Ενότητα 11 η Μορφοποίηση της διάταξης ψηφιακού χάρτη Βύρωνας Νάκος Καθηγητής Ε.Μ.Π. - bnakos@central.ntua.gr Bασίλης Κρασανάκης Υποψήφιος διδάκτορας Ε.Μ.Π. krasvas@mail.ntua.gr
Β. Νάκος & Β. Κρασανάκης (Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος) Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρουσίασης, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα.
Αρχές γραφικής σχεδίασης σύνολο σχεδιαστικών χαρακτηριστικών «οπτικά» σημαντικών για την υλοποίηση γραφικού σχεδίου σημαντικές αρχές για το χαρτογραφικό σχεδιασμό: ευκρίνεια οπτική αντίθεση σχέση εικόνας-υποβάθρου ιεραρχική οργάνωση (Robinson et al. 1995)
Ευκρίνεια τα σχήματα των σημειακών συμβόλων δεν πρέπει να προκαλούν σύγχυση οι γραμμές θα πρέπει να είναι σαφώς διακριτές ως προς τη μορφή (σχήμα) και το πάχος τους (μέγεθος) οι διαφορές μεταξύ χρωμάτων, μοτίβων και σκιάσεων θα πρέπει να είναι οπτικά ευδιάκριτες για το διαχωρισμό των συμβόλων η σημαντική συνιστώσα της ευκρίνειας είναι το μέγεθος η ευκρίνεια του σχεδίου επηρεάζεται και από την εξοικείωση
Όρια οπτικής αντίληψης σημείο γραμμή 0,1 mm (0,08 mm) συμπαγές τετράγωνο 0,4 mm περίγραμμα τετραγώνου 0,6 mm
Όρια διαχωρισμού
Όρια διαφοροποίησης σχήμα: προσανατολισμός: ένταση: μέγεθος:
Οπτική αντίθεση το μεγάλο μέγεθος ενός συμβόλου δεν οδηγεί αυτομάτως στο συμπέρασμα ότι το σύμβολο είναι ευκρινές η αντίθεση είναι ο βασικότερος γραφικός παράγοντας η αίσθηση της όρασης βασίζεται στην αντίθεση σε απλά σύμβολα, η αντίθεση είναι δυνατόν να επιτυγχάνεται μέσω της διαφοροποίσης μόνο ενός χαρακτηριστικού όσο πιο σύνθετο είναι ένα σύμβολο τόσο περισσότερα στοιχεία πρέπει να διαφοροποιηθούν ώστε να εξασφαλιστεί η αντίθεση
Σχέση εικόνας-υποβάθρου (1/2) αυτόματος διαχωρισμός ενός οπτικού ερεθίσματος σε εικόνα και σε υπόβαθρο (figure-ground) παρέμβαση της προηγούμενης εμπειρίας του χρήστη ορισμένα χαρακτηριστικά μπορούν να ενισχύσουν το διαχωρισμό εικόνας-υποβάθρου: οπτική ομοιογένεια εικόνας κλειστές μορφές εικόνας (π.χ. νησιά) εξοικείωση (γνωστά σχήματα) διαφορά φωτεινότητας «καλό» περίγραμμα λεπτομέρειες εικόνας μέγεθος (μικρότερες επιφάνειες τείνουν να αντιλαμβάνονται ως εικόνα)
Σχέση εικόνας-υποβάθρου (2/2) (πηγή: https://www.e-education.psu.edu/geog486/l2_p9.html)
Ιεραρχική οργάνωση Οργάνωση επιπέδων σχετικής σημασίας (οπτική διαστρωμάτωση) Είδη ιεραρχικής οργάνωσης: στερεογραμμική: αρχές εικόνας-υποβάθρου αντίληψη βάθους (προοδευτικά μεταβαλλόμενο μέγεθος ή ένταση ή πληρότητα χρώματος) εκτατική: κλίμακα διαστήματος ή αναλογίας (π.χ. κατηγορίες οδικού δικτύου) οργάνωση υποδιαιρέσεων: διαφορετική οπτική ομοιγένεια ανά κατηγορία
Στοιχεία ελέγχου για το σχεδιασμό του χάρτη Σύνολο «περιορισμών» οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψην για την αποφυγή σχεδιαστικών προβλημάτων: χαρτογραφικός σκοπός του χάρτη: πραγματικός σκοπός αισθητικός σκοπός συνθήκες πραγματικότητας διαθεσιμότητα δεδομένων: επάρκεια ποιότητα δεδομένων χαρτογραφική κλίμακα χρήστες χάρτη (εξοικειωμένοι ή μη) συνθήκες χρήσης τεχνικά όρια (διαφορετικά όρια ανάλογα με τη φύση του χάρτη: αναλογικός ή ψηφιακός χάρτης)
Χαρτογραφική σύνθεση και οπτική ισορροπία «λογική» τοποθέτηση των βασικών τμημάτων του χάρτη διάταξη χάρτη με ισορροπία διάταξη χάρτη χωρίς ισορροπία
Οπτικό κέντρο χάρτη οπτικό κέντρο ~ 5% του ύψους του ορθογωνίου πραγματικό κέντρο Η ισορροπία γύρω από το οπτικό κέντρο μπορεί να επιτευχθεί με πολλούς δυνατούς συνδυασμούς
Βιβλιογραφία Robinson A.H., Morrison J.L., Muehrcke P.C., Kimerling A.J., Guptill S.C. (1995), Elements of Cartography, John Wiley & Sons, New York.