ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑ ΟΥΣΙΑ & ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΣΥΓΚΛΙΣΕΩΝ

ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑ ΟΥΣΙΑ & ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΣΥΓΚΛΙΣΕΩΝ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... 2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ... 3 ΟΠΙΟΕΙΔΗ... 4 ΚΑΝΝΑΒΗ... 8 ΟΠΙΟΕΙΔΗ & ΚΑΝΝΑΒΗ... 10 ΚΟΚΑΪΝΗ... 12 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 13 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ... 14 ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ... 15 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ PDU (C.E) = Problematic Drug Use Προβληματική Χρήση (Κεντρική Εκτίμηση). ELDD = European Legal Database on Drugs (ELDD) - Ευρωπαϊκή Νομική Βάση Δεδομένων για τα Ναρκωτικά. ΕΚΠΝΤ = Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης των Ναρκωτικών και της Τοξικομανίας (EMCDDA). ΕΚΤΕΠΝ = Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά Κύπρου. ΥΚΑΝ = Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Τα στοιχεία που παρουσιάζονται παρακάτω, εντοπίστηκαν από τους στατιστικούς πίνακες (Standard tables) που συμπληρώνονται από το ΕΚΤΕΠΝ και αποστέλλονται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης των Ναρκωτικών και της Τοξικομανίας κάθε χρόνο, ενώ ορισμένες πληροφορίες, αντλήθηκαν απ ευθείας από τις βάσεις δεδομένων των άμεσων ή έμμεσων δεικτών που εφαρμόζονται από το ΕΚΤΕΠΝ. Η ανάλυση που ακολουθεί (cross analysis), αφορά σε μια ερευνητική τεχνική όπου τοποθετούνται όλοι οι δείκτες για κάθε ουσία ξεχωριστά, κάτω από κοινή βάση (έτος αναφοράς: 2004) 1 για να είναι συγκρίσιμοι. Συνήθως εφαρμόζεται με σκοπό τη συσχέτιση ενός σετ δεδομένων με ένα άλλο, με άμεση συνέπεια τη μελέτη των τάσεων. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, σκοπός μας ήταν να παρουσιαστούν συγκεντρωτικά οι τάσεις που αφορούν σε κάθε ουσία ξεχωριστά, από το 2004 μέχρι σήμερα. Το έτος 2004, επιλέχθηκε ως αφετηρία καθώς το ΕΚΤΕΠΝ, ξεκίνησε να συλλέγει στοιχεία και να εφαρμόζει τους δείκτες από το συγκεκριμένο έτος 2. Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις, εφαρμόσθηκαν αναλύσεις συσχετίσεων (Pearson r) έτσι ώστε να βρεθούν πιθανές θετικές ή αρνητικές συσχετίσεις μεταξύ των δεικτών. 1 Επιλέγουμε το έτος αναφοράς (στη δική μας περίπτωση είναι το 2004), και διαιρούμε τους αριθμούς για τα υπόλοιπα έτη, έχοντας πάντα ως βάση το έτος αναφοράς. Επομένως, παρατηρούμε αυξητικές ή φθίνουσες τάσεις σε σύγκριση με το έτος αναφοράς. 2 Στην περίπτωση των στοιχείων που προκύπτουν από την έρευνα γενικού πληθυσμού, η ανάλυση θα έχει ως αφετηρία το έτος 2006, καθώς ήταν η πρώτη χρονιά που διεξήχθη η έρευνα.

ΟΠΙΟΕΙΔΗ 1,8 Opioids _ Cross Analysis 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 no of seizures Offences tdi indicator PDU (C.E) Deaths index:2004

Ο μόνος δείκτης που φαίνεται να παρουσιάζει μια ξεκάθαρη ανοδική τάση από το 2004, είναι ο δείκτης αίτησης θεραπείας. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται ότι ο συνολικός αριθμός των ατόμων που βρίσκονται στη θεραπεία με κύρια ουσία κατάχρησης τα οπιοειδή, συνεχίζει να αυξάνεται από 299 το 2004 σε 413 το 2010. Αξίζει να αναφέρουμε όμως ότι η αύξηση αυτή, φαίνεται να σχετίζεται με τον συνολικό αριθμό των ατόμων που αιτούνται θεραπείας. Όσο δηλαδή αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων που αιτούνται θεραπείας, τόσο αυξάνεται και ο αριθμός των ατόμων που αιτούνται θεραπείας, με κύρια ουσία κατάχρησης τα οπιοειδή. Η ανάλυση µε τον υπολογισµό του συντελεστή συσχέτισης Pearson έδειξε ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των δύο (r=0.95), γεγονός που δείχνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται στη θεραπεία, αναφέρουν κύρια ουσία κατάχρησης τα οπιοειδή. Η συσχέτιση αυτή μπορεί να θεωρηθεί προφανές με τη πρώτη ματιά (Bless, Kemmesies & Diemel, 2000: σ. 214) λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της περιγραφικής στατιστικής (ότι δηλαδή σχεδόν το 47% των ατόμων που αιτήθηκαν θεραπείας κατά το 2010, ανέφεραν τα οπιοειδή ως κύρια ουσία κατάχρησης), αλλά υποδηλώνει παράλληλα τον κύριο προσανατολισμό των περισσότερων δομών τοξικοεξάρτησης στην Κύπρο κατά τα τελευταία χρόνια. Όσον αφορά στους υπόλοιπους δείκτες, φαίνεται να βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα, σε σύγκριση με το 2004, με το δείκτη των αδικημάτων που σχετίζονται με τα οπιοειδή, να παρουσιάζει καθοδική τάση, ιδιαίτερα από το 2008 και μετά. Επίσης, σε ό,τι αφορά το δείκτη θανάτων, φαίνεται να βρίσκεται σε σταθερά επίπεδα (αν εξαιρέσουμε το έτος 2006). Παρόλα αυτά, οι αριθμοί των θανάτων οφειλόμενοι στα οπιοειδή μόνο (αλλά και γενικότερα) είναι μικροί και επομένως δεν μπορεί ούτε να φανεί ξεκάθαρη τάση, αλλά ούτε και να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα από το παραπάνω γράφημα. Επίσης, σε ό,τι αφορά το δείκτη προβληματικής χρήσης, φαίνεται ότι παρουσιάζονται σημαντικές διακυμάνσεις, με αποτέλεσμα να μην εμφανίζεται ξεκάθαρη τάση. Το γεγονός αυτό, ενδεχομένως να οφείλεται στις αυξομειώσεις υπό-ομάδων χρηστών οπιοειδών (μετανάστες, χρήστες από το θεραπευτικό πρόγραμμα φυλακών) οι οποίοι αυξάνουν ή μειώνουν ανάλογα τις τιμές στην εκτίμηση της προβληματικής χρήσης. Τέλος, σε αναλύσεις υπολογισµού του συντελεστή συσχέτισης Pearson (r) βρέθηκε ισχυρή αρνητική συσχέτιση μεταξύ των αιτημάτων θεραπείας με κύρια ουσία εξάρτησης τα οπιοειδή και των αδικημάτων που σχετίζονται με οπιοειδή (r=-0.81). Η αρνητική αυτή συσχέτιση, από τη μια θα λέγαμε ότι αντικατοπτρίζει ενδεχομένως το ρόλο του

θεραπευτικού συστήματος στο να αποτρέψει τους χρήστες προς την κατεύθυνση της εμφάνισης παραβατικών συμπεριφορών και διάπραξης αδικημάτων με σκοπό την εξεύρεση ουσιών. Scatter Plot (1): Negative Correlation between treatment & offences 120 2004 100 2006 OFFENCES 80 60 40 2005 2008 2007 2010 2009-0,81941654 Linear (-0,81941654) 20 0 0 100 200 300 400 500 TDI INDICATOR ΕΚΤΕΠΝ 2012 Από την άλλη όμως, μέσα από την ανασκόπηση βιβλιογραφίας (Bless, Kemmesies, & Diemel, 2000) αλλά και από τις εκθέσεις άλλων εστιακών σημείων (Davies, English, Steward και συν., 2011), η συσχέτιση μεταξύ των αιτημάτων θεραπείας και των αδικημάτων παρουσιάζεται θετική, γεγονός που δείχνει ότι σε άλλες χώρες (π.χ Αγγλία, μέσω του προγράμματος DIP 3, Αυστρία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Σουηδία: ELDD 4 ), το σύστημα δίωξης αποτελεί δίοδο επικοινωνίας με το θεραπευτικό σύστημα. Οι περισσότερες δηλαδή συλλήψεις λόγω χρήσης ουσιών παραπέμπονται στη θεραπεία, υιοθετώντας έτσι μια πιο ανθρωπιστική μεταχείριση του χρήστη, εφαρμόζοντας την εναλλακτική ποινή αντί της φυλάκισης. Αντίθετα, στην Κύπρο, η αρνητική αυτή συσχέτιση, ενδεχομένως να αναδεικνύει την πρακτική της άμεσης παραπομπής των χρηστών που συλλαμβάνονται λόγω χρήσης οπιοειδών, στο δικαστήριο με τελικό προορισμό τη φυλακή. Τα δεδομένα και η παραπάνω συσχέτιση, έχουν φέρει στο προσκήνιο το γεγονός ότι ο «Περί Περίθαλψης και Μεταχείρισης Τοξικομανών» Νόμος 57(Ι) του 1992, παραμένει μέχρι και σήμερα ανενεργός, στερώντας έτσι τη δυνατότητα της εναλλακτικής ποινής αντί της φυλάκισης σε μεγάλο ποσοστό χρηστών παράνομων ουσιών. 3 Drug Interventions Programme: Πρόγραμμα με στόχο την απομάκρυνση των χρηστών από την παραβατική συμπεριφορά και την ένταξή τους σε θεραπευτικά προγράμματα. 4 http://www.emcdda.europa.eu/html.cfm/index13223en.html

Τέλος, σε ένα γενικότερο πλαίσιο ποινών για προσωπική χρήση, αξίζει να αναφέρουμε ότι αν και η πλειονότητα των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών διατηρεί τη δυνατότητα επιβολής ποινής φυλάκισης, καμία χώρα δεν αύξησε τις ποινές φυλάκισης κατά την προηγούμενη δεκαετία. Το γεγονός αυτό, όπως δηλώνει και το Ευρωπαϊκό Κέντρο (ΕΚΠΝΤ, 2011) δείχνει ότι υπάρχουν ενδείξεις σύγκλισης στην Ευρώπη προς την κατεύθυνση επιεικέστερων ποινών για την κατοχή ναρκωτικών για προσωπική χρήση. Ποινή φυλάκισης για κατοχή ναρκωτικών για προσωπική χρήση (μικροπαραβάσεις) ΕΚΠΝΤ 2011

ΚΑΝΝΑΒΗ 4 Cannabis_Cross Analysis 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 no of seizures Offences tdi indicator General Population (current use) index:2004

Όλοι οι δείκτες για την κάνναβη, είναι σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το έτος αναφοράς (2004) ενώ η μεγαλύτερη αύξηση, φαίνεται να συμβαίνει στο δείκτη αίτησης θεραπείας. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται ότι ο αριθμός των ατόμων που παρουσιάζονται στη θεραπεία με κύρια ουσία κατάχρησης την κάνναβη, συνεχίζει να αυξάνεται από 299 το 2004 σε 413 το 2010. Η αύξηση αυτή δεν παρουσιάζεται μόνο στις απόλυτες τιμές αλλά και ποσοστιαία. Επίσης, η μεγαλύτερη αύξηση στο δείκτη αίτησης θεραπείας, φαίνεται να συμβαίνει κατά το τελευταίο έτος παρακολούθησης (2010), όπου έχουν συμβεί σημαντικές αλλαγές. Πιο συγκεκριμένα, προέκυψε αλλαγή στη διαδικασία παραπομπής ατόμων στη θεραπεία από την ΥΚΑΝ, μέσω του προγράμματος Fred goes Net (διεύρυνση της ηλικιακής ομάδας της ομάδας στόχου), ενώ παράλληλα, έκαναν την εμφάνιση τους τα νέα συνθετικά κανναβινοειδή, με αποτέλεσμα να αυξάνουν τις κατασχέσεις και τα αιτήματα θεραπείας. Συγκεκριμένα, κατά το 2010, έγιναν 26 κατασχέσεις οι οποίες απέφεραν 16 κιλά συνθετικής κάνναβης και 24 κατασχέσεις οι οποίες απέφεραν 20 σχεδόν κιλά της ουσίας JWH-018. Η νέα αυτή εξέλιξη υποδεικνύει ίσως μια σημαντική στροφή προς την αγορά νέων ψυχοδραστικών ουσιών. Σε αντίθεση με τα οπιοειδή, στην περίπτωση των αιτημάτων θεραπείας με κύρια ουσία κατάχρησης την κάνναβη, βρέθηκε θετική ισχυρή συσχέτιση με τις κατασχέσεις που σχετίζονται με την κάνναβη και τα λοιπά κανναβινοειδή (r= 0.95). Η συσχέτιση αυτή, ενδεχομένως να αναδεικνύει το σημαντικό ρόλο της ΥΚΑΝ στην ένταξη των χρηστών κάνναβης στη θεραπεία, αλλά και τον σημαντικό ρόλο που ενδεχομένως να διαδραματίζει το πρόγραμμα Fred goes Net. Scatter Plot (2): Positive Correlation between treatment & Nr. of Seizures 1000 NR OF SEIZURES 800 600 400 200 2005 2004 2008 2006 2009 2007 2010 0,953054994 Linear (0,953054994) 0 0 100 200 300 400 TDI INDICATOR ΕΚΕΠΝ, 2012

ΟΠΙΟΕΙΔΗ & ΚΑΝΝΑΒΗ Σημαντικό είναι το γεγονός ότι κατά το τελευταίο έτος, οι νέοι χρήστες οπιοειδών 5 μειώνονται, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι νέοι χρήστες κάνναβης. Kύρια ουσία κατάχρησης ανάμεσα στους νέους χρήστες 70 % των "νέων" χρηστών 60 50 40 30 20 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Οπιοειδή 49,6 42,1 35,7 46 35,2 38,8 21,6 Κάνναβη 32,3 40,2 43,3 41,2 48,2 40,1 63,3 Η μείωση των νέων χρηστών οπιοειδών, θα μπορούσε να οφείλεται στη μείωση της διαθεσιμότητας της ηρωίνης, λόγω της πρόσφατης επιδημίας της «ασθένειας της παπαρούνας» που έπληξε κάποιες περιοχές του Αφγανιστάν (ΕΚΠΝΤ, 2011). Παρόλα αυτά, τέτοιες υποθέσεις δεν επιβεβαιώνονται ούτε σε Ευρωπαϊκό αλλά ούτε και σε τοπικό επίπεδο. Όπως τονίζει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης των Ναρκωτικών και της Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ, 2011: σ.14) μια τέτοια ερμηνεία πιθανότατα δεν ευσταθεί καθώς οποιοδήποτε βραχυπρόθεσμο πρόβλημα προσφοράς πρέπει να εξετάζεται στο πλαίσιο της μακροπρόθεσμα σχετικά σταθερής αγοράς ηρωίνης στην Ευρώπη. Παράλληλα, οι κατασχέσεις οπιοειδών στην Κύπρο, δεν φαίνεται να σχετίζονται με την εμφάνιση ή όχι των νέων χρηστών οπιοειδών στο σύστημα θεραπείας στην Κύπρο βάσει των αναλύσεων υπολογισµού του συντελεστή συσχέτισης Pearson (r) (r=0.42). Επομένως, σε ό,τι αφορά τη κατακόρυφη πτώση των αιτημάτων θεραπείας ανάμεσα στους νέους χρήστες οπιοειδών κατά το 2010, αξίζει να τονίσουμε ότι επί του παρόντος θα ήταν δύσκολο να προβούμε σε οποιεσδήποτε ερμηνείες λαμβάνοντας υπόψη και την μακροπρόθεσμη σχετικά σταθερή παρουσία των νέων χρηστών οπιοειδών στο σύστημα θεραπείας στην Κύπρο. 5 Χρήστες οπιοειδών που ζητούν θεραπεία για πρώτη φορά.

Από την άλλη, η πρόσφατη αύξηση των νέων αιτημάτων κάνναβης, ενδεχομένως να απεικονίζει τις αλλαγές που έγιναν κατά το 2010, καθώς όπως αναφέραμε και παραπάνω, η ΥΚΑΝ είχε ξεκινήσει να παραπέμπει στη θεραπεία, στα πλαίσια του προγράμματος «Fred goes Net» και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή αφορούσε μόνο το έτος για το οποίο παρουσιάστηκε η αύξηση των νέων χρηστών κάνναβης και αναμένεται ότι (αν συνεχίσει η τακτική της παραπομπής από την ΥΚΑΝ), για τα επόμενα χρόνια, η εμφάνιση των νέων χρηστών κάνναβης θα παραμείνει στα επίπεδα του 2010, όπως συνέβηκε και τα προηγούμενα χρόνια, όπου επικρατούσε μια σχετικά σταθερή πορεία εμφάνισης των νέων χρηστών κάνναβης.

ΚΟΚΑΪΝΗ 3,5 Cocaine_Cross Analysis 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 no of seizures Offences Price (maximum price per gram/ police operation) tdi indicator index:2004

Σχεδόν όλοι οι δείκτες για την κοκαΐνη που παρουσιάζονται στο παραπάνω γράφημα, είναι σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το έτος αναφοράς (2004). Ο μόνος δείκτης που φαίνεται να παραμένει σταθερός σε όλα τα χρόνια παρακολούθησης, είναι ο δείκτης παρακολούθησης των μέγιστων τιμών της κοκαΐνης, όπως καταγράφεται από την ΥΚΑΝ, βάσει των επιχειρήσεων που διεξάγονται. Παρόλα αυτά, το παραπάνω γράφημα πρέπει να ερμηνεύεται με μεγάλη επιφύλαξη, λόγω των μικρών αριθμών που σημειώνονται στην Κύπρο σε ό,τι αφορά τους δείκτες της κοκαΐνης. Επίσης, οι μικροί αριθμοί, δεν επέτρεψαν τη διεξαγωγή περαιτέρω αναλύσεων για τον υπολογισμό συσχετίσεων. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι αναλύσεις συγκλίσεων, μας έδωσαν τη δυνατότητα να συγκεντρώσουμε τα αποτελέσματα των δεικτών για κάθε ουσία (ή ομάδα ουσιών - ΟΠΙΟΕΙΔΗ) ξεχωριστά, σε ένα απλό γράφημα. Μας έδωσαν επίσης τη δυνατότητα να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα από την απλή περιγραφή του κάθε δείκτη ξεχωριστά, ενώ μας επέτρεψαν να επαληθεύσουμε ή να απορρίψουμε υποθέσεις και να προχωρήσουμε σε πιο έγκυρες ερμηνείες, αλλά και να προχωρήσουμε για πρώτη φορά στην καταγραφή των τάσεων που εμφανίζονται για την κάθε ουσία, από το 2004 μέχρι και το 2010. Επίσης, μας δόθηκε η δυνατότητα να συγκρίνουμε τους διαφορετικούς δείκτες και να προχωρήσουμε σε αναλύσεις συσχετίσεων προκειμένου να εντοπίσουμε πώς ένας δείκτης σχετίζεται με έναν άλλο και πώς αυτό ερμηνεύεται, βάσει των συνθηκών που επικρατούν στην Κύπρο. Μερικά από τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν από τις αναλύσεις είναι τα ακόλουθα: 1. ΟΠΙΟΕΙΔΗ, ΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΩΞΗΣ: Βρέθηκε αρνητική ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των αιτημάτων θεραπείας με κύρια ουσία εξάρτησης τα οπιοειδή και των αδικημάτων που σχετίζονται με οπιοειδή, γεγονός που ενδεχομένως να δείχνει ότι το σύστημα δίωξης δεν αποτελεί συνδετικό κρίκο μεταξύ των χρηστών οπιοειδών και του θεραπευτικού συστήματος. Αντίθετα, μέσα από τις παραπάνω στατιστικές αναλύσεις ενδεχομένως να αναδεικνύεται η πρακτική της άμεσης παραπομπής των χρηστών που συλλαμβάνονται στο δικαστήριο με τελικό προορισμό τη φυλακή, σε αντίθεση με πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπου εφαρμόζεται η εναλλακτική ποινή αντί της φυλάκισης.

2. ΚΑΝΝΑΒΗ, ΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΩΞΗΣ: Βρέθηκε θετική ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των αιτημάτων θεραπείας και των κατασχέσεων που σχετίζονται με την κάνναβη. Η συσχέτιση αυτή, ενδεχομένως να αναδεικνύει το σημαντικό ρόλο της ΥΚΑΝ στην ένταξη των χρηστών κάνναβης στη θεραπεία, μέσω του προγράμματος Fred goes Net. 3. ΑΥΞΗΣΗ ΝΕΩΝ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ: Η πρόσφατη (2010) αύξηση των νέων αιτημάτων κάνναβης, ενδεχομένως να απεικονίζει τις αλλαγές που έγιναν κατά το 2010 (παραπομπές χρηστών από την ΥΚΑΝ μέσω του Fred goes Net). Αναμένεται ότι, για τα επόμενα χρόνια, η εμφάνιση των νέων χρηστών κάνναβης θα παραμείνει στα επίπεδα του 2010. 4. ΜΕΙΩΣΗ ΝΕΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ ΟΠΙΟΕΙΔΩΝ: Η υπόθεση ότι η μείωση των νέων χρηστών οπιοειδών, θα μπορούσε να οφείλεται στη μείωση της διαθεσιμότητας της ηρωίνης δεν αποδεικνύεται (βάσει αναλύσεων συσχέτισης μεταξύ των κατασχέσεων οπιοειδών και αιτημάτων θεραπείας νέων χρηστών οπιοειδών) λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη και τη μακροπρόθεσμη σχετικά σταθερή παρουσία των νέων χρηστών οπιοειδών στο σύστημα θεραπείας στην Κύπρο. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ Μέσα από την παραπάνω ανάλυση, η οποία αποτελεί μια συνοπτική επισκόπηση του προβλήματος των ναρκωτικών στην Κύπρο, εντοπίζονται αρκετά πλεονεκτήματα που έχουν να κάνουν με την παρουσίαση και καταγραφή των διαχρονικών τάσεων και συσχετίσεων ανάμεσα στους δείκτες που εφαρμόζει το ΕΚΤΕΠΝ, για την παρακολούθηση του φαινομένου. Επίσης, οι παραπάνω αναλύσεις, θα προσφέρουν σημαντικά στην έναρξη της συζήτησης για να ενεργοποιηθεί ο νόμος «Περί Περίθαλψης και Μεταχείρισης Τοξικομανών» Νόμος 57(Ι) του 1992. Από την άλλη, παρουσιάστηκαν αρκετές μεθοδολογικές αδυναμίες, οι οποίες περιόρισαν τα αποτελέσματα της ανάλυσης. Πιο συγκεκριμένα: 1. Ο δείκτης θανάτων ενσωματώθηκε μόνο στις αναλύσεις για τα οποιοειδή λόγω του ότι οι περισσότεροι θάνατοι προκαλούνται κυρίως από την υπερβολική χρήση οπιοειδών. Επίσης, αρκετοί θάνατοι προκαλούνται από την πολυχρήση ουσιών (συμπεριλαμβανομένων των οπιοειδών). Οπότε, οι θάνατοι που προκλήθηκαν από πολυχρήση, δεν φάνηκαν στις αναλύσεις καθώς δεν μπορούσαν να

κατηγοριοποιηθούν σε μια ομάδα ουσιών. Επίσης, οι αριθμοί των θανάτων είναι υπερβολικά μικροί, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. 2. Η συλλογή των στοιχείων για την καταγραφή των τάσεων σχετικά με τις τιμές της κάθε ουσίας ξεχωριστά, κατέστη αδύνατη, καθώς για κάποιες χρονολογίες, απουσίαζαν τα στοιχεία από τη βάση δεδομένων του ΕΚΤΕΠΝ. 3. Οι θετικές ή αρνητικές συσχετίσεις που παρουσιάστηκαν παραπάνω δεν συνεπάγονται αναγκαστικά τη σχέση αιτίου-αποτελέσµατος. Θα υπήρχε αιτιώδης συνάφεια των δύο καταστάσεων (αιτημάτων θεραπείας & κατασχέσεων ή αδικημάτων), όταν θα ήταν απολύτως βέβαιο ότι η μια κατάσταση προέκυψε και οφείλεται αποκλειστικά εξ αιτίας της άλλης, χωρίς να διαμεσολαβούνται άλλοι παράγοντες. Από την άλλη, οι θετικές ή αρνητικές συσχετίσεις που παρουσιάστηκαν παραπάνω, ενδεχομένως να αντικατοπτρίζουν κάποιες αδυναμίες του συστήματος (μη εφαρμογή της εναλλακτικής ποινής φυλάκισης) ή και τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων που επιτυχώς εφαρμόζονται (όπως π.χ το Fred goes Net). Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι η παραπάνω ανάλυση μπορεί να εφαρμόζεται κάθε χρόνο με την παράλληλη ενημέρωση των πιο πρόσφατων στοιχείων που συλλέγει το ΕΚΤΕΠΝ, μέσω της συνεχούς παρακολούθησης των επιδημιολογικών δεικτών. ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ Davies, C., English, L., Steward, C. και συν., (2011). United Kingdom Drug Situation: Αnnual report to the European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) 2011. Department of health. Bless, R.J.M, Kemmesies, U.E., Dieme l, S. (2000). 3rd multi-city study: drug use trends in European cities in the 1990s. Council of Europe, p.125.