla 29

Γ. ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ, Αθ.ΜΑΝΔΗΛΑΣ, ΑΝ. ΤΣΑΜΗΣ, Ν. θεριο Υ - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχς 11 (2007), 29-48 1. Εισαγωγή Στ σημερινό ικνμικό περιβάλλν της παγκσμιπίησης και τυ ξύ ανταγωνισμύ, ι επιχειρήσεις πυ στχεύυν στην μακρπρόθεσμη επιβίωση και επιτυχία και πρσπαθύν να διατηρήσυν τα ανταγωνιστικά τυς πλενεκτήματα, είναι αναγκασμένες να ακλυθήσυν μια μόν «γενική» στρατηγική (generic strategy): δ ι αφρπίη ση (differentiation) μ ε τ χαμηλό τ ερ κόσ τ ς (low cost leadership) έν αν τι τυ αν ταγωνισ μύ. Αυτό διότι ξύς διεθνής ανταγωνισμός έχει δηγήσει, και συνεχίζει να δηγεί, στη σταθερπίηση ή μείωση των τιμών όλων των πρϊόντων (τελικών και ενδιάμεσων) και, συγχρόνως, στην αυξημένη απαίτηση των καταναλωτών για καλύτερη πιότητα. Συνεπώς, κυριότερς παράγντας πυ καθρίζει την μακρπρόθεσμη επιβίωση και επιτυχία όλων των ργανισμών δεν μπρεί να είναι άλλς από την μακρπρόθεσμη αύξηση της παραγωγικότητας (της συνλικής αξίας δηλαδή των παραγόμενων πρϊόντων διαιρύμενη με την συνλική αξία (κόστς) των συντελεστών παραγωγής) σε σχέση με αυτή των ανταγωνιστών. Σκπός τυ παρόντς άρθρυ, πέρα της βιβλιγραφικής ανασκόπησης, είναι η παρυσίαση ενός μντέλυ μέτρησης της συνλικής παραγωγικότητας και της επίδρασής της στην μακρπρόθεσμη απόδση σε επίπεδ επιχείρησης. Τ πρτεινόμεν μντέλ μπρεί να απτελέσει ένα χρήσιμ εργαλεί υπστήριξης κάθε ανώτατης διίκησης σε όλα τα στάδια της διαδικασίας λήψης στρατηγικών και λειτυργικών απφάσεων. Μπρεί να χρησιμπιηθεί για την διαμόρφωση και αξιλόγηση των πρτεινόμενων μελλντικών στρατηγικών καθώς επίσης και για την διαρκή αξιλόγηση της υιθετύμενης και εφαρμζόμενης στρατηγικής, ως ένα εργαλεί μέτρησης και βελτίωσης της συνλικής απόδσης της επιχείρησης (performance measurement and improvement process). 2. Βιβλιγραφική Ανασκόπηση 30 Οι σημερινές επιχειρήσεις λειτυργύν μέσα σε ένα άκρως ανταγωνιστικό και πλύπλκ εξωτερικό περιβάλλν. Η υιθέτηση των συστημάτων στρατηγικής διίκησης (strategic management) και μέτρησης της επίδσης (performance measurement) από τις επιχειρήσεις, μπρύν να συμβάλυν σημαντικά στην αύξηση της ικανότητας αυτών να ανταγωνιστύν με επιτυχία σε εθνικό και / ή διεθνές επίπεδ, εφόσν φυσικά αναπτυχθύν και χρησιμπιηθύν σωστά (Sink & Tuttle, 1989: 1 ). Από την άλλη πλευρά, η μέτρηση της συνλικής επίδσης, για να συμβάλλει σημαντικά στην επιτυχία μιας επιχείρησης, πρέπει να συνδέεται άμεσα με τ σύστημα της στρατηγικής διίκησης (και τ στρατηγικό πρόγραμμα). Μόν όταν η μέτρηση της επίδσης βρίσκεται στ επίκεντρ της στρατηγικής διίκησης μπρεί η επιχείρηση να καταβάλλει πρσπάθειες για την συνεχή βελτίωσή της. Κατ ' αυτό τν τρόπ, η διαδικασία μέτρησης της συνλικής επίδσης εξπλίζει τα στελέχη της επιχείρησης με ένα τέτι πληρφριακό

G. AGGELAKIS, ΑΤΗ. MANDILAS, ΑΝ. TSAMIS, Ν. THERIOU - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Ν 11 (2007), 29-48 σύστημα ανατρφδότησης πυ δηγεί στην συνεχή βελτίωσή της μέσα από την συνεχή αξιλόγηση των εφαρμζόμενων στρατηγικών της, άρα και της συνλικής της στρατηγικής κατεύθύνσης. Η σύνδεση μεταξύ τυ συστήματς μέτρησης και βελτίωσης της συνλικής επίδσης, τυ στρατηγικύ πργράμματς, και των τεθέντων μακρπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων στόχων, απτελεί την σημαντικότερη πρόκληση για τα στελέχη των σημερινών επιχειρήσεων (Campi, 1993:4). Οι επιχειρήσεις, μέσα από τις διαδικασίες της στρατηγικής διίκησης και της μέτρησης της συνλικής επίδσης, πρέπει να καθρίζυν συγκεκριμένυς σκπύς και στόχυς, κατά τ έτι τρόπ πυ να δίνεται η δυνατότητα στα στελέχη να κατανύν, όσ περισσότερ και καλύτερα μπρύν, τν τρόπ πυ λειτυργεί τ σύστημα της επιχείρησής τυς, πύ μπρύν να τ βελτιώσυν, και πότε τ σύστημα αυτό ελέγχεται ή είναι εκτός ελέγχυ. Την τελευταία δεκαετία, η πλειψηφία των ανωτάτων στελεχών σε όλ τν κόσμ έχει εστιάσει τ ενδιαφέρν της στην υιθέτηση τριών κυρίαρχων σκπών και στόχων (Rappaport, 1992:84-90): (α) την δημιυργία και διατήρηση ανταγωνιστικύ πλενεκτήματς, (β) την αύξηση της συνλικής επίδση ς, και (γ) την αύξηση τη ς παραγωγικότητας (ή απδτικότητα ς -effίcίency). «Κάθε επιχείρηση δημιυργεί ανταγωνιστικό πλενέκτημα, μακρπρόθεσμα, μόν στην περίπτωση πυ η αξία των εισρών της (έσδα πωλ1ίσεων) είναι μεγαλύτερη από τ συνλικό τη ς κόστ ς (συνλικές εκρές), συμπεριλαμβανμένυ και τυ κόστυς κεφαλαίυ. Τ πλεν έ κτημα αυτό επιτυγχάνεται μόν μέσα από την πρσφρά πρϊόντων ή υπηρεσιών με υψηλή αξία για τυς καταναλωτές (υψηλή πιότητα, καλύτερες υπηρεσίες μετά την πώ ληση, κλπ.), 11 με χαμηλότερες τιμές, ή και τα δύ συγχρόνως» (Rappaport, 1998:69-73). Επίσης, η αύξηση της παραγωγικότητας είναι κυριότερς παράγντα ς δημιυργίας πλεναζόντων ταμιακών ρών, πυ χρησιμπιύνται για την διατήρηση, ή την δημιυργία νέυ, ανταγωνιστικύ πλενεκτήματς, μέσα από επενδύσεις σε νέυς πόρυς (υλικύς ή άϋλυς) και σε νέε ς ικανότητες (κυρίως ργανωτικές) της επιχείρησης (Day & Reibstein, 1997:52). Οι περισσότερι μέθδι ανάλυσης πυ χρησιμπιεί η στρατηγική διίκηση, όπως για παράδειγμα η ανάλυση τυ κλάδυ, η ανάλυση της στρατηγικ1ίς θέσης, και η ανάλυση ελέγχυ των πόρων της επιχείρησης, έχυν ως κύρι σκπό την αναγνώριση των ανταγωνιστικών πλενεκτημάτων της επιχείρησης καθώς επίσης και των πηγών πυ δημιυργύν τα πλενεκτήματα αυτά. Ο σωστός υπλγισμός της δυναμικής πυ έχει κάθε πρτεινόμενη στρατηγικ1ί στην δημιυργία μακρπρόθ ε σμης παραγωγικότητας και επίδσης θα σηματδτήσ ε ι την απυσία ή ύπαρξη ανταγωνιστικύ πλενεκτήματς (Rappaport, 1998: 65). Η διαχείριση της παραγωγικότητας (productiνity management) απτελεί μια διαδικασία κατά την πία η παραγωγικότητα τυ υπό ε ξ έταση αντικειμένυ (εργαζόμενυ, μάδας εργαζμένων, τμήματς, εργστασίυ, επιχείρησης) μετράται, βελτιώνεται και ελέγχεται. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει τα παρακάτω μέρη (Sink, 1985: 23): 31

Γ. ΑΓΓΕΛΑΚΗΙ, Αθ. ΜΑΝΔΗΛΑΙ, ΑΝ. ΤΙΑΜΗΙ, Ν. θεριου - ΕΠΙθΕΩΡΗΙΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΙΤΗΜΩΝ - Τεύχς 11 (2007), 29-48 1. Μέτρηση και αξιλόγηση της παραγωγικότητας. 2. Πργραμματισμός για τν έλεγχ και την βελτίωση της παραγωγικότητας βασιζόμενς σε πληρφρίες σχετικές με την μέτρηση και αξιλόγησή της. 3. Επεμβάσεις για την βελτίωσή της. 4. Μέτρηση και αξιλόγηση της επίδρασης των επεμβάσεων αυτών. Η Sumanth (1984:51) ρίζει την διαχείριση της παραγωγικότητας ως εξής: «Είναι μι. α τυππιημένη δ ι αδικασία διαχείρι. σης, πυ περιλαμβάνει. όλα τα επίπεδα της ι εραρχι'ας στελεχών και εργαζμένων, με απώτερ σκπό την μείωση τυ κ όστυς παραγωγής, πρώθησης, και δ ι ανμής ενός ή περισστέρων πρϊόντων / υπηρεσιών μέσα από τν συντνισμό των τεσσάρων φάσεων τυ κύκλυ παραγωγικότητας, μέτρησης, αξι. λόγησης, πργραμματ ι σμύ και β ελτι'ωσης αυτής». Τα πέντε σημαντικά ση μεία τυ ρισμύ αυτύ είναι: τυππιημένη διαδικασία, στελέχη και εργαζόμενι, κόστς και συντνισμός. Τα στελέχη και ι εργαζόμενι καθρίζυν τυς σκπύς και την απαραίτητη ργανωτική δμή. Από κινύ πρσπαθύν να πετύχυν τυς σκπύς αυτύς. Ο κάθε ένας σκπός αφρά την μείωση τυ κόστυς ενός πρϊόντς ή μιας υπ η ρεσίας. Ο συντνισμός αφρά τ ην πρσπάθεια της από κινύ λειτυργίας και συνεργασίας των διαδικασιών μέτρησης και βελτίωσης με αυτές της αξιλόγ η σ η ς και πργραμματισμύ της παραγωγικότητας. Η διαχείριση της παραγωγικότητας δεν μπρεί να απτελεί μια ξεχωρ ιστή διαδικασία. Πρέπει να είναι συνδεδεμένη με τ σύστημα μέτρησης της συνλικής επίδσης και με τ πληρφριακό σύστημα διίκησης της επιχείρηση ς τυλάχιστν σε δύ σημεία. Για να παίρνει τις απαραίτητες πληρφρίες πυ χρειάζεται για τν υπλγισμό της παραγωγικότητας και για να τρφδτεί τα δύ αυτά συστήματα με πληρφρίε ς απαραίτητες στ μάνατζμεντ. Η αύξηση της παραγωγικότητας δημιυργείται με πλλύς τρόπυς (S ink, 1985: 26): 32 Με την αύξηση τυ όγκυ παραγωγής και την ταυτόχρνη μείωση των εισρών. Με την αύξηση τυ όγκυ παραγωγ11ς και τ πάγωμα των εισρών. Με την αύξηση τυ όγκυ παραγωγής και την ταυτόχρνη αύξηση των εισρών με χαμηλότερ ρυθμό από την αύξηση τυ όγκυ παραγωγής. Με τν όγκ παραγωγή ς να παραμένει σταθερός και την ταυτόχρνη μ είωση των εισρών. Με την μείωση τυ όγκυ παραγωγής και την ταυτόχρνη μείωση των εισρών με μεγαλύτερ ρυθμό από την μείωση τυ όγκυ παραγωγής. Με την αύξηση της απδτικότητας η πία πρκύπτει χωρίς την παρέμβαση διαρθρωτικών αλλαγών. Στην περίπτωση αυτή η αύξηση μπρεί να φείλεται σε νέες μεθόδυς εργασίας, νέες διαδικασίες, ή στην αύξηση της παρακίνησης των εργαζμένων. Η αύξηση αυτή δεν απαιτεί νέε ς επενδύσεις και πραγματπιείται με μικρά βήματα.

G. AGGELAKIS, ΑΤΗ. MANDILAS, ΑΝ. TSAMIS, Ν. THERIOU - REVIEW OF ECONOMIC SCIE NCES - Ν 11 (2007), 29-48 Με την αύξηση της απδτικότητας πυ φείλεται σε διαρθρωτικές αλλαγές. Αυτό πρϋπθέτει την αλλαγή τη> πιότητας των εισρών ή την αλλαγή της παραγωγικής διαδικασίας με νέες επενδύσεις σε εξπλισμό. Οι Hays και Wheelwright (1984) πρσεγγίζυν τ θέμα της αύξησης της παραγωγικότητας διαφρετικά, μέσα από τ πρίσμα τυ χρόνυ. Υπστηρίζυν ότι τα στελέχη μπρύν να βελτιώσυν την παραγωγικότητα: 1) Βραχυπρόθεσμα, με την απδτικότερη χρήση τυ διαθέσιμυ ενεργητικύ μιας επιχείρησης στα υπάρχντα πρϊόντα. Αυτό απαιτεί σκληρή δυλειά, απφασιστικότητα, και πρσχή στη λεπτμέρεια. 2) Μεσπρόθεσμα, με την αντικατάσταση ρισμένων εισρών, όπως νέ εξπλισμό σε αντικατάσταση πρσωπικύ ή περισσότερυ εξειδικευμένυ πρσωπικύ σε αντικατάσταση τυ λιγότερ εξειδικευμένυ πρσωπικύ. Αυτό απαιτεί κεφάλαια για νέες επενδύσεις και διάθεση για χρηματικν μικύς κινδύνυς. 3) Μακρπρόθεσμα, με την ανάπτυξη νέων πρϊόντων και διαδικασιών. Αυτό απαιτεί κεφάλαια, φαντασία και απφασιστικότητα. Όλα τα παραπάνω αφρύν τρόπυς πυ δηγύν στη βελτίωση της παραγωγικότητας και την αύξηση της συνλικ1ίς επίδσης των επιχειρ1ίσεων. Για την επίτευξη των στόχων τυς ι επιχειρήσεις πρέπει να έχυν αναπτύξει σύστημα μέτρησης της συνλικής επίδσής τυς, για παράδειγμα την υιθέτηση τυ πίνακα ισρρπημένης μέτρησης (Balanced Scorecard), και ως εκ τύτυ κμμάτι τυ συστήματς αυτύ θα απτελεί τ υπσύστημα διαχείρισης παραγωγικότητας, τ πί θα καλύπτει όλα τα επίπεδα της επιχείρησης και διαφρετικύς χρνικύς ρίζντες. Στην βιβλιγραφία υπάρχυν αρκετές διαφρετικές μέθδι ανάλυσης της σχέσης μεταξύ παραγωγικότητας και κερδφρίας. Συνήθως η σχέση αυτή, σε επίπεδ επιχείρησης,. περιγράφεται με την χρήση μντέλων. Η πλειψηφία των μντέλων είναι μντέλα μέτρησης της συνλικ1ίς παραγωγικότητας (Total Factor Productivity Measurement Models-TFPMM και Total Productivity Measurement Models-TPMM). Ο Pineda (1990:13) πίς έχει ασχληθεί εκτενώς με την καταγραφή και περιγραφή των μντέλων αυτών, ρίζει τα μντέλα αυτά ως εξής: <<'Ολα τα μντέλα TFPM και ΤΡΜ μετρύν και συσχετίζυν άμεσα την παραγωγικότητα με την συνλική κερδφρία, σε επίπεδ επιχείρησης, χρησιμπιώντας δυναμικύς δείκτες μέτρησης παραγωγικότητας (dynamic productivity ratios or indices) εκφρασμένυς σε χρηματικνμικές και όχι σε φυσικές μνάδες». Καταγράφει 13 τέτια μντέλα τα πία διαχωρίζει σε τρεις μεγάλες κατηγρίες: 1. Τα μντέλα πυ χρησιμπιύν δείκτες παραγωγικότητας (The Productivity Indices-PI Models). 2. Τα μντέλα Κερδφρίας, Παραγωγικότητας και Ανάκτησης Κόστυς (The Profitability= Productivity+ Price Recovery-PPPR Models), και 3. Τα Οικνμετρικά Μντέλα (The Econometric Models). 33

Γ. ΑΓΓΕΛΑ Κ ΗΣ, Αθ.ΜΑΝΔΗΛΑΣ, ΑΝ. ΤΣΑΜΗΣ, Ν. θεριου - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχς 11 (2007), 29-48 Από τα ανωτέρω, δύ είναι τα κυριότερα μντέλα πυ χρησιμπιύνται σε επίπεδ επιχείρησης: (α) Τ μντέλ τqυ Gold (Gold, 1973 & 1982), και (β) Τ μντέλ τυ Αμερικανικύ Κέντρυ Παραγωγικότητας και Πιότητας τυ Χιύστν (Τέξας) - APQC (Θερίυ, 2000 και 2002, Λίπβατζ-Κρεμεζή & Μανδαράκα, 1995; Pineda, 1990; Sumanth, 1984,). Και τα δύ μντέλα συνδέυν την παραγωγικότητα με την κερδφρία χρησιμπιώντας διαφρετικά χρηματικνμικά λγιστικά μεγέθη, τν δείκτη της «απόδσης των συνλικών επενδύσεων» τ πρώτ μντέλ και τα καθαρά κέρδη τ δεύτερ. Τ πρώτ μντέλ, αν και περισσότερ πλύπλκ, είναι καταλληλότερ για να χρησιμπιηθεί στην αξιλόγηση μακρπρόθεσμων στρατηγικών απφάσεων, ενώ τ δεύτερ απτελεί ένα σημαντικό αναλυτικό εργαλεί πυ αναβαθμίζει και συμπληρώνει την πληρφριακή ικανότητα της διικητικής λγιστικής. Τ μντέλ τυ Gold έχει πλλά πλενεκτήματα αλλά και δύ βασικά μει νεκτήματα (Theriou, 2000): 1. Τ μντέλ βασίζεται και συνδέει την παραγωγικότητα με την μακρπρόθεσμη κερδφρία χρησιμπιώντας τν λγιστικό δείκτη της «απόδσης των συνλικών επενδύσεων» (return η investments-roi). Ο δείκτης αυτός έχει απδειχτεί ακατάλληλς για την αξιλόγηση των πρτεινόμενων στρατη γικών και, κυρίως, για την μέτρηση της συνλικής επίδσης των επιχειρήσεων (De Villiers, 1997:286-294, και Rappaport, 1998:21-28). 2. Δεν λαμβάνει καθόλυ υπόψη τα «γενικά έξδα» (παραγωγής, έρευνας & ανάπτυξης, διίκησης και πωλήσεων) της επιχείρησης ως μια από τις εκρ ές (συνλικό κόστς) για τν υπλγισμό της συνλικής παραγωγικότητας. Σήμερα τα γενικά έξδα πλλών επιχειρήσεων υπερβαίνυν κατά πλύ άλλες κατηγρίες δαπανών, όπως για παράδειγμα τ κόστς εργασίας, υλικών ή ακόμη και αυτό τυ κεφαλαίυ (Rappaport, 1998:63). 3. Περιγραφή τυ Μντέλυ Βασ ικ ά Χαρ ακτη ρ ιστ ικά της Με θ όδυ Π λλαπλών Συντελεστών (AQPC) Σύμφωνα με τυς Δερβιτσιώτη(1991) και Λίπβατζ - Κρεμεζή(1995) ισχύ υν τα παρακάτω: Πλενεκτ ' σ:τα 34 1. Η μέθδς είναι σε θέση να συνδέσει τις μεταβλές στην παραγωγικότητα με τ ικνμικό απτέλεσμα κάθε χρήσεως ή περιόδυ, κάτι πυ κάνει την ανάλυση της παραγωγικότητας περισσότερ κατανητή στα διικητικά στελέχη. 2. Η μέθδς συνδυάζει φυσικά και ικνμικά μεγέθη, δίνντας έτσι την ευχέρεια παρακλύθησης της παραγωγικότητας σε διαφρετικά επίπε δα της επιχείρησης. 3. Η μέθδς είναι δυνατόν να συσχετισθεί με τ χρησιμπιύμεν λ γιστικό σύστημα, διευκλύνντας έτσι την εφαρμγή της.

G. AGGELAKIS, ΑΤΗ. MANDILAS, ΑΝ. TSAMIS, Ν. THERIDU - REVIEW DF ECDNDMIC SCIENCES - Ν 11 (2007), 29-48 4. Η μέθδς είναι ανεξάρτητη από τις υπκειμενικές τπθετήσει ς και εκτιμήσεις των στελεχών και εργαζμένων. Αυτό την κάνει πι αντικειμενική και περισσότερ απδεχτή στ βαθμό πυ δεν αμφισβητύνται τα ικνμικά στιχεία πυ παρέχνται. Μεινεκτ ' ατα 1. Η εφαρμγή της μεθόδυ από μία μάδα ειδικών χωρίς την υσιαστική συμμετχή των εργαζμένων αφήνει περιθώρια για αμφισβήτηση, παρερμην είες ή και απόρριψη των απτελεσμάτων. 2. Η έλλειψη συμμ ετχής από τυς εργαζόμε ν υς δεν συμβάλλει στην εφαρ μγή της μεθόδυ με τρόπ τέτι ώστε να υπκινεί τυς εργαζόμενυς για βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανάπτυξη τυς. 3. Όταν υπάρχει δυσμενές κλίμα εργασιακών σχέσεων, η αμφισβήτηση τη ς αξιπιστίας των ικνμικών στιχείων εμπδίζει την απδχή των συμπερασμάτων για την επίδραση τη ς παραγωγικότητα ς στ ικνμικό απτέλεσμα. Η μ έτρηση τη ς παραγωγικότητας με την μέθδ των πλλαπλών συντελεστών στηρίζεται στην ακόλυθη βασική παραδχή., Οπιαδήπτε μεταβλή στ ικνμικό απτέλεσμα μιας ε πιχείρηση ς πρέρχεται: 1. Από μεταβλές στην παραγωγικότητα. 2. Από μεταβλές στην ανάκτηση τυ κόστυς στην τιμή τυ τελικύ πρϊόντ ς. 3. Από συνδυασ μό μεταβλών και στα δυ παραπάνω μεγέθη. Γ ια να κατανήσυμε τις παραπάνω σχέσεις είναι σκόπιμ να εξετάσυμε τν τρόπ πυ δημιυργείται μια μεταβλή στ ικνμικό απτέλεσμα. Τ κέρδς (η ζημία) σε δεδμ ένη χρνική περίδ είναι πάνττε η διαφρά μεταξύ της αξίας της παραγωγής πυ αντιστιχεί στα έσδα και τυ κόστυς παραγωγής πυ αντιστιχεί στα έξ δα. Έχυμε δη λαδή, Κέρδ ς (η ημία) = Έσδα - Έξδα = Αξία παραγωγής- Κόστς παραγωγής Από την παραπάνω σχέ ση πρκύπτυν τα ακόλυθα: Μ εταβλή στην αξία παραγωγής Μεταβλή στ κό στ ς Μ εταβ λή στ κέρδς παραγωγής Μεταβλή στην Μ εταβλή στ η ν πσότητα παραγωγής αξία παραγωγής Μ εταβλή στην τιμή τυ πρϊόντς Μ εταβλή στην Μ εταβλή στ κέρδς Μ εταβλή στ κόστς πσότητα των συντελεστών παραγωγής 35

Γ. ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ, Αθ. ΜΑΝΔΗΛΑΣ, ΑΝ. ΤΣΑΜΗΣ, Ν. θεριου - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχς 11 (2007), 29-48 Αν τις παραπάνω σχέσεις τις δύμε διαφρετικά, αντιλαμβανόμαστε ότι η μεταβλή στις πσότητες τυ πρϊόντς σε σχέση με τη μεταβλή στις πσότητες των συντελεστών δεν είναι τίπτί: άλλ από τη μεταβλή στην παραγωγικότητα. Ταυτόχρνα, η μεταβλή στην τιμή τυ πρϊόντς σε σχέση με τη μεταβλή στις τιμές των συντελεστών της παραγωγής (αμιβές εργασίας, κόστς υλικών η ενέργειας, κλπ.) αντιστιχεί στ δείκτη ανάκτησης κόστυς. Οι παραπάνω σχέσεις απεικνίζνται στ Διάγραμμα 1. Σε αυτό διαφαίνεται ότι η μεταβλή στ ικνμικό απτέλεσμα μιας επιχείρησης είναι δυνατόν να ερμηνευθεί όχι μόν με τ συνήθη τρόπ, ως συνέπεια μεταβλών στα έσδα η έξδα, αλλά εναλλακτικά ως συνδυασμός μεταβλών στην παραγωγικότητα και στην ανάκτηση τυ κόστυς. Διάγραμμα 1: Σχέσεις μεταξύ ικνμικύ απτελέσματς και μεταβλών στην παραγωγικότητα και στην ανάκτηση κόστυς. Μ εταβ λή στην Μ εταβλή στην Μεταβλή στην πσότητα - αξία παραγωγή ς τιμή τυ - παραγωγής πρϊόντς l l Μ εταβλή στην Μ ε ταβλή στ Μεταβλή στην παραγωγικότητα ικν. ανάκτηση r απτέλεσμα - κόστυς Μεταβλή στην Μ εταβλή στ Μεταβλή στις πσότητα των κόστς τιμές των - - συντελεστών παραγωγής συντελεστών Πηγή: Δερβιτσιώτη ς Κ. (1991) r 1 Η έννια της ανάκτησης κόστυς αναφέρεται στ βαθμό πυ η νέα τιμή τυ πρϊόντς απρρφά εξ λκλήρυ ή και υπερβαίνει τις αυξήσεις πυ έγιναν στις τιμ ές των συντελεστών παραγωγ1iς. 36 Βασική Σχέση στη Μέθδ AQPC Δείκτης Απδτικότητας = Δείκτης Π αραγωγικότητας * Δείκτης Ανάκτησης Κ όστυς Οι παραπάνω δείκτες ρίζνται από τις παρακάτω σχέσεις: Α ία πα α ω, QΈJν τ έ υσα περίδ Δείκτης Απδτικότητας = Α ία πα α ω ' ν πε ίδ άq!jς Α ία αναλώσεων εισ ών ν τ ε. Π ε ίδ Αξία αναλώσεων εισρών στην περίδ βάσης

G. AGGELAKIS, ΑΤΗ. MANDILAS, ΑΝ. TSAMIS, Ν. THERIOU - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Ν 11 (2007), 29-48 Όπως φαίνεται από τν ρισμό, δείκτης απδτικότητας πρσδιρίζει τις μεταβλές στην ικνμική απόδση της επιχείρησης, έτσι όπως αυτή δια μρφώνεται από τις μεταβλές στις πσότητες και τις τιμές για τα πρϊόντα και τυς συντελεστές παραγωγής. Αν αυτά τα μεγέθη παραμένυν σταθερά από τη μια περίδ στην άλλη, δείκτη ς απδτικότητας θα είναι ίσς με 1,00. Όταν ι μεταβλές είναι ευνϊκές δείκτη ς παίρνει τιμές μεγαλύτερες τυ 1,00. Στην περίπτωση αυηi η επιχείρηση βελτιώνει την ικνμική της κατάσταση. Τ αντίθετ ισχύει στην περίπτωση επιδείνωσης τυς, δηλ. όταν δείκτης είν αι μικρότερς τυ 1,00 (βλ. Διάγραμμα 2). Διάγραμμα 2: Απεικόνιση γραμμών με την ίδια μεταβλή στ ικνμικό απτέλεσμα, από διαφρετικύς συνδυασμύς μεταβλών στην παραγωγικότητα και στην ανάκτηση κόστυς. Δα, Μεταβ λη στην αναιcτησ η 2,00 ΙCτ υς 1 Υ πφα να η ησ η.. "" c υς Κ ι 1 Υπα ν αιcτη η ΙC στ υς 1,00 Μ ε τ α β λη στ ην π α ρ αγ ωγι1ω τ ητα 0,50 1,0 1,30 2,0 Δ π ΑρνητιΙCη μ ε ταβ λη - πα ρ α γωγ ι ΙC τη τ ας ΘετιΙCη - - - μεταβ λη -- πα ρ αγωγιιcτητα ς Πη γή: Δερβιτσιώτης Κ.( 1991) Οι επιπτώσεις στ ικνμικό απτέλεσμα μιας επιχείρησης από διαφρετικύς συνδυασμύ ς μεταβλών στην παραγωγικότητα και στην ανάκη1ση κόστυς πυ αντιστιχύν στα σημεία Α, Β,..., ' στ Διάγραμμα 2 περιγράφνται στν Π ίνακα 1. 37

Γ. ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ, Αθ. ΜΑΝΔΗΛΑΣ, ΑΝ. ΤΣΑΜΗΣ, Ν. θεριου - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχς 11 (2007), 29-48 Πίνακας 1: Ενδεικτικές περιπτώσεις υπλγισμύ των επιπτώσεων στ. ικνμικό απτέλεσμα από διαφρετικύς συνδυασμύς μεταβλών στην παραγωγικότητα και στην ανάκτηση κόστυς Π εpίπτωση Α Β Γ Δ Ε Μεταβλή Παραγωγ ικότητα ς Ανάκτηση Κ όστυς Μεταβλή. στ Ο ι κνμικό Απτέλεσμα Δείκτης % Δείκτης % Δείκτης % 1,30 30 1,30 30 1,69 69 1,00 1,30 30 1,30 30 1,30 30 1,00 1,30 30 1,00 1,00 1,00 0,50-50 1,00 0,50-50 1,00 0,50-50 0,50-50 Πηγή: Δερβιτσιώτης Κ. (1991). Πρκ ειμένυ να πρσδιριστύν τα αίτια για τις μεταβλές τυ δείκτη απδτικότητας, είναι σκόπιμ να εξετάσυμε τις μεταβλές εκείνες πυ συνδένται με την αύξηση ή μείωση της παραγωγικότητας για τυς συντελεστές μεμνωμένα και συνλικά όπως και αυτές πυ έχυν σχέση με τν τρόπ ανάκτησης κόστυς. Για τν σκπό αυτό εξετάζυμε τυς άλλυς δύ δείκτες πυ ρίζνται ως εξής: πε ιόδυ ά Πσότητ ες συντελεστών περιόδυ βάσης σε τιμές περιόδυ βάσης Ο δείκτης παραγωγικότητας είναι δείκτης τύπυ Laspeyres, διότι ι σταθμιστές, πυ είναι ι τιμές για πρϊόντα και συντελεστές αναφέρνται στην περίδ βάσης. Στ δείκτη παραγωγικότητας μα ς ενδιαφέρυν ι μεταβλέ ς στις πσότητες. Οι τιμές πυ χρησιμπιύμε ως σταθμιστές απλώς βηθύν να συνδυάσυμε διαφρετικά πράγματα, δηλ. πρϊόντα, διαφρετικές ειδικότητες εργασίας, διαφρετικά υλικά, κλπ. 38 Τέλς, μας ενδιαφέρει δείκτης ανάκτησης κόστυς πίς ρίζεται ως εξής:

G. AGGELAKIS, ΑΤΗ. MANDILAS, ΑΝ. TSAMIS, Ν. THERIOU - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Ν 11 (2007), 29-48 σε τρέ υσε τι έ Πσότητες συντελεστών τρέχ. περιόδυ σε τιμές περιόδυ βάσης Ο δείκτης ανάκτησης κόστυς είναι τύπυ Paasche, διότι ι τιμές των σταθμιστών πυ εδώ είναι ι πσότητες πρϊόντων και συντελεστών παραγωγής, αναφέρνται στην τρέχυσα περίδ. Όπως πραναφέρθηκε δείκτης ανάκτησης κόστυς πρσδιρίζει τ βαθμό πυ ι τυχόν αυξήσεις στις τιμές των συντελεστών παραγωγής, (δηλ. πληθωρισμός στ λειτυργικό περ ι βάλλν της επιχείρησης) απρρφήθηκαν στις τιμές των πρϊόντων. Η μέτρηση της παραγωγικότητας με την μέθδ AQPC γίνεται με τρόπ πυ επιτρέπει την αξιπίηση στιχείων πυ παρέχνται από τ λγιστικό σύ στημα. Έτσι είναι δυνατό να παρακλυθύμε διαχρνικά τις επιπτώσεις στ ικνμικό απτέλεσμα τη ς επιχείρη σης των μεταβλών στν βαθμό ανάκτησης τυ κόστυς στις νέες τιμές. Στ Διάγραμμα 3 απεικνίζεται, σε μεγαλύτερη λεπτμέρεια, η συμβλή για κάθε συντελεστή παραγωγής στ ικνμικό απτέλεσμα, τόσ από τις μεταβλές στην παραγωγικότητα όσ και από τις μεταβλές στην ανάκτηση κόστυς. Διάγραμμα 3: Απεικόνιση των επιπτώσεων της μεταβλής στην παραγωγικότητα και στην ανάκτηση κόστυς για κάθε συντελεστή στ ικνμικό απτέλεσμα της επιχείρησης. ΜΕΤΑΒΟΛΗ Παραγωγικ ό τητα Εργασία ς ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟ ΚΕ ΡΔΟΣ Από Εργ ασία ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ε ργ ασία ς Απ ό Υ λ ικών Παραγωγ ικότητα Υ λ ικά Υλικών Παραγ ωγικ ό τητα Απ ό Ε ν έ ργcια ς Εν έ ργε ιας Εν έ ργε ια Παραγωγ ι κότητα Γ εν. Ε ξό δων ΜΕΤΑ ΒΟΛ Η ΣΤ Η Ν ΣΥΝ Ο Λ Ι ΚΗ ' Π ΑΡΑΓΩ ΓΙ Κ ΟΤ Η ΤΑ. Απ ό Γ εν. Έ ξδα ΣΥΝΟΛ Ι Κ Η ΜΕΤΑ ΒΟΛ Η ΣΤΟ Κ Ε Ρ ΔΟΣ,. Γεν. Εξόδω ν ΜΕΤΑ ΒΟΛ Η ΣΤ Η Ν ΑΝΑΚΤ Η Σ Η Κ ΟΣΤΟΥΣ 1 Πη γή : Δ ε ρβιτσιώτη ς Κ.( 1 991). 39

Γ. ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ, Αθ. ΜΑΝΔΗΛΑΣ, ΑΝ. ΤΣΑΜΗΣ, Ν. θεριο Υ - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχς 11 (2 007), 29-48 Στιχεία Εφαρμγής Πρκειμένυ να εφαρμόσυμε iην μέτρηση τη ς παραγωγικότητας με την μ έθδ AQPC στην εξεταζόμενη εταιρία όσ και για λόγυς παρυσίασης, αφύ μελετήσαμε την φύση τη ς εταιρίας κάναμε μερικές παραδχές για να απλπι1ίσυμε την πλυπλκότητα της κατάστασης. Σύμφωνα με τ μντ έλ εξετάσθηκαν δύ μεγάλε ς κατηγρίε ς: Οι Εκρέ ς (μάδα 7 τυ Ε.ΓΛΣ), δηλ. τα έσδα τη ς επιχείρησης, και ι Εισρές (μάδα 6 τυ Ε.Γ ΛΣ), δηλ. τα έξδα. Οι κύριε ς κατηγρίε ς εισρών (κόστυς) πυ εξετάσθηκαν στην περίπτωση μας είναι η U?γασία τα υλικά ενέ εια και τα συνλικά έ δα (αναλυτικότερα στν Πίνακα παραρτήματς Εισρών-Εκρών). Βέβαια τ μντέλ είναι δυναμικό και μπρεί να τρππιηθεί κατά πλύ έτσι ώστε να μπρεί μετρήσει αναλυτικά (σε επίπεδ ανάλυσης λγαριασμών 3βαθμίων κλπ.), διάφρα επιθυμητά στιχεία τυ κόστυς (εισρών). Συνήθως στην πραγματικότητα έ χυμε πλλά πρϊόντα, διαφρετικά είδη υλικών, διαφρετικές ειδικότητες εργαζμένων, κλπ. Εξαρτάται από τ τι επιθυμεί η επιχείρηση να μετρήσει και σε τι λεπτμέρεια. Στιχεία Μντέλυ - Παραδχές 1. Μετρήσαμε την παραγωγικότητα και την συμβλή της στ ικνμικό απτ έλεσ μα για δύ συνεχείς χρνιές, την Περίδ Βάσης δηλ. τ 2002 και την Τρ έχυσα Π ερίδ δηλ. τ 2003. Τα στιχεία από τα πία αντλήσαμε πληρφρίες για την εταιρία είναι: τ Ι σζύγι Γενική ς Λγιστικής, τ Ι σζύγι Αναλυτικής Λγιστική ς, τ Ι σζύγι Απθήκης, Κατάσταση Πρσωπικύ, Η Κατάσταση Γ ενικής Εκμετάλλευσης 11 Αναλυτικό Καθλικό τυ Λγαριασμύ 80.00.00.00.00 (Λγαριασμός Γενικής Εκμετάλλευσης) και ι Κστλγικ ές Καταστάσεις. 2. Από τι ς Εκρ ές, μ ε σταθμικύς μ έσυς όρυς περιρίζυμε τα πρϊόντα σε ένα με μία μ έση τιμ11. 3. Από τις Εισρές, η Εργασία αναλύεται σε άτμα και ετήσι κόστς ανά εργαζό μ ε ν, τα Υλικά με σταθμικύς μ έσυς όρυς περιρίζνται σε ένα και με μία μέση τιμή, η Ενέργεια είναι ι μνάδε ς πυ καταναλώθηκαν ή ι Κιλβα τώρες, και τα Γ ενικά Έξδα είναι όλα τα υπόλιπα έξδα πυ βαρύνυν την λειτυργία της επιχείρησης. 4. Επειδή η εξεταζόμενη επιχείρηση είναι ειπρική θεωρήθηκε σωστό, από λγιστικής άπψης, να χρησιμπιηθεί αντί της μάδας 2, στα υλικά, τ κόστς πωλ1ίσεων. 40 5. Τέλ ς σημειώνεται ότι στ αρχικό Αμερικανικό μντέλ χρησιμπιείται τ κεφάλαι (επενδύσεις σε πάγι εξπλισμό κ.α) αντί για την παρύσα πρτειν ό μενη εφαρ μγ11 των συνλικών εξόδων, τα πία π ερ ιέχυν τόσ τις δαπάνε ς σε πάγι εξ πλισμό όσ και τ σύνλ των Γ.Β.Ε, διικητικών εξόδων και εξόδων διάθεσης-πρώθησης.

G. AGGELAKIS, ΑΤΗ. MANDILAS, ΑΝ. TSAMIS, Ν. THERIOU - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Ν 11 (2007), 29-48 Για την μέτρηση της παραγωγικότητας και τν υπλγισμό των δεικτών ανάκτησης κόστυς και απδτικότητας, με βάση τις σχέσεις πυ πραναφέραμε, υπάρχει μια σειρά ενδιάμεόων πινάκων με τα μεγέθη πυ υπεισέρχνται στυς βασικύς τύπυς. Για την ανάλυση χρησιμπιήθηκε τ MS Office /Excel και δη μιυργήθ η κε τ αρχεί Μ Ο ΝΤΕΛΟ ΜΕΤΡΗΣ ΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑ ΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ. xls τ πί απτελείται από τυς παρακάτω πίνακες: a. Πίνακας Ε Ι ΣΡΟΕΣ_ΕΚΡΟΕΣ: Εισαγωγή Στιχείων Εισρών - Εκρών, δηλ. συνλικής αξίας παραγωγής και συντελεστών. b. Πίνακα ς Α ΞΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΕ Ι ΚΤΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ : με δείκτες μεταβλής για πσότητα και τιμές. c. Π ίνακας ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟ Ο Ι ΚΟΝΟΜ ΙΚΟ Α Π ΟΤΕΛΕΣΜΑ: με δείκτες για μερική και συνλική παραγωγικότητα, για ανάκτηση κόστυς και για απδτικότητα, καθώς για την συμβλ11 των παραπάνω στην διαμόρφωση τυ ικνμικύ απτελέσματς Και ι τρεις πίνακες παρατίθενται στ τέλς (βλ. ΠΑΡΆΡΤΗΜΑ). Κ ρίνεται σκόπιμ να διευκρινίσυμε ότι στν πίνακα Α ΞΙ Α Π ΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΕ Ι ΚΤΕΣ. ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ, για τ πρϊόν, η αξία παραγωγής σε κάθε περίδ υπλγίζεται πλλαπλασιάζντας την πσότητα με τη τιμή τυ πρϊόντς σε κάθε περίδ. 4. Συμπεράσματα - Συνλικό Απτέλεσμα Μέτρησης Μετά την μελέτη των τριών πινάκων τυ παρατήματς, μπρύμε να καταλήξυμε στα παρακάτω συμπεράσματα: Ανάλυση της συνλικ1ίς μεταβλής παραγωγικότητας και ανάκτησης κόστυς και κατά πόσ αυτές ι μεταβλές επηρεάζυν τ ικνμικό απτέλεσμα της επιχείρησης. Γ ια την ασία, η μείωση της παραγωγικότητας κατά Ί 0% συνέβαλε στην μείωση κέρδυ ς κατά 76.093. Επίσης η υπερανάκτηση κόστυς κατά 22,65 % συνέβαλε στην αύξηση τυ κέρδυ ς κατά 178. J36,39. Έτσι μόν από την εργασία τ κ έρδς της επιχείρησης αυξ11θηκε κατά 102.044. Για τα υλικά, η πλύ μικρή μείωση της παραγωγικότητας κατά -0,01 % συνέβαλε στην μείωση κέρδυ ς κατά 251,06. Επίσης η υπανάκτηση κόστυ ς κατά -4,65% συνέβαλε στην μείωση τυ κέρδυς κατά 359.742,Β.Έτσι μόν από τα υλικά τ κέρδς τη ς επιχείρησης μειώθηκε κατά 359.993,19. Για την ενέρ εια (ηλεκτρισ!,!ός παρα'@υ]jς) η μείωση της παραγωγικότητας κατά -23,84% συνέβαλε στην μείωση κέρδυς κατά 4.892,56. Επίσης η υπερανάκτη ση κόστυς κατά 49,61 % συνέβαλε στην αύξηση τυ κέρδυς κατά 7.695,12.Έτσι μόν από την ενέργεια τ κέρδς τη ς επιχείρησης αυξήθηκε κατά 2.803. 41

Γ. ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ, Αθ. ΜΑΝΔΗΛΑΣ, ΑΝ. ΤΣΑΜΗΣ, Ν. θεριου - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχς 11 (2007), 29-48 Για τα συνλικά έ δα, η αύξηση της παραγωγικότητας κατά 1,70% συνέβαλε στην αύξηση κέρδυς κατά 18.480,30. Επίσης η υπερανάκτηση κόστυς κατά 29,49% συνέβαλε στην αύξηση τυ κέρδυς κατά 374.814,52.Έτσι μόν από τα γεν. έξδα τ κέρδς της επιχείρησης αυξήθηκε κατά 393.295. Εξετάζντας τ τελικό απτέλεσμα από όλες τις παραπάνω μεταβλές βλέπυμε ότι έχυμε μείωση της συνλικής παραγωγικότητας κατά -0,92% η πία συνέβαλε στην μείωση τυ κέρδυς κατά 62.756,94.Ταυτόχρνα είχαμε μία συνλική υπανάκτηση κόστυς ίση με 2,20% πυ συνέβαλε στην αύξηση τυ κέρδυς κατά 200.905. Τα παραπάνω αντιστιχύν σε μία συνλική αύξηση τυ κέρδυς κατά 1,26% ίση με 138.148. Πρόταση για περαιτέρω-ανάπτυξη τυ μντέλυ. Θεωρύμε ότι η εφαρμγή τυ παραπάνω μντέλυ είναι δυναμική. Η ενδεικτική εφαρμγή τυ σε διετή βάση, απτελεί ένα χρήσιμ εργαλεί στην διίκηση των επιχειρήσεων, για την λήψη στρατηγικών απφάσεων. Θα μπρύσε επίσης να εφαρμσθεί σε μεγαλύτερ χρνικό ρίζντα ή με την χρήση αναλυτικότερων λγαριασμών λγιστικής (3 βαθμίων ή αναλυτικότερων). 42 Βιβλιγραφία Argenti, J. (1976 & 1980). Systematίc Corporate Plannίng, London: Nelson Atkinson, Α. Α., Banker, R. D., Kaplan, R. S. & Young, S. Μ. (1997). Management Accoιιntίng-2 11 d edίtίon, London: Prentice-Hall lnternational (UK) Inc. Brealey, R. Α. & Myers, S. C. (1996). Princίples of Corporate Finance.5 111 ed, London, McGraw-Hill Co. Inc. Brimson, J. Α. (1991). Actίvίty Accountίng: An Actίvity-Based Costίng Approac/1, New York: John Wiley & Sons, Inc. Δερβιτσιώτης Κ. (1991 ). Ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, Αθήνα, Εκδόσεις Δερβιτσιώτη. Campi, J. Ρ. (1993). Breaking the Paradigm of Performance Measurement, in Christopher, W. F. & Thor, C. G. (1993): Hanc/book for Productίvίty Measurement and lmprovement, Portland, Oregon: Productiνity Press, p. 8-4.5. Day, G. S. & Reibstein, D. J. (1997). Wharton on Dynamίc Competitίve Strategy, New York: John Wiley & Sons Inc. De Villiers, J. (1997). The distortions in Economic Value Added, Joumal of Economίcs and Busίness, ν l. 49, no. 3, May-June 1997, pp. 285-300. Gold, Β. (1973). Technology, Productivity and Economic Analysis, Om.ega, The internatίonal Journal of Management Scίence, Yol. 1(1), pp. 5-24.

G. AGGELAKIS, ΑΤΗ. MANDILAS, ΑΝ. TSAMIS, Ν. THERIOU - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Ν 11 (2007), 29-48 Gold, Β. (1982). Productivity, technological change and international competitiveness, Technovatίon, Vol. 1(3), pp. 203-213. Hayes, R. Η. & Wheelwright, S. C. (1984). Restoring Our Competίtίve Edge - Competίng through Manufacturing, New York, John Wiley & Sons. Horrigan, J. Ο. (1968). Financial Ratio Analysis - An Historical Perspective, Th e Accounting Revίew, Vol. XLII, Ν 2, pp. 284-294. Johansson, Η. J. (1990). Preparing for Accounting Systems Changes, Management Accoιιntίng, July 1990, pp. 37-41. Kaplan, R. S. (1984 ). The Evolution of Management Accounting, Th e Accountίng Rev ίew, Vol. LIX, Ν 3, July 1984, pp. 390-418. Kaplan, R. S. & Norton, Ο. Ρ. (1992). The Balanced Scorecard-Measures that Drive Performance, Harvaι d Business Review, Jan.- February 1992, pp. 71-79. Kaplan, R. S. & Norton, Ο. Ρ. (2001 ). The Strategy Focused Organizatίon, Boston, Massachusetts: Harvard Business School Publishing. Λίπβατζ- Κρ ε μ εζή, Δ. & Μανδαρ άκα, Μ. (1995): Μέτρηση και Ανάλυση Βιμηχανικής Παραγωγικ 6τητα ς, Αθ1Ίνα, εκδόσε ι ς ΣΥΜΜΕΤΡ Ι Α. Mintzberg, Η. (1994). The rise and fal/ of s trat egίc planning, New Υ ork: Prentice Hall. Pineda, Α. J. (1990). Α multiple case study research ι determine and respond to management infoπnation needs using total-factor productivίty measurement, Virginia Polytechnic lnstitute and State University, PhD dissertation thesis, University Microfilms International, 272 p. Porter, Μ. Ε. (1985). Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Perfoπnan ce, New York: The Free Press. Rappaport, Α. (1986, 1998 new edition). Creatίng Shareholder Value, New York: The Free Press. Rappaport, Α. (1992). CFO's and Strategists: Forging a Common Framework, Harvard Busίn ess Review, May-June 1992, pp. 84-90. Riggs, J. L. & Felix, G. Η. (1983). Produ c tί v ίty by Objectives, New York: Prentice-Hall Inc Riley, Ο. (1987). Competitve Cost Based 1 nvestment Strategies for lndustrial Companies, in Manufactιιring lssues, New York: Booz, Allen, and Han1ilton. Ryan, Β., Scapens, R. W. & Theobald, Μ. (1992). Research Metho d αιιd Methodology ίn Finance and Accounting, London, Academic Press. Scherer, F. Μ. (1980). Industιial Market Stru.cture and Econoιnίc Performance- 2nd ed., New York: Rand McNally. Sink, Ο. S. (1985). Prodιιcti vίty Manageιn ent: Plannίng, Measurement and Evaluation, Control and Improvement, New York, John Wiley & Sons. 43

Γ. ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ, Αθ. ΜΑΝΔΗΛΑΣ, ΑΝ. ΤΣΑΜΗΣ, Ν. θεριου - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τε ύχς 11 (2007), 29-48 Sink, Ο. S. & Tuttle, Τ. C. (1989). Planning and Measurement in your orga nίzat ίon of the futuι e, Georgia: Industrial Engineering and Management Press, Institute of Industrial E ngineers', Norcross. Sumanth, Ο. J. (1984). Productίvίty Engίneeιing and Management, New York, McGraw- Hill Book Co. The riou, Ν. G. (2000): Tlιe effect of productίvίty on profitabίlity: Α case study αι finn level, Derby University, PhD dissertation thesis, 260 σελ.. Θ ερίυ, Ν. Γ. (2002): «Π αραγωγικότητα και απόδση σε επίπεδ επ ιχ είρη σης», ΣΠΟΥΔΑΙ, Π εριδική Επιστημνικ1Ί Έκδση τυ Π ανεπιστη μ ίυ Π ειραιώς, 52 (3):132-155. Turney, Ρ. Β. (1991). Common Cents- The A BC Perfo ι man ce Break-through, Hillsboro, OR: Cost Technology. Van Horne, J. C. (1980). Financίal Managemenl and Po lίcy-5 1 h edί tίon, London, Prentice-Hall Intern. Inc., pp 711-740. 44

G. AGGELAKIS, ΑΤΗ. MANDILAS, ΑΝ. TSAMIS, Ν. THERIOU - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Ν 11 (2007), 29-48 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 45

.j:>. ' ΠΙ ΝΑΚΑΣ : Ε Ι Σ ΡΟΕΣ -Ε ΚΡΟΕΣ Φ Υ ΛΛΟ Ε Ι ΣΑΓΩ ΓΗΣ ΣΤΟ Ι ΧΕ ΙΩ Ν ΚΟ ΣΤΟ ΥΣ ΚΩΔ. ΓΕΝΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤ!ΚΗ Σ ΣΤΟΙΧΕ Ι Α ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΚΡΟΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ - τετp. Μ έτρα Ε Ι ΣΡΟΕΣ ΕΡΓ ΑΣΙΑ (ΠΟΣΟΤΗΤ Α : ΣΥΝΟΛΟ 60 ΑΤΟΜΩΝ, ΑΞΙΑ: ΣΥΝΟΛΟ 60) ΥΛΙΚΑ ΚΟΣΤΟΣΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤ!ΚΕΣ Υ ΛΕΣ - 24 Υ ΛΙΚΑ ΣΥΣΚΕΥ ΑΣ Ι ΑΣ 25 ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ Υ Λ Ι ΚΑ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤ!ΚΑ ΠΑΓΙΩΝ 26 ΣΤΟ Ι ΧΕΙΩΝ 28 ΕΙΔΗ ΣΥΣΚΕΥ ΑΣΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ (KWH) 62.00, 63.04 ΓΕΝ. ΕΞΟΔΑ (ΕΚΤΟΣ 60 & 62.00) 61 ΑΜΟ Ι ΒΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΤΡΙΤΩΝ ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΡΙΤΩΝ (ΜΕΙΟΝ : 62.00, 62... Ε18, Hl8) 63 ΦΟΡΟΙ-ΤΕΛΗ 64 Δ Ι ΑΦΟΡΑ ΕΞΟΔΑ 65 ΤΟΚΟΙ ΚΑ Ι ΣΥΝΑΦΗ ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΒΕΣΕ Ι Σ ΠΑΓΙΩΝ ΕΝΣΩΜΑ Τ. 66 ΣΤΟ ΛΕΙΤ. ΚΟΣΤΟΣ 68 ΠΡΟΒΛΕΨΕ Ι Σ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΕΡΔΟΣ (ZHMIA) ΠΕΡ ΙΘΩΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΒΑΣΗΣ - 2002 ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΌΤΗΤΑ Τ!ΜΗ ΑΞΙΑΣ 3.515.337 2,22 7.8 18.139 39 19.098 80 3.515.337 1,62 744.853 5.684.199 5.684.199 489 36,65 1.27 1.183 1,00 17.923 1.271.183 191.288 169.6 12 24.187 238.320 0,00 7.7 18.158 99.98 1 1,28% ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ - 2003 ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΌΤΗΤΑ Τ!ΜΗ ΑΞΙΑΣ 3.066.232 2,88 8.830.037 38 20.162,56 766.177 3.066.232 2,20 6.755.292 6.755.292 0,00 0,00 0,00 0,00 560 31,72 17.763 1.090.246 1,00 1.090.246 54.834 157.8 11 29.235 280.250 220.882 347.234 0,00 8.629.478 200.559 2,27% :-ι,....., m,.. > "" :ι:: _...,.. CΣ>,.. Ξι:: Ι> :ι::,.. >!"',.. ;z... -<,.. 3: :ι:: _... ;z CΣ>..,, m i5 -< m :::ι.,, CΣ> m :::> ::ι:... :ι:: c:ι ;ς c:ι c:ι 3: "" :::>.., :::ι... -< :ι:: 3: :::> -< "' C χ./) "Ν.:::! Ν <D ;,.. 00

ΠΙΝΑΚΛΣ ΑΞ/ΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΏΝ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞIΑ (ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΝΊΈΛΕΣΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΒΑΣΗΣ (ΠΒ) ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (Ίn) λξιλ ΠλΡΑΓΩΓΗΣΊn ΣΕΠΜΕΣ(ΠΒ) Π ΟΣΟΤΗΤ ΑΣ (ΤΡΕΧΟΥΣΑ / ΒΑΣΗ) ΕΚΡΟΕΣ 1 1 J 4 ΠΡΟIΟΝ μνάδες 7.818.139 8.830.037 6.819.326 0,8722 12.71% ΕΙΣΡΟF.Σ ε ε ε ΕΡΓΑΣΙΑ 744.853 766.177 ))J.754 0,9744 2,56% ΥΛΙΚλ 5.694.846 6.745.110 4.961.296 0,8722 12,78% ΕΝΕΡΓΕΙΑ 11912 17.763 20.524 1,1452 14.52'-' ΓΕΝ. ΕΞΟΔΑ 1.271.183 1.090.246 1.090146 0,8577-14.23% % - ΔΕ ΙΚΤΕ Σ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΙΜΩΝ (ΤΡΕΧΟΥΣΑ / % ΒΑΣΗ) ΜΕΙΩΣΗ 1.2949 29,49'h ΠλΡλΠΙΠiΙ ΜΕΙΩΣΗΣΤΗΝ λναλωση s λ ΥΞΗΣΗ ΤΙΜΗΣ ΠΡΟIΟΝΤΟΣ Α ΥΞΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΣ ΙΑΣ 1,0557 5.5'1'-' Ε ΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΙΩΣΗΣΤΗΝ ΧΡΗΣΗ Υ Λ IΚΩΝ 1,3580 35,80% ΥΛ Ι ΚΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣΤΗΝ ΧΡΗΣΗ λ ΥΞΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΜΕΙΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 0,8655-13,45% ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Μ ΕΙΩΣΗ ΣΤλ ΜΕΙΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΓΕΝ ΙΚλ ΕΞΟΔΑ 1,0000 0.00'-' ΓΕΝ Ι ΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΑΞΙΑΣ ΚΟΣΤΟΥΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) 6 1,1294 1 2,94'/ι 1,0286 2,86% Ι.ΙS45 Ι8,4 S'Ιι 0,9911.σ,89' 0,8577 1 4,23% λ ΥΞΗΣΗ ΑΞΙΑΣ ΠΡΟIΟΝΤΟΣ Α ΥΞΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ Κ ΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓ λσιλσ λ ΥΞΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Υ ΛΙΚΩΝ ΜΕΙΩΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΝΕΡΓΕ ΙΑΣ ΜΕΙΩΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ C) > C) C) m... > (/) >... :Σ: Ξι: >!Ξ!... > _<n >... (/) > Ξι: jn... :Σ: m ::rι σ c:: ' ΣΥΝΟΛΑ 7.728.804 8.619.896 6.803.820 0,8803.1ί'm ΔΕΙ ΚΤΗΣ ΣΥΝΟΛ ΙΚ ΗΣ ΜΕΤ ΑΒΟΛΗΣ tm: ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΣΥΝΊΈΛΕΣΤΩΝ IYNOΛWl f" ΜΕΙΩΣΗΤΟΝ ΣΥΝΟΛΙΚΗ λ ΥΞΗΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕrmΝ ΚΟΠΟΥΣ ΠλΡλΤnΠΙΣ 1,2669 26,69% ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕ Ι ΚΤfΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΜΕΤ λβολησ ΣΤΗΝ ΠΜΗ ΤΟΥ ΠΡΟIΟΝΤΟΣ 1,1153 11,53% ΔΕΙΚΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡ ΑΓΩΓΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗλΥ ΚΟΠΟΥΣ ΠλΡλΓΩΓΗΣ ::rι m == m == C)..,., m (") C) C) Ξι: c:; ΤΠ= ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ,2003 Η ΕΠΙΧΕ Ι ΡΗΣΗ ΔΕΝ ΠΒ = ΠΕΡ Ι ΟΔΟΣ ΒΑΣΗ,2002 λξιοποιησε ΚλΛλ ΤΟΥ! ΣΥΝΤΈΛΕΣΤΕΣ ΠλΡλΓΩΓΗΣ Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΕΝ ΕΚΑΝΕ ΠΛΗΡΗ λπορροφηση ΤΩΝ λ ΥΞΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΈΛΕΣΤΩΝ (/) (") m (") m (/) -.J 'Ν.::! "' <.D.;,, Ο>

00 ΠΙΝΑΚΑΣ: ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΥΜΒΟΛΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ % % ΚΕΡΔΟΥΣ / % ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓ/ΤΑΣ ΚΟΣΤΟΥΣ* ΠΑΡΑΓ/ΤΑΣ ΗΜΙΑΣ ΕΚΡΟΕΣ ΠΡΟΪΟΝ ΕΙΣΡΟΕΣ 7 8 9 10 11 ΣΥΝΟΛ ΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΚΕΡΔΟΥΣ ( ΗΜ1 ΑΣ) 12,,. =--' -.,,. > ""' :: _...,,. φ,,. Ξι: t> ::,,. >!"',.. ;z: _....,,. :: _... ;z: :;:... C5 -< "' :::ι φ "' ::::>... ::... ::ι:: ΕΡΓΑ ΣιΑ 0,895-10,48% 1,227 22,65% 1,098 9,791/ι -76.093,44 178.136,99 ΥΛ Ι ΚΑ 1,000-0,01 % 0,953-4,65% 0,953-4,661/ι -2 51,06-359.742,13 ΕΝΕ ΡΓ Ε Ι Α 0,762-23,84% 1,496 49,61 % 1,139 13,95% -4.892,56 7.695,12 Γ ΕΝ.ΕΞΟΔΑ 1,017 1,70% 1,295 29,49% 1,317 31 68 1/ι 18.480, 13 374.814,52 ΣΥΝΟΛΑ 0,991-0,92% 1022 2,20% 1,013 1,26% -62.756,94 200.904,50 ro2.043,55-359.993,19 2.802,55 393.294,65 138.147,56 C) C) ""' C) Ξ!: ""' ::::> "' :::ι ;:; _. ::ι:: ::::> _. "' C::: ><./) Η Ε ΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΠΟΥ Η ΕΠ Ι ΧΕΙΡΗΣ Η ΠΕΡΝΑΕΙ ΤΙΣ Α Υ ΞΗ ΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΕΛΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΚΤΗ ΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ "" <.D.ί. ""