ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ «Χαρακτηρισμός ως παραδοσιακών 14 οικισμών του Δήμου Δυτικής Μάνης της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας και καθορισμός ειδικών όρων προστασίας και περιορισμών δόμησης των ακινήτων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και των οικοπέδων αυτών, στο σύνολο της έκτασης εντός των ορίων του οικισμού και στον πέριξ αυτού ύπαιθρο χώρο».
Έχοντας υπόψη: 1. Το Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Α 87) 2. Το άρθρο 42, παρ. 5 του Ν.1337/83 (Α 33) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 παρ. 17 του Ν.1512/1985 3. Τις διατάξεις του Ν. 4067/12 (Α 79) όπως τροποποιήθηκε με τους νόμους Ν. 4178/13 (Α 174), Ν.4258/14 (Α 94), Ν.4315/14 (Α 269) 4. Το άρθρο 29 α Ν. 1558/1985 «Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Όργανα» (Α 137), που προστέθηκε στο νόμο αυτό με το άρθρο 27 του Ν. 2081/1992 (Α 154), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 παρ. 2α του Ν. 2469/1997 (Α 38) 5. Το άρθρο 1 παρ. 2α του Ν. 2469/97 (Α 38), «Περιορισμός κρατικών δαπανών» 6. Το ΠΔ 100/28-8-2014 Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, όπως ισχύει (Α 167) 7. Το ΠΔ 73/23-9-2015 (ΦΕΚ116/Α), με το οποίο διορίστηκε ο Παναγιώτης Σκουρλέτης στη θέση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ο Ιωάννης Τσιρώνης του Αγγέλου στη θέση του αναπληρωτή Υπουργού. 8. Το από 24-4-1985 ΠΔ όπως ισχύει (Δ 181) 9. Τις αποφάσεις νομαρχών καθορισμού ορίων των οικισμών της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας καθώς και τυχόν τροποποιήσεις αυτών 10. Τη γνωμοδότηση του αρμοδίου Κεντρικού Συμβουλίου (ΚΕΣΑ ή ΚΕΣΥΠΟΘΑ) 11. Τις αποφάσεις Δ.Σ. Δήμων στο πλαίσιο της διαβούλευσης και τυχόν πρακτικό διαβούλευσης (αν βγει κοινό πρακτικό σε επίπεδο Περιφέρειας) 12. Την τελική παραλαβή μετά την διαβούλευση 13. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις του παρόντος δεν προκαλείται δαπάνη εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού για το τρέχον έτος και τα επόμενα οικονομικά έτη 2
A Ρ Θ Ρ Ο 1 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ Χαρακτηρίζονται ως παραδοσιακοί οι παρακάτω οικισμοί του Δήμου Δυτικής Μάνης της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας εντός των ορίων που έχουν καθοριστεί με τα σχετικά ΦΕΚ (όπως φαίνονται στον πίνακα) και σε χώρο υπαίθρου πέριξ των οικισμών, όπως τα όρια αυτά φαίνονται με μαύρη διακεκομμένη γραμμή στα σχετικά πρωτότυπα διαγράμματα σε κλίμακα 1:5.000. α/α Κωδικός Οικισμός Τοπική Δημοτική Δήμος Κοινότητα Ενότητα 1 4402010101 Καρδαμύλη Καρδαμύλης Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 2 4402010502 Πλάτανος Θαλαμών Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 3 4402010601 Καρυοβούνιον Καρυοβουνίου Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 4 4402010701 Καστανέα Καστανέας Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 5 4402010901 Μηλέα Μηλέας Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 6 4402011001 Νεοχώριον Νεοχωρίου Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 7 4402011101 Νομιτσής Νομιτσή Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 8 4402011201 Πλάτσα Πλάτσης Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 9 4402011202 Κοτρώνιον Πλάτσης Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 10 4402011204 Πηγή Πλάτσης Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 11 4402011401 Προσήλιον Προσηλίου Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 12 4402011501 Πύργος Καλαμών Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 13 4402011602 Άνω Ρίγκλια Ριγκλίων Λεύκτρου Δυτικής Μάνης 14 4402020301 Αλτομιρά Αλτομιρών Αβίας Δυτικής Μάνης Α Ρ Θ Ρ Ο 2 ΌΡΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΔΟΜΗΣΗΣ Οι όροι προστασίας και δόμησης των ακινήτων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και των λοιπών δομημένων ή μη οικοπέδων που εμπίπτουν εντός των ορίων των οικισμών ορίζονται ως ακολούθως: Α. ΣΥΝΕΚΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Α.1 Ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς 3
Α.1.1 Ορισμοί και όροι προστασίας α) Ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς: Κάθε ακίνητο στο οποίο υπάρχει παλαιό κτίριο ή συγκρότημα κτιρίων παραδοσιακού χαρακτήρα, που αντιπροσωπεύει το βασικό οικιστικό πρότυπο της τοπικής κατοικίας, όπως αυτό ορίζεται στην επόμενη παράγραφο, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και θεωρείται ακίνητο αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. β) Ως βασικό οικιστικό πρότυπο νοείται σύνολο, αποτελούμενο κατά κανόνα, από κυρίως διώροφο κτίριο κατοικίας και μονώροφο βοηθητικό κτίσμα που εφάπτεται του πρώτου. Συνήθως τα κτίρια είναι διατεταγμένα σε σχήμα Γ στα όρια του ακινήτου και μαζί με τον υψηλό μαντρότοιχο και την αυλόθυρα, στις υπόλοιπες πλευρές, περικλείουν την αυλή του συνόλου. Το οικιστικό αυτό πρότυπο εμφανίζεται και σε απλούστερες παραλλαγές, είτε με μονώροφο κύριο κτίριο κατοικίας, είτε με μεμονωμένο διώροφο κτίριο και αυλή. Τα παραδοσιακά κτίρια είναι κατά κύριο λόγο λιθόκτιστα ανεπίχριστα. Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν πύργοι οι οποίοι είναι ενωμένοι με διπλανή διώροφη κατοικία (πυργοκατοικίες). Ορισμένες έχουν μορφή αυστηρά πρισματική και συντηρητική, άλλες είναι πιο επίσημες και πιο επιμελημένες, με δυτικές και οθωμανικές επιδράσεις. Το ποσοστό των ανοιγμάτων σε σχέση με τα πλήρη ειναι περίπου 30% ενώ η πρόσοψη διαθέτει και εξώστη με μεταλλικό κιγκλίδωμα και φουρούσια. Οι στέγες είναι τετράριχτες με επικάλυψη από κεραμίδια. Τα κουφώματα διαθέτουν οριζόντια ή τοξωτά πρέκια, ενώ συχνά παρατηρούνται κορνίζες ή παραστάδες με λαξευτές πέτρες.. Είναι ξύλινα, με καΐτια και εξωτερικά σκούρα διαφόρων τύπων και χρωμάτων. Οι αυλές ειναι μικρές, με ψηλούς μαντρότοιχους, σε επαφή με το δρόμο και ωραίες τοξωτές αυλόθυρες. γ) Το ανωτέρω βασικό οικιστικό πρότυπο, που περιλαμβάνει ιδίως κτίρια, παραρτήματα, μάντρες, λειτουργικά στοιχεία και στοιχεία εξοπλισμού εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων, με όποιες παραλλαγές απαντάται και σε οποιονδήποτε τομέα, θεωρείται αντιπροσωπευτικό δείγμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής φυσιογνωμίας των οικισμών και προστατεύεται στο σύνολό του. Η αναγνώριση του τοπικού προτύπου όπως έχει διαμορφωθεί έως σήμερα και η ανάδειξη των αρχιτεκτονικών εκφάνσεων κάθε περιοχής καθώς και η αναγνώριση του αυθεντικού προτύπου και η διάκρισή του από τυχόν μεταγενέστερες επεμβάσεις και αλλοιώσεις διενεργείται από το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.). Το Σ.Α. αποφαίνεται αιτιολογημένα, αφού λάβει υπόψη τη σχετική τεχνική έκθεση του ενδιαφερομένου και τα προσκομιζόμενα στοιχεία τεκμηρίωσης, όπως φωτογραφίες, σχέδια και άλλα συναφή αποδεικτικά στοιχεία. 4
δ) Απαγορεύεται η καταστροφή ή η αλλοίωση των ανωτέρω παραδοσιακών κτιρίων- οικιστικών προτύπων ή τμημάτων τους, καθώς και επιμέρους στοιχείων τους, όπως αρχιτεκτονικά ή στατικά ή λειτουργικά ή στοιχεία εξοπλισμού (φούρνοι, καμινάδες, τζάκια, ερμάρια) με μη συμβατές επεμβάσεις και ιδίως με επισκευές, μετατροπές ή προσθήκες εκτός των όσων ρητά αναφέρονται στο παρόν διάταγμα. ε) Στα ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς επιτρέπονται εργασίες συντήρησης ή επισκευής ή ανακατασκευής ετοιμόρροπων τμημάτων τους ή ενίσχυσης του φέροντος οργανισμού τους. Επιτρέπονται επίσης οι εργασίες εκσυγχρονισμού των υδραυλικών, ηλεκτρικών, μηχανολογικών και λοιπών συναφών εγκαταστάσεων των ακινήτων, εφόσον είναι απαραίτητες για τη χρήση τους, καθώς και εργασίες για την βελτίωση της θερμικής άνεσης και την εξοικονόμηση ενέργειας. στ) Εφόσον τούτο είναι αναγκαίο για τη χρήση του ακινήτου, επιτρέπονται περιορισμένες επεμβάσεις στο κέλυφος των κτιρίων, όπως μικρή τροποποίηση των ανοιγμάτων, προσθήκη λειτουργικών στοιχείων (φούρνος, καμινάδα, εξωτερική κλίμακα) ή στο εσωτερικό τους με συνένωση ή διαχωρισμό των χώρων. ζ) Όλες οι παραπάνω υπό ε και στ εργασίες και επεμβάσεις πρέπει να εκτελούνται κατά τα παραδοσιακά πρότυπα, με σεβασμό στην αρχιτεκτονική φυσιογνωμία, την κατασκευαστική δομή και τεχνική του κτίσματος. Αξιόλογα στοιχεία της διακόσμησης, της μόνιμης επίπλωσης ή του εξοπλισμού του κτιρίου, όπως επίπλαστος ή ζωγραφικός διάκοσμος, ξύλινα εσωτερικά κλιμακοστάσια, ερμάρια, θύρες, σταμνοθήκες, τζάκια, διατηρούνται υποχρεωτικά ή εφόσον τούτο είναι ανέφικτο επανατοποθετούνται σε άλλη κατάλληλη θέση. Α.1.2 Όροι Δόμησης Σε όλους τους τομείς του οικισμού τα ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα με το εμβαδόν που είχαν κατά την.. Στα ακίνητα αυτά ισχύουν και οι ακόλουθοι όροι: α) Το βασικό πρότυπο που συγκροτούν τα υφιστάμενα κτίρια ή ερείπια αρχιτεκτονικής κληρονομιάς αποτελεί την οικιστική χωρητικότητα του ακινήτου. Στα ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς απαγορεύεται οποιαδήποτε προσθήκη, καθ ύψος ή κατ επέκταση. Κατ εξαίρεση και εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο για την επανάχρηση του κτιρίου, επιτρέπονται, ύστερα από έγκριση του Σ.Α., περιορισμένες προσθήκες, που δεν επηρεάζουν, με τη θέση και το σχήμα τους, την ογκοπλαστική διαμόρφωση του προτύπου, ιδίως δε δεν αλλοιώνουν το χαρακτήρα της αυλής και τη σημασία της ως ζωτικού χώρου της παραδοσιακής κατοικίας. Η έγκριση συνοδεύεται από ενδελεχή λεπτομερή αιτιολογική έκθεση, στην οποία εξετάζονται, ιδίως, η διάταξη των κτιρίων και η ογκοπλαστική διαμόρφωσή τους, καθώς και οι οπτικές φυγές από τους αύλειους χώρους 5
των γειτονικών κτιρίων ή κοινόχρηστους χώρους. Ο συνολικός συντελεστής δόμησης του ακινήτου που προκύπτει με την κατά τα ανωτέρω προσθήκη σε υφιστάμενο ακίνητο δεν δύναται να υπερβαίνει το 1,00. Κατά τα λοιπά για την προσθήκη ισχύουν οι όροι και οι προϋποθέσεις της παραγράφου Γ του παρόντος άρθρου, καθώς και του άρθρου 3. Στα ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης ορίζεται στο 70% της επιφάνειας του οικοπέδου. Ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς με μεγαλύτερη κάλυψη κατά την.. θεωρούνται νομίμως υφιστάμενα, με την προϋπόθεση ότι η μεγαλύτερη κάλυψη δεν οφείλεται σε μεταγενέστερες αλλοιώσεις του αυθεντικού προτύπου. β) Σε περίπτωση ερειπίων ή υπολειμμάτων κτιρίων που δεν συγκροτούν ολοκληρωμένο οικιστικό πρότυπο, όπως αυτό ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο, επιτρέπεται η αναστήλωση, η ανακατασκευή ή η συμπλήρωση τμημάτων του υφισταμένου κτίσματος, κατά τα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού, ύστερα από αιτιολογημένη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α.). γ) Εφόσον υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, με βάση τα οποία τεκμηριώνεται η αρχική μορφή του κτιρίου, όπως φωτογραφίες με βεβαία χρονολογία, προσηκόντως θεωρημένες για τη γνησιότητά τους, εγκεκριμένα σχέδια, βιβλιογραφικές μαρτυρίες, επιτρέπεται η επισκευή και αποκατάσταση των παλαιών κτιρίων παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του οικισμού, ακόμα και εάν οι απαιτούμενες για το σκοπό αυτό εργασίες και επεμβάσεις αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος, ύστερα από αιτιολογημένη κρίση του Σ.Α.. Προτείνεται η θέσπιση κινήτρων για την αποκατάσταση παραδοσιακών κτιρίων. Προτείνεται η θέσπιση κινήτρων για την βελτίωση της θερμικής άνεσης και την εξοικονόμηση ενέργειας στα παλιά κτίρια εν γένει. Επιτρέπεται η αντικατάσταση των κουφωμάτων με σύγχρονα θερμομονωτικά (υλικά όπως και στα νεόδμητα). Επιτρέπεται η προσθήκη στεγάστρων. Επιτρέπεται η κατασκευή εξωτερικής θερμομόνωσης σε κτίρια που είναι επιχρισμένα Α.2 ΛΟΙΠΑ ΑΚΙΝΗΤΑ α. Αρτιότητα: Ελάχιστο Εμβαδό=300 τ.μ. Κατά παρέκκλιση θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα με όποιο εμβαδόν είχαν κατά την 3.5.1985, ημέρα δημοσίευσης του Π. Δ/γματος «Περί καθορισμού ορίων οικισμών» (ΦΕΚ 181Δ/85). β. Κάλυψη= 60% γ. Σ.Δ. = Ο συντελεστής δόμησης ορίζεται ως εξής: Για οικόπεδα ίσα ή μικρότερα των 150μ2 = οκτώ δέκατα (0,80). Για το τμήμα πέραν των 150 τ.μ. = έξι δέκατα (0,60). 6
Β. ΑΡΑΙΟΔΟΜΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΣΜΟΥ Β.1 ΑΚΙΝΗΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Ως ανωτέρω παρ. 1.1 Β.2 ΛΟΙΠΑ ΑΚΙΝΗΤΑ α. Αρτιότητα: Ελάχιστο Πρόσωπο=20 μ. Ελάχιστο Εμβαδό=1000 τ.μ. Κατά παρέκκλιση θεωρούνται άρτια εφόσον είχαν 300 τ.μ. κατά την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος. Επίσης θεωρούνται κατά παρέκκλιση άρτια και οικοδομήσιμα με όποιο εμβαδόν είχαν κατά την 3-5-1985, ημέρα δημοσίευσης του Π. Δ/γματος «Περί καθορισμού όρων δόμησης.» (ΦΕΚ 181/Δ /85). β. Κάλυψη = 25%. γ. Σ.Δ. = Ο συντελεστής δόμησης ορίζεται ως εξής. Για οικόπεδα έως 600 τ.μ. = τέσσερα δέκατα (0.40) Για το τμήμα οικοπέδου πέραν των 600 τ.μ. = δύο δέκατα. (0,20). Μέγιστο εμβαδόν κτιρίου 400 τ.μ. Γ. ΛΟΙΠΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΔΟΜΗΣΗΣ. Για το σύνολο του οικισμού ισχύουν τα ακόλουθα: Γ.1. Μέγιστος αριθμός ορόφων κτιρίων ορίζεται να είναι δύο (2) με μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος τα επτά και ήμισυ μέτρα (7.50 μ.), μετρούμενο από το χαμηλότερο σημείο της τομής του περιγράμματος του κτιρίου με τη φυσική στάθμη του εδάφους, έως την στέψη του κτιρίου, μη συμπεριλαμβανομένης της στέγης ή του στηθαίου δώματος. Πάνω από το μέγιστο ύψος επιτρέπεται μόνο η κατασκευή στέγης μέγιστου ύψους 2. μ. Επιτρέπεται η κατασκευή 3 ου ορόφου χωρίς υπέρβαση του ΣΔ μόνο εάν προκύπτει λόγω κλίσης του εδάφους (εως 10,5 μ.) Γ.2. Απαγορεύεται η κατασκευή κτιρίων επί υποστυλωμάτων (pilotis). Γ.3. Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται με τα παρακάτω κριτήρια. α) ο ακάλυπτος χώρος να συντάσσεται σε αυλή ή αυλές. β) να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών, όπως και του κοινόχρηστου χώρου έμπροσθέν των. γ) να προστατεύονται και να αναδεικνύονται μνημεία ή αξιόλογα κτίρια που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με το υπό ανέγερση κτίριο όπως και η οπτική θέα προς αξιόλογους κοινόχρηστους χώρους του οικισμού. Γ.4. Ο μέγιστος όγκος των κτιρίων πάνω από το φυσικό έδαφος ορίζεται σε 800 μ3 για τα μονώροφα κτίσματα και 1200 μ3 για τα διώροφα, μη συμπεριλαμβανομένης της στέγης. Πέραν αυτού επιβάλλεται η διάσπαση του κτιρίου σε μικρότερους όγκους. 7
Γ.5. Η τήρηση των παραπάνω διατάξεων υπόκειται στην κρίση του Σ.Α., το οποίο δύναται να μεταβάλλει τη θέση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο, να προτείνει τη μεταβολή του όγκου του κτιρίου μέσα στα επιτρεπόμενα όρια των όρων δόμησης, εφόσον οι ανωτέρω ρυθμίσεις συμβάλλουν στην εναρμόνιση του νέου κτιρίου με τα παραδοσιακά πολεοδομικά και αρχιτεκτονικά πρότυπα του οικισμού, στην ανάδειξη φυσικού στοιχείου ή περιβάλλοντα χώρου, που αποτελούν την ιδιαίτερη πολεοδομική και αρχιτεκτονική ταυτότητα του οικισμού. Γ.6. Σε περίπτωση που το οικόπεδο του υπό ανέγερση κτιρίου γειτνιάζει με πολεοδομικά ενδιαφέροντα σημεία του οικισμού, που αποτελούν τοπόσημα (πλατείες, κρήνες, παλιές γέφυρες, εκκλησίες, διατηρητέα κτίρια, αρχαιολογικούς χώρους, κυρίαρχες οπτικές θέες και φυγές κλπ.) ο δε όγκος που προκύπτει επηρεάζει αρνητικά ή υποβαθμίζει την αισθητική των πολεοδομικών αυτών σημείων, το Σ.Α. δύναται να προτείνει στην αρμόδια υπηρεσία του Υ.ΠΕ.Κ.Α. καθορισμό ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.1577/1985, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 του ΝΟΚ και ισχύει. Δ. ΕΞΩΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ α) Αρτιότητα: Ελάχιστο Πρόσωπο = 20 μ., Ελάχιστο Εμβαδόν = 4.000 τ.μ. β) Ποσοστό κάλυψης = 10% γ) Σ.Δ. = 0,10 δ) Μέγιστος αριθμός ορόφων = 1, Μέγιστο ύψος = 3,50 μ. + 1,50 μ. για στέγη. Α Ρ Θ Ρ Ο 3 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΔΟΜΗΣΗΣ Α. ΣΥΝΕΚΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Για το συνεκτικό τμήμα των οικισμών, όπως και για τα ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ισχύουν τα ακόλουθα: Α.1 ΔΙΑΤΑΞΗ ΣΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΟΓΚΟΙ Η μορφολογική διαμόρφωση του κτιρίου, η διάταξή του μέσα στο οικόπεδο και τα μορφολογικά του χαρακτηριστικά πρέπει να προσαρμόζονται στα παραδοσιακά πρότυπα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Σε γενικές γραμμές το κτίριο πρέπει να έχει παραλληλεπίπεδους όγκους, η σύνθεσή του να δημιουργεί διάφορα επίπεδα από μονώροφα και διώροφα τμήματα με κέντρο αναφοράς την αυλή, η οποία διαχωρίζεται από τον κοινόχρηστο χώρο με ψηλό μαντρότοιχο από λιθοδομή ή επιχρισμένη οπτοπλινθοδομή μέχρι ύψους 2 μ. 8
Α.2 ΟΨΕΙΣ Οι όψεις των κτιρίων φέρουν μικρά ανοίγματα που τονίζουν τον κατακόρυφο άξονα. Τα ανοίγματα των όψεων (θύρες, παράθυρα) κατασκευάζονται κατά τα παραδοσιακά πρότυπα διατηρώντας τις αναλογίες και τη σχέση πλήρουςκενού. Η αναλογία του συνόλου των ανοιγμάτων στην επιφάνεια όψης πρέπει να είναι μικρότερη από 30% και κατ εξαίρεση 50% σε χρήσεις εκτός κατοικίας (εμπορικές, αναψυχής) Υπέρθυρο (πρέκι) και παραστάδες, σύμφωνα με τα παραδοσιακά. Επιτρέπονται οι καμάρες και τα τοξωτά υπέρθυρα, σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα. Η απόσταση μεταξύ των ανοιγμάτων πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 60 εκ και απόσταση των ανοιγμάτων από την γωνία του κτιρίου να είναι μεγαλύτερη απο 80 εκ Α.3 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ Τα εξωτερικά κουφώματα κατασκευάζονται ξύλινα, ταμπλαδωτά ή καρφωτά και τα υαλοστάσια με υποδιαιρέσεις (καΐτια) κατά τα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού. Α.4 ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ Επιτρέπονται τα γήινα χρώματα (αποχρώσεις του καφέ, της ώχρας, του χονδροκόκκινου και του γκρι) καθώς και το λευκό χρώμα μόνο στο επίχρισμα (απαγορεύεται το λευκό στα κουφώματα και τα μεταλλικά στοιχεία του κτιρίου). Οι χρωματισμοί των επιμέρους στοιχείων πρέπει να εναρμονίζονται μεταξύ τους. Προτείνεται η χρήση ανοιχτόχρωμων ή/και ψυχρών επιχρισμάτων και βαφών των όψεων που δέχονται άμεση ηλιακή ακτινοβολία κατά τους θερινούς μήνες, τα οποία θα ανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία, για την αποφυγή φαινομένων υπερθέρμανσης του κτιριακού κελύφους. Α.5 ΠΕΡΙΦΡΑΞΕΙΣ - ΑΥΛΟΘΥΡΑ Η αυλόθυρα κατασκευάζεται ξύλινη, ταμπλαδωτή ή καρφωτή, με συμπαγές υπέρθυρο κατά τα πρότυπα της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (τοξωτό). Α.6 ΣΤΕΓΕΣ Η επικάλυψη κτιρίων γίνεται με στέγη εξέχουσα ή εγκιβωτισμένη. Μονώροφα τμήματα των κτιρίων (κλειστοί ή ημιυπαίθριοι χώροι) μπορούν να στεγάζονται με δώμα Σχήμα στέγης: τετράριχτη, δίριχτη και μονόριχτη Η δίριχτη στέγη πρέπει να είναι ενιαία, με κοινό κορφιά Κλίση 30 40 % 9
Επιβάλλεται η ολοκλήρωση της στέγης πριν από τη συνέχιση των λοιπών εργασιών. Για τη κάλυψη εξωστών και για δευτερεύοντες όγκους επιτρέπεται η κατασκευή μονόρριχτης στέγης. Ο στεγασμένος εξώστης η ο στεγασμένος ισόγειος χώρος, στα άκρα τους, θα πρέπει να φέρουν κατακόρυφα στοιχεία στο περίγραμμα του στεγασμένου τμήματός τους. Επιτρέπεται η προεξοχή της στέγης από το σώμα του κτιρίου κατά 20εκ. έως 50 εκ Υλικό κεραμίδια κάθε τύπου γήϊνα χρώματα και (εφόσον υπήρχαν) πέτρινες πλάκες Σε κάθε οικόπεδο μπορεί να τοποθετείται μόνο μια κεραία τηλεόρασης και σε θέση που να μην προσβάλλονται τα κτίριά του. Α.7 ΑΚΑΛΥΠΤΟΙ ΧΩΡΟΙ Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ίδιου του οικοπέδου όπως και των όμορών του, με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση των φυσικών στοιχείων (δένδρα, βράχια κλπ.) καθώς και στη δημιουργία ενιαίου αισθητικού συνόλου μεταξύ του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών. Α.8 ΚΛΙΜΑΚΕΣ - ΕΞΩΣΤΕΣ Επιτρέπεται η κατασκευή ανοικτής κτιστής σκάλας ανόδου στον όροφο, μέγιστου καθαρού πλάτους 1.00 μ. η οποία θα αναπτύσσεται παράλληλα με την αντίστοιχη όψη του κτιρίου, είναι ευθύγραμμη χωρίς ενδιάμεσο πλατύσκαλο και χωρίς να συνεχίζει στο υπόγειο του κτιρίου. Το στηθαίο της ανοικτής σκάλας μπορεί να είναι συμπαγές, κατασκευάζεται από το ίδιο υλικό και έχει την ίδια μορφή με τις όψεις του κτιρίου και να συνεχίζει στο ίδιο κατακόρυφο επίπεδο μέχρι το έδαφος κατά τα παραδοσιακά πρότυπα. Μπορεί επίσης αντί συμπαγούς στηθαίου να χρησιμοποιηθεί κιγκλίδωμα ξύλινο ή μεταλλικό κατά τα παραδοσιακά πρότυπα. Επιτρέπεται η κατασκευή εξωστών σε πρόβολο, ανοιχτών ή στεγασμένων με μήκος ως 2/3 του πλάτους της όψης και επιτρεπόμενο πλάτος εξώστη έως 1.20 μ. Απαγορεύονται οι εξώστες στο ισόγειο. Επιτρέπεται η στέγαση των εξωστών με στέγαστρο ή πέργκολα καθώς και η τοποθέτηση ελαφριών κατακόρυφων ξύλινων η μεταλλικών στοιχείων. Επιτρέπεται η κατασκευή φουρουσιών συμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα. Οι ημιυπαίθριοι χώροι επιτρέπονται μόνο εφόσον είναι ενταγμένοι στον όγκο του κτιρίου (σε εσοχή) Επιτρέπεται η δημιουργία παρόδιων στοών μόνο αν υπάρχουν στον οικισμό. Α.9 ΓΚΑΡΑΖ 10
Α.10. ΥΛΙΚΑ Σε περίπτωση κατασκευής στεγασμένου κλειστού χώρου στάθμευσης (γκαράζ) η επιφάνεια αυτού, που δεν προσμετράται στο Σ.Δ. δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των 25 τ.μ. ανά άρτιο οικόπεδο. Απαγορεύεται η επίχριση των εξωτερικών όψεων από λιθοδομή των υφισταμένων κτιρίων. Επιτρέπεται το ασβέστωμα και το μύστρισμα της λιθοδομής. Κιγκλιδώματα περιφράξεων, στηθαίων εξωστών κλπ από ξύλο ή σίδερο Απαγορεύεται η χρήση του αλουμινίου, του πλαστικού και άλλων παρεμφερών υλικών σε οποιαδήποτε κατασκευή. Η απαγόρευση ισχύει και για τα στοιχεία που τοποθετούνται σε κοινόχρηστους χώρους του οικισμού, όπως οι κρήνες, τα μνημεία, άλλα στοιχεία στις πλατείες κλπ. Στα καταστήματα επιτρέπεται η κατασκευή των κουφωμάτων από σίδηρο και η χρήση στρατζαριστής λαμαρίνας. Επιτρέπεται η τοποθέτηση στους ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους κινητών πετασμάτων (τέντες) από μονόχρωμο ύφασμα, σε τόνους άσπρου ή μπεζ. Α.11 ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ Απαγορεύεται η τοποθέτηση κάθε είδους φωτεινών επιγραφών και διαφημίσεων σε οποιαδήποτε θέση των ακινήτων στον οικισμό καθώς και σε ικριώματα μέσα στο χώρο των οικοπέδων ή μπροστά από αυτά. Επιτρέπονται μόνο οι επιγραφές περιορισμένων διαστάσεων που δίνουν πληροφορίες για τη χρήση των χώρων του κτιρίου. Οι επιγραφές αυτές τοποθετούνται κατά τρόπο που δεν καλύπτει ή αλλοιώνει τη μορφή του κτιρίου ύστερα από αιτιολογημένη κρίση του Σ.Α.. Α.12 ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ - ΑΠΕ Επιτρέπεται ύστερα από έγκριση του Σ.Α., η εγκατάσταση στα δώματα και τις στέγες των κτιρίων μέσων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπως ηλιακοί θερμοσίφωνες, φωτοβολταϊκά συστήματα κλπ., κατά τρόπο που δεν αλλοιώνεται ή θίγεται η παραδοσιακή αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του κτιρίου. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα και οι ηλιακοί συλλέκτες πρέπει να ακολουθούν την κλίση και το σχήμα της στέγης και η δεξαμενή νερού (boiler) είναι εσωτερικά. Στην περίπτωση τοποθέτησης σε δώμα το ύψος του συμπαγούς στηθαίου του δώματος επιτρέπεται να φτάνει το 1,00 μ. με εξαίρεση τα ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Α.13 ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ Κάθε εργασία που αφορά την επίστρωση, διαμόρφωση, τροποποίηση, ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων, όπως οδών, πλατειών, κρηπιδωμάτων 11
κλπ., εκτελείται με τρόπο προσαρμοσμένο στα παραδοσιακά πρότυπα και ύστερα από έγκριση του Σ.Α.. Τα έργα υποδομής των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε. κλπ.) επιβάλλεται να είναι υπόγεια. Η τοποθέτηση των μετρητών του ηλεκτρικού ρεύματος κλπ. όπως και η τοποθέτηση κάθε άλλου στοιχείου παροχών Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας επιβάλλεται να γίνεται σε θέση που δεν προβάλλεται σε κοινόχρηστους χώρους. Οι Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας αναλαμβάνουν με δαπάνες τους την αναμόρφωση και βελτίωση των εγκαταστάσεών τους ώστε να μην προσβάλλεται το περιβάλλον. Υποχρεούνται επίσης να αναλαμβάνουν την αποκατάσταση της αρχικής μορφής των δρόμων και κοινοχρήστων χώρων όπου επενέβησαν για την εγκατάσταση των δικτύων τους. Υποχρέωση του Δήμου είναι να τοποθετήσει μέσα σε εύλογο χρόνο ομαδική δορυφορική κεραία στον οικισμό. Μετά την τοποθέτησή της θα απομακρύνονται υποχρεωτικά οι ατομικές. Β. ΑΡΑΙΟΔΟΜΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΣΜΟΥ και ΕΞΩΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ Για τα αραιοδομημένα τμήματα των οικισμών και τις εξωαστικές περιοχές έχουν εφαρμογή οι παράγραφοι Α.1, Α.4, Α.6, Α.7, Α.8, Α10, Α11, Α12 και Α13 του ιδίου άρθρου. Α Ρ Θ Ρ Ο 4 ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 4.1. Ο οικισμός (άρθρο 1) ελέγχεται από το Σ.Α.. Η πολεοδομική υπηρεσία αποστέλλει υποχρεωτικά στο Σ.Α. το φάκελο οποιουδήποτε θέματος που αφορά ανέγερση, κατεδάφιση (μερική ή ολική) ετοιμόρροπων, επισκευή, προσθήκη, αποκατάσταση, αναστήλωση και ανακατασκευή κτιρίων, αυθαιρέτων κατασκευών, καθώς και θεμάτων που αφορούν διαμορφώσεις κοινοχρήστων ή κοινωφελών χώρων, έργα υποδομής κλπ. για να γνωματεύσει σχετικά. 4.2. Οι αρχιτεκτονικές μελέτες δύνανται να υποβάλλονται ως προμελέτες στο στάδιο του προελέγχου αρχιτεκτονικών, προκειμένου να γίνει προέγκριση των αρχών της επισκευής και αποκατάστασης των οικιστικών προτύπων του οικισμού, των αρχών της πολεοδομικής και αρχιτεκτονικής σύνθεσης, τυχόν ανακατασκευής, κατεδάφισης τμημάτων, προσθηκών κλπ. 4.3 Με την οριστική μελέτη επιπλέον των απαιτουμένων δικαιολογητικών υποβάλλονται: α) πλήρες τοπογραφικό διάγραμμα του οικοπέδου, όπου εμφαίνονται οι υψομετρικές καμπύλες της υφιστάμενης κατάστασης και τυχόν πρόταση διαμόρφωσης σύμφωνα με την παράγραφο Α.8 του άρθρου 3 του παρόντος, 12
β) έγχρωμες φωτογραφίες με άποψη του δρόμου, ώστε να φαίνονται τουλάχιστον τα δύο (2) ακίνητα εκατέρωθεν, καθώς και φωτογραφίες των απέναντι κτιρίων και γ) τεχνική περιγραφή με αναλυτική αναφορά στο είδος των χρησιμοποιούμενων υλικών και στους χρωματισμούς. 4.4 α) Σε περίπτωση επισκευής υφισταμένου κτιρίου ή προσθήκης σε αυτό υποβάλλονται έγχρωμες φωτογραφίες όλων των όψεων του κτιρίου και του εσωτερικού του χώρου, ώστε να φαίνονται όλα τα μορφολογικά και καλλιτεχνικά του στοιχεία. 4.5 Σε περίπτωση αυθαίρετων κατασκευών, αυτές δύνανται να νομιμοποιηθούν μόνο εφόσον συμμορφώνονται με όλες τις διατάξεις του παρόντος διατάγματος. Α Ρ Θ Ρ Ο 5 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 5.1. Οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος διατάγματος και ισχύουν, εκτελούνται όπως εκδόθηκαν. Σε περίπτωση αναθεώρησης της αρχιτεκτονικής μελέτης εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 3 του παρόντος διατάγματος. 5.2. Άδειες για τις οποίες έχει κατατεθεί φάκελος μέχρι την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος, δύνανται να εκδοθούν σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις, τηρουμένων όμως όλων των διατάξεων του άρθρου 3 και όλων των επομένων άρθρων, αναθεωρούμενων υποχρεωτικά των σχετικών μελετών. 5.3. Μετά τη δημοσίευση του παρόντος καταργούνται οι ειδικοί όροι δόμησης που αναφέρονται στο ΦΕΚ 979/Δ11-11-1997 για τον οικισμό Πύργο Λεύκτρου Α Ρ Θ Ρ Ο 6 Προσαρτήματα Στο παρόν προσαρτάται παράρτημα με ειδικό τεχνικό τεύχος οδηγό με εκλαϊκευμένες κατευθύνσεις δόμησης νέων κτηρίων (κυρίως για την κατοικία) για τους παραδοσιακούς οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων της Π.Ε. Μεσσηνίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Α Ρ Θ Ρ Ο 7 Έναρξη ισχύος Η ισχύς του παρόντος Π.Δ. αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στον Υφυπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος. 13
14