ESTIMATION OF AGE AND GROWTH OF EUROPEAN HAKE IN THE AEGEAN AND IONIAN SEA

ESTIMATION OF AGE AND GROWTH OF EUROPEAN HAKE IN THE AEGEAN AND IONIAN SEA Pattoura P. 1 *, Lefkaditou E. 1, Mytilineou Ch. 1, Adamidou A 2., Dogrammatzi A. 1 1 Hellenic Centre for Marine Research, Institute of Marine Biological Resources and Inland Waters, 19013, Anavissos, Attica, Greece 2 Fisheries Research Institute, 64007, N. Peramos, Kavala, Greece ABSTRACT Age and growth of European hake (Merluccius merluccius) in the Aegean and Ionian Sea were studied within DCF Program in 2013. Length-frequency distribution, weight-length relationship and length-otolith radius relationship were examined. Age was estimated by means of annual rings. 7 age groups in the Aegean and 6 age groups in the Ionian Sea were identified for individuals with length ranging between 71-730 mm and 116-680 mm, respectively. Von Bertalanffy growth parameters (L, k, t 0 ) were calculated for both areas and found to be statistically different (p<0.001). Back-calculated lengths-at-age were resulted higher in Aegean than in Ionian Sea for all the age groups. Our results defend the fast growth hypothesis of hake in the Mediterranean. Key words: Merluccius merluccius, age, otolith, growth, Mediterranean *Corresponding author: Pattoura Photiana (photianap@hcmr.gr) ΜΔΛΔΣΖ ΣΖ ΖΛΗΚΗΑ ΚΑΗ ΑΤΞΖΖ ΣΟΤ ΔΤΡΧΠΑΗΚΟΤ ΜΠΑΚΑΛΗΑΡΟΤ ΣΟ ΑΗΓΑΗΟ ΚΑΗ ΗΟΝΗΟ ΠΔΛΑΓΟ Παηηνχξα Φ. 1 *, Λεπθαδίηνπ Δ. 1, Μπηηιελαίνπ Υ. 1, Αδακίδνπ Α. 2, Νηνγξακκαηδή Α 1. 1 Δθθδκζηυ Κέκηνμ Θαθάζζζςκ Δνεοκχκ, Ηκζηζημφημ Θαθάζζζςκ Βζμθμβζηχκ Πυνςκ ηαζ Δζςηενζηχκ Τδάηςκ, 19013, Ακάαοζζμξ, Αηηζηή, Δθθάδα 2 Ηκζηζημφημ Αθζεοηζηήξ Ένεοκαξ, 64007, Ν. Πέναιμξ, Κααάθα, Δθθάδα Πεξίιεςε Ζ ιεθέηδ ηδξ δθζηίαξ ηαζ αφλδζδξ ημο εονςπασημφ ιπαηαθζάνμο (Merluccius merluccius) ζημ Αζβαίμ ηαζ Ηυκζμ Πέθαβμξ, ααζίζηδηε ζε δείβιαηα απυ ημ Δεκζηυ Πνυβναιια οθθμβήξ Αθζεοηζηχκ Γεδμιέκςκ ημο 2013. Μεθεηήεδηακ δ ηαηά ιήημξ ζφκεεζδ, δ ζπέζδ αάνμοξ-ιήημοξ, δ ζπέζδ ιήημοξ ζχιαημξ-αηηίκαξ ςημθίεμο, δ δθζηία ιέζς ηδξ ακάβκςζδξ ηςκ εηδζίςκ δαηηοθίςκ ηαζ μζ πανάιεηνμζ αφλδζδξ. Γζα άημια ιε ιήημξ 71-730 mm ηαζ 116-680 mm πνμζδζμνίζηδηακ 7 δθζηζαηέξ ηθάζεζξ ζημ Αζβαίμ ηαζ 6 δθζηζαηέξ ηθάζεζξ ζημ Ηυκζμ, ακηίζημζπα. Γζα ηδ ιεθέηδ ηδξ αφλδζδξ οπμθμβίζηδηακ μζ πανάιεηνμζ (L, k, t 0 ) ημο εηεεηζημφ ιμκηέθμο von Bertalanffy ηαζ βζα ηζξ δφμ πενζμπέξ, μζ μπμίεξ ανέεδηακ κα δζαθένμοκ ζηαηζζηζηά ζδιακηζηά (p<0.001). Σα οπμθμβζζιέκα ιέζα ακαδνμιζηά ιήηδ ηάεε δθζηίαξ ήηακ ιεβαθφηενα ζημ Αζβαίμ απ υηζ ζημ Ηυκζμ βζα υθεξ ηζξ δθζηίεξ. Σα απμηεθέζιαηα ηδξ ενβαζίαξ εκζζπφμοκ ημ ιμκηέθμ βνήβμνδξ αφλδζδξ ημο ιπαηαθζάνμο ζηδ Μεζυβεζμ. Λέμεηο θιεηδηά: Merluccius merluccius, ειηθία, σηόιηζνο, αύμεζε, Μεζόγεηνο *οββναθέαξ επζημζκςκίαξ: Παηημφνα Φςηεζάκα (photianap@hcmr.gr) 1. Δηζαγσγή Ο εονςπασηυξ ιπαηαθζάνμξ Merluccius merluccius, είκαζ έκα εονέςξ δζαδεδμιέκμ είδμξ ζηδ Μεζυβεζμ ηαζ ημ κμηζμακαημθζηυ Αηθακηζηυ, πνςηανπζηήξ ζδιαζίαξ ηυζμ βζα ηα εαθάζζζα μζημζοζηήιαηα υζμ ηαζ βζα ηδκ αθζεία ζηζξ εκ θυβς πενζμπέξ. Ζ εκηαηζηή αθίεοζδ ημο ιπαηαθζάνμο απυ δζαθμνεηζηά αθζεοηζηά ενβαθεία ζηδ δοηζηή αθθά ηαζ ηδκ ακαημθζηή Μεζυβεζμ (Papaconstantinou & Stergiou 1995; Belcari et al. 2006) πνμηαθεί έκημκδ ακδζοπία βζα ηδκ ηαηάζηαζδ ηςκ απμεειάηςκ ημο είδμοξ, ηαεζζηχκηαξ αηυια ιεβαθφηενδ ηδκ ακάβηδ βζα ιεθέηδ ηςκ αζμθμβζηχκ παναιέηνςκ 282

Αφθονία (%) HydroMedit 2014, November 13-15, Volos, Greece υπςξ δ αφλδζδ ηαζ δ βεκκδηζηή ςνζιυηδηα (Morales-Nin et al. 2005). Πανά ηζξ πμθθέξ πνμζπάεεζεξ πμο έπμοκ βίκεζ εδχ ηαζ ανηεηά πνυκζα βζα κα εηηζιδεεί δ δθζηία ημο ιπαηαθζάνμο, δ ενιδκεία ηςκ πνμηφπςκ ιαηνμδμιήξ ηςκ ςημθίεςκ ημο είκαζ αιθζθεβυιεκδ ηαζ ααέααζδ υζμκ αθμνά ηδκ αλζμπζζηία ημο πνμζδζμνζζιμφ ηδξ δθζηίαξ (Piñeiro et al. 2007; ICES 2010). Ακηζηείιεκμ ηδξ πανμφζαξ ενβαζίαξ είκαζ δ ιεθέηδ ηδξ ζπέζδξ αάνμοξ-ιήημοξ, ηδξ δθζηίαξ ηαζ ηδξ αφλδζδξ ημο ιπαηαθζάνμο ζημ Αζβαίμ ηαζ Ηυκζμ Πέθαβμξ, ζφιθςκα ιε ηζξ μδδβίεξ πμο δυεδηακ βζα ηδ αεθηίςζδ ηδξ ακάβκςζδξ ηδξ δθζηίαξ ημο ιπαηαθζάνμο απυ δζεεκή επζζηδιμκζηή μιάδα, θαιαάκμκηαξ οπυρδ ηα απμηεθέζιαηα εηηίιδζδξ ηδξ δθζηίαξ ζε άημια πμο ζοιιεηείπακ ζε πεζνάιαηα ιανηανίζιαημξ (ICES 2010). 2. Τιηθά θαη κέζνδνη Γζα ηδκ ηαηά ιήημξ ζφκεεζδ ημο είδμοξ πνδζζιμπμζήεδηακ ηα ιήηδ πμο ηαηαβνάθδηακ επί ζηαθχκ επαββεθιαηζηήξ αθζείαξ ηαηά ηδκ πενίμδμ Ημφθζμξ-Γεηέιανζμξ 2013 ζημ Αζβαίμ ηαζ ημ Ηυκζμ Πέθαβμξ, ζηα πθαίζζα ημο Δεκζημφ Πνμβνάιιαημξ οθθμβήξ Αθζεοηζηχκ Γεδμιέκςκ 2013. Οζ οπυθμζπεξ ακαθφζεζξ ζηδνίπεδηακ ζηα δείβιαηα ιπαηαθζάνμο πμο ζοθθέπεδηακ βζα ημ ίδζμ πνυβναιια, απυ ηα αθζεφιαηα δζαθυνςκ αθζεοηζηχκ ενβαθείςκ (ιδπακυηναηα, απθάδζα, ιακςιέκα ηαζ ιακςιέκα-απθάδζα). Γζα ηάεε άημιμ ηαηαβνάθδηε ημ μθζηυ ιήημξ (TL) ζε mm, ημ μθζηυ αάνμξ (W) ζε g, ημ θφθμ, ημ ζηάδζμ βεκκδηζηήξ ςνζιυηδηαξ ηαζ αθαζνέεδηακ μζ ςηυθζεμζ. Γζα ηδκ εηηίιδζδ ηδξ δθζηίαξ, επζθέπεδηακ μζ δελζμί ςηυθζεμζ απυ 294 άημια (TL: 71-730 mm) αθζεοιέκα ζημ Αζβαίμ ηαζ 145 άημια (TL: 116-680 mm) αθζεοιέκα ζημ Ηυκζμ. O πνμζδζμνζζιυξ ηςκ «εηδζίςκ» δαηηοθίςκ, πναβιαημπμζήεδηε εεςνχκηαξ υηζ ζηδ ιαηνμδμιή ημο ςημθίεμο παναηδνμφκηαζ 2 δζαθακείξ δαηηφθζμζ ακά έημξ, ζφιθςκα ιε ηζξ μδδβίεξ ηδξ μιάδαξ ενβαζίαξ ημο ICES (2010), έκαξ απυ ημοξ μπμίμοξ ζπδιαηίγεηαζ ηαηά ηδκ πενίμδμ παιδθήξ εενιμηναζίαξ ηδξ εάθαζζαξ (εηήζζμξ), εκχ μ άθθμξ ηαηά ηδκ πενίμδμ παιδθήξ αθεμκίαξ ηδξ ηνμθήξ πμο παναηδνείηαζ ημ θεζκυπςνμ. Ζ δθζηία εηηζιήεδηε απυ δφμ δζαθμνεηζημφξ ενεοκδηέξ πμο ήηακ ελμζηεζςιέκμζ ιε ηδ ιεθέηδ ηδξ δθζηίαξ ημο ιπαηαθζάνμο, ιε ηεθζηή επζθμβή ηςκ δθζηζχκ βζα ηζξ μπμίεξ οπήνπε ζοιθςκία, πνμηεζιέκμο κα αεθηζςεεί δ ακηζηεζιεκζηυηδηα ηδξ εηηίιδζδξ. ε ηάεε ςηυθζεμ ιεηνήεδηακ ιε ηδ αμήεεζα ημο θμβζζιζημφ Image Pro-Plus, μζ απμζηάζεζξ (αηηίκεξ) ηδξ πενζιέηνμο ηαζ ημο ηάεε εηήζζμο δαηηοθίμο απυ ημκ πονήκα. Με αάζδ αοηέξ ηζξ ιεηνήζεζξ οπμθμβίζηδηακ μζ ιέζεξ ηζιέξ μθζημφ ιήημοξ πμο ακηζζημζπμφκ ζε ηάεε εηήζζμ δαηηφθζμ, αημθμοεχηαξ ηδ ιέεμδμ ημο ακάδνμιμο οπμθμβζζιμφ ιήημοξ (back-calculation) ηαζ δ ζπέζδ ιήημοξ ζχιαημξ αηηίκαξ ςημθίεμο. Ο οπμθμβζζιυξ ηςκ παναιέηνςκ ημο εηεεηζημφ ιμκηέθμο von Bertalanffy L=L (1-e -k(t-to) ) ααζίζηδηε ζηζξ δθζηίεξ (t) ηαζ α) ζηα παναηδνμφιεκα μθζηά ιήηδ ηαζ α) ζηζξ ηζιέξ ιέζμο ακαδνμιζημφ ιήημοξ βζα ηάεε εηήζζμ δαηηφθζμ ηςκ ςημθίεςκ. Γζα ηδκ απεζηυκζζδ ηδξ ηαηά ιήημξ ζφκεεζδξ ημο είδμοξ μζ ιεηνήζεζξ ηςκ μθζηχκ ιδηχκ ηαηακειήεδηακ ζε ηθάζεζξ ιήημοξ 20 mm. Ζ ζπέζδ αάνμοξ-ιήημοξ ααζίζηδηε ζημ εηεεηζηυ ιμκηέθμ W=aTL b πνδζζιμπμζχκηαξ ηα δεδμιέκα απυ 129 άημια βζα ημ Αζβαίμ ηαζ απυ 140 άημια βζα ημ Ηυκζμ. θεξ μζ ακαθφζεζξ έβζκακ λεπςνζζηά βζα ηάεε πενζμπή ιεθέηδξ. Οζ ζοκηεθεζηέξ ηςκ ζπέζεςκ αάνμοξ-ιήημοξ ηαζ μζ πανάιεηνμζ αφλδζδξ ζοβηνίεδηακ ακάιεζα ζηζξ δφμ πενζμπέξ ιεθέηδξ. Γζα ηδ ζφβηνζζδ ηςκ παναιέηνςκ L ηαζ k ιε αοηέξ πμο εηηζιήεδηακ απυ πνμδβμφιεκεξ ενβαζίεξ, πνδζζιμπμζήεδηε μ ζοκηεθεζηήξ μθμηθήνςζδξ ηδξ αφλδζδξ Φ = logk + 2log L (Pauly & Munro 1984). 3. Απνηειέζκαηα Ζ ηαηά ιήημξ ζφκεεζδ ημο ιπαηαθζάνμο ζημ Αζβαίμ ηαζ Ηυκζμ ηοιάκεδηε ιεηαλφ 100-779 mm ηαζ 60-819 mm, ακηίζημζπα. Σμ εφνμξ ιήημοξ πμο παναηδνήεδηε βζα ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηςκ αηυιςκ ηαζ ζηζξ δφμ πενζμπέξ ηοιάκεδηε ιεηαλφ 160-340 mm (πήια 1). 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% 60 120 160 200 240 280 320 360 400 440 480 520 560 600 640 680 720 760 800 Κλάςεισ μήκουσ (mm) ρήκα 1. Καηά κήθνο ζχλζεζε ηνπ επξσπατθνχ κπαθαιηάξνπ Merluccius merluccius ζην Αηγαίν θαη Ηφλην Πέιαγνο (Δζληθφ Πξφγξακκα πιινγήο Αιηεπηηθψλ Γεδνκέλσλ 2013) Αιγαίο Ιόνιο 283

Ζ αφλδζδ ημο αάνμοξ ιε ημ μθζηυ ιήημξ ημο ιπαηαθζάνμο ζημ Αζβαίμ πενζβνάθεηαζ απυ ημ ιμκηέθμ W=0.000002TL 3.2691, (R 2 =0.9975, N=129) εκχ βζα ημκ ιπαηαθζάνμ ημο Ημκίμο απυ ημ ιμκηέθμ W=0.000001TL 3.2798, (R 2 =0.9968, N=140). Ζ ζφβηνζζδ ηςκ ζπέζεςκ ηςκ δφμ πενζμπχκ έδεζλε υηζ δεκ οπάνπεζ ζηαηζζηζηά ζδιακηζηή δζαθμνά ιεηαλφ ηςκ ημιχκ (p=0.07) ηαζ ηςκ ηθίζεςκ ημοξ (p=0.24) ηαζ βζ αοηυ ημ θυβμ οπμθμβίζηδηε ιζα ημζκή ζοζπέηζζδ W=0.000001TL 3.2744, (R 2 =0.9971, N=265). ημ Αζβαίμ Πέθαβμξ εηηζιήεδηακ 7 δθζηζαηέξ μιάδεξ απυ 0+ έςξ 6+ (0.5 έςξ 6.9 έηδ) εκχ ζημ Ηυκζμ 6 δθζηζαηέξ μιάδεξ απυ 0+ έςξ 5+ (0.9 έςξ 5.9 έηδ). Ζ ζπέζδ ιήημοξ ζχιαημξ-αηηίκαξ ςημθίεμο (TL=aR b ) βζα ημ Αζβαίμ ήηακ TL=43.17R 1.11 (R 2 =99.05, Ν=290) εκχ βζα ημ Ηυκζμ TL=42.08R 1.11 (R 2 =98.87, Ν=144). Ζ ζφβηνζζδ ηςκ βναιιχκ παθζκδνυιδζδξ ηςκ δφμ πενζμπχκ έδεζλε υηζ μζ δφμ εοεείεξ δε δζαθένμοκ ζδιακηζηά μφηε ςξ πνμξ ηζξ ημιέξ (p=0.19) μφηε ςξ πνμξ ηζξ ηθίζεζξ (p=0.84) ηαζ βζ αοηυ οπμθμβίζηδηε ιζα ημζκή ζοζπέηζζδ TL=42.93R 1.10 (R 2 =99.00, Ν=435). Οζ ηζιέξ ηςκ ιέζςκ ακαδνμιζηχκ ιδηχκ πμο οπμθμβίζηδηακ βζα ηάεε εηήζζμ δαηηφθζμ ηςκ ςημθίεςκ απυ ηα δείβιαηα Αζβαίμο ηαζ Ημκίμο πεθάβμοξ πανμοζζάγμκηαζ ζημκ Πίκαηα 1. Οζ ηζιέξ αοηέξ ήηακ ιεβαθφηενεξ βζα ηα άημια ημο Αζβαίμο απ υηζ ημο Ημκίμο. Πίλαθαο 1. Μέζα αλαδξνκηθά κήθε (TL, mm) θάζε ειηθίαο γηα ηνλ επξσπατθφ κπαθαιηάξν (Merluccius merluccius) ζην Αηγαίν θαη Ηφλην Πέιαγνο Ακαδνμιζηά ιήηδ Ζθζηία Αζβαίμ Ηυκζμ 1 265.4 242.3 2 378.5 355.6 3 479.2 449.5 4 560.0 537.9 5 623.3 614.0 6 644.2 Οζ πανάιεηνμζ αφλδζδξ ημο ιμκηέθμο von Bertalanffy οπμθμβίζηδηακ ιε αάζδ ηα παναηδνμφιεκα ιήηδ ηαζ ηζξ ιέζεξ ηζιέξ ηςκ ακαδνμιζηχκ ιδηχκ ακά δθζηία (Πίκαηαξ 2) ηαζ ανέεδηε κα δζαθένμοκ ιεηαλφ ηςκ δφμ πενζμπχκ (p<0.001) ηυζμ βζα ηα παναηδνμφιεκα υζμ ηαζ βζα ηα ακαδνμιζηά ιήηδ. Οζ ηζιέξ Φ ήηακ ζε υθεξ ηζξ πενζπηχζεζξ πανυιμζεξ. Πίλαθαο 2. Παξάκεηξνη αχμεζεο θαη ηηκέο Φ γηα ην κνληέιν von Bertalanffy γηα ην Αηγαίν θαη ην Ηφλην Πενζμπή L (mm) k t 0 N R 2 Φ Αζβαίμ - παναηδνμφιεκα ιήηδ 895.2 0.25 0.09 294 0.9 3.30 Αζβαίμ - ακαδνμιζηά ιήηδ 792.4 0.27 0.49 6 0.99 3.23 Ηυκζμ - παναηδνμφιεκα ιήηδ 1141.5 0.15 0.31 144 0.9 3.28 Ηυκζμ - ακαδνμιζηά ιήηδ 1187.1 0.12 0.84 5 0.99 3.24 4. πδήηεζε Σμ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηςκ αθζεοεέκηςκ αηυιςκ ζημ Αζβαίμ ηαζ ημ Ηυκζμ είπε εφνμξ ιδηχκ 160-340 mm. ημκ ηυθπμ ηδξ ιφνκδξ παναηδνήεδηε πανυιμζμ ιέβζζημ μθζηυ ιήημξ (320 mm) ιεηαλφ ηςκ ηθάζεςκ πμο πανμοζίαγακ ορδθυηενδ αθεμκία, εκχ ηα άημια ιε ιήημξ ηάης απυ 260 mm ήηακ ζπάκζα (Uçkun et al. 2006). Ζ αφλδζδ ηαηά αάνμξ ημο ιπαηαθζάνμο παναηηδνίγεηαζ απυ εεηζηή αθθμιεηνία (b>3), οπμδεζηκφμκηαξ υηζ ημ αάνμξ ηςκ αηυιςκ αολάκεηαζ ιε ιεβαθφηενμ νοειυ απ υηζ ημ ιήημξ ζημ Αζβαίμ ηαζ ημ Ηυκζμ πέθαβμξ. Σα απμηεθέζιαηα ηδξ πανμφζαξ ενβαζίαξ ζοιθςκμφκ ιε ηα απμηεθέζιαηα ηςκ Μμοηυπμοθμο ηαζ ηενβίμο (2002) μζ μπμίμζ ιεθέηδζακ 152 άημια ιπαηαθζάνμο απυ ημ Αζβαίμ ιε μθζηυ ιήημξ απυ 180-502 mm ηαεχξ επίζδξ ηαζ ιε αοηά ηςκ Özaydin ηαζ Taskavak (2006) πμο οπμθυβζζακ ηδκ ηζιή ημο b=3.15 ελεηάγμκηαξ 501 άημια ζημκ ηυθπμ ηδξ ιφνκδξ ιε ιήηδ 123-470 mm. Οζ Γεςνβίμο ηαζ Καπίνδξ (2009) ακαθένμοκ πςξ ζηδκ πενίπηςζδ ημο ιπαηαθζάνμο ημο Παβαζδηζημφ ηυθπμο, δ ζπέζδ πμο πενζβνάθεζ ηζξ δφμ παναιέηνμοξ είκαζ δ ζζμιεηνία, ηάηζ πμο ζζπφεζ ηαζ ζηδκ πενίπηςζδ δζαπςνζζιμφ ηςκ δφμ θφθςκ, ζφιθςκα ιε ημοξ ζοββναθείξ. Σα πενζζζυηενα απυ ηα άημια ηςκ δεζβιάηςκ απυ ημ Αζβαίμ ηαζ ημ Ηυκζμ ακήηακ ζηζξ δθζηζαηέξ ηθάζεζξ 0+ έςξ 2+. Σα άημια ηςκ ιεβαθφηενςκ δθζηζαηχκ ηθάζεςκ (4+ ηαζ άκς) ήηακ εθάπζζηα, βεβμκυξ πμο ζπεηίγεηαζ αθεκυξ ιε ηα μθζηά ιήηδ ηςκ αηυιςκ ζηα δείβιαηα πμο ζοθθέπεδηακ απυ ημ Αζβαίμ ηαζ ημ Ηυκζμ ηαζ αθεηένμο ιε ηα δζαθμνεηζηά ηνζηήνζα πμο 284

αημθμοεήεδηακ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ηςκ «πεζιενζκχκ» δαηηοθίςκ. Ακαηνέπμκηαξ ζηδκ οπάνπμοζα αζαθζμβναθία βζα ηδκ δθζηία ηαζ ηδκ αφλδζδ ημο εονςπασημφ ιπαηαθζάνμο, παναηδνεί ηακείξ ηδκ αζοιθςκία πμο οπάνπεζ ζηδκ ενιδκεία ηςκ πνμηφπςκ ηςκ "εηδζίςκ" δαηηοθίςκ ηαζ ηαηά ζοκέπεζα ζηζξ εηηζιήζεζξ ημο ιήημοξ ακά δθζηία (Piñeiro & Sainza 2003). Δζδζηυηενα βζα ηδ Μεζυβεζμ, ζε ιπαηαθζάνμοξ απυ ηδ αυνεζα Σοννδκζηή εάθαζζα ακαθένμκηαζ 14 δθζηζαηέξ ηθάζεζξ ιε ιέβζζηδ δθζηία ηα 13 έηδ βζα έκα άημιμ ιε μθζηυ ιήημξ 910 mm (Ligas et al. 2011). Οζ πανάιεηνμζ αφλδζδξ πμο πνμζδζμνίζηδηακ ζηδκ εκ θυβς ενβαζία πθδζζάγμοκ ηδκ ηζιή L πμο οπμθμβίζηδηε βζα ημ δείβια ιπαηαθζάνμο απυ ημ Αζβαίμ εκχ δ ηζιή ημο k είκαζ ανηεηά ιζηνυηενδ, πθδζζέζηενδ ζ αοηή πμο εηηζιήεδηε βζα ημοξ ιπαηαθζάνμοξ ημο Ημκίμο (Πίκαηαξ 3). Σμ ίδζμ ζζπφεζ ηαζ βζα ημ δείβια ιπαηαθζάνμο πμο ιεθεηήεδηε ζημκ ηυθπμ ηδξ ιφνκδξ (Uçkun et al. 2006) ιε πμθφ ιζηνυ αοηή ηδ θμνά νοειυ αφλδζδξ (Πίκαηαξ 3). Ζ ιεβαθφηενδ ηζιή ημο k πμο εηηζιήεδηε ζηδκ πανμφζα ενβαζία βζα ημ Αζβαίμ ζπεηίγεηαζ ιε ημ υηζ ημ δείβια πμο ελεηάζηδηε πενζθάιαακε εθάπζζηα άημια ιε μθζηυ ιήημξ άκς ηςκ 400 mm εκχ ζηα δείβιαηα πμο ακαθφεδηακ ζηζξ πνμακαθενεείζεξ ενβαζίεξ ζοιιεηείπακ ανηεηά ιεβάθα άημια, ηα μπμία ζοκεζζθένμοκ ζηδ ιείςζδ ημο ιέζμο νοειμφ αφλδζδξ. Σζιή k ακάθμβδ ιε αοηή πμο εηηζιήεδηε βζα ημ Αζβαίμ, οπμθμβίζηδηε απυ ημοξ García-Rodríguez ηαζ Esteban (2002) βζα ημ ιπαηαθζάνμ ζηδ δοηζηή Μεζυβεζμ ιε ακάθοζδ ηςκ ηαηά ιήημξ ζοκεέζεςκ ηςκ εηθμνηχζεςκ 1992-1998 ζε ζοκδοαζιυ ιε ακάβκςζδ ςημθίεςκ, εεςνχκηαξ υπςξ ηαζ ζηδκ πανμφζα ιεθέηδ, υηζ ζημοξ ςημθίεμοξ ημο ιπαηαθζάνμο ζπδιαηίγμκηαζ 2 δαηηφθζμζ ακά έημξ. Πανάβμκηεξ υπςξ μ ζπδιαηζζιυξ ρεοδμ-δαηηοθίςκ ηαζ δ παναηεηαιέκδ ακαπαναβςβζηή πενίμδμξ ζοκεζζθένμοκ ζηζξ δζαθςκίεξ πμο ειθακίγμκηαζ ηαηά ηδκ ακάβκςζδ ηςκ ςημθίεςκ (Casey & Pereiro 1995). Σα ιέζα ακαδνμιζηά ιήηδ ηάεε δθζηίαξ πμο οπμθμβίζηδηακ ζηδκ πανμφζα ενβαζία, είκαζ ανηεηά ιεβαθφηενα απυ ηα ακηίζημζπα πμο πνμζδζμνίζηδηακ απυ ημοξ Ligas et al. (2011). Οζ ίδζμζ ζοββναθείξ ακαθένμοκ πςξ δ εηηίιδζδ ηδξ δθζηίαξ ηαζ ηα ηνζηήνζα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζ αοηήκ, επζηνέπμοκ ηδκ ακάβκςζδ ηςκ δαηηοθίςκ ζε ςημθίεμοξ αηυιςκ ιέπνζ 500 mm, εκχ πένακ αοημφ ημο ιήημοξ δ δζαδζηαζία ακάβκςζδξ βίκεηαζ αδφκαηδ θυβς ηςκ πμθθχκ ρεοδμ-δαηηοθίςκ ηαζ ηδξ ιείςζδξ ημο πάπμοξ ηςκ εηδζίςκ δαηηοθίςκ. Πίλαθαο 3. Παξάκεηξνη αχμεζεο θαη ηηκέο Φ γηα ην κνληέιν von Bertalanffy, απφ δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο οββναθείξ L (mm) k Φ' García-Rodríguez ηαζ Esteban, 2002 Piñeiro ηαζ Sainza, 2003 Uçkun et al., 2006 1080.0 880.0 894.6 0.21 0.13 0.07 3.39 3.00 2.75 Ligas et al., 2011 907.0 0.13 3.03 Ο δείηηδξ Φ' παίνκεζ πανυιμζεξ ηζιέξ βζα ημοξ ιπαηαθζάνμοξ απυ Αζβαίμ ηαζ Ηυκζμ υηακ οπμθμβίγεηαζ απυ ημ ιμκηέθμ von Bertalanffy ιε αάζδ είηε ηζξ παναηδνμφιεκεξ ηζιέξ μθζημφ ιήημοξ είηε αοηέξ πμο εηηζιήεδηακ ιε ακάδνμιμ οπμθμβζζιυ (Πίκαηαξ 2). Οζ ηζιέξ ημο Φ' πμο έπμοκ οπμθμβζζηεί ζε πνμδβμφιεκεξ ενβαζίεξ ιε αάζδ ηδκ ακάβκςζδ ςημθίεςκ ή ηδκ ακάθοζδ πενζμδζηχκ ηαηά ιήημξ ζοκεέζεςκ ηςκ πθδεοζιχκ ημο ιπαηαθζάνμο είκαζ ζπεηζηά ιζηνυηενεξ, ιε ιμκαδζηή ελαίνεζδ ηδκ ορδθυηενδ ηζιή πμο εηηζιήεδηε απυ ημοξ García-Rodríguez ηαζ Esteban (2002). Αλίγεζ κα ζδιεζςεεί υηζ ορδθέξ ηζιέξ ηςκ παναιέηνςκ ηδξ ελζζςζδξ von Bertalanffy (L =899 mm, k=0.36 ηαζ Φ'=3.46) οπμθμβίζηδηακ ηαζ ζηδκ πενίπηςζδ εηηίιδζδξ ηδξ δθζηίαξ αηυιςκ ηςκ μπμίςκ μζ ςηυθζεμζ είπακ οπμζηεί πδιζηυ ιανηάνζζια ιε μλοηεηναηοηθίκδ, εέημκηαξ ζε αιθζζαήηδζδ ηα ηνζηήνζα πμο είπακ δζαηοπςεεί πνμδβμοιέκςξ βζα ηδκ ενιδκεία ηδξ ιαηνμδμιήξ ηςκ ςημθίεςκ ημο ιπαηαθζάνμο (de Pontual et al. 2006; Piñeiro et al. 2007). Ακάθμβα ζοιπενάζιαηα πνμέηορακ ιεηά απυ ζοιααηζηυ ιανηάνζζια ιπαηαθζάνμο ζημκ ηυθπμ ηςκ Λευκηςκ ηαζ εηηίιδζδ ημο νοειμφ αφλδζδξ ημο ηαηά ημ πνμκζηυ δζάζηδια ιεηαλφ ιανηανίζιαημξ ηαζ επακαζφθθδρδξ (Mellon-Duvall et al. 2010). Βηβιηνγξαθία Belcari P., Ligas A., Viva C. (2006). Age determination and growth of juveniles of the European hake, Merluccius merluccius (L., 1758), in the northern Tyrrhenian Sea (NW Mediterranean). Fisheries Research 78, 211-217. Casey J., Pereiro J. (1995). European hake (M. merluccius) in the North-east Atlantic. In: Hake: Biology, Fisheries and Markets,J. Alheit and T. Pitcher (eds). London: Chapman & Hall; p. 123-147. García-Rodríguez M., Esteban A. (2002). How fast does hake grow? A study on the Mediterranean hake 285

(Merluccius merluccius L.) comparing whole otoliths readings and length frequency distributions data. Scientia Marina 66, 145-156. Georgiou K.A., Kapiris K. (2009). Preliminary study on the age and growth of the hake s (Merluccius merluccius) population in Pagasitikos Gulf. Proceedings of the 9 th Symposium on Oceanography and Fisheries, vol. 2 (2009), pp. 856-861. ICES (2010). Report of the Workshop on Age estimation of European hake (WKAEH), 9-13 November 2009, Vigo, Spain. ICES CM 2009/ACOM:42. 68 pp. Ligas A., Pierattini C., Viva C., Bertolini D., Belcari P. (2011). Age estimation and growth of European hake Merluccius merluccius (Linnaeus, 1758), in the northern Tyrrhenian sea. Atti Soc. tosc. Sci. nat., Mem., Serie B, 118 pagg. 9-14, figg. 3, tabb. 4; doi: 10.2424/ASTSN.M.2011.16 Mellon-Duval C., de Pontual H., Métral L., Quemener L. (2010). Growth of European hake (Merluccius merluccius) in the Gulf of Lions based on conventional tagging. ICES Journal of Marine Science 67, 62-70. Morales-Nin B., Bjelland R.M., Moksness E. (2005). Otolith microstructure of a hatchery reared European hake (Merluccius merluccius). Fisheries Research 74, 300 305. Moutopoulos D. K., Stergiou K. I. (2002). Length weight and length length relationships of fish species from the Aegean Sea (Greece). Journal of Applied Ichthyology 18, 200 203. Özaydin O., Taşkavak E. (2006). Length-weight relationships for 47 fish species from Izmir Bay (eastern Aegean Sea, Turkey). Acta Adriatica 47, 211-216. Papaconstantinou C., Stergiou K. (1995). Biology and fisheries of hake Merluccius merluccius L., 1758, in the eastern Mediterranean. In: Hake: Biology, Fisheries and Markets,J. Alheit and T. Pitcher (eds). London: Chapman & Hall, p. 149-180. Pauly D., Munro J.L (1984). Once more the comparison of growth in fish and invertebrates. ICLARM Fishbyte 2.21 pp. Piñeiro C., and Sainza M. (2003). Age estimation, growth and maturity of the European hake (Merluccius merluccius Linnaeus, 1758) from Iberian Atlantic waters. ICES Journal of Marine Science 60, 1086 1102. Piñeiro C., Rey J., de Pontual H., Goñi R. (2007). Tag and recapture of European hake (Merluccius merluccius L.) off the Northwest Iberian Peninsula: First results support fast growth hypothesis. Fisheries Research 88, 150-154. Pontual H., Groisonb A.L., Piñeiro C., Bertignac M. (2006). Evidence of underestimation of European hake growth in the Bay of Biscay, and its relationship with bias in the agreed method of age estimation. ICES Journal of Marine Science 63, 1674-1681. Uçkun D., Taşkavak E., Toǧulga M. (2006). A preliminary study on otolith-total length relationship of the common hake (Merluccius merluccius L., 1758) in Izmir Bay, Aegean Sea. Pakistan Journal of Biological Sciences 9, 1720-1725. 286