2Θ1.21 Θεωριες αποδομησης του χωρου και του φυλου 2013-2014 Βάνα Τεντοκάλη Δρ Αρχιτεκτονικης Καθηγητρια Αριστοτελειο Πανεπιστημιο Θεσσαλονικης Θανάσης Μουτσόπουλος (επισκεπτης διδασκων) Δρ Αρχιτεκτονικης Αναπληρωτής Καθηγητής Πολυτεχνείο Κρήτης Eπισκέπτης διδάσκων
1 η Παρουσιαση (6.3.2014) Εισαγωγή Αντικείμενο Στόχος Διεπιστημονική οπτική ως παιδαγωγικη προσεγγιση ως γνωστικη προσεγγιση ως φιλοσοφικη προσεγγιση ως εμφυλη προσεγγιση
Εισαγωγή Η ιδιομορφια του μαθηματος αυτου, εγγειται στο γεγονος, ότι ανηκει, ή για την ακριβεια υπηρετει, την εκπαιδευτικα ενιαία διαδικασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, η οποία περιλαμβάνει δυο ακραιες τιμες, μια θεωρητικη και μια εφαρμοσμενη. Ως εκ τούτου: Το μαθημα «Θεωριες αποδόμησης του χωρου και του φυλου», που είναι θεωρητικό, κατεχει τη μια ακραια τιμή της διαδικασίας του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, που είναι θεωρητικη, ενώ Το μαθημα «Ο σχεδιασμος ως ένα παιχνιδι αποσταθεροποίησης και αποδιαρθρωσης», που είναι εργαστηριακο, κατεχει την άλλη ακραια τιμή, που είναι εφαρμοσμενη. Ως εκ τούτου, το κάθε ένα μαθημα από τα παραπάνω τροφοδοτει με γνωστικο υλικό (έννοιολογικα και μεθοδολογικα εργαλεία) το άλλο.
Αντικείμενο Δομισμος ή στρουκτουραλισμος (Structuralism) Μετα-δομισμός ή μετα-στρουκτουραλισμος (Post structuralism) Θεωριες αποδόμησης του χώρου και του φυλου Μετα-αποικιακες θεωριες Non standard ή δυναμικες ή διαφορο-ποιητικες θεωριες σχεδιασμου
Μετα-δομισμός ή μετα-στρουκτουραλισμος (Post structuralism) Θεωριες αποδόμησης Φιλοσοφικες : J. Derrida (1930-2004) Εμφυλες : Χωρου : Εμφυλες του χωρου : J. Kristeva, H. Cixous, G. Spivak P. Eisenman, F. Gehry, B. Tschumi, Z. Hadid, Coop Himmelblau, D. Libeskind, Morphosis, κα. M. Wigley, A. Vidler Μετα-αποικιακες θεωριες E. Said (1935-2003) G. Spivak
Δυναμικες ή διαφορο-ποιητικες θεωριες Φιλοσοφικες : G. Deleuze (1925-1995) F. Guattari (1930-1992) Χώρου ( Non standard ): G. Lynn, B. Cache, R. Koolhaas, FOA, UNStudio (Ben Van Berkel & Caroline Boss) J. Herzog & P.de Meuron, κα.
Στοχος Η κατά το δυνατον απαντηση σε δυο θεμελιώδεις ερωτήσεις H πρώτη ερώτηση: Εάν η έμφαση στον παράγοντα του φύλου είναι δυνατόν να αλλάξει τη φύση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Και κατά πόσο άλλα επιστημολογικά πεδία προσανατολισμένα στη δόμηση και αποδήμηση των φύλων, όπως η φιλοσοφία, η κριτική λογοτεχνίας, η ψυχανάλυση, έχουν τη δυνατότητα να παράσχουν μοντέλα αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. H δεύτερη ερώτηση: Εάν υπάρχει ένα πιθανό σημείο συνάντησης, και εάν ναι πού, μεταξύ των θεωριών αποδομησης του φύλου κι εκείνων του χώρου.
Διεπιστημονική οπτική Η οπτική ως παιδαγωγικη προσεγγιση το παιχνιδι: J. Derrida, Πλατων, P. Virilio, A. Mark, S. Kwinter το ριζωμα: G. Deleuze η γεφυρα Η οπτική ως γνωστικη προσεγγιση U. Neisser Η οπτική ως φιλοσοφικη προσεγγιση J. Derrida G. Deleuze Η οπτική ως εμφυλη προσεγγιση J. Kristeva H. Cixous G. Spivak
Η οπτική ως φιλοσοφικη προσεγγιση Θεωρίες αποδομησης J. Derrida (1930-2004) P. de Man J. Hillis Miller J. Riddel Δυναμικες ή διαφορο-ποιητικες θεωρίες G. Deleuze (1925-1995) F. Guattari (1930-1992)
Υπό την επήρεια του αποδομητικού λόγου του Derrida, από τη μια η φιλοσοφία, η κριτική λογοτεχνίας, η ψυχανάλυση και οι γυναικείες σπουδές ασχολούνται με την αρχιτεκτονική του κειμένου, ενώ από την άλλη η αρχιτεκτονική υιοθετεί μεθόδους ή έννοιες από τη φιλοσοφία, λογοτεχνία, ψυχανάλυση και γυναικείες σπουδές. Πιο συγκεκριμένα, τίθεται ένα κρίσιμο ερώτημα, που αφορά τη σχέση ανάμεσα στις θεωρίες αποδόμησης του χώρου και στις θεωρίες αποδόμησης του φύλου, εάν η σχέση αυτή είναι σχέση: «αυτονομίας» (P. Eisenman, Fr. Gehry, B. Tschumi, D. Libeskind, Z. Hadid, Coop Himmelblau, Morphosis...) ή «διαντίδρασης» (A. Vidler, M. Wigley, B. Colomina, A. Bergen, M. Cousins ).
Κατά τον Deleuze, η έννοια της «διαφοράς» εκλαμβάνεται ως διαδικασία του«γίγνεσθαι». Σύμφωνα με τον Jeff Kipnis (Kipnis 1993), υπό την επήρεια του «δυναμικου ή διαφορο-ποιητικού» λόγου του Deleuze στον αρχιτεκτονικό λόγο διακρινονται δυο τάσεις ως προς τον τρόπο με τον οποίο σχηματιζεται η μορφη: «Πληροφοριας ή σχηματισμου» (in-formation) Η μεταβολη της πληροφοριας επηρεαζει το δυναμικο περιβάλλον, μέσα στο οποίο διαμορφωνεται και εξελίσσεται η μορφή. Αρα η μορφή επηρεαζεται δευτερογενως: G. Lynn, A.Rahim, UNStudio, R. Koolhaas, B.Tschumi. «Παραμορφωσης ή μετά-σχηματισμου» (de-formation) Ο μετασχηματισμος της ίδιας της μορφης στο ψηφιακο περιβαλλον, μέσα στο οποίο συντιθεται. Αρα η μορφή επηρεαζεται πρωτογενως: G. Lynn, FOA (Alejandro Zaera-Polo and Farshid Moussavi), P.Eisenman, F.Gehry.
Δυο βασικες προ-υποθεσεις του μαθηματος: H πρωτη προ-υπόθεση: Tοσο το χωρικο αντικειμενο, το κτιριο, οσο και το φυλο, εκλαμβανονται ως κειμενα. H διαδικασια του αρχιτεκτονικου του σχεδιασμου ως διαδικασια συνταξης του. H δευτερη προ-υπόθεση: Τόσο το χωρικο αντικείμενο, το κτιριο, οσο και το φυλο, δομουνται (κατασκευαζονται) κοινωνικα και πολιτισμικα. Mε τις προ-υποθεσεις αυτες, αποκαλυπτονται κρυμμενες διαστασεις και της αναλυτικης και της συνθετικης προσεγγισης του χωρου, η οποια στη βαση της ειναι υποκειμενικη.
Η οπτική ως παιδαγωγικη προσεγγιση Παιχνιδι (J. Derrida, Πλατων, P. Virilio, A. Mark, S. Kwinter) Ριζωμα (G. Deleuze) Γεφυρα
Παιχνιδι Παιχνιδι (J. Derrida, Πλατων) Ο Πλατων πλεκει το εγκωμιο στο παιχνιδι: "O Πλατων καλα κανει και εγκωμιαζει το παιχνιδι. Tο εγκωμιαζει με την καλυτερη σημασια, εαν μπορει να ειπωθει κατι τετοιο Eιναι το παιχνιδι που περιλαμβανεται στην αθωα και ανωδυνη κατηγορια του τερπνου, του διασκεδαστικου. Oσο διαστρεβλωτικη κι αν ειναι η τρεχουσα μεταφραση της λεξης παιδια με τη λεξη διασκεδαση (divertissement), διχως αμφιβολια δεν κανει τιποτα αλλο παρα να εμπεδωνει την πλατωνικη καταπιεση του παιχνιδιου" (Derrida 1981, 156)
παιδ-νίδι παιχ-νίδι Πραξη που τελειται για ψυχαγωγια, σε αντιθεση με το σοβαρο εργο Αντικείμενο με το οποιο παιζει κανεις και το οποίο χρησιμευει για τερψη ή ψυχαγωγια Αστεισμος, πειραγμα, αθυρμα, χωρατο Σπορ Ερωτικοι χαριεντισμοι Επινοημα, μηχανευμα προς εξαπατηση
Παιδιά Χαριεντισμος, αστειοτης, σκώμμα, τερπνο, διασκεδαστικο παιδ-ιά Στον ενικο αριθμο: Ομαδικο παιχνιδι, καταλληλα οργανωμενο εκτελουμενο μεταξύ παιδιων, εφηβων ή νεανιδων, ενιοτε δε και από ανδρες. Στον πληθυντικο αριθμο διακρινονται πολλες κατηγοριες: Μιμητικες, πνευματικες, αθλητικες (αθλοπαιδιες), των οποίων βασικο γνωρισμα ειναι: Υπακουουν σε?? που καθοριστηκαν από μακρυα παραδοση. Πετροπουλου Σ. (επιμ) Πανλεξικον. (4 ος τομος) Αθηνα: Γ.Θ. Μουργκελη, σελ. 3376. Λεξικο της Κοινης Νεοελληνικης. Ιδρυμα Μανολη Τριανταφυλλιδη. Θεσσαλονίκη: Ζητη, σελ. 998
Παιχνιδι (Πλατων) Κατά τον Πλάτωνα, αυτος που θελει να γινει εναρετος άνθρωπος πρεπει να εξοικειωνεται από μικρος με το παιχνιδι: «Λοιπόν φιλε μου, μην κρατας το παιδι στις σπουδες με καταναγκασμο, αλλά με το παιχνιδι» (Πολιτεια).
Παιχνιδια στην αρχαιότητα: Πλαγγονες: κουκλες Ασκολιασμος: κουτσο Εφεδρισμος: γαιδουρα Πλαταγη: κουδουνιστρα Πεταυρον: τραμπαλα Χαλκη μυια: τυφλομυγα Αποδιδρανσκινδα: κρυφτο Οι Αθηναιοι στο τελος του 5 ου αιώνα προσωποποιησαν την Παιδιά με μια κοπελα (φυσικά), η όποια εντοπιζεται ως ακολουθος ειτε της Αφροδιτης ειτε του Διονυσου. Επίσης την ιδια εποχη οι Αθηναιοι τοποθετουσαν σε καιρια θεση: Τον ερωτα Το κρασι Το παιχνιδι
Παιχνιδι (J. Derrida) Aποσκοπωντας να φερει στην επιφανεια την κρυμμενη ουσια του παιχνιδιου, ο Derrida ξεκλειδωνει τα στεγανα ορια μεταξυ των δυο αντιθετων σημασιων του και αποκαθιστα το υποτιμημενο ως τωρα νοημα του. Γι αυτο και εισαγει ακομη μια λεξη απο το ελληνικο λεξιλογιο, τη λεξη σπουδη (=εκπαιδευση, διδακαλια) ως εκεινη με το αντιθετο νοημα προς τη λεξη παιδια (=διασκεδαση), προκειμενου να τις αντιδιαστειλει ως ενα ζευγος αντιθετων: "H αντιθεση σπουδη-παιδια δεν θα ειναι ποτε απλως συμμετρικη..." (Derrida 1981, 156-157).
O Derrida δηγει το αντιθετικο αυτο ζευγος σπουδη - παιδια στη γλωσσα και το διερευνα με τροπο αναλογο της διασημης πλεον αναλυσης του του "λογοκεντρισμου" και "φωνοκεντρισμου". Συμφωνα με τους δυο αυτους "κεντρισμους", ο Derrida διαπιστωνει οτι ως προς το αντιθετικο ζευγος προφορικος λογος - γραπτος λογος, ιστορικα δοθηκαν προνομια στη φωνη με τετοιον τρόπο, ωστε να παγιωνεται η αυταπατη, οτι ο προφορικος λογος ειναι πιο φυσικος, πιο αμεσος και αυθορμητος απο τον γραπτο.
Κατά τον J. Derrida, το παιχνιδι βρισκεται ανάμεσα : στην παιδια (=διασκεδαση) και σπουδη (=εκπαιδευση, διδασκαλία) Αλλά θα μπορουσε να βρισκεται ανάμεσα: στην παιδια (=διασκεδαση) και?? = Εκπαιδευση, διδασκαλια, πνευματικη καλλιεργεια = Αποτέλεσμα ανατροφης και εκπαιδευσης = Μορφωση, μαθηση, πολιτισμος, κουλτουρα
Ποσο καλα κανουν και οι δυο, τοσο ο Πλατωνας οσο και ο Derrida, οταν υποστηριζουν ότι: «το παιχνιδι αξιζει να το παιρνουμε στα σοβαρα, ενω τη ζωη αναλαφρα».
Γεφυρα Το μαθημα ως μια γεφυρα με ριζωματικα χαρακτηριστικα Ριζωμα H παροχη και η διαχυση της γνωσης παρομοιαζεται απο τους Deleuze και Guattari με το κλασικο δενδρο που εχει "ριζωμα και κλαδους" τα οποια ομως συνεχως γλιστρουν μη εχοντας σημεια στηριξης. Mε τον τροπο αυτο δεν δημιουργουνται σημεια αγκυλωσης της γνωσης, επειδη δεν υπαρχουν σταθερες της γνωσης. Λογω αυτης ακριβως της "ολισθηροτητας" του λοιπον, το μοντελο αυτο φαινεται πως προσφερει το μεγαλυτερο δυνατο ιδεολογικο ανοιγμα ως προς τον τροπο παροχης της γνωσης γενικοτερα. Δεν ειναι τυχαιο λοιπον το γεγονος οτι το μοντελο αυτο αποκτα ιδιαιτερο ενδιαφερον και στην αρχιτεκτονικη εκπαιδευση και μαλιστα όταν σ' αυτο βασιζεται η εισαγωγη στο αφιερωμα του AD στην αρχιτεκτονικη εκπαιδευση (Pearce and Toy 1995, 7).
Η οπτική ως γνωστικη προσεγγιση Σύμφωνα με τον Ulrich Neisser, όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες εξαρτώνται από προϋπάρχουσες δομές, οι οποιες λέγονται «σχήματα». Τα «σχήματα»: κατευθύνουν τη δραστηριότητα της αντίληψης μετασχηματίζονται στην πορεία της καθορίζουν τι θα αντιληφθούμε μαζί με την προηγουμένη διαθέσιμη πληροφορία
Προκύπτει δηλαδή το φιλοσοφικό ζήτημα, κατά το οποίο: «Η εικόνα δε βλέπεται, αλλά κατασκευάζεται». «Μπορούμε να δούμε μόνο αυτό για το οποίο ξέρουμε πώς να ψάξουμε για να το βρούμε». «H αντίληψη είναι πράγματι μια διαδικασία κατασκευής». Αυτό όμως που πράγματι κατασκευάζει το άτομο δεν είναι μια νοητική εικόνα, που εμφανίζεται στη συνείδηση και θαυμάζεται από έναν εσωτερικό άνθρωπο. Αυτό που πράγματι κάθε στιγμή κατασκευάζει το άτομο είναι οι προβλέψεις για κάθε είδους πληροφορία, οι οποίες το καθιστούν ικανό να τη δεχθεί, όταν είναι διαθέσιμη (Neisser 1976, 20)
Γνωση Η επιστημονικη προσεγγιση βασιζεται στην παρατηρηση και τις μεθοδους παρατηρησης. Η πρωταρχικη εμπιστοσυνη στην παρατηρηση ξεκινα από την επιστημονικη αντιληψη της γνωσης, την οποια καλουμε επιστημονικη σε διακριση προς την θρησκευτικη («εξ αποκαλυψεως»), την μυστικιστικη, την καλλιτεχνικη, Γνωση είναι το προιον των εμπειριων του ανθρωπου καθως αποτυπωνονται ως μεμονωμενες πλευρες του φυσικου, βιολογικου και κοινωνικου κοσμου πανω στις αισθησεις (Sjoberg & Nett 1968, 26)
Γνωση Ο ορος γνωση κληροδοτηθηκε από τον Πλατωνα και Αριστοτελη. Χρησιμοποιηθηκε αρχικα για να προσδιορισει ένα βιωμα, που είναι διαφορετικο από τη βουληση και συναισθηματικοτητα. Cognition (knowledge) γνωση Conation (από το λατινικο conatus) βουληση, φυσικη ταση, ορμη, ωθηση, παρορμηση, ενστικτο. ενεργεια που προερχεται από το ενστικτο, ενας σκοπιμος τροπος αγωνα, συνειδητη προσπαθεια για διεκπεραιωση των αυτοκαθοριζομενων ενεργειων, κατευθυνομενη προσπαθεια ή ενσυνειδητη ροπη προς δραστηριοτητες. Αffection (emotion) συναισθηματικο, συγκινησιακο. ορμες της επιθυμίας, καθώς το ατομο ενεργει συμφωνα με τις σκεψεις και τα συναισθηματα.
Πλατων Η ψυχη είναι τριμερης. Αποτελειται από: τον νουν τον θυμόν το επιθυμητικόν (νόηση) (συναίσθημα) (επιθυμία) γνωστικο συναισθηματικο βουλητικο (=cognitive) (=affective) (=conative) συγκινησιακο (=emotional)
Αριστοτελης Ο νους είναι διμερης. Αποτελειται από: γνωστικο διανοητικο ορεκτικο συγκινησιακο, ηθικο Η ψυχή έχει πέντε «δυνάμεις», ή αλλιώς δυνατότητες: το «θρεπτικόν», που σχετίζεται με τη θρέψη του σώματος το «ορεκτικόν» (επιθυμια και βουληση), η τάση για καθετί καλό το «αισθητικόν», ικανότητα της πρόσληψης των πληροφοριών μέσω των αισθήσεων το «κινητικόν», που εξασφαλίζει τις κινήσεις του σώματος το «διανοητικόν».
Καντ Οι πνευματικες λειτουργιες είναι τρεις. Αποτελουνται από: γνωση συναισθημα βουληση
Ο δεσμος επικοινωνιας αναμεσα στους ανθρωπους και στον εξωτερικο κοσμο κυριαρχειται από τις εντυπωσεις που παρεχουν οι αισθησεις. Η παραπανω αντιληψη της γνωσης αποφευγει το μεταφυσικο ερωτημα, εάν ο κοσμος υπαρχει ανεξαρτητα από την ανθρωπινη εμπειρια. Απεναντιας βασιζεται στην παραδοχη ότι, η γνωση για τον κοσμο αποκτιεται μονο καθως η ανθρωπινη νοημοσυνη επεξεργαζεται την αισθητηριακη εμπειρια. Βεβαια το φαινομενο της γνωσης προυποθετει τρια συστατικα: Το υποκειμενο που γνωριζει, το οποιο είναι η ανθρωπινη συνειδηση. Το αντικειμενο της γνωστικης λειτουργιας, το οποιο αποτελείται από τα οντα του εξωτερικου κοσμου. Την εικονα του αντικειμενου μεσα στο υποκειμενο, την οποια αποτελουν οι εννοιες, ως συνδετικος κρικος κατά καποιον τροπο του υποκειμενου-αντικειμενου.
Ερευνα Ερευνα είναι ενας ολοκληρωμενος κυκλος επιστημονικων δραστηριοτητων, που ξεκινα από μια απορια για την πραγματικοτητα, προκειμενου να την κατανοησει, να την αναλυσει, να την ανασυνθεσει και να την ερμηνευσει. Η διαδικασια της ερευνας αποτελει έναν ολοκληρωμενο κυκλο επιστημονικων δραστηριοτητων, τις οποιες επιτελουν οι ερευνητες. Διακρινονται επτα κυρια ειδη δραστηριοτητων, κάθε ένα εκ των οποιων μπορει να θεωρηθει ως ένα σταδιο της διαδικασιας της ερευνας: προβλημα, υποθεση εργασιας, σχεδιο της ερευνας, μετρηση, συλλογη δεδομενων, αναλυση δεδομενων και εμπειρικη γενικευση.
Προβλημα είναι ένα διανοητικο ερεθισμα, το οποιο προκαλει μια αποκριση με τη μορφη μιας επιστημονικης απαντησης. Παρολα αυτά κάθε προβλημα δεν απαντιεται επιστημονικα. Για παραδειγμα: είναι το γαλαζιο ωραιοτερο από το κοκκινο? Υποθεση εργασιας είναι μια δυνητικη απαντηση στο προβλημα που ερευναται. Για παραδειγμα: τι οδηγει τα νεα ατομα στα πανεπιστημια? Μια υποθεση: διψα για μελετη. Σχεδιο ερευνας είναι η διαδικασια κατά την οποια αποκρυσταλλωνονται η δομη, το προγραμμα και η στρατηγικη της ερευνας, πανω στα οποια αξιολογειται η υποθεση.
Μετρηση είναι κάθε διαδικασια κατά την οποια οι παρατηρησεις καταχωρουνται συστηματικα ως συμβολα. Αυτά τα συμβολα επιδεχονται λογικους, μαθηματικους και στατιστικους χειρισμους, που αποκαλυπτουν την πληροφορια, η οποια διαφορετικα δεν θα μπορουσε να αποκαλυφθει. Τα συμβολα μπορουν να προστεθουν, να αφαιρεθουν, να αναχθουν σε μεσους ορους, να εισαχθουν ως υποκειμενα ή ως αντικειμενα προτασεων ή να χρησιμοποιηθουν ως στοιχεια σε γραφηματα και διαγραμματα. Κατασκευη δεδομενων είναι το σταδιο, στο οποιο οι ερευνητες-τριες καταγραφουν τις παρατηρησεις τους. Τα δεδομενα ή παρατηρησεις μπορει να συλλεγουν με διαφορετικες μεθοδους. Ετσι και οι παρατηρησεις πεδιου και η καταγραφικη ερευνα υπηρετουν τον σκοπο της συλλογης δεδομενων για την αξιολογηση μιας δεδομενης υποθεσης. Για παραδειγμα: ατομα στα οποια αναφερονται πολύ συχνα τα μελη μιας ομαδας είναι μαλλον οι αρχηγοι.
Αναλυση δεδομενων Εμπειρικη γενικευση είναι η καταληξη, κατά την οποια επιβεβαιωνεται μια παγκοσμια συνδεση μεταξυ των φαινομενων. Εμπειρικες γενικευσεις μπορει να προκαλουν την δοκιμασια των προβληματων, που διερευνωνται ως υποθεσεις. Sjoberg Gideon and Nett Roger (1968) A methodology for social research. New York New York: Harper & Row.
Οι επιστήμες του ανθρωπου Μεχρι τον 17 ο και 18 ο αιώνα ο άνθρωπος ως έννοια δεν υπηρχε. Τον 19 ο αιώνα εμφανιζονται οι επιστήμες του ανθρωπου. Τοτε δηλαδή, όταν κάποιο αλυτο πρόβλημα σχετικο με τον ανθρωπο εντοπιστηκε και ως εκ τούτου επρεπε να λυθει με επιστημονικο τρόπο. Με την βιομηχανικη επανασταση, η καινουργια αστικη τάξη επεβαλε καινουργιες ισορροπιες και κανονες στην κοινωνια και τα ατομα, ώστε να εμφανιστει ενας στοχασμος κοινωνιολογικου τυπου και να συγκροτηθει ως επιστημη η ψυχολογια.
Kατα συνέπεια η εννοια του ανθρωπισμου η ανθρωποκεντρισμου ειναι μια εννοια σχετικα συγχρονη, διότι μονο στη διαρκεια του 19ου αιωνα για πρωτη φορα στην ιστορια ο άνθρωπος: τοποθετειται στο κεντρο οχι μονο της επιστημης αλλα γενικοτερα του κοσμου εκει δηλαδη οπου ηταν τοποθετημενος ο θεος εγινε αντικειμενο της επιστήμης αποτελεσε ενα συμβαν μεσα στην ταξη της γνωσης Foucault M.(1986 [1966]) Οι επιστήμες του ανθρωπου, στο Οι λεξεις και τα πράγματα. Αθηνα: Γνωση, σελ. 471-477.
Το τριεδρο των γνωσεων Foucault M.(1986 [1966]) Το τριεδρο των γνωσεων, στο Οι λεξεις και τα πράγματα. Αθηνα: Γνωση, σελ. 471-477
Η φιλοσοφια Εξεταζει το θεμελιο ολων των επιστημων. Μεμφεται τις επιστήμες του ανθρωπου: Για την αφελεια με την οποία θελουν να αυτοθεμελιωθουν Οι μαθηματικες και φυσικες επιστήμες Ακολούθουν την απαγωγη, γραμμικη αλληλουχια, επαληθευση. Διακατεχονται από την επιθυμια: Να καθαρθουν από τον ψυχολογισμο Οι επιστήμες της γλώσσας, ζωης, παραγωγης και κατανομης του πλουτου Εγκαθιδρυουν ανάμεσα τους αιτιακες σχεσεις και δομικες σταθερες Οι επιστήμες του ανθρωπου Αποκλειονται από αυτό το επιστημολογικό τριεδρο. Εγκλειονται όμως μέσα σ αυτο, γιατί βρισκουν τη θεση τους στο μεσοδιαστημα αυτών των γνωσεων ή ακριβεστερα στον ογκο που καθοριζεται από τις 3 διαστασεις του. Οι επιστήμες του ανθρωπου διακατεχονται από την επιθυμια: Να θεμελιωσουν τις φυσικες επιστήμες Να διεκδικησουν ως αντικείμενο τους αυτό που συνιστουσε το αντικείμενο της φιλοσοφιας
Βιβλιογραφια Bennington G. (1989) "Deconstruction is not what you think", in Papadakis et al., Deconstruction. London: Academy. Con Davis R., Schleifer R. (1989) Contemporary Literary Criticism. NY:Longman. Culler J. (1989) On Deconstruction. London: Routledge. Johnson B. (transl.) (1981) "Introduction" in Derrida J. Dissemination. Chicago: The University of Chicago Press. Derrida J. (1981) Positions. Bass A. (transl.), London: The Athlone Press. Derrida J. (1991) "Letter to a Japanese Friend", in Kamuf P. A Derrida Reader: Between the Blindes. NY NY: Harvester. Derrida J. (1966) "Structure, Sign and Play in the Discourse of the Human Sciences", in Con Davis R., Schleifer R. (1989) Contemporary Literary Criticism. NY:Longman. Forrester J. (1981) "Philology and the phallus" in MacCabe C. (ed), The talking cure. London. Foucault M. ([1966] 1986) Oι λεξεις και τα πραγματα. Aθηνα: Γνωση. Jefferson A., Robey D. (1986) Modern Literary Theory. London: B.T. Batsford. Lacan J. (1956) The Language of the Self. Baltimore. Norris Chr. (1985) Deconstruction. Theory and Practice. NY NY: Methuen. Papadakis A., Cook C., Benjamin A. (1989) Deconstruction. London: Academy. Ruthven K.K. (1990) Feminst Literary Studies. Cambridge: Cambridge University Press. Tεντοκαλη B., Χατζησαββα Δ. (1998) Θεωριες της αποδομησης του χωρου και του φυλου, (2Θ1.21) Τομος Α και Β, Tμημα Aρχιτεκτονων, Aριστοτελειο Πανεπιστημιο Θεσσαλονικης, Θεσσαλονικη. Πετροπουλου Σ. (επιμ) Πανλεξικον. (4 ος τομος) Αθηνα: Γ.Θ.Μουργκελη, σελ. 3376. Λεξικο της Κοινης Νεοελληνικης. Ιδρυμα Μανολη Τριανταφυλλιδη. Θεσσαλονίκη: Ζητη, σελ. 998