ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 Α. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΨΥΧΑΣ Αρχιτέκτων Μηχανικός - Συγκοινωνιολόγος Διεύθυνση ΕΑΡΘ Τμήμα Καταπολέμησης Θορύβου Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Μία σύντομη εισαγωγή, στο πως αντιμετωπίζουμε εμείς ως Υ.ΠΕΧΩ.Δ.Ε. το πρόβλημα του περιβαλλοντικού θορύβου στη χώρα μας και στη συνέχεια θα αναφερθώ στην εφαρμογή της Οδηγίας 2002/49, που είναι και η πιο σημαντική οδηγία προστασίας θορύβου, που έχει εκδοθεί ποτέ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι γνωστές οι βασικές πηγές του περιβαλλοντικού θορύβου: η κυκλοφορία και τα μέσα μεταφοράς, η βιομηχανία, τα επαγγελματικά εργαστήρια, οι μηχανολογικές εγκαταστάσεις, κλιματιστικά, η διασκέδαση και τα κέντρα αναψυχής και οι κατασκευές. Φυσικά υπάρχουν κι άλλες, αλλά αυτές είναι οι πιο βασικές. Η πολιτική αντιμετώπισης περιβαλλοντικού θορύβου στην Ελλάδα, ξεκινά από το ότι προσπαθούμε να μάθουμε, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, «από τη γνώση στη δράση». Η γνώση σημαίνει ότι μετράω, αφού δεν μπορώ να αντιμετωπίσω κάτι, το οποίο δεν μπορώ να μετρήσω. Ξεκινήσαμε πριν από 15 περίπου χρόνια, με ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για χάρτες θορύβου. Έχουν γίνει πολλοί χάρτες θορύβου με βάση τις μετρήσεις και όχι με τις εκτιμήσεις, δηλαδή, όχι βάσει του κυκλοφοριακού φόρτου, αλλά με πραγματικές, real time noise measurements, για πάρα πολλές πόλεις. Στο χάρτη παρατηρείτε, ένα απόσπασμα θορύβου. Είναι από τη Νέα Σμύρνη, και με τα διάφορα χρώματα φαίνονται οι διάφορες κατηγορίες θορύβου. Το μαύρο και το κόκκινο είναι, πολύ πιο υψηλοί θόρυβοι από το πράσινο και το κίτρινο, και ούτω καθεξής.
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2 Στο ακόλουθο γράφημα παρατηρούμε τα αποτελέσματα του χάρτη θορύβου, όπου δεξιά υπάρχουν και οι κλίμακες, ή τα LΕQ, που είναι η ενεργειακή μέση ισοδύναμη ηχοστάθμη. Βλέπουμε ότι το μαύρο και το κόκκινο, περίπου 24%, είναι πολύ υψηλός θόρυβος, άρα υπάρχουν σίγουρα και ενοχλήσεις. Γίνονται και κοινωνικές έρευνες μαζί με τους χάρτες κυκλοφοριακού θορύβου, αλλά όχι σε ευρεία κλίμακα. Η αντιμετώπιση του θορύβου, ουσιαστικά, περιλαμβάνει: α) προσπάθειες για περιορισμό του θορύβου στην πηγή, β) προσπάθειες για περιορισμό του θορύβου στη διάδοση και γ) προστασία του ευαίσθητου δέκτη. Παράδειγμα από τα μέτρα στην πηγή, θα μπορούσαν να είναι οι έλεγχοι θορύβου παρά την οδό, τα μοτοποδήλατα και οι μοτοσικλέτες. Ουσιαστικά του χρόνου κλείνουμε δέκα χρόνια, που ξεκινήσαμε τις προσπάθειες για τους ελέγχους θορύβων των μηχανών. Το πρόγραμμα αυτό έγινε και παράδειγμα προς μίμηση στην τελευταία έκθεση του περιβάλλοντος για την Ευρώπη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Ήταν
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 3 πολύ επιτυχές, καθώς κατορθώσαμε να μειώσουμε αρκετά τις στάθμες. Υπάρχουν επίσης τα μέτρα στην πηγή, οι έλεγχοι και οι αυτοψίες, που γίνονται καθημερινά για σταθερές, μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Εχουμε εδώ τις διαφορετικές πηγές, όπως είναι οι βιομηχανίες, τα κλιματιστικά, τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος κ.λπ., βάσει των ορίων του ΠΔ 1180/81, το οποίο ουσιαστικά αναφέρει για κάποιες χρήσεις γης. Οι αστικές περιοχές είναι 50 ντεσιμπέλ στο όριο της ιδιοκτησίας και φτάνουμε στις βιομηχανικές, που είναι 70 ντεσιμπέλ. Προχωράμε στα μέτρα στη διαδρομή, που είναι μέτρα ουσιαστικά και αφορούν σε κάποιες κατασκευές ηχοπετασμάτων, μεταξύ δηλαδή, θορύβου και δέκτη, μεταξύ πηγής και δέκτη. Ένα τέτοιο ηχοπέτασμα υπάρχει στην Ιερά Οδό, ενώ μόνο για την Αττική Οδό, έχουν γίνει περίπου 73.000 τ.μ. ηχοπετασμάτων, τα οποία συνεχώς αυξάνονται. Άλλα μέτρα, που θα μπορούσαν να θεωρηθούν και μετά στην πηγή και μετά στη
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 4 διαδρομή, είναι η διαχείριση οδικής κυκλοφορίας, ζώνες πρασίνου, ζώνες ελεγχόμενης ανάπτυξης, π.χ. με το ΦΕΚ 647 του 2003 έγιναν ζώνες ελεγχόμενης ανάπτυξης δίπλα από την Αττική οδό. Υπάρχουν επίσης έργα πεζοδρομήσεων, παρεμπόδισης κυκλοφορίας, κυρίως όμως προώθησης των μέσων μαζικής μεταφοράς, διότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε το Ι.Χ. αυτοκίνητο για όλες τις μετακινήσεις. Άλλα μέτρα είναι οι ειδικές αντιθορυβικές ασφαλτοστρώσεις, μειώσεις ταχυτήτων κ.λπ. Πάμε στα μέτρα στο δέκτη, που είναι δηλαδή τα μέτρα που λαμβάνουμε στις υποδομές, για τον καλύτερο δηλαδή σχεδιασμό κτιρίων, για μια σωστή κτιριακή ηχομόνωση και ηχοπροστασία. Όλα αυτά τα μέτρα αναφέρονται στο άρθρο 12 του Ελληνικού Κτιριοδομικού Κανονισμού. Το Υπουργείο επιχορήγησε ερευνητικά προγράμματα του Ε.Μ.Π. και Α.Π.Θ., ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν ανάλυση της ηχομονωτικής ικανότητας των ελληνικών δομικών στοιχείων και να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πόση ηχομονωτική αξία έχουν τα ελληνικά δομικά υλικά, χτισμένα από Έλληνες τεχνικούς. Από όλα τα μέτρα τα πιο σημαντικά, ίσως, είναι τα μέτρα πρόληψης των επιπτώσεων, γιατί καλό είναι το θόρυβο να τον σταματάς πριν δημιουργηθεί. Άρα μιλάμε για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι οποίες γίνονται, για κάθε έργο ή δραστηριότητα. Δηλαδή, πριν γίνει ένα έργο μετράμε το θόρυβο. Ουσιαστικά εξετάζουμε την υφιστάμενη κατάσταση. Μετά γίνεται ανάλυση των επιπτώσεων του έργου αυτού, βάσει μοντέλων εκτίμησης και στη συνέχεια σχεδιάζουμε τα μέτρα. Αλλάζει η χάραξη, π.χ., αν μιλάμε για μία οδό, ή επιβάλλεται ένα σύστημα παρακολούθησης το οποίο μπορεί να ελέγχει τη λειτουργία του έργου στο χρόνο. Στο ακόλουθο διάγραμμα παρατηρείτε, βάσει του ειδικού λογισμικού προγράμματος, μία ανάλυση των επιπτώσεων στο ακουστικό περιβάλλον, έτσι όπως χρησιμοποιείται στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων από το σύστημα παρακολούθησης θορύβου του αεροδρομίου, καθώς και από ένα σταθμό παρακολούθησης θορύβου στην Αττική οδό, η οποία έγινε στο πλαίσιο της Απόφασης Περιβαλλοντικών Όρων λειτουργίας της οδού.
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 5 Στο επόμενο διάγραμμα παρατηρείτε επίσης μία 24ωρη μέτρηση από το σύστημα παρακολούθησης θορύβου της Αττικής οδού, που είναι σε κάποιο σημείο κοντά στη Νερατζιώτισσα. Έχει δε σημασία να δείτε πως το L10 και το LQ του 2003 έχει αντικατασταθεί τώρα με το L10 και LQ 2004, που είναι η κόκκινη γραμμή από κάτω, όπου φαίνεται ότι έχει γίνει καλύτερο, δηλαδή πιο ήσυχο και αυτό χάρις κάποιων ηχοπετασμάτων. Τα αποτελέσματα από το σύστημα παρακολούθησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μας τεκμηριώσουν την ανάγκη λήψης μέτρων,όπως βλέπετε εδώ από το προηγούμενο γράφημα, βάσει της απόφασης 17252/92 του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., το οποίο θέτει ως όριο τα 70 ντεσιμπέλ του L10 ή 67 του δείκτη LQ, με την τοποθέτηση των ηχοπετασμάτων επήλθε μία μείωση 6,3 του L10 και 5,4 Leq και αυτό είναι το παράδειγμα τι εννοούμε «από τη γνώση στη δράση».
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 6 Σχετικά με την πολιτική αντιμετώπισης του περιβαλλοντικού θορύβου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αρχίσαμε με την πρώτη Οδηγία για θόρυβο μεμονωμένων πηγών, όπως ήταν τα οχήματα, η οποία έγινε το 1970. Έχουμε δηλαδή συμπληρώσει 35 χρόνια ευρωπαϊκής πολιτικής για το θόρυβο. Το 1996 ήταν μία σημαντική χρονιά, γιατί εκδόθηκε η «Πράσινη Βίβλος» για το θόρυβο, η οποία άρχισε να δημιουργεί τις πρώτες συζητήσεις και σκέψεις. Το 1988, με τη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης, ξεκίνησε ουσιαστικά και επίσημα η προετοιμασία για τη νέα ευρωπαϊκή πολιτική για τον περιβαλλοντικό θόρυβο. Στην Κοπεγχάγη ελήφθησαν αποφάσεις για τη δημιουργία πολλών ομάδων επεξεργασίας διαφόρων θεμάτων, επιστημονικές δηλαδή, ομάδες από ειδικούς απ όλη την Ευρώπη. Από το 2000 και μετά άρχισαν να εκδίδονται οι πρώτες οδηγίες, καινούργιες οδηγίες, που αφορούσαν σε περισσότερα θέματα, όχι μόνο μεμονωμένων πηγών, αλλά και διαδικασιών.
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 7 Ετσι, το 2000 εκδόθηκε η Οδηγία για τον εξοπλισμό των εξωτερικών χώρων, που καλύπτει περίπου 55 οικογένειες μηχανημάτων και δίνει όρια θορύβου για τις μισές από αυτές, και για τις άλλες μισές αφορά σε θέματα επισημάνσεων θορύβου, το noise labelling, όπως λέγεται. Να επισημάνω ότι η Οδηγία αυτή έχει ήδη εναρμονισθεί στην ελληνική νομοθεσία ενώ το 2002 έχουμε την Οδηγία 2002/49 περί αξιολόγησης και διαχείρισης περιβαλλοντικού θορύβου και την Οδηγία 2002/30 για τον περιορισμό λειτουργίας κοινοτικών αερολιμένων λόγω θορύβου, που εισάγει και το θεσμό του «balance approach» ή της εξισορροπημένης προσέγγισης. Οι κύριοι στόχοι της Οδηγίας 2002/49 είναι: α) Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού καθώς και η ενεργοποίηση της τοπικής κοινωνίας μέσα από τα σχέδια δράσης. β) Η εναρμόνιση των ευρωπαϊκών διαδικασιών, που αφορά σε θέματα διαδικασιών, γιατί μέχρι τώρα, όπως και στο παρελθόν, το κάθε κράτος στην Ευρώπη κάνει ότι νομίζει για το θόρυβο. Ίσως όλοι μετρούσαμε ντεσιμπέλ, αλλά δεν υπήρχε περίπτωση να γίνουν συγκρίσεις ώστε να κερδίσουμε ο ένας από την εμπειρία του άλλου και φυσικά δεν μπορούσε και η Ευρωπαϊκή Ένωση να συζητήσει για όρια, ή διαδικασίες. Άρα λοιπόν, πρώτα απ όλα έπρεπε να γίνει μία εναρμόνιση των διαδικασιών καταγραφής και εκτίμησης του προβλήματος, και αναφέρομαι στους νέους δείκτες αξιολόγησης. Υπάρχει μία τακτική και πολυεπίπεδη παρακολούθηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό να δημιουργηθεί μακροπρόθεσμα μια ευρωπαϊκή πολιτική, που θα περιλαμβάνει στόχους αποδεκτούς από όλους, σαφείς και ρεαλιστικούς, ώστε να επέλθει μείωση του δυσαρεστημένου πληθυσμού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο παρελθόν, είχε κάνει κάποιες προσπάθειες για στόχους αλλά ήταν άγνωστο πως θα μπορούσε να τους ελέγξει, κάτι που τώρα είναι σε θέση να πραγματοποιήσει, με τους νέους δείκτες αξιολόγησης. Οι δείκτες αυτοί είναι: ο LDEN, για τη γενική ενόχληση θορύβου, (το DEN σημαίνει, day evening night - και αναφέρεται στις 12 ώρες το πρωί, τις 4 ώρες το απόγευμα, το οποίο μπορεί να διαφοροποιηθεί λίγο, και τις 8 ώρες το βράδυ) και ο δεύτερος δείκτης είναι ο δείκτης L NIGHT που είναι μόνο για το βράδυ. Στο γράφημα φαίνεται η αξιολόγηση του θορύβου και των επιπτώσεων, από πλευράς αεροπορικού θορύβου, οδικού, κυκλοφοριακού και σιδηροδρομικού. Η ενόχληση του
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 8 πληθυσμού, μπορεί να παρατηρηθεί ότι είναι διαφορετική για τα ίδια ντεσιμπέλ, π.χ. όταν μιλάμε για 60 ντεσιμπέλ του LDEN, ανάλογα με το είδος του θορύβου, και ανάλογα με την πηγή ή ενόχληση είναι διαφορεική. Δηλαδή, μπορεί να ενοχλεί περισσότερο ο αεροπορικός θόρυβος από το σιδηροδρομικό. Οι μεθοδολογίες αξιολόγησης για τη χαρτογράφηση της οδηγίας 2002/49 είναι αυτές που βλέπετε στο ακόλουθο γράφημα. Απλά, να αναφέρω ότι υπάρχει κι ένας ευρωπαϊκός οδηγός πρακτικής εφαρμογής για στρατηγικές χαρτογραφήσεις, το Good practice guide for strategic noise mapping, τον οποία εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιστημονική Ομάδα Α.Ε.Ν. δηλαδή «Αξιολόγηση Έκθεσης Θορύβου».
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 9 Οι βασικές υποχρεώσεις είναι η αξιολόγηση έκθεσης πληθυσμού, οι στρατηγικοί χάρτες θορύβου, όπως λέγονται. Οι πρώτοι θα εκδοθούν το 2007 και οι δεύτεροι το 2012. Είναι σε δύο φάσεις και μετά, ανά πενταετία για όλες τις πηγές, καταγράφοντας στάθμες πάνω από 55 db του LDEN και πάνω από 50 db του L NIGHT. Εξαιρετικά σημαντική είναι επίσης, η εισαγωγή του θεσμού των «ήσυχων περιοχών» και τα σχέδια δράσης αντιμετώπισης θορύβου, που ουσιαστικά συνδέουν τις πληροφορίες που βρίσκουμε από το χάρτη με το τι ακριβώς θα πρέπει να κάνουμε για να αποφύγουμε το θόρυβο. Με το χρονοδιάγραμμα για τα Σχέδια Δράσης ξεκινάμε την πρώτη φάση το 2008 και τη δεύτερη το 2013 δηλαδή, ένα χρόνο μετά τις χαρτογραφήσεις. Οι παρουσιάσεις των ανωτέρω στοιχείων και η ενημέρωση του κοινού εμπεριέχονται σε τακτικές εκθέσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αξιολόγηση περιλαμβάνει αυτά τα τμήματα του πληθυσμού, τα οποία είναι οι αστικές περιοχές με πληθυσμό, στην πρώτη φάση (του 2007) πάνω από 250.000 κατοίκους και μετά, στη δεύτερη φάση πάνω από 100.000.
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 10 Επίσης, περιλαμβάνονται οδικές αρτηρίες, αεροδρόμια και σιδηροδρομικά δίκτυα. Οι εφαρμογές του θεσμού των ήσυχων περιοχών, που είναι η προφύλαξη των ήδη ήσυχων περιοχών στις πόλεις και η ανάπτυξη των προϋποθέσεων για δημιουργία νέων, χρειάζονται κάποιο καθορισμό ορίων προστασίας βάσει του δείκτη αξιολόγησης L DEN. Για τις μη αστικές περιοχές εξετάζεται μία πιθανή σύνδεσή τους με περιοχές φυσικού περιβάλλοντος, όπως π.χ. της Ramsar, ή χρήση ειδικών δεικτών αξιολόγησης όπως, θορύβου βάθους και ορίων προστασίας για κάποιες ειδικές περιοχές, όπως π.χ. για σχολεία, νοσοκομεία, χώρους θρησκευτικής λατρείας κ.λπ. Περνάμε στα actions plans, τα σχέδια δράσης αντιμετώπισης θορύβου, τα οποία αποτελούν ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχέδιο, δηλαδή αφού έχουμε τα σχέδια των χαρτών θορύβου, πρέπει στη συνέχεια να δούμε τι ακριβώς θα γίνει από πλευράς ακουστικής προστασίας, πότε θα γίνει και για ποιο λόγο. Δηλαδή, πρέπει να γνωρίζουμε κάθε ευρώ που ξοδεύεται για την αντιθορυβική προστασία, που πάει και γιατί πάει εκεί και όχι κάπου αλλού και γιατί σήμερα και όχι αύριο. Αυτά θα πρέπει να μας τα προσφέρουν υποχρεωτικά τα actions plans. Όμως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει και κάποιες υποχρεώσεις. Θα πρέπει να αναφέρει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2009 τους μεσομακροπρόθεσμους ευρωπαϊκούς στόχους, τις μειώσεις στις πηγές θορύβου, την προστασία των «ήσυχων περιοχών» και την επανεξέταση των καθιερωμένων δεικτών και διαδικασιών αξιολόγησης, εφ όσον χρειάζεται και αφού εξετάσει και τις απόψεις από τα διάφορα κράτη μέλη. Υπάρχει όμως βοήθεια από την Ευρώπη και στο θέμα της έρευνας μέσω ειδικών προγραμμάτων όπως το CALΜ, που ουσιαστικά αποτελεί το στρατηγικό πρόγραμμα δράσης της Ε.Ε. Το πρόγραμμα HARMONIZE (ολοκληρώθηκε πριν από λίγους μήνες), το οποίο ανέπτυξε κάπως τις μεθόδους πρόβλεψης, ώστε να δημιουργηθεί μία νέα ευρωπαϊκή μέθοδος πρόβλεψης οδικού και σιδηροδρομικού θορύβου. Στην πρώτη φάση θα χρησιμοποιήσουμε τις μεθόδους που σας ανέφερα, που είναι μέθοδοι παλιοί. Υπάρχει όμως και το πρόγραμμα IMAGINE το οποίο συνεχίζει το προηγούμενο (HARMONIZE) και θα προσθέσει μεθόδους πρόβλεψης αεροπορικού και βιομηχανικού θορύβου. Θα σας αναφέρω, κάποιες εφαρμογές της Οδηγίας 2002/49 στην Ελλάδα,
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 11 όπως είναι κάποια πιλοτικά σχέδια δράσης αντιμετώπισης θορύβου, που χρηματοδότησε το ΥΠΕΧΩΔΕ και κάποιες προδιαγραφές για το τι ακριβώς θα γίνει. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι αυτές οι πόλεις (οι δήμοι μάλλον) που βλέπετε, χρηματοδοτήθηκαν από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (μέσω διαδικασίας ανοικτής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος) για να εκπονήσουν Σχέδια Δράσης αντιμετώπισης θορύβου. Να σας δείξω τώρα, από το σύστημα παρακολούθησης το οποίο κωδικοποιεί και επεξεργάζεται στοιχεία σε L DEN και σε L NIGHT, τα νέα στοιχεία από πλευράς δεικτών, ενώ βλέπετε ότι το L10 που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα με το L DEN δεν έχουν πάρα πολύ μεγάλες διαφορές. Επίσης, από τα στοιχεία του Δεκεμβρίου του 2004, για το «Ελευθέριος Βενιζέλος», που προέρχονται από το σύστημα παρακολούθησης, παρατηρείτε πάλι και εδώ τα αποτελέσματα μετρήσεων για την Αρτέμιδα και το Κορωπί. Από το σύστημα παρακολούθησης αστικού θορύβου Θεσσαλονίκης, από το 2001 2002 βλέπετε κάποιες αστικές περιοχές
ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 12 για τις οποίες γίνονται τέτοιες μετρήσεις σε L DEN και πως διακυμάνθηκε ο δείκτης. Το θέμα της ενημέρωσης του κοινού στηρίζεται στην οδηγία 90/313/ΕΟΚ, που αφορά στην ελεύθερη πρόσβαση και στην πληροφόρηση για θέματα του περιβάλλοντος. Πρέπει να προσπαθήσουμε να ευαισθητοποιήσουμε και να ενεργοποιήσουμε τον κόσμο, και μέσα από κάποια προγράμματα, όπως το NOISE-GR (που είχε παρουσιάσει το Υ.ΠΕ ΧΩ.Δ.Ε. στη Βίλα Καζούλη πριν ένα-δύο χρόνια), μακροπρόθεσμα, να πετύχουμε τις αλλαγές νοοτροπίας και συμπεριφοράς. Να αρχίσουμε να προωθούμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς και να αφήσουμε τα ιδιωτικά αυτοκίνητα στα γκαράζ. Στις ιστοσελίδες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα θορύβου, όπως επίσης και στις ιστοσελίδες του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., στο δεύτερο site, μπορείτε να ενημερωθείτε για τους χάρτες, που υπάρχουν και παρουσιάζονται σε ψηφιακή μορφή.