Αθήνα, 04 Αυγούστου 2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Αρ. Πρωτ.: 30/077/1945 ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Αναρτητέο στο Διαδίκτυο ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Δ/ΝΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ, ΟΙΝΟΥ, ΖΥΘΟΥ ΠΡΟΣ: Π.Δ. Ταχ. Δ/νση : Αν. Τσόχα 16 Πληροφορίες : Σ. Xατζηγεωργίου Α. Σκορδάκη Α. Αλίβερτη Τηλέφωνο : 210 6479231-273-223 Fax : 210 6468272 e-mail : alkooli@gcsl. ΘΕΜΑ: Αποστολή Σχεδίου Επισήμου Ελέγχου στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου και Ζύθου για το έτος 2014. Σας αποστέλλουμε το Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου έτους 2014, για τους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσής μας, για τις δικές σας ενέργειες. Για τη σύνταξη του σχεδίου ελήφθησαν υπόψη τα αποτελέσματα εφαρμογής του αντίστοιχου Σχεδίου για το 2013. Το σχέδιο περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια : Αιθυλική Αλκοόλη & Αποστάγματα (Α), Αλκοολούχα Ποτά (Β), Αμπελοοινικά Προϊόντα (Γ) και Ζύθος (Δ). Οι Χ. Υ. θα πρέπει να προγραμματίσουν τους σχετικούς ελέγχους για το 2014, με βάση το αποστελλόμενο σχέδιο, κατόπιν σχετικής συνεννόησης με τις αντίστοιχες Χ.Υ. εργαστηριακής υποστήριξής τους, όπου αυτό προβλέπεται. Όσον αφορά τον τρόπο καταγραφής και κοινοποίησης των αποτελεσμάτων του Επισήμου Ελέγχου, θα αποσταλούν εγκαίρως οι σχετικές οδηγίες. Ο Προϊστάμενος της Δ/νσης Σ. ΣΑΜΙΟΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ: Α. Αποδέκτες για ενέργεια: Χημικές Υπηρεσίες (πλην Β, Γ & Ε Αθηνών, Β, Γ & Δ Πειραιά, Δ Θεσσαλονίκης) Β. Αποδέκτες για κοινοποίηση: 1. Υπουργείο Οικονομικών α. Γραφείο Υφυπουργού Οικονομικών κ. Γ. Μαυραγάνη β. Γραφείο Γεν. Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων κ. Αικ. Σαββαΐδου γ. Γ.Δ.Τ. & Ε.Φ.Κ. i) Γραφείο κ. Γεν. Δ/ντη ii) Δ/νση Ε.Φ.Κ. Καραγιώργη Σερβίας 10, Αθήνα δ. Υ.Ε.Δ.Δ.Ε. Καραϊσκάκη 2 Γαλάτσι 11146 2. ΕΦΕΤ, Διεύθυνση Εργαστηριακών Ελέγχων Λ. Κηφισίας 124 & Ιατρίδου 2 Αθήνα 11526 3. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Διεύθυνση Μεταποίησης Τυποποίησης και Π.Ε. Αχαρνών 2 Αθήνα 10176 4. Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Γενική Γραμματεία Καταναλωτή Δ/νση Προστασίας Καταναλωτή Πλατεία Κάνιγγος Αθήνα 10181 5. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη Διεύθυνση Γενικής Αστυνόμευσης Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας Π. Κανελλοπούλου 4 Αθήνα 10177 Γ. Εσωτερική Διανομή: 1. Γραφείο Προϊσταμένου Γενικής Δ/νσης Γ.Χ.Κ. κ. Αν. Κουτσιλιέρη 2. Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. 3. Λοιπές Διευθύνσεις Κ.Υ. Γ.Χ.Κ.
Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου για το 2014 στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Αθήνα, 30 Ioυλίου 2014
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΙΘΥΛΙΚΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΩΝ Ι. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΡΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ O τομέας της αιθυλικής αλκοόλης (ουδέτερης, ακατέργαστης κ.λ.π. αποσταγμάτων και προϊόντων απόσταξης) και των αλκοολούχων εν γένει ποτών διέπεται από εκτενή ειδική (κάθετη) νομοθεσία, ενωσιακή [Καν. (ΕΚ) 670/2003 και 2336/2003 για τα ειδικά μέτρα στον τομέα της αιθυλικής αλκοόλης, Καν. (ΕΚ) 110/2008 για τα αλκοολούχα ποτά, Καν. (ΕΚ) 2870/2000 για τις μεθόδους ανάλυσης των αποσταγμάτων και εν γένει των αλκοολούχων ποτών, Οδηγίες 92/12/ΕΟΚ και 2008/118/ΕΚ, 92/83/ΕΟΚ ως και 92/84/ΕΟΚ (σχετικά με το φορολογικό καθεστώς των αλκοολούχων εν γένει προϊόντων κατά βάση καθεστώς κυκλοφορίας)] και εθνική [Ν.2969/2001, ΑΥΟ 3002475/383/0029/2-2-2010 (σχετικά με τη λειτουργία των αποσταγματοποιείων), ΑΥΟ 30/077/2131/2011 (σχετικά με την παραγωγή και διάθεση των αλκοολούχων ποτών), ως και Ν.2960/2001 (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας)]. Ειδικότερα η κατά τα ανωτέρω εθνική νομοθεσία, κυρίως δε ο Ν.2969/2001 με τις εφαρμοστικές αυτού ΑΥΟ, συνιστά μια ολιστικού χαρακτήρα ρύθμιση με τη μορφή πλέγματος διατάξεων, τεχνικού κατά βάση χαρακτήρα, οι οποίες καταλαμβάνουν όλα τα στάδια της παραγωγής, κατοχής, αποθήκευσης και διακίνησης των κατά τα ανωτέρω αλκοολούχων προϊόντων. Οι διατάξεις αυτές περιλαμβάνουν ρυθμίσεις και διαδικασίες με τις οποίες διασφαλίζεται, αφ' ενός μεν η εφαρμογή και o έλεγχος της τήρησης της προαναφερθείσας ειδικής στον τομέα των αλκοολούχων προϊόντων ενωσιακής νομοθεσίας - η οποία, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνει τις κατηγορίες των προϊόντων, τις ποιοτικές προδιαγραφές τούτων, τους όρους παραγωγής (επιτρεπόμενες πρώτες και βοηθητικές ύλες, επιτρεπόμενες και μη λειτουργίες, επεξεργασίες, πρακτικές και προσθήκες κ.λ.π), τους όρους διάθεσης (χαρακτηρισμός, περιγραφή, παρουσίαση, επισήμανση, κλπ) όπως άλλωστε και των γενικών διατάξεων της οριζόντιας σχετικής νομοθεσίας, ιδίως αναφορικά με την υγιεινή και την ασφάλεια [Καν. (ΕΚ) 178/2002, Καν.(ΕΚ) 882/2004, Καν.(ΕΚ) 852/2005, κλπ], καθώς και της εθνικής νομοθεσίας ποιότητας, αφ' ετέρου δε η ορθή επιβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) και η σύλληψη της φορολογητέας ύλης στα διάφορα στάδια της παραγωγής, κατοχής, μεταποίησης και διακίνησης των εν λόγω προϊόντων. Τούτο επιβάλλεται και από το γεγονός ότι, για λόγους αντικειμενικούς, αναγομένους τελικά στη φύση των αλκοολούχων προϊόντων και στον τρόπο επιβολής του ΕΦΚ, ο ποιοτικός έλεγχος στην αλκοόλη και τα αλκοολούχα εν γένει προϊόντα είναι αλληλένδετος και άρρηκτα συνυφασμένος με τον φορολογικό έλεγχο -αναφορικά πάντοτε με τον ΕΦΚ. Σύμφωνα λοιπόν με τις σχετικές διατάξεις (άρθρα 2, και 10) του Ν.2969/2001, ο εν γένει έλεγχος της παραγωγής, διακίνησης και διάθεσης της αιθυλικής αλκοόλης, των αποσταγμάτων, αλκοολούχων ποτών και γενικά των αλκοολούχων προϊόντων αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών και συγκεκριμένα Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-2 -
της Γενικής Διεύθυνσης Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΓΔΤ & ΕΦΚ) και της Γενικής Διεύθυνσης του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΓΧΚ), οι αρμόδιες Υπηρεσίες των οποίων ασκούν στις οικείες μονάδες παραγωγής και μεταποίησης, ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας συστηματικό έλεγχο και διαρκή εποπτεία. Σημειώνεται ότι υφίσταται γενική απαγόρευση της διάθεσης στην αγορά (λιανική πώληση) αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων, προϊόντων απόσταξης κλπ, χύμα, επιτρεπομένης της τοιαύτης διαθέσεως - αποκλειστικά και μόνο - του εμφιαλωμένου καθαρού οινοπνεύματος (Ν.2969/2001, άρθρο 3 παρ.1 και άρθρο 8 παρ.5), ως και του εμφιαλωμένου φωτιστικού οινοπνεύματος (Ν.2969/2001, άρθρο 3 παρ.11 και άρθρο 8 παρ.6). ΙΙ. ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ 1. Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται από το Γενικό Χημείο του Κράτους (ΓΧΚ) στις επιχειρήσεις (εργοστάσια) που παράγουν κάθε είδους αιθυλική αλκοόλη γεωργικής προέλευσης, αποστάγματα, προϊόντα απόσταξης κλπ (οινοπνευματοποιεία Α και Β κατηγορίας, αποσταγματοποιεία), ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας που διακινούν χύμα αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα, προϊόντα απόσταξης κλπ. διακρίνονται ως εξής: α. Έλεγχος εγκαταστάσεων Περιλαμβάνει την επιθεώρηση και τον έλεγχο των εγκαταστάσεων, των χώρων, του εξοπλισμού εν γένει, των αποστακτικών μηχανημάτων και τη σφράγιση τούτων (προκειμένου για τα εργοστάσια παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ), στα πλαίσια της διαδικασίας χορήγησης της οικείας άδειας [είτε ασκήσεως επαγγέλματος (και της ανά τριετία ανανέωσής της), είτε της άδειας φορολογικής αποθήκης], καθώς και γενικά της ασκούμενης (διαρκούς) εποπτείας ελέγχου. β. Έλεγχος στην παραγωγή/διακίνηση Περιλαμβάνει i) τον (ποιοτικό και ποσοτικό) έλεγχο των εκάστοτε εισαγομένων πρώτων υλών στα οινοπνευματοποιεία και αποσταγματοποιεία (έλεγχος των συνοδευτικών και παραστατικών εγγράφων, μακροσκοπικός έλεγχος, καταμέτρηση, δειγματοληψία και χημική εξέταση προς χρέωση του εργοστασίου σε σάκχαρο ή/και αιθυλική αλκοόλη), ii) τον έλεγχο της όλης παραγωγικής διαδικασίας ως και της λειτουργίας των αποστακτικών μηχανημάτων, iii) τον (ποιοτικό και ποσοτικό) έλεγχο των εκάστοτε παραγομένων προϊόντων - κατά τις διενεργούμενες παραδόσεις αυτών - από τα σφραγισμένα δοχεία συλλογής, των εκάστοτε παραλαμβανόμενων ή/και εισαγόμενων, ως και των εκάστοτε διακινουμένων [ενδοκοινοτική κυκλοφορία, εξαγωγές (προς τρίτες χώρες)] από τα κατά τα ανωτέρω εργοστάσια (καταμέτρηση, δειγματοληψία και χημική εξέταση - σύνταξη των οικείων πρωτοκόλλων, συνοδευτικών κλπ εγγράφων). Με βάση τα στοιχεία των κατά τα ανωτέρω ελέγχων, διενέργεια ισοζυγίων μάζας και διαδικασιών χρεοπίστωσης μεταξύ των (εκάστοτε) κατεργαζομένων πρώτων υλών και των (εκάστοτε) παραγομένων προϊόντων, ως και μεταξύ των (εκάστοτε) παραγομένων, Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-3 -
παραλαμβανόμενων ή/και εισαγόμενων σε σχέση με τα (εκάστοτε) διακινούμενα προϊόντα - μέσω και των κατά περίπτωση ισχυουσών, βάσει των σχετικών διατάξεων της νομοθεσίας, αποδόσεων και φυρών. Στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, που διακινούν χύμα αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα, προϊόντα απόσταξης κλπ, διενεργούνται ανάλογοι έλεγχοι και ισοζύγια μάζας αναφερόμενοι προφανώς επί των παραλαμβανομένων (ενδοκοινοτική κυκλοφορία) ή/και εισαγομένων (από τρίτες χώρες) προϊόντων σε σχέση με τα διατιθέμενα από αυτές [ενδοκοινοτική κυκλοφορία, εξαγωγές (προς τρίτες χώρες)]. Με τις προαναφερθείσες διαδικασίες ελέγχου, στις κατά τα ανωτέρω μονάδες παραγωγής ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας αιθυλικής αλκοόλης αποσταγμάτων κλπ, σκοπείται η διασφάλιση, τόσο του φορολογικού αντικειμένου (σύλληψη της φορολογητέας ύλης και ορθή επιβολή του ΕΦΚ), όσο και της ποιότητας και ταυτότητας, ως και της υγιεινής και ασφάλειας των προϊόντων και της τήρησης των σχετικών κοινοτικών και εθνικών κανόνων. γ. Τελωνειακός έλεγχος Ο Τελωνειακός έλεγχος, κατά τις εισαγωγές και εξαγωγές (από και προς τρίτες χώρες αντίστοιχα) αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ, στις μονάδες παραγωγής ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, συμφυρόμενος με τον κατά τα ανωτέρω έλεγχο της παραγωγής/διακίνησης, διενεργείται εφαρμοζομένων των κατά τα ανωτέρω διαδικασιών σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας (Ν.2969/2001, Ν.2960/2001). Είναι προφανές ότι, στο επίπεδο αυτό, δεν είναι δυνατός ο εκ των προτέρων σχεδιασμός και καθορισμός του αριθμού των λαμβανομένων δειγμάτων. 2. Ιδιαίτερη κατηγορία επιτηδευματιών αποτελούν οι (διήμεροι) μικροί αποσταγματοποιοί (Ν 2969/2001, άρθρο 5 παρ.5) οι οποίοι παράγουν, υπό ιδιαίτερο καθεστώς, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 7, παρ.ε) του εν λόγω Ν. 2969/2001, το λεγόμενο προϊόν απόσταξης (διημέρων) μικρών αποσταγματοποιών. Το εν λόγω προϊόν διατίθεται στην κατανάλωση, χωρίς τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς, χύμα, σε γυάλινα δοχεία χωρίς οποιαδήποτε μορφή τυποποίησης. Ο έλεγχος των εν λόγω επιτηδευματιών καθώς και του προϊόντος κατά την παραγωγή (λόγω του μεγάλου αριθμού αυτών, της γεωγραφικής τους διασποράς, αλλά και της εν γένει ιδιαιτερότητας του καθεστώτος), όπως άλλωστε και ο έλεγχος του εν λόγω προϊόντος στην αγορά (σημεία διάθεσης, κατανάλωσης κλπ), δεν μπορεί παρά να είναι κατ' ανάγκη δειγματοληπτικός, διενεργείται όμως συστηματικά σύμφωνα και με οδηγίες που έχουν δοθεί με σχετικές κατά καιρούς (εκδοθείσες) ΕΔΥΟ. Ο σχεδιασμός των δειγματοληψιών, για το 2014, αναφέρεται αναλυτικά στον Πίνακα 1, ελήφθησαν δε προς τούτο υπ όψη τα αποτελέσματα των οικείων Σχεδίων (Επισήμου Ελέγχου) των προηγούμενων ετών. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-4 -
Επισημαίνεται ότι, σε κάθε περίπτωση, ο αριθμός των δειγμάτων ανά Χημική Υπηρεσία είναι ενδεικτικός. Ο ακριβής αριθμός διαμορφώνεται, με βάση τις ανάγκες του ελέγχου, τις δυνατότητες της οικείας Χημικής Υπηρεσίας, τις δυνατότητες για την αναγκαία εργαστηριακή υποστήριξη, ως και τις εν γένει συνθήκες, κατά την κρίση της οικείας Χημικής Υπηρεσίας. ΙΙΙ. ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ 1. Η δειγματοληψία των πρώτων υλών, των παραγόμενων, παραλαμβανόμενων ή/και εισαγόμενων, ως και των διακινουμένων προϊόντων, στις μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης και αποσταγμάτων ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, γενικά διενεργείται από τους εποπτεύοντες το εργοστάσιο ή την αποθήκη αρμόδιους υπαλλήλους του ΓΧΚ και του Τελωνείου. 2. Προκειμένου για το κατά τα ανωτέρω προϊόν απόσταξης των (διημέρων) μικρών αποσταγματοποιών, η δειγματοληψία διενεργείται i) από τις Χημικές Υπηρεσίες του ΓΧΚ, είτε αυτοτελώς, είτε σε συνεργασία με τις Τελωνειακές Υπηρεσίες ή τις λοιπές Ελεγκτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών (στο στάδιο της παραγωγής) ii) από τις Χημικές Υπηρεσίες του ΓΧΚ, είτε αυτοτελώς, είτε σε συνεργασία με την ΥΕΔΔΕ ή τις οικείες Δ/νσεις Εμπορίου (στα σημεία διάθεσης αυτού). Όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν, η δειγματοληψία μπορεί να διενεργείται από μια από τις ως άνω Αρχές, χωρίς την παρουσία της Χημικής Υπηρεσίας. ΙV. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ 1. Αρμόδιες Χημικές Υπηρεσίες (Χ.Υ.) Αποκλειστικά αρμόδια αρχή για τον εργαστηριακό έλεγχο των πρώτων υλών παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ, των παραγομένων, παραλαμβανόμενων ή/και εισαγόμενων, ως και των διακινουμένων προϊόντων είναι το ΓΧΚ. α. Εφ' όσον οι Χ.Υ. του ΓΧΚ που εποπτεύουν μονάδες παραγωγής, ως και φορολογικές αποθήκες εμπορίας, αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ, διαθέτουν τον απαιτούμενο κατάλληλο εργαστηριακό εξοπλισμό όπως άλλωστε γενικά συμβαίνει - προβαίνουν στην εξέταση των λαμβανομένων δειγμάτων, διαφορετικά αποστέλλουν τα δείγματα [εν όλω ή εν μέρει (στην περίπτωση που - κατά την κρίση της Χ.Υ.- απαιτείται και εξέταση για την οποία δεν διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό)] στην οικεία Χ.Υ. που τις υποστηρίζει, σύμφωνα με τις υπ' αριθ. 3005400/213/007/28-3-1990 και 3012287/6233/0078/11-08-1997 ΑΥΟ. Η κατ' έφεση εξέταση διενεργείται γενικά στην Υπηρεσία που διενήργησε την Α' εξέταση. Στα δείγματα αποσταγμάτων, που θα ληφθούν στα αποσταγματοποιεία, κατά τις διενεργούμενες σχετικές παραδόσεις, εκτός των συνήθων παραμέτρων [κατ όγκο αλκοολικός τίτλος, περιεκτικότητα σε πτητικά συστατικά (συναπόστακτα)] θα Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-5 -
διενεργηθεί και το έτος 2014 πιλοτικά έλεγχος (Πίνακας 2) και ως προς την περιεκτικότητα στα μέταλλα Pb και Cu, ενδεχομένως δε και ως ορισμένες άλλες παραμέτρους, σύμφωνα με σχετικές οδηγίες και πρόγραμμα που θα αποσταλεί με σχετική εγκύκλιο της Υπηρεσίας μας (Δ/νσης ΑΑΠΟΖ). β. Από τα δείγματα του προϊόντος απόσταξης (διημέρων) μικρών αποσταγματοποιών που θα ληφθούν σύμφωνα με τη σχετική κατανομή (Πίνακας 1), μέρος αυτών θα εξετασθεί παράλληλα και ως προς την περιεκτικότητα στα μέταλλα Pb και Cu, ως και στους φθαλικούς εστέρες. Συνεπώς μέρος αυτών θα αποστέλλεται για εξέταση ως προς τις συγκεκριμένες παραμέτρους στη Χ.Υ. που ορίζεται στον εν λόγω πίνακα για τις εν λόγω χημικές αναλύσεις [Α' και Β (κατ' έφεση) εξέταση]. Τα αποτελέσματα των χημικών εξετάσεων θα διαβιβάζονται στην Χ.Υ. που πήρε ή δέχθηκε κατ' αρχήν το δείγμα η οποία θα εκτελεί τις προβλεπόμενες ενέργειες σύμφωνα με τα σχετικά έγγραφά μας υπ' αρ. πρωτ. 3008911/1298/8-4-2009 & 30/077/814/6-3-2012 (μη ασφαλή ή μη κανονικά δείγματα). Οι συγκεκριμένες παράμετροι συνιστούν παραμέτρους ασφάλειας, ο έλεγχός τους σχετίζεται με την κατάσταση, τη συντήρηση κλπ των χρησιμοποιουμένων (διημέρων) αμβύκων (Pb, Cu) και με τα χρησιμοποιούμενα κατά τη μετάγγιση, αποθήκευση, μεταφορά κ.λ.π. του προϊόντος μέσα (φθαλικοί εστέρες), ενώ αποτελεί συνέχεια αναλόγων ελέγχων διενεργηθέντων κατά τα παρελθόν (προγράμματα ελέγχου Pb, Cu, ως και μεθανόλης). Σημειώνεται ότι οι αναφερόμενοι στον παραπάνω Πίνακα προγραμματισμού αριθμοί για τα προς εξέταση δείγματα είναι ενδεικτικοί υπό την έννοια π.χ. ότι και δείγματα που αποστέλλονται προς εξέταση στις Χ.Υ. εκτός του προγραμματισμού μπορούν - αναλόγως βεβαίως των υφισταμένων δυνατοτήτων αυτών - να αποτελέσουν αντικείμενο εξέτασης ως προς τις συγκεκριμένες παραμέτρους. Σημειώνεται επίσης, ότι όσον αφορά τα μέταλλα Pb και Cu, που θα ελεγχθούν (χρησιμοποιούμενη μέθοδος εκείνη της ατομικής απορρόφησης), δεν υπάρχουν στη νομοθεσία (κοινοτική και εθνική) θεσμοθετημένα ανώτατα όρια για την περιεκτικότητά τους, στις διάφορες κατηγορίες των αλκοολούχων ποτών. Αντίθετα, στην εθνική νομοθεσία διαφόρων Κρατών-Μελών προβλέπονται σχετικά ανώτατα όρια συγκέντρωσης που όμως, για τις αντίστοιχες κατηγορίες αλκοολούχων ποτών (αποστάγματα), κυμαίνονται ανάλογα και με αυτές από 0,1 έως 10 mg/lt προκειμένου για το χαλκό και από 0,1 έως 1 mg/lt προκειμένου για το μόλυβδο. Επιπλέον δε, από την Επιστημονική Επιτροπή της ΕΕ για τη Διατροφή του Ανθρώπου έχει γίνει αποδεκτή ως ανεκτή ημερήσια δόση, για μεν τον χαλκό η τιμή των 0,15mg/kg βάρους σώματος, για δε τον Pb η τιμή των 3,6 μg/kg βάρους σώματος. Αναφορικά με τον χειρισμό των δειγμάτων που θα εξετασθούν, ως προς τα προαναφερθέντα μέταλλα, έχουν ήδη δοθεί οδηγίες με σχετικές εγκυκλίους της Υπηρεσίας μας (Δ/νσης ΑΑΠΟΖ). Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-6 -
Όσον δε αφορά τους φθαλικούς εστέρες, ως γνωστόν, υφίστανται, θεσμοθετημένα όρια για την ειδική μετανάστευση (ΚΤΠ άρθρο 26 μέρος Α), σχετικά δε εν προκειμένω είναι τα υπ' αρ. πρωτ. 3001363/191/0029/20-1-2009, 300763/941/0029/18-3-2009 και 30/077/1663/31-5-2012 έγγραφα της Υπηρεσίας μας (Δ/νσης ΑΑΠΟΖ). Τα εργαστήρια συμμετέχουν σε διεργαστηριακές δοκιμές, σε συνεργασία με την Ε' Χ.Υ. Αθηνών, (ενδεχομένως δε και) σε κοινοτικό επίπεδο κλπ. 2. Χημικές αναλύσεις α. Οι αναλύσεις που κατά κανόνα εκτελούνται στις πρώτες ύλες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ, που εισάγονται προς κατεργασία στις οικείες μονάδες παραγωγής, είναι προσδιορισμός της περιεκτικότητάς τους σε σάκχαρο (προτεινόμενη μέθοδος η μέθοδος Lane - Eynon) ή/και αιθυλική αλκοόλη [συνήθως προσδιορισμός του αλκοολικού τίτλου, είτε με απ' ευθείας μέτρηση, είτε μετά από απόσταξη, με προτεινόμενη μέθοδο i) εκείνη του ηλεκτρονικού πυκνομέτρου ή ii) την Αλκοολομετρία (συνήθως)], προς χρέωση του εργοστασίου. β. Οι αναλύσεις που κατά κανόνα διενεργούνται στα κατά τα ανωτέρω παραγόμενα, παραλαμβανόμενα ή/και εισαγόμενα, ως και τα διακινούμενα προϊόντα, από τις μονάδες παραγωγής και τις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, ως και στο προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών, είναι: i. Προσδιορισμός του αλκοολικού τίτλου [με προτεινόμενη μέθοδο i) εκείνη του ηλεκτρονικού πυκνομέτρου ή ii) την Αλκοολομετρία]. Ο αλκοολικός τίτλος αποτελεί βασική παράμετρο για την ποιότητα του προϊόντος αλλά και γενικά τον προσδιορισμό του αναλογούντος ΕΦΚ, ως και για τη χρεωπίστωση του εργοστασίου σε (αιθυλική) αλκοόλη και τη διενέργεια των ισοζυγίων μάζας. ii. Προσδιορισμός μεθανόλης και υπολειμματικών στοιχείων (προκειμένου για την αιθυλική αλκοόλη), ως και μεθανόλης και πτητικών συστατικών (προκειμένου για τα αποστάγματα), με προτεινόμενη μέθοδο την αέρια χρωματογραφία. Αποτελούν βασικές παραμέτρους ποιότητας, αλλά και ελέγχου της κανονικότητας της αιθυλικής αλκοόλης και των αποσταγμάτων, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κοινοτική [Καν. (ΕΚ) 110/2008] και εθνική (Ν.2969/2001). iii. Προσδιορισμός συνθετικής / γεωργικής αλκοόλης (με προτεινόμενη μέθοδο εκείνη του σπινθηριστή υγρών με μέτρηση 14 C). Ο προσδιορισμός αφορά τον ποιοτικό έλεγχο [σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (κοινοτική και εθνική), η αιθυλική αλκοόλη ποτοποιίας πρέπει να είναι αποκλειστικά γεωργικής προέλευσης] και εκτελείται κυρίως στην αιθυλική αλκοόλη αλλοδαπής προελεύσεως. iv. Προσδιορισμός φθαλικών εστέρων Ο έλεγχος σχετίζεται κυρίως μεν με την ασφάλεια, αλλ όμως σε ορισμένες περιπτώσεις (DEP) και με τη διασφάλιση του φορολογικού αντικειμένου [ο Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-7 -
συγκεκριμένος φθαλικός εστέρας χρησιμοποιείται ευρέως σαν μετουσιωτικό της αιθυλικής αλκοόλης που προορίζεται για βιομηχανική χρήση με απαλλαγή από τον ΕΦΚ]. Σε κάθε περίπτωση, πέραν των ως άνω αναλύσεων, εκτελείται και οποιαδήποτε άλλη εξέταση κρίνεται απαραίτητη από την αρμόδια Χημική Υπηρεσία. Στην περίπτωση ανάγκης τυχόν περαιτέρω ειδικών αναλύσεων, οι οικείες Χ.Υ. θα πρέπει να απευθύνονται στην Υπηρεσία μας (Δ/νση ΑΑΠΟΖ) για την αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων. 3. Αποστολή αποτελεσμάτων Όσον αφορά την κοινοποίηση, από τις οικείες Χ.Υ., των αποτελεσμάτων των αναλύσεων του προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών (διημέρων), προς αξιολόγηση και χρήση από την Υπηρεσία μας (Δ/νση ΑΑΠΟΖ), δεδομένων των αλλαγών που επήλθαν εν τω μεταξύ στο ΟΠΣ, θα αποσταλούν σχετικές οδηγίες. V. ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ Στις περιπτώσεις παραβάσεων, προβλέπονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις (κατά των παραβατών) σύμφωνα γενικά με τις οικείες διατάξεις (άρθρα 11, 12) του Ν. 2969/01, ενώ για την επιβολή τους τηρούνται, από τις αρμόδιες Αρχές (Χημικές Υπηρεσίες του ΓΧΚ ή/και Τελωνειακές Αρχές), οι διατυπώσεις και διαδικασίες που επίσης προβλέπονται στις σχετικές διατάξεις των άρθρων 13 και 14 του εν λόγω νόμου. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-8 -
Πίνακας 1. Πρόγραμμα εργαστηριακού ελέγχου του προϊόντος απόσταξης (διημέρων) μικρών αποσταγματοποιών για το έτος 2014. Δειγματοληψία Εργαστηριακή Εξέταση Αρμόδια Χ.Υ. Δειγματοληψίας Αριθμός δειγμάτων που θα ληφθούν Γ'Χ.Υ. Θεσ/νίκης 20 Χ.Υ Ιωαννίνων 20 Χ.Υ Λάρισας 20 Χ.Υ. Ηρακλείου 10 Χ.Υ. Χανίων 05 Χ.Υ Πάτρας 25 Χ.Υ. Ρόδου 10 Χ.Υ Βόλου 20 Εξεταζόμενη Παράμετρος Αρμόδια Χ.Υ. Εξέτασης Αριθμός Δειγμάτων Ποιοτικός έλεγχος Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 20 Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 06 Φθαλικοί εστέρες Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 06 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ. Ιωαννίνων 20 Μέταλλα Pb, Cu Χ.Υ. Ιωαννίνων 10 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ. Ιωαννίνων 08 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Λάρισας 20 Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 05 Φθαλικοί εστέρες Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 05 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ. Ηρακλείου 10 Μέταλλα Pb, Cu Δ/νση Περιβάλλοντος 07 Φθαλικοί εστέρες Δ' Χ.Υ. Αθηνών 05 Ποιοτικός έλεγχος Δ' Χ.Υ. Αθηνών 05 Μέταλλα Pb, Cu Δ/νση Περιβάλλοντος 04 Φθαλικοί εστέρες Δ' Χ.Υ. Αθηνών 04 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Πάτρας 25 Μέταλλα Pb, Cu Χ.Υ Πάτρας 10 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ Πάτρας 10 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ. Ρόδου 10 Μέταλλα Pb, Cu Χ.Υ. Ρόδου 05 Φθαλικοί εστέρες Δ' Χ.Υ. Αθηνών 05 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Βόλου 20 Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 05 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ. Βόλου 10 Πίνακας 2. Πρόγραμμα εργαστηριακού ελέγχου των παραγομένων από τους (συστηματικούς) αποσταγματοποιούς (ν.2969/2001, άρθρο 5 παρ 3) αποσταγμάτων για το έτος 2014 Αρμόδια Χ.Υ. Δειγματοληψίας Εξεταζόμενη Αρμόδια Χ.Υ. Εξέτασης Παράμετρος Γ'Χ.Υ. Θεσ/νίκης Μέταλλα Pb, Cu * Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Χ.Υ. Αλεξανδρούπολης Χ.Υ Λάρισας Χ.Υ Πάτρας Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης * Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Μέταλλα Pb, Cu Δ/νση Περιβάλλοντος * Χ.Υ. Βόλου Μέταλλα Pb, Cu Χ.Υ Πάτρας * Χ.Υ Πάτρας Χ.Υ Βόλου Μέταλλα Pb, Cu Δ/νση Περιβάλλοντος * Χ.Υ. Βόλου * Επιπρόσθετες παράμετροι, σύμφωνα με οδηγίες και πρόγραμμα που θα αποσταλεί με σχετική Εγκύκλιο. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-9 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ Ι. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΡΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Το παρόν κεφάλαιο αφορά τον επίσημο έλεγχο στον τομέα των αλκοολούχων ποτών, τομέα που επίσης διέπεται από ειδική (κάθετη) νομοθεσία - που άλλωστε προαναφέρθηκε (Κεφάλαιο Α.I) ενωσιακή [Καν.(EK) 110/2008 (βασικός) και Καν.(ΕΕ) 716/2013 (εφαρμοστικός), Καν. (EK) 2870/2000 για τις μεθόδους ανάλυσης στα αλκοολούχα ποτά, Οδηγίες 92/12/ΕΟΚ και 2008/118/ΕΚ] ως και 92/83/ΕΟΚ και 92/84/ ΕΟΚ (σχετικά με το φορολογικό καθεστώς κατά βάση κυκλοφορίας - γενικά των αλκοολούχων προϊόντων)] και εθνική [Ν. 2969/01, ΑΥΟ 30/077/2131/23-8-2011 και Ν.2960/2001]. Επιπλέον, περιλαμβάνει και τα αλκοολούχα ποτά που έχουν αλκοολικό τίτλο μικρότερο του 15 % vol., τα οποία δεν υπάγονται στον προαναφερθέντα κανονισμό 110/2008. Η προαναφερθείσα εθνική νομοθεσία ιδίως ο Ν. 2969/2001 και οι εφαρμοστικές αυτού ΑΥΟ ολιστικού χαρακτήρα με τη μορφή πλέγματος (τεχνικού χαρακτήρα) διατάξεων, μεταξύ των άλλων, τα αναγκαία μέτρα για την εφαρμογή και τον έλεγχο της τήρησης της κατά τα ανωτέρω ειδικής (κάθετης) ενωσιακής νομοθεσίας όπως άλλωστε και των γενικών διατάξεων της οριζόντιας νομοθεσίας και των όρων υγιεινής και ασφάλειας, ως και (σε ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις προϊόντων) ειδικούς όρους, προδιαγραφές και χαρακτηριστικά, ενώ περιλαμβάνει ρυθμίσεις και διαδικασίες, ώστε να διασφαλίζεται η ορθή επιβολή του ΕΦΚ και η σύλληψη της φορολογητέας ύλης στα διάφορα στάδια της παραγωγής, κατοχής, μεταποίησης και διακίνησης των αλκοολούχων ποτών. Η ολιστική αυτή αντιμετώπιση, ως προελέχθη (Κεφάλαιο Α.I), επιβάλλεται από το γεγονός ότι, για λόγους αντικειμενικούς αναγομένους τελικά στη φύση των αλκοολούχων προϊόντων και στον τρόπο επιβολής του ΕΦΚ, ο ποιοτικός έλεγχος στην αλκοόλη και τα αλκοολούχα εν γένει προϊόντα είναι αλληλένδετος και άρρηκτα συνδεδεμένος με τον φορολογικό έλεγχο - αναφορικά πάντοτε με τον ΕΦΚ. Έτσι, ο έλεγχος της ποιότητας και της ασφάλειας των αλκοολούχων ποτών δίνει κατά κανόνα χρήσιμες και αδιαμφισβήτητες πολλές φορές πληροφορίες για την διαφυγή του ΕΦΚ (ως π.χ. στην περίπτωση διαπίστωσης παρουσίας μετουσιωτικών της αιθυλικής αλκοόλης υλών), ενώ η ικανοποίηση συγκεκριμένων όρων παραγωγής και ποιοτικών προδιαγραφών, σε ορισμένες περιπτώσεις προϊόντων («ούζο», «τσίπουρο» κλπ), συνεπάγεται σύμφωνα πάντοτε με την ισχύουσα νομοθεσία τη φορολογική τους διαφοροποίηση (εφαρμογή μειωμένου κατά 50% συντελεστή ΕΦΚ). Σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις (άρθρα 2, και 10) του Ν.2969/2001, ο εν γένει έλεγχος της παραγωγής, διακίνησης και διάθεσης των αλκοολούχων ποτών αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών και συγκεκριμένα της Γενικής Διεύθυνσης Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και της Γενικής Διεύθυνσης του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΓΧΚ), οι αρμόδιες Υπηρεσίες των οποίων ασκούν στις μονάδες Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-10 -
παραγωγής (ποτοποιεία), ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, συστηματικό έλεγχο και εποπτεία. Ακριβώς δε στα πλαίσια αυτά [Ν.2969/2001 (άρθρα 2 και 10), ΑΥΟ 30/077/2131/2011 (άρθρο 14, παρ.1)], το ΓΧΚ είναι η (αποκλειστικά) αρμόδια εθνική αρχή για την εφαρμογή και τον έλεγχο της τήρησης της προαναφερθείσας ειδικής κοινοτικής νομοθεσίας για τα αλκοολούχα ποτά [Καν. (ΕΚ) 110/2008] και, ως εκ τούτου, έχει την ευθύνη των ελέγχων σύμφωνα με τον κανονισμό 882/2004 για ότι αφορά τις υποχρεώσεις που θεσπίζει ο κανονισμός 110/2008 σύμφωνα και με τη ρητή σχετική διάταξη αυτού (άρθρο 24, παρ.1). Επίσης, το ΓΧΚ είναι ο αρμόδιος φορέας ελέγχου για την εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 4177/2013, καθώς και των κατ εξουσιοδότηση αυτού εκδιδομένων αποφάσεων (ΔΙΕΠΠΥ), όσον αφορά τα τρόφιμα που υπόκεινται σε ΕΦΚ - στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα αλκοολούχα ποτά (σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 17 του ν. 4177/2013). ΙΙ. ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Στα πλαίσια ακριβώς που προαναφέρθηκαν (σημείο I, ανωτέρω), οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται από το Γενικό Χημείο του Κράτους (ΓΧΚ), στον τομέα των αλκοολούχων ποτών, διακρίνονται ως εξής: 1. Έλεγχος στην παραγωγή/διακίνηση Αφορά τις μονάδες παραγωγής (ποτοποιεία) και τις φορολογικές αποθήκες εμπορίας όπου, ως προελέχθη, ασκείται (συστηματικός) έλεγχος και εποπτεία μέσω των χωρικά αρμοδίων Χημικών Υπηρεσιών του ΓΧΚ - ως βεβαίως και των Υπηρεσιών της ΓΔΤ & ΕΦΚ. α. Κατ αρχήν, περιλαμβάνει την επιθεώρηση και τον έλεγχο των εγκαταστάσεων, των χώρων, του εξοπλισμού εν γένει, των αποστακτικών μηχανημάτων και τη σφράγιση τούτων, προκειμένου να διαπιστωθεί ότι πληρούνται οι σχετικοί όροι και απαιτήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας [Ν.2969/2001, Καν.(ΕΚ) 852/2004, Καν.(ΕΚ) 110/2008, ΑΥΟ 30/077/2131/2011 κλπ], στα πλαίσια της διαδικασίας χορήγησης της οικείας άδειας [είτε ασκήσεως επαγγέλματος (και της ανά τριετία ανανέωσής της), είτε της άδειας φορολογικής αποθήκης] καθώς και γενικά της ασκούμενης εποπτείας - ελέγχου. β. Κατά το διενεργούμενο τακτικό έλεγχο - επιθεώρηση, όπως άλλωστε και κατά τους εκάστοτε διενεργούμενους εκτάκτους ελέγχους-επιθεωρήσεις, εκτός του κατά τα ανωτέρω (σημείο 1α) ελέγχου των εγκαταστάσεων, εξοπλισμού κλπ, διενεργείται έλεγχος [καταμέτρηση, δειγματοληψία (των αλκοολούχων και μη πρώτων υλών, των ημιετοίμων και ετοίμων προϊόντων (αλκοολούχων ποτών) και χημική εξέταση - για τον έλεγχο της ποιότητας, ταυτότητας και ασφάλειας] ως και των τηρουμένων βιβλίων, παραστατικών, συνοδευτικών κλπ εγγράφων και γενικά του υπάρχοντος εγγράφου υλικού. Με βάση δε τα στοιχεία και ευρήματα των εν λόγω ελέγχων, διενέργεια ισοζυγίων μάζας μεταξύ αφ ενός των παραληφθεισών και κατεργασθεισών αλκοολούχων πρώτων υλών και αφ ετέρου των παραχθέντων και διακινηθέντων αλκοολούχων ποτών. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-11 -
Ιδιαίτερος έλεγχος διενεργείται στις περιπτώσεις παραλαβής ή/και εισαγωγής αλκοολούχων πρώτων υλών στις μονάδες παραγωγής αλκοολούχων ποτών (ποτοποιεία), ως και αποστολής ή/και εξαγωγής ετοίμων αλκοολούχων ποτών από αυτές σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της νομοθεσίας. γ. Προκειμένου για την παραγωγή ενός αλκοολούχου ποτού από ποτοποιό, προληπτικός έλεγχος με την υποχρέωση της κατάθεσης από τον ενδιαφερόμενο ποτοποιό σχετικού φακέλου, με όλα τα στοιχεία που αφορούν τη σύνθεση και την επισήμανση του προς παραγωγή προϊόντος, στην εποπτεύουσα Χημική Υπηρεσία του ΓΧΚ η οποία, κατόπιν σχετικού ελέγχου, βεβαιώνει περί της συμμόρφωσης ή μη του προϊόντος προς τη νομοθεσία. Σε ειδικές περιπτώσεις η παραγωγή και διάθεση των αλκοολούχων ποτών γίνεται κατόπιν εγκρίσεως της Διεύθυνσης ΑΑΠΟΖ. Ο προληπτικός έλεγχος εφαρμόζεται και στα εισαγόμενα (από τρίτες χώρες) αλκοολούχα ποτά, με την υποχρέωση του εισαγωγέα - κατά την πρώτη φορά που ένα αλκοολούχο ποτό πρόκειται να εισαχθεί στη χώρα μας της κατάθεσης όλων των στοιχείων σχετικά με τη σύνθεση και την επισήμανσή του στη Διεύθυνση ΑΑΠΟΖ, η οποία προβαίνει στον έλεγχο αναφορικά με τη συμμόρφωσή του ή μη σε σχέση με τους όρους και απαιτήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας και απαιτεί τις απαραίτητες τροποποιήσεις όπου χρειάζεται. Μόνον εφ όσον το ποτό είναι σύμφωνο με την ισχύουσα νομοθεσία, μπορεί να διατεθεί στην ελληνική αγορά. Στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, ως προελέχθη, διενεργείται έλεγχος κατά τρόπο ανάλογο (περιλαμβάνει κατά βάση, επιθεώρηση στους χώρους αποθήκευσης, έλεγχο του δειγματοληψία και εξέταση των δειγμάτων) και είναι ιδιαίτερα σημαντικός προκειμένου για τα παραλαμβανόμενα από τα άλλα Κράτη-Μέλη αλκοολούχα ποτά. Είναι προφανές ότι στο επίπεδο αυτό του ελέγχου στην παραγωγή/διακίνηση δεν είναι δυνατός ο εκ των προτέρων σχεδιασμός και καθορισμός του αριθμού των (λαμβανομένων) δειγμάτων. 2. Τελωνειακός έλεγχος Ο Τελωνειακός έλεγχος, κατά τις εισαγωγές και εξαγωγές (από και προς τρίτες χώρες αντίστοιχα), στις μονάδες παραγωγής ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, συμφυρόμενος με τον κατά τα ανωτέρω έλεγχο στην παραγωγή/διακίνηση διενεργείται σύμφωνα με τους σχετικούς όρους και διατάξεις της νομοθεσίας. Και στην περίπτωση αυτή, δεν είναι δυνατός ο εκ των προτέρων σχεδιασμός και καθορισμός του αριθμού των δειγμάτων - ο οποίος κατά κανόνα είναι μεγάλος. Η σημασία του ελέγχου αυτού, όπως άλλωστε και του ελέγχου στην παραγωγή/διακίνηση είναι μεγάλη, καθ όσον αφορά τη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων (σχετικά με τον ΕΦΚ) αλλά ταυτόχρονα και της ποιότητας των αλκοολούχων ποτών ως και της τήρησης της ισχύουσας στον τομέα των αλκοολούχων ποτών ειδικής νομοθεσίας που προαναφέρθηκε. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-12 -
3. Έλεγχος στην αγορά Διενεργείται κατά την κυκλοφορία των αλκοολούχων ποτών στην εσωτερική αγορά, δηλ. στα σημεία διάθεσης και κατανάλωσης αυτών, περιλαμβάνει δε την επιθεώρηση, εξέταση του σχετικού εγγράφου υλικού (τηρούμενα βιβλία, παραστατικά, έγγραφα κλπ) ως και τη δειγματοληψία. Ο έλεγχος στην αγορά παρουσιάζει ιδιομορφία, καθώς ο μεγάλος όγκος αλκοολούχων ποτών καταναλώνεται σε επιχειρήσεις που λειτουργούν τη νύκτα και διαθέτουν στην πελατεία τους ως επί το πλείστον ποτά από ανοικτή φιάλη γεγονός που ενέχει αυξημένο κίνδυνο καταστρατήγησης, παραβίασης κλπ της νομοθεσίας. Ο σχεδιασμός των δειγματοληψιών για το 2014, όσον αφορά τον τομέα της αγοράς, αναφέρεται αναλυτικά στον Πίνακα 3. Για τον σχεδιασμό αυτό έχουν ληφθεί υπ όψη τα αποτελέσματα των οικείων Σχεδίων (Επισήμου Ελέγχου) των προηγούμενων ετών. Επισημαίνεται ότι ο αριθμός των αγορανομικών δειγμάτων που θα ληφθούν ανά Χ.Υ. είναι ενδεικτικός. Ο ακριβής αριθμός διαμορφώνεται αναλόγως με τις ανάγκες ελέγχου, τις δυνατότητες της οικείας Χ.Υ., τις δυνατότητες για την αναγκαία εργαστηριακή υποστήριξη, ως και τις εν γένει συνθήκες, κατά την κρίση της οικείας Χημικής Υπηρεσίας. Οι οικείες Χ.Υ. μεριμνούν επίσης και για το είδος των δειγματιζομένων αλκοολούχων ποτών, ώστε να καλύπτεται μεγάλο εύρος και ως προς την κατηγορία τους και ως προς τη χώρα παραγωγής τους (εγχώρια, παραλαμβανόμενα από λοιπά Κράτη-Μέλη, εισαγόμενα). Στις τουριστικές περιοχές, οι οικείες Χ.Υ. θα πρέπει να εντείνουν τους ελέγχους κατά τους θερινούς μήνες, ως και κατά τις περιόδους των εορτών. IV. ΑΡΧΕΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ 1. Η δειγματοληψία στις μονάδες παραγωγής [πρώτες ύλες, παραγόμενα καθώς και διακινούμενα αλκοολούχα ποτά], ως και στις φορολογικές αποθήκες [ενδοκοινοτική κυκλοφορία, εισαγωγές και εξαγωγές] διενεργείται από τις (εποπτεύουσες) Χημικές και Τελωνειακές Υπηρεσίες, καθώς και τις λοιπές Ελεγκτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών (ΥΕΔΔΕ, κλπ). 2. Προκειμένου για την αγορά, οι Χημικές Υπηρεσίες έχουν την ευθύνη του συντονισμού των σχετικών ελέγχων και της δειγματοληψίας των αλκοολούχων ποτών. Προς τούτο, διενεργούν (τις) δειγματοληψίες, είτε αυτοτελώς, είτε σε συνεργασία με τις άλλες αρμόδιες αρχές [Τελωνειακές Υπηρεσίες, ΥΕΔΔΕ, Διευθύνσεις Εμπορίου, Αστυνομικές Αρχές (αγορανομικός έλεγχος κυρίως στα νυκτερινά κέντρα διασκέδασης)]. Όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν, η δειγματοληψία μπορεί να διενεργείται από μια από τις ως άνω Αρχές, χωρίς την παρουσία της Χημικής Υπηρεσίας. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-13 -
V. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ 1. Αρμόδιες Χημικές Υπηρεσίες (Χ.Υ.) Αποκλειστική αρμόδια Αρχή για την εξέταση των δειγμάτων των αλκοολούχων ποτών είναι το ΓΧΚ. Τα λαμβανόμενα κατά τους κατά τα ανωτέρω ελέγχους δείγματα εξετάζονται από την αρμόδια Χημική Υπηρεσία [εποπτεύουσα Χημική Υπηρεσία (δείγματα ελέγχου στην παραγωγή/διακίνηση, χωρικά αρμόδια (δείγματα τελωνειακού ελέγχου, δείγματα ελέγχου αγοράς)], εφ όσον διαθέτει τον απαιτούμενο κατάλληλο εξοπλισμό όπως άλλωστε γενικά συμβαίνει. Στην περίπτωση που η αρμόδια Χημική Υπηρεσία δεν διαθέτει τον απαιτούμενο εξοπλισμό ή κρίνει ότι απαιτείται εξέταση για την οποία δεν διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό αποστέλλει το δείγμα ή μέρος αυτού στη Χημική Υπηρεσία που την υποστηρίζει σύμφωνα με τις υπ' αριθ. 3005409/213/0078/28-3-1990 και 3012287/6233/0078/11-06-1997 ΑΥΟ. Η κατ' έφεση εξέταση διενεργείται γενικά στη Χημική Υπηρεσία που διενήργησε την Α' εξέταση. Τα εργαστήρια συμμετέχουν σε διεργαστηριακές δοκιμές, σε συνεργασία με την Ε' Χ.Υ. Αθηνών, (ενδεχομένως δε και) σε κοινοτικό επίπεδο κλπ. 2. Χημικές αναλύσεις Οι αναλύσεις που κατά κανόνα εκτελούνται, στα πλαίσια του επισήμου ελέγχου των αλκοολούχων ποτών που υπάγονται στον Καν. (ΕΚ) 110/2008, είναι: α. Προσδιορισμός αλκοολικού τίτλου. Ο αλκοολικός τίτλος και στην περίπτωση των αλκοολούχων ποτών είναι η βασική αναλυτική παράμετρος, τόσο για τον έλεγχο της ποιότητας, όσο και για τον φορολογικό έλεγχο, καθ όσον αποτελεί τη βάση για τον προσδιορισμό του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) ως και για χρεοπίστωση των μονάδων παραγωγής και τη διενέργεια των ισοζυγίων μάζας. β. Προσδιορισμός μεθανόλης και πτητικών ουσιών/υπολλειματικών στοιχείων Η ανάλυση αυτή είναι βασική για τον έλεγχο των αλκοολούχων ποτών, ιδίως αυτών που είναι αποστάγματα ή περιέχουν απόσταγμα, όσον αφορά την ποιότητα αλλά και την ασφάλεια (μεθανόλη) καθώς και τη γνησιότητά τους. γ.προσδιορισμός σακχάρων Εκτελείται σε ποτά, για τα οποία προβλέπονται όρια στην περιεκτικότητα σε σάκχαρα, (κυρίως, το ούζο και τα λικέρ). δ. Προσδιορισμός χρωστικών Εκτελείται σε ποτά, στα οποία επιτρέπεται η χρήση χρωστικών (κυρίως τα λικέρ). ε. Προσδιορισμός φθαλικών εστέρων Σχετίζεται με την ασφάλεια των αλκοολούχων ποτών, αλλά και με το φορολογικό έλεγχο και τη διασφάλιση του φορολογικού αντικειμένου, καθ όσον η παρουσία π.χ. DEP Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-14 -
καταδεικνύει τη χρήση μετουσιωμένης αιθυλικής αλκοόλης η οποία προορίζεται για βιομηχανική χρήση και έχει απαλλαγεί από τον ΕΦΚ. στ. Προσδιορισμός ανηθόλης Προκειμένου για μη ανισούχα αλκοολούχα ποτά, σχετίζεται πρωτίστως με τον φορολογικό έλεγχο, καθ όσον στην περίπτωση αυτή η παρουσία ανηθόλης καταδεικνύει τη χρήση αιθυλικής αλκοόλης που προορίζεται αποκλειστικά για την παρασκευή ούζου, η οποία υπόκειται σε μειωμένη φορολογία (μειωμένος κατά 50% συντελεστής ΕΦΚ έναντι του κανονικού που εφαρμόζεται στα άλλα αλκοολούχα ποτά). ζ. Προσδιορισμός συνθετικής αιθυλικής αλκοόλης. Εκτελείται κυρίως στην αιθυλική αλκοόλη προέλευσης εξωτερικού, αλλά και σε αλκοολούχα ποτά. Σχετίζεται με τον ποιοτικό έλεγχο καθ όσον η αιθυλική αλκοόλη ποτοποιίας πρέπει να είναι γεωργικής προέλευσης, αλλά και με τον φορολογικό καθ όσον η παρουσία συνθετικής αλκοόλης σε αλκοολούχα ποτά, αποδεικνύουσα της εφαρμογή παράνομης πρακτικής, αποτελεί ισχυρή ένδειξη διαφυγής του ΕΦΚ. η. Προσδιορισμός φυτικής προέλευσης Εκτελείται σε ορισμένα αλκοολούχα ποτά, για τα οποία προβλέπονται σχετικοί όροι στη νομοθεσία και βασίζεται στη μέτρηση του λόγου 12 C/ 13 C με την τεχνική IRMS. Η ακριβής καταγραφή των πηγών των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τις αναλύσεις των αλκοολούχων ποτών έχει αποσταλεί με την υπ αριθ. 30/077/3101/7-12-2011 εγκύκλιο της Υπηρεσίας μας. Όσον αφορά τα αλκοολούχα ποτά με αλκοολικό τίτλο κατώτερο του 15 % vol, δεδομένου ότι αυτά δεν διέπονται από ειδική νομοθεσία, εξετάζονται ως προς διάφορες παραμέτρους (π.χ. συντηρητικά) ανάλογα με την εκάστοτε σύστασή τους. Σε κάθε περίπτωση, πέραν των ως άνω αναλύσεων, εκτελείται και οποιαδήποτε άλλη εξέταση κρίνεται απαραίτητη από την αρμόδια Χ.Υ. Στην περίπτωση ανάγκης τυχόν περαιτέρω ειδικών αναλύσεων, οι οικείες Χ.Υ. θα πρέπει να απευθύνονται στην Υπηρεσία μας (Δ/νση ΑΑΠΟΖ) για την αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων. 3. Αποστολή αποτελεσμάτων Όσον αφορά την κοινοποίηση (από τις οικείες Χ.Υ.) των αποτελεσμάτων των αναλύσεων, προς αξιολόγηση και χρήση από την Υπηρεσία μας (Δ/νση ΑΑΠΟΖ), δεδομένων των αλλαγών που επήλθαν εν τω μεταξύ στο ΟΠΣ, θα αποσταλούν σχετικές οδηγίες. V. ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ Στις περιπτώσεις (δειγμάτων) αλκοολούχων ποτών, τα οποία ευρίσκονται μη κανονικά, μη ασφαλή κλπ, επιβάλλονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας [Ν.2969/2001 και Ν.2960/2001 (γενικά), Ν.4177/2013 (επικουρικά)] τηρουμένων, από τις αρμόδιες Αρχές (Χημικές Υπηρεσίες του ΓΧΚ ή/και Τελωνειακές Αρχές), των προβλεπομένων από τις σχετικές διατάξεις αυτής διατυπώσεων και διαδικασιών. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-15 -
Πίνακας 3. Αριθμός αγορανομικών δειγμάτων αλκοολούχων ποτών, ανά Χ.Υ., για το έτος 2014. ΧΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α' ΑΘΗΝΩΝ 50 ΑΝΑΤ. ΑΤΤΙΚΗ 50 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΙΣ 40 ΒΕΡΟΙΑ 20 ΒΟΛΟΣ 40 ΕΔΕΣΣΑ 20 ΕΛΕΥΣΙΝΑ 30 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ 30 ΗΡΑΚΛΕΙΟ 50 Γ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 60 ΘΗΒΑ 20 ΙΩΑΝΝΙΝΑ 40 ΚΑΒΑΛΑ 40 ΚΑΛΑΜΑΤΑ 20 ΚΑΤΕΡΙΝΗ 10 ΚΕΡΚΥΡΑ 40 ΚΟΖΑΝΗ 20 ΚΟΡΙΝΘΟΣ 30 ΛΑΡΙΣΑ 40 ΛΙΒΑΔΕΙΑ 20 ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ 40 ΜΥΤΙΛΗΝΗ 30 ΞΑΝΘΗ 20 ΠΑΤΡΑ 60 Α ΠΕΙΡΑΙΑ 50 ΠΡΕΒΕΖΑ 20 ΠΥΡΓΟΣ 20 ΡΕΘΥΜΝΟ 20 ΡΟΔΟΣ 40 ΣΑΜΟΣ 20 ΣΕΡΡΕΣ 20 ΣΥΡΟΣ 20 ΤΡΙΠΟΛΗ 20 ΦΛΩΡΙΝΑ 20 ΧΑΛΚΙΔΑ 30 ΧΑΝΙΑ 40 ΧΙΟΣ 20 ΣΥΝΟΛΟ 1160 Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-16 -
KΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΝΩΝ ΔΙΑΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Ι. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 17 του Ν.4177/2013, σε συνδυασμό με την παράγραφο 1(γ) του άρθρου 2 του Ν.4235/2014, το ΓΧΚ είναι αρμόδιος φορέας ελέγχου για τα τρόφιμα που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης (ΕΦΚ), μεταξύ των οποίων και για τους πάσης φύσεως οίνους που διακινούνται στην αγορά. Οι επίσημες μέθοδοι ανάλυσης της ΕΕ για τον αμπελοοινικό τομέα, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 80 του Καν.(ΕΕ) 1308/2013, βασίζονται στις μεθόδους που συνιστώνται και δημοσιεύονται από τον Διεθνή Οργανισμό Αμπέλου και Οίνου (OIV). Ορισμένες από τις εν λόγω μεθόδους (ιδίως όσες συνδέονται με όρια καθορισμένα από τη νομοθεσία) περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση υπ' αριθ. 2010/C43/01 της Επιτροπής (Επίσ. Εφ. ΕΕ C43/19-02-2010) - σχετική η εγκύκλιος υπ' αριθ. 3003668/597/26-02-2010 της Υπηρεσίας μας (Δ/νσης ΑΑΠΟΖ). Τα εργαστήρια που είναι εξουσιοδοτημένα να διενεργούν επίσημες αναλύσεις στον αμπελοοινικό τομέα πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 146 του Καν.(ΕΕ) 1308/2013, να πληρούν τα γενικά κριτήρια λειτουργίας των εργαστηρίων δοκιμών που περιλαμβάνονται στο πρότυπο ISO/IEC 17025. ΙΙ. ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Τα εργαστήρια του ΓΧΚ περιλαμβάνονται στα εργαστήρια που είναι εξουσιοδοτημένα να διενεργούν επίσημες αναλύσεις στη χώρα μας, σύμφωνα και με το σχετικό κατάλογο που είναι δημοσιευμένος στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Με βάση τις διατάξεις της ΑΥΟ 3005409/213/0078/28-3-1990 όπως τροποποιήθηκε από την ΑΥΟ 3012287/6233/0078/11-06-1997, οι εργαστηριακές εξετάσεις των οίνων θα διενεργούνται από τις Δ Χ.Υ. Αθηνών, B' X.Y. Θεσ/νίκης, Χ.Υ. Καβάλας, Χ.Υ. Ηρακλείου, Χ.Υ. Ιωαννίνων, Χ.Υ. Ρόδου, Χ.Υ. Κέρκυρας και Χ.Υ. Μυτιλήνης οι οποίες είναι διαπιστευμένες κατά ISO/IEC 17025 σε μεθόδους ανάλυσης οίνων, καθώς και τις Χ.Υ. Πατρών και Χαλκίδας οι οποίες πληρούν τα κριτήρια ποιότητας που έχουν καθοριστεί από το Τμήμα Ποιότητας της Δ/νσης Τεχνικής Υποστήριξης Εργαστηρίων, ενώ η Χ.Υ. Πατρών βρίσκεται σε διαδικασία ανάκτησης της σχετικής διαπίστευσης. Τα δείγματα οίνων που λαμβάνονται από τις κατά τόπον αρμόδιες αρχές για τη δειγματοληψία (Δ/νσεις Ανάπτυξης των Π.Ε., Χημικές Υπηρεσίες, ΕΦΕΤ κλπ), θα αποστέλλονται, κατόπιν συνεννόησης, στις, κατά περίπτωση αρμόδιες (εκ των ανωτέρω), Χημικές Υπηρεσίες οι οποίες θα προβαίνουν στις εξετάσεις και γνωματεύσεις των σχετικών δειγμάτων. Σημειώνεται ότι, το συγκεκριμένο πρόγραμμα εργαστηριακών ελέγχων οίνων δεν αφορά: Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-17 -
α) Tους ελέγχους κατά τις αναμίξεις των οίνων ή γλευκών με αιθυλική αλκοόλη για την παρασκευή οίνων-λικέρ ή αρωματισμένων οίνων, β) Tις εργαστηριακές εξετάσεις εισαγόμενων ή εξαγόμενων οίνων κατά την τελωνειακή διαδικασία, γ) Tις εργαστηριακές εξετάσεις για την κατάταξη οίνων στις κατηγορίες ΠΟΠ, ΠΓΕ, ως και ποικιλιακών οίνων. Για όλες τις προαναφερθείσες [ανωτέρω, (α) έως (γ)] περιπτώσεις, οι οποίες υπάγονται στις αρμοδιότητες του ΓΧΚ από άλλες διατάξεις της νομοθεσίας από αυτές που αναφέρονται στην ανωτέρω παράγραφο Ι, οι σχετικές εργαστηριακές εξετάσεις θα εξακολουθούν να πραγματοποιούνται από τις κατά τόπον αρμόδιες Χημικές Υπηρεσίες (Α Χ.Υ. Θεσσαλονίκης, Χ.Υ. Πατρών, Χ.Υ. Βέροιας, Χ.Υ. Κορίνθου, Χ.Υ. Σάμου, Χ.Υ. Μυτιλήνης, Χ.Υ. Ελευσίνας κλπ). ΙΙΙ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2014 Το σχέδιο εξέτασης δειγμάτων από την αγορά, για το έτος 2014, θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τον πίνακα 4. Οι σχετικές εξετάσεις καλύπτουν, τόσο τις παραμέτρους που σχετίζονται με τον ποιοτικό έλεγχο των οίνων, όσο και τις παραμέτρους που σχετίζονται με την ασφάλεια. 1) Ποιοτικός έλεγχος. Οι παράμετροι που, κυρίως, εξετάζονται κατά τον ποιοτικό έλεγχο είναι ο αλκοολικός τίτλος, η ολική οξύτητα, η πτητική οξύτητα, το ph, η πυκνότητα και τα υπολειμματικά σάκχαρα. Κατά τη διενέργεια του ποιοτικού ελέγχου πραγματοποιείται μακροσκοπική και οργανοληπτική εξέταση, καθώς και ο έλεγχος της επισήμανσης. 2) Παράμετροι ασφάλειας προϊόντων. Τα δείγματα που προορίζονται για τον προσδιορισμό κάποιας συγκεκριμένης παραμέτρου (πχ θειώδη) μπορεί να χρησιμοποιούνται και για τον προσδιορισμό άλλης παραμέτρου (πχ σορβικό οξύ), καθώς και για τον ποιοτικό έλεγχο, εφόσον πληρούνται οι όροι διενέργειας του παρόντος προγραμματισμού. Οι προς εξέταση παράμετροι ασφάλειας, με τις σχετικές οδηγίες ανά περίπτωση, είναι οι ακόλουθες: α) Θειώδη: Τα δείγματα που θα εξεταστούν για θειώδη πρέπει να καλύπτουν όλες τις κατηγορίες οίνων, καθώς και των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων όπως αυτά ορίζονται στους κανονισμούς 1601/91 και 251/2014. β) Λοιπά συντηρητικά (επιτρεπόμενα και μη): Τουλάχιστον το 50% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό συντηρητικών, πλην θειωδών, επιτρεπομένων και μη (σορβικό, βενζοϊκό, σαλικυλικό οξύ κλπ) πρέπει να είναι δείγματα ημίγλυκων και γλυκών οίνων, με έμφαση στους οίνους που διακινούνται σε λαϊκές αγορές. Επίσης, θα πρέπει να εξεταστούν, όσο το δυνατόν περισσότερα, δείγματα οίνων (κυρίως ημίγλυκων και γλυκών οίνων) καθώς στο πρόσφατο παρελθόν, μέσω του Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) της Ένωσης υπήρξε ενημέρωση για σημαντικές εκτροπές ως προς τη χρήση προσθέτων (μη Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-18 -
επιτρεπόμενα πρόσθετα, υπέρβαση ορίων επιτρεπομένων προσθέτων κλπ. σε οίνους παραγόμενους σε άλλα κράτη μέλη). Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθούν και να εξεταστούν και δείγματα αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων. γ) Βαρέα μέταλλα: Τα ληφθησόμενα δείγματα πρέπει να καλύπτουν, κατά το δυνατόν, τις περισσότερες κατηγορίες ελληνικών, ενδεχομένως δε και εισαγόμενων, οίνων. δ) Ωχρατοξίνη Α: Τουλάχιστον 20% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό ωχρατοξίνης Α πρέπει να είναι δείγματα λιαστών οίνων. ε) Υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων: Τα δείγματα που θα εξεταστούν για υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων πρέπει να είναι οίνοι ελληνικοί ή/και κοινοτικοί ή/και εισαγόμενοι οίνοι, ενώ μέρος των εν λόγω δειγμάτων θα πρέπει να είναι οίνοι που δηλώνονται ως βιολογικοί οίνοι ή προϊόντα βιολογικής γεωργίας. IV. ΚΥΡΩΣΕΙΣ Αναφορικά με τις κυρώσεις, στις περιπτώσεις μη κανονικών, μη ασφαλών κλπ δειγμάτων, μετά την εφαρμογή του ν.4235/2014, ισχύουν οι σχετικές οδηγίες που διαλαμβάνονται στην υπ αριθ. 30/077/1016/07-05-2014 Εγκύκλιο της Υπηρεσίας μας (Δ/νσης ΑΑΠΟΖ). Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-19 -
Πίνακας 4. Προγραμματισμός εργαστηριακού ελέγχου δειγμάτων οίνων από την αγορά (Έτος 2014) Αρμόδια Χ.Υ. για την εργαστηριακή εξέταση Παράμετρος Αριθμός δειγμάτων Δ' Χ.Υ. Αθηνών 1 Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Χ.Υ. Πατρών 2 Χ.Υ. Καβάλας 3 Χ.Υ. Ηρακλείου 4 Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά 20 συντηρητικά Υπολείμματα φυτοπροστατευτικών 20 ενώσεων Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 60 Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 60 Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 50 Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 50 Χ.Υ. Ιωαννίνων 5 Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 50 Βαρέα μέταλλα 20 Χ.Υ. Ρόδου Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 20 Χ.Υ. Χαλκίδας Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 20 Χ.Υ. Μυτιλήνης Ποιοτικός έλεγχος 10 Χ.Υ. Κέρκυρας Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη 10 Α' Χ.Υ. Πειραιά 1 Ωχρατοξίνη Α 10 Σ Υ Ν Ο Λ Ο 400 1. Η δειγματοληψία θα πραγματοποιηθεί από την Α Χ.Υ. Αθηνών. 2 Στη δειγματοληψία θα συνεισφέρουν και οι εξής Χ.Υ. (ενδεχομένως σε συνεργασία και με τις κατά τόπον, αρμόδιες για τη δειγματοληψία, αρχές): Χ.Υ. Κορίνθου: 10 δείγματα Χ.Υ. Μεσολογγίου: 10 δείγματα Χ.Υ. Καλαμάτας: 8 δείγματα Χ.Υ. Τρίπολης: 8 δείγματα 3. Στη δειγματοληψία θα συνεισφέρουν και οι εξής Χ.Υ. (ενδεχομένως σε συνεργασία και με τις κατά τόπον, αρμόδιες για τη δειγματοληψία, αρχές): Χ.Υ. Αλεξανδρούπολης: 10 δείγματα Χ.Υ. Ξάνθης: 10 δείγματα 4. Στη δειγματοληψία θα συνεισφέρουν και οι Χ.Υ. Χανίων και Ρεθύμνου με τουλάχιστον 5 δείγματα η κάθε μία (ενδεχομένως σε συνεργασία και με τις κατά τόπον, αρμόδιες για τη δειγματοληψία, αρχές). 5. Στη δειγματοληψία θα συνεισφέρουν και οι εξής Χ.Υ. (ενδεχομένως σε συνεργασία και με τις κατά τόπον, αρμόδιες για τη δειγματοληψία, αρχές): Χ.Υ. Πρέβεζας: 15 δείγματα Χ.Υ. Ηγουμενίτσας: 10 δείγματα Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-20 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΜΕΑ ΖΥΘΟΥ I. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ Ο τομέας του ζύθου διέπεται από ειδική εθνική νομοθεσία (Ν. 2963/1922, Β.Δ. 28-09-1922, Ν.Δ. 29-12-1923, Ν.1839/1989, Ν.2127/1993, Ν.2960/2001, Π.Δ.965/1980, σειρά Υπουργικών Αποφάσεων και αποφάσεων ΑΧΣ), ενώ ο Ν.2960/2001 [σε εναρμόνιση προς το ενωσιακό δίκαιο (Οδηγίες 92/12/ΕΟΚ και 2008/118/ΕΚ, 92/83/ΕΟΚ, 92/84/ΕΟΚ)], αναφέρεται στο φορολογικό καθεστώς (κατά βάση καθεστώς κυκλοφορίας) του ζύθου και των προϊόντων ζύθου. Το κατά τα ανωτέρω εθνικό νομοθετικό πλαίσιο στον εν λόγω τομέα συνιστά επίσης μια ολιστικού χαρακτήρα ρύθμιση, η οποία έχει τη μορφή πλέγματος διατάξεων, τεχνικού κατά βάση χαρακτήρα, με την οποία καθορίζονται μεταξύ των άλλων οι πρώτες ύλες παραγωγής, οι επιτρεπόμενες κατεργασίες, βοηθητικές ύλες κλπ, οι ποιοτικές προδιαγραφές και χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί ο παραγόμενος και διατιθέμενος στην κατανάλωση ζύθος και προϊόντα ζύθου, γενικότερα δε οι όροι παραγωγής και διάθεσης αυτού, καθώς και οι διαδικασίες και διατυπώσεις για τον έλεγχο των οικείων μονάδων παραγωγής (βυνοποιείων και ζυθοποιείων). Η εν λόγω ρύθμιση αποσκοπεί, αφενός μεν στην διασφάλιση της ποιότητας, ταυτότητας και ασφάλειας των παραγόμενων και διατιθέμενων προϊόντων ζύθου καθώς και της προστασίας του καταναλωτή, αφετέρου δε στη διασφάλιση και σύλληψη της φορολογητέας ύλης και την ορθή επιβολή του ΕΦΚ, στα διάφορα στάδια της παραγωγής, κατοχής, μεταποίησης και διακίνησης των εν λόγω προϊόντων. Τούτο επιβάλλεται από το γεγονός ότι, όπως άλλωστε και προκειμένου γενικά για τα αλκοολούχα προϊόντα, για λόγους αντικειμενικούς, αναγομένους τελικά σ αυτή τη φύση των προϊόντων και στον τρόπο επιβολής του ΕΦΚ, ο ποιοτικός έλεγχος (και στον εν λόγω τομέα του ζύθου) είναι αλληλένδετος και άρρηκτα συνυφασμένος με τον φορολογικό έλεγχο - αναφορικά πάντοτε με τον ΕΦΚ. Με βάση λοιπόν τις σχετικές διατάξεις της προαναφερθείσας εθνικής νομοθεσίας, για τον έλεγχο της παραγωγής και διάθεσης του ζύθου και των προϊόντων ζύθου, αρμόδιες Αρχές είναι η Γενική Διεύθυνση Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΓΔΤ & ΕΦΚ) και η Γενική Διεύθυνση του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΓΧΚ) η οποία είναι και ο αρμόδιος φορέας ελέγχου για την εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4177/2013, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 17, παρ.2) αυτού, όσον αφορά τα τρόφιμα που υπόκεινται σε ΕΦΚ στα οποία περιλαμβάνονται και ο ζύθος και τα προϊόντα ζύθου. ΙΙ ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-21 -
Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται από το ΓΧΚ, στον τομέα του ζύθου και των προϊόντων ζύθου διακρίνονται ως εξής: 1. Έλεγχος στην παραγωγή/διακίνηση Περιλαμβάνει κατ αρχήν την επιθεώρηση και τον έλεγχο εν γένει των εγκαταστάσεων, των χώρων, του εξοπλισμού, τη σφράγιση των μηχανημάτων, στις οικείες μονάδες παραγωγής (βυνοποιεία και ζυθοποιεία) ζύθου και των προϊόντων του (ποτά από ζύθο, ποτά βύνης), στα πλαίσια της χορήγησης [(από το αρμόδιο Τελωνείο) της σχετικής άδειας ζυθοποιείου, κατόπιν της σχετικής τεχνικής έκθεσης για την καταλληλότητα αυτών], καθώς και της ασκούμενης γενικά εποπτείας - ελέγχου. Περαιτέρω, περιλαμβάνει τον έλεγχο [ποιοτικό και ποσοτικό (ενδεχομένως έλεγχος των σχετικών συνοδευτικών και παραστατικών εγγράφων, μακροσκοπικός έλεγχος, καταμέτρηση, δειγματοληψία και χημική εξέταση)] των πρώτων υλών, των χρησιμοποιουμένων προσθέτων, των ενδιάμεσων προϊόντων, των παραγομένων (ανά παρτίδα), παραλαμβανόμενων ή/και εισαγόμενων ως και των διακινούμενων [ενδοκοινοτική κυκλοφορία, εξαγωγές (προς τρίτες χώρες)] ετοίμων προϊόντων, καθώς και την παρακολούθηση της όλης παραγωγικής διαδικασίας. Με βάση τα στοιχεία των κατά τα ανωτέρω ελέγχων, διενεργούνται ισοζύγια μάζας και διαδικασίες χρεοπίστωσης μεταξύ των εκάστοτε κατεργαζομένων πρώτων υλών και των εκάστοτε παραγόμενων και διακινουμένων προϊόντων. Στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, διενεργούνται ανάλογοι έλεγχοι αναφερόμενοι προφανώς επί των παραλαμβανομένων (ενδοκοινοτική κυκλοφορία) ή/και εισαγομένων (από τρίτες χώρες) προϊόντων σε σχέση με τα διατιθέμενα [ενδοκοινοτική κυκλοφορία, εξαγωγές (προς τρίτες χώρες)] από αυτές. Με τις προαναφερθείσες διαδικασίες ελέγχου, στις κατά τα ανωτέρω μονάδες παραγωγής ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας ζύθου, προϊόντων ζύθου κλπ - σκοπείται η διασφάλιση, τόσο του φορολογικού αντικειμένου (σύλληψη της φορολογητέας ύλης και ορθή επιβολή του ΕΦΚ), όσο και της ποιότητας και ταυτότητας, καθώς και της υγιεινής και ασφάλειας των προϊόντων και της τήρησης των σχετικών κοινοτικών και εθνικών κανόνων. 2. Τελωνειακός έλεγχος Ο Τελωνειακός έλεγχος, στις μονάδες παραγωγής ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, κατά τις εισαγωγές και εξαγωγές (από και προς τρίτες χώρες αντίστοιχα) ζύθου και προϊόντων ζύθου, συμφυρόμενος με τον κατά τα ανωτέρω έλεγχο της παραγωγής/διακίνησης, διενεργείται γενικά στα πλαίσια των εφαρμοζομένων κατά τα ανωτέρω (σημείο II.1) διαδικασιών. Η σημασία του ελέγχου αυτού, όπως άλλωστε και του ελέγχου στην παραγωγή/διακίνηση είναι μεγάλη, καθ όσον αφορά τη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων (σχετικά με τον ΕΦΚ) αλλά ταυτόχρονα και της ποιότητας των αλκοολούχων ποτών ως και της τήρησης της ισχύουσας στον τομέα των αλκοολούχων ποτών ειδικής νομοθεσίας που προαναφέρθηκε. 3. Έλεγχος στην αγορά Διενεργείται κατά την κυκλοφορία των εν λόγω προϊόντων (ζύθου και προϊόντων ζύθου και βύνης) στην εσωτερική αγορά, δηλ. στα σημεία διάθεσης και κατανάλωσης, περιλαμβάνει δε την επιθεώρηση, εξέταση του σχετικού εγγράφου υλικού (τηρούμενα βιβλία, παραστατικά, έγγραφα κλπ), ως και τη δειγματοληψία. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2014-22 -