FIBER TO THE HOME: Ρυθµιστικές Προκλήσεις και Ευρωπαϊκή εµπειρία Νίκος Βολάνης, Δικηγόρος Σύμβουλος Ρυθμιστικών Θεμάτων Σύνδεσμος Αδειοδοτημένων Τηλεπικοινωνιακών Παρόχων Ελλάδος 22-09-2008 I.T.Y, Πάτρα
Περιεχόμενα 1. Ρυθμιστικές διαφορές και μοντέλα ανταγωνισμού. 2. NGA στην πράξη: εθνικές αγορές ΚΜ 3. Προτάσεις: 1. Μελέτη WIK για τις οικονομίες στα NGA 2. Σύσταση της ΕΕ για την Πρόσβαση στα NGA
Ρυθμιστικές διαφορές σε NGA (FttH) / legacy networks 1. Ανάλυση αγορών (προϊόντα και υπηρεσίες / γεωγραφική κάλυψη) 2. Κριτήρια για ανταγωνισμό σε επίπεδο υποδομών /αναδιπλασιασμός των NGA; 3. Duct sharing 4. Ιεράρχηση μέτρων αντιμετώπισης (remedies) 5. Θέματα ανταγωνισμού / Κρατικών ενισχύσεων 6. Καλωδίωση στα κτίρια 7. Ρυθμιζόμενη επιστροφή της επένδυσης: Risk premium v. fair RoI taking into account risk? 8. Αναθεώρηση της κλίμακα των επενδύσεων; 9. Διαχωρισμός δικτύων/υπηρεσιών 10. Μετάβαση από την υπάρχουσα τεχνολογία (PSTN) Μετάβαση από το υπάρχον κανονιστικό πλαίσιο 11. Δικτυακή ουδετερότητα 12. VDSL v. FttH 13. CCP v. B&K
Μοντέλα ανταγωνισμού Ανταγωνισμός σε υποδομές NGA Μονοπώλιο στις υποδομές, με ιδιωτικά κεφάλαια Πρόσβαση σε αγωγούς Ρόλος cable / κινητής quid Open Access? FttN vs. FttH Υπό τον όρο της αμοιβαιότητας; Έναντι του παρόχου ΣΙΑ; (μη διακριτική μεταχείριση) Σε ποιους αγωγούς;/ ζητήματα ορισμού αγοράς ζητήματα τιμολόγησης Γεωγραφικές περιοχές υψηλού κόστους Ρόλος της αγοράς; Κρατικές ενισχύσεις
Ευρωπαϊκές επιδόσεις σε NGA 12/2007: 1 εκ. συνδρομητές (4,9 εκ. σπίτια) 61% δίκτυα τοπικών αρχών Αύξηση δικτύων εναλλακτικών παρόχων (10%=>21% σε ένα έτος) Fastweb(I) + B2(Se) + Iliad/Free(FR) + Neuf Cegetel(FR) + T1(Si) = 470,200 συνδρομητές (12/2007) ΣΔΙΤ (open access): Άμστερνταμ, Κολωνία, Μόναχο ή: IDATE
Ισπανία Tf: 79% μερίδιο αγοράς σε πρόσβαση (χαλκό και ίνα) 59% (+) μερίδιο ευρυζωνικής λιανικής αγοράς Τf => 3 εκ. Κατοικίες μέχρι το 2010 (καινούριες υπηρεσίες από 10/2008) CMT FttH (: προσωρινά μέτρα για την αναθεωρημένη αγορά 4 / αγορά 11) vdsl: Πρόσβαση σε αγωγούς (σε εύλογα αιτήματα) δεν απαιτείται προσφορά αναφοράς, δεν έχουν οριστεί τιμές (Αρχική Σύσταση: Σε όσους εναλλακτικούς δεσμευτούν να αιτηθούν πρόσβαση σε αγωγούς, προσφέρεται μέχρι την υλοποίησή της ένας προσωρινός «εικονικός βρόχος», ευρυζωνική πρόσβαση) αναθεωρημένη σύσταση: δεν υπάρχει πια αυτή η υποχρέωση Καμία υποχρέωση για Αδεσμοποίηση ίνας (Αρχική σύσταση (12/2007): υποχρέωση Tf για προσφορά κοστοστρεφούς ευρυζωνικής πρόσβασης σε επίπεδο MDFγια τις υπηρεσίες vdsl/adsl2+, προκειμένου οι εναλλακτικοί να μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες 3 play, σε όλα τα μεταλλικά ζεύγη μου «μεταφέρονται» σε vdsl) αναθεωρημένη σύσταση, αντίστοιχα μέτρα με αυτά για FttH: Προσφορά ευρυζωνικής πρόσβασης σε επίπεδο MDF (αντίστοιχες ταχύτητες με Tf, για όσους εναλλακτικούς δεσμευτούν να αιτηθούν πρόσβαση σε αγωγούς Για όσες αδεσμοποίητες γραμμές καταργηθούν, εξαιτίας του vdsl, θα υπάρχει προφορά ευρυζωνικής πρόσβασηςσε χαμηλότερη τιμή από την υπάρχουσα, για ταχύτητες αντίστοιχες με το δίκτυο χαλκού (αποκλείοντας έτσι τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό) (Orange i.e. FT προσέφυγε κατά της απόφασης. Εφετείο δέχθηκε προσωρινή αναστολή, συζήτηση στις 22/09/2008)
Αγγλία Broadband Stakeholder Group: FttC: UK 5.1bn, FttH: UK 28,1bn BT (07/2008): πρόγραμμα UK 1.5 bn, 10 εκ. σπίτια μέχρι το 2012. FttB/FttC Virgin Media (cable) 50Mbit/s, 50% πληθυσμού Ofcom: ΔΔ για τα NGA 09/2008: Caio report: there is little evidence that in the short term the UK is going to suffer from the lack of an extensive next generation access network Δεν χρειάζεται κρατική ανάμειξη στην ανάπτυξη των NGA σε αυτή τη φάση Σε κάθε περίπτωση, το κράτος μπορεί να παράσχει πρόσβαση σε υποδομές, προκειμένου να μειωθεί το κόστος
Ολλανδία KPN: (7/2007) MoUs με παρόχους για σταδιακή κατάργηση MDFs Open access network ( Glashart ) Citynet: FttH για 450.000 σπίτια του Αμστερνταμ ( 600 800 για κάθε σπίτι), fiber-to-the-barge!, ολοκληρώθηκε η 1 η Φάση (40.000) Απόφαση Ε.Επιτροπής για Κρατικές Ενισχύσεις (C-53/2006, Citynet) Δημοτική αρχή Άμστερνταμ (1/3 του κεφαλαίου) Under EU state aid rules, investments by public authorities in companies carrying out economic activities can be considered free of aid, if they are made on terms that a private investor operating under market conditions would have accepted (the market economy investor principle all investing parties would have to support any losses in the event of an underperforming business. The structure of the new company ensures that the private investors have significant stakes in the project in a setup where no single shareholder can exert sole control over the company. Together with the detailed analysis of the business plan, these elements provided sufficient evidence for the Commission to conclude that the investment is conform to the market economy investor principle and therefore does not involve state aid
Ιταλία ΤΙ => 7.3 εκ. Κατοικίες μέχρι το 2016 Fastweb: ήδη 250.000 συνδέσεις FttH 7/2008: ΤΙ και Fastweb: ανακοίνωση περί κοινής χρήσης των αγωγών για NGA Κοινός σχεδιασμός στα έργα υποδομών Δικαιώματα χρήσεως των υποδομών αυτών, υπό τον όρο της αμοιβαιότητας Κοινές προσπάθειες για βελτίωση των τεχνικών εγκατάστασης ίνας (π.χ microtubing)
Γαλλία (1/2) Καινούργιο νομοθετικό πλαίσιο (από 23/11/2008)/ αποφάσηarcep (ανάλυσεις αγορών 4 και 5) Νόμος «περί εκσυγχρονισμού της οικονομίας» Συμμετρική υποχρέωση ικανοποίησης εύλογων αιτημάτων για πρόσβαση σε ίνα (χωρίς εξάρτηση από δεσπόζουσα θέση, ΣΙΑ ή προηγούμενη ανάλυση αγοράς) δεν εξειδικεύει το σημείο πρόσβασης (πρόβλημα με τις διαφορετικές στρατηγικές των παρόχων GPON, P2P), δεν αναφέρει τιμές Αναμένεται από την ARCEP να εξειδικεύσει τις τεχνικές και οικονομικές προϋποθέσεις της υποχρέωσης παροχής Με βάση την ανάλυση της αγοράς 4, η ARCEP θα εξετάσει το αν τα υπάρχοντα μέτρα είναι επαρκή για να εξασφαλίσουν τον ανταγωνισμό Πάροχοι με ΣΙΑ στον τοπικό υπο βρόχο υποχρεούνται να παράσχουν προσφορά πρόσβασης, σε λογικές τιμές (ουσιαστικά πρόκειται για ορισμό σχετικής αγοράς, πέραν της Σύστασης της Επιτροπής, και μάλιστα διά νόμου, χωρίς προηγούμενη ανάλυση) Απαγορεύεται στους ιδιοκτήτες να αρνούνται την εγκατάσταση και συντήρηση οπτικών ινών, εκτός αν η άρνηση οφείλεται σε σοβαρές και νόμιμες αντιρρήσεις (ύπαρξη υπάρχουσας οπτικής ίνας που ικανοποιεί τις ειδικές ανάγκες του αιτούντος), οπότε και η σύνδεση γίνεται με την υπάρχουσα ίνα
Γαλλία (2/2) Απόφαση ARCEP για την Αγορά 4: Η αγορά περιλαμβάνει μεταλλικούς βρόχους/υποβρόχους, σκοτεινή ίνα, και την υποδομή σε επίπεδο έργων, περιλαμβάνοντας όχι μόνο τις υποδομές των παρόχων αλλά και των τοπικών αρχών στην περίμετρο του τοπικού δικτύου πρόσβασης (δεν περιλαμβάνεται η καλωδιακή τηλεόραση) Η FT είναι ΣΙΑ σε όλο το εύρος της γεωγραφικής κάλυψης της αγοράς(εθνικό) Δεν επιβάλλεται αποδεσμοποίηση ίνας Επιβεβαιώνεται η υποχρέωση αδεσμοποίησης του τοπικού βρόχου/υποβρόχου, και η αντίστοιχη παροχή ίνας σε επίπεδο backhaul στο πλαίσιο της αδεσμοποίησης του τοπικού βρόχου. Υποχρέωση παροχής πρόσβασης σε έργα υποδομών (αγωγούς, χώρους σύνδεσης για οικιακούς και μη οικιακούς πελάτες Υποχρέωση μη διακριτικής μεταχείρισης / υποχρέωση διαφάνειας (Προσφοράς Αναφοράς) Απόφαση ARCEP για την Αγορά 5: Ορισμός: Συμπεριλαμβάνεται η χονδρική ευρυζωνική πρόσβαση μέσω μεταλλικών βρόχων/ υποβρόχων, και ίνας, όχι όμως και μέσω καλωδιακής τηλεόρασης (κατόπιν επιστολής της ΕΕ), ούτε μέσω γραμμών ηλεκτρισμού,wifi, WiMax FT είναι ΣΙΑ σε όλο το εύρος της αγοράς (εθνικό) Υποχρέωση παροχής ευρυζωνικής πρόσβασης μέσω μεταλλικού βρόχου/υποβρόχου και Ethernet Δεν περιλαμβάνεται η υποχρέωση ευρυζωνικής πρόσβασης μέσω ίνας («δεν είναι απαραίτητο, αλλά δυσανάλογο μέτρο»
Σουηδία 27% των χρηστών ευρυζωνικής πρόσβασης έχουν FttH 200 δημοτικά δίκτυα FttH Π.χ. Västerås (23 πάροχοι υπηρεσιών) 2008: Functional separation for better broadband competition Όχι για την οπτική ίνα (ουδετερότητα δικτύου;)
Commission draft Recommendation on NGA Η πρόσβαση σε αγωγούς θα πρέπει να επιβάλλεται ως βασικό μέτρο στην αγορά 4, με αντίστοιχη υποχρέωση Προσφοράς Αναφοράς εντός 6μήνου από την επιβολή της υποχρέωσης πρόσβασης σε αγωγούς Η αδεσμοποίηση της ίνας ή του τοπικού υποβρόχου θα πρέπει να επιβάλλεται ως μέτρο (αγορά 4) όπου η πρόσβαση στους αγωγούς δεν είναι τεχνικά εφικτή, ή όπου δεν είναι οικονομικά βιώσιμη για έναν σημαντικό αριθμό παρόχων, προκειμένου να εξασφαλιστεί ο αποτελεσματικός ανταγωνισμός. Η πρόσβαση θα πρέπει να παρέχεται σε σημείο συγκέντρωσης που να επιτρέπει την οικονομικά βιώσιμη πρόσβαση. Επικαιροποίηση των υπαρχουσών προσφορών αναφοράς LLU Με την ανάπτυξη δικτύου FttN/vDSL, οι πάροχοι με ΣΙΑ θα πρέπει να εκδώσουν προσφορά αναφοράς για αδεσμοποίητη πρόσβαση στον τοπικό υποβρόχο και να εξασφαλίσουν επαρκή υποστήριξη backhaul). Οι ΕΡΑ θα πρέπει να λάβουν μέτρα προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι καμπίνες διαθέτουν επαρκή χώρο Αναφορικά με τις υπηρεσίες ευρυζωνικής πρόσβασης μέσω NGA (αγορά 5), θα πρέπει να θεωρηθούν ως αναβαθμισμένες υπηρεσίες και να μη συνιστούν καινούρια αγορά. Αν μια ΕΡΑ κρίνει πως μια υπηρεσία που προσφέρεται μέσω NGA συνιστά νέα αναδυόμενη αγορά λιανικής, δεν θα πρέπει να επιβάλλει ανάρμοστα μέτρα σε επίπεδο χονδρικής Οι ΕΡΑ θα πρέπει να απαιτούν από τους παρόχους με ΣΙΑ να παρέχουν πληροφορίες για την ανάπτυξη του δικτύου τους σε ενδιαφερόμενα μέρη Οι ΕΡΑ θα πρέπει να ενθαρρύνουν την από κοινού κατασκευή και χρήση δικτύων μεταξύ παρόχων με ΣΙΑ/εναλλακτικών
WIK report on Economics of NGA Υψηλά κόστη για την εγκατάσταση οπτικών ινών. Για 100Mbit/s: 1,000 2,000 για κάθε σπίτι σε πόλεις/ υψηλότερο σε μη αστικές περιοχές. P2P αρχιτεκτονική, η οποία εύνοεί περισσότερο τον ανταγωνισμό έναντι της PON στοιχίζει 10% περισσότερο. FttH είναι x5 ακριβότερο από FttN/vDSL Σε καμία από τις χώρες που μελετήθηκαν, το FttH δεν μπορεί να έχει καθολική κάλυψη. Καλύτερες προοπτικές έχει η Γαλλία (25%), ενώ με μεικτές λύσεις FttH/FttN/vDSL μπορούν να εξυπηρετηθούν περισσότερα σπίτια (72% στη Γερμανία) Ο αναδιπλασιασμός των δικτύων οπτικών ινών δεν είναι προσεδοφόρος. Ο δεύτερος πάροχος θα πρέπει να αποκτήσει πάνω από το 35% όλων των κατοικιών και των μη οικιακών χρηστών. Συνήθως ο κατεστημένος φορέας εκμετάλλευσης αντιμετωπίζει μειωμένα κόστη και ρίσκο σε σχέση με τους εναλλακτικούς, καθώς έχει ευκολότερη πρόσβαση σε κεφάλαια, υψηλά ποσοστά αγοράς, με αποτέλεσμα να είναι σε ευνοϊκότερη θέση για να αναπτύξει NGA σε ευρύτερη κλίμακα. Οι κατεστημένοι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν να αυξήσουν τα ποσοστά επιτυχίας του επιχειρηματικού τους εγχειρήματος προσφέροντας πρόσβαση, μέσω π.χ. Αδεσμοποίησης της ίνας, γεγονός που θα αποτρέψει την συγκέντρωση της αγοράς. Είναι σημαντικό να υπολογιστεί σωστά το επιτρεπόμενο ποσοστό επιστροφής της επένδυσης στην ρυθμιζόμενη πρόσβαση στην ίνα, επί τη βάσει κάθε περίπτωσης ξεχωριστά Οι επενδύσεις σε NGA δεν είναι πάντοτε επισφαλείς. Αν ένας κατεστημένος φορέας εκμετάλλευσης έχει ήδη το απαιτούμενο μερίδιο αγοράς για κερδοφορία, οι αναβαθμίσεις του δικτύου του μπορεί να περιλαμβάνουν λίγο ή καθόλου ρίσκο http://www.wik.org/content_e/ecta/ecta%20nga_masterfile_2008_09_15_v1.pdf
Ευχαριστώ για την προσοχή σας! nikos.volanis@gmail.com/nvolanis@satpe.gr Αιόλου 100, 10564, Αθήνα (t) 211 750 37 95 (f) 211 750 70 80